JAARSTUKKEN 2007 April 2008

JAARSTUKKEN 2007 April 2008

JAARSTUKKEN 2007 April 2008

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave Jaarstukken 2007 1

Jaarstukken 2007 1.1

1.2 1.3 1.4

2

Beleidsverantwoording 2.1

2.2

3

Inleiding 1.1.1 Jaarverslag 1.1.2 Jaarrekening Beleidsmatige en financiële samenvatting en conclusies op hoofdlijnen Resultaatbestemming Leeswijzer

Programmaverantwoording 2.1.1 Stadsvisie, Grote Stedenbeleid en convenanten 2.1.2 Meerjaren Investeringsprogramma 2007 2.1.3 Programma’s Programma Cultuur (1) Programma Jeugd en onderwijs(2) Programma Economie en toerisme (3) Programma Zorg en opvang (4) Programma Werk en inkomen (5) Programma Wonen (6) Programma Infrastructuur/bereikbaarheid (7) Programma Dienstverlening (8) Programma Politiek bestuur (9) Programma Veiligheid, openbare orde en handhaving (10) Programma Sport (11) Programma Ruimtelijke ordening, wijken en dorpen (12) Programma Milieu, energie, water (13) Programma Woon- en leefomgeving (14) Programma Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien (15) Paragrafen 2.2.1 Lokale heffingen 2.2.2 Weerstandsvermogen 2.2.3 Onderhoud kapitaalgoederen 2.2.4 Financiering 2.2.5 Bedrijfsvoering 2.2.6 Verbonden partijen 2.2.7 Grondbeleid 2.2.8 Strategisch investerings- en ontwikkelingsfonds (SIOF)

Financiële rekening en balans 3.1

3.2

3.3

Financiële rekening 3.1.1 Financieel resultaat 2007 op hoofdlijnen 3.1.2 Financiële overzichten Balans 3.2.1 Balans 3.2.2 Toelichting op de balans Verantwoording Specifieke Uitkeringen

07 07 07 09 11 19 22 23 23 23 28 31 33 47 59 77 91 105 123 141 151 165 177 187 199 221 235 245 245 247 251 255 258 267 269 272 281 281 281 291 296 296 298 319

Accountantsverklaring

321

Kerngegevens

325

5

Inhoudsopgave

Bijlage I A Rapportage majeure projecten B Informatieraster

Bijlage 3.3. C D E F G H I J K L M N

6

II Verantwoordingsinformatie Specifieke Uitkeringen (SISA-bijlage) Verbonden partijen Overzicht reserves en voorzieningen Overzicht van gewaarborgde geldleningen Monitor ombuigingen Samenvatting uitkomsten auditrapportages 2007 Overzicht kapitaallasten Overzicht van de personele sterkte, personeelslasten en personeel van derden Rekening ingedeeld naar functies Toelichting grondexploitatiegebieden Aanwending onvoorzien/taxatiefouten Overzicht incidentele baten en lasten Expeditie Leeuwarden activiteitenoverzicht

1. Jaarstukken 2007

1.1 Inleiding

1. Jaarstukken 2007 1.1 Inleiding

In de jaarstukken 2007 wordt verantwoording afgelegd over de programmabegroting 2007. De jaarrekening en het jaarverslag zijn in één document gebundeld. De opbouw van de jaarstukken kan grafisch als volgt worden weergegeven.

Jaarstukken

Jaarverslag

Programmaverantwoording

Paragrafen

Jaarrekening

Programmarekening

Balans

Het verbeteren van de instrumenten binnen de P&C cyclus, de programmabegroting en de jaarstukken is een doorlopend proces. Verbeteringen in de programmabegroting leiden tot verbeteringen in de jaarstukken, zoals uit de hiernavolgende verantwoording per programma zal blijken. Andersom, de cyclus rond, kunnen conclusies uit de jaarstukken leiden tot verbeteringen in de programmabegroting. De jaarstukken over 2007 zijn verbeterd doordat er per programma een voorblad met kerninformatie is toegevoegd. Op dit voorblad per programma zijn de speerpunten vermeld, zoals deze in de begroting 2007 voor dat programma zijn opgenomen. De realisatie en de voortgang van deze speerpunten is kernachtig geformuleerd op het voorblad. Daarnaast zijn de successen en verbeterpunten van dat betreffende programma vermeld. De successen per programma zijn input geweest voor het lijstje van 10 successen zoals dat in paragraaf 1.2 is opgenomen. De verbeterpunten vormen één van de bronnen waar de aanbiedingsbrief voor het richtinggevend raadsdebat op gebaseerd is. Naast een inhoudelijke kwaliteitsslag is er dit jaar ook veel aandacht besteed aan de vormgeving met het doel de leesbaarheid en overzichtelijkheid van de jaarstukken verder te verbeteren.

1.1.1 Jaarverslag Volgens het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) bestaat het jaarverslag tenminste uit de programmaverantwoording en de paragrafen.

7

1. Jaarstukken 2007

1.1 Inleiding

Programmaverantwoording In de programmaverantwoording is per programma inzicht gegeven in de mate waarin de strategische hoofddoelen zijn gerealiseerd. In de subdoelstellingentabel is in de kolom ‘Realisatie 2007’ de meting van de indicatoren in 2007 weergegeven. In de kolom ‘Saldo’ wordt het verschil van deze realisatie ten opzichte van de prognose in de programmabegroting 2007 weergegeven. Onder “Analyse en toelichting” wordt een eventuele afwijking in de doelstellingen, uitgedrukt in indicatoren, zonodig toegelicht onder de vraag: ‘Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt?’. In de tabellen van de prestaties (incidenteel, structureel en onder speerpunten begrotingsjaar) is aangegeven of een prestatie wel, niet, gedeeltelijk of anders is uitgevoerd. De verklaring van afwijkingen van de prestaties of een nadere toelichting zijn opgenomen onder “Analyse en toelichting”. Onder de vraag: “Wat wilden we ervoor doen en wat hebben we gedaan?” Onder het kopje per programma Analyse en toelichting worden in principe alleen de afwijkingen toegelicht. De volgende vuistregels zijn hiervoor gehanteerd: Subdoelstellingen – indicatoren. Subdoelstellingen worden beschreven als een gewenste toestand en vertaald in meetbare indicatoren. De realisatie van deze doelen wordt uitgedrukt in de indicatoren, deze realisatie wordt nader geanalyseerd als tussen de gerealiseerde en geprognosticeerde indicatoren: • een afwijking geconstateerd wordt tussen de programmabegroting 2007 t.o.v. de realisatie 2007, deze afwijking moet blijken uit (meet)gegevens in het realisatiejaar van de indicatoren; • een afwijking wordt verwacht voor de toekomst ten opzichte van het beoogde effect (bijvoorbeeld doordat de uitvoering van bepaalde prestaties stagneert in het verslagjaar); • er bijzonderheden over de effecten en indicatoren zijn te melden die hiertoe aanleiding geven. Een subdoel is niet geanalyseerd als het betreffende subdoel in de nieuwe programmabegroting is geschrapt. Welke afwijkingen analyseren? Hiervoor wordt de volgende vuistregel gehanteerd. • Als het verschil tussen de indicator bij een bepaald effect in de begroting van 2007 en 2008 groter is dan 10 % en de afwijkingen tussen begroting en realisatie groter is dan 5 %. • Als het verschil tussen de indicator bij een bepaald effect begroting van 2007 en 2008 kleiner is dan 10 % en de afwijking groter is dan 60 % van dit verschil. Per programma zal nagegaan moeten worden welke effecten aanvullend op deze vuistregel geanalyseerd moeten worden. Prestaties Als een prestatie niet, gedeeltelijk of anders is uitgevoerd dan is vastgelegd in de begroting, wordt deze afwijking verklaard. Omgekeerd geldt ook dat een prestatie die wel is verricht, maar niet in de begroting is opgenomen, wordt toegelicht en verklaard. Kosten De gerealiseerde baten en lasten worden zonodig toegelicht onder de vraag; ‘Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost?’. Deze analyse vindt op programmaniveau plaats en niet per te onderscheiden hoofddoel. Baten en lasten Deze toelichting is opgebouwd uit een drietal componenten te weten: 1. kapitaallasten; 2. apparaatskosten; 3. overige verschillen.

8

1. Jaarstukken 2007

1.1 Inleiding

Kapitaallasten Afwijkingen op de kapitaallasten zijn per onderwerp binnen een programma toegelicht als de afwijking groter is dan € 100.000. In de toelichting is vermeld welke investeringskredieten de afwijking hebben veroorzaakt en wat de reden is (bijvoorbeeld vertraging in de uitvoering als gevolg van een bezwaarprocedure, een onjuiste planning etc.). Apparaatskosten De apparaatskosten worden per programma toegelicht indien sprake is van een afwijking groter dan 20% ten opzichte van het bedrag gemeld in de gewijzigde begroting en voor zover de afwijking groter dan € 250.000 is en er een causaal verband bestaat met het aantal geleverde prestaties. De toelichting op de apparaatskosten is gericht op een verklaring van het verschil tussen de gerealiseerde en geraamde productieve uren. Overige verschillen De categorie overige verschillen zijn per programma toegelicht. Binnen een programma zijn alle belangrijke afwijkingen op zowel de lasten en op de baten afzonderlijk toegelicht. Conclusie programma Tot slot wordt er per programma een conclusie getrokken. Conclusies kunnen worden getrokken op grond van de analyse van de afwijkingen op effecten, prestaties en financiën. Deze conclusies zijn van belang voor de kaderbrief en de begroting voor het volgende jaar (bijvoorbeeld een bepaalde prestatie kan beter niet meer uitgevoerd worden omdat deze geen enkele bijdrage levert aan het beoogde effect). Paragrafen Voor de paragrafen geldt dat over de beleidsvoornemens, die in de paragrafen van de programmabegroting 2007 zijn opgenomen, verantwoording wordt afgelegd. Als een beleidsvoornemen niet (volledig) is gerealiseerd, dan wordt aangegeven - naast de oorzaken van het niet realiseren - welke conclusie daaruit wordt getrokken.

1.1.2 Jaarrekening Volgens het BBV dient de jaarrekening tenminste te bestaan uit de programmarekening en balans. Programmarekening De programmarekening bevat conform art.27 BBV: • de gerealiseerde lasten en baten per programma (programma 1 t/m 14); • het overzicht van de gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen (programma 15); • het gerealiseerde resultaat voor bestemming (excl. toevoegingen en onttrekkingen aan reserves); • de werkelijke toevoegingen en onttrekkingen aan reserves; • het gerealiseerde resultaat na bestemming. Op de programmarekening wordt een toelichting op hoofdlijnen gegeven. In art. 28 van het BBV wordt bepaald dat de programmarekening tevens bevat: • een overzicht van de aanwending van het bedrag aan onvoorzien; • een overzicht van de incidentele lasten en baten. De Balans De balansindeling is in overeenstemming met de bepalingen van het BBV en wijkt in principe niet af van de indeling zoals die het afgelopen jaar ook al in de gemeenterekening is gepresenteerd.

9

1. Jaarstukken 2007

1.1 Inleiding

Single Information/Single Audit (SISA) Sinds 2006 vindt de verantwoording van een groot aantal specifieke uitkeringen plaats via de SISA methodiek. De achtergrond hiervan is het terugdringen van de administratieve lasten bij de gemeenten. De invoering van SISA heeft tot gevolg dat over 2007 bij 80 specifieke uitkeringen er geen afzonderlijke verantwoording en accountantsverklaring meer nodig is naar het rijk. Deze verantwoording vindt nu plaats in de jaarstukken 2007 van de gemeente via een afzonderlijke bijlage met verantwoordingsinformatie over specifieke uitkeringen 2007. Wat betreft de gemeente Leeuwarden gaat het in 2007 in totaal om 29 specifieke uitkeringen, waaronder de WWB en de brede doeluitkeringen in het kader van het Grote Steden Beleid. In 2008 vallen alle specifieke uitkeringen onder de SISA systematiek. Op grond van artikel 24 lid 3 van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) maakt de bijlage met verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen onderdeel uit van de jaarrekening van de gemeente. Dit betekent dat deze bijlage moet worden opgenomen in hoofdstuk 3 van de jaarstukken naast paragraaf 3.1 “Financieel resultaat” en paragraaf 3.2 “Balans”. In de inhoudsopgave van de jaarstukken wordt dit ook als zodanig aangegeven onder 3.3 “Verantwoording specifieke uitkeringen”. De feitelijke bijlage is opgenomen in het bijlagenboek II, omdat de bijlage verantwoording specifieke uitkeringen primair moet worden beschouwd als een verantwoordingsdocument naar het rijk (CBS).

10

1. Jaarstukken 2007

1.2 Beleidsmatige en financiële conclusies op hoofdlijnen

1.2 Beleidsmatige en financiële samenvatting en conclusies op hoofdlijnen.

Programmaverantwoording Hieronder worden op hoofdlijnen de belangrijkste beleidsmatige en financiële afwijkingen en conclusies van de programma’s aangegeven. Algemeen De realisatie van de voorgenomen doelstellingen en ambities zoals die in de begroting voor 2007 zijn opgenomen, is over het algemeen goed verlopen, we hebben bereikt wat we wilden bereiken, dat is positief. Gerealiseerde verrichtingen en doelen waar we trots op kunnen zijn, worden in onderstaand overzicht weergegeven. 1. 508 Mensen met een Wwb uitkering, hebben een betaalde baan gevonden door de gemeentelijke aanpak, de gunstige arbeidsmarkt en goede samenwerking met Leeuwarder ondernemers en werkgevers. 2. De Leeuwarder wijken en dorpen zijn in 2007 weer veiliger geworden blijkt uit verschillende (externe) onderzoeken. 3. Er zijn in 2007 minder ongelukken en minder verkeersslachtoffers te betreuren. De maatregelen op het hoofdwegennet en snelheidsremmende maatregelen hebben hieraan bijgedragen. 4. Er wordt volop gewerkt om Leeuwarder jongeren kansen op een betere toekomst te geven. Aansluiting op de landelijke verwijsindex, samenwerking tussen gemeente, jongeren en het Openbaar Ministerie zijn hiervoor succesvolle ingrediënten. 5. Heechterp-Schieringen is door minister Vogelaar van Wonen, Wijken en Integratie uitgekozen voor het landelijke project ‘Van probleemwijk naar prachtwijk’. Met behulp van de bewoners is een bekroond wijkactieplan in elkaar gezet, waarmee in 2008 wordt gestart. 6. De woningproductie is in 2007 zeer succesvol geweest, er zijn 725 nieuwbouwwoningen gerealiseerd. 7. Het Historisch Centrum Leeuwarden verhuisde naar een nieuw gebouw dat uitkijkt op het mooi heringerichte Oldehoofsterkerkhof: een toonaangevende accommodatie waar ons archief en erfgoed voor iedereen toegankelijk is. 8. Er wordt door ondernemers succesvol gebruik gemaakt van de subsidie voor het gebruik van alternatieve brandstoffen. Het gehandicaptenvervoer is per 01 april 2008 overgestapt op aardgas en met het stadsbusvervoer wordt er momenteel overlegd. Voorts zijn afspraken gemaakt over warmtelevering uit biogas in de Zuidlanden (Techum en Jabikswoude). 9. De gemeenteraad is meer zichtbaar geworden voor Leeuwarders, de tv uitzendingen van de raadsvergaderingen en DAG TV worden goed bekeken evenals de beeldverslagen via internet. 10. Inschrijven voor het zoeken van werk, een uittreksel uit de gemeentelijke bevolkingsadministratie of een uitkering aanvragen, een verhuizing doorgeven en vele andere zaken kan de burger tegenwoordig via internet met de gemeente regelen.

Financieel resultaat 2007 Het positieve resultaat over 2007 bedraagt € 9,5 mln. Dit resultaat is o.a. ontstaan doordat in 2007 nog een extra bijdrage van € 2,5 mln van het rijk is ontvangen voor de kosten van bijstandsverlening in 2006 en lagere uitkeringen WWB (inkomensdeel) dan begroot. Verder zijn de ontvangsten uit bouwleges in 2007 hoger geweest dan voorzien. Het resultaat van € 9,5 mln betekent een afwijking van de begrote lasten van 2,6%. Een dergelijke geringe afwijking is acceptabel.

11

1. Jaarstukken 2007


In de onderstaande tabel worden de belangrijkste mee- en tegenvallers vermeld die tot het resultaat hebben geleid. In paragraaf 3.1.1 worden de posten toegelicht. x € 1.000

RESULTAAT OP HOOFDLIJNEN

Rekening 2007

Kapitaallasten Apparaatskosten

1.364 V 386 V

Overige verschillen: Nr.

Programma

1.

Cultuur

2.

Jeugd en onderwijs

Vervroegde realisatie taakstelling op cultuur

3.

Lagere kosten kinderopvang

256 V

Lagere kosten leerlingenvervoer

165 V

Onderwijshuisvesting

165 V

Realisering Skatepark Hollanderwijk

150 V

Economie en toerisme Exploitatie panden vastgoed

4.

Kosten inburgering

87 V

Sociale werkvoorziening

178 V

Agenda voor de toekomst

375 V

Kansen zien en benutten

211 V 486 N

Rijksbijdrage inkomensdeel WWB

2.758 V

Lagere uitkeringen WWB (inkomensdeel)

2.192 V

Bijdrage WWB - werkdeel IPW project ketenversterking

300 V 96 V

Hogere terugvordering inkomensdeel WWB

369 V

Langdurigheidstoeslag

162 N

Energieservice minima

395 V

6.

Wonen

7.

Infrastructuur en bereikbaarheid

Hogere opbrengst leges bouwvergunningen Legesopbrengsten graven sleuven en herstraten

1.003 V 126 V

Politiek bestuur Pensioenvoorziening wethouders Naheffingsaanslag dienstauto

12.

Ruimtelijke ordening

15.

Algemene dekkingsmiddelen

Vrijval budgetten wijkmanagement

12

844 N

Werk en inkomen

Jaaroverschrijdende contracten werkdeel Wet WWB

9.

90 N

Zorg en opvang Programmakosten WMO

5.

120 V

212 N 95 N 241 V

Niet gerealiseerde taakstelling bedrijfsvoering

557 N

Zorg voormalig personeel

368 V

Overgangsregeling levensloop/FLO

113 N

Dividend BNG en Essent

314 V

Impuls sociale investeringen

283 V

Lagere opbrengst OZB

228 N

1. Jaarstukken 2007


x € 1.000

RESULTAAT OP HOOFDLIJNEN

Rekening 2007

Lagere taxatiekosten wet Woz

124 V

Minder kosten uitbesteed werk

203 V

Niet bestede middelen stelpost onvoorzien

140 V

Gemeentebrede voorziening dubieuze debiteuren

159 N

saldo diverse kleinere mee- en tegenvallers Totaal

86 V 9.509 V

Hierna volgend wordt per programma een compacte samenvatting inclusief het financiële resultaat van het programma gegeven. De mee- en tegenvallers uit de hieraan voorafgaande tabel maken onderdeel uit van het totale resultaat per programma zoals dat hiernavolgend wordt vermeld. Programma Cultuur (1) De uitvoering van dit programma heeft volgens planning plaatsgevonden. De ontwikkelingen van het brede cultuurveld en de ambities laten zien dat cultuur springlevend is in Leeuwarden. Er zijn boeiende Cultuurvuur-debatten georganiseerd om de nieuwe Cultuurnota voor te bereiden. Er wordt geïnvesteerd in het ontwikkelen van culturele infrastructuur. Het Historisch Centrum Leeuwarden heeft een nieuwe, toonaangevende accommodatie betrokken. Er is een voordelig resultaat van € 461.000 gerealiseerd, wat voor het belangrijkste deel is veroorzaakt doordat een taakstelling eerder is ingevuld dan gepland en een voordeel op de apparaatskosten. Programma Jeugd en onderwijs (2) Het algemeen jeugdbeleid maakt een forse sprong voorwaarts. De gemeente voert in dit kader vijf gemeentelijke functies uit (informatie en advies, signalering, pedagogische hulpverlening, zorgcoördinatie en toeleiding). De ontwikkeling van de zogenoemde Centra voor Jeugd en Gezin en de totstandkoming van brede scholen leveren een bijdrage aan de vijf functies zoals hiervoor genoemd. Daarnaast is ook het uitgebreide overleg met het werkveld van belang dat ook in positieve zin bijdraagt aan het algemeen jeugdbeleid. De aanpak van het vroegtijdig schoolverlaten verloopt op zich goed; de aandacht voor schoolverlaten binnen het MBO wordt inmiddels ook ontwikkeld. De aanpak van jongerenproblematiek wordt voortdurend versterkt en verbeterd. Er moeten steeds weer antwoorden gevonden worden op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen. Er is een voordelig resultaat van € 619.000 gerealiseerd op dit programma, wat voor het belangrijkste deel is veroorzaakt door niet bestede middelen onderwijshuisvesting en doordat er minder gebruik is gemaakt van de regeling kinderopvang voor de doelgroep sociaal medisch geïndiceerde en de kosten voor het leerlingenvervoer lager waren dan begroot. Voorts laat de realisatie van het skatepark in de Hollanderwijk nog op zich wachten, daardoor zijn de middelen die hiervoor bestemd waren, niet ingezet. Programma Economie en toerisme (3) In het kader van het programma Stedelijke economie is in 2007 met name op de thema’s water en energie geïnvesteerd. Er is veel van de grond gekomen, o.a. op het terrein van acquisitie, acquisitienetwerken en voorlichting. Het revitaliseringproject Leeuwarden-West is bijna gereed en de voorbereidingen voor de nieuwe bedrijventerreinen liggen nu op schema. In het najaar van 2007 is een team Vastgoed gevormd, vanuit dit organisatieonderdeel wordt gewerkt aan het centraliseren van alle vastgoedzaken.

13

1. Jaarstukken 2007


Het toeristisch actieprogramma is succesvol uitgevoerd. Op het programma Economie en Toerisme is een klein voordeel van € 116.000 ontstaan. De belangrijkste oorzaak van dit voordeel is gelegen in de latere uitvoering van de aanleg van kunstgrasvelden en de nieuwbouw van kleedaccommodaties op de complexen De Magere Weide en Kalverdijkje Noord. Programma Zorg en opvang (4) De deconcentratie van de maatschappelijke opvang wordt op de succesvol gebleken wijze voortgezet. Burgers worden regelmatig geïnformeerd en kunnen hun reacties geven. Het verblijf in maatschappelijke crisisopvang is langer dan voorzien, de steeds meer complexe problematiek ligt hieraan ten grondslag. Voor de exploitatie van het Advies- en meldpunt huiselijk geweld wordt de deelnemende gemeenten een verhoogde bijdrage gevraagd. Voor het gezondheidsbeleid is een ambitieuze kadernota vastgesteld. Het WMO-beleidsplan is in 2007 succesvol ingevoerd. Het aantal verstrekkingen WMO (voorheen WVG) is hoger dan verwacht. In de voortgangsrapportage WMO die in het voorjaar 2008 aan de raad is aangeboden, is de verwachting uitgesproken dat het budget WMO toereikend is. Deze uitspraak is vooralsnog leidend. In het licht van het toenemende aantal toekenningen, zullen de ontwikkelingen scherp gevolgd worden en zonodig zullen er raadsvoorstellen volgen. Voor de jaren 2008 en 2009 worden voor de wijkcentra in Heechterp/Schieringen, Vrijheidswijk, het Knooppunt, Bilgaard, Nijlân en Westerkwartier buurtbeheerders gefinancierd. De realisatie van de multifunctionele centra loopt gestaag verder, maar wat trager dan verwacht. Op het gehele programma Zorg en Opvang is een nadeel van € 810.000 ontstaan. Dit nadeel is voornamelijk veroorzaakt doordat de verstrekkingen in het kader van de WMO (vervoer, hulpmiddelen en woningaanpassingen) hoger zijn uitgevallen. Programma Werk en inkomen (5) Het uitgevoerde beleid Werkacademie heeft een zeer succesvolle uitstroom van Wwb uitkeringsgerechtigden naar regulier werk opgeleverd. Uit de evaluatie van de Werkacademie wordt lering getrokken en de ingezette werkwijze wordt verder verdiept en ingebed in de organisatie. Door het project Intensivering casemanagement Jongeren is de keten ten behoeve van de jongere verstevigd. Het aandeel jongeren in het totale Wwb bestand is daardoor laag. De relatie tussen de uitvoering aangaande de uitkeringsverstrekking en de uitvoering van de re-integratie wordt verder in nauwe samenhang opgepakt en geïntensiveerd. In 2007 is het niveau van het armoedebeleid gehandhaafd. Er zijn stappen ondernomen om nieuwe beleidsinstrumenten in te voeren en het beleid te gaan heroverwegen. Dit alles zal in 2008 zijn beslag krijgen. Op dit programma is een voordelig resultaat van € 6.543.000 gerealiseerd. De belangrijkste oorzaak hiervan is de compensatie ten behoeve van het tekort op het I-deel die eind 2007 is ontvangen van het Ministerie van SoZaWe. De daling van het bijstandsbestand heeft eveneens bijgedragen aan het voordelig resultaat. Programma Wonen (6) De woningproductie in Leeuwarden is voor het eerst de grens van 700 woningen gepasseerd. Daarbij is er sprake van een grote differentiatie, voor elk wat wils. Ook in de toekomst kan Leeuwarden deze stevige positie op de woningmarkt continueren, mede dankzij de woningbouwafspraken die zijn gemaakt met de omliggende gemeenten en de provincie. Het project Schieringen-Heechterp, van aandachtswijk naar prachtwijk, houdt een nieuwe aanpak in, samen met en voor de wijkbewoners. In het wijkactieplan wordt een mix van sociale en fysieke maatregelen beschreven. Er is al een start gemaakt met energiebesparingmaatregelen, gericht op de verlaging van woonkosten en op duurzaamheid. De financiering van alle maatregelen is nog een punt van discussie.

14

1. Jaarstukken 2007


Handhaving en vergunningverlening zijn goed op orde binnen dit programma. De tarieven behoren landelijk gezien tot de laagste. Aanstaande nieuwe weten regelgeving zal de nodige capaciteit vergen. Er is een voordelig resultaat van 720.000 gerealiseerd, dat voor een belangrijk deel veroorzaakt is door een hoger aantal afgegeven bouwvergunningen en door majeure bouwplannen (Provinciehuis, Zaailand) waardoor de legesopbrengsten veel hoger zijn dan geraamd. Programma Infrastructuur (7) De bereikbaarheid van Leeuwarden is een belangrijke randvoorwaarde voor economische ontwikkeling. Hiervoor zijn binnen dit programma majeure infrastructurele projecten van complexe aard in uitvoering. Een realistische planning en communicatie hierover is van essentieel belang. De aanbesteding van het openbaar stadsvervoer is succesvol verlopen, Connexxion voert dit nu uit. Er zijn in 2007 minder verkeersslachtoffers te betreuren geweest. De infrastructurele maatregelen op het hoofdwegennet (m.n. rotondes) en de instelling van 30 km gebieden hebben hieraan bijgedragen. Er is een voordeel van € 352.000 op dit programma ontstaan. Dit is mede veroorzaakt door hogere legesopbrengsten voor het graven van sleuven. Programma Dienstverlening (8) Leeuwarden is hard op weg naar een volwaardig Klanten Contact Centrum. Er staat al veel in de steigers: dienstverlening via het callcenter (snel en direct worden geholpen) en via het internet (meer selfservice op elk moment van de dag). Een aantal doelstellingen is al bereikt, baliedienstverlening, uitgedrukt in de bezoekerstevredenheid en bereikbaarheid zit blijvend op een hoog niveau. Voorts is het Kwaliteitshandvest vastgesteld zodat onze klanten weten wat ze van ons mogen verwachten. De dienstverlening aan ondernemers is verbeterd, voor hen is een apart fysiek loket gerealiseerd. Tevens zijn er werkafspraken tussen het Servicepunt bedrijven en de inhoudelijk betrokken afdelingen waardoor de klant beter bediend kan worden. De omgevingsvergunning (WABO) is uitgesteld naar 01 januari 2009, er ligt al een blauwdruk en procesontwerp klaar. Er is een voordeel van € 101.000 op dit programma ontstaan. Dit is veroorzaakt door incidentele hogere legesopbrengsten als gevolg van hogere uitgiften rijbewijzen en paspoorten. Programma Politiek bestuur (9) Burgers ervaren nog niet dat zij tijdig betrokken worden bij beleidsontwikkeling door de gemeente en daarmee ook invloed kunnen uitoefenen. Bij aanvang van de ontwikkeling van beleid en plannen zal de gemeente veel meer aandacht moeten besteden aan de betrokkenheid van burgers, instellingen en bedrijven, zoals ook al verwoord is in de notitie burgerparticipatie. Om helder te krijgen welke oorzaken ten grondslag liggen aan het gevoelde gebrek aan burgerparticipatie is een nadere analyse noodzakelijk. Daarna kan bepaald worden welke instrumenten en/of maatregelen meer effect zullen opleveren. In elk geval is goede informatievoorziening een essentieel middel. Vanaf 2007 worden alle verslagen van de raad en commissies uitgezonden via internet en verwerkt tot beeldverslag. Tevens is er gestart met uitzendingen van de politieke talkshow DAG TV op de lokale omroep Mercurius. De gemeentelijke website kan verbeterd worden. Een ruime meerderheid van de raadsleden vindt de documenten uit de begrotingscyclus leesbaar en toegankelijk. De uitvoering van het collegeprogramma “Leeuwarden werkt!” is halverwege deze collegeperiode royaal over de helft. De actuele discussie in Friesland over herindeling en samenwerking, is ook op Leeuwarden van invloed. Het college heeft gesprekken gevoerd met de colleges van een aantal omliggende gemeenten. Het belang van samenwerking wordt erkend, wat ook blijkt uit het besluit van het Bestuurlijke Overleg Stadsregio Leeuwarden om de samenwerking voort te zetten. De samenwerking in Europees verband is eveneens volop in ontwikkeling, en deze richt zich vooral op de thema’s energie en duurzaamheid.

15

1. Jaarstukken 2007


Er is een nadelig resultaat van € 416.000 ontstaan op dit programma, dat is vooral ontstaan doordat er een aanvullende storting in de pensioenvoorziening voor (voormalige) bestuurders noodzakelijk is. Programma Veiligheid, openbare orde en handhaving (10) Het veiligheidsbeleid in Leeuwarden ligt stevig op koers. Door alle preventieve maatregelen en meer nadruk op repressief optreden is de kleine criminaliteit fors gedaald en er is succes behaald met de minderjarige veelplegers. Daarnaast wordt door alle partners steeds beter samengewerkt aan de persoonsgerichte aanpak in zowel de actieprogramma’s als in het Veiligheidshuis Fryslân. Maar er is nog steeds veel inzet van de diverse partners nodig om Leeuwarden nog veiliger te maken. Hiervoor worden ook nieuwe initiatieven ontplooid en nieuwe instrumenten ontwikkeld. De brandweer heeft bijgedragen aan de (brand)veiligheid door structureel aan de genormeerde opkomsttijden te voldoen en, indien noodzakelijk, tweezijdig aan te rijden. De veiligheid in inrichtingen is verhoogd doordat vrijwal alle inrichtingen die over een gebruiksvergunning moeten beschikken gecontroleerd zijn. Daarnaast zijn alle nog te controleren inrichtingen in 2007 aangeschreven. Er is een voordelig resultaat van € 269.000 op dit programma gerealiseerd. Dit wordt vooral veroorzaakt door een voordeel op de apparaatskosten van € 124.000. Programma Sport (11) In 2007 is ten aanzien van de upgrading van de sportcomplexen veel gerealiseerd. Tevens zijn de contacten met verenigingen geïntensiveerd, waardoor draagvlak is ontstaan. In 2007 zijn vier topsportevenementen en 13 sportevenementen financieel ondersteund. Doordat een aantal evenementen voor minder dan het maximum bedrag is gesubsidieerd, konden er meer evenementen worden gesubsidieerd. De totale breedtesportactiviteiten zijn zeer succesvol. Er zijn meer mensen aan sporten spelactiviteiten gaan deelnemen. Deze activiteiten verdienen navolging. Er is een nadelig resultaat van € 53.000 op dit programma ontstaan. Dit is veroorzaakt doordat het subsidiebedrag aan de BV Sport hoger is geworden dan de opgenomen balanspost en het beschikbare budget. Programma Ruimtelijke ordening, wijken en dorpen (12) Leeuwarden wordt gekenmerkt door een grote ruimtelijke dynamiek die leidt tot veel projecten met een eveneens groot aantal complexe ruimtelijk-planologische procedures. Deze projecten worden met voorrang behandeld en goed bediend om stagnatie te voorkomen, dit heeft in 2007 veel capaciteit gevergd. Daardoor konden niet alle bestemmingsplannen geactualiseerd worden conform planning. Ten aanzien van het gebiedsgericht werken kan worden geconcludeerd dat we op de goede weg zijn. De tevredenheid van burgers over het functioneren van wijkpanels/dorpsbelangen neemt toe en ook gaat het integraal gebiedsgericht werken binnen de gemeente steeds beter. Voor de Dorpennota is in goed overleg met alle betrokken partijen een nieuw uitvoeringsprogramma 20072010 vastgesteld en de eerste projecten zijn in uitvoering genomen. Op dit programma is een voordeel van € 170.000 ontstaan dat vooral door een vrijval van budgetten voor wijkmanagement is veroorzaakt. Programma Milieu, energie en water (13) De uitvoering van dit programma verloopt voorspoedig. Op gebied van duurzaamheid scoort Leeuwarden heel goed. Alternatieve brandstoffen zoals rijden op aardgas en warmtelevering uit biogas zijn daarvan goede voorbeelden. Leeuwarden ontplooit veel initiatieven, veelal echter op ad hoc basis. Om de positie vast te houden is doorontwikkeling noodzakelijk. Tevens is het beter om in plaats van duurzaamheid over klimaatbeleid te spreken. Deze term is meer concreet. Op het gebied van afval is ingestemd met verbetermaatregelen die in de toekomst zullen lijden tot een verbetering van het afvalscheidingpercentage.

16

1. Jaarstukken 2007


In 2007 is de nota ‘Water als geld’ opgesteld, (wordt in het voorjaar 2008 aan de raad aangeboden), waarmee vervolg kan worden gegeven aan de in gang gezette successen van de Blauwe diamant. Op dit programma is een voordeel van € 263.000 gerealiseerd. Dit is veroorzaakt door een lagere ureninzet voor milieuvergunningen, controles en bodemadvies. Programma Woon- en leefomgeving (14) Qua organisatie wordt er meer en meer planmatig en integraal gewerkt, wat zich vertaalt in betere resultaten voor de burgers. Ook de monitoring van de onderhoudsniveaus van de diverse onderdelen van de openbare ruimte krijgt steeds meer gestalte. De schouwresultaten die dit opleveren sluiten voor het verzorgende deel al steeds beter aan bij de afspraken over de openbare ruimte met de raad. Omdat er wel verbeteringen in mogelijk zijn, bijvoorbeeld ten aanzien van de kantorenhaak, winkelcentra in woonwijken en het technisch schouwen zal er een evaluatie van de kwaliteitsniveaus (verzorgend en technisch) worden gedaan. De realisatie van de groenbeheerplannen vormen een goede toegevoegde waarde voor het beheer van het groen. Op basis van deze plannen kunnen weloverwogen keuzes worden gemaakt voor de korte en lange termijn. Er is in 2007 veel tijd besteed aan afhandeling van kapvergunningen. In het kader van deregulering zal worden bekeken hoe de modelverordening van de VNG gevolgd kan worden en daarmee te bepalen hoe met de kapvergunning kan worden omgegaan. De financiële begroting en rekening stemmen nagenoeg met elkaar overeen, slechts een verschil van € 37.000 negatief. Motie betreffende prioriteit SIOF, ISI en Oldehove in relatie met bestemming rekeningresultaat 2007 Bij de behandeling van de programmabegroting 2008 (5 en 6 november 2007) is bovenbedoelde motie door de raad aangenomen. In deze motie wordt het college gevraagd om bij de bestemming van het rekeningresultaat bij de vaststelling van de jaarstukken 2007 rekening te houden met de volgende prioriteiten van de raad: het strategisch investerings- en ontwikkelingsfonds (SIOF), de Impuls Sociale Investeringen (ISI) en de Oldehove. ISI Met de Impuls Sociale Investeringen wordt in hiervoor genoemde voorstellen voor resultaatbestemming 2007 voor een deel al rekening gehouden met onderhavige motie. Aanvullend hierop wordt voorgesteld ten laste van de algemene reserve, € 300.000 te bestemmen voor het “Budget Sociale Investeringen” (ISI) voor het jaar 2009. SIOF In het investeringsdeel van het SIOF is eind 2007 € 15,0 mln beschikbaar. Na aftrek van de reserveringen is er eind 2010 € 0,6 mln beschikbaar. In het ontwikkelingsdeel van het SIOF is eind 2007 nog ca. € 1.2 mln beschikbaar. Na aftrek van de reserveringen en rekening houdend met terugstortingen is er eind 2010 € 1.5 mln beschikbaar. Gelet op: de huidige stand van het SIOF; de noodzakelijke co-financiering voor majeure strategische projecten de komende jaren; de aanvraag die verwacht wordt voor een bijdrage uit het SIOF voor het majeure investeringsproject Nieuw Zaailand; de motie die de raad heeft aangenomen bij de behandeling van de programmabegroting 2008 over de prioriteit van het SIOF als het gaat om de bestemming van het rekeningresultaat 2007; wordt voorgesteld een bedrag van € 5,0 mln te storten in het SIOF ten laste van de algemene reserve.

17

1. Jaarstukken 2007


Oldehove Met betrekking tot het punt Oldehove is tijdens dezelfde raadsvergadering in een andere motie geld uitgetrokken voor een opdracht voor een inrichtingsplan. De uitwerking hiervan is begin 2008 nog niet zo ver gevorderd dat er al zicht is op de omvang van de investeringen die hier uit voort zullen komen. Daarom wordt er nu ook nog geen voorstel voor resultaatbestemming over de Oldehove gedaan. Zodra er meer duidelijkheid is over de met het inrichtingsplan samenhangende kosten zal het college met een voorstel richting raad komen met als dekking de algemene reserve.

18

1. Jaarstukken 2006

1.3

1.3 Resultaatbestemming

Resultaatbestemming

Inleiding Uitgangspunt is dat de voorstellen resultaatbestemming tot een minimum beperkt blijven en dat het rekeningresultaat zoveel mogelijk aan de algemene reserve wordt toegevoegd. Bij de reguliere besluitvorming rond de begrotingsvoorbereiding kan dan een integrale afweging gemaakt worden over de aanwending van deze incidentele middelen. Om als voorstel resultaatbestemming te kunnen worden opgenomen in de jaarstukken moet aan de volgende voorwaarden worden voldaan: • De voorstellen moeten betrekking hebben op een niet besteed budget of beschikbaar gesteld bedrag in 2007 dat betrekking had op een specifiek doel. • Er moet een nadrukkelijke politieke wens zijn om het bedrag voor dat specifieke doel in te zetten of de uitgave moet anderszins onontkoombaar zijn; • De kosten kunnen niet gedekt worden uit het reguliere budget van het nieuwe jaar. Het overzicht voorstellen voor resultaatbestemming ziet er als volgt uit: x € 1.000

Resultaatbestemming

Bedrag

Rekeningresultaat 2007

9.509

Voorstellen tot resultaatbestemming: Reeds door de gemeenteraad besloten Raadsbesluit 17 maart 2008 • • •

Energiehulp lage inkomens Project Experimentele aanpak wachtlijst WSW Dag van het Buurtfeest

390 178 20 588

Programma Jeugd en onderwijs • Skatepark van Loonstraat Programma Zorg en opvang: • Impuls sociale investeringen • Rijksvergoeding mantelzorg • Jongerenwerk 2008-2010

150

285 230 40 555

Programma Veiligheid, openbare orde en handhaving: • Rampenbestrijdingsplan

15

Programma Infrastructuur/bereikbaarheid • Onderhoud van wegmarkeringen

15

Programma Politiek bestuur • Lobbybudget • Internationale samenwerking

23 25 48

Totaal resultaatbestemming

1.371

Resultaat na bestemming

8.138

19

1. Jaarstukken 2006


Toelichting op de voorstellen voor resultaatbestemming Skatepark van Loonstraat In de raadsvergadering van 8 november 2004 is een motie aangenomen waarin € 160.000 beschikbaar is gesteld voor de aanleg van een skateparkvoorziening aan de Van Loonstraat (incl. € 10.000 opbouwwerk). Het opbouwwerk heeft wel plaatsgevonden maar de realisering van het Skatepark loopt nogmaals vertraging op omdat een deel van de financiering nog niet rond is. Voorwaarde voor de aanvang van de bouw is dat de skateparkvereniging zelf sponsors werft voor een deel van de financiering. Impuls Sociale Investeringen (ISI) Voor een gedeelte van het ISI-budget is in 2007 nog geen bestemming aangegeven. Dit leidt in 2007 tot een incidenteel voordeel van € 285.000. In het beslisdocument zijn voor 2008 twee voorstellen geformuleerd die door middel van dit voordeel gedekt worden. Voorwaarde is dan wel dat het voordeel via resultaatbestemming overgeheveld wordt naar het dienstjaar 2008. Rijksvergoeding mantelzorg In december 2007 heeft het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) aangekondigd om in 2007 nog een bedrag van € 230.000 toe te voegen aan de algemene uitkering. Het ministerie en de VNG hebben afgesproken dat het geld ten goede moet komen aan (de ondersteuning van) mantelzorgers en hebben hun vertrouwen uitgesproken dat gemeenten de incidentele extra middelen daadwerkelijk aan mantelzorgers (ondersteuning) ten goede laten komen. In december is overleg gestart met de uitvoerende welzijnsorganisaties om te komen tot een goede aanwending van de extra bijdrage voor integrale versterking van het prestatieveld 4 van de Wmo (mantelzorg en vrijwilligerswerk). Besteding van het geld is echter niet eerder mogelijk dan begin 2008. Jongerenwerk 2008-2010 In de raadsvergadering van 25 april 2007 heeft de raad voor 2007 en 2008 € 100.000 extra beschikbaar gesteld voor jongerenwerk. In de vergadering van 28 januari 2008 heeft de raad de beleidsnotitie jongerenwerk 2008-2010 aangenomen. In deze notitie wordt onder meer aangegeven dat de niet benutte middelen uit 2007 toegevoegd zullen worden aan het budget voor experimententen jongerenwerk in 2008. Dat budget komt daardoor uit op een bedrag van in totaal € 245.500. HWL en SWL hebben daarvoor eind 2007 subsidieaanvragen ingediend waarover inmiddels op bestuurlijk niveau met de gemeente overeenstemming is bereikt Rampbestrijdingsplan Het besluit rampbestrijdingsplan inrichtingen (bri) geeft aan dat een rampbestrijdingsplan minimaal 1 maal per drie jaar moet worden geoefend. In 2007 is daarom voor de jaren 2007 en 2008 incidenteel € 15.000 beschikbaar gesteld om in elk jaar 1 oefening van een rampbestrijdingsplan te organiseren. Voorgesteld wordt om in 2008 zowel het rampbestrijdingsplan voor de eerste Nederlandse Kunstvuurwerkfabriek J.N. Schuurmans als het rampbestrijdingsplan voor de Vliegbasis Leeuwarden te oefenen. De reden waarom in 2007 geen oefening van een rampbestrijdingsplan is georganiseerd is gelegen in de invoering van een nieuwe rampbestrijdingsstructuur. Hierin zijn een aantal knelpunten uit het verleden weggenomen. Begin 2008 wordt deze nieuwe structuur vastgesteld met het bestuurlijk ter goedkeuring aanbieden van het nieuwe rampenplan. Pas na het vaststellen van de nieuwe structuur kan en mag overeenkomstig worden geoefend. Het was niet zinvol geweest om in 2007 een oefening van een rampbestrijdingsplan te organiseren op basis van de oude structuur.

20

1. Jaarstukken 2006


Onderhoud wegmarkeringen In oktober 2007 is, na afronding van het asfaltbestek, opdracht verstrekt tot onderhoud van de wegmarkeringen voor een bedrag van € 15.000. Voor het uitvoeren van deze werkzaamheden zijn gunstige weersomstandigheden vereist. Door te lage temperaturen en natte wegoppervlakken kon het onderhoud in 2007 niet worden uitgevoerd. De werkzaamheden zullen nu in 2008 worden uitgevoerd. Omdat het hier gaat om een substantieel deel van het budget kunnen deze kosten niet ten laste van het budget 2008 worden gebracht. Hierdoor zou namelijk ook het onderhoudsplan 2008 niet overeenkomstig planning uitgevoerd kunnen worden. Internationale samenwerking Leeuwarden wil de kansen en mogelijkheden die Europa biedt zo goed mogelijk benutten. Daarvoor is het participeren van de gemeente in Europese netwerken en het aangaan van partnerrelaties met andere steden een belangrijke voorwaarde. Voor de meeste subsidieprogramma’s is samenwerking tussen meerdere Europese steden namelijk een vereiste. Langs de weg van netwerken, relaties en uitwisseling kunnen uiteindelijk concrete projecten tot stand komen. Leeuwarden heeft inmiddels op verschillende beleidsterreinen internationale contacten gelegd. In 2008 zal hieraan een vervolg worden gegeven met het starten van concrete projecten. Het leggen van contacten en het investeren in Europese netwerken en relaties kost tijd. Door het vertrek van burgemeester Dales is er vertraging opgelopen. Hierdoor kunnen de geplande activiteiten voor 2007 pas in 2008 worden gestart. Inmiddels is een goede basis gelegd. De verwachting is dat in 2008 meer concrete projecten en uitwisseling tot stand gaan komen dan gepland, waardoor de achterstand deels kan worden ingehaald. Dat geldt, naast de activiteiten met de stad Klaipeda, vooral voor het Capture network 1waarin Leeuwarden participeert. Een deel van het budget van 2007 te weten een bedrag van € 25.000 is daarom nodig in 2008. Lobbybudget In het collegeprogramma 2006-2010 is opgenomen dat er een actualisering van de stadsvisie zal komen. De werkzaamheden daarvoor zijn gestart in 2006 onder leiding van burgemeester Dales, en zijn voortgezet in 2007. De werkzaamheden zullen waarschijnlijk worden afgerond in voorjaar 2008. Het voorstel is om het resterende deel (een bedrag van € 23.000) van de in 2007 voor de actualisatie stadsvisie bestemde middelen, te bestemmen voor de afronding van de ontwikkeling, en voor de communicatie over actualisatie stadsvisie en vervolgtraject. Bij de behandeling van de Jaarrekening 2007 heeft de gemeenteraad besloten de resterende middelen van het lobbybudget (was € 50.000) te bestemmen voor de actualisatie van de stadsvisie. Tengevolge van het vertrek van de heer Dales als burgemeester in juli 2007 en het aantreden van de heer Crone medio november heeft zich enige vertraging voorgedaan in de ontwikkeling van de geactualiseerde stadsvisie. In januari 2008 heeft de gemeenteraad in een werkconferentie een duidelijke richting aangegeven, zodat in het voorjaar besluitvorming over de actualisatie van de stadsvisie kan plaats vinden. Eén en ander zal uitmonden in een boekwerkje, een gedrukte samenvatting, een filmpje (animatie van kaartbeelden) en een vervolgtraject ‘ontwikkeling van de stad’ (virtueel en fysiek)

1

‘European network to stimulate the economic development of its members, with a particular focus on the knowledge economy’

21

1. Jaarstukken 2006

1.4 Leeswijzer

1.4 Leeswijzer De opbouw van de Jaarstukken 2007 wordt in belangrijke mate voorgeschreven in het Besluit begroting en verantwoording (BBV) en bestaat uit het Jaarverslag en de Jaarrekening. Het Jaarverslag kent een tweedeling a) Programmaverantwoording; b) Paragrafen. De c) d) e)

Jaarrekening kent eveneens een tweedeling Programmarekening en de toelichting; Balans en de toelichting; Bijlage met verantwoordingsinformatie Specifieke uitkeringen.

Ad a) De Programmaverantwoording is opgenomen in hoofdstuk 2. Dit betreft de beleidsverantwoording voor 14 programma’s . Hierin staat in elk programma de vraag centraal of de gestelde doelen uit de Programmabegroting 2007 zijn gerealiseerd. Deze vraag wordt vormgegeven door de drie –bekende- vragen. • Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? • Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? • Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? Na de 14 beleidsprogramma’s volgt de programma’s 15. Hierin is een overzicht van de algemene dekkingsmiddelen en inzicht in het gebruik van het geraamde bedrag voor onvoorzien opgenomen. Ad b) De paragrafen bestaan uit verplichte paragrafen op grond van het BBV en uit een aantal die specifiek voor de gemeente Leeuwarden zijn. De verplichte paragrafen zijn opgenomen in hoofdstuk 2, vanaf paragraaf 2. De paragrafen die specifiek aan Leeuwarden zijn verbonden, staan eveneens in hoofdstuk 2. Verslaglegging over de Stadsvisie, het Grote Steden Beleid, het Meerjareninvesteringsprogramma (MIP) en over het Strategisch Investerings- en OntwikkelingsFonds. Ad c) De programmarekening en toelichting zijn opgenomen in hoofdstuk 3. Het financiële resultaat op hoofdlijnen en de belangrijkste financiële verschillen per programma. Ad d) De balans en de toelichting zijn opgenomen onder hoofdstuk 3.2 Ad e) De bijlage met verantwoordingsinformatie Specifieke uitkeringen is opgenomen in het Bijlagenboek II. De Jaarstukken worden afgesloten met de kerngegevens en de accountantsverklaring.

22

2. Beleidsverantwoording

2.1 Programmaverantwoording: Stadsvisie: ‘varen onder eigenvlag’

2.

Beleidsverantwoording

2.1

Programmaverantwoording

2.1.1 Stadsvisie “varen onder eigen vlag” Stadsvisie en actualisatie In het collegeprogramma ‘Leeuwarden werkt!’ wordt opgemerkt dat de Stadsvisie “Varen onder eigen vlag” (2002) koersbepalend is geweest voor het beleid. De Stadsvisie is bedoeld als een toetsingskader, met behulp waarvan tot een gerichte en scherpe selectie gekomen kan worden van zaken waarvoor de gemeente zich tot 2012 zal inzetten. Om dat zo te houden wil het college de Stadsvisie op een aantal punten actualiseren. Als richtinggevende punten voor deze actualisatie zijn genoemd: duurzaamheid, innovatie, externe gerichtheid, bereikbaarheid en veiligheid. Verder is aangegeven, dat bij de actualisatie ook aangesloten zal worden bij het sociale beleid dat het college wil voeren. In het najaar van 2006 is gestart met een aantal verkennende besprekingen met externe deskundigen over het Leeuwarden van na 2020. Centrale vraag daarbij was of Leeuwarden klaar is voor die toekomst, wat er ontbreekt en waar Leeuwarden speciaal op moet inzetten. Na deze verkennende gesprekken zijn er twee gesprekken geweest met ‘sleutelfiguren’ uit de Leeuwarder samenleving. De voorlopige uitkomsten van deze gesprekken zijn vragenderwijs voorgelegd op een publieksbijeenkomst. Als thema’s kwamen aan de orde: water, duurzaamheid, kwaliteit van wonen en leven, en als laatste het profiel van Leeuwarden. Op basis van de uitkomsten van de gesprekken en de publieksbijeenkomst is een aanzet voor de actualisatie van de stadsvisie opgesteld, die begin 2008 op een Werkconferentie van de gemeenteraad is besproken. Naar verwachting wordt de geactualiseerde stadsvisie in het voorjaar van 2008 door de gemeenteraad vastgesteld. Stadsregio Het BOSL (Bestuurlijke Overleg Stadsregio Leeuwarden) heeft in juni 2007 een conferentie gehouden over het voortbestaan van het BOSL na 2009. Alle gemeenten hebben zich uitgesproken voor het voortzetten van de samenwerking. Vertegenwoordigers van het BOSL zijn gestart met het onderzoeken van de mogelijkheden om nog meer inhoud aan deze samenwerking te kunnen geven. Hoewel bereikbaarheid en woningbouw zeer belangrijke thema’s blijven, wordt toch naar een verbreding gezocht waarbij nagegaan zal worden hoe de economische kracht van Leeuwarden vanuit de regio verder versterkt kan worden. Samenwerking tussen en bestuurskracht van Friese gemeenten De provincie kwam in 2006 met de notitie ’Friese gemeenten samen sterk’. Daarin werd de stand van zaken geschetst rondom de bestuurskracht van de Friese gemeenten. Het college heeft schriftelijk en mondeling zijn standpunt over deze notitie aan het college van GS kenbaar gemaakt. Inmiddels woedt in de provincie een discussie over samenwerking en herindeling. Op verzoek van de gemeente Boarnsterhim is een collegebesluit in voorbereiding om op een aantal onderdelen van de bedrijfsvoering te gaan samenwerken met de gemeente Boarnsterhim. Het college heeft gesprekken gevoerd met de colleges van b&w van de omliggende gemeenten en van Franekeradeel en Harlingen. Deze gesprekken zijn bedoeld om te onderzoeken hoe de economische ontwikkeling van het gebied van de stadsregio Leeuwarden en Westergozone bevorderd kan worden en hoe de gemeenten daarin gezamenlijk kunnen optreden. Stadsconvenant met de provincie Het geactualiseerde Stadsconvenant van Leeuwarden met de provincie fungeert naar tevredenheid. Per jaar wordt een werkplan opgesteld met projecten, waarvoor gemeentelijke en/of provinciale middelen worden ingezet. Van de voor 2007 door de Provinciale Staten beschikbaar gestelde

23



€ 5,5 mln zijn voor een bedrag van ca. € 5,43 mln beschikkingen afgegeven voor concrete projecten die opgenomen zijn in het werkplan 2007. De Staten stellen voor het stadsconvenant in 2008, 2009 en 2010 jaarlijks € 5.0 mln beschikbaar. Vergaderingen van de stuurgroep worden door een werkgroep van provinciale en gemeenteambtenaren voorbereid. Eind 2007 is het regionaal mobiliteitsfonds ingesteld. Een groot deel van de jaarlijkse bijdrage vanuit het stadsconvenant aan grote infrastructurele projecten op het gebied van bereikbaarheid zullen vanaf 2008 gestort worden in dit mobiliteitsfonds. Dit fonds zal gebruikt worden voor financiering van majeure infrastructurele projecten zoals: de westelijke invalsweg, de rondweg en het Drachtstercomplex. In de bijlage A aan het eind van deze paragraaf is in een tabel aangegeven voor welke projecten uit het werkplan 2007 de stuurgroep stadsconvenant middelen beschikbaar heeft gesteld. Grote Stedenbeleid In 2007 is de Midterm Review van het MOP2 afgerond. Deze review heeft geen aanleiding gegeven voor aanpassingen van het beleid. Over het vervolg van het GSB na de lopende convenantperiode kan nog niets met zekerheid worden gemeld. Voor Leeuwarden heeft het GSB én als methode én qua resultaat goed gewerkt; Leeuwarden dringt dan ook aan op voortzetting van het GSB in enigerlei vorm. In 2007 is Heechterp/Schieringen aangewezen als een van de Vogelaarwijken. Onder regie van de concernstaf en het team wijkmanagement is een wijkactieplan opgesteld die als het meest kansrijke actieplan van Nederland wordt gezien. Met rijk en corporaties wordt getracht de benodigde middelen bij elkaar te halen. Zodra het Wijkactieplan in uitvoering wordt genomen, zal de regie in zijn geheel bij het team wijkmanagement komen te liggen. Leeuwarden in Europa In 2007 is een notitie opgesteld, waarin wordt beschreven hoe het Europese beleid verankerd wordt in het gemeentelijke beleid. Daarbij gaat het zowel om Europese weten regelgeving als ook om het benutten van kansen die Europa biedt. Het college wil gerichte contacten aangaan met Europese steden om daarmee het Europese denken in de organisatie vanzelfsprekender te maken. De samenwerking binnen Europa richt zich vooral op de thema’s energie en duurzaamheid. Leeuwarden participeert in twee samenwerkingsverbanden, nl. Eurocities en Eurotowns. Eurocities is een verband van grote steden (>250.000 inwoners). Leeuwarden is betrokken bij het onderwerp ICT; innovatie staat centraal. Breedbandontwikkeling is hiervan een voorbeeld. Eurotowns is een verband van steden van vergelijkbare grootte en richt zich voornamelijk op het stimuleren van de kenniseconomie. In dit verband wordt momenteel onderzocht welke projecten zich goed lenen voor een gemeenschappelijke aanpak. Van dit netwerk maakt de stad Klaipeda ook deel van uit. Conclusie Uit het voorgaande blijkt dat de Stadsvisie zowel intern als extern als toetsingskader en inspirerend beleidskader fungeert. De beleidsaandacht is geconcentreerd op de vier strategische concepten; daarnaast wordt op basis van het Grotestedenbeleid motto “schoon, heel en veilig” veel aandacht besteed aan beheer van de stad, leefbaarheid en veiligheid. Investeren in samenwerking en goede relaties met omliggende gemeenten, andere stedelijke centra, de provincie, andere grote steden is noodzakelijk: ten dele omdat er rechtstreekse raakvlakken zijn tussen het beleid van gemeenten, maar ook omdat we van andere gemeenten kunnen leren (GSB, 100.000 +). Daarnaast heeft deelname aan het GSB wederom de mogelijkheid gebracht om extra inspanningen te verrichten ter versterking van de stad.

24



In 2007 is de samenhang tussen de activiteiten van de gemeente op strategisch gebied goed gemonitord: Stadsvisie, MOP2, Collegeprogramma 2006-2010 en Stadsconvenant sluiten goed op elkaar aan; daardoor was het beleid koersvast, wat weer bijdroeg aan de vergroting van de daadkracht van de gemeente. De actualisatie van de stadsvisie is enerzijds bedoeld om tot bijstelling en aanscherping van beleid te komen, anderzijds als basis voor een vervolg op het stadsconvenant, het regioconvenant en het Grotestedenbeleid. Los daarvan zijn grote inspanningen van de zijde van de provincie, rijk en derden nodig voor het verkrijgen van de noodzakelijk aanvullende cofinanciering voor de majeure infrastructurele projecten die gepland staan voor de komende jaren. De middelen ter compensatie van het niet doorgaan van de Zuiderzeelijn zijn zeer welkom.

25



Bijlage A Overzicht vastgestelde projecten Werkplan 2007 Stadsconvenant Leeuwarden Thema

Leeuwarden Werkstad

nr

project Expeditie Leeuwarden Verdere invulling en uitvoering aan de profilering en ontwikkeling van de eigen economische kwaliteiten van de stad en de verbetering van het ondernemers- en vestigingsklimaat. Benutting van toeristische marktpotenties en integrale stadsmarketing.

200.000

100.000

2

Ontwikkeling FEC-WTC (project is doorgeschoven van 2007 naar 2008) Strategische ontwikkeling Leeuwarden Zuidwest

0

0

25.000

25.000

0

4.192.000

Westelijke Invalsweg (ivm beschikbaarheid convenantmiddelen in 2006 is € 0,5 mln van de provinciale bijdrage doorgeschoven van 2006 naar 2007 (SG 17-10-2005). Stadsring zuid-west (capaciteitsvergroting op het gedeelte Oostergoplein - Europaplein). Inclusief ongelijkvloerse kruising fietsverkeer-autoverkeer op Oostergoplein. Fietsprojecten (fietsroute noord)

2.151.000

1.723.000

425.000

425.000

484.937

484.937

Verwerven additionele financieringmogelijkheden; lobby-activiteiten en vormgeven van een mobiliteitsfonds Spoorbrug Ouddeel (Aanvraag honoreren SG 210-2006)

60.000

40.000

76.000

0

Financieringsstromen genereren voor het realiseren van extra omgevingskwaliteit t.b.v. de uitbreidingsplannen voor woningbouw. A.Wielengebied (€15.000 zowel prov. als gem.) B. Stadsrand (€10.000 zowel prov. als gem.) Aanvraag akkoord (SG 20-11-2006) Stedelijke vernieuwingsgebieden

7

9

11

Leeuwarden Waterstad

Geen projecten in 2007

12

Ombouw Mercator-Education tot kenniscentrum Meertaligheid en Onderwijs in Leeuwarden

470.690

0

13

Gamevalley

350.000

0

14

In het kader van Versterking sociale infrastructuur voor de kwetsbare groepen in Fryslân: Decentrale crisisopvang Sneek

225.450

225.450

15

Realisatie van een samenhangend stelsel van opvangfaciliteiten op het terrein van de maatschappelijke opvang die een vraaggericht en activerend aanbod hebben. Realisatie van het project Leeuwarden Festivalstad door een aanbod van festivals met kwaliteit en aandacht voor de jongeren.

40.000

5.000

156.000

156.000

16

26

0

5

10

Leeuwarden Verzorgende en Culturele hoofdstad

30.000

Newtonpark IV ( bijdrage provincie € 1,5 mln hiervan is € 1.080.000 al gereserveerd). Het resterende gedeelte (€ 420.000) is in 2007 door de provincie gefinancierd vanuit de convenantmiddelen (SG 17-10-2005).

8

Leeuwarden Kennisstad

100.000 420.000

4

6

Leeuwarden bereikbaar ontsloten

Bijdrage gemeente

1

3

Leeuwarden Woonstad

Bijdrage provincie


Thema

nr


project

Bijdrage provincie

Bijdrage gemeente

17

Projectbudget Artistiek klimaat

100.000

0

18

Bridges

145.000

0

19

Realisatie Poppodium (project is doorgeschoven naar 2009/2010).

0

0

5.429.077

7.406.387

TOTAAL

27


2.1 Programmaverantwoording: Meerjaren Investering Programma 2007

2.1.2 Meerjaren Investering Programma 2007 In onderstaand overzicht wordt ingegaan op de afwijkingen van de projecten die in het Meerjareninvesteringsprogramma (MIP) 2007 zijn opgenomen. Stand van zaken MIP-projecten 2007.

Majeure wijzigingen en overige opmerkingen

(alleen projecten met een bijdrage GSB (ISV/SIOF) City-fec: FEC-WTC en Stationsgebied

Project is afgesloten. Vervolgaanpak opgenomen in project Gebiedsmanagement Tesselschadestraat/ WTC Expo

Achter de Hoven/Vegelin

Project is afgerond, projectdecharge in oktober 2006 vastgesteld.

Vrijheidswijk

Het proces om met partijen en bewoners tot uitvoerbare plannen te komen is tijdrovend en heeft voor een aantal mijlpalen vertraging tot gevolg. Dit resulteert ook in langere inzet van het apparaat en dus oplopende apparaatskosten. Programmatisch zijn de belangrijkste afwijkingen dat er ongeveer 40 minder woningen gesloopt worden dan aanvankelijk bedoeld, dat er ongeveer 50 – 80 woningen meer nieuw gebouwd worden dan gepland en dat er meer nieuwbouw woningen dan gepland in het huursegment worden gebouwd, zowel beneden als boven de huurprijsgrens.

Eewal/Wortelhaven

Project is afgerond in 2006.

Woonkwaliteit binnenstad

Kasritme wijziging als gevolg van langere voorbereidingstijd en verlengde projectduur.

Particuliere woningverbetering

Kasritme wijziging als gevolg van het nog niet concretiseren van

(Vlietzone)

de particuliere woningverbeteringsplannen, als gevolg beperkt budget.

Bodemmodule ISV

Kasritme wijziging als gevolg van het feit dat uitgave m.b.t. bodemsanering voorgefinancierd worden uit aanwezige budgetten welke op een later tijdstip worden verrekend. Hierdoor ontstaat een verschuiving in de tijd van de uitgaven.

Groen in en om de stad

Kasritme wijziging als gevolg latere start van geplande projecten.

Kenniscampus

De samenwerkingsovereenkomst is later tot stand gekomen dan vooraf gedacht. Hierdoor is de planning van de realisatie verschoven. Ook na de totstandkoming van de SOK is de planning iets verschoven, echter niet zodanig dat dit tot verdere risico’s leidt. Wel is er zorg over het tempo van de totstandkoming van de inhoudelijke samenwerking tussen de NHL, CHN en Van Hall.

28



Stand van zaken MIP-projecten 2007.


(alleen projecten met een bijdrage GSB (ISV/SIOF) Haak om Leeuwarden

Een blijvend risico is mogelijke vertraging door onvoorziene omstandigheden of veranderende weten regelgeving. De vigerende planning is zeer ambities maar haalbaar.

Nieuw Zaailand

Door het ontbinden van de SOK door het Fries Museum worden door de gemeente vooralsnog geen fysieke investeringen meer aangegaan, onder andere voor het verleggen van de riolering. Ook werkzaamheden die vanwege de planning niet absoluut door moeten gaan zijn stopgezet, zoals b.v. het maken van het inrichtingsplan voor de openbare ruimte. Op het moment dat de planning duidelijk is, en er voldoende zekerheid is voor het doorgaan van het project, zal dit worden uitgevoerd. Een eerste doorrekening van het DO heeft een hogere bouwsom opgeleverd dan het VO. Hierdoor zou het door de raad beschikbaar gestelde krediet niet voldoende zijn. De exacte aard, omvang en aanleiding van het tekort wordt door het college in beeld gebracht. Hierover wordt de gemeenteraad naar verwachting in april/ mei geïnformeerd, en indien nodig ter besluitvorming aangeboden. Op verzoek van de raad is voor het extra laten zakken van de parkeergarage een second opinion gevraagd. De uitkomsten van het risico onderzoek met een advies worden naar verwachting in april/ mei aan de raad aangeboden.

Vlietzône

Project in 2006 afgerond.

Oldehoofsterkerkhof: kwalitatief

Plein op 21 juni 2007 feestelijk geopend. Projectdecharge zal in

hoogwaardige herinrichting van het

voorjaar 2008 door College worden vastgesteld.

plein Energieprojecten

De meeste projecten zijn uitgevoerd of zitten in de afrondende fase. De inschatting is dat vrijwel het gehele beschikbare budget in overeenstemming met de subsidievoorwaarden is aangewend. De looptijd van dit project is oorspronkelijk gesteld op 4 jaar, van 2004 t/m 2007. Echter de looptijd is 4 jaar na de beschikking van VROM. Deze staat op 15 december 2004, dus daarmee is de uiterste datum voor de afronding 14 december 2008.

Revitalisering Leeuwarden- West

Er moet in relatief korte tijd veel worden geïnvesteerd. Dit wordt ingegeven door de voorwaarden die SNN/Kompas stelt. Het risico is een mogelijke korting op de bijdrage van de subsidieverstrekkers. Door het relatief geringe aankoopbudget (in verhouding tot sanering en sloop) is sprake van onderuitputting op de posten

29



Stand van zaken MIP-projecten 2007.


(alleen projecten met een bijdrage GSB (ISV/SIOF) sanering en sloop. Daarnaast wordt onderuitputting verwacht op de post herinrichting, vanwege het daar bereikte aanbestedingsvoordeel. De totale onderuitputting ten opzichte van het beoogde investeringsniveau in de subsidiebeschikking wordt voorlopig geschat op ca. € 1,5 mln Westelijke invalsweg

In het kader van bereikbaarheid Leeuwarden zijn afspraken gemaakt met de provincie over dekking van het project de Westelijke invalsweg 1e fase. Het project maakt onderdeel uit van het pakket bereikbaarheid Leeuwarden. De bereikbaarheid Leeuwarden wordt door het Rijk als prioritair aangemerkt in het kader van de compensatiemiddelen ZZL.

Cambuur

Na veelvuldig overleg in de achterliggende periode is in de stuurgroep van 30 november 2007 gebleken dat het Accolade niet lukt het plan financieel rond te krijgen en tot afspraken te komen met Cambuur. De komende periode wordt gebruikt voor nadere verkenning andere mogelijkheden tot ontwikkeling.

Afronden 1000x collectief

Kasritme wijziging als gevolg van een lager aantal subsidie

(Groningerstraatweg / overige)

aanvragen voor particuliere woningverbetering. De verwachting is dat voor de bouwvak de hoofdaannemer klaar is met de werkzaamheden aan de woonblokken aan de zuidzijde. Er zullen dan 73 van de 99 woningen zijn verbeterd.

Ontwikkelingssubsidie

Wijziging in het kasritme van ontwikkelsubsidie is dat er tot nu toe geen beroep is gedaan door marktpartijen op deze subsidie mogelijkheid. In 2008 zal de ontwikkelingssubsidie volledig worden uitgegeven.

30


2.1 Programmaverantwoording: Programma’s

2.1.3 Programma’s Leeswijzer voor de programma’s De Programmaverantwoording per programma betreft de beleidsverantwoording voor de 14 programma’s . Hierin staat in elk programma de vraag centraal of de gestelde doelen uit de Programmabegroting 2007 zijn gerealiseerd. Deze vraag wordt vormgegeven door de drie –bekende- vragen. a) Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? b) Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? c) Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? Ad a) Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? De strategische doelen per programma worden weergegeven in een strategisch algemeen doel, -de missie- en worden vertaald in strategische hoofddoelen. Deze strategische hoofddoelen zijn vervolgens vertaald in effecten, verwoord in een situatie die gerealiseerd moet worden. De ten doel gestelde effecten worden met behulp van indicatoren meetbaar gemaakt en worden in een tabel weergegeven. In deze effectentabel staan in de eerste kolom een letter per effect. In de tweede kolom staat het effect verwoord met de daarbij behorende indicatoren. In de derde kolom staat de nulmeting, indien beschikbaar, van de indicator. In de vierde gearceerde kolom staat de realisatie in 2007, uitgedrukt in een meting van de indicator. In de vijfde kolom staat de prognose zoals deze is vastgesteld in de Programmabegroting 2007, in de daaropvolgende kolom staat het saldo, het verschil tussen realisatie en begroting. Dit saldo wordt verklaard indien de afwijking substantieel is in het tweede gedeelte van de programmaverantwoording, onder het kopje: Analyse en toelichting. De beoordeling of een afwijking op de effecten nader geanalyseerd moet worden is gebaseerd op de ‘Richtlijnen jaarrekening 2007 Gemeente Leeuwarden’, en deze sluiten aan op het BBV. Ad b) Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Onder deze vraag worden alle prestaties weergegeven die zijn voorgenomen in de programmabegroting 2007 om de gestelde doelen en effecten te realiseren. Deze prestaties worden in de volgende prestatietabellen weergegeven: • incidentele prestaties • structurele prestaties • accent in het verantwoordingjaar • realisatie van nieuw beleid of ombuigingen in het verantwoordingsjaar; • gerealiseerde prestaties die niet voorgenomen waren in de programmabegroting 2007. In de tabel wordt middels een plusje, minnetje of plusminus: ‘+’, ‘-‘ , of een ‘+/-‘ , aangegeven of de prestatie wel dan niet is uitgevoerd. Met de plusminus wordt bedoeld dat wel gestart is met de prestatie, maar dat deze nog niet is afgerond zoals was voorgenomen. In de laatste kolom wordt het effect vermeld met behulp van de effectletter waar de prestatie op van invloed is. Indien een voorgenomen prestatie niet of gedeeltelijk is uitgevoerd, wordt dit verklaard in het tweede gedeelte van de programmaverantwoording, onder het kopje: Analyse en toelichting. Ad c) Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? Onder deze vraag worden 4 financiële tabellen weergegeven, in elk programma: • begroting 2007 • rekening 2007 • resultaat 2007 op beleidsproductieniveau • lasten en baten van het totale programma.

31


2.1 Programmaverantwoording: Programma’s

De toelichting op de afwijkingen wordt op programmaniveau gegeven, en bestaat uit een aantal componenten: • kapitaallasten; • apparaatskosten; • overige verschillen o baten o lasten De toelichting op de afwijkingen staat in het laatste gedeelte van de programmaverantwoording, ‘Conclusie programma’. Tot slot wordt onder het kopje ‘Conclusie programma‘ de beleidsmatige eindconclusie voor het totale programma gegeven.

32


2.1 Programmaverantwoording: Programma Cultuur (1)

Programma Cultuur (1) Raadscommissie: Welzijn

Portefeuillehouder: Wethouder Y. Bleize

Programmamanager: De heer A. van Alphen

Speerpunten voor het begrotingsjaar Kunst en Cultuur • Uitvoering van de cultuurnota 2005-2008 • Uitvoering van de cultuuraspecten uit het stadsconvenant met de Provincie • Ontwikkelen van beleid rond Cultuur & Economie • Verbeteringstraject programma Cultuur voor de programmabegroting 2008 HCL • Voorbereiding op herhuisvesting HCL in 2007 Monumenten en archeologie • Archeologiebeleid Realisatie en voortgang speerpunten Cultuurnota 2005-2008 De Cultuurnota wordt uitgevoerd. Stadsconvenant met de Provincie

Hieraan wordt uitvoering gegeven.

Cultuur & Economie

Is nog niet ontwikkeld, omdat het rijksbeleid nog niet is ontwikkeld. Het programma Cultuur 2008 is herzien.

Verbeteringstraject programma Cultuur Herhuisvesting HCL

Succesvol afgerond

Archeologiebeleid

De basis is gelegd via de kadernotitie en beleidsnota. Implementatie van het beleid vindt plaats in 2008.

Successen 1. Start van de voorbereiding van de nieuwe cultuurnota. 2. Structurele, integrale aanpak van de Culturele Infrastructuur. 3. Opening nieuw HCL. 4. Projectmatige aanpak aanwijzingstraject gemeentelijke monumenten. Verbeterpunten 1. Doorlooptijd afhandeling subsidieaanvragen incidentele cultuuractiviteiten. 2. Voorlichting Restauratiefonds Leeuwarden. 3. Ontwikkelen van informatiemateriaal voor eigenaren/bewoners van monumentale panden.

33



Wat wilden we bereiken? Strategisch Algemeen doel

Leeuwarden, culturele hoofdstad van Fryslân, waarin de cultuurhistorische potenties worden uitgedragen en versterkt.

Strategische hoofddoelen

Subdoelstellingen

Een culturele infrastructuur met een breed voorzieningenpakket

A.

Versterken en in stand houden van culturele voorzieningen

Nieuwe initiatieven en investeringen door samenwerking en bundeling van krachten

B.

Meer externe partijen investeren in de Leeuwarder cultuur

Cultuur leeft en wordt beleefd, zowel passief als actief

C.

Meer burgers zijn actief en passief met cultuur bezig

Het beheer van de archieven en historische collecties van de gemeente Leeuwarden als de historische schatkamer van de stad; daarbij bijdragen aan de versterking van het historisch besef, het zelfbewustzijn en de stedelijke identiteit van Leeuwarden en de Leeuwarders

D.

Kwaliteitsverbetering dienstverlening; Verschuiving dienstverlening naar digitale frontoffice; Toename aantal bezoeken HCL; Stijging deelname van scholieren aan educatieve activiteiten; Goed toegankelijke overheidsarchieven; Wettelijke plicht om materiaal duurzaam te bewaren

E. F.

34

Het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving door het integraal benutten en borgen van culturele kwaliteiten in de praktijk van de stedelijke vernieuwing, met name in de binnenstad en in beschermde stadsgezichten - MOP.

G

Duurzaam behoud monumenten en goede kwaliteit gebouwde omgeving

Het duurzaam behouden en in kwaliteit versterken van de cultuurhistorische waarden van de stad, de dorpen en het landelijk gebied

H.

Instandhouding van archeologische vindplaatsen (behoud ‘in situ’) en inpassing in de dagelijkse leefomgeving en veiligstellen historische informatie door opgravingen

Het verantwoord benutten en inzetten van de cultuurhistorische waarden van de stad als impuls voor een aantrekkelijk, kwalitatief hoogwaardig en gevarieerd verblijfs-, vestigings- en woonmilieu

I.

Architectuurbeleid (kwaliteit bebouwde omgeving)



Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Subdoelstellingen

Nul-

Real

Begr

meting

2007

2007

Saldo

Begr

Begr.

2008

2009

Kunst en Cultuur A

Versterken en in stand houden van culturele voorzieningen Indicatoren: •

aantal kernvoorzieningen

6

6

6

-

•

aantal aanvullende voorzieningen (nulmeting

6

10

10

-

0

4

4

-

80

50

30

7 vast

Pm

2004) B

Meer externe partijen investeren in de Leeuwarder cultuur Indicator: •

C

Convenanten met Rijk en provincie

Meer burgers zijn actief en passief met cultuur bezig Indicatoren: •

aantal popconcerten

•

aantal festivals

•

aantal gerealiseerde ateliers voor startende

0

0

5

kunstenaars •

percentage leerlingen dat deelneemt aan

70%

-

100%

cultuureducatieve projecten (Kunstmenu)

HCL D

Kwaliteitsverbetering dienstverlening volgens benchmark Indicatoren: •

Cijfer dienstverlening

•

Percentage leeszaalbezoekers uit onderwijs

7,7

Nvt

16%

*

25%

1,5

3,2

5,5

7121

*

6000

700

*

1500

29%

*

90%

Verschuiving dienstverlening naar digitale frontoffice Indicator: •

Groei in miljoenen pageviews website

Toename aantal bezoeken HCL t.o.v. 2002 Indicator: •

Aantal bezoeken

Stijging deelname van scholieren aan educatieve activiteiten ten opzichte van 2002 Indicator: •

Aantal scholieren dat deelneemt aan educatieve activiteiten

E

Goed toegankelijke overheidsarchieven (restant 2006 te beschouwen als werkvoorraad) Indicator: •

Percentage toegankelijke overheidsarchieven

35



Subdoelstellingen F

Nul-

Real

Begr

meting

2007

2007

Saldo

Wettelijke plicht om materiaal duurzaam te bewaren Indicator: •

Percentage materiaal dat herverpakt is in

75%

*

91%

7

14

zuurvrij materiaal

Monumenten, archeologie en architectuur G

Duurzaam behoud monumenten en goede kwaliteit gebouwde omgeving Indicatoren: •

Gesubsidieerde restauraties van

-7

rijksmonumenten •

Ongesubsidieerde restauraties van

6

+6

rijksmonumenten •

Gesubsidieerde restauraties van monumentale

2

4

-2

panden (geen rijksmonumenten) •

Ongesubsidieerde restauraties van

2

+2

monumentale panden (geen rijksmonumenten) •

Gesubsidieerde restauraties van historisch

-

-

100%

100%

4

-

100%

100%

waardevolle stoepen en erfscheidingen – streefpercentage deelname ca. 50% •

Inpassing nieuwe panden conform geldende richtlijnen

•

Aantal wijken waarbij fysieke culturele kwaliteiten aantoonbaar en integraal deel uitmaken van de gebiedsontwikkeling, geborgd in lokale planfiguren en beleid (MOP)

H

Instandhouding van archeologische vindplaatsen (behoud ‘in situ’) en inpassing in de dagelijkse leefomgeving en veiligstellen historische informatie door opgravingen Indicator: •

Verantwoord omgaan met archeologisch materiaal

I

36

Architectuurbeleid (kwaliteit bebouwde omgeving)

4

Begr

Begr.

2008

2009



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? De belangrijkste prestaties om het programma te realiseren.

Prestaties Incidenteel

Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2007

2007

2008

2009

2010

doel

X

+/-

Monumenten, archeologie en architectuur •

Kwaliteit gebouwde omgeving eventueel

G,I

inventarisatie naoorlogse stedenbouw en architectuur (Wederopbouw) •

Ontwikkelingen voorlichtingsmateriaal

X

+

G

•

Formuleren van archeologiebeleid

X

+

H

•

Ontwikkelen van een nieuwe gemeentelijke

+

G,H

Erfgoedverordening (voor monumentenzorg en archeologie) •

Opstellen gemeentelijke monumentenlijst

+/-

Prestaties Structureel

G

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

Kunst en Cultuur Culturele infrastructuur •

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Bibliotheken en

•

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van theater-, muziek- en

A, B, C +

documentatiecentrum +

filmpodia •

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Culturele Vorming

+

•

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Cultureel Erfgoed

+

•

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Lokale Omroep

+

•

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Aanvullende Voorzieningen

+

Bundeling van Krachten •

Participatie in samenwerkingsverbanden, zoals het Noordelijk Convenant

A, B, C +

Cultuur, met provincie en Rijk •

Volgen van bundeling van krachten in Leeuwarden (participatie in Directeuren

+

Overleg Leeuwarden) •

Inzet t.a.v. citymarketing d.m.v. deelname in kernteam Expeditie Leeuwarden

+

•

Inzet in Cultuur & Economie (bundeling rijksbudgetten)

+

•

Tijd voor Schoonheid

+

Cultuurbereik – en participatie

A, B, C

•

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Actieplan Cultuurbereik

+

•

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Cultuureducatie

+

•

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Festivals en Evenementen

+

•

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Culturele Prijzen

+

•

Het doen uitvoeren van het gemeentelijk beleid van de Geldstroom Beeldende

+

Kunst en Vormgeving Adviesgroep Cultuur •

Het doen adviseren ten aanzien van incidentele subsidieaanvragen op de

A, B, C +

deelgebieden Incidentele Activiteiten, Fries, Amateurkunst, Producties en Leeuwarder geschiedenis

37



A, B, C

Beeldende Kunst en Vormgeving •

Het uitvoeren van atelierbeleid en WIK-uitvoering. Zorg dragen voor faciliteiten

+

ten behoeve van de in de in Leeuwarden beroepsmatig werkzame kunstenaars •

Projectleiding voor het uitvoeren van de gemeentelijke verordening

+

percentageregeling

HCL D, E, F

Dienstverlening •

Jaarlijkse organisatie van ca. 10 educatieve activiteiten

+

•

Digitale beschikbaarstelling bibliotheekcatalogus: aantal titels van 0 in 2002

+

naar 15.000 in 2005 (in 2004: 9.000), (voltooiing waarschijnlijk in 2006) •

Beschikbaarstelling beeldmateriaal via Internet: aantal items: van 7.840 in

+

2003 naar 30.000 in 2006 (in 2004: 17.000), 32.000 in 2007, 38.000 in 2008. Bewerken •

Uitvoeren grote inventarisatieprojecten

•

Voltooiing inventarisatie van het oude Stadsarchief (tot 1811) in 2006. Dit

D, E, F + Nvt

betekent het beschikbaar stellen van de presentatie van 100% van de inventaris.

Monumenten, archeologie en architectuur •

Actualisatie/bijstelling monumentennota

•

Meerjarenprogramma restauraties van rijksmonumenten

•

Implementatie werkwijze archeologische beleidskaarten t.a.v. te verwachten

+/-

G, H

+/-

aanwezigheid archeologische waarden •

Advisering t.a.v. ontwikkeling procedures archeologie

+

•

Verstrekken beleidsadviezen en cultuurhistorische adviezen met betrekking tot

+

monumentale panden en grote gemeentelijke projecten •

Stedenbouwkundig-historische advisering

+

•

Initiëren/stimuleren van restauraties (ook zonder subsidies)

+

•

5-10 bouwhistorische en 5-10 archeologische onderzoeken – externe uitvoering

+

binnen projecten •

Opstellen monumentenlijsten en verwerven rijkssubsidies

+

•

Verstrekken ca. 8 beschikkingen waarmee een goedkope lening wordt mogelijk

-

gemaakt uit het Revolving Fund, voor monumentale, beeldbepalende panden •

Afhandelen monumentenvergunningen (ca 50)

+

•

Verstrekken kleuradviezen

+

•

Technische advisering van restauraties (ook zonder subsidie/vergunning)

+

•

Handhaving Monumentenwet, aanschrijvingen, bestuursdwang

+

•

Verstrekken subsidies Zadelfonds

+

•

Beheer digitale monumentenbestand LEMON

+

•

Zo mogelijk uitbreiden gebruik van LEMON

+

•

Zeer beperkte advisering/begeleiding in het kader van het archeologiebeleid

+

Architectuurbeleid (kwaliteit gebouwde omgeving)

I

•

Beleidsadviezen.

+

•

Opstellen beeldkwaliteitsplannen.

+

•

Beïnvloeding kwaliteit bouwplannen d.m.v. deelname in overlegplatforms met

+

ontwikkelaars, architecten e.d., het geven van informatie en voorlichting beoordelen bouwplannen bijv. via Q-team voor Zuiderburen. •

Verstrekken van subsidies voor initiatieven die de kwaliteit van het bouwen bevorderen.

38

+



Realisatie speerpunten rekeningjaar

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

•

Uitvoering van de cultuurnota 2005-2008

+

•

Uitvoering van de cultuuraspecten uit het stadsconvenant met de Provincie

+

•

Ontwikkelen van beleid rond Cultuur & Economie

-

•

Ontwikkeling methodiek voor evaluatie van de cultuurnota

+

•

Verbeteringstraject programma Cultuur voor de programmabegroting 2008

+

•

Voorbereiding op herhuisvesting HCL in 2007

+

•

Archeologiebeleid

+

Realisatie nieuw beleid/ombuiging

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

•

Gemeentelijke monumentenlijst en Erfgoedverordening

+

•

Archeologische monumentenzorg

+

Analyse en Toelichting

Algemeen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Algemeen

In de kolommen 2008 en 2009 zijn geen gegevens ingevuld, omdat het programma in 2007 inhoudelijk een complete gedaantewisseling heeft ondergaan en de genoemde subdoelen in de Programmabegroting 2008 niet meer terugkomen. In de zomer van 2007 is het programma Cultuur –na een goede discussie in de gemeenteraad- opnieuw geformuleerd. De integrale doelen zijn flink aangescherpt, zodat de koers van Cultuur helder is. In 2008 wordt de nieuwe Cultuurnota 2009-2012 voorbereid en vastgesteld. De ambities uit deze nota zullen in de programmabegroting worden verwerkt.

Kunst en Cultuur Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijkingen Cultuur leeft

Er zijn 30 concerten meer georganiseerd dan in 2007 was verwacht. Dit komt doordat er een grote belangstelling is voor de popconcerten. De extra inkomsten uit de entreegelden worden weer gebruikt voor het organiseren van nieuwe concerten. In 2007 zijn geen nieuwe ateliers voor startende kunstenaars gerealiseerd. Het aantal bestaande ateliers bleek voldoende voor de vraag. Er was zelfs sprake van leegstand.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking

Geen

Overige toelichting

We kennen in Leeuwarden zeven vaste festivals. Daarnaast worden festivals en

Festivals

evenementen in de stad georganiseerd die deels gefinancierd worden met cultuursubsidies vanuit de incidentele gemeentelijke middelen. En zijn er evenementen, die zonder cultuursubsidie van de grond komen.

Speerpunten Cultuur & Economie

Het ontwikkelen van beleid rond Cultuur & Economie is niet gerealiseerd. Het landelijk beleid rond Cultuur & Economie is niet expliciet geworden, terwijl het plaatselijk beleid daarop had moeten aansluiten.

39



Overigens is er wel intensief contact onderhouden met de afdeling Economische Zaken over de kansen en mogelijkheden van cultuur in relatie tot economie. Stadsconvenant

De gemeente heeft met de provincie afspraken gemaakt over de inzet van extra middelen voor Leeuwarden festivalstad, projecten artistiek klimaat, het poppodium Romein en de huisvesting van het Centrum voor Amateurkunst.

Subconclusie

Voor het overgrote deel is gedaan, wat we voor ogen hebben gehad.

HCL Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Algemeen

De cijfers aangegeven met * zijn niet representatief in verband met de verhuizing en gedeeltelijke sluiting van het HCL in 2007.

Statische software

De statistische software meet het aantal pageviews van de website sinds 2007 anders dan voorheen. Door de opbouw in frames leverde elk bezoek aan de homepage voorheen 3 hits op. Sinds 2007 is dit niet meer het geval. Omgerekend naar de oude situatie zou 2007 meer dan 9 miljoen hits hebben opgeleverd, veel meer dan begroot.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Lokale erfgoed

Verbeteren bereik van archieven als deel van het lokale erfgoed ter versterking van identiteit van de stad etc. is in 2007 deels gehinderd door de voorbereiding van de verhuizing en de verhuisperiode zelf. Vanaf 1 januari 2007 tot 30 november 2007 was de openstelling beperkt, in het begin van de herfst was het HCL zelfs zes weken gesloten. Het bereik en de publieke belangstelling na 30 november was overweldigend.

Overige toelichting Pier Pander Museum

Op 1 juni 2007 werd het Pier Pander Museum en de Pier Pander Tempel geopend, beide in beheer bij het HCL. De samen met het Fries Museum georganiseerde manifestatie trok 30.000 bezoekers.

Kunstbeheer

Het HCL had gedurende 2006 en 2007 tijdelijke formatie voor het beheer van de gemeentelijke kunst. Nu deze middelen zijn beëindigd, loopt de gemeente financiële, juridische en imagorisico’s.

Subconclusie

Met de nieuwbouw van het HCL zijn belangrijke voorwaarden gerealiseerd voor verdere ontwikkeling van het erfgoedbeleid in de gemeente. Daarbij biedt de locatie van het HCL een uitgelezen mogelijkheid om een spilfunctie te krijgen in de vorming van een Erfgoedkwartier, samen met Fryske Akademy, Tresoar en anderen.

Monumenten, archeologie en architectuur Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Restauraties

De realisatie van de restauraties lijkt af te wijken van de begroting voor 2007. Echter, de uitgevoerde restauraties in 2007 zijn alleen meer gedifferentieerd dan voorgenomen. Indien alle restauraties van rijksmonumenten, gesubsidieerde én ongesubsidieerde (waarvoor wel inzet van gemeentelijke uren noodzakelijk en gewenst is) bij elkaar opgeteld worden, dan kent de verantwoording geen afwijkingen ten opzichte van de begroting.

Gebiedsontwikkeling

De afwijking met betrekking tot het aantal wijken waarbij er fysieke culturele kwaliteiten aantoonbaar en integraal deel uitmaken van gebiedsontwikkeling, geborgd in lokale planfiguren en beleid (realisatie 4, begroot 0) is een gevolg van

40



het feit dat de minister van OC&W eerder dan verwacht een besluit heeft genomen ten aanzien van de Hollanderwijk en het Nieuwe Kanaalgebied als beschermde stadsgezichten. De andere 2 gerealiseerde wijken zijn de binnenstad en de Noorder- en Westersingel.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijkingen Wederopbouw 1940-

In bescheiden mate is een begin gemaakt met een inventarisatie van de

1965

Wederopbouwperiode in Leeuwarden. Dit is gebeurd ten behoeve van het opstellen van een gemeentelijke monumentenlijst. Aan een negental intern en externe deskundigen op het terrein van de 20ste-eeuwse stedenbouw en architectuur in Leeuwarden is gevraagd om een top-10 van Leeuwarder hoogtepunten aan te leveren. Alle hebben enthousiast deelgenomen, zodat in december 2007 een lijst beschikbaar kwam (groslijst), waaruit tenminste een keuze kan worden gemaakt voor nader onderzoek en mogelijke aanwijzing als gemeentelijk monument. Voorts is een doctoraalstudente Architectuurgeschiedenis van de Rijksuniversiteit Groningen materieel ondersteund in haar onderzoek naar de ontstaans- en ontwikkelingsgeschiedenis van Heechterp & Schieringen. Dit maakt deel uit van haar doctoraalscriptie over een aantal belangrijke Wederopbouwwijken in NoordNederland.

Gemeentelijke

De voorbereidingen voor het opstellen van de gemeentelijke monumentenlijst zijn

monumentenlijst

in het voorjaar van 2007 begonnen. Er zijn groslijsten gemaakt van ongeveer 450 te onderzoeken kandidaat-monumenten en de projectmatige aanpak is uitgewerkt. De laatste is in augustus besproken met de raadscommissie Stadsontwikkeling, die zich erin kon vinden. Het onderzoek naar de panden is gestart in oktober 2007 en eind 2009 worden de laatste voordrachten aan het College verwacht.

Monumentennota

In februari 2007 is de voorlopige nieuwe beleidsnota Monumentenzorg 2007-2010 besproken met de raadscommissie Stadsontwikkeling. De commissie onderschrijft alle voorlopige beleidsvoornemens. De definitieve beleidsnota is niet in 2007 gereed gekomen – de beleidsnota zal onderdeel gaan vormen van de nieuwe Cultuurnota, die in 2008 wordt gemaakt.

Meerjarenprogramma

Eind december 2006 is de rijkssubsidieregeling Brrm ten einde gekomen. In 2007

restauraties

(en nog in 2008 en mogelijk 2009) heeft de gemeente nog wel te maken met (de

rijksmonumenten

begeleiding van) restauraties van rijksmonumenten die vanwege het Brrm zijn gesubsidieerd. Maar de gemeente hoeft geen meerjarenprogramma meer op te stellen – deze prestatie kan dus worden geschrapt.

Archeologische

In 2007 is een begin gemaakt met het toekomstige archeologiebeleid. Na

beleidskaarten

vaststelling van dit beleid eind januari 2008 gaat de implementatie “werkwijze archeologische beleidskaart” op volle stoom verder met een meer brede aanpak. Daarbij worden alle gemeentelijke onderdelen, die te maken krijgen met bodemingrepen, gewezen op het deelaspect archeologie.

Restauratiefonds

Al in de Programmaverantwoording over 2006 is aangegeven dat “de loop er nog

Leeuwarden (RfL)

niet in zit”, in deze nieuwe gemeentelijke instandhoudingsregeling voor beeldbepalende panden binnen de beschermde stadsgezichten en (toekomstige) gemeentelijke monumenten. De achterblijvende belangstelling is ondermeer gelegen in de relatief lage marktrente, waardoor het voordeel minimaal is. Daarnaast is het ook een landelijke ervaring dat dergelijke initiatieven in het begin een lage belangstelling kennen en dat er echt goede promotie moet plaatsvinden

41



teneinde het gebruik ervan te stimuleren. Tevens moet worden opgemerkt dat het fonds nog niet tot volle ontplooiing kan komen, doordat er nog geen gemeentelijke monumenten zijn. Momenteel wordt gewerkt aan verbetering van het voorlichtingsmateriaal en worden gerichte acties voorbereid om eigenaren van panden actief te benaderen. “Zeer beperkte

In het verslagjaar is deze prestatie veel intensiever uitgevoerd en is er juist zeer

advisering (..)

regelmatig en adequaat geadviseerd en begeleid in het kader van de nieuwe

archeologiebeleid”

archeologiewetgeving. Dit was vooral mogelijk dankzij extra capaciteit (met incidentele middelen, vrijgemaakt in het kader van Nieuw Beleid 2006). Deze prestatie moet worden aangepast, mede gelet op de structurele middelen die inmiddels zijn vrijgemaakt in het kader van Nieuw Beleid 2008 – daarmee zal in de komende jaren juist zeer consequent en adequaat kunnen worden geadviseerd in het kader van RO-procedures.

Overige toelichting Erfgoedverordening

De nieuwe gemeentelijke Erfgoedverordening biedt het juridische kader voor het gemeentelijke handelen op het terrein van de monumentenzorg en de archeologie en gaat de verouderde gemeentelijke Monumentenverordening vervangen. De belangrijkste aanleidingen voor een nieuwe verordening waren het opstellen van een gemeentelijke monumentenlijst (waarvoor een goede en transparante aanwijzingsprocedure noodzakelijk is en na aanwijzing van gemeentelijke monumenten, ook een dito vergunningprocedure) en het nieuwe gemeentelijke archeologiebeleid. Het concept voor de nieuwe verordening wacht op bestuurlijke goedkeuring. De verwachting is dat de verordening in juni 2008 in werking treedt.

Speerpunten Archeologiebeleid

Nadat de gemeenteraad zich in februari 2007 had gebogen over de Kadernotitie Archeologiebeleid en de mogelijke varianten voor de wijze waarop de gemeente invulling dient te geven aan de nieuwe taken op archeologiegebied, is gewerkt aan het uitwerken van de voorkeursvariant. Voor de begroting 2008 is een voorstel Nieuw Beleid ingediend om structurele middelen vrij te maken voor de bij de voorkeursvariant (beleidsmakende variant) behorende werkzaamheden. Dit voorstel is in november gehonoreerd. Tegelijk is een begin gemaakt met de nadere uitwerking van de beleidsmakende variant in de vorm van een Beleidsnota Archeologische Monumentenzorg 2008-2013. Het daarmee verband houdende raadsvoorstel is in het late najaar in procedure gebracht. In januari 2008 heeft de gemeenteraad ermee ingestemd. Het kalenderjaar 2008 wordt het jaar van de implementatie van het nieuwe archeologiebeleid.

Nieuw beleid Gemeentelijke

In 2006 heeft de gemeenteraad besloten om geld beschikbaar te stellen voor het

monumentenlijst en

opstellen van een gemeentelijke monumentenlijst. De afronding wordt eind 2009

Erfgoedverordening

verwacht. In de nieuwe gemeentelijke Erfgoedverordening, die eind december 2007 op goedkeuringstraject is gezet, is een aangepaste aanwijzingsprocedure voor gemeentelijke monumenten opgenomen en vormt hiermee de juridische basis voor de aanwijzingsprocedure. Nieuw is onder meer de mogelijkheid van voorbescherming tijdens het aanwijzingsproces. Tevens zijn er selectiecriteria geformuleerd.

Archeologische

Op dit moment wordt de Archeologische Monumentenzorg Leeuwarden uitgewerkt,

monumentenzorg

het gemeentelijke archeologiebeleid voor de periode 2008-2013. Dit gebeurt op basis van de (beleidsmakende) voorkeursvariant, waarvoor de raadscommissie Stadsontwikkeling zich in februari 2007 heeft uitgesproken (zie verder de toelichting op speerpunten).

42


Subconclusie


Met de gerealiseerde stappen in het opstellen van een gemeentelijke monumentenlijst is weer een belangrijke bijdrage geleverd in het streven naar een duurzaam behoud van monumenten en goede kwaliteit van de gebouwde omgeving. Tevens is met de kadernotitie Archeologiebeleid een belangrijke basis gelegd voor het nieuwe gemeentelijke archeologiebeleid vanaf 2008.

43



Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost?

Lasten en baten 2007 totale programma Begroting 2007 primitief Begroting 2007 na wijziging :

A B C

Rekening 2007 : Resultaat B-C

001 002 003 058

Resultaat 2007 Beleidsproducten Kunst en cultuur Historisch Centrum Leeuwarden Cultuurhistorisch beheer Kwaliteit gebouwde omgeving

Kapitaallasten 31 31

Apparaatskosten 2.288 2.288

Overige lasten 7.723 8.516

Totale lasten 10.042 10.835

Totale Baten 253 993

30 1

2.128 160

8.342 174

10.499 335

1.120 127

Kapitaallasten 0 1

1

Apparaatskosten -60 258 -38 0 160

Overige lasten 75 -16 96 20 174

Totale lasten 15 243 58 20 335

x € 1.000 Saldo -9.789 -9.842 -9.379 462 x € 1.000 Saldo

Totale Baten 100 5 22

116 248 79 20 462

127

x € 1.000 Analyse van het resultaat :

Kapitaal- Apparaats lasten

kosten

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

baten

91

91

81

173

41

63

0

63

1. Kunst en Cultuur 2. Monumentenbeleid

22

Saldo

0 - verrekeningen met reserves :

0

1. Kunst in de openbare ruimte

0

3

3 0

- niet relevante posten :

1

138

42

181

43

222

Totaal

1

160

174

335

127

462


Programma Cultuur Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1 Kunst en Cultuur

Op het product Kunst en Cultuur is een positief resultaat ontstaan van € 173.000. Dit resultaat is een gevolg van de vervroegde realisatie van de in 2004 door de raad opgelegde taakstelling van € 276.000 voor de periode 2006-2008. In de meerjarenraming is voor de periode 2006-2007 een bezuiniging van € 140.000 ingeboekt. In werkelijkheid zijn in 2006 de volgende structurele bezuinigingen gerealiseerd: 1.

Lagere gemeentelijke bijdrage aan het rijks- en het provinciaal Actieplan Cultuurbereik 2005-2008

2.

Het Princessehof naar het HCL 3.

€

33.000

€

12.000

De overdracht van Pier Pander van het keramiekmuseum Stopzetting van subsidie aan de Stichting Westerkerk voor de exploitatie van Theater Romein

Totaal

€ 215.000 € 260.000

Per saldo is er in 2007 dus een voordeel van € 120.000 (260.000 – 140.000) op de taakstelling cultuur. Verder zijn er positieve afwikkelingsverschillen als gevolg

44



van vrijval van restantbudgetten uit oude dienstjaren (klimaatbeheersingsproject Pier Pander € 29.000 en diverse incidentele subsidies € 24.000). 2 Monumentenbeleid

Verder is er op de overige kosten een is een voordeel van € 41.000 ontstaan, doordat de middelen voor de financiering van het Revolving Fund niet volledig zijn aangewend, omdat de aanvraag van leningen uit het Revolving Fund Monumenten onder andere vanwege een lage marktrente, achter is gebleven bij de verwachting.

Eindconclusie totale programma Cultuur Successen 1. Cultuurvuurdebatten

Met veel verve en ambitie is de toekomst van Cultuur opgepakt. De voorbereidingen voor de nieuwe cultuurnotaperiode zijn door middel van boeiende Cultuurvuur-debatten ingezet. De nieuwe cultuurnota 2009-2012 moet concreet vorm gaan geven aan de ambities. Er is een structurele ontwikkeling van de Culturele Infrastructuur ingezet. Daartoe

2. Ontwikkeling culturele

is een medewerker van Cultuur voor een aantal uren vrijgesteld. Hij heeft zeer nauw contact met onder andere onze collega’s bij Vastgoed.

infrastructuur Na een lange, intensieve voorbereidingsperiode is het nieuwe onderkomen van HCL feestelijk geopend. De stad heeft daarmee een toonaangevende 3. Opening HCL

accommodatie voor het archief met uitgebreide mogelijkheden om dat erfgoed in de openbaarheid te brengen.

Verbeterpunten 1. Kunst en Cultuur

De doorlooptijd van de behandeling van subsidieaanvragen blijft een zorg. Het gaat daarbij vooral om de incidentele activiteiten. In het najaar van 2007 is er een audit uitgevoerd, die nuttige aanbevelingen heeft opgeleverd; De resultaten daarvan moeten in 2008 zichtbaar worden.

Monumenten: 2. Voorlichting

Voorlichtingsmateriaal ontwikkelen om het gebruik van het Restauratiefonds

Restauratiefonds

Leeuwarden te stimuleren. Het gebruik ervan blijft tot op heden achter bij de verwachting.

3. Informatie-

Informatiemateriaal ontwikkelen voor eigenaren/bewoners van monumentale

materiaal

panden. De noodzaak wordt versterkt door de start van het gemeentelijk

monumentale panden

aanwijzingsproject.

Eindconclusie Het programma Cultuur is op een goede manier uitgevoerd. De ambitie en de ontwikkelingen van het brede cultuurveld geeft aan, dat cultuur springlevend is in Leeuwarden. Doelstellingen op gebied van monumenten, archeologie en architectuur zijn bereikt. De basis voor archeologiebeleid 2008-2013 is gelegd. De implementatie van archeologiebeleid vindt plaats in 2008.

45


46



2.1 Programmaverantwoording: Programma Jeugd en onderwijs (2)

Programma Jeugd en onderwijs (2) Raadscommissie: Welzijn

Portefeuillehouder: Wethouder G. Krol

Programmamanager: De heer J. Michorius

Speerpunten voor het begrotingsjaar • • •

Sluitende aanpak jongeren Voorkomen en bestrijden voortijdig schoolverlaten) Kwaliteit beroepskolom (VMBO/MBO/HBO)

Realisatie en voortgang van de speerpunten Sluitende aanpak jongeren

Wordt blijvend doorontwikkeld

Voorkomen en bestrijden voortijdig schoolverlaten

Is voortvarend aangepakt

Kwaliteit beroepskolom (VMBO/MBO/HBO)

Is nog in discussie met de scholen

Successen 1. Vaststelling nota brede scholen 2008 - 2015 2. Herpositionering Cluster 4 Onderwijs (scheiding speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs 3. Aansluiting verwijsindex op de landelijke verwijsindex en uitrol Leeuwarder verwijsindex provinciaal Verbeterpunten 1. Jongerenloket 2. Dagbesteding zorgen risicoleerlingen 3. Regionale aanpak VSV

47



Wat wilden we bereiken?

Strategisch Algemeen doel


Subdoelstellingen

Een toegankelijk (sociaal,

A. 1

economisch, cultureel), gevarieerd en innovatief aanbod van onderwijs

2 B.

Over de stad gespreid aanbod van basis- en brede scholen Op niveau brengen van de kwaliteit van alle schoolgebouwen Het starten en afronden van trajecten voor deelnemers volwasseneneducatie

voorzieningen (basis-, voortgezet, beroeps-, wetenschappelijk en tweede kansonderwijs)

Een optimale deelname van

Jongerenparticipatie, ontmoeting- en

jongeren aan het maatschappelijke

algemene jongerenvoorzieningen

verkeer en een toegankelijke

voor 0-23 jarigen

C. 1 2

Het vergroten van de jongerenparticipatie op wijken gemeentelijk niveau Vergroten van het aantal jongerenvoorzieningen

onderwijs-infrastructuur die behoort bij de centrumfunctie van

Geen jongere valt tussen wal en

D. 1

Leeuwarden

schip: elke jongere is bezig met

2

opleiding of betaald werk of is actief in een werk-leertraject of neemt deel

E. 1 2

Voorkomen en verminderen van taalachterstanden Jongeren die niet op school zitten of werk hebben volgen een specifiek traject Vergroten van het aantal voortijdige schoolverlaters (VSV) dat herplaatst wordt Het door preventieve maatregelen verminderen van het aantal VSV-ers

aan een activering- of zorgtraject

Een sterke positie van Leeuwarden als kennis- en studiestad

F. 1 2

Een sterk MBO en HBO (en WO) Afgestemd evenwicht tussen de vraag naar specifieke kennis en te starten nieuwe opleidingen

48




Nul-

Real

Begr

Begr

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

2008

2009

100%

100%

100%

100%

7

5

2

pm

pm

90%

80%

10%

100%

100%

90%

80%

10%

Onderwijsvoorzieningen A

Over de stad gespreid aanbod van basis- en brede scholen Indicatoren: •

In elk verwijsgebied minimaal één voorziening voor basisonderwijs

•

Aantal brede scholen in Leeuwarden met een

3

specifiek op het gebied toegesneden voorzieningenpakket Op niveau brengen van de (fysieke) kwaliteit van de schoolgebouwen (incl. cluster 3 en 4-scholen) Indicatoren: •

Percentage scholen dat voldoet aan de brandveiligheid- en inbraakeisen

•

Percentage scholen dat nieuwe onderwijsinhoudelijke ontwikkelingen kan onderbrengen

B

Het starten en afronden van trajecten voor deelnemers volwasseneneducatie (MOP) Indicatoren:

• •

Aantal deelnemers Sociale redzaamheid

104

120

Aantal deelnemers Breed Maatschappelijk

124

265

Aantal deelnemers VAVO

28

150

Aantal deelnemers NT2 voor niet-

25

60

51

150

332

745

Functioneren

• •

inburgeringplichtigen en – behoeftigen

•

Aantal deelnemers NT2 gericht op alfabetisering

Totaal

Jeugd Algemeen C

Het vergroten van de jongerenparticipatie op wijken gemeentelijk niveau Indicator: •

Aantal jongerenplatforms c.q.

7

10

10

10

10

90%

90%

90%

100%

100%

Onbe-

3%

3%

3%

jongereninitiatieven Vergroten van het aantal jongerenvoorzieningen Indicatoren: •

Percentage wijken waar minimaal één centrale speelplek en enkele kleine speelplekken aanwezig zijn.

•

Percentage van de ruimte en de gemeentelijke investeringssom dat in nieuwe uitleg- en

kend

stedelijke vernieuwingsgebieden aan speelruimte wordt besteed.

49



Subdoelstellingen

Nul-

Real

Begr

meting

2007

2007

Saldo

Begr

Begr.

2008

2009

Jeugd Specifiek D

Voorkomen en verminderen van taalachterstanden (MOP): Indicatoren: •

Aantal (t.o.v. de doelgroep achterstandsleerlingen) allochtone en autochtone peuters en

215

350

=34%

240

110

=38%

248

487

= 45%

= 50%

kleuters dat deelneemt aan voor- en vroegschoolse programma’s (MOP) •

Aantal in te richten schakelvoorzieningen (op

0

5

1

4

1

1

100

297

90

207

80

70

46

70

34

80

90

60

65

basis van pilot in schooljaar 2005-2006)) (MOP) Jongeren die niet op school zitten of werk hebben volgen een specifiek traject Indicatoren: •

Aantal jongeren dat instroomt in RIB-trajecten (Fourstar)(RIB=Re-integratiebedrijf)

•

Aantal jongeren dat terug gaat naar school

60

•

Aantal jongeren dat instroomt in een

50

55

activerings- of zorgtraject E

Vergroten van het aantal voortijdige schoolverlaters (VSV) dat herplaatst wordt (MOP) Indicatoren: •

Regionaal aantal (ten opzichte van de doelgroep

177

131

210

79

230

245

637

630

7

567

510

voortijdige schoolverlaters) allochtone en autochtone scholieren dat herplaatst is (nulmeting 2004) (MOP) •

Percentage jaarlijks ingestroomde cursisten

Nog

VAVO-jongeren dat het beoogde diploma

geen

behaalt •

Percentage jaarlijks ingestroomde cursisten

nulmeting

VAVO-jongeren dat het traject niet afrondt en

Nog

doorstroomt naar een opleiding op

geen

startkwalificatieniveau

nulmeting

Het door preventieve maatregelen verminderen van het aantal VSV-ers Indicator: •

Aantal VSV-ers in RMC regio Friesland Noord dat instroomt (RMC=Regionaal Meld- en Coördinatiepunt Jongeren

50

700



Subdoelstellingen

Nul-

Real

Begr

meting

2007

2007

Saldo

Begr

Begr.

2008

2009

Kennisstad F

Een sterk MBO en HBO (en WO) Indicator: •

X

Gerealiseerde Kenniscampus HBO naast de

bestaande campussen van MBO (Friesland College en Friese Poort) Afgestemd evenwicht tussen de vraag naar specifieke kennis en te starten nieuwe opleidingen Indicator: •

Aantal gezamenlijke kenniscirculatie/-

pm

0

pm

pm

pm

uitwisselingstrajecten van gemeente Leeuwarden met MBO en HBO



Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2007

2007

2008

2009

2010

doel

Onderwijsvoorzieningen A

Onderwijshuisvesting: •

Programma 2006/2007

X

+

•

Zuidlanden

X

+

•

Cluster 3 onderwijs

X

+

•

Cluster 4 onderwijs

X

+/-

•

Primair onderwijs Leeuwarden-Oost

•

Piter Jelles Montessori

X

•

Piter Jelles

X

+

•

Comenius (incl. aanvulling Zuidlanden)

X

+/-

X

•

Spoedeisende voorzieningen

X

+

X

X

X

•

Algehele aanpassingen

X

+

X

X

X

X

+

X

X X X

+

Kennisstad •

Realisatie Kenniscampus


F

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

Onderwijsvoorzieningen •

Het doen uitvoeren van de (verlengde) schoolbestuurlijke taak door de

+

A, B

Bestuurscommissie Proloog (openbaar primair onderwijs) en de stichting OSG Piter Jelles (openbaar voortgezet onderwijs) •

Het in stand houden en (doen) optimaliseren van onderwijshuisvesting

+

A, B

•

Het stimuleren van de ontwikkeling van het MBO (ROC’s) en HBO

+

A, B

•

Het doen uitvoeren van tweede kansenonderwijs (VAVO)

+

A, B

Jeugd algemeen •

Het in stand houden en optimaliseren van voorzieningen voor de jeugd

+

C

•

Het in stand houden en uitbreiden van jongerenplatforms in de wijken

+

C

•

Het in stand houden van een gemeentelijke jongerenadviesraad

+

C

51



•

Het doen uitvoeren van jeugd- en jongerenwerk

•

Het doen uitvoeren van de vijf functies van het lokaal preventief jeugdbeleid:

+

C C

Pedagogische hulpverlening, Zorgcoördinatie, Informatie en Advies, Signalering,

+/-

Toeleiding. •

Het in stand houden van peuterspeelzaalwerk

+

C

Jeugd specifiek •

Het bevorderen van een gezonde ontwikkeling van 0-25 jarigen

•

Het versterken van de sluitende aanpak jongeren 0-25 jaar

• •

+

D, E

+/-

D, E

Het uitvoeren van de Verordening Leerlingenvervoer

+

D, E

Het uitvoeren van de Leerplichtwet

+

D, E

•

(Collectieve en individuele) ondersteuning van scholen en leerlingen

+

D, E

•

Het bestrijden van voortijdig schoolverlaten

+

D, E

•

Het voorkomen van schooluitval en schoolverzuim

+

D, E

•

Het doen uitvoeren van opvoeding- en gezinsondersteuning

+

D, E

•

Het regisseren van de onderwijsachterstandbestrijding in overleg met

+

D, E

schoolbesturen/ scholen/welzijnsinstellingen •

Het verder ontwikkelen van de zorgmonitor voor zorgen risicoleerlingen

+

D, E

•

Het uitvoeren van de RMC-wet

+

D, E

•

Het verder uitbouwen van het concept “Brede school”

+

D, E

•

Het inkopen en doen uitvoeren van re-integratietrajecten voor jongeren (W&I).

+

D, E

+

F

Kennisstad •

Het stimuleren van de ontwikkeling van het Hoger en Wetenschappelijk onderwijs

•

Stimulering en facilitering van studentenvoorzieningen

+

F

•

Stimuleren nieuwe vormen van samenwerking tussen VMBO, MBO en HBO.

+

F

Realisatie speerpunten rekeningjaar •

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

Sluitende aanpak jongeren (voorkomen en bestrijden voortijdig

+/-

D, E

+/-

F

schoolverlaten) •

Kwaliteit beroepskolom (VMBO/MBO/HBO)


Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

•

Onderwijshuisvesting Scholen onder Dak

N

+

A

•

Exploitatie 4 peuterspeelzalen in Leeuwarden

N

+

C

•

Uitbreiding Jeugdwerk (2 fte’s incidenteel)

N

+

C

•

Onderuitputting kapitaallasten onderwijshuisvesting

O

+/-

A


Onderwijsvoorzieningen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Brede scholen

Het initiatief voor de ontwikkeling van brede scholen komt meer en meer vanuit de scholen zelf. Daardoor zijn er meer brede scholen inhoudelijk in ontwikkeling gebracht.

Overige toelichting Volwassenen-

52

Dit doel is een MOP-doel. Het aantal te realiseren trajecten per 2009 is


educatie(B)


taakstellend.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Huisvesting cluster 4

Het idee was de VSO afdeling van RENN 4 op één locatie samen met Jeugdhulp Friesland te huisvesten. Door een mogelijke samenwerking met Jeugdhulp Friesland zijn de bouwplannen getemporiseerd. Hierin is van de kant van de gemeente Leeuwarden en RENN4 veel energie ingestoken. Achteraf bleek dat Jeugdhulp al had gekozen voor een locatie in de nabijheid van Drachten. Er wordt nu gewerkt aan het oorspronkelijke plan om op de locatie aan de Melkemastate één en ander te realiseren in 2008/2009. De VSO-locatie aan de Kanaalweg wordt begin 2008 in gebruik genomen.

Huisvesting Comenius

Het opschuiven van het realiseren van een instroompunt voor CSG Comenius naar 2012 in de Zuidlanden. Er is een poging gedaan om het beoogde instroompunt in 2007/2008 te realiseren op een locatie nabijheid van de Drachtsterweg. Dit is niet gelukt vanwege een visieverschil met ontwikkelaar en beschikbaar stellen van de locatie. Met het schoolbestuur is afgesproken dat er in Zuidlanden een locatie zal worden aangewezen ten westen van de Overijsselseweg. Op deze locatie worden ook een aantal andere onderwijs/welzijnsvoorzieningen gepland.

Ombuiging Onderuitputting

In de planningsystematiek onderwijshuisvesting is inmiddels een slag gemaakt om

kapitaallasten

onderuitputting zoveel mogelijk te voorkomen. Dit blijft een punt van voortdurende zorg.

Subconclusie

De doelstellingen zijn gehaald met inachtneming van bovenstaande punten. De kadernota “Scholen onder dak” kan na uitspraak van de gemeenteraad tot 2010 worden uitgevoerd.

Jeugd algemeen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

Geen

Overige toelichting Speelruimtepercentage

Het speelruimtepercentage is niet bepaald. Momenteel wordt het speelruimtebeleid herzien en in dat kader wordt de 3%-norm als uitgangspunt genomen. In het verlengde hiervan zal dan eveneens de mogelijkheden met betrekking tot een goede meetmethode meegenomen worden.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Vijf functies

De gemeente voert op zich de vijf gemeentelijke functies uit (informatie en advies, signalering, pedagogische hulpverlening, zorgcoördinatie, toeleiding). Maar sommige zaken kunnen nog verbeterd worden zoals de zorgcoördinatie na het signaleren van problemen. Dit wordt opgepakt in de Centra voor Jeugd en Gezin die de gemeente vanaf 2008 gaat realiseren.

Subconclusie

Het algemeen jeugdbeleid maakt een forse sprong voorwaarts. Niet alleen de ontwikkeling van de zogenoemde Centra voor Jeugd en Gezin en de totstandkoming van brede scholen leveren een bijdrage aan de vijf functies zoals hiervoor genoemd, maar juist ook het uitgebreide overleg met het werkveld daarover heeft een positieve bijdrage aan het algemeen jeugdbeleid.

53



Jeugd specifiek Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Overige toelichting

De twee doelen D en E zijn MOP-doelen. Met ingang van 2007 zijn de

Taalachterstanden

meetindicatoren gewijzigd. Dit is al verwerkt in de programmabegroting 2008. Er zijn met het rijk nieuwe taakstellingen afgesproken voor het voorkomen en verminderen van taalachterstanden. Hierover zal volgend jaar worden gerapporteerd.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Sluitende aanpak

In het jaarverslag Voortijdig Schoolverlaten van januari 2008 is aangegeven dat de aandacht voor schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten op alle fronten enorm gestegen is, waardoor er eerder verzuim en voortijdig schoolverlaten wordt geconstateerd en er dus eerder ingegrepen wordt. Ondanks sterke verbetering van de registratie van verschillende systemen en de koppeling van die systemen bestaat de indruk dat er een toename is van jongeren die zich volledig onttrekken aan die systemen en instellingen. Er is een sterk verband tussen het aantal VSV-ers en de hoge uitval van jongeren in de eerste twee jaar van het MBO en de beperkte aandacht voor loopbaanoriëntatie, studiekeuze en beroepskeuze in het VMBO. De uitvoering van de taken van het RMC en de leerplicht vraagt om veel afstemming omdat een behoorlijk deel van de jongeren die in behandeling zijn bij het RMC/leerplicht niet met één of twee instellingen te maken hebben, maar vaak met 6 of zelfs meer. De verdere uitwerking van het jongerenloket, de dagbesteding zorgen risicoleerlingen en de regionale aanpak van het vroegtijdig schoolverlaten wordt blijvend verbeterd.

Speerpunten Sluitende aanpak

Zie hierboven.

Aanpak vsv Subconclusie

De aanpak van het vroegtijdig schoolverlaten verloopt op zich goed; de aandacht voor schoolverlaten binnen het MBO wordt inmiddels ook ontwikkeld. De aanpak van jongerenproblematiek wordt voortdurend versterkt en verbeterd. Er moeten steeds weer antwoorden gevonden worden op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen.

Kennisstad Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

Er zijn geen afwijkingen te melden.


Geen

Speerpunt Beroepskolom

Samenwerking tussen VMBO/MBO/HBO krijgt inmiddels vorm. Dat geldt ook voor samenwerkingsverbanden met het bedrijfsleven. Het Berenschot-rapport dat is opgesteld in opdracht van de hogescholen, provincie en gemeente is voor alle partijen uitgangspunt om de voor de stad en omgeving belangwekkende en kansrijke thema’s uit te werken. De verdeling van die thema’s is bij de hogescholen nog onderwerp van discussie.

Subconclusie

Samenwerking tussen VMBO/MBO/HBO krijgt inmiddels vorm. Dat geldt ook voor samenwerkingsverbanden met het bedrijfsleven.

54





A B C


004 032 038 040 041 042 084

Resultaat 2007 Beleidsproducten Hoger onderwijs Kinderopvang Openbaar primair onderwijs Leerlingenzorg Onderwijsachterstandbestrijding Volwasseneneducatie Jeugdbeleid

Kapitaallasten 7.876 6.840




Totale Baten 24.714 23.827

6.826 14

3.075 -277

31.069 -1.012

40.970 -1.275

25.721 1.894

Kapitaallasten

13

1 14

Apparaatskosten 32 15 40 -7 -272 25 -110 -277

Overige lasten -8 235 -1.402 200 -56 -25 44 -1.012

Totale lasten 24 251 -1.362 206 -328 -1 -65 -1.275

Totale Baten

x € 1.000 Saldo -16.996 -15.869 -15.249 619

x € 1.000 Saldo 24 272 45 341 -139 25 52 619

21 1.407 135 189 25 117 1.894



kosten

1. Kinderopvang 2. Openbaar primair onderwijs 3. Leerlingenvervoer 4. Onderwijshuisvesting

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

baten

Saldo

235

235

21

256

-1.203

-1.203

1.407

204

165

165

85

85

80

0

150

5. Jeugdbeleid

330 150

- verrekeningen met reserves : 2. Consolidatie Proloog

-198

-198

-198

0

0

- niet relevante posten : 5. Onderwijsachterstandbestrijding

-272

137

-135

6. Overig

14

-272 -5

-96

-87

99

12

Totaal

14

-277

-1.012

-1.275

1.894

619


Programma Jeugd en Onderwijs Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1 Kinderopvang

Op de kinderopvang is een voordeel van € 256.000 ontstaan. Gebruik van de regeling kinderopvang op basis van sociaal medische indicatie kan alleen door aangewezen doelgroepen die moeten voldoen aan de gestelde eisen. De regeling wordt strikt toegepast. Hierdoor vermindert het aantal aanvragen. In 2007 is de regeling uitgebreid met twee nieuwe doelgroepen: mantelzorgers en mensen die vrijwilligerswerk doen in het kader van re-integratie. Deze nieuwe doelgroepen hebben veelal pas in de tweede helft van het jaar gebruik gemaakt van de regeling.

55



Tot slot is de daling van het aantal uitkeringsgerechtigden van invloed op de aanvragen voor kinderopvang. Bij de Turap was op dit onderdeel een voordeel van € 200.000 gemeld. 2 Openbaar primair Onderwijs

De exploitatie van het openbaar primair onderwijs wordt uitgevoerd door Proloog, bestuurscommissie ex. art. 83 Gemeentewet. Proloog heeft een conceptjaarrekening 2007 aangeboden die in de jaarrekening van de gemeente wordt geconsolideerd. Zowel de baten als de lasten van Proloog zijn ongeveer € 1.407.000 hoger dan begroot. Voor de gemeente verloopt de consolidatie van Proloog budgettair neutraal.

3 Leerlingenvervoer

Op het onderdeel leerlingenvervoer is een voordeel van € 165.000. Twee ontwikkelingen veroorzaken dit voordeel. Met de vorige vervoerder was verschil van inzicht over de tariefstelling over de schooljaren 2003/2004 en 2004/2005. Uiteindelijk is er overeenstemming gekomen over de eindafrekening die € 125.000 lager is dan voorzien. Verder waren er bij aanvang van het schooljaar 2007/2008 gemiddeld ruim 30 kinderen minder die gebruik maakten van taxivervoer. Dit heeft geleid tot een voordeel van € 40.000.

4Onderwijshuisvesting

Bij onderwijshuisvesting is een voordeel van € 165.000. In 2007 zijn 2 grote branden geweest in de Buitenschool (Knoopstraat) en bij het Comenius (Schieringerweg). De kosten van het herstel van deze brandschade en van schadegevallen door vandalisme en storm bedroeg € 457.000. Omdat de gemeente eigen risicodrager is voor geringe schadegevallen (tot € 2.500) is in de begroting voor alle schadegevallen een bedrag van € 187.000 geraamd. De kosten zijn in 2007 daarom € 270.000 hoger dan begroot. De uitkeringen van de verzekering naar aanleiding van de schadegevallen leidt tot een overschrijding tot een ontvangst van € 380.000. Per saldo is er een voordeel van € 110.000. Voor het overige is er per saldo een voordeel van € 55.000 ontstaan op een groot aantal posten zoals verzekeringspremies, OZB, beveiliging, exploitatie van gymnastieklokalen en gebruik van sportvelden. In de begroting 2003 is voor het Programma Onderwijs in de jaarschijf 2006 een taakstelling vastgesteld van € 300.000. De achtergrond van de taakstelling is, dat door investeringen in huisvesting voortgezet onderwijs te zijner tijd ook gebouwen vrijvallen en verkocht worden. De opbrengst is toen ingeschat op € 4 miljoen. Structureel gemaakt houdt dit in (5% rente en 2,5% afschrijving) € 300.000 per jaar vanaf 2006. De taakstelling is in de begroting opgenomen onder de baten. Omdat de gebouwen nog niet verkocht zijn, leidt dit tot een nadeel op de baten van € 300.000. Van het totale onderwijshuisvestingsbudget is in de begroting € 300.000 afgezonderd als reservering van het mogelijk niet tijdig realiseren van de taakstelling en opgenomen onder de lasten. Dit budget is niet besteed, zodat dit aan de lastenkant een voordeel oplevert van € 300.000.

5 Skatepark

De realisering van het Skatepark heeft ook in 2007 vertraging opgelopen omdat een deel van de financiering nog niet rond is. Voorwaarde voor de aanvang van de bouw is dat de skateparkvereniging zelf sponsors werft voor een deel van de financiering. Op dit onderdeel zal een extra inspanning moeten worden gepleegd. Verwacht wordt dat eerst in 2008 met de bouw kan worden begonnen. Het voordeel van € 150.000 is ook gemeld in de Turap.

56



Apparaatskosten

Op de apparaatskosten is een nadeel ontstaan van € 277.000 dat met name wordt

Onderwijsachterstanden-

veroorzaakt op het beleidsproduct onderwijsachterstandenbestrijding.

bestrijding

Aandachtgebieden van dit product zijn onder andere gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid, leerplicht, regionaal melden coördinatiefunctie centrum, voor- en vroegtijdig schoolverlaten, ontwikkeling dagarrangementen en ontwikkeling en implementatie van zorgmonitor/-rapport. Op deze onderwerpen is dit jaar veel inspanning verricht. Naast de inspanning door de bestaande formatie is de extra inspanning ook gepaard gegaan met (tijdelijke) uitbreiding van de formatie op deze onderdelen. Dit heeft geleid tot van een overschrijding van € 277.000. Voor een groot gedeelte stonden hier extra (rijks) inkomsten tegenover. Zo voert de gemeente Leeuwarden voor een aantal omliggende gemeenten de wet op de leerplicht uit. In 2007 hebben deze gemeenten een groter beroep gedaan op deze diensten. Dit levert aan de opbrengstenkant een voordeel op van € 35.000. Verder is de gemeente belast met de Regionale Meld- en coördinatiefunctie (RMC). Na de ontvangst van de definitieve rijksbeschikking voor het RMC is in 2007 een bedrag van € 102.000 meer aan rijksmiddelen ontvangen dan begroot.

Eindconclusie totale programma Jeugd en Onderwijs Successen 1.

Brede scholen

Vaststelling nota brede scholen 2008 - 2015 In fysiek opzicht staat de stad er voor wat betreft scholenbouw zeer goed voor; de jongste ontwikkelingen in de verdere vorming van brede scholen en de koppeling met de Centra voor Jeugd en Gezin (waarin tevens een belangrijke rol voor de Verwijsindex als instrumentarium is weggelegd) vormen straks de ruggengraat voor het optimaal verbeteren van de kansen voor kinderen zowel als ouders.

2.

Cluster 4

Herpositionering Cluster 4 Onderwijs (scheiding speciaal onderwijs en voortgezet

onderwijs

speciaal onderwijs) Het Leeuwarder model van de verwijsindex zorg (zorgmonitor) is provinciebreed

3.

Verwijsindex

uitgerold. Landelijk wordt het in samenwerking met Rotterdam, Zoetermeer en Almere uitgewerkt tot een landelijk model, waarbij een groot aantal gemeenten dit model zal gebruiken.

Verbeterpunten 1.

Jongerenloket

De aanpak van jongerenproblematiek wordt telkens versterkt en verbeterd. Er

2.

Dagbesteding

moeten antwoorden gevonden worden op maatschappelijke ontwikkelingen. Daar

zorgen

ligt niet alleen een rol voor de gemeente; het hele maatschappelijke veld (scholen,

risicoleerlingen

hulpverleningsinstellingen enzovoort) komt daarvoor in beweging. Het is voor de

3. Regionale aanpak VSV

gemeente van belang te intensiveren en faciliteren waar nodig met een goed oog voor de verantwoordelijkheden van partijen.

Eindconclusie De ‘hardware’ van de stad op jeugd- en onderwijsterrein zit in een goede lijn; de ‘software’ wordt voortdurend versterkt en vernieuwd. Daarbij vallen successen te constateren (bv. Verwijsindex en Verzuimprotocol) en moet geaccepteerd worden dat initiatieven soms in de praktijk minder goed werken dan gedacht.

57


58



2.1 Programmaverantwoording: Programma Economie en toerisme (3)

Programma Economie en toerisme (3) Raadscommissie: Bestuur en Middelen

Portefeuillehouder: Wethouder M.C.M. Waanders

Programmamanager: J.W. Doetjes

Speerpunten voor het begrotingsjaar Economie Stedelijke economie Uitvoering profilering- en acquisitiebeleid Uitvoering starters- en ICT beleid Vastgoed en grondzaken Professionalisering vastgoed Strategische grondverwerving Toerisme en evenementen Uitvoering Toeristisch actieprogramma Opwaardering Wielengebied waaronder uitbouw Aqua Zoo Friesland Realisatie en voortgang speerpunten Stedelijke economie In 2007 is gestart met de uitvoering van het actieprogramma. Profilering- en acquisitiebeleid

Er wordt gewerkt aan het opbouwen en onderhouden van acquisitienetwerken.

Professionalisering vastgoed

Er is een start gemaakt in het najaar van 2007 en dit zal in 2008 zijn beslag krijgen.

Starters- en ICT beleid

Eind 2007 is gestart met het opstellen van een gezamenlijke beleidsnotitie Economische Zaken en Sociale Zaken. ICT vormt onderdeel van het speerpunt stedelijke economie Data, Dienstverlening en ICT

Strategische grondverwerving

Er zijn in 2007 4 strategische verwervingen gedaan; hierover is twee keer gerapporteerd.

Toeristisch actieprogramma

Diverse activiteiten zijn gestart in 2007.

Opwaardering Wielengebied Successen

In 2007 is gestart met de opstelling van een ontwikkelingsvisie voor het Wielengebied.

1. Stedelijke economie: In vervolg op het collegeprogramma is stedelijke economie, v.w.b. water en energie in relatief korte tijd van de grond gekomen. 2. Profilering en acquisitie: Er zijn veel activiteiten ontplooid, terugkoppeling naar effecten is positief: o.a. vestiging zonnecellenfabrikant. 3. Uitvoering toeristisch actieprogramma: Het gehele jaarprogramma is succesvol afgerond. Verbeterpunten 1. Bij stedelijke economie moeten de speerpunten toerisme en multimedia, dataverwerking en diensten meer vorm krijgen. 2. Acquisitieaanpak moet worden geactualiseerd. 3. Gewijzigde werkmethoden bij vastgoed in de vorm van conditiemeting worden in 2008 verder uitgewerkt en het verder vormgeven van de structuur van een professionele vastgoedorganisatie moet worden afgerond.

59



Wat wilden we bereiken? Doelenboom Strategisch Algemeen doel


Subdoelstellingen

Economie

A.

•

B.

Leeuwarden wordt door het eigen bedrijfsleven beschouwd als stad met een goed ondernemersklimaat en een goed starterklimaat en

•

Niveau gemeentelijk ondernemingsklimaat op landelijk niveau.

Leeuwarden beschikt over een hecht en goed functionerend

C.

kennisnetwerk met een sterk innoverend bedrijfsleven en maakt

D.

Innovatie.

optimaal gebruik van ICT en breedbanddiensten en –kennis.

E.

Optimaal gebruik ICT-mogelijkheden.

F.

Toename gerevitaliseerde, nieuwe bedrijventerreinen.

Bedrijfslocaties

•

Groei van de werkgelegenheid.

Toename waardering startersklimaat in Leeuwarden.

Leeuwarden beschikt over goed bereikbare, gerevitaliseerde bedrijventerreinen – MOP.

Vastgoed en grondzaken Een centrumstad met

•

kwaliteit, aantrekkingskracht en onderscheidende

•

economische potentie.

G.

Het strategisch vastgoed verkeert in een goede

Leeuwarden heeft voldoende, kwalitatief goede ruimte voor

onderhoudsstaat. Het niet-strategische vastgoed wordt

vestiging van nieuwe en uitbreiding van bestaande bedrijven.

vermarkt.

Er zijn voldoende locaties, zowel binnenstedelijk als in de

H.

IJzeren voorraad uitgeefbare bedrijfsterreinen.

uitleggebieden, om de woningbouwdoelstellingen te kunnen realiseren.

•

Het vastgoedbestand verkeert in een meer dan voldoende staat van onderhoud; er is geen achterstallig onderhoud; het planmatige, structurele onderhoud is financieel en organisatorisch op de rit.

Toerisme, recreatiegebieden en recreatievaart

I.

Bekendheid Leeuwarden t.a.v. leisure-mogelijkheden.

•

J.

Positieve waardering van bezoekers over promotie van

Een aantrekkelijk en gevarieerd aanbod van recreatiemogelijkheden

K.

Groei van aantal overnachtingen pleziervaart.

voor ontspanning en natuurbeleving op fietsafstand van de

L.

Leeuwarden staat landelijk bekend als een stad met goede leisuremogelijkheden.

•

Leeuwarden.

woonomgeving.

•

Een aantrekkelijk aanbod van (aanleg)voorzieningen voor

M.

watersporttoeristen.

Toename Leeuwarder bezoekers van recreatiegebieden.

N.

60

Groei van aantal overnachtingen in hotels en op campings.

Hogere waardering van bezochte recreatiegebieden.



Markten, standplaatsen en kermissen

•

O.

Een aantrekkelijk en divers aanbod van markten, standplaatsen en verhuur van grond aan ambulante handel als aanvulling op de

Het aantal kramen van bestaande weekmarkten en bloemenmarkt is stabiel.

P.

bestaande detailhandel.

Plaats bij de eerste 10 van de beste landelijke markten.

Q.

De afname van het aantal standplaatsen is beperkt.

R.

Stabilisering attracties en selectie op kwaliteit.

61




Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

LN

LN

Economie A

Groei van de werkgelegenheid Indicator:

(2002)

•

-1.2%

Ontwikkeling werkgelegenheid structureel op

0.7%

2.2%

-2.3

6.5

LG

-

LG

-

1.000m2

het landelijk niveau (LN) B

Niveau gemeentelijk ondernemingsklimaat Indicator: •

Rapportcijfer voor het gemeentelijk ondernemersklimaat op landelijk gemiddelde

(2005) 6.5

(LG) C

Toename waardering startersklimaat in Leeuwarden +

Indicator: •

Aantal gerealiseerde m2 startersruimte

-

kennisinstellingen D

Innovatie Indicator: •

Spin-off vernieuwende activiteiten binnen

(2004) 1

3

5

-2

5

5

10

10

-

10

10

3

3

-

4

3

kennisinstellingen leiden tot gemiddeld 5 nieuwe bedrijfsactiviteiten per jaar(MOP) E

Optimaal gebruik ICT-mogelijkheden Indicator: •

Aantal bedrijven dat werkt volgens netwerkeconomische concepten, gebruik makend van breedbanddiensten (MOP).

•

Aantal breedbanddiensten die zijn ontwikkeld en vermarkt voor de desbetreffende doelgroepen (MOP).

Bedrijfslocaties F

Toename gerevitaliseerde, nieuwe bedrijventerreinen Indicator: •

Aantal gerevitaliseerde, nieuw uit te geven ha.

(2003) 0 ha

4

-

4-6 ha

bedrijventerrein (MOP)

Vastgoedbeheer en grondzaken G

Het strategisch vastgoed verkeert in een goede onderhoudsstaat. Het niet-strategisch vastgoed wordt vermarkt. Indicator: •

Aantal panden dat bij actualisering

n.b.

10

-

5

0

28%

35%

-7%

35%

35%

onderhoudsplannen niet voldoet aan de norm H

IJzeren voorraad uitgeefbare bedrijfsterreinen Indicator: •

IJzeren voorraad is 35% van uitgegeven bouwterreinen laatste 10 jaar

62



Subdoelstellingen

Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

+12%

+2%

+10%

Begr.

Begr.

2008

2009

+2%

+2%

Toerisme, recreatiegebieden en recreatievaart I

Bekendheid Leeuwarden t.a.v. leisuremogelijkheden Indicator: •

Groei dagtoerisme 2% per jaar (MOP)

(=2006) J

Positieve waardering van bezoekers over promotie van Leeuwarden. Indicator: •

Aandeel bezoekers met positief oordeel over

27%

n.b.

40%

-

9.500

11.000

10.500

+500

99.000

91.000

50%

promotie Leeuwarden bedraagt 50% in 2009 (MOP) K

Groei van aantal overnachtingen pleziervaart Indicator: •

Aantal overnachtingen pleziervaart neemt toe

10.700

11.000

tot 11.000 in 2009 L

Groei van aantal overnachtingen in hotels en op campings Indicator: •

Aantal overnachtingen in hotels en op campings

-

104.000

neemt toe tot 104.000 in 2009. M

Toename Leeuwarder bezoekers van recreatiegebieden: Indicator: •

Percentage Leeuwarder bezoekers van de volgende recreatiegebieden

N

o

Het Leeuwarder Bos

33%

34%

45%

-11%

50%

o

Groene Ster

61%

57%

60%

-3%

65%

o

Froskepôlle

21%

22%

25%

-3%

25%

Hogere waardering van bezochte recreatiegebieden Indicator: •

Percentage bezoekers dat de waardering “hoog” geeft aan de volgende recreatiegebieden o

Het Leeuwarder Bos

50%

59%

65%

-6%

65%

o

Groene Ster

78%

80%

80%

-

80%

o

Froskepôlle

60%

67%

60%

+7%

60%

Markten, standplaatsen en kermissen O

Het aantal kramen van bestaande weekmarkten en bloemmarkt is stabiel. Indicator:

P

(2005)

Min

Min

Min

•

aantal kramen op weekmarkt en

109

78

100

-22

100

100

•

deelnemers bloemenmarkt

180

180

180

-

180

180

Plaats bij de eerste 10 van de beste landelijke markten Indicator •

Score jaarlijkse lijst CVAH (Centrale Vereniging

(2004) 2

Top

Top

n.b.

Top 10

-

10

10

41000

22.000

19.000

22.000

22.000

voor Ambulante Handel) Q

De afname van het aantal standplaatsen is beperkt. Indicator:

(2005)

•

22.000

Inkomsten (in €) uit verhuur standplaatsen blijven stabiel

63



Subdoelstellingen R

Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

30

30

Stabilisering attracties en selectie op kwaliteit Indicator: •

64

Aantal attracties

32

31

30

1





Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2007

2007

2008

2009

2010

Doel

Economie en grondzaken •

Bouwrijp maken en uitgifte Businesspark IV

X

+

A;H

•

Start ontwikkeling Newtonpark 4

X

+

A;H A;F;H

•

Uitvoering Revitalisering Leeuwarden West

X

+

•

Herijking kantorennota

X

+

•

Stimulering ontwikkeling grotere kantoorruimten

X

-

X

•

Planontwikkeling vml. Philipslocatie

X

-

X

A

•

Uitbreiding van de GDV/PDV-locatie “De Centrale”

X

-

X

A

•

Herontwikkeling locatie LPF

X

Opstellen plan voor een datacenter

X

+

X

• •

Vaststellen actieprogramma stedelijke economie

X

+

A

X

+

A;E;C

•

Realisering netwerk voor ontwikkeling

A X

A

A A;D;E

breedbanddiensten •

Vaststellen beleidsnotitie Zorgeconomie

X

-

•

Realiseren steunpunt voor begeleiding

X

-

A

X

+

A;C A;C A;C

X

A

parkmanagement •

Herijking notitie Profilering en Acquisitie

•

Oprichting fonds preseed kapitaal

X

+

•

Bijdrage aan project Nieuwe Bedrijvigheid Friesland

X

+

Creatief •

Bijdrage aan professionalisering startersbegeleiding

X

-

•

Bijdrage aan realisering startershuisvesting

X

+

A;C

•

Opstellen samenwerkingsproject cultuur en

X

-

A;C;D

X

-

A;C

X

-

X

A;C

economie •

Bijdrage aan onderzoek RU Groningen over wijkeconomie

•

Opstellen acquisitiebrochure life science

X

A;C

Toerisme, recreatiegebieden en recreatievaart •

Haalbaarheidsonderzoek vaarroutes

X

+

C;I;L

•

Bijdrage aan evenementenprogramma

X

+

I;J;L

Museumhaven •

Start particuliere botenverhuur in binnenstad

X

+

•

Initiëren opleidingsprogramma stadsgidsen

X

-

X

I;J;K

•

Pilot rondleidingsprogamma voor passanten

X

-

X

I;J;K

X

+

X

+

X

+

C;I

Prinsentuin •

Realisatie tweejaarlijks evenement Oldenhove

I;L

beleving •

Realisatie toeristische wandelroutes in de

X

I;J

binnenstad met informatieborden •

Doen realiseren van 2 digitale toeristische

I;J;L

wandelroutes voor mp3 spelers plus vermarkting •

Doen realiseren van 3 toeristische arrangementen

X

+

I;J;L

•

Realisering 4 recreatieve fietsroutes aansluitend op

X

+

I;J;L;M

X

+

I

fietsknooppuntensysteem •

Bijdrage aan multidisciplinair leerbedrijf Zoo College

65


•


Start uitvoering investeringsprogramma

X

-

I;J;M;

Wielengebied

N

Markten, standplaatsen en kermissen •

Verbetering elektriciteitsvoorzieningen

X

-


N;O

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

Economie •

Uitvoeren acquisitieprogramma

X

+

A

•

Uitbouwen servicepunt bedrijven

X

+

B;C

•

Kwartaaloverleg Verenigd Bedrijfsleven Leeuwarden

X

+

B

•

Halfjaarlijks overleg bedrijfsmakelaars

X

+

A;B

•

Overleg Groningen-Emmen-Leeuwarden-Assen

X

+

B A;B;E A;B;C;

•

Deelname Stedenlink

X

+

•

Bijeenkomsten startersplatform

X

+

D •

Jaarlijkse bijeenkomsten startende bedrijven

X

+

•

80 bedrijfsbezoeken per jaar, waaronder 4 hoofddirecties grote

X

+

B

X

+

A;B;C;

X

+

A;B

X

-

G

X

+

M;N

A;B;C; D

werkgevers Leeuwarden •

Deelname aan acquisitieclusters Watertechnologie, Multimedia, Life Science en Duurzame Energie

•

Deelname aan drie beurzen

D

Vastgoedbeheer en grondzaken •

Onderhouden en beheren van alle gemeentelijke vastgoed vanuit één organisatie-onderdeel (sector GEV)

Toerisme, recreatiegebieden en recreatievaart •

Beschikbaar stellen van en beheren van recreatiegebieden vlakbij de stad, waarin de recreant zich op diverse manieren kan verpozen.

•

Froskepolle 13 ha, Groene Ster oud deel 211 ha, nieuw deel 168 ha,

X

Leeuwarder Bos 110 ha, Hempenserbos 100 ha •

Uitvoering marketingplan Expeditie Leeuwarden

X

+

A;I;J

•

Aan watersportrecreanten ligplaatsen ter beschikking stellen en deze met de

X

+

K

+

O;P;R

noodzakelijke voorzieningen beheren

Markten, standplaatsen en kermissen •

Het organiseren van wijkmarkten en bijzondere markten continueren

•

De beschikbare standplaatsen in stand houden

•

Een gevarieerde zomerkermis organiseren


Stedelijke economie: opstellen en uitvoeren actieprogramma inclusief

X

+/x

+

Begr.

Real.

Sub

2007

doel

x

2007 +

x

+

financiering •

Profilering- en acquisitiebeleid: uitvoeren met zwaartepunt op opbouwen en onderhouden acquisitienetwerken

•

Starters en ICT beleid uitvoeren.

x

+

•

Professionalisering vastgoedorganisatie

x

+

•

Strategische verwervingen van grondposities en vastgoed

x

+

•

Actieprogramma Toerisme uitvoering

x

+

•

Opwaardering Wielengebied waaronder uitbouw Aqua Zoo Friesland

x

+

66

P;R




Begr.

Real.

Sub

2007

doel

•

Onderhoud vastgoed

X

2007 +

•

Formatie toerisme

X

+

•

Toeristenbelasting

X

+

•

Binnenstadmonitor

X

+


Economie Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Werkgelegenheid (A)

De Leeuwarder werkgelegenheidsgroei volgens het provinciaal werkgelegenheidsregiser (0,7% in banen van 15 uur per week en meer) bleef over de periode april 2006 tot april 2007 achter bij de provinciale (3,2%) en landelijke werkgelegenheidsgroei (2,2%). De mindere groei van Leeuwarden komt door het tragere groei van de non-profit sector in combinatie met duidelijke krimp in de sectoren Energie en Waterleidingbedrijven, Vervoer en Financiele instellingen. Duidelijk groeiers zijn de Bouw, Horeca en de Zakelijke dienstverlening. Overigens is volgens de Erbo-enquete over 2007 de werkgelegenheid in de Leeuwarder bedrijven 3,2% gegroeid.

Innovatie (D)

Afgesproken prestatie is een aantal van 25 startende bedrijven ultimo 2009 (ISV2periode) vanuit de kennisinstellingen. In het najaar 2007 zijn daarvoor projecten van start gegaan, Frisjes en BISON. Beide zijn mede gefinancierd uit SIOFmiddelen en BDU-Economie en zullen leiden tot circa 40 nieuwe bedrijven. In 2007 zijn er 3 gerealiseerd. Deze twee initiatieven zullen samen met het starterinitiatief van de kenniscampus STABLE, dat in 2008 zal worden voortgezet, leiden tot het halen van de prestatie per 2009.

Overige toelichting Ondernemingsklimaat

In 2007 heeft opnieuw een benchmark plaatsgevonden. Daaruit blijkt dat het ondernemersklimaat in Leeuwarden is verbeterd van 6.3 naar 6.5. Daarmee is het op het landelijk gemiddelde gekomen.

Startersklimaat

De doelstelling is bij de tussentijdse rapportage Grote Steden Beleid (GSB) gewijzigd in realisering van 750 m2. startersruimte en de begeleiding van 8 jonge ondernemers in creatieve bedrijvigheid. In 2006 zijn besprekingen begonnen over 2 startersruimten verbonden aan de HBO-instellingen en Wetsus, 1 op de kenniscampus en 1 in de Doperkerk. In totaal gaat het om circa 2.000 m2 bvo. Besluitvorming rond beide centra is voorzien in eerste helft 2008. Financiering voor deze centra zal komen uit SIOF-middelen en BDU-Economie. De doelstelling zal derhalve naar verwachting ruim worden gehaald.

ICT

In 2007 zijn 3 breedbanddiensten ontwikkeld, in 2006 2. Deze diensten zijn ontwikkeld door instellingen zoals datacenter Fryslân, Internetacademie, Netsupport e.d. en omvatten camerabeveiliging, praktijksimulatie en back-up services. Voor 2007-2009 zijn projecten gehonoreerd die moeten leiden tot het totaal van 10 breedbanddiensten en 40 samenwerkende bedrijven.

67



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Grotere

Er zijn diverse contacten geweest met ontwikkelaars over nieuw te realiseren

kantoorruimten

grotere kantoorruimten. Deze hebben nog niet geleid tot resultaat.

Vml. Philipslocatie en

Met ontwikkelaar is overleg geweest over de invulling van de voormalige

LPF

Philipslocatie. Er zijn verschillende voorstellen gedaan, maar die hebben nog niet tot besluitvorming geleid. Datzelfde geldt voor het vml. LPF-terrein.

“De Centrale”

Overleg met de eigenaar van “De Centrale” heeft geleid tot een akkoord over de mogelijkheden. Formalisatie in de vorm van aanpassing van het bestemmingsplan moet nog plaatsvinden.

Zorgeconomie

De beleidsnotitie Zorgeconomie is uitgesteld, vanwege actualisatie Stadsvisie, tot voorjaar 2008.

Parkmanagement

Er is in overleg met bedrijvenverenigingen een plan voor parkmanagement opgesteld. Met de in 2008 beschikbaar komende middelen kan een steunpunt worden ingericht. Wel doet bedrijvenvereniging De Hemrik mee aan een verbeterprogramma van de Kamer van Koophandel.

Samenwerkingsproject

Hiervoor volgt een voorstel van cultuur en economie.

Startersbegeleiding

Het startersinitiatief STABLE wordt door de drie HBO-instellingen voortgezet. Het opstellen van een businessplan hiervoor is doorgeschoven naar eerste helft 2008.

Onderzoek

Er is geen bijdrage geleverd aan een onderzoek wijkeconomie, aangezien de RU

wijkeconomie

Groningen het verwachte verzoek niet heeft gedaan.

Life science

In overleg met de ondernemers in life science is besloten om het opstellen van een brochure door te schuiven naar 2008.

Overige toelichting Acquisitie

Er zijn 25 acquisitietrajecten waarbij sprake is van bedrijven die momenteel niet in Leeuwarden zijn gevestigd. De acquisitie van het zonnecellenbedrijf APA is in juni 2007 succesvol afgesloten. Bij 8 trajecten zal naar verwachting binnenkort worden besloten dat Leeuwarden de vestigingsplaats wordt. Alle overige trajecten lopen nog. De gemeente neemt deel aan het acquisitiecluster water. Hieraan werken verder mee Wetsus, NOM, provincie en enkele ondernemers. Ad hoc worden deskundigen uit waterland ingeschakeld. In 2007 is de brochure “Toptechnologie van het zuiverste water” toegevoegd aan de bestaande reeks acquisitiebrochures.

Speerpunten Stedelijke economie

Opstellen en uitvoeren actieprogramma inclusief financiering. Op 30 januari is het basisdocument Stedelijke Economie door het college vastgesteld. Vervolgens is dit voorstel is op 12 maart met de commissie Bestuur en Middelen besproken. Met het richten van een groot aantal activiteiten op de bindende factor ‘stedelijke economie’ wil het college de werkloosheid terugdringen, de dienstverlening aan ondernemers verbeteren en de economische structuur op langere termijn versterken. In het basisdocument worden ter realisering van deze doelstellingen de volgende

68



acties voorgesteld: a. Werkloosheid terugdringen door het 500 banenplan; b. Verbetering van de dienstverlening aan ondernemers door: 1. verminderen administratieve lastendruk; 2. faciliteren van ondernemers; 3. verbreding van ondernemersgerichtheid binnen de organisatie; 4. promotie en acquisitie; c. versterking van de ruimtelijk-economische structuur op langere termijn door in te zetten op de volgende thema’s en projecten: 1. Bereikbaarheid Leeuwarden 2. Gebiedsontwikkeling Zuid West 3. Versterking kenniseconomie a. Watertechnologie b. Energy Valley c. Toerisme & Multimedia d. Diensten en Dataverwerking. Op 18 juni heeft de Raad vervolgens besloten voor een drietal projectvoorstellen (Startersklimaat, Diensten en Dataverwerking en Duurzame energietransitie), SIOF middelen beschikbaar te stellen. In de rapportage majeure projecten dat een bijlage is van de programmarekening wordt nader ingegaan op de stand van zaken en de bereikte resultaten in 2007 van de aanpak Stedelijke Economie via deze projectvoorstellen. Profilering- en

Uitvoeren met zwaartepunt op opbouwen en onderhouden acquisitienetwerken.

acquisitiebeleid:

Het speerpunt Water heeft inmiddels een goed functionerend netwerk, waarin Wetsus, provincie Fryslân, NOM, Kamer van Koophandel en ondernemers in samenwerken. Binnen het speerpunt Energie is een netwerkreis naar Zweden georganiseerd, rond het thema biogas. Deze groep functioneert momenteel als netwerk. Daarnaast vindt regelmatig overleg plaats met de NOM. Netwerken speerpunten Toerisme & Multimedia en Diensten & Dataverwerking worden in 2008 opgebouwd.

Nieuw beleid Binnenstadsmonitor

Goudappel Coffeng (GC) heeft opdracht gekregen om een actuele detailhandelsmonitor uit te voeren. Als onderlegger voor de monitor is een koopstromen-onderzoek uitgevoerd door het Bureau Broekhuis Rijs Advisering uit Zuidhorn in een gezamenlijke opdracht van de Kamer van Koophandel en een aantal deelnemende Friese gemeenten, waaronder Leeuwarden. De rapportage voor Leeuwarden is inmiddels klaar en bestuurlijk gereed eind maart 2008. Taakstelling EZ (bedrijfsvestigingen) De taakstelling van € 50.000 (besloten bij programmabegroting 2005) wordt geëffectueerd door verlaging van het beschikbare budget van de stimuleringsregeling werkgelegenheid. Effect zal zijn dat jaarlijks behoud of toename van ca 20 arbeidsplaatsen minder in aanmerking komen voor een bijdrage van de gemeente.

Subconclusie

Geconstateerd kan worden dat het programma goed op schema is.

Bedrijfslocaties Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

Geen

69



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Revitalisering

Het project Leeuwarden-West is bijna gereed. Binnen het project is 4 ha nieuw

Leeuwarden-West

bedrijventerrein beschikbaar gekomen. Hiermee is de doelstelling om te komen tot 4-6 ha gehaald. In de tussentijdse rapportage van de BDU Economie is overeengekomen met het ministerie van EZ dat er op het bedrijventerrein nog twee strategische aankopen zullen worden gedaan. Bij realisatie hiervan zal de doelstelling volledig zijn gehaald. Prestatie is gehaald alleen enigszins vertraagd.

Businesspark IV

Is volgens planning bouwrijp gemaakt en eerste uitgifte heeft plaatsgevonden.

Newtonpark IV

Bouwrijp maken fase I is gestart.

Subconclusie

Met uitzondering van lichte vertraging bij revitalisering liggen we goed op schema bij ontwikkeling van nieuwe parken.

Vastgoedbeheer en grondzaken Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Vastgoed

In 2008 wordt de onderhoudsconditie van alle gemeentelijke panden geïnventariseerd. Op basis hiervan kan een gefundeerde uitspraak worden gedaan over de stand van zaken en de eventueel benodigde middelen voor structureel onderhoud (incl. confrontatie met bestaand budget).

Bedrijfsterreinen

Er zijn minder kavels vrijgekomen bij de herstructurering van de bedrijventerreinen. Hierdoor is de ijzeren voorraad 28% in plaats van 35%.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Onderhouden en

Op dit moment zijn de vastgoedaangelegenheden nog verdeeld over verschillende

beheren vanuit 1

partijen, te weten: BV Sport, onderwijs, welzijn en vastgoed. Daarnaast heeft

organisatie-onderdeel

wijkzaken nog een aantal locaties rechtstreeks onder haar beheer. De reorganisatie van de sector GEV heeft de nodige tijd gekost. Per 1 november 2007 is een team vastgoed gevormd. Vanuit hier wordt gewerkt aan het centraliseren van alle vastgoedzaken.

Speerpunten Professionalisering

In het kader van “Een nieuwe fundering onder Grond Economie en Vastgoed” is

vastgoedorganisatie

eind 2007 een start gemaakt met de in dit document genoemde punten en acties. De belangrijkste interne ontwikkelingen zijn: 1.

Het op orde brengen van vastgoedbeheer

2.

Het op orde brengen van de vastgoedportefeuille

3.

Het herzien van de uitgangspunten van contractbeheer

4.

Een begin maken met het, waar nodig, herzien van de huurcontracten (uitgangspunt: huurinkomsten minimaal kostendekkend)

5.

Uitwerken van voorstellen tot het creëren van een vastgoedreserve

6.

Bepalen van de exacte omvang en kwaliteit van de formatie ten behoeve van de taken van vastgoedbeheer.

Met betrekking tot punt 4, 5 en 6 kan worden opgemerkt dat dit invloed kan hebben op de huidige uitgangspunten van de begroting. Hoe dit uitpakt is op dit moment niet te voorzien. Strategische

In 2007 zijn kaders voor strategische aankopen vastgelegd en is een krediet van

verwervingen van

€ 5 miljoen aangevraagd. Uit dit krediet zijn verschillende aankopen gerealiseerd.

grondposities en

Inmiddels is het krediet zo goed als volledig besteed als gevolg van deze

70


vastgoed


aankopen. Om actief grondbeleid te kunnen blijven voeren is een nieuwe kredietaanvraag in 2008 noodzakelijk.

Nieuw beleid Onderhoud vastgoed

Voor de periode 2006-2010 zijn gelden beschikbaar gesteld voor het achterstallig onderhoud voor in bezit zijnde gebouwen (2,2 miljoen) en sportaccommodaties (7,9 miljoen). In 2007 zijn bij de volgende gebouwen werkzaamheden uitgevoerd: De Beurs (renovatie buitenkant), De Waag (renovatie buitenkant) en Parnas (luchtbehandeling/akoestiek). Diverse gebouwen zijn aangepast ten behoeve van brandweereisen/legionella ca. In 2007 zijn bij de sportaccommodaties op de Magere Weide nieuwe kleedboxen en een kunstgrasveld gerealiseerd. Op Kalverdijkje is eveneens een kunstgrasveld aangelegd. Daarnaast zijn diverse projecten op sportcomplex Nylan van start gegaan. In 2008 wordt verder gegaan met deze inhaalslag vooral de uitvoering van de kunstgrasvelden en kleedboxen op sportcomplex Nijlan.

Subconclusie

Er is een start gemaakt met onderbrengen van alle vastgoed onderhoud bij een organisatieonderdeel. Overleg vindt plaats over resterende onderdelen. De uitvoering van de investeringen in panden en sportaccommodaties loopt redelijk op schema.

Toerisme, recreatiegebieden en recreatievaart Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Groei dagtoerisme

Dit effect wordt gemeten via het Continue Vakantie-Onderzoek (CVO). Het jaar 2006 heeft ten aanzien van de nulmeting ( 885.000 bezoekers) geleid tot een groei van 12%. Hiermee zou de doelstelling voor 2005-2009 (10% groei) al zijn gehaald. Kanttekening hierbij dat er in 2006 enkele grote evenementen in Leeuwarden zijn gehouden (Vliegshow en Friesland Vaart). De cijfers voor 2007 komen dit voorjaar beschikbaar.

Positieve waardering

Bij dit effect is een doelstelling opgenomen waarvoor in 2007 een tussenmeting is

promotie

gedaan. Cijfers zijn nog niet beschikbaar.

Overnachtingen in

De cijfers voor 2007 laten een daling zien. Dit zal te maken hebben met relatief

hotels en op campings

veel overnachtingen in 2006 als gevolg van de grote evenementen in 2006 en het relatief slechte weer van zomer 2007.

Bezoekers van

Het aantal bezoekers aan het Leeuwarder Bos blijft achter bij de begroting. Dit

recreatiegebieden

geldt ook voor de waardering van het Leeuwarder Bos. Een verklaring hiervoor is mogelijk gelegen in de toegankelijkheid (opknappen van de paden in het bos in 2007) c.q. bereikbaarheid van het bos, doordat de parkeerplaats aan de kant van het Havankpark in 2007 in beslag is genomen voor opslag van grond. De toegankelijkheid in het bos wordt wel verbeterd door het opknappen van de paden. In 2008 krijgt dit nog een vervolg.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Opleidingsprogramma

Opleidingsprogramma stadsgidsen is jaar uitgesteld i.v.m. verhuizing van Historisch Centrum Leeuwarden, dit geldt ook voor pilot rondleidingsprogramma.

Wielengebied

Voor start uitvoering investeringsprogramma Wielengebied zijn de voorbereidingen van de projectgroep nog niet afgerond.

71



Speerpunten Uitvoering Toeristisch

Een boekje met als titel “Vijf fietsroutes rondom Leeuwarden”, met aansluiting bij

actieprogramma

het provinciale fietsknooppuntennetwerk is uitgegeven. Naast het praamvaren zijn nu milieuvriendelijke huursloepen te huur. Upgrading van het praamvaren. Kwaliteitsverbetering qua timing, qua informatievoorziening en wat de boekingsvriendelijkheid betreft. De museumhaven is inmiddels gevuld met historische schepen. Van meet af aan is het de bedoeling geweest om evenementen te organiseren. Hier zijn middelen voor nodig. In overleg met de provincie Fryslân wordt bekeken of een meerjarenplan ontwikkeld kan worden. Op basis hiervan zal de gemeente samen met de provincie begin 2008 beslissen over co-financiering. Er is een plattegrond ontwikkeld in de vorm van een full color 90 grams A4, die door de VVV gratis verstrekt wordt aan bezoekers van onze stad, maar ook aan studenten en eigen inwoners. Tijdens de herfstvakantie 2007 is een pilot gestart in samenwerking met de Internetacademie. De bezoeker kan bij de tableaus op het Oldehoofsterkerkhof een sms versturen naar nummer 7171 met het nummer van een tableau. ‘Met kerende post’ ontvangt de bezoeker meer informatie op zijn mobiele telefoon. De pilot is uiteraard een aardige gimmick voor bezoekers, maar is ook bedoeld om ervaring op te doen met deze vorm van toeristische dienstverlening en zal ook na de herfstvakantie nog worden voortgezet. Deze zomer (2008) zal de actie weer geactiveerd worden. Er is gewerkt aan een arrangement ‘WEIDS’ gericht op een nichemarkt, namelijk de ultieme rustzoeker. Eveneens in het kader van ‘Leeuwarden en omgeving’ is een vijfdaags auto-arrangement ontwikkeld. Het Historisch Centrum Leeuwarden heeft gewerkt aan de inrichting van een permanente presentatie van de geschiedenis van Leeuwarden, die in het nieuwe gebouw van het HCL in 2007 gestalte heeft gekregen.

Nieuw beleid Expeditie Leeuwarden

Stichting Expeditie Leeuwarden/VVV, waartoe VVV Leeuwarden (kernactiviteit: informatie verstrekken) en Expeditie Leeuwarden (kernactiviteit: marketing) behoren, zijn per 1 januari 2007 gefuseerd. Het werk van de stichting wordt steeds zichtbaarder. Over de campagne zijn afspraken gemaakt tot en met 2008. De gemeente financiert hier jaarlijks een kwart van. Een kwart komt uit opbrengsten en bijdragen uit het bedrijfsleven en de helft wordt gefinancierd door de Provincie Fryslân in het kader van het Stadsconvenant. Evaluatie van de huidige periode is in voorbereiding, evenals de voorbereiding van het vervolg vanaf 2009.’ In het Bijlagenboek II is onder bijlage N een activiteitenverslag Expeditie Leeuwarden over 2007 opgenomen. Het subsidiecontract met de VVV moet eveneens worden verlengd. Het is de bedoeling daar tevens de extra activiteiten op het gebied van toeristische

Formatie toerisme

productontwikkeling aan te koppelen vanaf 2008. Voor de invulling van de formatie toerisme is de procedure in 2007 gestart. De

Toeristenbelasting

72

nieuwe formatieplaats toerisme wordt ingevuld per 1-2-2008.


Binnenstadmonitor


De toeristenbelasting is afgeschaft. In 2007 is de binnenstadsmonitor uitgevoerd. Rapportage volgt in maart 2008.

Subconclusie

Er is in 2007 een aantal toeristische producten ontwikkeld die vooral betrekking hebben op aandacht voor de binnenstad.

Markten, standplaatsen en kermissen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Aantal kramen op

Het aantal standplaatsen op de markt is in 2007 bewust verminderd. Gelet op de

weekmarkt (O)

plannen voor het Nieuw Zaailand zal er tijdelijk uitgeweken moeten worden, waarbij een kleiner aantal kramen wenselijk is. Dit is bereikt door “natuurlijk verloop”: ontstane lege plaatsen worden voorlopig niet ingevuld.

Score jaarlijkse lijst

De indicator “plaats bij de eerste 10 van beste landelijke markten” kan tijdelijk

CVAH (P)

vervallen. Gelet op de tijdelijke verhuizing i.v.m. de plannen rond het Nieuw Zaailand, zal er sprake zijn een gewijzigde situatie.

Inkomsten verhuur

De inkomsten m.b.t. de standplaatsen zijn fors gestegen. Dit is een gevolg van

standplaatsen (Q)

een gewijzigde inschrijvingsmethodiek die vanaf 2006 is ingevoerd. Daarbij vindt selectie plaats op basis van de hoogste inschrijving. Overigens staan tegenover deze inkomsten ook hogere kosten m.b.t. de begeleiding van de inschrijvingen.

Overige toelichting

De evaluatie van het marktbeleid zal in de 1e helft van 2008 worden afgerond.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Elektriciteits-

De verbetering van de elektriciteitsvoorziening wordt voor het Wilhelminaplein

voorziening

meegenomen in het kader van het project Nieuw Zaailand. Voor de Nieuwestad hangt dit samen met de tijdelijke verplaatsing. In 2008 wordt dit verder opgepakt.

Standplaatsen

Zie boven.

Subconclusie

Er is in 2007 veel inzet geweest voor begeleiding van de verplaatsing van de markt i.v.m. het project Nieuw Zaailand. Een meerderheid van de partijen stemt in met de huidige voorstellen hiervoor.

73




A B C

005 059 060 061 062 063 064 065 066







7.708 673

4.397 -379

37.863 11.966

49.968 12.261

47.700 -12.144


Resultaat 2007 Beleidsproducten Economisch beleid Markten Standplaatsen Vastgoedbeheer Grondzaken Recreatiegebieden Recreatievaart Kermissen Toerisme

Kapitaallasten 3 269 394 1 4 1 673

Apparaatskosten -139 -27 5 8 1 -34 -54 6 -145 -379

Overige lasten 205 -4 -12 18 11.634 36 31 -0 59 11.966

Totale lasten 65 -28 -7 295 12.029 4 -19 6 -84 12.261

x € 1000 Saldo -2.116 -2.384 -2.267 116 x € 1.000 Saldo

Totale Baten -86 -10 23 -129 -12.007 21 16 -21 48 -12.144

-21 -38 16 167 22 25 -3 -16 -36 116



kosten

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

baten

Saldo

1.

Exploitatie panden

269

-12

257

-90

167

2.

Bouwgrondexploitatie

394

11.492

11.886

-11.886

0 0

- verrekeningen met reserves :

0 0

- niet relevante posten : Totaal

10

-379

486

117

-168

-51

673

-379

11.966

12.261

-12.144

116


Programma Economie en Toerisme Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1 Exploitatie panden

Het voordelig resultaat op de exploitatie panden bedraagt € 167.000 en kan als volgt worden verklaard: Op de kapitaallasten is sprake van een onderschrijding van € 269.000. •

Bij de bouw van 2 nieuwe multifunctionele centra in Westeinde en Camminghaburen bedraagt de onderschrijding € 86.000 omdat door diverse oorzaken pas in het voorjaar van 2008 met de bouw wordt gestart. Voor een nadere inhoudelijke toelichting wordt verwezen naar de bijlage “Externe rapportage majeure projecten”.

•

De latere uitvoering van de aanleg van kunstgrasvelden en de nieuwbouw van kleedaccommodaties op de complexen De Magere Weide en Kalverdijkje Noord heeft geleid tot een onderschrijding van de kapitaallasten met € 146.000.

•

Met ingang van 2007 zijn middelen beschikbaar gesteld voor het wegwerken van het achterstallig onderhoud bij gemeentelijke panden. Met de geplande

74



werkzaamheden voor 2007 is een aanvang genomen, maar de afronding zal in 2008 plaatsvinden. De hiermee gepaard gaande onderschrijding bedraagt € 37.000. Op overige kosten per saldo een klein nadeel van € 12.000. Het nadeel op de baten bedraagt € 90.000 •

De huuropbrengsten zijn € 163.000 lager dan begroot. Dit is het gevolg van leegstand (€ 6.000) en lagere huuropbrengsten voor de Westerkerk, het multifunctioneel centrum Heechterp en de MFC’s Westeinde en Camminghaburen (€ 157.000).

•

Door tijdelijke leegstand van een aantal objecten kon minder energie worden doorberekend, nadeel € 30.000.

•

De verzekering heeft in 2007 een bedrag van € 84.000 uitgekeerd voor diverse schades.

•

Van het rijk is respectievelijk € 7.000 als bijdrage in het onderhoud van 2 molens en € 12.000 als bijdrage in de restauratie van de Pier Pander tempel ontvangen.

2. Bouwgrondexploitatie

De raming 2007 van de lasten en baten met betrekking tot de bouwgrondexploitatie is gebaseerd op de hercalculaties per 1-1-2007 zoals vastgesteld in de raadsvergadering van 1 oktober 2007. Hierbij wordt een inschatting gemaakt van de verwachte aan- en verkopen alsmede de overige lasten en baten in 2007. De lasten waren begroot op € 45,1 mln en de baten op € 29,4 mln Het verschil van € 15,7 mln betreft de zgn. voorraadmutatie en gaat via de baten naar de balans toename van de grondvoorraad. Voor de exploitatie zijn hiermee de lasten en baten in evenwicht. De werkelijke lasten over 2007 bedragen € 22,8 mln en de werkelijke baten € 33,2 mln Het verschil van € 10,4 mln betreft de zgn. voorraadmutatie en is via de lasten naar de balans gegaan als afname van de grondvoorraad. Dit geeft het volgende overzicht: Omschrijving Lasten Afname voorraad Totaal lasten Baten

Begroot

Werkelijk

Verschil

45,1

22,8

22,3 -10,4

0

10,4

45,1

33,2

11,9

-29,4

-33,2

+ 3,8

Toename voorraad

-15,7

0

- 15,7

Totaal baten

-45,1

-33,2

-11,9

0

0

0

Totaal

De boekwaarde van de grondcomplexen is in 2007 met € 10,4 mln afgenomen van € 63,9 mln naar € 53,5 mln Het voordeel op de lasten wordt veroorzaakt door een vertraging in de uitvoering van het bouwen woonrijp maken en minder verwervingen. De baten zijn € 3,8 mln hoger als gevolg van hogere voorschotbetalingen van rijksbijdragen. Voor een toelichting wordt verwezen naar de bijlage “Toelichting grondcomplexen”.

75



Eindconclusie totale programma Economie en toerisme Successen 1. Stedelijke economie

Start van het programma stedelijke economie. Het programma is vooral op de speerpunten watertechnologie (rond TTI Wetsus) en energie (biobrandstoffen, vestiging zonnecellenfabriek) goed van de grond gekomen. Voor de komende jaren krijgt dat vervolg in de vorm van jaarprogramma’s.

2. Profilering en acquisitie 3. Toeristisch actieprogramma

Er zijn veel activiteiten ontplooid, terugkoppeling naar effecten is positief: o.a. vestiging zonnecellenfabrikant. Uitvoering van het toeristisch actieprogramma 2007 heeft over de hele linie plaatsgevonden. Voor 2008 loopt opnieuw een uitvoeringsprogramma.

Verbeterpunten 1. Speerpunten stedelijke economie

Bij stedelijke economie moeten de speerpunten toerisme en multimedia, dataverwerking en diensten nog van de grond komen.

2. Acquisitieaanpak

Acquisitieaanpak moet worden geactualiseerd.

3. Professionalisering

Gewijzigde werkmethoden bij vastgoed in de vorm van conditiemeting worden in

vastgoed-

2008 verder uitgewerkt.

organisatie Eindconclusie Het programma loopt op hoofdlijnen conform planning.

76


2.1 Programmaverantwoording: Programma Zorg en opvang (4)

Programma Zorg en opvang (4) Raadscommissie: Welzijn

Portefeuillehouder: Wethouder R. Sluiter

Programmamanager: Mw. F. Ytsma

Speerpunten voor het begrotingsjaar Opvang en zorgverlening • Invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) • Deconcentratie MO-voorzieningen (stedelijk en regionaal) verder uitwerken en vormgeven • Voorbereiding nota Gezondheidsbeleid 2008 -2011, in relatie tot ontwikkeling beleidskaders Wmo Sociale integratie achterstandsgroepen • Oplossen van knelpunten bij het beheer van buurt-. dorps- en wijkaccommodaties • Uitwerking kadernota buurtopbouwwerk • Uitwerking integrale nota Integratiebeleid Realisatie en voortgang speerpunten Wmo De invoering van de Wmo verloopt prima. Deconcentratie MO voorzieningen

Het proces rond de locatiekeuze loopt goed.

Gezondheidsbeleid ‘08 –‘11

De nota is opgesteld en vastgesteld.

Beheer van buurt-, dorps- en wijkaccommodaties

In 2007 zijn er middelen beschikbaar gesteld voor zes beheerders voor de periode van twee jaar.

Kadernota buurtopbouwwerk

Er is geen nota. Het beleid is vertaald in een opdracht om het beheer van een aantal wijken buurthuizen over te dragen aan de corporaties.

Integrale nota Integratiebeleid

Het opstellen van deze nota is doorgeschoven naar 2008 als onderdeel van het Participatiebeleid.

Successen 1. De algemene opvang heeft als eerste van de te deconcentreren opvang voorzieningen een nieuwe locatie aan de Nieuweweg gekregen 2. De Medische heroïne unit is gerealiseerd 3. Start van een Friese dak- en thuislozen monitor

Verbeterpunten 1. Uitwerking sluitende keten maatschappelijke opvang en verslavingszorg: bekeken wordt hoe de openstelling van de dagopvangvoorzieningen zodanig kan zijn dat er een sluitende keten kan ontstaan. 2. Buurt- en wijkcentra: Er wordt een knelpunteninventarisatie gemaakt van alle buurten wijkaccommodaties. Op basis hiervan wordt gekeken welke problemen op operationeel en fysiek gebied direct moeten worden aangepakt.

77





Subdoelstellingen

Opvang en zorgverlening:

A. 1

Een sociale infrastructuur met

2

voorzieningen voor preventie,

B. 1 2

opvang, zorgverlening en nazorg voor kwetsbare groepen

Snellere doorstroom maatschappelijke opvang Deconcentratie van MO voorzieningen Stabiele capaciteit vrouwenopvang Meer preventieactiviteiten vrouwenopvang

C.

Verbeterd bereik ambulante verslavingszorg

D.

Minder huiselijk geweld

E. 1

In de wijk Heechterp/Schieringen zijn kinderen zich bewust van gezonde en ongezonde leefstijlen

2

Aanpak overgewicht 0-19 jarigen

3

Aanpak van overgewicht en inactiviteit onder 19-55 jarigen met een lage sociaal economische positie

Een gezonde en leefbare

Ouderen en gehandicaptenzorg:

samenleving

Een integraal voorzieningen-pakket,

F.

beroep doen op voorzieningen op het terrein van wonen, vervoer, hulpmiddelen en hulp bij het huishouden

waardoor ouderen en gehandicapten zo lang mogelijk in de eigen

Alle Leeuwarder burgers met een beperking of chronische ziekte kunnen een

G.

De intramurale huisvesting van 65+ is verminderd

thuissituatie kunnen blijven wonen

Sociale integratie

H.

achterstandsgroepen: Een sociale infrastructuur, zo

I.

mogelijk op wijkniveau, die de participatie van burgers bevordert en ondersteunt, de sociale cohesie versterkt en het ontstaan van achterstanden voorkomt

78

Het minimaal behouden van (waardering van burgers voor) de kwaliteit van de sociale relaties in buurten en dorpen Het minimaal behouden van de hoeveelheid multiculturele, sociale relaties in buurten en dorpen

J.

Verbetering beheersing Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse samenleving onder etnische minderheden




Nul-

Real

Begr

meting

2007

2007

Saldo

Begr

Begr.

2008

2009

Strategisch hoofddoel A

Maatschappelijke opvang: Snellere doorstroom Indicator: •

Percentage waarmee de gemiddelde 5%

verblijfsduur in de MO afneemt ten opzichte van de nulmeting. Nulmeting gemiddelde verblijfsduur: 115 dg

Crisisopvang Limor: 59 dagen

81 dg

Crisisopvang Blijenhof: 55 dagen 24-uurs woonvoorziening: 26 maanden

14 mnd

Sociaal pension: 45 maanden

34 mnd 7 mnd

Huis voor jongeren: 7 maanden Deconcentratie van MO voorzieningen (MOP) Indicator: •

0

1

30 VO

30 VO

30 VO

30 VO

30 VO

+ 10

+ 10

+ 10

+ 10

+ 10

Asja

Asja

Asja

Asja

Asja

Oprichting Advies- en Steunpunt Huiselijk

Nov.

ja

geweld Fryslân

2005

Realisatie van 1 voorziening in Drachten, of

1

Sneek of Heerenveen B

Vrouwenopvang: Stabiele capaciteit vrouwenopvang (MOP) Indicator: •

Het aantal plaatsen in de VO.

Meer preventieactiviteiten (MOP) Indicator: •

C

Verslavingszorg: Verbeterd bereik ambulante verslavingszorg (MOP). Indicator: •

Aantal personen dat per 1000 inwoners wordt

6,66

7,58

8,66

1,08

bereikt D

Huiselijk geweld: Minder huiselijk geweld Indicator: •

Aantal (eerste) meldingen huiselijk geweld en

683

herhalingsmeldingen

79



Subdoelstellingen E

Nul-

Real

Begr

meting

2007

2007

Saldo

Gezondheidsbeleid: In de wijk Heechterp/Schieringen zijn kinderen zich

Project

bewust van gezonde en ongezonde leefstijlen

is afge-

(project Gezonde Start)

lopen

Aanpak overgewicht 0-19 jarigen (MOP) Indicator: •

Aantal jongeren dat via de JGZ is opgespoord

468

en •

waarvoor gezondheidsinterventies worden

398

ingezet (moet wel om overgewicht gaan)

(80%)

Aanpak van overgewicht en inactiviteit onder 19-55 jarigen met een lage sociaal economische positie (MOP) Indicator: •

Niet

Aantal gezondheidsinterventies gericht op

bekend

volwassenen met een lage sociaal economische positie

Ouderen en gehandicaptenzorg F

Alle Leeuwarder burgers met een beperking of chronische ziekte kunnen een beroep doen op voorzieningen op het terrein van wonen, vervoer, hulpmiddelen en hulp bij het huishouden. Indicator: •

3750

Aantal toekenningen, c.q. aantal personen die een voorziening ontvangen.

(Oud Wvg en nieuw hulp bij het huishouden) G

De intramurale huisvesting van 65+ is verminderd Indicator: •

Percentage van de doelgroep 65+ dat intramuraal is gehuisvest

80

8%

8%

3500

250

Begr

Begr.

2008

2009



Subdoelstellingen

Nul-

Real

Begr

meting

2007

2007

Saldo

Begr

Begr.

2008

2009

Sociale integratie achterstandsgroepen H

Het minimaal behouden van (waardering van burgers voor) de kwaliteit van de sociale relaties in buurten en dorpen Indicatoren: •

Het percentage van de buurten

47%

dorpsbewoners dat tevreden is over de

Niet bekend

hoeveelheid activiteiten die in hun eigen buurt of dorp worden georganiseerd •

De waardering (rapportcijfer) van buurten dorpsbewoners voor de manier waarop mensen in de eigen woonomgeving met elkaar omgaan:

•

o

voor de gehele gemeente Leeuwarden

6,8

6,92

6,8

o

voor Achter de Hoven (nulmeting 2003)

6,25

6,74

6,4

o

voor de Vrijheidswijk (nulmeting 2003)

5,95

6,32

6,2

Het percentage bewoners uit een buurt dat

76%

74%

64%

66%

6.2

6,3

36%

38%

60

Totaal

contacten met hun directe buren onderhoudt •

Het percentage van de buurten dorpsbewoners dat met andere buurt- of dorpsbewoners contacten onderhoudt

•

De waardering (rapportcijfer) van de buurten dorpsbewoners voor de kwaliteit van de sociale relaties

I

Het minimaal behouden van de hoeveelheid multiculturele, sociale relaties in buurten en dorpen Indicator: •

Het percentage buurten dorpsbewoners dat contacten onderhoudt met buurten dorpsbewoners uit verschillende culturen

J

Verbetering beheersing Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse samenleving onder etnische minderheden (MOP) Indicatoren: •

aantal nieuwkomers dat een inburgeringtraject volgt (incl. NT2)

•

aantal bijstandsgerechtigde oudkomers dat

120 35

deelneemt aan een duaal traject voor inburgering •

aantal oudkomers zonder uitkering (allochtone

114

115

vrouwen) dat trajecten opvoedingsondersteuning en ouderparticipatie volgt

81





Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2007

2007

2008

2009

2010

doel

X

+

Zorg en opvangverlening •

Concretisering uitvoeringsplan huisvesting

A, B, C

kwetsbare groepen in Leeuwarden: Het doen uitvoeren van (her)huisvesting van kwetsbare groepen in kleinschalige woonvoorzieningen.


Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

Zorg en opvangverlening •

Het verkrijgen van beleidsinformatie MO/VO (incl. verslavingszorg)

+

A, B, C

•

Het doen uitvoeren van maatschappelijke opvang. Minimaal behouden van het

+

A

aantal plaatsen in de dak- en thuislozenopvang (inclusief dagopvang) (292 pl) en crisisopvang (55 pl). •

Het doen verbeteren van doorstroom door inzet op preventie, opvang met

+

persoonlijk begeleidingsplan. (keten van opvang naar zelfstandig wonen) •

Het doen uitvoeren van vrouwenopvang.

+

•

Verbetering preventie en nazorg in de vrouwenopvang

+

•

Het doen uitvoeren van ambulante verslavingszorg

+

C

•

Het doen uitvoeren van sociale teams

+

A t/mD

•

Door samenwerking tussen de instellingen in de sociale teams hebben cliënten

+

B

met een meervoudige problematiek één verantwoordelijk casemanager (registratie vanuit de sociale teams) •

Het doen uitvoeren van maatschappelijke dienstverlening

+

A t/mD

•

Het doen uitvoeren van het beleid op het terrein van huiselijk geweld

+

D

•

Het doen uitvoeren van gemeentelijk gezondheidsbeleid

+

E

•

Aanpak van overgewicht 0-19 jarigen

+

E

•

Aanpak van overgewicht 19-55 jarigen

+

E

+

F

+

F

Ouderen en gehandicaptenzorg •

Het doen uitvoeren van het verstrekkingenbeleid, te weten woonvoorzieningen, hulpmiddelen, vervoersvoorzieningen en hulp bij het huishouden

•

Het doen uitvoeren van WMO beleid, prestatieveld 6 WMO: de verlening van voorzieningen aan mensen met beperkingen)

•

Het doen uitvoeren van de indicatiestelling in het kader van de WMO

+

F

•

Het in stand houden van specifiek ouderenwerk

+

F,G

•

Het regisseren van de totstandkoming van woonservicezones

+

F, G

Sociale integratie van achterstandsgroepen •

Het in stand houden van buurtopbouwwerk met een duidelijke opdracht

+

H, I

•

Het in stand houden van allochtonenopbouwwerk met een duidelijke opdracht

+

H, I

•

Het in stand houden van buurten wijkaccommodaties

+

H, I

•

Het doen realiseren van voldoende niet-commerciële voorzieningen in het te

+

H, I

+

H, I

+/-

H, I

ontwikkelen stadsdeel De Zuidlanden •

Het faciliteren van burgerinitiatieven op het terrein van de multiculturele samenleving

•

82

Het doen realiseren van multifunctionele centra



•

Het doen bevorderen van acceptatie van seksevraagstukken

+

H, I

•

Het doen terugdringen van discriminatie op grond van ras, geloof, culturele

+

H, I

+

J

+

J

+

J

achtergrond en seksuele voorkeur •

Alle daarvoor in aanmerking komende nieuwkomers in 2007 volgen een wettelijk verplicht inburgeringprogramma

•

Bijstandsgerechtigde oudkomers volgen een inburgeringprogramma gericht op een betere beheersing van de Nederlandse taal in combinatie met toeleiding naar betaalde arbeid

•

Oudkomers zonder uitkering (allochtone vrouwen) volgen een inburgeringprogramma gericht op het beheersen van de Nederlandse taal, het versterken van de opvoedingscompetenties en het deelnemen aan activiteiten op de school van de kinderen

Overig •

Het doen uitvoeren van de gemeentelijke taak op grond van de Wet op de

+

dierenbescherming (450 zwerfdieren)


Begr.

Real.

2007

2007

Sub doel

•

Invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO)

+

F

•

Deconcentratie MO-voorzieningen (stedelijk en regionaal) verder

+

A

+

E

uitwerken en vormgeven •

Voorbereiding nota Gezondheidsbeleid 2008 -2011, in relatie tot ontwikkeling beleidskaders WMO

•

Oplossen van knelpunten bij het beheer van buurt-. dorps- en

+/-

H, I

+/-

H, I

wijkaccommodaties •

Uitwerking kadernota buurtopbouwwerk

•

Uitwerking integrale nota Integratiebeleid

-


J

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

•

Dagopvang daklozen aan de Tuinen

N

X

+

•


N

X

+

A


Opvang en zorgverlening Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Maatschappelijke

De gemiddelde verblijfsduur crisisopvang Limor was in 2007 hoger dan in 2006.

opvang (A)

De oorzaak hiervan is de lange verblijfsduur van een aantal cliënten. Dit heeft te maken met een complexere problematiek van de cliënten, dat er meer gezinnen in de crisisopvang zitten en met een tragere doorstroom naar woningen. In Blijenhof is de gemiddelde hoge verblijfsduur veroorzaakt door de lange verblijfsduur van 1 gezin. De kortere gemiddelde verblijfsduur in de 24-uursvoorziening is veroorzaakt door de verschuiving van de cliënten naar de gedeconcentreerde woonvoorziening in Sneek.

Verslavingszorg (C)

Bij het subdoel verslavingszorg staat in de begroting van 2007 een bereik van 8.66

83



per 1000 inwoners als doelstelling genoemd. Er is in 2007 een bereik van 7,48 gerealiseerd. Dit is een toename van 12 % ten opzichte van de nulmeting, maar 9% minder dan begroot. In het kader van het Grotestedenbeleid is met ingang van 2007 met het ministerie afgesproken om de indicator verslavingszorg te wijzingen. Gekozen is voor het aantal regulier afgesloten behandelingen. De nulmeting is vastgesteld op 211, het gemiddelde aantal van 2004 en 2005. Deze gegevens zijn gebaseerd op het landelijk toegepaste registratie systeem Ladis. De geformuleerde ambitie van 230 voor 2009 is gebaseerd op een toename van het bereik van de verslavingszorg met 10%. Overige toelichting Gezondheidsbeleid (E)

In 2007 is het aantal gezondheidsinterventies gericht op volwassenen met een lage sociaal economische positie niet gemeten.


Geen

Overige toelichting Huiselijk geweld

In 2007 heeft de gemeente in samenwerking met Partoer een congres Huiselijk Geweld georganiseerd voor alle Friese gemeenten. De gemeente Leeuwarden heeft daar in verband met de groei van het Advies- en steunpunt huiselijk geweld (ASHG) gepleit voor verhoging van de gemeentelijke bijdragen van € 0,10 naar € 0,25 per inwoner. Verder heeft het Leeuwarden onderzoeksbureau Intraval een evaluatie laten uitvoeren met betrekking tot het ASHG. De uitkomsten van de evaluatie zullen in 2008 worden gebruikt om het functioneren van het ASHG verder te optimaliseren.

Project Skrep

In 2003 is begonnen met de uitvoering van het project Skrep dat gericht is op dagbesteding en toeleiding naar arbeid van bijstandsgerechtigde dak- en thuisloze bezoekers van de twee dagopvangvoorzieningen in Leeuwarden. Het project is tot en met 2007 betaald met incidentele rijks- en gemeentelijke middelen. Vanaf 2008 is er structurele financiering voor de activiteiten van Skrep. De kosten van de activeringstrajecten voor ongeveer 100 Leeuwarder dak- en thuislozen worden gefinancierd uit het Werkdeel van de Wet werk en bijstand. De kosten van activiteiten voor de doelgroep op het terrein van zorg worden betaald uit middelen voor de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg en de AWBZ. Skrep is hiermee niet langer een project met tijdelijke financiering, maar krijgt een structurele plaats in de voorzieningen voor en de activering van dak- en thuislozen. Bovendien wordt met deze opdracht tegemoet gekomen aan de wens van de gemeenteraad om een verbinding te maken tussen de zorg vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning en de activering vanuit de Wet werk en bijstand.

Maatschappelijk werk

In 2007 is eenmalig € 100.000 extra ingezet voor het terugdringen van de wachtlijsten Algemeen maatschappelijk werk en de instandhouding outreachend maatschappelijk werk. De wachtlijst is weggewerkt, waarbij het outreachend maatschappelijk werk op peil is gebleven.

Gezondheidsbeleid

Eind 2007 is de nota Gezondheidsbeleid 2008-2011 door de raad vastgesteld. De volgende zeven speerpunten van beleid zijn benoemd: Externe werking: gebaseerd op Masterplan Gezond Leven - Verminderen alcoholgebruik jongeren - Verminderen overgewicht - Verminderen roken

84



- Bevorderen seksuele gezondheid - Opvoeding en vergroten weerbaarheid jeugdigen Interne werking: eigen gemeentelijke speerpunten - Bevorderen relatie met de eerstelijnszorg - Verbeteren integraal beleid door gezondheidseffectrapportage. Speerpunten Deconcentratie MO-

Het proces rond de locatiekeuze loopt tot nu toe goed. Burgers/raadsleden worden

voorzieningen

regelmatig geïnformeerd en kunnen hun reacties geven.

Gezondheidsbeleid

Een ambitieuze nota Gezondheidsbeleid 2008-2011 is opgesteld en door de raad vastgesteld.

Nieuw beleid Dagopvang

De uitbreiding van de openstellingsuren van de dagopvang voor de dak- en thuislozen aan de Tuinen is vanaf 2005 gerealiseerd. De financiering is tot en met 2008, het jaar waarin een integrale afweging zal plaatsvinden over de opvang van deze groep.

Subconclusie

De deconcentratie van de maatschappelijke opvang wordt op de succesvol gebleken wijze voortgezet. Voor de exploitatie van het Advies- en meldpunt huiselijk geweld wordt de deelnemende gemeenten een verhoogde bijdrage gevraagd. Het gezondheidsbeleid is een ambitieuze kadernota vastgesteld.

Ouderen en gehandicaptenzorg Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Toekenningen (F)

Het aantal aanvragen neemt toe en dus ook het aantal toekenningen (open einderegeling).



Speerpunten WMO-beleidsplan

Het WMO-beleidsplan is in 2007 succesvol ingevoerd. Alle belanghebbenden waaronder politiek en belangenorganisaties, waren nauw betrokken bij de opstelling van dit plan en hebben aangegeven zeer tevreden te zijn over het eindresultaat.

Subconclusie

Het WMO-beleidsplan is in 2007 succesvol ingevoerd. In de voortgangsrapportage WMO die in het voorjaar 2008 aan de raad is aangeboden, is de verwachting uitgesproken dat het budget WMO toereikend is. Deze uitspraak is vooralsnog leidend. In het licht van het toenemende aantal toekenningen, zullen de ontwikkelingen scherp gevolgd worden en zonodig zullen er raadsvoorstellen volgen.

Sociale integratie van achterstandsgroepen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

Geen

Overige toelichting Tevredenheid over

Het percentage van de buurten dorpsbewoners dat tevreden is over de

activiteiten in de

hoeveelheid activiteiten die in hun eigen buurt of dorp worden georganiseerd

buurt (H)

wordt niet gemeten. Wel het percentage deelname aan activiteiten van de buurtvereniging. In 2007 was dit 13%. Dit is 2% meer dan in 2005.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Buurt-, wijken

Voor de jaren 2008 en 2009 worden voor de wijkcentra in Heechterp/Schieringen,

dorpscentra

Vrijheidswijk, het Knooppunt, Bilgaard, Nijlân en Westerkwartier buurtbeheerders

85



gefinancierd. Er is een start gemaakt met de opdracht om vanaf 2010 het beheer van een aantal wijken buurthuizen over te dragen aan de corporaties. De corporaties moeten dan ook de buurtbeheerders financieren als onderdeel van hun maatschappelijke taak. Kadernota

Er is geen kadernota opgesteld. Het beleid is vertaald in een opdracht om het

buurtopbouwwerk

beheer van een aantal wijken buurthuizen over te dragen aan de corporaties.

Integratiebeleid

Het opstellen van de integrale nota Integratiebeleid is doorgeschoven naar 2008. Het wordt betrokken in de ontwikkeling van de Participatiekaders (programma Werk en Inkomen).

Multifunctionele

De realisatie van de multifunctionele centra loopt gestaag verder. Twee centra

centra

worden momenteel gebouwd en de ontwikkeling van nog twee centra is in gang gezet. Nadat uit berekeningen was gebleken dat de geraamde bouwkosten voor de MFC’s hoger waren dan het beschikbare budget is door de partijen hard gewerkt om hiervoor een oplossing te vinden. Hierdoor is enige vertraging ontstaan.

Subconclusie

De realisering van de MFC’s verloopt wat trager dan verwacht. Voor het overige worden de zaken uitgevoerd zoals gepland.

86



Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? x € 1.000 Lasten en baten 2007

Kapitaal- Apparaats-

totale programma A

Totale

Totale

Saldo

kosten

lasten

lasten

Baten

2.341

29.573

31.914

11.461

-20.453

2.037

36.338

38.375

16.497

-21.879

Rekening 2007 :

2.364

37.092

39.456

16.767

-22.688

Resultaat B-C

-326

-754

-1.080

271

-810

B

Begroting 2007 primitief Begroting 2007 na wijziging :

C

lasten

Overige

x € 1.000 Resultaat 2007 Beleidsproducten 023 028 033

Kapitaal- Apparaatslasten

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

lasten

Baten

-351

248

-103

21

-81

28

128

156

-69

87

-3

-1.130

-1.133

318

-816

-326

-754

-1.080

271

-810

Opvang en zorgverlening Sociale integratie achterst.groepen Ouderen- en gehandicaptenzorg 0

Saldo


Kapitaal-

Apparaats

Overige

Totale

Totale

lasten

kosten

kosten

lasten

baten

1. Inburgering 2. Wet maatschappelijke ondersteuning

Saldo

87

87

-69

18

-1.165

-1.165

321

-844 0


0 0

- niet relevante posten : 3. Apparaatskosten 4. Overig Totaal

0

-355

179

-176

0

-176

29

145

174

19

192

-326

-754

-1.080

271

-810


Programma Zorg en opvang Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1 Inburgering

Via de resultaatbestemming 2006 is er in 2007 incidenteel € 430.000 extra beschikbaar gesteld voor integratie en participatie van allochtonen. Deze middelen dienden als aanvulling op inburgeringtrajecten en als aanvulling op de beperkte middelen voor multiculturele activiteiten. Er is € 235.000 ingezet voor de uitvoering van het project "Prettig Kennismaken" door STINS en € 20.000 extra beschikbaar gesteld voor Kleurrijk Beraad. De resterende € 175.000 was beschikbaar om flexibel in te kunnen spelen op actuele ontwikkelingen en voor extra noodzakelijk geachte activiteiten op het gebied van integratie en participatie in 2007. Mede vanwege de late beschikbaarheid van het budget (juni 2007) en vanwege het ontbreken van noodzakelijke acties zijn er alleen in de

87



tweede helft van het jaar enige plannen tot ontwikkeling en uitvoering gekomen. In totaal is € 51.500 ingezet voor diverse incidentele actuele integratieprojecten (zoals de door STINS in diverse achterstandswijken georganiseerde kookspektakels) en € 36.500 voor extra inzet op het gebied van vluchtelingen (ROA VVTV). Uiteindelijk is een resultaat van € 87.000 ontstaan. In de Turap is een resultaat van € 170.000 gemeld. x € 1.000 2 Wet maat-

Omschrijving

schappelijke

Kosten uitvoering Wvg

ondersteuning

Kosten Hulp bij het Huishouden Totaal

Lasten

Baten

1.237

nadeel

72

voordeel

1.165

nadeel

321

voordeel

321

voordeel

Met ingang van 1 januari 2007 is de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) in werking getreden. De Wmo vervangt de voormalige Welzijnswet 1994, de Wet Voorzieningen Gehandicapten (Wvg) en een deel van de AWBZ. De grootste verandering voor de gemeente betreft de nieuwe, uit de AWBZ overgehevelde taken op het gebied van de voorzieningen voor Hulp bij het Huishouden (HHH). Voor de uitvoering van deze nieuwe taken ontvangt de gemeente een rijksvergoeding in de vorm van een integratieuitkering. De uitgaven als gevolg van de nieuwe taken betreffen de uitvoeringskosten (indicatiestelling HHH en de kosten van de eigen organisatie) en de kosten van de werkelijke geleverde hulp door de zorgaanbieders (= programmakosten). De Programmakosten Wmo bestaan uit de uitgaven die betrekking hebben op de voormalige Wvg (vervoer, hulpmiddelen en woningaanpassingen) en de uitgaven voor HHH. Het budget dat daarbij hoort bestaat uit de bestaande budgetten voor de Wvg en het HHH-deel van de integratie-uitkering Wmo. Het tekort op de programmakosten bedraagt € 844.000 en bestaat uit: a.

een overschrijding van het voormalige Wvg-budget ad € 1.237.000. Hier staat een extra rijksbijdrage tegenover van € 321.000 in verband met woningaanpassingen

b.

een overschot op het nieuwe budget voor HHH ad € 72.000.

De overschrijding op de Wvg was al in 2003 en 2004 zichtbaar. Voor 2005 en 2006 is daarom tijdelijk het budget verhoogd, in afwachting van de Wmo. In 2007 is het budget weer teruggebracht naar het niveau 2004. De programmakosten zijn echter niet afgenomen. De overschrijding is voornamelijk een gevolg van uitgaven voor het collectief vraagafhankelijk vervoer en de kosten voor hulpmiddelen (rolstoelen e.d.). Vanaf 2005 zijn de kosten per onderdeel van de Wvg (woonvoorzieningen, hulpmiddelen en vervoersvoorzieningen) geregistreerd. Dat geeft het volgende overzicht:

88



Bij de invoering van de WMO werd aangenomen dat dit structurele tekort zou worden gecompenseerd door een overschot op het budget voor HHH. Het overschot op HHH is minder groot dan eerst werd aangenomen. Het aantal uren zorg is hoger uitgevallen dan geraamd en hoewel de verhouding tussen de goedkopere en duurdere zorg gunstiger is dan in de raming, is het minder gunstig dan werd verwacht op basis van de informatie over de eerste maanden van het jaar. Dat deze verschuiving niet heeft doorgezet, heeft te maken met de expliciete beleidskeuze in het beleidsplan het overgangsrecht * te continueren. De uitgaven voor de persoonsgebonden budgetten (PGB) zijn ook hoger dan werd aangenomen. Deze stijging past in de landelijke trend dat steeds meer mensen zelf de zorg en ondersteuning willen regelen. De raad wordt via afzonderlijke rapportages over het verloop en de voortgang van de WMO geïnformeerd. *

Overgangsrecht:

In de Wmo is geregeld dat cliënten die een indicatiebesluit hebben ontvangen vóór 1-12007 hun rechten en plichten behouden. Niet meer op grond van de Wvg of de AWBZ, maar de Wmo neemt deze rechten en plichten over. Cliënten hebben hiermee recht op het aantal uren zorg waarvoor ze op grond van de AWBZ zijn geïndiceerd. Het overgangsrecht blijft geldig gedurende de looptijd van het indicatiebesluit met een maximum van één jaar na de inwerkingtreding van de Wmo (einddatum is 1-1-2008). Bij herindicatie vervalt het overgangsrecht. De raad heeft besloten het overgangsrecht uit de Wmo na 1-1-2008 te continueren. Apparaatskosten

De apparaatskosten op het programma Zorg en Opvang worden met € 326.000 overschreden. Voor een deel kunnen deze hogere apparaatskosten worden verklaard doordat de kosten in werkelijkheid zijn verantwoord onder de apparaatskosten terwijl het beschikbare budget onder de overige kosten is begroot. Het nadeel op de apparaatskosten kan als volgt worden verklaard: a.

de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning € 147.000.

b.

Sluitende aanpak ernstige risicojongeren en ex-gedetineerden € 111.800.

c.

Uitvoeringskosten Wvg en HHH € 96.000.

ad a.

Voor deze invoering van de Wmo is een rijksbijdrage ontvangen van € 141.000. Aan kosten is € 51.000 verantwoord, zodat op dit product onder de overige kosten een voordelig resultaat is ontstaan van € 90.000.

ad b.

Van de provincie is in het kader van het stadsconvenant een subsidie ontvangen

89



van € 60.000 voor de sluitende aanpak ernstige risicojongeren en exgedetineerden. Deze subsidie is bedoeld voor de inzet van een cliëntmanager. Daarnaast is er vanuit de rijksbijdrage voor Experimenten Wmo een bedrag van € 10.000 ingezet. ad c.

De uitvoeringskosten betreffen kosten die worden gemaakt voor de indicatiestelling door het CIZ (zowel de behandeling van de voormalige Wvgaanvragen als de aanvragen HHH), de kosten van de eigen organisatie en de overige uitvoeringskosten.

Eindconclusie totale programma Zorg en opvang Successen 1.

2.

Proces

Het proces rond de locatiekeuze loopt tot nu toe goed. Inmiddels heeft de algemene

Locatiekeuze

opvang volgens de nieuwe werkwijze een andere locatie gevonden.

Medische heroïne

In september 2007 is de unit voor medische heroïne behandeling gestart op het

behandeling

Zuidvliet. De beoogde 25 behandelplekken zijn in de loop van december 2007 gerealiseerd. Er is niet één geval van overlast in verband met deze voorziening in verband te brengen. In het nieuwe regeerakkoord is de financiering van deze voorziening ook vanaf 2008 vastgelegd. Dit houdt in dat we voor de unit in Leeuwarden een bijkans volledige rijke bijdrage ontvangen.

3.

Friese dak- en

Door de gemeente Leeuwarden is het initiatief genomen om een Friese dak- en

thuislozen

thuislozen monitor in het leven te roepen. Deze monitor is eind 2007 in Fryslân

monitor

opgestart. Hiermee wordt beter inzicht verkregen in de cliëntstromen en worden dubbelingen uit de verschillende registraties voorkomen. Tot nu toe was het gebruikelijk dat als een persoon zich zowel bij de ene als de andere instelling aanmeldde, er bij beide instellingen een registratie plaatsvond. Er is aangesloten bij de bestaande monitor in Groningen zodat er zelfs een monitoring op interprovinciaal niveau plaatsvinden.

Verbeterpunten 1.

Sluitende keten

Bekeken wordt hoe de openstelling van de dagopvangvoorzieningen zodanig kan

maatschappelijke

zijn dat er een sluitende keten kan ontstaan.

opvang en verslavingszorg 2.

Buurt- en

Er wordt een knelpunteninventarisatie gemaakt van alle buurten

wijkcentra

wijkaccommodaties. Op basis hiervan wordt gekeken welke problemen op operationeel en fysiek gebied direct moeten worden aangepakt.

Eindconclusie De deconcentratie van de maatschappelijke opvang wordt op de succesvol gebleken wijze voortgezet. Voor de exploitatie van het Advies- en meldpunt huiselijk geweld wordt de deelnemende gemeenten een verhoogde bijdrage gevraagd. Het gezondheidsbeleid is een ambitieuze kadernota vastgesteld. Het WMO-beleidsplan is in 2007 succesvol ingevoerd.

90


2.1 Programmaverantwoording: Programma Werk en inkomen (5)

Programma Werk en inkomen (5) Raadscommissie: Welzijn

Portefeuillehouder: Wethouder M. Florijn

Programmamanager: Mw. A. Muller

Speerpunten voor het begrotingsjaar • Implementatie van in 2006 ontwikkeld beleid in het kader van de herijking beleidskader Werk en Inkomen en Collegeprogramma “Leeuwarden werkt!” • Het monitoren van realisatie van voorgenomen beleid • Het ontwikkelen en uitvoeren van een Single Audit systeem WWB

Realisatie en voortgang speerpunten • Beleidskader Werk en Het beleidskader is geïmplementeerd. Inkomen • Monitoren van realisatie van De monitoring is uitgevoerd, beleid • Single Audit systeem WWB evenals de ontwikkeling en uitvoering van de Single Audit. Successen 1. Werkacademie: de doelstelling voor 2010 is eind 2007 al gerealiseerd. 2. Inzet ondersteunende instrumenten: Door een grotere inzet van ondersteunende instrumenten om de uitstroom te bevorderen is een groot aandeel geleverd in het aan het werk krijgen van een deel van de klanten met lopende contracten.

Verbeterpunten 1. Klantkennis: betere kennis over de competenties, mogelijkheden van beperkingen van de WWB-klanten 2. Intensivering casemanagement gericht op begeleiding van de WWB-klanten

91






Subdoelstellingen

Werk:

A.

Mensen die tot de gemeentelijke doelgroep behoren waar mogelijk te helpen regulier

Daling van het bijstandsbestand door het bevorderen van de uitstroom naar werk

B.

Het aandeel jongeren < 23 jaar in het totale bijstandsbestand is gering

C.

Bijstand is een vangnet voorziening die beschikbaar is voor mensen

werk te vinden en waar dat nog niet kan alles in het werk te stellen om belemmeringen weg te nemen, problemen op te lossen, uitstroomkansen te vergroten en sociaal isolement te voorkomen Er is een maatschappelijk vangnet voor die mensen die dat nodig hebben Inkomen:

•

Mensen die niet in staat zijn om in hun

waarvan is vastgesteld dat zij niet in hun eigen levensonderhoud kunnen

eigen levensonderhoud te voorzien, geraken niet onder het

•

voorzien D.

Verbetering van de individuele inkomenssituatie van mensen met een

bestaansminimum

inkomen op het sociaal minimum, door handhaving huidig niveau

Zo weinig mogelijk misbruik en

minimabeleid

oneigenlijk gebruik van regelgeving

E.

Alle burgers van de gemeente Leeuwarden met een inkomen op het sociaal minimum kunnen in aanmerking komen voor kwijtschelding van de hondenbelasting

92




Nul-

Real

Begr

meting

2007

2007

Saldo

Begr

Begr.

2008

2009

4.373

508

133

197

160

8%

5,4%

1,6%

6%

6%

4.373

39

50

11

22.000

22.221

22.000

350

426

1.000

663

Arbeidsmarkt en sociale re-integratie (werk) A

Daling van het bijstandsbestand door het bevorderen van de uitstroom naar werk Indicator: •

Aantal uitstromers uit de bijstand naar regulier

375

of gesubsidieerd werk door de inzet van een WWB-voorziening B

Het aandeel jongeren < 23 jaar in het totale bijstandsbestand is gering Indicator: •

Het relatief aandeel jongeren in het totale

7%

bijstandsbestand

Inkomensvoorzieningen (inkomen) C

Bijstand is een vangnet voorziening die beschikbaar is voor mensen waarvan is vastgesteld dat zij niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien. Indicator: •

Het aantal beëindigde uitkeringen WWB in

50

25

221

22.000

22.000

350

76

350

350

1.000

337

1.000

1.000

verband met uitvoering handhaving

Armoedebestrijding D

Verbetering van de individuele inkomenssituatie van mensen met een inkomen op het sociaal minimum, door handhaving huidig niveau minimabeleid: Indicatoren: •

Gelijk blijven van aantallen verstrekkingen bijzondere bijstand, declaratieregeling, zwemvangnetregeling, langdurigheidtoeslag, collectieve ziektekostenverzekering ten opzichte van 2006

•

Gelijk blijven van aantal schuldhulpverleningstrajecten ten opzichte van 2006

E

Alle burgers van de gemeente Leeuwarden met een inkomen op het sociaal minimum kunnen in aanmerking komen voor kwijtschelding van de hondenbelasting. Indicator: •

Aantal kwijtscheldingen

93





Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

Arbeidsmarkt en sociale re-integratie (werk) •

Het zorgdragen voor een aanbod van 1.570 WWB-voorzieningen gericht op reintegratie (waaronder Work First, all-in trajecten voor jongeren, fase 4,

A, B, C +

loonkostensubsidies, arbeidspoolplekken, ) •

A, B, C

Het monitoren van ca. 2.800 bijstandsgerechtigden aan wie een voorziening WWB-re-integratie is aangeboden (1.800 lopende ri-trajecten en 1.000 in 2007

+

gestarte voorzieningen die in een ri-traject worden opgenomen) •

Het beheer van 6 ESF-projecten en het aanvragen van ESF-subsidie voor ca. 6

+/-

A, B, C

+/-

A, B, C A, B, C

nieuwe projecten •

Het doen beheren van 700 WWB-voorzieningen gesubsidieerde arbeid

•

( 200 wachtersbanen en maximaal 500 blijversbanen)

•

Doen beheren van 500 sociale werkvoorzieningplaatsen

+

•

Het realiseren van 33% uitstroom uit gesubsidieerde banen (wachtersbanen)

+

A, B, C

•

Het doen ontwikkelen, aanvragen en/of uitvoeren van 2 projecten

+

A, B, C

Innovatieprogramma WWB (IPW-projecten) •

Afrekenen subsidies met uitvoeringsorganisaties en het Rijk

+

A, B, C

•

Uitvoeren van een Single Audit WWB

+

A, B, C

Inkomensvoorzieningen (inkomen) •

Afhandeling van 2.200 nieuwe uitkeringsaanvragen door middel van intake, onderzoek, rapportage, toetsing en beschikking, administratieve verwerking en

D +/-

dossiervorming •

Zorgdragen voor een correcte, tijdige en rechtmatige onderhoud en betaling van gemiddeld 3975 lopende uitkeringen WWB

•

D

Zorgdragen voor een correcte, tijdige en rechtmatige onderhoud en betaling van de lopende uitkeringen IOAW, IOAZ, Bbz en WWIK

•

D +/+

Afhandeling van 1.925 beëindigingen WWB door middel van onderzoek,

D

rapportage, toetsing en beschikking en administratieve verwerking

+

•

Beheer van 5.700 WWB vorderingen op (ex)uitkeringsgerechtigden

+

•

Het uitvoeren van ruim 2.000 maatregelonderzoeken

•

Verwerken van 750 fraudesignalen en het opstellen van 75 processen-verbaal

D

+/-

D

+

D

door de Sociale Recherche Fryslân. •


+

D

•

Tijdige afhandeling van circa 400 bezwaarschriften

+

D

•

Vernieuwen en onderhouden van voorlichtingsmateriaal

+

D

•

Uitvoeren van een klanttevredenheidsonderzoek

•

Bevorderen van cliëntenparticipatie door 10 keer per jaar te overleggen met de

n.v.t.

D

+

D

+/-

E

cliëntenraad

Armoedebestrijding •

Het zorgdragen voor 14.000 verstrekkingen bijzondere bijstand

•

Het zorgdragen voor 1.400 toekenningen langdurigheidtoeslag

+

E

•

Het zorgdragen voor 5.000 toekenningen i.h.k.v. de declaratieregeling

+/-

E

•

Het zorgdragen voor 4.400 collectieve ziektekostenverzekeringen van

+/-

E

uitkeringsgerechtigden en niet uitkeringsgerechtigden •

Laten afhandelen van 350 schuldregelingsverzoeken

+

E

•

Verwerken van 90 borgstellingverzoeken voor saneringskredieten

+

E

•


+

E

94




Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

+

A, B, C

+

A t/mE

+/-

A, B, C

Implementatie van in 2006 ontwikkeld beleid in het kader van de herijking beleidskader Werk en Inkomen en Collegeprogramma “Leeuwarden werkt!”

•

Het monitoren van realisatie van voorgenomen beleid

•

Het ontwikkelen en uitvoeren van een Single Audit systeem WWB

Realisatie nieuw beleid/ombuiging •

WWB tekort (bijstandsbestand 500 lager)

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

+

A, B, C

N


Arbeidsmarkt en sociale re-integratie (werk) Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Uitstroom naar werk

De uitstroom is veel succesvoller dan geraamd, waardoor de geplande doelstelling

(A)

voor 2010 al eind 2007 ruimschoots is gehaald. Dit komt onder andere door de intensivering van het beleid (zoals de Werkacademie en het casemanagement) en door de ruimere inzet van instrumenten ter bevordering van de uitstroom (met name loonkostensubsidie en verloning via RIB-en). De gunstige arbeidsmarkt zorgt voor betere en snellere uitstroom. Ook jongeren profiteren daarvan en stromen daardoor minder in. Bovendien leidt ook toezicht aan de poort tot geringere instroom. Daarnaast wordt van klanten ook meer inzet verlangd dan voorheen, wat ook effect heeft op zowel de instroom als op het resultaat van de uitstroom.

Jongeren (B)

Eind 2006 is het project Intensivering casemanagement Jongeren gestart. Door een intensievere regie, ook in de keten ten behoeve van de jongere, is versnippering in de aanpak voorkomen en tijdverlies tegengegaan. Mede hierdoor is het aandeel jongeren in het totale bestand gedaald tot ruim onder het niveau dat gepland staat voor de komende jaren.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking ESF-projecten

Het jaar 2005 was het laatste jaar voor ESF-subsidie, daarna is geen ESF meer aangevraagd.

WWB-voorzieningen

In totaal zijn bijna 1.900 WWB-voorzieningen aangeboden. (Specificatie: 533 trajecten oud beleid; 449 Startprogramma Werkacademie; circa 350 verloning met loonkostensubsidie via RIB; 74 trajecten nieuw beleid; gemiddeld 180 WIW/ID-ers en 297 Blijvers in gesubsidieerde arbeid). In 2007 zijn ruim 1.100 trajecten gestart en ruim 1.900 lopende trajecten gemonitoord, waarvan in de laatste groep nog ruim 200 uit 2004.

Blijversbanen

Om een pool van 500 gesubsidieerde werkenden op een bezettingsgraad van 100% te houden is bijna onmogelijk. De bezettingsgraad wijkt echter minder dan 5% negatief af, wat een goed resultaat genoemd mag worden. Door natuurlijk verloop is de groep WIW/ID-ers enigszins afgenomen, wat door

95



nieuwe instroom van Blijvers weer is gecompenseerd. Het aantal beschikbare werkvoorzieningsplaatsen is maximaal benut. Vanaf 2008 is de Gemeenschappelijke regeling de feitelijke werkgever van personen, die geplaatst worden bij Caparis. Overige toelichting Innovatie Programma

Het IPW-project Ketenversterking Bedrijfsleven/Re-integratie heeft het instrument

WWB

loonkostensubsidie, mede dankzij de werkmanagers, zeer succesvol onder de aandacht van werkgevers gebracht, wat tot een groot aantal beëindigde uitkeringen heeft geleid. Het resultaat op het aantal jongerenplaatsen is lager dan geraamd, omdat door de aantrekkende economie jongeren makkelijker een baan vonden. Het landelijk IPW-project Werkgeversbenadering heeft de ervaringen vanuit de lokale projecten met elkaar te verbonden en er mede toe bijgedragen, dat de werkgeversbenadering op de landelijke agenda is komen te staan. Ook is in 2007 een nieuw IPW-project geformuleerd voor Maatschappelijke Participatie. Hiertoe zullen in de wijk 500 huisbezoeken worden afgelegd met als doel de onderbenutting van minimaregelingen tegen te gaan, participatie en sociale activering te bevorderen, regelgeving te ontschotten en 50 minima naar een hoger inkomensniveau te brengen.

Speerpunten Beleidskader

Het beleid in het kader van de Werkacademie (re-integratie- en participatieprogramma als vervolgprogramma’s op het Startprogramma) zal verder worden verbreed en verdiept in 2008.

Monitoring uitvoering

Daarnaast zal door de intensivering van het casemanagement van Sociale Zaken, onder andere op de monitoring op klantniveau en op de bemiddeling door RIB-en, het resultaat en het rendement van de trajectuitvoering worden bevorderd. Het Startprogramma wordt geschikt gemaakt voor alle klanten, ook die uit het zittende bestand en de moeilijker bemiddelbaren. De klantkennis wordt intensiever opgebouwd, waardoor meer, beter en gerichter trajecten kunnen worden ingezet.

Nieuwbeleid Lager

De uitvoering van nieuw beleid in het kader van Work First principes

bijstandsbestand

(Werkacademie) is in 2007 gestart. Daarbij is getracht zoveel mogelijk te profiteren van de gunstige arbeidsmarkt. De nieuwe resultaatgerichte aanpak lijkt daarbij vruchten af te werpen.

Subconclusie

Uit de evaluatie van de Werkacademie wordt lering getrokken en de ingezette werkwijze wordt verder verdiept en ingebed in de organisatie. Door training, scholing en intensivering van het casemanagement wordt het resultaat verder verbeterd.

Inkomensvoorzieningen (inkomen) Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Handhaving (C)

Het aantal beëindigde uitkeringen door fraudeonderzoek is gedaald. Hoe meer sluitend de aanpak is, des te minder er wordt gefraudeerd.

96



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Aanvragen

Er zijn belangrijk minder nieuwe uitkeringsaanvragen afgedaan dan was geraamd: 1.565. Van deze aanvragen zijn er in totaal 1.338 toegewezen.

Beheer lopende

Er zijn gemiddeld minder klanten bediend dan geraamd door de sterke daling van

uitkeringen

het bestand. Door de gunstige arbeidsmarkt heeft die sterke daling plaats kunnen vinden. Het aantal beëindigingen van uitkeringen is nagenoeg het geraamde aantal. Door meer beëindigingen van uitkeringen dan toewijzingen heeft er een sterke daling van het bestand plaats gevonden. Door de intensivering van de re-integratietaken volgens de Work First principes (de Werkacademie) en omdat er maximaal geprofiteerd is van de gunstige arbeidsmarkt is er een grotere daling van het klantenbestand gerealiseerd dan was voorzien. Dat is tevens te zien aan de verhouding tussen het aantal toewijzingen en beëindigingen van uitkeringen. Door de intensivering van de bemiddeling was er veel meer uitstroom en door de gunstige arbeidsmarkt werd er ook een geringer beroep op uitkeringsverstrekking gedaan.

Maatregelenonderzoek

Het aantal uitgevoerde maatregelonderzoeken wijkt af van het voornemen. Er zijn in 2007 minder maatregelonderzoeken uitgevoerd. De geconstateerde daling kan verklaard worden door het stringentere handhavingsbeleid, dat er vorig jaar op het terrein van de re-integratie is ingevoerd. Daarnaast kan de daling van het aantaal maatregelonderzoeken ook deels verklaard worden door een daling van het klantenbestand. In de pas met bovenstaande loopt ook de daling van het aantal beëindigde uitkeringen WWB in verband met de handhaving.

Klanttevredenheids-

Er is in 2007 geen klanttevredenheidsonderzoek verricht. Dit wordt eenmaal in de

onderzoek

twee jaar gedaan.

Overige toelichting

Door de verdere intensivering van het casemanagement in 2008 wordt er gekozen

Intensivering

voor specialisering van het casemanagement. Daarmee neemt de casemanager

casemanagement

Werk de regie op de trajectuitvoering volledig op zich. Tevens wordt daarmee de samenwerking op klantniveau tussen gemeente, werkgevers en RIB en het resultaat van trajectuitvoering verbeterd. Door de casemanager Inkomen wordt de handhaving (lik-op-stuk) intensiever opgepakt, waarmee tevens de rechtmatigheid verder bevorderd wordt. Eind 2007 is geoefend met de aanscherping van de uitvoering van het maatregelbeleid door middel van een “lik-op-stuk” aanpak. Daardoor vindt een directere koppeling plaats tussen de uitkering en de uitvoering in het kader van reintegratie- en participatietrajecten.

Speerpunten Single Audit

Het Single Audit systeem WWB is ontwikkeld en uitgevoerd.

97


Subconclusie


De relatie tussen de uitvoering aangaande de uitkeringsverstrekking en de uitvoering van de re-integratie wordt verder in nauwe samenhang opgepakt en geïntensiveerd.

Armoedebestrijding Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Schuldhulpverlening

De stijging van het aantal aanvragen in het kader van de schuldhulpverlening kan

(D)

worden verklaard door de toename van het aantal problematische schulden en het gegeven dat meer mensen de GKB weten te vinden.

Kwijtschelding (E)

Het aantal kwijtscheldingen hondenbelasting heeft gezien de ramingen een negatieve afwijking, maar het aantal loopt wel in de pas met de voorgaande jaren.

Overige toelichting Gelijkblijvend niveau

Het uitgangspunt was dat het aantal verstrekkingen in het kader van het armoedebeleid op hetzelfde niveau moest worden gehandhaafd. Dat is gebeurd. Het aantal verstrekkingen bijzondere bijstand, declaratieregeling, zwemvangnetregeling, langdurigheidtoeslag, collectieve ziektekostenverzekering in het kader van het armoedebeleid is ten opzichte van de nulmeting en prognose minimaal gestegen (+1%).

Herijken

In 2008 wordt het armoedebeleid (inclusief de schuldhulpverlening) tegen het licht

armoedebeleid

gehouden. De uitkomsten hiervan zullen er toe leiden, dat een nieuw kader zal worden vastgesteld door de gemeenteraad.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Verstrekkingen

Het niveau van verstrekkingen laat over de gehele linie een daling zien. Echter bij de langdurigheidtoeslag en de schuldhulpverlening is juist sprake van een stijging. De geconstateerde daling van het aantal verstrekkingen wordt veroorzaakt door de intensivering van de re-integratieaanpak. Hierdoor zijn er minder huishoudens, die moeten rondkomen van een laag inkomen. De toename van de verstrekkingen langdurigheidtoeslag is het gevolg van de versoepeling van het beleid in 2006. De versoepeling brengt teweeg, dat personen die gedurende korte tijd een klein bedrag hebben verdiend, toch in aanmerking komen voor de langdurigheidtoeslag.

Overige toelichting Intensivering beleid

In 2007 heeft er een bestendiging van het beleid plaatsgevonden om in 2008 te komen met een intensivering. Er is veel energie gestoken in het ontwikkelen van nieuw beleid op het terrein van het bevorderen van het gebruik van de armoederegelingen, het categorale bijzondere bijstandsbeleid, minima & energie. Al deze maatregelen worden in 2008 ingevoerd.

Subconclusie

In 2007 is het niveau van het armoedebeleid gehandhaafd. Er zijn stappen ondernomen om nieuwe beleidsinstrumenten in te voeren en het beleid te gaan heroverwegen. Dit alles zal in 2008 zijn beslag krijgen.

98





A B C






271

14.993 -632

76.052 661

91.316 29

76.929 6.513


027 030 031

Resultaat 2007 Beleidsproducten Arbeidsmarkt en sociale integratie Inkomensvoorziening Armoedebestrijding

Kapitaallasten

0

Apparaatskosten -300 -131 -200 -632

x € 1.000 Saldo -20.876 -20.930 -14.387 6.543

Overige lasten 23 324 315 661

Totale lasten -277 192 114 29

Totale Baten 543 5.911 60 6.513

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

baten

178

178

x € 1.000 Saldo 265 6.103 174 6.543



kosten

1. Sociale Werkvoorziening 2. Agenda voor de Toekomst

0

3. Kansen Zien en Benutten 4. WWB-W-deel gesubsidieerde arbeid 5. Wet Werk en Bijstand

-759

6. Overige regelingen 7. Armoedebestrijding

Saldo 178

375

375

0

211

211

96

96

-486

-390

2.159

1.400

4.119

5.519

-1.832

-1.832

1.794

390

390

-38 390 0


0

7. Armoedebestrijding

0

-2

-2 0

- niet relevante posten: 8. ESF Overig Totaal

0

-441

-441

441

127

111

238

61

299

0

-632

661

29

6.513

6.543


Programma Werk en inkomen Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Sociale

In 2007 heeft Leeuwarden via het gemeentefonds een toevoeging van circa € 178.300

werkvoor-

ontvangen in verband met de motie Irrgang. Naar aanleiding van schriftelijke vragen van

ziening

de SP fractie is op 13 maart 2007 besloten deze gelden te oormerken voor de sociale werkvoorziening. Aan Caparis NV is na de zomer 2007 opdracht gegeven om het project “Experimentele aanpak Wachtlijst Wsw” uit te voeren. De uitvoering zal in 2008 plaatsvinden. In het kader van de Agenda voor de Toekomst is er door het Ministerie van SZW een

2 Agenda van de

subsidie verleend voor de periode van 1 januari 2002 tot en met 31 december 2006. De

99


Toekomst


subsidie is voor een extra impuls van activering en uitstroom door middel van casemanagement, de intensivering van de kinderopvang en intensieve activering van nieuwkomers. De subsidie is in 2007 afgerekend. De prestaties die geleverd zijn hebben betrekking op het aantal trajecten dat gerealiseerd is en de uitstroom uit de gerealiseerde trajecten. Het aantal trajecten dat is afgesproken met het ministerie is gerealiseerd, de uitstroom is voor een deel gerealiseerd. Uit de subsidie zijn voornamelijk de kosten voor het intensiveren van het casemanagement bij Sociale Zaken betaald. Deze kosten waren echter lager dan het bedrag van de subsidie. In totaal valt er € 375.000 vrij. Dit is in de Turap gemeld. Bij dit project is de subsidie gebaseerd op het aantal trajecten en het aantal deelnemers

3. Kansen Zien en Benutten

dat uitstroomt uit gesubsidieerde arbeid naar een reguliere baan. Door het maken van maatwerkafspraken met gesubsidieerde instellingen, het opstellen van de blijvers-, wachters- en vertrekkersystematiek en de inzet van procesmanagers is er extra uitstroom gerealiseerd. Voor deze extra uitstroom heeft Leeuwarden een bijdrage ontvangen uit de rijksregeling Kansen Zien en Benutten. De kosten van de ingezette instrumenten zijn lager dan de ontvangen rijksbijdrage. Dit resulteert in een voordeel van € 211.300. In de Turap is een voordeel van € 207.000 gemeld. In verband met de volgens het ministerie jaaroverschrijdende onrechtmatigheden, heeft

4. WWB-W-deel

het Ministerie van SZW een bedrag van € 486.100 ingevorderd. Deze vermeende

gesubsidieer-

onrechtmatigheden hadden te maken met het feit dat het ministerie pas toen de wet al

de arbeid

werd uitgevoerd en de gemeente de re-integratiecontracten al had afgesloten, heeft

Jaaroverschrijden-

aangegeven dat van de ontvangen rijksvoorschotten de bijbehorende omzet binnen twee

de contracten

jaar gerealiseerd moet worden. Dit stelt de gemeente voor problemen omdat Leeuwarden

werkdeel WWB

vierjarige re-integratiecontracten heeft afgesloten waarin een bevoorschottingssystematiek is afgesproken. De gemeente heeft in deze zaak beroep aangetekend tegen de invordering van het ministerie. De behandeling van de beroepszaak wordt in april 2008 verwacht. De uitkomsten van de rechterlijke uitspraak bepalen of dit nadeel in stand blijft of dat de invordering weer wordt teruggedraaid. De invordering door het ministerie is als risico gemeld in de Turap. Binnen het InnovatieProgramma Werk en bijstand (IPW)-project Ketenversterking is door

IPW-project

de gemeente Leeuwarden de samenwerking in de keten tussen het lokale bedrijfsleven en

Ketenversterking

de re-integratiebedrijven versterkt. Andere deelnemers in de keten zijn het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) en de gemeentelijke sectoren Economische Zaken en Werk & Inkomen. De afrekening van de projectsubsidie is deels op basis van gemaakte kosten en deels op basis van gehaalde prestaties (het plaatsen van personen op werk). De kosten die gemaakt zijn om de afgesproken prestaties te halen, zijn lager geweest dan het bedrag van de vastgestelde subsidie. Het voordeel is € 96.100. De WWB laat de volgende afwijkingen zien:

5. Wet Werk en Bijstand

x € 1.000 Omschrijving WWB Werkacademie (zie app.kosten) Bijdrage WWB-werkdeel Terugvorderingen Sociale Recherche Fryslân Langdurigheidtoeslag

100

Lasten

Baten

2.194

voordeel

150

nadeel

1.316

voordeel

942

nadeel

51

nadeel

162

nadeel

2.758

voordeel

1.361

voordeel



Overige afwijkingen Totaal Extra rijksbijdrage

46

nadeel

2.159

voordeel

4.119

voordeel

Medio 2007 is bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een aanvraag voor een aanvullende uitkering over 2006 ingediend, omdat er in 2006 sprake was van een groter tekort op het WWB-inkomensdeel dan 10% van het rijksbudget en de gemeente aan de aanvullende voorwaarden voldeed. Het volledige tekort boven de 10%, totaal € 2.503.500, is dan ook eind december 2007 ontvangen. In de Turap is de mogelijke ontvangst van deze middelen al gemeld. In de begroting 2007 was rekening gehouden met een rijksbijdrage voor het Inkomensdeel van € 43.400.000. Bij het opmaken van de Turap is dit bedrag op basis van de voorlopige cijfers van het rijk naar beneden bijgesteld en is uitgegaan van een rijksbijdrage van € 42.843.300. Eind oktober 2007 is het budget uiteindelijk vastgesteld op € 43.654.500. Door de hogere rijksbijdrage ontstaat er een voordeel van € 254.500 ten opzichte van de begroting en ten opzichte van het geraamde bedrag in de Turap is er een voordeel ontstaan van € 811.000.

Uitkeringen WWB Zoals in de Turap is aangegeven, was de verwachting dat aan het eind van 2007 een daling van gemiddeld 300 bijstandsgerechtigden tot een gemiddelde van 3.675 zou hebben plaatsgevonden. Dit zou een besparing moeten opleveren van ruim € 2 miljoen. In werkelijkheid is het aantal uitgekomen op gemiddeld 3.674 bij een eindstand van 3.395 WWB- klanten. De besparing op de WWB-uitkeringen ten opzichte van de begroting is daarmee uitgekomen op een bedrag van € 2.192.000. In onderstaande tabel zijn de ontwikkelingen te zien:

)

ov

07

N

31

D

D

ec

(2 0

t

kt O

ep S

l

ug A

n

Ju

Ju

pr

rt

ei M

A

M

n

)

br Fe

Ja

v

06

ec

(2 0

t

kt

No

O

ep S

l

ug A

n

Ju

ei

pr

rt

Ju

M

A

M

n

br Fe

31

D

ec

(2 0

05

)

4.500 4.400 4.300 4.200 4.100 4.000 3.900 3.800 3.700 3.600 3.500 3.400 3.300 Ja

Aantallen WWB

Aantallen WWB raming 2007 en realisatie t/m 31 decmber 2007

Raming 2006 en 2007

Jaar/maand

W erkelijk t/m 31 december 2007

Daling

De verwachting is dat ook voor 2008 en volgende jaren zich een dalende trend zal

klantenbestand

voordoen van het gemiddeld aantal bijstandcliënten. Bij de eerstvolgende Turap wordt hier nader op in gegaan. In de lijst van uitzettingen en inkrimpingen voor de begroting 2009 worden de financiële consequenties hiervan meegenomen.

Kosten

Om deze grote daling van het bestand mee mogelijk te maken is in 2007 gestart met het

101


Werkacademie


nieuwe instrument “De Werkacademie”. Hiervoor is extra personeel aangetrokken. Gedeeltelijk kan dit extra personeel betaald worden uit het WWB-Werkdeel (rijksbudget). Echter niet alle kosten kunnen zoals aangegeven in de Turap ten laste komen van het WWB-Werkdeel. Het experiment voor de Werkacademie heeft voor 2007 € 150.000 meer gekost dan er uit het WWB-werkdeel gedekt mag worden. Dit betreft hogere kosten voor extra inhuur wegens vervanging van eigen medewerkers, die aan de slag zijn gegaan voor de werkacademie. Daarnaast zijn er extra kosten gemaakt voor voorlichtingsfilms over de werkacademie, de “manifestatie talent en werk” en training en scholing.

Bijdrage WWB-

Ten behoeve van de invoering van de Werkacademie is een bijdrage ontvangen uit het

Werkdeel

WWB-Werkdeel van € 1.316.000. Deze bijdrage dient ter dekking voor de extra apparaatskosten en overige kosten die zijn gemaakt ten behoeve van de invoering van de Werkacademie.

Terugvorderingen

De sector Sociale Zaken heeft een scan voorliggende voorzieningen WWB laten uitvoeren. Na een deelwaarneming van in eerste instantie 100 WWB cliënten is begin 2007 besloten om de verdere uitvoering aan te besteden. Het onderzoek is eind 2007 volledig afgerond. Er lopen nog enkele aanvragen bij het UWV ter afronding/goedkeuring. Een deel van de kosten is al verantwoord in 2006. In 2007 is aanvullend € 46.000 betaald voor de afgehandelde aanvragen. Begin 2008 zullen de laatste aanvragen door het UWV zijn beoordeeld. Voor 2007 bedragen de hogere kosten € 46.000. Mede als gevolg van de uitgevoerde scan voorliggende voorzieningen, de extra inspanningen van de sociale recherche en het grote aantal beëindigde uitkeringen in 2007 is een bedrag van € 2.761.000 aan terugvorderingen als debiteurenpost opgenomen. Dit is € 1.361.000 meer als begroot. In 2007 is hiervan al een groot deel ontvangen. Het deel dat nog niet is ontvangen, totaal € 896.000, is toegevoegd aan de voorziening fonds Werk en Inkomen.

Sociale Recherche

Voor de inzet van de Sociale Recherche Friesland zijn extra kosten van € 51.000 gemaakt. Hier staat echter tegenover dat er ten opzichte van 2006 meer fraudevorderingen zijn opgeboekt.

Langdurigheidtoe-

Als gevolg van de verruiming van de doelgroep die in aanmerking komt voor een

slag

langdurigheidtoeslag werd in de Turap nog een kostentoename verwacht van € 130.000. Uiteindelijk is de overschrijding uitgekomen op een bedrag van € 162.300.

Ontwikkeling

Door bovenstaande ontwikkelingen is het tekort over 2006 van ruim € 6,8 miljoen in 2007

tekort WWB

teruggebracht tot bijna € 700.000 over 2007.

Inkomensdeel 6. Overige

De overige regelingen laten de volgende afwijkingen zien: x € 1.000

regelingen Omschrijving

Lasten

Baten

Bbz

2.757

Wik

121

IOAW

863

IOAZ

183 1.832

Totaal

nadeel

2.735

voordeel

nadeel

89

voordeel

voordeel

849

nadeel

voordeel

181

nadeel

nadeel

1.794

voordeel

x € 1.000 Besluit Bijstand Zelfstandigen

102

Omschrijving Uitkeringen

Lasten 2.540

Baten nadeel

2.082

voordeel



Rente en aflossing Onderzoekskosten

264

voordeel

217

nadeel

194

voordeel

195

voordeel

2.757

nadeel

2.735

voordeel

Onttrekking Fonds Werk en Inkomen Totaal

In 2007 is voor een bedrag van € 2.540.000 meer Bbz-uitkeringen en leningen verstrekt dan begroot. Het rijk neemt het grootste gedeelte hiervan voor zijn rekening. De baten uit aflossingen zijn € 264.000 hoger dan begroot. De hogere onderzoekskosten (externe adviezen) worden voor 90% door het rijk vergoed. Voor het gedeelte Bbz dat niet door het rijk vergoed wordt, is € 195.000 onttrokken aan het Fonds Werk en Inkomen. Werk en Inkomen

Over 2007 is voor de Wwik (Wet Werk en Inkomen Kunstenaars) gemiddeld iets meer

Kunstenaars

betaald dan begroot. Het aantal kunstenaars in de Wwik bedroeg eind 2007 41. Eind 2006 was het aantal 40. De hogere kosten bedragen € 121.000. Hier staat echter een ook een hogere rijksbijdrage van € 89.000 tegenover.

IOAW

Het aantal Wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Werknemers (IOAW’ers) is de laatste jaren aan het afnemen. Totaal is € 863.000 minder uitgegeven dan begroot. Het aantal IOAW’ers bedroeg per 1 januari 2006 nog 89. Eind december 2007 is het aantal uitgekomen op 64. Tegenover de lagere uitgaven voor de IOAW staat ook een lagere rijksbijdrage van € 849.000.

IOAZ

Het aantal Wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Zelfstandigen (IOAZ’ers) was de laatste jaren aan het afnemen, maar is nu aan het stabiliseren rond de 12 personen. Totaal is € 183.000 minder uitgegeven dan begroot. Tegenover de lagere uitgaven voor de IOAZ staat een lagere rijksbijdrage van € 181.000.

7. Armoedebestrijding

Op 30 oktober 2007 heeft het college besloten om alle huishoudens met een laag inkomen de energieservice aan huis aan te bieden. Dit is een energiebox met een aantal spaarlampen, maar het zijn ook tips en advies van een adviseur. De aanbesteding zal in januari 2008 worden afgerond, waarna in februari 2008, nog in de winter, gestart kan worden met de energieservice. De middelen hiervoor stonden in 2007 al in de begroting en dit leidt in 2007 dan ook tot een voordeel van € 390.000.

8. ESF-trajecten

In 2007 zijn er van het rijk alsnog inkomsten ontvangen voor ESF-projecten uit voorgaande jaren. Deze inkomsten zijn, via de uitgaven, in de voorziening geoormerkte rijksbijdrage W&I gestort.

Apparaatskosten

De apparaatskosten zijn € 632.000 hoger dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt door de extra werkzaamheden ten gevolge van de invoering van de Werkacademie. Tegenover deze hogere kosten staat echter tevens een hogere bijdrage van € 1.316.000 uit het WWB-werkdeel.

103



Eindconclusie totale programma Werk en inkomen Successen 1. Werkacademie

Door de nieuwe aanpak in combinatie met de gunstige arbeidsmarkt is, naast de geringere instroom in de WWB, veel meer uitstroom gerealiseerd dan gepland. Daardoor is het geplande doel om bovenop de reguliere afname van het bestand een vermindering van het bestand met 500 klanten per 2010 te realiseren al eind 2007 gerealiseerd.

2. Inzet

Door een grotere inzet van ondersteunende instrumenten om de uitstroom te

ondersteunende

bevorderen is een groot aandeel geleverd in het aan het werk krijgen van een deel

instrumenten

van de klanten met lopende contracten. In het bijzonder is de inzet van de loonkostensubsidie, in de vorm van verloning via RIB-en, succesvol geweest om de uitstroom te bevorderen. Daarnaast heeft de instelling van het vacatureteam een bijdrage geleverd aan de werving van vacatures en de contacten met werkgevers. Dat laatste ook in de vorm van arrangementen met werkgevers, waarmee overeenkomsten gesloten worden om de uitstroom te bevorderen.

Verbeterpunten 1. Klantkennis

Eind 2007 is begonnen om de kennis van de klant te verbeteren, te verdiepen en eenduidiger inzichtelijk te maken door volgens een zelfde systematiek (de Werken Competentiemodule) klanten een intake af te nemen. Hierdoor wordt bovendien een directere aansluiting gezocht met de arbeidsmarkt.

2. Intensivering casemanagement

Eind 2007 is gestart met de verdere versterking van het casemanagement. Op de terreinen werk en inkomen is een specialisatie ingevoerd. Hierdoor wordt op de beide terreinen de regie op klantniveau steviger in handen genomen met een verwachte positieve uitwerking richting uitstroom en participatie enerzijds en handhaving (lik-op-stuk) en rechtmatigheid anderzijds. Hiertoe wordt tevens intensief door middel van scholing, training en coaching ingezet.

Eindconclusie Uit de evaluatie van de Werkacademie wordt lering getrokken en de ingezette werkwijze wordt verder verdiept en ingebed in de organisatie. Door training, scholing en intensivering van het casemanagement wordt het resultaat verder verbeterd. De relatie tussen de uitvoering aangaande de uitkeringsverstrekking en de uitvoering van de re-integratie wordt verder in nauwe samenhang opgepakt en geïntensiveerd. In 2007 is het niveau van het armoedebeleid gehandhaafd. Er zijn stappen ondernomen om nieuwe beleidsinstrumenten in te voeren en het beleid te gaan heroverwegen. Dit alles zal in 2008 zijn beslag krijgen.

104


2.1 Programmaverantwoording: Programma Wonen (6)

Programma Wonen (6) Raadscommissie: Stadsontwikkeling

Portefeuillehouder: Wethouder W.R. Sluiter

Programmamanager: Mw. H.E. Bannink

Speerpunten voor het begrotingsjaar Woningbouw • Woningproductie Woningvoorraad • Afspraken maken met corporaties over verbouw/verbetering, sloop en verkoop van het corporatiebezit. • Ontwikkelen vervolgprojecten op het gebied van reductie van energieverbruik in bestaande woningvoorraad. Vergunningverlening, handhaving • Huisnummering en straatnaamgeving: basisregistratie Adressen en Gebouwen t.b.v. een éénmalige vastlegging voor meervoudig gebruik. Realisatie en voortgang speerpunten Woningproductie De woningproductie is verder gestegen. Voor het eerst is de grens van 700 woningen gepasseerd. Afspraken met corporaties

Deze aantallen zijn terug te vinden in het Strategische Voorraad Beleid (SVB’s) van beide corporaties. Deze vormen mede een onderlegger voor prestatie-afspraken. T.a.v. sloop geldt dat voor elke gesloopte sociale huurwoning een nieuwe woning in de plaats moet komen.

Vervolgprojecten reductie energieverbruik

In de in 2007 ondertekende Energie Prestatie Afspraak Leeuwarden (EPAL) is vastgelegd dat er voor alle nieuwe corporatieprojecten vanaf 2008 (zowel voor bestaande bouw als nieuwbouw) beduidend groenere normen gaan gelden t.a.v. de energieprestatie.

Huisnummering en straatnaamgeving

Dit speerpunt is binnen de dienst als gemeentebreed project opgepakt. De sector BWM participeert hierin.

Successen 1.

De gemeente hanteert voor bouwleges gunstige tarieven, die landelijk gezien tot de laagste regionen behoren. 2. Met de komst van de omgevingsvergunning wordt tegelijkertijd een verbeterslag gemaakt in de dienstverlening naar burgers en bedrijven. 3. Ondertekening van het EPAL-akkoord.

Verbeterpunten 1. Betere match tussen kosten en opbrengsten m.b.t. bouwleges. 2. Meer aandacht en borging van kwaliteit, waaronder het opstellen en beheren van procesbeschrijvingen.

105





Subdoelstellingen

Woningbouw

A. Realisatie nieuwbouwwoningen.

•

Voldoende woningaanbod voor de

B. Differentiatie nieuwbouw koop:huur.

vraag van de midden- en hogere

C. Differentiatie in aanbod diverse prijsklassen.

inkomensgroepen.

D. Verdichting woningvoorraad stedelijk gebied.

Zorgvuldig ruimtegebruik in bestaand

E. Differentiatie nieuwbouw in aanbod grondgebonden

stedelijk gebied – MOP.

woningen en appartementen.

•

F. Differentiatie nieuwbouw over uitleglocaties (Zuiderburen, Blitsaerd en De Zuidlanden) bestaande stad/dorpen. G. Koopwoningen gebouwd in particulier opdrachtgeverschap. H. In de nieuwbouwwijken is ca. 30% van de nieuwe huishoudens afkomstig van buiten Leeuwarden. Een evenwichtige, concurrerende woningmarkt met een voldoende kwantitatief, maar vooral kwalitatief en

Woningvoorraad

I. Verbetering van particuliere woningen.

gedifferentieerd aanbod van woningen

•

Nieuwbouw leidt tot doorstroming in

J. Afname van het aantal woningen door sloop, waarvan 300

de bestaande woningvoorraad.

in de sociale huursector.

Goedkopere woningen (huur en koop)

K. Verhogen woonkwaliteit in bestaande wijken.

komen beschikbaar voor de lage

M. Het beschikbaar zijn van ligplaatsen met voorzieningen

inkomensgroepen.

voor bewoners van schepen. N. Standplaatsen voor woonwagens kermisexploitanten zijn beschikbaar.

en woonmilieus – MOP. Bouwwerken voldoen aan eisen t.a.v. veiligheid, duurzaamheid en gezondheid, waarbij tevens het aanzien

•

Een goed woonmilieu voor specifieke

van de bebouwde omgeving is

doelgroepen van beleid, in het

gewaarborgd.

bijzonder lage inkomensgroepen, studenten en ouderen – MOP.

•

Uigebreide keuzemogelijkheden voor de woonconsument.

106

Vergunningverlening en handhaving

L. De bouwregelgeving en ruimtelijke regelgeving wordt

Naleving van de bouwen regelgeving

nageleefd.




Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

Woningbouw A

Realisatie nieuwbouwwoningen Indicator: •

Aantal nieuwbouwwoningen van 400-640 per

725

jaar (MOP), in de periode 2006-2008 B

400-

325-

400-

400-

640

85

640

640

440

75

440

440

80

130

80

80

Differentiatie nieuwbouw koop : huur Indicator: •

Aantal koopwoningen (dient 85% te zijn van de

•

Aantal huurwoningen (dient 15% te zijn van de nieuwbouw)

C

515 (71%)

nieuwbouw)

210 (29%)

Differentiatie in aanbod diverse prijsklassen: Indicator: •

Aantal woningen als percentage van de nieuwbouw: Huur goedkoop

< € 440 *

10%

102 (14%)

52

50

52

52

Huur duur

> € 440

5%

108 (15%)

26

82

26

26

Koop goedkoop

< € 120.000

5%

85 (12%)

26

59

26

26

Koop midden

< € 160.000

15%

59 (8%)

78

-19

78

78

Koop middelduur

< € 230.000

35%

157 (22%)

182

25

182

182

Koop duur

< € 340.000

25%

175 (24%)

130

45

130

130

Koop exclusief

> € 340.000

5%

39 (5%)

26

13

26

26

71%

25%

46%

25%

25%

Indicator:

312 (43%)

416

104

416

416

•

413 (51%)

104

309

104

104

Indicator:

209 (29%)

390

181

390

390

•

516 (71%)

130

386

130

130

* tot en met 2008 een ophoging van de bouw in de goedkope huursector met 144 woningen n.a.v. de door de raad aangenomen motie over de sociale huursector (uitgaande van een gemiddelde productie van 520 woningen, de sloop van 300 sociale huurwoningen in 2005, 2006 en 2007 en de nieuwbouw van 156 sociale huurwoningen) ** nieuwe aftoppingsgrenzen per 1-7-2005: ‹ €474 of ‹ € 508,92 D

Verdichting woningvoorraad stedelijk gebied Indicator: •

25% van de jaarlijkse bruto toevoeging aan de woningvoorraad (MOP)

E

Differentiatie nieuwbouw in aanbod grondgebonden woningen en appartementen

F

80%:20% (MOP en Woonplan)

Differentiatie van nieuwbouw over uitleglocaties (Zuiderburen, Blitsaerd en de Zuidlanden) bestaande stad/dorpen 75%:25% (MOP en Woonplan)

107



Subdoelstellingen G

Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

30%

30%

Koopwoningen gebouwd in particulier opdrachtgeverschap Indicator: •

Percentage koopwoningen gebouwd in

5%

particulier opdrachtgeverschap H

30%

-26%

117

-

(24 stuks)

in de nieuwbouwwijken is ca. 30% van de nieuwe huishoudens afkomstig van buiten Leeuwarden Indicator: •

Aantal huishoudens dat afkomstig is van buiten

n.b.

Leeuwarden

(30

117

117

(30%)

(30%)

%)

Woningvoorrad I

Verbetering van particuliere woningen Indicator: •

J

Aantal verbeterde woningen (MOP)

84

-

project Achter de Hoven

-

project Vlietzone

-

project Groningerstraatweg

-

project A. Stellingwerffstraat

1

-

project G. Doustraat 2e fase

9

-

project Nijlan

80

4

100

29 45

Afname van het aantal woningen door sloop, waarvan 300 in de sociale huursector Indicator: •

Aantal gesloopte woningen (MOP)

97

169

-72

60

61

180

180

-

180

180

37

38

-1

38

38

Vergunningverlening en handhaving K

De bouwregelgeving en ruimtelijke regelgeving wordt nageleefd

Overige huisvesting L

Het beschikbaar zijn van ligplaatsen met voorzieningen voor bewoners van schepen Indicator: •

M

Aantal ligplaatsen

(2005) 180

Standplaatsen voor woonwagens kermisexploitanten zijn beschikbaar Indicator: •

108

Aantal standplaatsen

(2005) 38





Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2007

2007

2008

2009

2010

doel

X

+

x

x

Woningbouw •

Project Zuiderburen

ABCEF GH

•

Project De Zuidlanden

X

+

X

X

X

idem

•

Project tusken Moark en Ie/Blitseard

X

+

X

X

X

idem

Woningvoorraad •

Prachtwijk Heechterp Schieringen

•

Particuliere woningverbetering Achter de

+ X

IK

+

X

BCDIJ

Hoven/Vegelin •

Stedelijke vernieuwingsproject Vrijheidswijk

•

Kleinschalig stedelijk vernieuwingsproject Vlietzone

•

1000 x collectief – projecten particuliere

X

+

x

x

x

Idem

+/-

x

x

x

idem

X

+

x

x

x

+

x

x

x

+/-

woningverbetering •

PPS 3Plus

x

Vergunningverlening en handhaving •

Voorbereiding invoering omgevingsvergunning

•

Inhaalslag kamerverhuur

•

Toepassen aanlegvergunningen

+/-

•

Voorbereiding implementatie gewijzigde woningwet

+/-

•

Scan brandveiligheid gebouwen

•

Realisatie basisregistraties mbt huisnummering en

+

+ +/-

straatnaamgeving. •

Voorbereidingen invoering gebruiksbesluit

-


Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

Woningbouw Woningmarktonderzoek, -analyse en –rapportages:

A t/m H

•

Ontwikkelen, implementeren en beheren van een geautomatiseerd

X

+

X

+

X

+

systeem t.b.v. de verwerking van gegevens op het gebied van de woningmarkt •

Ontwikkelen en opstellen van woningmarktrapportages, o.a. verhuisbewegingen

•

Uitvoeren enquêtes voor specifieke onderdelen van de woningmarkt.

Woningmarktbeleid en woningbouwcoördinatie:

A t/m H+

•

Ontwikkelen van meerjarenprogramma woningbouw

X

+

Effect

•

Coördinatie en advisering m.b.t. ontwikkeling en (bij-)sturing

X

+

D3

woningbouwprogramma’s t.b.v. woningbouwprojecten en –plannen •

Voorlichting en informatieverstrekking over woningbouwprojecten en -

Milieu X

+

plannen •

Verstrekken woningbouwsubsidies

X

+

•

Relatiebeheer partijen op de woningmarkt

X

+

109


•


Relatiebeheer partijen die betrokken zijn bij doelgroepenbeleid, zoals

X

+

studenten- en wonen en zorg

Woningvoorraad •

Onderzoek en advisering over bestaande woningvoorraad

X

+

I en J

•

Ontwikkelen van integrale wijkprogramma’s (wonen en leefomgeving)

X

+/-

•

Ontwikkelen en uitvoeren van programma’s voor woningonderhoud en –

X

+

I en J I en J

verbetering •

Verstrekken subsidies (Stadsvernieuwing, ISV, BWS, BLS)

X

+

I en J

•

Uitwerken subsidiebeleid ISV

X

+/-

I en J

•

Relatiebeheer woningcorporaties

X

+

I en J

•

Relatiebeheer woonconsumentenorganisaties

X

+

I en J

•

Prestatieafspraken met de corporaties, o.a. over de verhuur woningen aan de

X

+

I en J

X

+

I en J

doelgroepen van beleid, verkoop huurwoningen, studentenhuisvesting •

Uitvoeren samenwerkingsverband Wonen in de binnenstad met NWF en NV Stadsherstel

Vergunningverlening en handhaving •

•

Geven van informatie en voorlichting en afhandelen van:

X

K

o

Bouwvergunningen (400 aanvragen regulier en 400 aanvragen licht)

+/-

o

Sloopvergunningen (50 aanvragen sloop/asbest)

+

o

Asbestmeldingen (250)

-

o

Monumentenvergunningen (50 aanvragen)

+

o

Kamerverhuur (30 gebruiksvergunningen, 30 omzettingsvergunningen, 15 splitsingsvergunningen, hercontroles)

-

o

Ligplaatsvergunningen

+

o

Geschiktheidverklaring seksinrichtingen (5 aanvragen)

-

o

Makelaarsfaxen (800 aanvragen)

-

o

Aanlegvergunningen (35 aanvragen)

Handhaving o

X

-

K

X

+

L; M

340 handhavingdossiers. Dit betreft vooral

handhavingdossiers die voortvloeien uit bouwen zonder en in afwijking van de vergunning, controles tijdens de bouw en eindopleveringen en kamerhuur.

Overige huisvesting •

Het leveren van een goed woongebied voor de woonbootbewoners en de Leeuwarder kermisexploitanten


Begr.

Real.

Sub

2007

2007

Doel

X

+

X

+

X

+

x

+/-

Woningbouw •

Woningproductie

Woningvoorraad •

Afspraken maken met corporaties over verbouw/verbetering, sloop en

•

Ontwikkelen vervolgprojecten op het gebied van reductie van

verkoop van het corporatiebezit. energieverbruik in bestaande woningvoorraad Vergunningverlening, handhaving •

Huisnummering en straatnaamgeving: basisregistratie Adressen en Gebouwen t.b.v. een éénmalige vastlegging voor meervoudig gebruik.

110




Omgevingsvergunning

•

Aanlegvergunningen

Begro

Begr.

Real.

2006

2007

2007

x

+/-

x

+/-


Woningbouw Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Realisatie nieuwbouw

Het gunstige beeld van de woningproductie van de afgelopen jaren heeft zich in

woningen (A)

2007 verder doorgezet. Werd in 2006 de grens van 600 gepasseerd, in 2007 zijn in totaal 725 woningen gerealiseerd. Daarmee overschrijdt dit aantal opnieuw de bovengrens van de bandbreedte van 400-640 woningen uit het Woonplan (2004). Deze stijging is mede dankzij de OKL afspraken tot stand gekomen. In 2007 is besloten om de woningbouwafspraken die er nu liggen te continueren naar de toekomst. Dit betekent dat Leeuwarden van omliggende gemeenten de ruimte krijgt en houdt. In 2007 zijn 97 woningen aan de voorraad onttrokken, waaronder de sloop van 83 sociale huurwoningen. Het betreft 58 woningen aan de Espels (Vrijheidswijk) en 25 woningen aan de Boomgaardstraat (Achter de Hoven). De netto productie komt hierdoor uit op 628 woningen (725 minus 97). Hierdoor is de woningvoorraad per 1-1-2008 toegenomen tot 45.494 woningen. Samengevat levert dat het onderstaand beeld op. Bouwjaar

Totale bruto

Onttrekkingen

2007

725

Netto productie

woningproductie 97

628

Differentiatie

De totale woningproductie van 725 woningen is te splitsen in 210 huurwoningen

nieuwbouw koop:

(=29%) en 515 koopwoningen (=71%). In vergelijking met de geformuleerde

huur (B)

doelstellingen is het aandeel huurwoningen hoger (29% versus 15%). E.e.a. is het gevolg van een gewijzigde marktvraag.

Differentiatie in

Er is sprake van een redelijke spreiding over de verschillende segmenten, zowel bij

aanbod diverse

huur- als koopwoningen. Over het algemeen is er duurder gebouwd, wat vooral het

prijsklassen (C)

gevolg is van autonome marktontwikkelingen. Een grote afwijking betreft het aandeel dure huurwoningen. In dit segment zijn in 2007 108 woningen (aandeel 15%) gebouwd, terwijl de doelstelling uitgaat van 5%. Een belangrijke doelstelling uit het nieuwe woonplan is dat er meer nieuwbouw in de lagere klassen plaatsvindt. Opnieuw is het aantal vrije kavels achtergebleven. Het aandeel in de totale productie bedraagt slechts 24 kavels (=4%), terwijl de doelstelling uitgaat van 30%. De reden hiervan is dat er te weinig gemeentegrond beschikbaar is om de doelstelling te realiseren. Het saldo sociale huurwoningen is in 2007 positief. Er zijn 83 corporatiewoningen gesloopt, terwijl er 102 sociale huurwoningen zijn toegevoegd.

111



Aantal woningen als percentage van de nieuwbouw: Real.

Begr.

Saldo

2007

2007

Huur goedkoop

< € 440 *

14%

10%

4%

Huur duur

> € 440

15%

5%

10%

Koop goedkoop

< € 120.000

12%

5%

7%

Koop midden

< € 160.000

8%

15%

-7%

Koop middelduur

< € 230.000

22%

35%

-13%

Koop duur

< € 340.000

24%

25%

-1%

Koop exclusief

> € 340.000

5%

5%

0%

100%

100%

Totaal

Ook in 2007 zijn er in bestaand stedelijk gebied meer woningen gebouwd dan in de Verdichting Stedelijk

nieuwe uitleg (71% versus 29%). Voorbeelden van binnenstedelijke locaties zijn

gebied (D)

gelegen aan de Potmarge (v.m. Steensmaterrein), Zuiderplantage, kop van het Vliet, Achter de Hoven, etc. Het meer in stedelijk gebied bouwen is in z’n algemeenheid gunstig voor de stad, omdat de omzetting van functieveranderingslocaties naar wonen bijdraagt tot het versterken van de stedelijke structuur. De groei van de appartementenmarkt heeft zich in 2007 verder doorgezet. Voor het

Grondgebonden

eerst zijn er (zelfs) meer appartementen dan grondgebonden woningen gebouwd

woningen en

(413 versus 312). Ook deze ontwikkeling is niet verontrustend. Het merendeel van

appartementen (E)

de appartementen raakt verhuurd dan wel verkocht. Een nieuw verschijnsel is het bouwen van kleine studio’s van 40-50 m². Aantrekkelijk voor studenten, starters dan wel andere alleenstaanden. De ontwikkeling op de appartementenmarkt bevestigt het beeld dat in Leeuwarden ruimte is voor een groeiende (stedelijke) appartementenmarkt. Zie opmerkingen onder ‘Verdichting Stedelijk gebied’.

Uitleglocaties en bestaande

Voor een totaal overzicht zie onderstaande tabel.

stad/dorpen (F)

Bouwproductie

Doelstelling

2007

Woonplan 2004

Nieuwe uitleg/bestaand stedelijk gebied

29/71%

75/25%

Appartementen/grondgebonden

57/43%

20/80%

Koop/huur

71/29%

85/15%

Vrije kavels (particulier en aannemers)

24 (4%)

30%

woningen

Zoals eerder is opgemerkt, is dit aandeel ver achtergebleven bij de geformuleerde Koopwoningen gebouwd in particulier opdrachtgeverschap (G)

doelstelling (4% versus 30%). De belangrijkste reden hiervoor is dat het merendeel van de bouwgrond in handen is van derden (ontwikkelaars, woningcorporaties etc). Deze partijen kiezen vanwege het bouwvolume veelvuldig voor projectmatige ontwikkeling, zodat ze zelf kunnen bouwen. De gegevens hierover zijn niet beschikbaar.

Afkomstig van buiten Leeuwarden (H)

112




geen

Speerpunten Woningproductie

In vergelijking met voorgaande jaren is de woningproductie verder gestegen. Voor het eerst is de grens van 700 woningen gepasseerd. Daarnaast is sprake van een zeer gedifferentieerd aanbod (huur/koop, prijssegment, locatie, etc). De Leeuwarder woningmarkt kan dan ook gekarakteriseerd worden als een markt waar voor elk wat wils iets te huur dan wel te koop is (zowel bestaande woningvoorraad als nieuwbouw). Leeuwarden heeft hiermee een stevige positie op de regionale/provinciale woningmarkt verworven. De wens is om deze positie te behouden, indien mogelijk te versterken binnen een op termijn op Friese schaal krimpende woningmarkt. In 2007 zijn in Zuiderburen 194 woningen gebouwd. In Blitsaerd 15. Zuiderburen wordt in 2009 afgerond. E.e.a. betekent dat het nieuwe plangebied De Zuidlanden binnenkort tot productie dient te komen om daarmee naadloos op het (aflopende) aanbod van Zuiderburen aan te sluiten. Vanwege allerlei lopende beroeps- en bezwaarschriften tegen de aanleg van De Zuidlanden schuilt hierin het gevaar dat er een dip ontstaat in het aanbod van m.n. suburbane woonmilieus. De hogere woningproductie leidt binnen de bestaande woningvoorraad (huur en koop) tot diverse verhuiscycli. Er komen meer bestaande koopwoningen te koop. Op deze manier krijgen woningzoekenden de kans om een verdere stap in hun wooncarrière te maken. De doorstroming biedt aan de onderkant van markt ook ruimte voor transformatie. Corporaties zijn bezig om strategische voorraadbeleidsplannen op te stellen.

Subconclusie

a. Leeuwarden heeft stevige positie op regionale- en provinciale woningmarkt verworven en dient deze vast te houden dan wel te versterken. De OKL afspraken vormen hierbij een essentiële voorwaarde; b. Het vigerende Woonplan (uit 2004) wordt in 2008 geactualiseerd. Hoofdlijn: vasthouden van ingezette koers met hier en daar accentverschuivingen; c. Blijvende aandacht voor het behoud van de omvang van de goedkope woningvoorraad; d. Steviger inzetten op (projectmatig) particulier opdrachtgeverschap; e. Accent meer richten op architectuur, nieuwe woonmilieus, duurzame energie en innovatie; f. Aandacht voor promotie i.s.m. Expeditie Leeuwarden, domein Wonen.

Woningvoorraad Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Aantal sloopwoningen

In 2007 zijn in totaal 97 woningen aan de woningvoorraad onttrokken. Het betreft de

(J)

sloop van sociale huurwoningen: 51 woningen aan de Espels in de Vrijheidswijk en 22 woningen aan de Boomgaardstraat in Achter de Hoven. Dit is 72 minder dan opgenomen in de begroting 2007. De verklaring hiervoor is dat de sloop van de Annie Westlandflat (100 woningen) gepland stond voor 2007. Deze sloop is niet doorgegaan en doorgeschoven naar 2009.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Prachtwijk Heechterp-

Dit project was nog niet opgenomen in de begroting 2007. Begin 2007 is de wijk

Schieringen

Heechterp-Schieringen door de Minister aangewezen als 1 van de 40 wijken waar extra inspanningen nodig zijn. Het is de bedoeling dat deze wijken binnen tien jaar van aandachts- naar prachtwijken worden getransformeerd. Leeuwarden is bekend

113



met grootschalige herstructurering, maar dit zal de eerste maal worden dat het uitdrukkelijk de bedoeling is om de ingrepen ten goede te laten komen aan de huidige bewoners. Er is uitdrukkelijk voor gekozen niet op voorhand het instrument van sloop en vervangende nieuwbouw in te zetten. Na aanwijzing van Heechterp-Schieringen is hard gewerkt om tot een wijkactieplan (WAP) te komen. De gemeentelijke rapportage heeft daarbij een belangrijke bijdrage geleverd. Dit wijkactieplan is ondertussen door gemeente en corporaties vastgesteld en het plan is al aan de Minister aangeboden. De aanpak van de wijk bestaat uit een mix van sociale en fysieke ingrepen, waarbij het zwaartepunt ligt bij het oplossen van de sociale problematiek. Ten aanzien van de fysieke ingrepen wordt een palet aan maatregelen voorgesteld. Dit varieert van transformatie en differentiatie van de woningvoorraad, diverse inspanningen om de wijk als geheel energiezuiniger te maken (onder andere in het kader van lagere woonlasten) en het aanpassen van de openbare ruimte. Uit de reactie van VROM is gebleken dat het ambitieniveau van de gemeente Leeuwarden in de plannen voor Heechterp–Schieringen hoog ligt op het gebied van duurzaamheid (vergeleken met de andere probleemwijken). De plannen worden (mede gezien de ervaringen) echter wel haalbaar geacht. Het kenniscentrum Nicis prees Leeuwarden voor het meest realistische plan, omdat specifiek de aanpak op het vlak van energiebesparing zeer haalbaar is. Het biedt kansen om fysieke aspecten met de sociale problematiek te koppelen. Mogelijk vormt dit een opmaat naar een nieuwe gebiedsgerichte aanpak in de stad. Eind 2007 is ten aanzien van de energiemaatregelen in de wijk al een eerste start met de (voorbereidende) werkzaamheden gemaakt. De financiering van de maatregelen uit het gehele wijkactieplan is eind 2007 uitgebreid onderwerp van discussie tussen de gemeente en de corporaties geweest. Begin 2008 vinden hierover intensieve onderhandelingen plaats, waarvan het de verwachting is dat deze op korte termijn tot resultaten leiden. Vlietzone

Dit project zit in de fase van project voorbereiding/ontwikkeling. Planvorming is qua aanpak en financiering in zoverre afgerond, dat dit gereed is voor formele besluitvorming. Dit zal in het voorjaar van 2008 plaatsvinden. Met het project van de Vlietzone zijn de laatste middelen uit het ISV die hiervoor bestemd waren uitgeput.

Ontwikkelen van

Ook vanuit Wonen wordt een goede vertaling gezocht voor het thema 'wijkgericht

integrale

werken'. Goed geïntegreerde wijkprogramma's/visies etc. vormen een steeds

wijkprogramma’s

belangrijker en toekomstgericht instrument om investeringen (in menskracht en in geld) te optimaliseren, in constructieve samenspraak met stakeholders. Omdat in veel wijken wonen de hoofdfunctie is, is het logisch dat veel van de wijkvisies beginnen bij, en zich concentreren op een goede visie op 'het wonen en de woonomgeving'. Met het Woonplan 2008 als katalysator wordt er hard gewerkt aan een staddekkende doorkijk op wijkniveau.

Uitwerken

In 2007 is een nota en subsidieverordening voorbereid voor een stimuleringsregeling

subsidiebeleid ISV

stedelijke woonkwaliteit. In deze regeling worden BLS-gelden en ISVontwikkelsubsidies samengevoegd in één regeling ter stimulering van woningbouw in de bestaande stad. Deze nota komt in de eerste helft van 2008 in het college en vervolgens in de gemeenteraad ter vaststelling.

Overige toelichting PPS 3 Plus

In 2007 zijn drie projecten opgeleverd van PPS 3 PLUS. Aan de Skrok: 13 starterswoningen, in Zuiderburen het project de Groene Weg (48 woningen) en aan de Archipelweg het project Boerhave (42 appartementen en 10 stadswoningen).

114



Relatiebeheer

Een belangrijk deel van het relatiebeheer met woningcorporaties loopt voor Wonen

corporaties

via de lijn van de Prestatieafspraken 2006/2010.

Prestatieafspraken

Deze in juli 2006 met NWF en WoonFriesland ondertekende afspraken vormen een brede paraplu voor langdurige constructieve samenwerking op het brede terrein van wonen en woonomgeving, zowel in stedelijk perspectief als op wijkniveau. Er is minimaal maandelijks een Kerngroepbijeenkomst, onder voorzitterschap van de gemeente, om de afspraken scherp te houden c.q. maken en om de vaart erin te houden. Uitvoering van de afspraken vindt uiteraard plaats onder regie en verantwoordelijkheid van de betreffende inhoudelijke afdeling. Veel van de (opdracht tot lokale) uitwerking m.b.t. prachtwijk Heechterp-Schieringen valt feitelijk samen met de thema’s die ook in de Prestatieafspraken zijn aangestipt om verder te worden uitgewerkt. Er kan dus gezegd worden dat het ‘vinden van goede samenwerkingswegen’ in Heechterp/Schieringen (deels) in de plaats is getreden van de ‘dynamica’ van de Prestatieafspraken. Dat kan overigens pure winst zijn, omdat het werken op wijkniveau complexe (samenwerkings)problematiek op een goede schaal van handen en voeten kan voorzien. Dat kan een prima opmaat zijn voor ‘alle’ andere wijken in de stad en voorkomt dat er steeds weer wielen moeten worden uitgevonden. Ander belangrijk raakvlak met de corporatieve wereld is de actualisatie van het Woonplan. Hieraan is - zoveel mogelijk in samengang met corporaties – in 2007 hard gewerkt. De ‘oplevering’ van het nieuwe Woonplan staat voor het voorjaar van 2008 op het programma.

Speerpunten Afspraken met

De Strategische Voorraad Beleidsplannen (SVB) van beide corporaties vormen mede

corporaties

onderlegger voor de Prestatieafspraken. Afgesproken is de SVB’s verder uit te werken in investeringsprogramma’s (per gebied/wijk). Die uitwerking/doorvertaling is thans aan de orde, en wordt gelinkt aan de actualisatie van het woonplan; t.a.v. sloop is in de PA opgenomen dat voor elke gesloopte sociale huurwoning een nieuwe woning in de plaats moet komen (in lijn met de motie van PAL/Groenlinks uit 2005); verkoop van huurwoningen wordt als beleidsthema nader uitgewerkt in relatie met het nieuwe Woonplan en de SVB-doorvertaling naar wijken. Voor nu geldt dat er in de PA aantallen zijn opgenomen die de lopende doelstellingen van beide corporaties weergeven.

Reductie energieverbruik

In 2007 heeft ondertekening van de Energie Prestatie Afspraak Leeuwarden (EPAL) plaatsgevonden. Hierin is vastgelegd dat er voor alle nieuwe corporatieprojecten vanaf 2008 (nieuwbouw en bestaande bouw) beduidende groenere normen gaan gelden t.a.v. de energieprestatie. Voorbeeld: Bouwbesluit vraagt voor nieuwbouw een EPC-waarde (energie prestatie coëfficiënt) van 0,8. De EPAL-norm staat per 2008 op 0,5 en per 2011 op 0,3. Voor bestaande bouw is aangesloten bij de nieuwe (Europese) labelindicatie die m.i.v. dit jaar landelijk is ingevoerd. Het project Vlietzone is een combinatie van particuliere woningverbetering en energiebesparing. Hiervoor is in 2007 een projectplan ontwikkeld. Uitvoering zal in 2008 gaan plaatsvinden. Verder is reductie van energieverbruik ook een belangrijk item in de plannen voor de aandachtswijk Heechterp-Schieringen. Reductie van energieverbruik in de bestaande voorraad is een nadrukkelijk aandachtspunt in het geactualiseerde woonplan.

115


Subconclusie


In 2007 is de doelstelling v.w.b. verbetering van 80 particuliere woningen gerealiseerd. Op het gebied van sloop is de doelstelling deels gerealiseerd. Tevens is constructief samengewerkt met corporaties teneinde de doelstellingen uit de prestatie-afspraken te realiseren. Ook hebben een aantal vervolgprojecten op het gebied van reductie van energieverbruik plaatsgevonden. Noemenswaardig in dit verband zijn het EPAL-akkoord, en de energiemaatregelen uit het aanpakplan van het Vliet en Heechterp-Schieringen. Een belangrijk accent is komen te liggen op de transformatie van de wijk HeechterpSchieringen die door de minister in 2007 is aangewezen als een van de 40 prachtwijken. De aanpak van Heechterp-Schieringen vormt in meerdere opzichten een leertuin, en zal mogelijk een opmaat vormen naar een nieuwe gebiedsgerichte aanpak in de stad. Inmiddels is de bodem van de beschikbare middelen voor particuliere woningbouw in zicht, terwijl op meerdere plekken in de stad het noodzakelijk is dat deze activiteiten worden voortgezet.

Vergunningverlening en handhaving Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking (K)

Voor het strategisch hoofddoel Naleving bouwen regelgeving zijn geen indicatoren beschikbaar. Dit strategisch hoofddoel is niet meer opgenomen in de programmabegroting van 2008.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Invoering

Voorbereiding invoering omgevingsvergunning: de datum waarop de

omgevingsvergunning

omgevingsvergunning geïmplementeerd moet zijn, is uitgesteld naar 1 januari 2009. Er heeft een wijziging plaatsgevonden van de projectopdracht. Tijdens het project is duidelijk geworden dat een organisatieaanpassing nodig is. Daarnaast is gebleken dat de landelijke invoeringsdatum is verschoven, en dat de landelijke ICT voorzieningen niet tijdig gereed zijn. Dit heeft een herijking van het project tot gevolg gehad. Vanuit de nieuwe planning geredeneerd, liggen de activiteiten op schema.

Implementatie

De wijziging van de woningwet is in werking getreden per 1 april 2007. De acute

gewijzigde woningwet

operationele wijzigingen zijn verwerkt, zoals aanpassing van standaardbrieven, maar de voorbereiding van bestuurlijke en beleidsmatige keuzes heeft vertraging opgelopen. De gemeente moet voor 1 april 2008 haar beleid hebben vastgesteld. De verplichtingen die de gemeente nu heeft op grond van de gewijzigde woningwet worden, volgens de concept AMvB: voorontwerp Besluit OmgevingsRecht (BOR), tevens opgelegd voor het hele werkgebied van de omgevingsvergunning. Als voldaan wordt aan het BOR, wordt ook voldaan aan de verplichtingen die de woningwet stelt.

Basisregistraties

Zie toelichting op realisatie speerpunten.

huisnummering en straatnaamgeving Gebruiksbesluit

In het najaar van 2007 heeft de minister het AmvB-voorstel voor het Gebruiksbesluit aangeboden aan de tweede kamer. De inwerking treding is voorzien per 1-1-2009 (tegelijk met de omgevingsvergunning). Het gebruiksbesluit zal ingrijpende veranderingen teweeg brengen voor het stelsel van gebruiksvergunningen zoals de Brandweer die verleent en controleert. Het gebruiksbesluit beoogt een landelijke regeling te geven voor de technische eisen

116



waaraan gebruiksvergunningen worden getoetst. Momenteel zijn deze eisen opgenomen in de bouwverordening. Ook de technische eisen die gesteld worden aan kamergewijs bewoonde panden zijn hierin opgenomen en zullen de diverse lokale regelingen (ook de onze) te vervangen. De gepubliceerde regeling stelt technische eisen aan kamergewijs bewoonde panden met 5 of meer bewoners. Bij minder bewoners acht het rijk de bestaande landelijke wetgeving toereikend. De 2 Leeuwarder regelingen hanteren een grens van 3 of meer bewoners. Van deze regelingen is de omzettingsvergunning gebaseerd op de huisvestingswet en huisvestingsverordening. Er moet nog nadere oordeelsvorming, advisering en politieke besluitvorming plaats vinden met name over de eventueel lokaal te stellen eisen aan overlast. De planning is dat voor eind februari 2008 een voorstel wordt ingediend. Vergunningverlening

Er is sprake van veel uitschieters t.o.v. de doelstelling, zowel naar boven als naar beneden. Uitschieters naar boven zijn: sloopvergunningen en monumentenvergunningen. Uitschieters naar beneden zijn: de aantallen m.b.t. het aantal aanvragen lichte bouwvergunningen, asbestmeldingen kamerverhuur, aanlegvergunningen en het aantal handhavingsdossiers.

Bouwvergunningen

Er zijn 408 aanvragen afgehandeld, waarbij 338 lichte bouwvergunningen zijn verleend. De aanvragen die niet hebben geleid tot een vergunningverlening zijn geweigerd, ingetrokken dan wel buiten behandeling gelaten.

Asbestmeldingen

Hier is sprake van een dalende lijn met een sterke daling in 2007. De sterke daling in 2007 is hoofdzakelijk het gevolg van het gewijzigde asbestverwijderingsbesluit. Zie ook de toelichting bij Sloopvergunningen.

Geschiktheidsverkla-

De afwijking m.b.t. het aantal geschiktheidverklaringen voor seksinrichtingen hangt

ringen

samen met de geldende procedure. Eens per drie jaar vindt herbeoordeling van de

seksinrichtingen

geschiktheid plaats. Het komende jaar komen er meer voor herbeoordeling in aanmerking.

Makelaarsfaxen

Deze afwijking is het gevolg van minder aanvragen vanuit de markt, waarvoor niet een directe verklaring te geven is.

Aanlegvergunningen

Het aantal aanlegvergunningen is aanzienlijk lager dan het geplande aantal van 35. De reden is dat de activiteiten om tot uitvoering te komen tot stelsels van aanlegvergunningen in een aantal bestemmingsplannen zijn opgenomen, vertraging hebben opgelopen. In 2006 is in het kader van nieuw beleid hiervoor budget beschikbaar gesteld, maar is in dit jaar niet gerealiseerd. De toetsingskaders zijn in 2007 gereed gekomen . En mede naar aanleiding van het aantal aanvragen over de periode januari/februari 2008 is de verwachting dat dit aantal in 2008 wel wordt gehaald.

Handhavingdossiers

In 2007 zijn 308 nieuwe dossiers in behandeling genomen. Tevens zijn er 87 afkomstig uit 2006 afgehandeld. Er is niet een eenduidige verklaring voor deze afwijking te geven.

Kamerverhuur

De evaluatie van het kamerverhuurbeleid is gemaakt in 2006, maar heeft in mei van 2007 pas een politieke behandeling gekregen in de gemeenteraad. Naar aanleiding hiervan heeft de raadscommissie geoordeeld dat er behoefte is aan een betere cijfermatige onderbouwing van de huisvesting van studenten in de stad.

117



De commissie wenste in meer wijken de omzetting tegen te gaan van eengezinswoningen naar kamergewijs bewoonde panden. Er was geen eenduidig oordeel over de noodzaak voor extra handhavingscapaciteit. Men wenste het realiseren van kamergewijs bewoonde panden in voormalige bedrijfsgebouwen nadrukkelijker binnen de regeling te brengen En de commissie wilde de nieuwbouw van complexen kleine goedkope eenheden in de koop- en huursector te stimuleren. De betrokken gemeentelijke verordeningen zijn aangepast naar aanleiding van de commissie bespreking en op route gebracht voor vaststelling. De raadscommissie heeft op 4 februari 2008 de nieuwe verordening besproken. Eind februari 2008 komt het voorstel in de raad. Inhaalslag

De inhaalslag voor de handhaving van de kamerverhuur is afgerond in het laatste

kamerverhuur

kwartaal van 2007. Er zijn circa 500 panden gecheckt en afgewikkeld met een rijk scala aan uitkomsten: van“niets aan de hand” tot “legalisatie na brandveiligheidsaanpassingen” en “beëindiging van de kamerverhuur”. In diverse situaties moesten de einduitkomsten afgedwongen worden.

Scan brandveiligheid

Het gaat hier om een vervolgactie naar aanleiding van de brand in het winkelcentrum

gebouwen

Bilgaard en is specifiek gericht op de compartimentering. De resultaten van het onderzoek komen voorjaar 2008 in B&W.

Overige toelichting Sloopvergunningen

De sterke toename hangt samen met wijzigingen in het asbestverwijderingsbesluit , waardoor minder zaken nu vallen onder de mogelijkheid van een asbestmelding. Ook de doorlopende sloopvergunning voor gecertificeerde verwijderingsbedrijven is niet meer mogelijk, waardoor tal van gescheiden vergunningen worden aangevraagd. Hierdoor worden nu tal van gescheiden sloopvergunningen aangevraagd.

Speerpunten Basisregistratie

De authentieke basisregistratie Adressen en Gebouwen t.b.v. een éénmalige vastlegging bij de bron voor meervoudig gebruik is binnen de dienst als gemeentebreed project opgepakt. De sector BWM participeert hierin. Op operationeel niveau heeft vanuit de sector BWM een opschoning plaatsgevonden van het adressenbestand.

Nieuw beleid Aanlegvergunningen

Bij de programmabegroting 2006 is in het kader van nieuw beleid budget beschikbaar gesteld om tot uitvoering van de stelsels van aanlegvergunningen die in bestemmingsplannen zijn opgenomen te komen, hetgeen niet in dat jaar gerealiseerd is. In 2007 heeft er een doorstart plaatsgevonden om de haperende onderdelen af te maken. Inmiddels zijn de toetsingskaders uitgewerkt. Begin 2008 wordt de hiervoor bestemde ICT voorziening geoptimaliseerd.

Omgevingsvergunning

De invoering van de nieuwe wet is uitgesteld. Zie onder prestaties.

Subconclusie

M.b.t. handhaving en vergunningverlening zijn de doelstellingen gerealiseerd. De tarieven behoren landelijk gezien tot de laagste. Daarnaast is een aantal ingrijpende wetswijzigingen op komst waaronder Wabo, BOR en aanpassing van het gebruiksbesluit, waarop geanticipeerd wordt en die een groot beslag leggen op de beschikbare capaciteit.

118



Overige huisvesting Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

Geen

Overige toelichting Standplaatsen (M)

Het aantal standplaatsen voor woonwagens kermisexploitanten is nagenoeg niet gewijzigd (37 i.p.v. 38). Er worden verbeteringen aangebracht gericht op de brandveiligheid van het terrein van de kermisexploitanten. Het gaat hierbij om de minimale onderlinge afstand tussen de wooneenheden. Dit traject is in 2007 in gang gezet.


Geen

119




A B C

008 009 010 011 025 082

Lasten en baten 2007 totale programma Begroting 2007 primitief Begroting 2007 na wijziging : Rekening 2007 : Resultaat B-C

Resultaat 2007 Beleidsproducten Woningmarktbeleid Overige huisvesting Beleid ISV Volkshuisvestingsregelingen Bouw- en woningtoezicht Stadsvernieuwing






1.765 27

3.987 -284

5.444 -919

11.196 -1.176

10.106 1.896

Kapitaallasten 0 27

27

Apparaatskosten 141 0 -1 84 -507 -1 -284

Overige lasten -2.045 -1 2 -84 17 1.192 -919

Totale lasten -1.904 27 1 -0 -490 1.191 -1.176

x € 1.000 Saldo -1.901 -1.811 -1.091 720

Totale Baten 2.018 19 1 9 1.042 -1.193 1.896

x € 1.000 Saldo 114 45 2 9 552 -2 720



1.

BLS-subsidie

2.

Afkoop particuliere woningverb.

3.

Stadsvernieuwing

4.

Bouwvergunningen

5.

BWS

kosten

-402

Overige

Totale

Totale

Saldo

kosten

lasten

baten

-800

-800

800

-1.100

-1.100

1.100

0

1.192

1.192

0

1.192

-24

-426

1.003

577

40

40

84

124

0

- verrekeningen met reserves : 3.

Stadsvernieuwing

5.

BWS

0

0

-1.192

-1.192

-200

-200

76

-124


27

118

-27

118

25

143

Totaal

27

-284

-919

-1.176

1.896

720

Analyse en Toelichting Programma Wonen Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. BLS-subsidie

Op 14 november 2005 is tussen het Rijk, de provincie Fryslân en de stadsregio (gemeenten Leeuwarden, Leeuwarderadeel, Boarnsterhim, Menaldumadeel, Littenseradiel en Tytjerksteradiel) een convenant Woningbouwafspraken afgesloten voor de bouw van 5.300 woningen in de periode 2005 t/m 2009. Hiervoor heeft het Rijk een BLS-subsidie beschikbaar gesteld van € 3,18 mln waarvan de gemeente Leeuwarden maximaal € 2,58 mln kan ontvangen. In 2007 heeft de gemeente een voorschot ontvangen over de jaren 2005 en 2006 van in totaal € 889.000. Hiervan is overeenkomstig het raadsbesluit van 19 december 2005 een bedrag van € 800.000 toegevoegd aan de grondexploitatie Zuiderburen in het kader van de optimalisatievoorstellen Zuiderburen. Het restant van € 89.000 is op de balans opgenomen als vooruitontvangen bedragen. Hierdoor is bij de overige kosten een nadeel ontstaan van € 800.000,-- en aan de

120



batenkant een voordeel van € 800.000. Per saldo is derhalve sprake van een budgettair neutraal verloop. Voor de zomervakantie 2008 zal aan uw raad een voorstel worden voorgelegd over de inzet van de nog niet bestede middelen en de nog te ontvangen voorschotten. 2. Afkoop bijdrage

De overschrijding bij overige kosten wordt veroorzaakt door de afkoop ineens van

particuliere

de jaarlijkse bijdrage aan de Stichting Eigen Brood Bovenal van in totaal € 1,1 mln

woning-verbetering

De gemeente heeft voor deze afkoop een bijdrage ontvangen van het ministerie van VROM van eveneens € 1,1 mln. Hierdoor is bij de overige kosten een nadeel ontstaan van € 1,1 mln en aan de batenkant een voordeel van € 1,1 mln. Per saldo is daarom eveneens sprake van een budgettair neutraal verloop.

3. Stadsvernieuwing

Ter afronding van de oude stadsvernieuwingsplannen wordt jaarlijks een bedrag in de begroting opgenomen. Dit bedrag wordt gedekt door een onttrekking aan de reserve Stadsvernieuwing. Van de geraamde € 1,7 mln is ruim € 0,5 mln besteed. Hierdoor is bij de overige kosten sprake van een voordeel van € 1,2 mln. Door de lagere kosten kon ook de onttrekking aan de reserve Stadsvernieuwing beperkt blijven tot € 0,5 mln waardoor op de baten een nadeel naar voren komt van € 1,2 mln. De stand van de reserve stadsvernieuwing bedraagt per 31 december 2007 ruim € 1 mln. De verwachting is dat voor de nog uit te voeren werkzaamheden tot 2010 een bedrag benodigd is van € 750.000. In het kader van de Programmabegroting 2008 is besloten om het verwachte restant ad € 270.000 in de komende periode vrij te laten vallen ten gunste van de algemene middelen.

4. Bouwvergunningen

Het voordelig resultaat op de afgifte van bouwvergunningen bedraagt € 577.000 dat bestaat uit een nadeel op de lasten en een voordeel op de baten. De lasten zijn per saldo € 426.000 hoger dan begroot door enerzijds een fors hogere uren-inzet voor de afgifte van bouwvergunningen (€ 402.000) en anderzijds door een kleine overschrijding op de overige kosten van € 24.000. De hogere uren-inzet is met name toe te schrijven aan de extra inzet van bouwinspecteurs, maar daarnaast is ook de reguliere inzet voor de afhandeling van de bouwvergunningen vanwege de werklast hoger dan begroot. Wat in dit verband ook meespeelt, zijn een aantal grote bouwvergunningen uit 2005 en 2006 waarvan de werkzaamheden doorwerken in 2007. De legesopbrengsten van de bouwvergunningen zijn in 2007 uitgekomen op een bedrag van ruim € 3 mln. Dit is € 1 mln meer dan geraamd. Het voordeel is enerzijds veroorzaakt door een hogere uitgifte van het aantal bouwvergunningen en anderzijds door een aantal forse bouwplannen zoals 2e fase Zaailand (€ 285.000), 1e en 2e fase Provinciehuis (€ 447.000) en de bouw van een school aan de Robert Kochstraat (€ 145.000).

5. BWS

In het kader van de regeling Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) kent de gemeente subsidies toe voor woningbouwprojecten die passen in het gemeentelijk woningbouwbeleid. In 2007 is € 200.000 toegevoegd aan de reserve BWS in verband met de intrekking van subsidies en de rentevergoeding van het rijk. In verband met de rentevergoedingen aan de subsidieontvangers is een bedrag van € 76.000 onttrokken aan de reserve.

121



Eindconclusie totale programma Wonen Successen 1. Gunstige tarieven bouwleges 2. Omgevings-

De door de gemeente gehanteerde tarieven voor bouwleges behoren landelijk gezien tot de laagste regionen. Binnen onze gemeente is de keuze gemaakt om met de komst van de

vergunning

omgevingsvergunning tegelijkertijd een verbeterslag in de dienstverlening te

verbeterslag

maken. Het idee achter de omgevingsvergunning past goed bij de ontwikkelingen

dienstverlening

die in Leeuwarden al in gang zijn gezet met het programma dienstverlening en de digitaliseringontwikkelingen.

3. EPA-akkoord

EPAL-akkoord; hierin is vastgelegd dat er voor alle nieuwe corporatieprojecten vanaf 2008 (nieuwbouw en bestaande bouw) beduidende groenere normen gaan gelden t.a.v. de energieprestatie, hetgeen een enorme reductie van het toekomstige energie zal betekenen.

Verbeterpunten 1. Match kosten en

In 2007 is een voorstel ingediend om de legestarieven naar beneden bij te stellen.

opbrengsten

In 2008 krijgt het streven naar een betere match tussen kosten en opbrengsten op

bouwleges

de bouwleges vervolg o.a. door het indienen van een voorstel voor het aanpassen van de formatie bouwvergunningen en wijzigingen in de kostentoerekening per 1 januari 2008.

2. Borging kwaliteit

Tijdens de voorbereidingen op de implementatie van de Wabo/omgevingsvergunning is gebleken dat er sterke behoefte is om de kwaliteitszorg te verstevigen, waaronder het opstellen en beheren van procesbeschrijvingen.

Eindconclusie De beoogde doelstellingen zijn gerealiseerd. De woningproductie en de betere match tussen de kosten en opbrengsten van de bouwleges blijven in beginsel belangrijke aandachtsgebieden. In het project Omgevingsvergunning zijn belangrijke stappen bereikt die in 2008 een vervolg krijgen. Gebleken is dat er een sterke behoefte bestaat aan een verdere uitbouw van kwaliteitszorg.

122


2.1 Programmaverantwoording: Programma Infrastructuur/bereikbaarheid (7)

Programma Infrastructuur/bereikbaarheid (7) Raadscommissie: Stadsontwikkeling

Portefeuillehouder: Wethouder G. Krol

Programmamanager: L. Kappert

Speerpunten voor het begrotingsjaar Autoverkeer • Uitvoering maatregelen ter bevordering van de verkeersveiligheid, fietsverkeer, betere doorstroming autoverkeer en fietsverkeer. Fietsverkeer • Ongelijkvloerse oversteek voor langzaam verkeer Oostergoplein. • Realisatie voorrang fietsers op 10 rotondes rond de binnenstad. • Fietsroute tussen binnenstad en Leeuwarden-Noord. Verkeersmaatregelen/verkeersveiligheid • Aanpak kruispunt Vlietsterbrug/Nieuwekade, Spanjaardslaan, kruispunt Stinzenflora/Aldlânsdyk en kruispunt J.Botkeweg/Aldlânsdyk. Openbaar vervoer • OV chipkaart als betaalmiddel in de stadsbussen. Parkeren • Oplevering parkeergarage OHK en digitalisering parkeerbewijzen. Realisatie en voortgang speerpunten Op diverse niveaus is gewerkt aan maatregelen ter bevordering van de Maatregelen verkeersveiligheid en de doorstroming van het autoverkeer. autoverkeer Ongelijkvloerse fietsoversteek Oostergoplein

De voorbereidingen voor het realiseren van een ongelijkvloerse oversteek voor langzaam verkeer bij het Oostergoplein hebben meer tijd gekost dan was voorzien door het onderzoeken van alternatieve plannen.

Voorrangsrotondes fietsers

De 10 rotondes rond de binnenstad zijn aangepast, zodat fietsers voorrang hebben op het autoverkeer.

Fietsroute binnenstad en Leeuwarden-Noord

De fietsroute tussen de binnenstad en Leeuwarden Noord is grotendeels gerealiseerd. Het laatste deel langs de Dokkumertrekweg zal in 2008 worden afgerond.

Aanpak kruispunten

Op één na zijn alle geplande kruispunten zijn aangepakt .

OV chipkaart

OV chipkaart als betaalmiddel is door het rijk uitgesteld op basis van implementatieproblemen bij pilot-projecten. De oplevering van parkeergarage OHK en digitalisering parkeerbewijzen heeft plaatsgevonden.

Parkeren Successen

1. De aanpak van verkeersveiligheidknelpunten. Dit blijkt o.a. uit een substantiële afname van het aantal verkeersslachtoffers. 2. Parkeren wordt beter gefaciliteerd. De doelstelling m.b.t. de hoeveelheid parkeerplaatsen in en rond de binnenstad is ruimschoots gehaald. Ook uit het onderzoek naar de bezettingsgraad blijkt dat er op piekmomenten voldoende parkeerplaatsen zijn. Daarnaast is de betalingsmogelijkheid uitgebreid door de invoering van betaald parkeren met de mobiele telefoon. Ook de parkeerbewijzen zijn gedigitaliseerd. Verbeterpunten 1. Meer aandacht voor de planningen van complexe infrastructurele projecten.

123





Subdoelstellingen

Autoverkeer

A.

op het hoofdwegennet.

Afname van de groei (in zowel de ochtendspits als de avondspits) op andere wegen dan het hoofdwegennet van Leeuwarden.

Een goede doorstroming van het autoverkeer B.

Een acceptabele gemiddelde rijsnelheid voor autoverkeer op de Stadsring.

C.

Afname van de vertraging van het autoverkeer in de ochtendspits op de invalswegen (tot aan de Stadsring).

D.

Goede verkeersafwikkeling op het hoofdwegennet.

E.

Toename van bedrijven die over een vervoerplan beschikken voor: Bedrijven met meer dan 50 werknemers in binnenstad of kantorenhaak; Elders gevestigde bedrijven met meer dan 100 werknemers.

Openbaar vervoer

F.

Behoud van de positie van het openbaar

G.

Stabilisatie van de exploitatiesnelheid van het Openbaar Vervoer.

vervoer met een betere

H.

Verhoging veiligheid in en rond het openbaar vervoer.

kostendekkingsgraad.

I.

Verlaging onveiligheidsgevoel in en rond het openbaar vervoer.

Parkeren

J.

Toename effectieve parkeercapaciteit van parkeerplaatsen (betaald

Een bereikbare stad met een

Toename van de parkeercapaciteit in

doelmatig, veilig en duurzaam

gebouwde voorzieningen op strategische

verkeer- en vervoersysteem.

locaties aan de rand van de binnenstad.

Stabilisatie van het gebruik van het Openbaar Vervoer.

parkeren conform definitieve parkeerbeleidsplan; kaart 5.1) in en rond de binnenstad. K. L.

Voldoende parkeergelegenheid in de binnenstad. Evenwicht tussen vraag en aanbod van parkeerplaatsen in de binnenstad op piekmomenten.

Fietsverkeer

M.

Handhaven van de gemiddelde fietssnelheid op het hoofdfietsnet.

Goede doorstroming en voldoende

N.

Handhaving aandeel fietsgebruik tussen de stad en omliggende gemeenten (externe verplaatsingen).

stallingmogelijkheden voor fietsverkeer.

Verkeersmaatregelen/verkeersveiligheid Afname van de objectieve en subjectieve verkeersonveiligheid.

124

O.

Voldoende stallingmogelijkheden voor fietsen in en rond de binnenstad.

P.

Evenwicht tussen vraag en aanbod fietsstallingen.

Q.

Afname verkeersslachtoffers.



Waterlopen en aanverwante zaken

R.

Goede en stabiele doorvaart van de Leeuwarder bruggen.

Een voldoende onderhoudsniveau van de

S.

Beter onderhoud van vijvers en waterpartijen.

waterlopen en de walbeschoeiing en een

T.

Minder afval in vijvers/grachten.

brugbediening die bijdraagt aan de veiligheid

U.

In redelijke staat houden van walkeringen en walbeschoeiingen.

en bereikbaarheid voor de gebruikers.

V.

In standhouden natuurlijke waarden van de watergangen, vaarwegen en vijverpartijen.

Verharding en aanverwante zaken

W.

Een onderhoudsniveau van de wegen,

Staat van onderhoud aan verhardingen bevindt zich voor de gehele stad op kwaliteitsniveau “basis” conform kwaliteitskeuzes “BOR in beeld”.

fietspaden en trottoirs dat voldoende

X.

Is vervallen, zie overige toelichting.

bijdraagt aan de veiligheid en bereikbaarheid

Y.

Toename tevredenheid bewoners ten aanzien van de openbare weg.

voor de gebruikers.

125



Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt?

Subdoelstellingen

Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

100 (index) (2005)

pm

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

Autoverkeer A

Afname van de groei (in zowel de ochtendspits als de avondspits) op andere wegen dan het hoofdwegennet van Leeuwarden Indicator: •

Groei autoverkeer op geselecteerde wegen op het onderliggend wegennet. Tot max. 20%

Max 1.5%

Max -

-

6%

tussen 2005 en 2020. Dit betekent in 2010 een groei van maximaal 7 %. B

Een acceptabele gemiddelde rijsnelheid voor autoverkeer op de Stadsring. Indicator: •

Een gemiddelde snelheid van 25 km per uur in de spitsperioden op de Stadsring in 2010.

C

2005: 25,8 km/u

26,4

25

1,4

25

km/u

km/u

Km/u

km/u

Afname van de vertraging van het autoverkeer in de ochtendspits op de invalswegen (tot aan de Stadsring). Indicator: •

Afname van de vertraging tot maximaal 10

9.8 min

8.7

< 10

-1.3

min

min

min

5.7

6.5

-0.8

17%

5%

25%

-20%

4%

7%

4%

3%

18

-

minuten in 2010.

-

< 10 min

(de nulmeting betreft de gemiddelde rijtijd van de drukste invalsweg in de ochtendspits, 2005) D

Goede verkeersafwikkeling op het hoofdwegennet. Indicator: •

Hogere waardering van weggebruikers over de verkeersafwikkeling op het hoofdwegennet.

2005: 5.9

-

7.0

(uitgedrukt in gem. rapportcijfer) E

Toename van bedrijven die over een vervoerplan beschikken voor: •

Bedrijven met meer dan 50 werknemers in binnenstad of kantorenhaak

•

Elders gevestigde bedrijven met meer dan 100 werknemers

Indicator: •

Percentage bedrijven met vervoerplan.

2005: 40%

Openbaar vervoer F

Stabilisatie van het gebruik van het OV. Indicator: •

Aandeel reizigers in het openbaar vervoer in het totaal aantal verplaatsingen in het lokale

4%

4%

(2005)

vervoer G

Stabilisatie van de exploitatiesnelheid van het OV Indicator: •

Handhaving exploitatiesnelheid op de OV-assen.

18 km/uur (2005)

126

n.b.

km/u

18 km/u



Subdoelstellingen H

Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

Verhoging veiligheid in en rond het openbaar vervoer Indicator: •

Aantal incidenten in en rond het openbaar vervoer (Jaarlijkse registratie objectieve sociale veiligheid in en rond openbaar vervoer)

I

2002: 17 2003: 13

pm

11

-

9

2003: 7.4

pm

7.7

-

8.0

Aantal parkeerplekken in en rond de

3.200

4.100

3.630

470

binnenstad.

(2004)

6.3

6.5

-0.2

Verlaging onveiligheidsgevoel in en rond het openbaar vervoer Indicator: •

Mate van subjectieve sociale veiligheidsgevoel rond het openbaar vervoer (uitgedrukt in rapportcijfer) door reiziger en personeel. (jaarlijks registratie subjectieve sociale

2002: 6,9

veiligheid in en rond het openbaar vervoer) (uitgedrukt in rapportcijfer).

Parkeren J

Toename effectieve parkeercapaciteit van parkeerplaatsen (betaald parkeren conform definitie parkeerbeleidsplan; kaart 5.1) in en rond de binnenstad Indicator: •

K

Voldoende parkeergelegenheid in de binnenstad Indicator: •

Hogere waardering van weggebruikers over de beschikbaarheid van parkeerplaatsen in de

6.0

7.0

(2005

binnenstad. (uitgedrukt in gem. rapportcijfer) L

Evenwicht tussen vraag en aanbod van

Ntb

parkeerplaatsen in de binnenstad op piekmomenten. Indicator: •

90%

-

<90%

(op za. in

Bezettingsgraad parkeerplaatsen binnenstad

nov.)

(binnen de stadsgrachten). 60% (op za in april)

Fietsverkeer M

Handhaven van de gemiddelde fietssnelheid op het hoofdfietsnet. Indicator: •

De gemiddelde snelheid op een aantal geselecteerde hoofdfietsroutes.

14 km/u (2005)

pm

14 km/u

-

14 km/u

127



Subdoelstellingen N

Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

Handhaving aandeel fietsgebruik tussen de stad en omliggende gemeenten (externe verplaatsingen) Indicator: •

Stabilisatie van het aandeel fiets in het totale aantal verplaatsingen het externe vervoer.

O

10%

12%

10%

2%

10%

6.5

6.6

-0.1

7.0

pm

-

-

(2005)

Voldoende stallingmogelijkheden voor fietsen in en rond de binnenstad. Indicator: •

Hogere waardering van fietsers over de beschikbaarheid van stallingen in en rond de

6.6 (2005)

binnenstad. (uitgedrukt in rapportcijfer). P

Evenwicht tussen vraag en aanbod fietsstallingen. Indicator: •

Bezettingsgraad fietsenstallingen

1300

-

-

plaatsen tekort (2005)

Verkeersmaatregelen/verkeersveiligheid Q

Afname verkeersslachtoffers Indicator: •

184 (19971999)

Afname van het gemiddeld aantal slachtoffers met 25% in 2008 (gemeten over de periode

172

124

2004 – 2007) op alle wegen in de gemeente

(2000-

(2004-

(2004-

t.o.v. de periode 1997-1999

2003)

2006)

2007)

111.100

109250

111.000

-1.750

41%

40%

1%

40%

27%

35%

-8%

35%

Redelijke Rede-

Idem

-

-

138

Water en aanverwante zaken R

Goede en stabiele doorvaart van de Leeuwarder bruggen. Indicator: •

Het aantal schepen dat de bruggen passeert (tellingen door brugwachters).

S

111.000

111.000

(2005)

Beter onderhoud van vijvers en waterpartijen Indicator: •

Het aandeel bewoners dat tevreden is over onderhoud openbaar water (wss).

T

39% (2003)

Minder afval in vijvers/grachten Indicator: •

Het percentage bewoners dat zich vaak ergert aan het afval in vijvers/grachten

31% (2003)

(wijksignaleringssysteem) U

In redelijke staat houden van walkeringen en walbeschoeiingen. Indicator: •

Hanteren kwaliteitsniveau 3,

=‘functioneel in redelijke staat, om bescherming te bieden tegen het water alsmede tegen de effecten van het waterverkeer en het verkeer te land door middel van walkeringen en walbeschoeiing. (Controles staat van onderhoud walkeringen en walbeschoeiingen).

128

staat

lijke staat

Idem

Idem



Subdoelstellingen V

Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007 Idem

In stand houden natuurlijke waarden van de

In stand

In

watergangen, vaarwegen en vijverpartijen

houden

stand

Indicator:

hou-

•

den

Jaarlijkse schouw

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

-

Idem

Idem

Basis

Verharding en aanverwante zaken W Staat van onderhoud aan verhardingen bevindt zich

Basis

Basis

Basis

-

Afname ontevredenheid bewoners ten aanzien van

1.434

1.503

Stabiel

-

verhardingen.

mel-

Basis

voor de gehele stad op kwaliteitsniveau “basis” conform het CROW. Indicator: • X

Resultaten weginspecties

Indicator: •

Stabiel Stabiel

dingen

Het aantal klachten over verhardingen dat via de melddesk binnenkomt * (melddesk 2005)

Y

Toename tevredenheid bewoners ten aanzien van de openbare weg. Indicator: •

Het aandeel bewoners dat tevreden oordeelt over het onderhoud van: o

Trottoirs

48%

49%

52%

-3%

52%

o

Wegdek

54%

55%

60%

-5%

61%

o

Fietspaden

51%

57%

59%

-2%

60%

o

Wandelpaden door het gras/park

51%

50%

1%

52%

46%

(nulmeting 2005)

129





Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2007

2007

2008

2009

2010

doel

Autoverkeer •

Westelijke Invalsweg 1e fase

+

X

X

X

•

Stadsring West 1e fase

+/-

X

X

X

•

Stadsring Noordoost 1e fase

+/-

•

Drachtstercomplex 1e fase

+/-

•

Stadsas Overijsselseweg

•

Noordwesttangent

X

ABCDG MNQ

pm

pm

X

-

pm

pm

x

-

Idem X pm

Pm

pm

pm

Pm

pm

idem

Openbaar vervoer •

HOV-stadsas

•

Invoering OV-chipkaart

•

Aanbesteding stadsdienst

+

X

X

X

•

Station Werpsterhoek

pm

pm

pm

Pm

pm

•

Transferia (FEC)

pm

pm

pm

Pm

F f FG ABDF

Fietsverkeer •

Binnenstad-Noord 2e fase

X

+/-

•

Ongelijkvloerse oversteek voor langzaam verkeer Oostergoplien

X

+/-

MNQ X

X

MNQBC D

•

Binnenstad Zuidlanden 1e fase

•

Fietsverbinding via aquaduct Langdeel Zuiderburen

X

+

•

naar Boarnsterhim Voorrang fietsers minirotondes

X

+

•

Fietsbewegwijzering

•

Fietsenstallingen binnenstad

X

-

X

+

X X

MN MN MN

X

X

X

X

X

X

MN X

NOP

Parkeren •

Parkeervoor. Binnenstad

•

Digitaliseren van de parkeerbewijzen

J t/m l

Verkeersveiligheid •

Aansluiting Vlietsterbrug – Tuinen

X

+/-

QMN

•

Kruispunten Spanjaardslaan

X

+

QMN

•

Kruispunt Aldlânsdyk – J. Botkeweg

X

+

BDQ

•

Kruispunt Aldlânsdyk – Stinzenflora

X

+

BDQ


Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

X

+

At/m E

X

+

M,N,O,P

X

+

Q

Autoverkeer •

Beleidsontwikkeling, beheer verkeersregelinstallaties, verlenen van vergunningen en nemen van verkeersbesluiten.

Fietsverkeer •

Beleidsontwikkeling, uitwerken diverse projecten uit het GVVP-uitwerkingsplan (“Richtingwijzer fiets”) op het gebied van infrastructuur (routes) en stallingen.

Verkeersmaatregelen/verkeersveiligheid •

130

Beheer en onderhoud van bebording, bebakening en wegmarkering.


•


Monitoren en analyse verkeersongevallen

X

+

Q

In samenwerking met verkeersveiligheidsorganisaties initiëren van diverse activiteiten op het gebied van verkeersveiligheid gericht op diverse leeftijdscategorieën

Parkeren •

Beleidsontwikkeling, uitvoering en beheer van parkeerplaatsen op maaiveld.

X

+

J,K,L

•

Handhaving en opleggen naheffingsaanslagen.

X

+

J,K,L

•

Deelname in CV-exploitatie drie parkeergarages (incl. fietsenstalling)

X

+

J,K,L

•

Verstrekken van vergunningen, ontheffingen en abonnementen op het gebied

X

+

J,K,L

X

+

F t/m I

X

+

F t/m I

X

+

R t/m V

van parkeren

Openbaar vervoer •

Subsidiering van Arriva voor exploitatie stadsdienst op basis van concessie.

•

Advisering dienstregeling stadsdienst (w.o. overleg over lijnwijzigingen)

Water en aanverwante zaken •

In stand houden van een goed havengebied voor de beroepsvaart, inclusief voorzieningen.

•

Beheer en onderhoud van walkeringen en walbeschoeiingen.

X

+

A t/m D

•

Beheer en onderhoud van watergangen, vaarwegen en vijverpartijen.

X

+

M

•

Het bedienen van de bruggen

X

+

X

+

W, X, Y

X

+

A t/m D

Verharding en aanverwante zaken •

Beheer en onderhoud van verhardingen conform “BOR in Beeld” op

•

Beheer en onderhoud van beweegbare en vaste bruggen, viaducten en tunnels.

kwaliteitsniveau “basis”. M


Bereikbaarheid

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

X

+


Autoverkeer Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Verkeersafwikkeling

De waardering van de weggebruikers over de verkeersafwikkeling op het

op hoofdwegennet (D)

hoofdwegennet is gedaald. Hierbij speelt dat de aanpak van de infrastructuur (o.a. de Haak om Leeuwarden) achterblijft bij de groei van het autoverkeer. In 2007 is het project Gebiedsgericht Benutten (GGB) gestart – samen met rijks- en provinciale overheid – om tot 2014 (realisering van de Haak) de bestaande infrastructuur zo optimaal mogelijk te benutten.

Bedrijven met een

Er is een afname van bedrijven met een vervoerplan. Dit is in afwijking van de

vervoerplan (E)

subdoelstelling. In 2006 en 2007 zijn de inspanningen gericht op het maken van een vervoerplan voor onze eigen organisatie. Dit o.a. als voorbeeldfunctie. Er is dus vanaf 2005 niets gedaan aan stimulering richting bedrijven op het vlak van vervoerplannen, omdat we eerst onze eigen zaak op orde moeten hebben. Dus geen stimulatie en dat zie je terug in het effect. Het opstellen van vervoerplannen kan de gemeente alleen afdwingen bij bedrijven met meer dan 500 werknemers. Verder heeft de wetgever de randvoorwaarden zodanig geteld, dat deze in de

131



praktijk moeilijk afdwingbaar zijn. Vanaf 2008 zal er wettelijk iets wijzigen (in milieuvergunningen). Mobiliteitsmanagement zal voor overheid en bedrijfsleven in de toekomst minder vrijblijvend zijn. Binnen de milieuvergunningen voor bedrijven met meer dan 50 werknemers zal een vervoerplan een prominentere plaats krijgen. Voor de gemeente is met name een rol weggelegd voor de milieuhandhavers. Overige toelichting Afname van groei

Voor de indicator “afname van de groei op andere wegen dan het

autoverkeer (A)

hoofdwegenennet” zijn nog geen resultaten bekend, zodat hieruit geen conclusies getrokken kunnen worden.

Doorstroming

De afname van de vertraging van het autoverkeer in de ochtendspits op de

autoverkeer (C)

invalswegen heeft zich positief ontwikkeld t.a.v. de verwachting bij de begroting. Hiervoor is geen aanwijsbare oorzaak. Er is wel een verschuiving opgetreden in drukste invalsweg: in 2005 was dit de Mr. P.J. Troelstraweg en in 2007 is dit de Overijsselse weg.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Stadsring West en

De studie naar de gewenste kruispuntsvormen in de stadsring duurt langer dan

Noordoost

voorzien. In 2008 zullen de voorbereidingen starten voor de start van de uitvoering in 2009 van de kruispunt(en) op de Stadsring tussen het Europa-plein en de Snekertrekweg.

Drachtstercomplex

De studie naar de oplossingen voor de lange termijn op het Drachtstercomplex is niet in 2007 gereed vanwege langere voorbereidingstijd dan verwacht, maar zal rond de maand mei van 2008 zijn afgerond.

Noordwesttangent

Het Noordwesttangent betreft een provinciaal project. De uitvoering hiervan is vertraagd. De bestemmingsplanprocedure is afgerond. De provincie is nog in onderhandeling met de eigenaren van benodigde gronden. Volgens de huidige planning wordt de weg eind 2010 in zijn geheel opengesteld voor het verkeer. Het compensatiepakket Zuiderzeelijn (ZZL) biedt voor Leeuwarden goede kansen om de projecten Haak, Westelijke Invalsweg, Drachtstercomplex, Station Werpsterhoek en de (gedeeltelijke) verdubbeling van het spoor LeeuwardenGroningen, tijdig en met een substantiële hoeveelheid middelen van het Rijk, te kunnen realiseren.

Overige toelichting Westelijke Invalsweg

De stand van zaken m.b.t. de Westelijke Invalsweg is als volgt: De rotonde in de Zwettestraat – als eerste onderdeel van de Westelijke invalsweg – zal dit jaar worden gerealiseerd. Het ontwerp voor de 1e fase (het deel tussen de aansluiting met de Haak en de hierboven genoemde rotonde) is gereed. Er volgt een realisatiebesluit, gevolgd door ruimtelijke procedures. De start van de uitvoering is volgens de huidige planning in 2009.

Gebiedsgericht

Er loopt op dit moment het project Gebiedsgericht Benutten (GGB). De GGB studie

Benutten

is een project dat ervoor moet zorgen Leeuwarden tot 2012-2014 bereikbaar te houden. 2014 is namelijk het jaar dat de Haak rond Leeuwarden gerealiseerd is, waardoor het verkeer beter verwerkt kan worden. Tot die tijd is afwachten geen optie. In opdracht van de strategiegroep Bereikbaarheid Leeuwarden voert daarom de provincie Fryslân samen met de gemeente Leeuwarden en Rijkswaterstaat het project gebiedsgericht benutten uit. GGB is een methodiek waarmee de bestaande

132



infra zo optimaal mogelijk (volgens beleid) benut wordt. Door het gezamenlijk belang is samenwerking essentieel. Door samenwerking is het resultaat groter dan dat iedere wegbeheerder zelfstandig aan de slag gaat. Het GGB project is de zomer van 2007 gestart en medio 2008 zullen naar verwachting de eerste maatregelen worden ingevoerd. Speerpunten Doorstroming

In zijn algemeenheid is er op diverse niveaus (van hoofdwegennet tot

autoverkeer

woonstraten) gewerkt aan maatregelen ter bevordering van de verkeersveiligheid voor zowel autoverkeer als fietsverkeer in combinatie met maatregelen ter bevordering van de doorstroming. Veelal betreffen het maatregelen die niet altijd direct zichtbaar zijn, omdat het bijvoorbeeld kleinschalige maatregelen betreft of maatregelen die getroffen zijn binnen verkeersregeltechnische programma’s.

Nieuw beleid

Voor de uitvoering van maatregelen uit het GVVP zijn voor de periode 2007 t/m 2010, naast de stelpost infrastructuur, ook middelen nieuw beleid beschikbaar voor de afdekking van een investeringsvolume van € 2.400.000 per jaar.

Subconclusie

De indicatoren geven over het algemeen een goed beeld passend binnen de doelstelling. De waardering van de verkeersafwikkeling op het hoofdwegennet blijft echter iets achter. Voorts liggen de voorbereidingen van de projecten redelijk op schema. De uitvoering van een aantal grote projecten volgt nog.

Openbaar Vervoer Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Gebruik (F)

Het aantal reizigers in het openbaar vervoer (indicator F) is gestegen. Dit komt overeen met de regionale trend.

Overige toelichting (G)

Indicator G blijkt in de praktijk geen werkbare indicator: de exploitatiesnelheid op de OV-assen wordt namelijk niet bijgehouden door de vervoerder. Voorstel is om deze indicator te schrappen.

Veiligheid (I)

Voor indicator behorend bij de subdoelen H en I zijn nog geen gegevens binnen, zodat conclusies niet mogelijk zijn. Naar verwachting komen de cijfers in juni 2008 beschikbaar.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking OV chipkaart

De OV chipkaart als betaalmiddel is door het rijk uitgesteld vanwege implementatieproblemen bij pilot-projecten.

Overige toelichting Stadsvervoer

De aanbesteding van de stadsdienst is succesvol verlopen. Met ingang van 2008

Speerpunten

De OV chipkaart als betaalmiddel in de stadsbussen is uitgesteld tot 2009 i.v.m.

wordt het vervoer uitgevoerd door Connexxion. landelijke problemen. Subconclusie

Over het algemeen is het openbaar vervoer goed op orde. Er ontbreekt nu een aantal indicatoren. Een aandachtspunt bij de volgende programmabegroting is het ontwikkelen van andere en/of nieuwe geschikte indicatoren, zodat er betere monitoring kan plaatsvinden.

Fietsverkeer Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

Geen

Overige toelichting

Voor de indicatoren M en P zijn er nog geen gegevens beschikbaar. Het streven is

133


(M); (P)


om dit jaar – in combinatie met de zogenaamde fietsbalans (uitvoering onderzoek naar het fietsklimaat in de gemeente) – gegevens m.b.t. deze indicatoren mee te nemen.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Binnenstad-Noord

De fietsroute tussen de binnenstad en Leeuwarden-Noord (via de Spanjaardslaan, de Rengerslaan, de Camstraburen en de Dokkumertrekweg) is grotendeels gerealiseerd. Het laatste deel langs de Dokkumertrekweg zal in 2008 worden afgerond. Er is enige vertraging ontstaan door werkzaamheden van de nutsbedrijven.

Ongelijkvloerse

De voorbereidingen voor het realiseren van een ongelijkvloerse oversteek voor

oversteek

langzaam verkeer bij het Oostergoplein heeft meer tijd gekost dan was voorzien.

Oostergoplein

Dit heeft voornamelijk te maken met het onderzoeken van alternatieve plannen die door bewoners zijn ingediend.

Fietsenstallingen

Er is een vertraging ontstaan bij het project fietsenstalling binnenstad, vanwege langere voorbereidingstijd door de complexiteit van het project. De uitgangspunten zijn inmiddels geformuleerd.

Overige toelichting Fietsverbinding naar

Het eerste deel van de fietsverbinding via het aquaduct Langdeel Zuiderburen naar

Boarnsterhim

Boarnsterhim zal in 2008 worden uitgevoerd. Het betreft de beweegbare fietsbrug over de nauwe Greuns.

Speerpunten Voorrang rotondes

De 10 rotondes rond de binnenstad zijn aangepast, zodat fietsers voorrang hebben op het autoverkeer.

Subconclusie

Over het algemeen is het fietsverkeer goed op orde. Er ontbreken nu een wel aantal indicatoren. Een aantal projecten zijn qua uitvoering vertraagd. De belangrijkste vertraging is het project fietsenstalling binnenstad. Dit is een belangrijk aandachtspunt.

Parkeren Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking (J)

De doelstelling m.b.t. de hoeveelheid parkeerplaatsen in en rond de binnenstad is ruimschoots gehaald (een afwijking in positieve zin).

Overige toelichting

Er is sprake van een hoge waardering van weggebruikers t.a.v. de beschikbaarheid

(K)

van parkeerplaatsen. Uit het onderzoek naar de bezettingsgraad blijkt dat er op piekmomenten voldoende parkeerplaatsen zijn. Er is daarbij onderscheid gemaakt tussen de drukste periode van het jaar (de maand november) en een periode die representatief is voor de rest van het jaar (april). In de drukste periode van het jaar is de bezettingsgraad goed. Er is dan een goed evenwicht tussen vraag en aanbod.


Geen

Speerpunten

De oplevering van parkeergarage Oldehoofsterkerkhof (OHK) en de digitalisering van parkeerbewijzen heeft plaatsgevonden.

Subconclusie

134

Over het algemeen is het parkeren goed op orde.



Verkeersmaatregelen/verkeersveiligheid Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Minder

Er is sprake van een substantiële afname van het aantal verkeersslachtoffers (een

verkeersslachtoffers

afwijking in positieve zin). De infrastructurele maatregelen op het hoofdwegennet

(Q)

en in 30 km gebieden (o.a. snelheidsremmende maatregelen) hebben hiertoe bijgedragen.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Vlietsterbrug

De voorbereidingen aan het kruispunt Vlietsterbrug/Nieuwekade hebben in 2007 plaatsgevonden. Alleen de uitvoering is doorgeschoven naar 2008, vanwege beter werkbaar weer in het voorjaar.

Speerpunten Kruispunten

Aanpak van de kruispunten in de Spanjaardslaan, het kruispunt Stinzenflora/Aldlânsdyk en kruispunt J. Botkeweg/Aldlânsdyk is gerealiseerd.

Subconclusie

Over het algemeen zijn de verkeersmaatregelen/verkeersveiligheid goed op orde.

Water en aanverwante zaken Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Minder afval in

Het percentage bewoners dat zich vaak ergert aan het afval in vijvers/grachten is

vijvers/grachten (T)

gedaald. Een mogelijke verklaring voor deze positieve ontwikkeling is dat de sturing op beeldkwaliteit steeds meer effect oplevert.


geen

Subconclusie

Het programma loopt volgens planning en de indicatoren zijn over het algemeen stabiel.

Verharding en aanverwante zaken Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

geen

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijkingen

geen

Subconclusie

De indicatoren blijven stabiel en het programma loopt volgens planning.

135




A B C

012 013 014 015 016 017 018 019








11.848 -239

3.908 91

9.460 319

25.216 171

8.584 181

Resultaat 2007 Beleidsproducten Openbaar vervoer Spoorlijnen Waterwerken Verhardingen Kunstwerken Verkeersmaatregelen Verkeer en vervoer Parkeren

Kapitaallasten

0 -10 -3 30 39 -295 -239

Apparaatskosten -19 2 12 -91 53 21 -14 127 91

Overige lasten -149 0 4 104 -7 18 51 298 319

Totale lasten -168 2 16 3 42 69 76 131 171

x € 1.000 Saldo -17.978 -16.983 -16.632 352 x € 1.000 Saldo

Totale Baten 202

34 2 9 125 53 72 55 0 352

-6 123 11 3 -21 -131 181


Kapitaal- Apparaats-

Overige

Totale

Totale

lasten

kosten

kosten

lasten

baten

Saldo

1.

Parkeren

-295

127

1.723

1.555

-130

1.425

2.

Verhardingen

0

0

3

3

123

126

3.

Openbaar vervoer

0

0

-187

-187

187

4.

Investeringen Verkeersmaatr.

30

0

30

0 30 0

- verrekeningen met reserves : 1.

0

Parkeren

-1.425

-1.425

0

-1.425 0


Totaal

26

-36

205

195

1

196

-239

91

319

171

181

352


Programma Infrastructuur / bereikbaarheid Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Parkeren

Omdat het resultaat van parkeren wordt verrekend met de reserve parkeren, heeft dit onderdeel geen invloed op het resultaat. Op begrotingsbasis was rekening gehouden met een tekort op parkeren van € 1,7 mln (in de begroting is dit bedrag als onttrekking aan de reserve parkeren geraamd). Het werkelijke tekort 2007 kon beperkt blijven tot € 0,3 mln, zodat sprake is van een voordeel van € 1,4 mln. Dit voordeel is als volgt tot stand gekomen. Bij het opstellen van de begroting werd uitgegaan van een tekort bij cv parkeren van € 1,8 mln omdat werd verondersteld dat de parkeergarage Zaailand in

136



verband met het project Zaailand in de 2e helft van 2007 dicht zou zijn en dat de nieuwe parkeergarage Oldehoofsterkerkhof te kampen zou hebben met aanloopverliezen. Op basis van de tussentijdse rapportages is over 2007 een voorlopig nadelig resultaat bepaald van afgerond € 0,7 mln. Per saldo is er derhalve een voordeel van € 1,1 mln. Op apparaatskosten is een voordeel van € 127.000 doordat met name vanwege ziekte en vacatures de inzet van de parkeercontroleurs lager is geweest dan geraamd. De parkeeropbrengsten waren per saldo € 200.000 lager dan begroot. Hoewel de opbrengst uit meters en automaten € 51.000 hoger is dan begroot, zijn de inkomsten uit parkeerbelasting en parkeervergunningen respectievelijk € 212.000 en € 39.000 lager dan begroot. Het nadeel op de parkeerbelasting is het gevolg van: •

een fors lagere inzet van parkeercontroleurs vanwege ziekte en vacatures;

•

de uitbreiding van de blauwe zone;

•

door een toename van het aantal Mulder-feiten (parkeerovertredingen waarvan de opbrengsten naar het rijk gaan) ten koste van het aantal naheffingsaanslagen (overschrijding parkeertijd waarvan de opbrengsten ten gunste komen van de gemeente).

Daarnaast kan worden geconstateerd dat op basis van de opbrengsten van de afgelopen jaren de raming te hoog is. In de begroting 2008 is daarom de raming voor parkeerbelasting naar beneden bijgesteld. Tot slot kan nog worden gesteld dat door een actief handhavingsbeleid parkeerders steeds meer risicomijdend gedrag gaan vertonen waardoor minder overtredingen plaatsvinden. In de begroting 2007 zijn geen kapitaallasten opgenomen voor de 4e laag Klanderij en de parkeergarage Oldehoofsterkerkhof, omdat het de bedoeling was om deze objecten over te dragen aan de cv parkeren. Op basis van fiscale overwegingen is in 2007 echter besloten om deze 2 objecten in beheer te geven bij cv parkeren tegen betaling van een gebruikersvergoeding, hetgeen betekent dat de kapitaallasten ten laste komen van het product parkeren. De kapitaallasten zijn hierdoor € 496.000 hoger dan geraamd. Van de cv parkeren is een niet geraamde gebruikersvergoeding ontvangen van € 823.000 Hierdoor bedraagt het (incidentele) voordeel op dit onderdeel per saldo € 327.000. Het voordeel is eenmalig omdat de kapitaallasten 2007 slechts betrekking hebben op een deel van 2007, omdat de parkeergarage OHK pas in de loop van 2007 is opgeleverd. De kapitaallasten voor de vervanging van parkeermeters en –automaten zijn met € 40.000 onderschreden doordat in 2007 in afwachting van de uitkomsten van een onderzoek naar de aanbesteding de investeringen beperkt zijn gebleven. Een voordeel op de kapitaallasten is verder ontstaan met betrekking tot de invoering van betaald parkeren bij het WTC-Expo. Omdat de afschrijving per 1 januari 2008 is gestart ontstaat in 2007 een voordeel van € 169.000. De vergoeding voor het betaald parkeren WTC-Expo komt pas met ingang van 2008 ten gunste van dit product. Per saldo verloopt dit budgettair neutraal voor het product.

137


2. Verhardingen


Het voordeel op verhardingen bedraagt € 126.000 en bestaat uit een klein voordeel op de overige kosten van € 3.000 en een voordeel van € 123.000 op de baten. Het voordeel op de baten van € 123.000 betreft voor € 100.000 een voordeel op de legesopbrengst voor het graven van sleuven. Daarnaast is € 15.000 ontvangen van een woningbouwvereniging als bijdrage in herstraatwerkzaamheden. Tot slot nog diverse kleinere opbrengsten van € 8.000.

3. Openbaar vervoer

Voor 2007 was een voordelig verschil geraamd van € 120.000 tussen de exploitatiebijdrage aan Arriva voor het uitvoeren van het openbaar vervoer en de bijdrage van het rijk. In overeenstemming met het gemeentelijk beleid is dit voordeel geraamd als storting in de voorziening openbaar vervoer. De bijdrage aan Arriva in 2007 was echter € 300.000 hoger dan verwacht vanwege de betaling van de loon- en prijsbijstelling 2007 (€ 102.000), het rijden van één extra lijn (€ 51.000), de loon- en prijsbijstelling over 2005 en 2006 (€ 134.000) die nog niet in de raming was meegenomen en de reguliere bijdrage was een kleine € 13.000 hoger dan geraamd. De bijdrage van het Rijk was € 130.000 hoger dan geraamd. Daarnaast nog een kleine overschrijding op overige uitgaven van € 7.000. Per saldo bedraagt het nadeel op openbaar vervoer derhalve € 177.000. Dit had als consequentie dat de geraamde storting in de voorziening openbaar vervoer niet kon worden gedaan (voordeel € 120.000) maar dat een onttrekking moest plaatsvinden van € 57.000 om dit onderdeel voor de exploitatie budgettair neutraal te laten verlopen overeenkomstig het gemeentelijk beleid. Hierdoor bedraagt het nadeel op de lasten € 187.000 (exploitatie-bijdrage € 300.000 nadeel; storting voorziening € 120.000 voordeel; overige uitgaven € 7.000 nadeel) en het voordeel op de baten € 187.000 (bijdrage rijk € 130.000 voordeel; bijdrage voorziening € 57.000 voordeel). Met ingang van 2008 wordt het vervoer uitgevoerd door Connexxion.

Algemeen

Het stadsvervoer was vanaf 2002 t/m 2007 gegund aan Arriva. In het bestek was een bonus/malus-regeling opgenomen. Een bonus werd uitgekeerd bij groei en een malus bij een daling van de reizigers. Er is in 2002 sprake geweest van een bonus en in 2003 van een malus. Ook de rijksbijdrage was hieraan gekoppeld. Echter in 2004 is de rijksbijdrage bevroren en was er geen koppeling meer met de bonus/malus-regeling te maken. Daarom is er in 2005 met Arriva een meerjarenafspraak gemaakt tot einde concessie. Uitgangspunt van deze afspraak was dat er in 2006 en 2007 geen bezuinigingen meer werden doorgevoerd en dus twee jaar lang dezelfde dienstregeling kon worden gereden (duidelijkheid voor de reiziger dat ook heeft geresulteerd in een fors hogere waardering van de klanten voor de stadsdienst). Deze afspraak had wel tot gevolg dat er in 2007 (in tegenstelling tot de voorgaande jaren van de concessie) geen toevoeging aan de voorziening (hetgeen verantwoord was gezien de omvang van de voorziening) meer ging plaatsvinden. Tot slot was er nog een addertje onder het gras in die zin dat de loon-prijscompensatie die de gemeente ontving van het rijk alleen van toepassing was op de rijksbijdrage maar niet op de opbrengsten uit de kaartverkoop van Arriva. In het bestek was echter opgenomen dat Arriva over zowel de rijksbijdrage als over de kaartopbrengsten een loon-prijscompensatie van de gemeente moest krijgen. Ook deze financiële afwikkeling is in het resultaat van 2007 opgenomen.

138



De stand van de voorziening Openbaar Vervoer bedraagt per 31 december 2007 € 788.000. In de B&W vergadering van 7 september 2004 zijn de criteria met betrekking tot de besteding van deze middelen vastgesteld. 4. Investeringen

De kapitaallasten zijn € 30.000 lager dan geraamd. Dit voordeel is ontstaan

Verkeersmaat-

doordat de kredieten voor het vervangen van verkeersborden nog niet volledig zijn

regelen

aangewend waardoor de afschrijving in 2007 nog niet is gestart.

Eindconclusie programma Infrastructuur/bereikbaarheid Successen 1.

2.

Verkeers-

De aanpak van verkeersveiligheidknelpunten. Dit blijkt o.a. uit een substantiële

veiligheid

afname van het aantal verkeersslachtoffers.

Parkeren

De doelstelling m.b.t. de hoeveelheid parkeerplaatsen in en rond de binnenstad is ruimschoots gehaald. Ook uit het onderzoek naar de bezettingsgraad blijkt dat op piekmomenten voldoende parkeerplaatsen zijn. Daarnaast is de betalingsmogelijkheid uitgebreid door de invoering van betaald parkeren met de mobiele telefoon. Ook de parkeerbewijzen zijn gedigitaliseerd.

Verbeterpunten 1. Planningen

Meer aandacht voor de planningen van complexe infrastructurele projecten. Bij de programmabegroting 2009 extra aandacht besteden aan de doelen en de indicatoren. Mogelijk kunnen sommige indicatoren worden samengevoegd.

Eindconclusie Met name de majeure infrastructurele projecten binnen dit programma zijn veelal complex van aard. Door deze complexiteit zal er scherp aandacht moeten zijn voor een realistische planning en een goede communicatie hierover. Het compensatiepakket Zuiderzeelijn (ZZL) biedt voor Leeuwarden goede kansen om de projecten Haak, Westelijke Invalsweg, Drachtstercomplex, Station Werpsterhoek en de (gedeeltelijke) verdubbeling van het spoor Leeuwarden-Groningen, tijdig en met een substantiële hoeveelheid middelen van het Rijk, te kunnen realiseren.

139


140



2.1 Programmaverantwoording: Programma Dienstverlening (8)

Programma Dienstverlening (8) Raadscommissie: Bestuur en Middelen


Programmamanager: J.C. Lens a.i.

Speerpunten voor het begrotingsjaar • Gefaseerde invoering van een callcenter als opstap naar een Klant Contact Centrum, als de toegangspoort voor alle overheidsdienstverlening • Verbetering dienstverlening aan ondernemers • Voorbereiding invoering kwaliteitshandvest • Uitbreiding van de mogelijkheden om gewilde producten (webdiensten) via internet te betrekken (meer selfservice) • Invoering omgevingsvergunning Realisatie en voortgang speerpunten KCC als geheel

Er is een ‘houtskoolschets’ t.a.v. de organisatie-inrichting gemaakt; De servicestrategie is geactualiseerd

Callcenter

Er is een migratieplanning en exploitatievoorstel Callcenter in de maak i.s.m. sectormanagers Gemeente Leeuwarden

Dienstverlening aan ondernemers

Er is een aparte ontvangst voor ondernemers gerealiseerd

Kwaliteitshandvest

Het Kwaliteitshandvest is opgesteld; voor interne communicatie is het ‘Handboek Hoffelijkheid’ gemaakt

Uitbreiding webdiensten

Het aantal webdiensten is uitgebreid en de website is geactualiseerd

Omgevingsvergunning

Een blauwdruk en procesontwerp omgevingsvergunning liggen klaar (invoering is van Rijkswege uitgesteld)

Successen 1. De tevredenheid over de dienstverlening neemt toe; de Gemeente Leeuwarden is gestegen op de ranglijst overheid.advies.nl van 83 naar 15. 2. Het Kwaliteitshandvest is voorbereid en besluitvorming is afgerond. Verbeterpunten 1. De inrichting van het Callcenter is nog niet zo ver als gepland 2. Dienstverlening kan altijd beter(telefonische bereikbaarheid, uitbreiding aantal webdiensten en afhandeling van post)

141





Strategische hoofddoelen 1. Goede publieke dienstverlening

Subdoelstellingen 20082 A) Een vraaggericht, klantvriendelijk en transparant ingerichte dienstverlening (het proces); burgers, ondernemers en instellingen (‘klanten’) zijn tevreden over de publieke dienstverlening en worden minimaal belast.

2. Hogere kwaliteit van het productaanbod

B) Inhoudelijk goede producten. ‘Klant’ krijgt waar hij/zij voor komt.

3. Verbetering van de beschikbaarheid en

C) Goede beschikbaarheid en bereikbaarheid van de dienstverlening.

Goede publieke dienstverlening met een positieve bijdrage aan het maatschappelijk verkeer en het uitvoeren van de gemeentelijke taken bereikbaarheid van de producten en diensten (incl. belasting ‘klant’) 4. Marktconformisering van de prijs van producten

D) Een reële en betaalbare prijs van producten en diensten.

en diensten

2

5. Grotere bekendheid van de publieke

E) ‘Klanten’ zijn goed bekend met de publieke dienstverlening en worden

dienstverlening bij burgers en ondernemers

ook goed bereikt.

In vergelijking tot de programmabegroting 2007 zijn de subdoelstellingen concreter geformuleerd waardoor zij beter aansluit op de systematiek van de doelenboom.

142




Nul-

Real

Begr

Begr

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

2008

2009

Goede publieke dienstverlening A

Een goede publieke dienstverlening met een positieve bijdrage aan het maatschappelijk verkeer en het uitvoeren van de gemeentelijke taken. Indicatoren:

Klanttevredenheid (rapportcijfer algemeen)

6.8

6.93

7.0

-0.1

7.0

7.0

-0.4

7.0

7.0

subindicatoren:

klanttevredenheid burgers (rapportcijfer)

6.8

6.64

7.0

ondernemerstevredenheid (rapportcijfer)

5.5

6.5

7.0

-0.5

6.0

6.2

bezoekerstevredenheid (rapportcijfer)

7.0

7.3

7.0

+0.3

7.0

7.0

Kwaliteit productaanbod, klantgerichtheid, klantvriendelijkheid, betrouwbaarheid, belasting B

Verbetering van de kwaliteit van het productaanbod Indicatoren:

Percentage klanten dat tevreden is over service

82%

88%7

85%

+3%

85%

85%

71%

82%8

95%

-13%

75%

80%

10min

8.4min

<10

+1.6

<10

<10

78%

83%

80%

+3%

80%

80%

--

6,5%

15%

-8,5%

5%

7%

--

68%9

75%

-7%

10

17%

9,1%

<17%

+7,9%

15%

15%

179

157

<124

-33

250

200

(bejegening, gemak/logica/aansluiting bij de vraag) (balie en telefoon)

Percentage klanten dat vertrouwen heeft in nakomen afspraken (balie en telefoon)

gemiddelde wachttijden voor producten (balie)

Percentage klanten dat tevreden is over de wachttijden (balie)

percentage klantcontacten op afspraak (t.o.v. het totaal aantal baliebezoeken)

percentage producten dat rechtstreeks wordt afgehandeld (in 1 klantcontact)

percentage (deels) gegronde bezwaren tov het totaal aantal bezwaarschriften5

aantal klachten6

3

Dit cijfer is anders samengesteld dan in voorgaande jaren, omdat er in het Klanttevredenheidsonderzoek (KTO) geen onderzoek is gedaan naar de telefonische dienstverlening. Dit cijfer bestaat uit de klanttevredenheidscijfer uit het KTO en de waardering van de telefonische dienstverlening uit de Benchmark Publiekszaken 2007. 4 Dit cijfer is anders samengesteld dan in voorgaande jaren, omdat er in het KTO geen onderzoek is gedaan naar de telefonische dienstverlening. Dit cijfer bestaat uit de klanttevredenheidscijfer uit het KTO en de waardering van de klant m.b.t. de telefonische dienstverlening uit de Benchmark Publiekszaken 2007. 5 Nulmeting 2006. Betreft bezwaarschriften Algemene kamer, excl. Bezwaarschriften OZB, bouwvergunningen, milieuvergunningen, Burgerzaken, Sociale Zaken, Belastingen. 6 Nulmeting 2003. 7 Dit cijfer is alleen gebaseerd op de cijfers van tevredenheid en logica van de baliedienstverlening, omdat telefonie in 2007 niet is gemeten. 8 In 2007 alleen balie gemeten. 9 Afkomstig uit KTO. 10 In begroting 2008 zijn balie en telefoon gescheiden

143



Subdoelstellingen

Nul-

Real

Begr

Begr

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

2008

2009

71%

87%

80%

+7%

80%

80%

71%

74%

80%

-6%

73%

75%

63%

63%

80%

-17%

80%

80%

Ja

Ja

Ja

Ja

Ja

0

1412

50

-36

32

72

70%

72%13

70%

+2%

72%

75%

7%

6%

<7%

+1%

≤7%

≤7%

6.4

6.4

7.5

-1.1

6.8

7.0

Beschikbaarheid & bereikbaarheid C

Verbetering van de beschikbaarheid en bereikbaarheid van de publieke dienstverlening Indicatoren: BALIE

Percentage klanten dat tevreden is over bereikbaarheid cq. toegankelijkheid

Percentage klanten dat tevreden is over openingstijden

TELEFOON

Percentage telefoontjes op het hoofdnummer binnen 20 seconden opgenomen11

WEBSITE •

voldoen aan “Drempels weg” eisen voor website

•

totaal aantal producten dat via de website verkrijgbaar is (transacties)

POST/E-MAIL •

percentage van aanvragen en verzoeken dat binnen de afgesproken of wettelijke termijnen zijn afgehandeld

Prijs D

Marktconformisering van de prijs van producten en diensten Indicatoren: •

Percentage afwijking tov gemiddeld prijsniveau deelnemende gemeenten benchmark14

•

Klanttevredenheid over prijs/kwaliteit – verhouding (rapportcijfer)15

Bekendheid E

Grotere bekendheid van de publieke dienstverlening bij burgers en bedrijven Indicatoren: bekendheid kanalen •

inwoners gemeente op leeuwarden.nl geweest

43%

71%16

70%

1%

70%

70%

•

bekend bij inwoners Gemeente Leeuwarden hoe

38%

31%

70%

-39%

70%

70%

klacht kan worden ingediend

11

Nulmeting 2007 op basis van bijgestelde norm. Cumulatief cijfer t/m 2007. In 2007 7 nieuwe webdiensten gerealiseerd. 13 Percentage is gebaseerd op diverse centraal binnen gekomen en geregistreerde verzoeken en aanvragen van burgers en ondernemers (48% binnen 8 weken als afgehandeld aangeboden ter archivering), vergunningaanvragen bouw, monumenten, sloop, gebruik openbare ruimte, kap (95-100% binnen wettelijk gestelde termijn afgehandeld), subsidieaanvragen Welzijn (44% binnen wettelijk gestelde termijn afgehandeld), bezwaarschriften Algemene Kamer en Belastingen (95-100% binnen wettelijk gestelde termijn). 14 Nulmeting 2006. Cijfer gebaseerd op benchmarkscore verschil prijs boodschappenmand Leeuwarden ten opzichte van gemiddelde prijs boodschappenmand alle deelnemende gemeenten. 15 Nulmeting 2006. 16 Dit cijfer is afkomstig uit het wijksignaleringssysteem 2007 en is gebaseerd op de respondenten die internet gebruiken. Als we kijken naar alle burgers, dus inclusief de burgers die geen gebruik maken van internet, is 59% wel eens op www.leeuwarden.nl geweest. Wanneer men alleen de respondenten neemt die de vraag hebben beantwoord is 74% wel eens op www.leeuwarden.nl geweest. 12

144



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Prestaties Incidenteel

Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2007

2007

2008

2009

2010

doel

x

+/-

x

x

x

ABCE

X

+/-

Product (gestart in 2005) •

Uitbreiding aantal webdiensten (uitbreiding met 7 webdiensten in 2007, w.o. de omgevingsvergunning)

• •

Invoering Burger Service Nummer Vergroten van directe afhandeling van vragen,

ABC

+

meldingen en verzoeken

Product (nieuw in 2006) •

Invoering Bedrijvennummer

•

Invoering nieuw paspoort

x

+

BC x

At/mE

Product (nieuw in 2007) •

Invoering callcenter

X

+/-

X

ABC

•

Mee realiseren Servicepunt Bedrijven

X

+

X

ABE

•

Invoering kwaliteitshandvest

X

+/-

X

A

•

Meerealiseren omgevingsvergunning (VROM)

X

+

X

ABC

•

Laag houden administratieve lasten

x

+

x

•

Trainen medewerkers om klantcontact te

x

x

AB

+

professionaliseren •

Realiseren basisregistraties personen, adressen en

+

gebouwen om goede service en efficiënte dienstverlening te kunnen garanderen •

Vernieuwing website (inhoud en vormgeving)

+

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

+

ABC

+

ABD

III Management frontoffice

+

A

IV programmamanagement dienstverlening

+

A

V Dienstverleningsmonitor (perceptie onderzoek en feiten onderzoek)

+

A

VI Benchmark

+

A

VII Eigenaarschap informatiesystemen dienstverlening

+

A

VIII Samenwerken met ketenpartners

+

A


Product I Service Meldpunt (SMP) •

Het verstrekken van informatie, formulieren, geven van voorlichting en advies;

•

Het verwijzen en doorverwijzen;

•

Rechtstreekse afhandeling van aanvragen, verzoeken, meldingen en producten; Ondersteuning bij piek/dal belasting andere loketten;

II Burgerzaken •

Verstrekken documenten;

•

Uitbrengen adviezen t.b.v. derden;

•

Opmaken akten, latere vermeldingen burgerlijke stand en het geven van informatie hierover/


Klant Contact Centrum (KCC)

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

+

At/mE

145




Goede publieke dienstverlening Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

Geen

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Uitbreiding aantal

De digitale beschikbaarheid van de Gemeente Leeuwarden is verbeterd, maar nog

webdiensten nog niet

niet voldoende. Er zijn t/m 2007 14 webdiensten gerealiseerd in plaats van de

voldoende

geplande 50. Enerzijds zijn de ambities te hoog geweest en anderzijds kon door (technische) ontwikkelingen een aantal webdiensten niet gerealiseerd worden. Om onze ambities voor 2008 waar te kunnen gaan we met andere gemeenten samenwerken in het D!mpact-verband, wat ons de kans geeft tempo kunnen blijven maken. Daarnaast is door vertraging in de wetgeving de invoering van de omgevingsvergunning (WABO) uitgesteld van 1 januari 2008 naar 1 januari 2009. Daarom is het aanvragen van de Omgevingvergunning via de website van de Gemeente Leeuwarden nog niet mogelijk. Een blauwdruk organisatie-inrichting en het procesontwerp omgevingsvergunning liggen klaar. Met de invoering van de WABO wordt in 2008 de het aantal webdiensten in één keer fors uitgebreid.

Invoering Burger Service Nummer

Het BSN wordt door de gemeente uitgegeven. In verband met uitgestelde

(BSN)

wetgeving vindt de invoering plaats in 2008.

Gefaseerde invoering

De migratie van het Callcenter is nog niet zo ver als gepland. Een Plan van Aanpak

van een Callcenter:

organisatieontwikkeling is al wel door de OR behandeld; telefonische klantvragen

nog niet zo ver als

en processen Belastingen en Burgerzaken zijn in kaart gebracht; belastingvragen

gepland

zijn ondergebracht in het callcenter en i.s.m. de sectormanagers is een migratieplanning Callcenter in de maak. De migratie van burgerzaken is voor mei 2008 gepland.

Voorbereiding

Door de invoering van het Kwaliteitshandvest willen we onze klanten bekend

invoering

maken met onze normen en hetgeen ze van ons mogen verwachten. De invoering

Kwaliteitshandvest

is conform planning voorbereid en de besluitvorming is afgerond. De implementatie en promotie vindt plaats in 2008.

Speerpunten Verbetering

Voor ondernemers is een aparte ontvangst (fysiek loket) gerealiseerd. Tevens zijn

dienstverlening aan

er intern afspraken gemaakt tussen het Servicepunt Bedrijven (digitale loket) en

ondernemers

de inhoudelijk betrokken afdelingen (o.a. over termijnen). De ‘klant’ weet nu beter wat hij van het Servicepunt en de inhoudelijke afdelingen kan verwachten. Daarnaast is de informatievoorziening op internet verbeterd en is er een koppeling met het landelijke, digitale bedrijvenloket aangebracht.

Nieuw beleid KCC

Er is in de periode 2007 t/m 2010 2 miljoen toegekend aan de opzet van het KCC. Het merendeel hiervan wordt aangewend voor de inrichting van het Callcenter. De migratie van het Callcenter is methodisch nog niet volledig uitgewerkt en kost daardoor meer tijd dan aanvankelijk was verwacht. De invoering van het KCC ligt op koers.

146


Subconclusie


De algehele klanttevredenheid blijft stabiel (goed), de bezoekerstevredenheid is hoog.

Kwaliteit productaanbod, klantgerichtheid, klantvriendelijkheid, betrouwbaarheid, belasting Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking (B) Klanten hebben

Het percentage klanten dat vertrouwen heeft in het nakomen van afspraken (balie

vertrouwen in het

én telefoon) is in 2007 (82%) sterk toegenomen t.o.v. 2006 (67%). De beoogde

nakomen van

ambitie van 95% past bij een volledig ingericht KCC. In 2011 moet 80% van het

afspraken

totale aantal vragen rechtstreeks afgehandeld worden. Over deze afhandeling in het KCC willen we bij 95% van de klanten het vertrouwen over de afhandeling realiseren.

Het percentage

De Gemeente Leeuwarden wil het aantal klantcontacten op afspraak (t.o.v. het

klantcontacten op

totaal aantal baliebezoeken) vergroten. De beoogde ambitie van 15% past bij een

afspraak blijft achter

volledig ingericht KCC. Bovendien is het aantal producten waarvoor een afspraak gemaakt kan worden nu nog (te) beperkt (paspoort en rijbewijs).

Nog niet alle

De Gemeente Leeuwarden streeft er naar zo veel mogelijk klantvragen in 1

producten worden

klantcontact af te handelen. 68% Is al een behoorlijke score, zeker gelet op het

rechtstreeks (in 1

feit dat het KCC met Callcenter nog niet volledig is ingericht. Klanten moeten

klantcontact)

echter nog te vaak worden doorverbonden, vandaar dat het percentage van 75%

afgehandeld

niet is gehaald.

Het aantal klachten

Het aantal klachten bedroeg in 2007 157, hetzelfde aantal als in 2006. Voor 2007

blijft stabiel

was beoogd het aantal klachten onder de 124 te houden, maar dit bleek een te ambitieus aantal. Dit is dan ook bijgesteld in de begroting 2008 en 2009.

Publieksreacties als

Publieksreacties geven doorgaans een redelijke indicatie van de kwaliteitsbeleving

indicatie van de

van de klant als het gaat om dienstverlening. Hierbij zijn de volgende indicatoren

kwaliteit van de

van belang:

dienstverlening

- het aantal bezwaren - het aantal klachten - het aantal meldingen over de woonen leefomgeving (zie ook programma Woonen leefomgeving). Hoewel Gemeente Leeuwarden niet slecht presteert, moet het immer ons streven zijn het aantal bezwaren, klachten en meldingen tot een minimum terug te brengen.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking De klant zo min

Wij willen de klant zo weinig mogelijk belasten met administratieve rompslomp.

mogelijk belasten

Op 8 februari 2007 is het project ‘Leeuwarden ontregelt’ afgesloten met een symposium. Daarbij zijn voorstellen rondom - de asbest/ sloopmelding - kapvergunning - ventvergunning - evenementenvergunning - het horecabeleid - reclamebeleid - inkoopbeleid - en handhaving nader uitgewerkt en grotendeels uitgevoerd. Zo is bijvoorbeeld de APV aangepast waardoor er in veel minder gevallen een vergunning nodig is en is de ventvergunning afgeschaft. Er is meer informatie (bv. over vergunningen en het inkoopbeleid van de gemeente) via internet beschikbaar gesteld.

147


Subconclusie


De kwaliteit van het productaanbod en het serviceniveau blijven stabiel (goed), de betrouwbaarheid (vertrouwen in het nakomen afspraken) van de Gemeente Leeuwarden neemt de afgelopen 3 jaar alleen maar toe.

Beschikbaarheid en bereikbaarheid, Prijs, Bekendheid Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Klanten zijn meer

Het percentage klanten dat tevreden is over de openingstijden is t.o.v. 2006

tevreden over

(64%) toegenomen met 10%, maar is onder de gewenste 80% in 2007. Dit is

openingstijden (C)

grotendeels te verklaren door het toegenomen verlangen van de klant om ruime toegang tot diensten te hebben. Als de tevredenheid in 2008 blijft toenemen, is een heroverweging van de openingstijden niet nodig. In 2008 zullen we dan onze tijd vooral steken in het verbeteren van de bereikbaarheid van de dienstverlening via internet (24 uur per dag /7 dagen per week bereikbaar voor de klant). Hiermee bereiken we dezelfde doelstelling

De telefonische

Het percentage telefoontjes op het hoofdnummer dat binnen 20 seconden wordt

bereikbaarheid is voor

opgenomen, blijft achter (63%) bij de geplande 80%. Dit heeft deels te maken

verbetering vatbaar

met het feit dat de inrichting van het Callcenter nog niet zo ver is als gepland. Zie ook speerpunt invoering Callcenter.

Webdiensten

Er zijn minder producten via de website te verkrijgen dan gepland. Zie voor de verklaring hierboven.

Klachten (E)

Het percentage klanten dat weet hoe een klacht ingediend kan worden is in 2007 gedaald van 39% naar 31 % (driekwart daarvan is vrouw). Dit betekent echter niet dat de bekendheid met de publieke dienstverlening afneemt. Immers, als er geen behoefte is om een klacht in te dienen, dan is er ook geen behoefte om te weten hoe dat moet. Om echt zicht te krijgen op de bekendheid met de publieke dienstverlening bij het publiek, kunnen we in het vervolg beter kijken naar het percentage dat weet hoe een melding van overlast kan worden doorgegeven.


Geen

Overige toelichting Vernieuwing website

Er is een start gemaakt met de vernieuwing van de website: er is een nieuwe zoekmachine en de inhoud en teksten zijn in zomer 2007 geactualiseerd. Voorbereidingen voor de vernieuwing van de vormgeving zijn gestart om in voorjaar 2008 gestalte te krijgen.

Promotie webdiensten

De beschikbare webdiensten zijn onder de aandacht van klanten gebracht door o.a. een postercampagne, televisiespotjes en stickers op het wagenpark. Aan de balie en aan de telefoon wordt verwezen naar www.leeuwarden.nl.

Subconclusie

De tevredenheid over de beschikbaarheid en bereikbaarheid van producten en diensten via balie en internet neemt toe. De telefonische dienstverlening is voor verbetering vatbaar.

148




A B C

067 068 069 070


Kapitaallasten 3 0


Overige lasten 723 720



0

2.821 -2

664 56

3.486 54

1.791 47

Totale lasten -4 51 11 -3 54

Totale Baten -15 91 -14 -15 47


Resultaat 2007 Beleidsproducten Persoonsinformatie Indentificerende documenten Advisering derden burgerzaken Burgerlijke stand

Kapitaallasten 0

0

Apparaatskosten -0 0 -2 0 -2

Overige lasten -4 50 12 -3 56

x € 1.000 Saldo -1.793 -1.796 -1.695 101

x € 1.000 Saldo -19 141 -3 -18 101


Kapitaal-

App.-

Andere

Totale

Totale

lasten

kosten

lasten

lasten

baten

Saldo

1. Rijbewijzen/Paspoorten

0

91

91

2. Persoonsinformatie

0

-15

-15


0

0 0 0 0 0 - niet relevante posten :

0

-2

56

54

-29

25

Totaal

0

-2

56

54

47

101

Analyse en Toelichting Dienstverlening Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Paspoort/rijbewijs

Op de baten is er een voordelig resultaat van € 47.000. Dit verschil wordt voor een bedrag van € 91.000 veroorzaakt door hogere legesopbrengsten als gevolg van hogere uitgiften rijbewijzen € 67.000 en paspoorten € 24.000. De toename van het aantal afgegeven rijbewijzen is te verklaren doordat per 1 oktober 2006 een nieuw rijbewijs is ingevoerd Daardoor stijgt de vraag omdat relatief veel mensen dit moment afwachten om hun rijbewijs te vervangen. Weliswaar is hier in de begroting rekening mee gehouden, maar de stijging was in werkelijkheid nog iets groter dan voorzien. Het is mogelijk dat ook het nieuwe formaat van het rijbewijs (creditkaartformaat) hieraan heeft bijgedragen. Voor de komende jaren wordt een structureel voordeel op de rijbewijzen overigens niet verwacht. De sterke stijging van de vraag zal naar verwachting weer afnemen, bovendien staan

de tarieven van de gemeentelijke rijbewijsleges op dit moment

onder sterke politieke belangstelling waarbij het idee is geopperd om naar een

149



maximum tarief over te gaan. Dit kan betekenen dat de Gemeente Leeuwarden haar tarief moet verlagen. De toename van reisdocumenten is incidenteel van aard. 2. Persoonsinformatie

Verder is er een structureel tekort ontstaan op Persoonsinformatie van € 15.000. Door de landelijke uitwisseling van digitale bestanden worden gegevens steeds meer digitaal geraadpleegd. Dit heeft als keerzijde dat steeds minder betaalde inlichtingen worden verstrekt.

Overig

Daarnaast zijn er kleinere afwijkingen ontstaan op de baten van overige producten van per saldo € 29.000 negatief.

Eindconclusie totale programma Dienstverlening Successen 1.Tevredenheid

De tevredenheid over de dienstverlening neemt toe; de Gemeente Leeuwarden is gestegen op de ranglijst overheid.advies.nl van 83 naar 15.

2.Kwaliteitshandvest

Het Kwaliteitshandvest is voorbereid en besluitvorming is afgerond.

Verbeterpunten 1.Callcenter

De inrichting van het Callcenter is nog niet zo ver als gepland.

2.Dienstverlening

Dienstverlening kan altijd beter (telefonische bereikbaarheid, uitbreiding aantal webdiensten en afhandeling van post).

Eindconclusie Leeuwarden is hard op weg naar een KCC. Er staat al veel in de steigers; denk aan de omgevingsvergunning (minder administratieve rompslomp), dienstverlening via het callcenter (snel en direct worden geholpen) en via het internet (meer selfservice). Een aantal zaken is al bereikt: baliedienstverlening (bezoekerstevredenheid, bereikbaarheid) zit blijvend op een hoog niveau, het Kwaliteitshandvest is vastgesteld zodat onze klanten weten wat ze van ons mogen verwachten- en de dienstverlening aan ondernemers is verbeterd.

150


2.1 Programmaverantwoording: Programma Politiek bestuur (9)

Programma Politiek bestuur Raadscommissie: Bestuur en Middelen

Portefeuillehouder: Burgemeester F. Crone

Programmamanager: P. Meerdink

Speerpunten voor het begrotingsjaar • Samenwerking binnen Europa • Promotie en marketing (expeditie Leeuwarden)

Realisatie en voortgang speerpunten Europa Samenwerking richt zich vooral op energie en duurzaamheid. Promotie en Marketing

De campagne ‘Kijk, dat is het mooie van Leeuwarden’ wordt steeds bekender.

Successen 1. Herkenbaarheid van de stad, zijn bestuur en volksvertegenwoordiging. 2. Bestuurlijke samenwerking in de stadsregio 3. De uitvoering van het collegeprogramma is royaal over de helft halverwege deze collegeperiode.

Verbeterpunten 1. Verbetering van de P&C instrumenten op grond van de conclusies uit de evaluatie procesgang voorbereiding programmabegroting en de aanbevelingen van de jury Kordes Trofee. 2. Verbetering van de gemeentelijke website, m.n. de toegankelijkheid en navigatiegemak bij het vinden van informatie. 3. Vergroten en verbeteren van burgerparticipatie en informatievoorziening aan burgers o.a. door uitvoering te geven aan de aanbevelingen van de burgervisitatiecommissie.

151



Wat wilden we bereiken? Doelenboom

Strategisch algemeen doel

Een transparant, effectief en samenwerkend politiek bestuur


Subdoelen

Goede volksvertegenwoordiging

A.

Professionele raad en raadsleden

B.

Een goede publieke verantwoording

Heldere hoofdrichtingen

C.

Leesbare en toegankelijke beleidsuitgangspunten (kaderbrief, programmabegroting, jaarstukken en beleidsnota’s)

D.

Een goed geïnformeerde raad en goed informerend colelge.

E.

Betrokkenheid van de burgers bij het ontwikkelen van beleid.

Een conforme uitvoering en uitwerking (door het College)

F.

Goed functionerende planning & control cyclus.

Effectieve bundeling van krachten

G.

Maximale benutting van middelen en partners en gericht werken met partners.

152




Nul-

Real

Begr

Begr

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

2008

2009

≤ 25

≤ 20

Volksvertegenwoordiging A

Professionele raad en raadsleden Indicator:

(najaar

•

Goede kwaliteit van de vergaderingen

•

Goede kwaliteit van besluitvorming

2007) 5.9

6,5

(2007)

16.000

(Wordt gemeten middels vragenlijst voor raadsleden, wethouders, ambtenaren, (virtuele) bezoekers raadsvergadering. En middels digitale burgerpanels en burgervisitatiepanel.) B

Een goede publieke verantwoording Indicator: •

Aantal bezoekers Website gemeenteraad

3017

(ook tijdens raadsvergaderingen) •

Opkomstpercentage bij verkiezingen

(2002)

tegenover gemiddelde van de G30

+4,6%

-

132

15

≤ 70

gemeenten. (2006: +3.02%) •

Plaats van de gemeentelijke website op de lijst Overheid.nl Monitor (volgens de jaarlijst)

Heldere hoofdrichtingen C

Leesbare en toegankelijke beleidsuitgangspunten (kaderbrief, programmabegroting, jaarstukken en beleidsnota’s) Indicator: •

Het percentage raadsleden dat de

(2003)

o

Kaderbrief;

56%

70%

60%

65%

o

Programmabegroting:

61%

70%

65%

70%

o

Jaarstukken;

Nog te

74%

o

Beleidsnota’s

meten

als begrijpelijk typeert. D

Een goed geïnformeerde raad en een goed informerend college. Indicator: •

Het percentage raadsleden dat de ontvangen informatie als voldoende en bruikbaar

(2007) 85%

beschouwt. •

Het percentage raadsvragen dat binnen de

25 %

afhandelingtermijn wordt beantwoord.

17

16.000: aantal unieke bezoekers website per jaar 30: gemiddeld aantal bezoekers van alle live vergaderingen (commissie en raad)

153



Subdoelstellingen E

Nul-

Real

Begr

Begr

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

2008

2009

≥5

≥5

Betrokkenheid van de burgers bij het ontwikkelen van beleid. Indicator •

Het aantal hoorzittingen en

5

10

≥5

14%

19%

25%

-6%

35%

50%

4.35

5.0

-0.65

5.5

6.0

54%

60%

-6%

62%

65%

wenseninventarisaties voorafgaande aan beleidsontwikkeling. • •

percentage burgers, dat vindt dat zij tijdig wordt betrokken bij het ontwikkelen van beleid.

(2005)

de waardering van burgers over de mate waarin

4.5

de gemeente overlegt met de bevolking over

(2003)

haar plannen •

Het percentage burgers dat vindt dat zij invloed kan uitoefenen op het gemeentelijk beleid.

54% (2003)

Uitvoering en uitwerking in overeenstemming met hoofdrichtingen F

Goed functionerende planning & control cyclus. Effectieve en efficiënte uitvoering van de programmabegroting. Conclusies uit de jaarstukken zijn input voor het richtinggevend debat. Indicator: •

de mate van waardering van de raad

•

de mate waarin de effecten uit de

57%18 wordt

programmabegroting worden gerealiseerd.

ontwik-

(meetinstrument wordt ontwikkeld) •

keld

Uitkomst kwaliteitsonderzoek van de Lokale

Zie toe-

Rekenkamer B.V. naar de inzet en gebruik van

lichting

de Programmabegroting en Jaarstukken.

Bundeling van krachten G

Maximale benutting van middelen van partners en gericht werken met partners. Indicator: •

Percentage van een doelgroep waarbij Leeuwarden een goede naam heeft. (wordt gemeten i.h.k.v. exp. Leeuwarden)

•

(2001)

o

Bij Leeuwarders

30%

20%

40%

-20%

45%

50%

o

Bij Friezen

28%

23%

30%

-7%

35%

40%

o

Bij inwoners van de randstad

58%

33%

60%

-27%

63%

65% 100 %

Percentage van beschikbare middelen uit het GSB dat is ingezet.

•

Percentage van beschikbare middelen uit het

90%

90%

90%

4

≥4

≥4

Stadsconvenant dat is ingezet. •

Aantal projecten/initiatieven waarvoor door

4

gezamenlijke inzet middelen worden gegenereerd (Regiovisie). •

Aantal aangevraagde Europese subsidies en

0

aantal hiervan gehonoreerde Europese subsidies voor gemeentelijke projecten. (Nulmeting 2000-2006: voor 7 gemeentelijke projecten Europese subsidie, 1 nog in behandeling.) 18

Percentage raadsleden dat van mening is dat op basis van kaderbrief de raad zijn controlerende en kaderstellende rol voldoende tot goed kan uitoefenen

154

90%





Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2007

2007

2008

2009

2010

doel

Volksvertegenwoordiging •

Burgervisitatiepanel

X

+

A,B,C,E

•

Verbeteren en herstructureren website

X

-

B

•

Verkiezingen en collegeonderhandelingen


X

B

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

Volksvertegenwoordiging (A;B) •

Scholen en trainen van raadsleden

+/-

A;B;D

•

Het houden van een periodieke meting naar de kwaliteit van het bestuur

+

ALLE

•

Het tijdig betrekken van de burger bij plan- en beleidsvoorbereiding door

+

B

middel van doelgroepgerichte communicatie •

Het nemen van besluiten (raad) en de voorbereiding hiertoe (raadscommissie)

+

A;B;D;

•

Het afleggen van werkbezoeken

+

A

•

Het optimaliseren van de communicatie tussen burger en raad

+/-

B

•

Duidelijk en begrijpelijk communiceren naar de burger

+/-

B

•

Het vergroten van bekendheid van de raad bij burgers

+

B

•

Het maken van een burgerjaarverslag

+

B

+

E

E

Heldere hoofdrichtingen (C;D;E) •

Het consulteren van de burger en instellingen bij het maken en/of wijzigen van hoofdlijnen

•

Het aansturen van de accountant

+

C;D;G

•

Het ondersteunen van de raad

+

A;B;C;

•

Het maken van de Kaderbrief

+

C;F

•

Het opstellen en verbeteren van de Programmabegroting en de Jaarstukken

+

C;F

•

Activiteiten in het kader van Bestuurlijke vernieuwing

+

D;E

D

Uitvoering en uitwerking in overeenstemming met hoofdrichtingen (F) •

Het laten uitvoeren van rekenkameronderzoek

+

F

•

De implementatie en borging van de inhoud en onderliggende filosofie van de

+

F C;D;E;

stadsvisie en andere relevante ontwikkelingskaders •

Het ondersteunen van het college

+

•

Monitoren uitvoering collegeprogramma

+

F

•

Het verbeteren van programmatisch werken

+

C;F

F;G

Bundeling van krachten (G) •

Coördinatie Grote Steden Beleid

+

G

•

Coördinatie Stadsconvenant

+

G

•

Deelname, ondersteuning bestuurders Regiovisie, BOSL, Westergozone

+

G

•

Interne coördinatie Expeditie Leeuwarden

+

G

•

Aangaan van samenwerking met een stad binnen Europa, mede om in

+/-

G

+

G

aanmerking te komen voor meer subsidiemogelijkheden •

Zorgdragen voor samenhang tussen de verschillende samenwerkingsvormen

155



Realisatie speerpunten (accenten) rekeningjaar

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

•

Kaderstelling door gebruik van de LTA van de raad

X

+

A,B

•

Samenvatting programmabegroting 2007 opstellen

X

+

C,E

•

Burgerparticipatie d.m.v. hoorzittingen, burgerpanels, website e.d.

X

+

E

•

Regionale samenwerking, aantal overlegstructuren in de regio verminderen

X

+/-

H

Begr.

Real.

Sub


2007

2007

doel

•

Leeuwarden in Europa

X

+/-

G

•

Expeditie Leeuwarden

X

+

G


Volksvertegenwoordiging Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

Geen

Overige toelichting Kwaliteit van de

Raads- en collegeleden waarderen de raads- en commissievergaderingen net

vergaderingen en

voldoende.

besluitvorming (A)

In 2007 is de burgervisitatiecommissie ingesteld. Deze commissie van acht inwoners heeft de gemeenteraad een jaar lang gevolgd en advies uitgebracht hoe de raad(sleden) de politiek in Leeuwarden aantrekkelijker en begrijpelijker kunnen maken. De burgervisitatiecommissie vindt dat het politieke proces van de raad duidelijker kan worden opgedeeld in een informerende, meningsvormende en besluitvormende fase. Zij beveelt aan om de politieke discussie vaker in de commissievergaderingen te voeren en eerder te beginnen met de informerende fase. De informatieronde hoort volgens de burgervisitatiecommissie meestal niet thuis in een commissievergadering.

Goede Publieke verantwoording (B)

Uit het imago onderzoek blijkt dat 20% van de Leeuwarders wel eens een vergadering van de raad via de tv volgt. De website van de gemeenteraad wordt goed bezocht. Het aantal kijkers naar de live uitzendingen van de commissie- en raadsvergaderingen via de website wisselt tussen de 10 en 75. Gemiddeld wordt een videoverslag van een vergadering achteraf 70 keer geraadpleegd. De toegankelijkheid van de informatie op de website zowel van de raad als op de homepage kan beter.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Communicatie

Het optimaliseren van de communicatie tussen raad en burger en het duidelijk en begrijpelijk communiceren naar de burger kan, gezien de aanbevelingen van de burgervisitatiecommissie beter.

Overige toelichting Werkvormen gemeenteraad

Met de oprichting van de burgervisitatiecommissie heeft de gemeenteraad ook zelf een werkgroep van raadsleden en een wethouder gevormd om vanuit eigen ervaring de raad te adviseren over de verbetering van de vergaderingen. Beide adviezen zullen in 2008 worden uitgewerkt tot voorstellen ter verbetering van de werkvormen van de raad. Gezien deze ontwikkelingen heeft training van de raad(sleden) vrijwel geen aandacht in 2007 gekregen.

Publieke

156

Vanaf 2007 worden alle verslagen van de raad en commissies uitgezonden via


verantwoording


internet en verwerkt tot beeldverslag. Tevens is er gestart met uitzendingen van de politieke talkshow DAG TV op de lokale omroep Mercurius. Het programma is afgelopen jaar ontwikkeld tot een vast concept. In 2008 vervolgt DAG TV zijn uitzendingen in twee blokken van totaal 14 programma’s. Het imago-onderzoek uit 2007 geeft aan dat 10% van de Leeuwarders wel eens heeft gekeken naar DAG TV. Tevens is er getart met de productie van voorlichtingsmateriaal van de gemeenteraad, dat vanaf 2008 gebruikt gaat worden voor uitnodiging en voorlichting van groepen en lespakketten. Afgelopen jaar heeft o.a. voorlichting plaatsgevonden over de lokale democratie aan Kleurrijk Beraad, cursisten van STINS, scholen die meedoen aan de Kinderraad en groepen als Gast van de raad.

Speerpunten Kaderstelling door

De lange termijn agenda van de gemeenteraad heeft zich in 2007 ontwikkeld tot

Lange Termijn Agenda

een instrument waaraan ook organisatie en bestuur zich verbinden. Het maakt wijzigingen in de planning inzichtelijk. Beleidsonderwerpen worden nog te vaak later dan gepland bij de raad aangeleverd. De termijnagenda biedt ook helderheid over de rol van de raad bij de ontwikkeling van beleid.

Subconclusie

De adviezen voor verbetering van de werkvormen van de raad zijn opgesteld. In 2008 dienen deze vertaald te worden in acties en handelen van betrokkenen. Met verbetering van de werkvormen dient ook de publieke verantwoording duidelijker te worden voor de burger. De instrumenten voor verantwoording en voorlichting zijn ontwikkeld. De effecten van het ingezette communicatiebeleid van de raad zullen in 2008 afzonderlijk aan de raad worden voorgelegd. Burgerparticipatie dient nog een vaste plaats te krijgen in de beleidsontwikkeling. Succesvolle ervaringen met participatie dienen als voorbeeld.

Heldere hoofdrichtingen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Betrokkenheid van de

De betrokkenheid van burgers bij het ontwikkelen van beleid blijft achter bij de

burgers bij het

gestelde ambitie, volgens het wijksignaleringssysteem. Het aantal

ontwikkelen van

wenseninventarisaties voorafgaande en tijdens de fase van beleidsontwikkeling is

beleid (E)

wel toegenomen. Deze inventarisaties van vooraf geselecteerde onderwerpen hebben nog geen effect op de (tijdige) gevoelde betrokkenheid van de burger en beïnvloeding in algemene zin. (zie ook speerpunt burgerparticipatie). Een vergelijkbare conclusie valt te destilleren uit de eindrapportage van de burgervisitatiecommissie.

Leesbare,

Een ruime meerderheid van de raadsleden vindt de documenten uit de

toegankelijke

begrotingscyclus leesbaar en toegankelijk. Voor afzonderlijke beleidsnotities is dit

beleidsuitgangspunten

niet gemeten. Vanaf 2008 zal jaarlijks voor twee geselecteerde beleidsnota’s de

(C)

leesbaarheid en toegankelijkheid worden onderzocht bij de raadsleden.

Overige toelichting Ontwikkeling begrotingscyclus

In het najaar van 2007 is het proces voorbereiding begroting geëvalueerd. Belangrijke conclusie uit deze evaluatie is dat de conclusies op hoofdlijnen uit de jaarstukken nadrukkelijker als input moeten dienen voor de besprekingen (raadsdebat) in het kader van de nieuwe begrotingcyclus. Daarnaast wordt de kaderstellende rol van de raad beter vorm gegeven doordat het richtinggevend raadsdebat een echte raadsvergadering wordt waarin heldere en duidelijke prioriteiten worden vastgesteld. Bij de voorbereiding van de begroting 2009 zullen deze conclusies gerealiseerd worden.

Goed geïnformeerde

Begin 2007 zijn de raadsleden gevraagd naar bruikbaarheid, tijdigheid en inhoud

157



raad en informerend

van de informatie die B&W verstrekt aan de raad. Een ruime meerderheid

college (D)

waardeerde de ontvangen informatie als voldoende en bruikbaar. Schriftelijke vragen worden nog te vaak na de termijn van 30 dagen beantwoord.


Geen

Speerpunten Burgerparticipatie

Burgerparticipatie heeft vooral aandacht gekregen bij een aantal vooraf geselecteerde onderwerpen, zoals de Wmo, jongeren en alcohol, citymarketing, lokatiekeuze voor maatschappelijke opvang en cultuur. Bij de reguliere beleidsontwikkeling is nog te weinig aandacht voor burgerparticipatie, zoals ook blijkt uit de scores bij E “betrokkenheid van burgers bij het beleid”.

Subconclusie

De toegankelijkheid van beleidsuitgangspunten en de informatievoorziening aan de raad is voor de raad zelf voldoende. Burgers ervaren nog niet dat zij tijdig betrokken worden bij beleidsontwikkeling door de gemeente en daarmee ook invloed kunnen uitoefenen. Bij aanvang van de ontwikkeling van beleid en plannen zal de gemeente veel meer aandacht moeten besteden aan de betrokkenheid van burgers, instellingen en bedrijven, zoals ook al verwoord is in de notitie burgerparticipatie. Daarnaast moet er, conform het handboek Impuls, overleg gevoerd worden met betrokkenen en belanghebbenden ter voorbereiding van een beleidsadvies. Aanvullend moet er een nadere analyse komen met betrekking tot de oorzaken van dit gevoelde gebrek aan burgerparticipatie.

Uitvoering en uitwerking in overeenstemming met hoofdrichtingen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

Geen

Overige toelichting P&C cyclus en

57 % Van de raadsleden vindt dat op basis van de kaderbrief,

rol Raad (F)

programmabegroting en jaarstukken de raad zijn rol van controle, allocatie en kaderstelling goed kan vervullen. Inmiddels zijn er verbetervoorstellen vanuit de raad en uit de eerdergenoemde evaluatie proces voorbereiding begroting gekomen om de rol van de raad bij aanvang van het begrotingsproces (behandeling van de jaarstukken, het richting gevend debat in het voorjaar en het opstellen van de kaderbrief) te verduidelijken. Vanaf 2008 wordt hiermee gewerkt.

Onderzoek Lokale

De kwaliteit van de programmabegroting 2007 is onderzocht door de Lokale

Rekenkamer BV

Rekenkamer BV en vergeleken met een zelfde onderzoek van de begroting 2004. Ten opzichte van 2004 is de toegankelijkheid van de begroting verbeterd. Vooral op subdoelstellingenniveau wordt er veel beter SMART geformuleerd, waardoor er aan transparantie en sturingsmogelijkheden gewonnen wordt. De verbeterpunten hebben voornamelijk betrekking op leesbaarheid, aantallen en formulering van effecten en de operationalisering van de algemene doelstelling uit de programma’s


Geen

Overige toelichting Uitvoering

Van de uitvoering van het collegeprogramma is de tussenstand opgemaakt

collegeprogramma

halverwege deze collegeperiode. Uit deze monitoring uitvoering collegeprogramma blijkt dat de uitvoering royaal over de helft is. Voor de resterende collegeperiode zal de focus liggen op onderwerpen uit het collegeprogramma die van belang zijn voor de stedelijke economische ontwikkeling zoals: gebiedsontwikkeling

158



Leeuwarden Zuidwest en andere geschikte projecten voor het ruimtelijkeconomische programma (compensatiemiddelen ZZL).

Subconclusie

Verbetering van de P&C instrumenten, Kaderbrief, Programmabegroting en Jaarstukken is een continu proces. In 2007 zijn belangrijke stappen hierin gezet, en is er nog voldoende input (bijvoorbeeld juryrapport Kordes trofee, evaluatie) om hier verder inhoud aan te geven.

Bundeling van krachten Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking (G)

De meting in het kader van Expeditie Leeuwarden laat een lagere score dan begroot zien. Hierbij kan nog aangetekend worden dat de doelgroep ‘inwoners van de randstad’ in 2001 nader is gedefinieerd als ‘met een mogelijke binding met Friesland’, voor de meting in 2008 is deze beperking in de definitiebepaling van de doelgroep niet gehanteerd. Voor het overige is er geen duidelijke oorzaak bekend, er zal een nadere analyse moeten plaatsvinden. In 2007 is er geen Europese subsidie toegekend, beschikking van ontvangen. De focus heeft in 2007 gelegen op kennisoverdracht met het oog op de nieuwe subsidieprogramma’s Efro en Landsdelig.

Overige toelichting Expeditie Leeuwarden

In het kader van het wijksignaleringssysteem zijn ook vragen gesteld over Expeditie Leeuwarden. 43% Van de ondervraagden heeft wel eens iets gehoord of gezien over Expeditie Leeuwarden. (Absoluut 588 van de 1328 respondenten) 53% van deze groep kent de slogan : ‘Kijk, dat is ‘t mooie van Leeuwarden’.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Stedenband

Er is geen stedenband met een andere Europese stad aangegaan. Met Klaipeda (Litouwen), noch met een andere stad zal een stedenband gesloten worden. Er is gekozen om de samenwerking met Europese steden vooral op projectmatige basis vorm te geven.

Speerpunten Regionale

Op initiatief van Leeuwarden is een traject gestart om de organisatie van BOSL

samenwerking door

(Bestuurlijk Overleg Stadsregio Leeuwarden) en gebiedsplatform Midden Friesland

vermindering van het

tot 1 organisatorisch verband samen te smeden. Dit is niet gelukt, omdat deze

aantal

samenvoeging geen ondersteuning heeft gekregen van de provincie.

overlegstructuren in de regio.

Wel blijft de regionale samenwerking als zodanig, ook bij de omliggende gemeenten, hoog op de agenda staan. Het BOSL zal ook na 2009 voortgezet worden. Op 1 juni 2007 heeft het BOSL een conferentie gehouden waarbij verkennend is gesproken over de behoefte en mogelijkheden om de samenwerking binnen de stadsregio na 2009 in enige vorm voort te zetten. De bestuurders hebben uitgesproken dat de samenwerking na 2009 moet worden voortgezet. Dit is later in een BOSL-vergadering door alle bestuurders nog eens opnieuw bevestigd. Naast wonen en bereikbaarheid zou o.a. ook op de thema’s toerisme en recreatie, werkgelegenheid, cultuurhistorie, culturele voorzieningen, en water ingezet moeten worden. Het BOSL heeft besloten in 2008 het doel en de thema’s nader te definiëren waarop de samenwerking zich dient te richten. Voor de uitwerking van dit besluit is vanuit het BOSL een stuurgroep ingesteld.

159



Samenwerking binnen

De samenwerking binnen Europa richt zich met name op de thema’s energie en

Europa

duurzaamheid. Leeuwarden participeert in twee samenwerkingsverbanden, nl. Eurocities en Eurotowns. Eurocities is een verband van grote (>250.000) steden. Leeuwarden is betrokken bij het onderwerp ICT; innovatie staat centraal. Breedbandontwikkeling is hiervan een voorbeeld. Eurotowns is een verband van steden van vergelijkbare grootte en richt zich voornamelijk op het stimuleren van de kenniseconomie. In dit verband wordt momenteel onderzocht welke projecten zich goed lenen voor een gemeenschappelijke aanpak. Van dit netwerk maakt de stad Klaipeda ook deel van uit. In 2007 is intern een workshopprogramma gegeven gericht op informatieoverdracht. Twee belangrijke subsidieprogramma’s startten in 2007, Efro en het Landsdelig subsidieprogramma. Kennis van de mogelijkheden die deze programma’s bieden is van belang.

Promotie Leeuwarden

Veel bereikt, landelijke profilering is echter nog onvoldoende

Nieuw beleid Leeuwarden in Europa

Met ingang van 2007 is 4*50.000 voor dit onderwerp beschikbaar. In 2007 zijn de bestedingen binnen dit bedrag gebleven. De ontwikkelingen zijn nog in ontwikkelfase en er is sprake geweest van enige stagnatie door het vertrek van de burgemeester.

Expeditie Leeuwarden

Leeuwarden subsidieert Expeditie Leeuwarden met € 100.000 per jaar. Op dit moment wordt gewerkt aan een beleidsplan 2009 en verder. Om meer landelijke bekendheid te genereren is een hogere inzet nodig ook van de gemeente.

Subconclusie

Samenwerking zowel in de regio en als in Europees verband is volop in ontwikkeling. Het belang van samenwerking wordt door alle actoren erkend.

160




A B C

071 072







20 22

4.343 -43

4.429 -424

8.792 -445

392 29

Overige lasten -15 -409 -424

Totale lasten -83 -361 -445


Resultaat 2007 Beleidsproducten Gemeenteraad College van B&W


Apparaatskosten -69 26 -43

x € 1.000 Saldo -7.660 -7.984 -8.400 -416 x € 1.000 Saldo

Totale Baten 21 8 29

-62 -353 -416

x € 1.000,-Analyse van het resultaat van het programma :

Kapitaal-

App.-

lasten

kosten

0

0

College van B&W

Overige

Totale

Totale

lasten

lasten

baten

Saldo

-76

-76

-76

-212

-212

-212

aanvullende storting in pensioenvoorziening wethouders

- niet relevante posten

22

-43

-136

-157

29

-128

Totaal

22

-43

-424

-445

29

-416


Programma Politiek bestuur Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? Beleidsproduct

Tot een bedrag van € 95.000 is een nadeel ontstaan doordat de belastingdienst

College van B&W

een naheffingsaanslag heeft opgelegd voor de dienstauto. De dekking van de kosten van verkiezingen vindt plaats ten laste van de reserve egalisatie verkiezingen. In 2007 is in de begroting nagelaten een onttrekking aan deze reserve te ramen voor de dekking van de kosten van verkiezingen van Provinciale Staten. Omdat er geen onttrekkingen aan reserves mogen plaatsvinden als de onttrekking in de begroting niet is geraamd (BBV) is er door het achterwege laten van de onttrekking aan de reserve egalisatie verkiezingen een nadeel van € 63.000 ontstaan. Door de vacature van de burgemeester gedurende een aantal maanden is er een voordeel ontstaan van € 39.000. De raad heeft voor het afscheid en installatie van de burgemeester een incidenteel budget beschikbaar gesteld. Dit budget is niet overschreden. De kosten van internationale samenwerking vallen € 43.000 lager uit dan geraamd.

Aanvullende storting

Doordat voormalige wethouders of hun nabestaanden langer leven dan op basis

pensioenvoorziening

van de huidige levensverwachtingtabel mocht worden verwacht, is het nodig een

161


(v.m.) bestuurders


aanvullende storting van € 212.000 te doen in de pensioenvoorziening (v.m.) bestuurders

Eindconclusie totale programma Politiek bestuur. Successen 1. Herkenbaarheid van Leeuwarden

Leeuwarden wil de dynamische hoofdstad van Friesland zijn, dé banenmotor van Friesland met een belangrijke positie op het gebied van de (financiële) dienstverlening en een bruisend cultureel leven in een aangename woonen leefomgeving en aantrekkelijk om te recreëren. Deze uitstraling moet ook landelijk bekend zijn. Daarom is een landelijke prijs een erkenning hiervoor. Leeuwarders weten de informatie van en over de gemeenteraad te vinden. Tv uitzendingen van de vergaderingen en DAG TV worden goed bekeken evenals de beeldverslagen via internet. Dit draagt bij aan de herkenbaarheid van de gemeenteraad en de mogelijkheden voor publieke verantwoording.

2. Regionale samenwerking

Het afgelopen jaar is het college bij alle buren op bezoek geweest waardoor de banden zijn aangehaald en punten van gezamenlijk belang zijn (her)benoemd. Samenwerking tussen Leeuwarden en de omliggende gemeenten is van belang vanuit beider perspectief. Dat blijkt ook uit het besluit het BOSL voort te zetten. Ook met de andere economische kernen, provincie Fryslân en de gemeente Groningen is afstemmingsoverleg geweest.

3. Uitvoering collegeprogramma

De uitvoering van het collegeprogramma “Leeuwarden werkt!” zoals dat voorjaar 2006 is vastgesteld, is halverwege deze collegeperiode royaal over de helft.

Verbeterpunten 1. P&C instrumenten

De Kaderstelling door de raad, de Programmabegroting en de Jaarstukken zijn de belangrijkste instrumenten in de P&C cyclus. Verbetering van deze instrumenten is een voortdurende opdracht. Actueel zijn de aanbevelingen door de jury van de Kordes Trofee met betrekking tot de jaarstukken, (januari 2008). Daarnaast is in het najaar van 2007 het proces voorbereiding programmabegroting geëvalueerd. Conclusies hieruit zijn eveneens input voor verdere verbetering.

2. Website navigatiegemak

Ondanks een goede score van de gemeentelijke website op de jaarlijst van de Overheidmonitor, is verbetering mogelijk op het terrein van de toegankelijkheid en navigatiegemak. De Overheidmonitor scoort alleen op de aanwezigheid van bepaalde producten en diensten en niet op gebruikersgemak. Juist over het gemak bij het vinden van informatie op de website, (beleidsnota’s e.d.) komen bemerkingen van gebruikers binnen.

3. Burgerparticipatie

Burgers ervaren onvoldoende dat zij tijdig betrokken worden bij de plannen van de gemeente en daarmee ook onvoldoende invloed kunnen uitoefenen. Zij waarderen de mate waarin de gemeente overlegt met de bevolking onvoldoende. De burgervisitatiecommissie adviseert o.a. ook om eerder te beginnen met de informerende fase. Dit vraagt om extra aandacht voor de manier waarop burgers en instellingen en bedrijven worden betrokken bij de plannen van de gemeente. Daarbij kan

162



worden geleerd van verschillende beleidsonderwerpen waarbij betrokkenen wel in vroegtijdig stadium hebben geparticipeerd (bv: Wmo, actualisatie bestemmingsplannen, jongeren & alcohol).

Eindconclusie Burgerparticipatie

Om helder te krijgen welke oorzaken ten grondslag liggen aan het gevoelde gebrek aan burgerparticipatie is een nadere analyse noodzakelijk. Daarna kan bepaald worden welke instrumenten en/of maatregelen meer effect zullen opleveren.

Informatievoorziening

Om verbetering van burgerparticipatie te bewerkstelligen is in elk geval goede informatievoorziening een essentieel middel. Een fundamentele verbetering van de website is daarom nodig, dat vergt een investering.

Samenwerking

De actuele discussie in Friesland over herindeling en samenwerking, is ook op Leeuwarden van invloed. De gemeente moet haar rol en positie in deze ontwikkelingen bepalen. Dat vergt de inzet van capaciteit en financiële middelen. Daarnaast zal de voortzetting van het lidmaatschap aan het Gebiedsplatform Midden Fryslân eveneens middelen vergen.

Promotie Leeuwarden

Op de politieke markt van afgelopen november was het thema de marketing van Leeuwarden. Conclusie was dat het wenselijk is meer focus aan te brengen en meer op de landelijke media te richten. Dit wordt uitgewerkt in het beleidsplan 2009 e.v.. Het beschikbare budget zal naar verwachting hiervoor verdubbeld moeten worden.

163


164


2. Beleidsverantwoording 2.1 Programmaverantwoording: Programma Veiligheid, openbare orde, handh. (10)

Programma Veiligheid, openbare orde handhaving (10) Raadscommissie: Bestuur en Middelen

Portefeuillehouder: Burgemeester Crone

Programmamanager: S. Tolsma

Speerpunten voor het begrotingsjaar Veiligheid en openbare orde • Per 1 januari worden de lopende actieprogramma’s Integrale veiligheid op dezelfde voet gecontinueerd. Afhankelijk van de evaluatie (najaar 2006) worden ze aangepast aan nieuwe ontwikkelingen en/of noodzaak. Dit betreft de actieprogramma’s: veelplegers, jeugdcriminaliteit en –overlast, allochtone en Antilliaanse risicojongeren, Binnenstad, Vrijheidswijk, woonoverlast en dak- en thuislozen. • De proef met cameratoezicht wordt geëvalueerd (jan/maart ’07) en aan de hand van de uitkomsten wordt een besluit genomen voor al dan niet continuering • Implementatie burgerversie Veiligheidsmonitor op de website www.veiligleeuwarden.nl , evenals expliciete communicatie naar organisaties en burgers betreffende de resultaten van gevoerd Integraal Veiligheidsbeleid. • Implementatie gezamenlijk communicatie en beleidsvorming Politie, OM en gemeente • Aanpak nazorg ex-gedetineerden wordt geïmplementeerd. • Beoordeling huidige beleid stadswachten en verder verbeteren samenwerking Politie – Stadswachten. Brandweer • Implementatie nieuwe Leidraad Oefenen. Realisatie en voortgang speerpunten Actieprogramma’s

Cameratoezicht Veiligheidsmonitor; website Driehoekspartners: Nazorg ex-gedetineerden Stadswachten Samenwerking Nieuwe Leidraad oefenen

De actieprogramma’s Veelplegers en Antilliaanse- en risicojongeren en jeugdcriminaliteit en -overlast zijn vastgesteld. Veiligheid in de Vrij-heidswijk is geïmplementeerd in het Sociaal programma Vrijheidswijk. Dit wordt voor gecontinueerd voor de jaren 2008 en 2009 met een kleine uitbreiding. Deze is niet tot stand gekomen ivm technische problemen van de applicatie en vertraagde aanlevering van cijfers van derden. Beleid en activiteiten worden periodiek op elkaar afgestemd met goed resultaat. Deze aanpak verloopt voorspoedig en is geïmplementeerd. De nieuwe organisatie van Stadstoezicht is geïmplementeerd. De samenwerking tussen politie en stadswachten is verder verbeterd. In 2007 is de nieuwe Leidraad Oefenen geïmplementeerd. Per 1 april ’07 is het registratieprogramma aangepast aan de nieuwe Leidraad Oefenen.

Successen 1. Er wordt door alle partners steeds beter samengewerkt aan de persoonsgerichte aanpak in zowel de actieprogramma’s als in het veiligheidshuis Fryslân. 2. De aanpak van ex-gedetineerden wordt in het land vaak als voorbeeldaanpak genoemd. 3. De Leeuwarder wijken en dorpen zijn in 2007 (objectief en subjectief) weer veiliger geworden. Verbeterpunten 1. Het ontwikkelen van de burgerversie van de veiligheidsmonitor. 2. Het vaststellen van privacy-convenanten tussen de diverse partners van het veiligheidshuis. 3. Het afronden van de inhaalslag van de gebruiksvergunningen.

165


Wat wilden we bereiken? Doelenboom Strategisch Algemeen

Strategische hoofddoelen19

Subdoelstellingen20

1.Veiligheid en openbare orde

A. Daling van het aantal veelplegers:

doel

•

Minder veelplegers en minder door hen veroorzaakte kleine criminaliteit (MOP).

•

Aanpak van huiselijk geweld, leidend tot een vermindering van (de

B. Vermindering overlast in de eigen woonomgeving door drugs, alcohol e.d.

herhaling van) huiselijk geweld. (MOP).

•

Minder overlast zowel in de openbare ruimte als in woningen

C. Minder overlast door jongeren en jeugdgroepen (MOP)

veroorzaakt door personen (waaronder jongeren, dak- en thuislozen, verslaafden)) (MOP).

•

D. Veilige wijken

Minder criminaliteit en overlast (o.a. door minderjarigen) in de risicogebieden en de woonomgeving (MOP).

E. Lage criminaliteit onder Antilliaanse jongeren. (MOP) F. Lagere criminaliteit en uitval.

Een veilig Leeuwarden 2. Brandweer

G.) Beperkte schade bij brand en een grotere overlevingskans

•

bij (water)ongevallen.

Goede brandweerzorg en hulpverlening voor de bewoners en bezoekers van de gemeente Leeuwarden

•

Het voorkomen van incidenten

H.) Grotere brandveiligheid in inrichtingen (inrichtingen waar > 50 personen aanwezig kunnen zijn, waar > 10 personen nachtverblijf wordt verschaft en instellingen met bewoners met verminderde zelfredzaamheid) I.) Het kunnen treffen van doeltreffende maatregelen indien zich een ramp of zwaar ongeval voordoet J.) Bewustzijn van brandveiligheid en de veiligheid bij andere gevaarlijke situaties

19 20

Aanpak van het huiselijk geweld, leidend tot een vermindering van (de herhaling van) huiselijk geweld(MOP): zie programma Zorg en Opvang van de dienst Welzijn Zie toelichting op de volgende pagina

166



Nul-

Real

Begr

meting

2007

2007

44%22

15%

Saldo

Begr

Begr.

2008

2009

+29%

20%

25%

+20%

45%

50%

45%

50%

Veiligheid en openbare orde A

Daling van het aantal veelplegers (MOP) Indicator: •

Percentage waarmee de kleine criminaliteit veroorzaakt door veelplegers daalt

•

•

Woninginbraken

•

Auto-inbraken

Het percentage minderjarige veelplegers dat

21

711

541

804

298

33%

60%

40%

34%

nnb

40%

56%

42%

45%

-3%

45%

45%

een nazorg- en/of resocialisatietraject succesvol afrondt. •

Het percentage volwassen veelplegers dat een nazorg- en/of resocialisatietraject succesvol afrondt

•

Het percentage volwassen overlastgevende en ordeverstorende veelplegers waarvoor een zgn. VAV-traject wordt aangeboden ten opzichte van het totale aantal geregistreerde volwassen overlastgevende en ordeverstorende veelplegers.

B

Vermindering overlast in de eigen woonomgeving door drugs, alcohol e.d.

(2003)

Indicator: •

Het percentage van de bevolking op wijkniveau dat aangeeft de afgelopen 12 maanden in de eigen woonomgeving overlast te hebben ervaren van drugsgebruikers, drugsdealers, alcoholisten en/of ‘enge’ mensen.

C

•

Vrijheidswijk

43%

27%

32%

+5%

30%

30%

•

Oranjewijk/ Tulpenburg

35%

11%

30%

+19%

30%

30%

•

Binnenstad

44%

29%

37%

+8%

35%

30%

16%

14%

13%

-1%

12%

11%

Minder overlast door jongeren en jeugdgroepen (MOP) Indicator: •

Het aandeel van de bevolking dat aangeeft de afgelopen 12 maanden in de eigen woonomgeving regelmatig en vaak overlast te hebben ervaren van rondhangende jongeren.

21

Politiecijfers 0-meting 2002 nnb = informatie wordt door externe partijen geleverd. 22 Totaal woningen auto-inbraken

167


Subdoelstellingen D

Nul-

Real

Begr

meting

2007

2007

6.71

7.28

7.0

Saldo

Begr

Begr.

2008

2009

+0.28

7.1

7.2

Veilige wijken. Indicatoren: •

Veiligheidsindex (monitor)

(monitor: de gemiddelde veiligheidsituatie

(2004)

uitgedrukt in rapportcijfer) •

De cijfers van de door Leeuwarden ontwikkelde veiligheidsindex, een door de gemeente in samenwerking met het rijk ontwikkelde indicator (indeling wijken in rood, geel, blauw en groen).

E

•

Rood:

2

1

1

0

o.b.v.

o.b.v.

•

Geel:

7

3

4

-1

ana-

ana-

•

Blauw

11

13

14

-1

lyse

lyse

•

Groen:

7

10

8

+2

2007

2007

60%

60%

Lage criminaliteit onder Antilliaanse jongeren. (MOP)

14 van

Indicator: •

Het percentage Antilliaanse jongeren dat in een traject zit en deze succesvol afrondt

de 15

21

traject

traject

60%

en succes vol= 66.6%

F

Lagere criminaliteit en uitval. Vermindering criminaliteit en uitval (MOP)=prestatie Indicator: •

202

347

<202

-145

<202

<202

Het totale aantal (autochtone en allochtone

492

560

<492

-68

<492

<492

verdachten) van 18 tot 24 jaar neemt af.

RB-

100 %

100%

100%

100%

Het totale aantal minderjarige autochtone en allochtone verdachten neemt af. (betreft firstoffenders, lichte criminelen en harde kern jongeren )

•

zaken

Brandweer G

Beperkte schade bij brand en een grotere overlevingskans bij (water)ongevallen. Indicator: Het voldoen aan de norm met betrekking tot de

100%

genormeerde opkomsttijden. 23

23

168

Het in 80 % voldoen aan de genormeerde opkomsttijden betreft een landelijk vastgestelde norm.


Subdoelstellingen

H

Nul-

Real

Begr

meting

2007

2007

Saldo

Begr

Begr.

2008

2009

Grotere veiligheid in inrichtingen (inrichtingen waar > 50 personen aanwezig kunnen zijn, waar > 10 personen nachtverblijf wordt verschaft en instellingen met bewoners met verminderde zelfredzaamheid) Indicatoren: •

Het percentage gebruiksvergunningen dat wordt

58,4 % 89,3 %

100 %

-10,7 %

100 %

100 %

afgegeven afgezet tegen het totaal aantal af te geven vergunningen genoemd in het preventieactiviteitenplan 2004-2007; •

Het percentage inrichtingen waarbii voldaan

100 %

73 %

100 %

-27 %

100 %

100 %

50 %

100 %

100 %

0%

100 %

100 %

2

2

0

2

2

30

wordt aan de controlefrequentie, zoals beschreven in handleiding prevap, uitgegeven door het Ministerie van BZK

I

Het kunnen treffen van doeltreffende maatregelen indien zich een ramp of zwaar ongeval voordoet. Indicatoren: •

Percentage deelprocessen rampenplan dat

•

Het beschikbaar hebben van

geactualiseerd is. rampbestrijdingsplannen voor risicovolle

1

ondernemingen.

J

Bewustzijn van brandveiligheid en de veiligheid bij andere gevaarlijke situaties Indicatoren: geven van voorlichting over brandveiligheid: •

aantal scholen (per school 1 groep)

30

120

30

+ 90

30

•

aantal maatschappelijke groeperingen

15

15

15

0

15

15

•

advisering bouwaanvragen op brandveiligheid in

100 %

100 %

100 %

0%

100 %

100 %

overeenstemming met vraag bouwen en wonen binnen gestelde termijnen

169




Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2007

2007

2008

2009

2010

doel

x

+

x

Veiligheid en openbare orde •

Cameratoezicht

Brandweer •

Vierjaarlijks actualiseren rampenplan

+

x

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

Alle minderjarige veelplegers (100%) komen in traject. (MOP)

+

A

•

Jaarlijks worden 35 meerderjarige veelplegers in de stelselmatige daderaanpak

+

•

Jaarlijks wordt aan 35 meerderjarige veelplegers een resocialisatietraject


Veiligheid en openbare orde

opgenomen. (MOP) +

aangeboden. (MOP) •

Realisatie van een sluitende opvang en hulpverlening, gericht op

+

overlastgevende personen (MOP). •

Jaarlijks wordt aan 30 Vav-veelplegers een resocialisatietraject aangeboden.

+

A

+/-

C

+

D

+

ACDE

Dat betreft 45 % van het totale aantal overlastgevende en ordeverstorende veelplegers. (MOP)

•

Jaarlijks worden alle jeugdgroepen in kaart gebracht en wordt op elke groep een plan van aanpak ontwikkeld en uitgevoerd. Er zijn thans 12 jeugdgroepen, waarvan 2 criminele, 5 overlastgevende en 5 hinderlijke. (MOP)

•

Er wordt een plan van aanpak gemaakt voor de wijken met de code rood. Als gevolg van de maatregelen krijgen de wijken die nu de code rood hebben, de code geel. De wijken met code geel houden minimaal de code geel.(MOP)

•

Surveillance door Stadstoezicht in Binnenstad, Stationsgebied, Woonwijken en Buitengebieden

•

Toezicht door Stadswachten in de Prinsentuin

+

ACDE

• •

Surveillance gebruikersruimte Zuidergrachtswal

+

ACDE

Toezicht door Stadswachten bij evenementen in de binnenstad / verkeer

+

ACDE

regelen

•

Horecatoezicht (stadswachten)

+

ACDE

• •

Uitvoering gemeentelijke taak inzake ‘Gevonden Voorwerpen’ (stadswachten)

+

ACDE

Jaarlijks worden 15 Antilliaanse jongeren in intensief traject opgenomen (MOP)

+

E

•

Realisatie van een sluitende aanpak voor risicojongeren, waarbij jaarlijks in

+ ()

F

diverse trajecten 80 jongeren individueel worden begeleid naar wonen, scholing en werk, ter voorkoming van uitval en daardoor kans op verval in criminaliteit. (MOP)

• •

Aantal (10) stadionverboden (SV) en begeleidingstrajecten risicosupporters met

24 sv

SV

7 sov)

Het opstellen van een contract tussen de strafketen partners en de lokale partners t.b.v. intensieve samenwerking. (MOP)

170

+

+/-


Brandweer •

In alle gevallen (100%) tweezijdig aanrijden naar incidenten overeenkomstig de

+

G I

in de uitrukprocedure tweezijdig aanrijden benoemde situaties. •

Het actualiseren van het gemeentelijke rampenplan.

+

•

Het actualiseren van de rampbestrijdingsplannen.

+

•

Geven van voorlichting over brandveiligheid op 30 scholen en aan 15 groepen.

+

•

De

+

advisering

van

alle

(100%)

bouwaanvragen

op

de

gestelde

J

brandveiligheidseisen. •

Uitvoering structurele adviesfunctie ruimtelijke ontwikkelingen.


Nvt. In 2007 is geen nieuw beleid opgevoerd

+

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

nvt

nvt


Veiligheid en openbare orde Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Criminaliteit en

Door alle preventieve maatregelen en meer nadruk op repressief optreden tegen

Veelplegers

personen is de kleine criminaliteit fors gedaald en is succes behaald met de minderjarige veelplegers Er zijn in 2007 bijna geen negatieve afwijkingen Wel zien we een forse toename van het aantal rechtbankzaken bij de jeugd. Wellicht wordt dit veroorzaakt door intensivering van politie-inzet op straatroven met geweld, waar veel jonge daders bij betrokken waren. Het aantal jeugdigen veelplegers is gestegen van 6 naar 9, waarvan 7 allochtone jongeren. Drie verblijven in detentie en 5 zitten in traject, en volgen vooral bij het Regionaal Opleidingscentrum een opleiding.

Overlast in eigen

Een hele, positieve afwijking is het percentage van de bevolking op wijkniveau dat

woonomgeving

aangeeft de afgelopen 12 maanden in de eigen woonomgeving overlast te hebben ervaren van drugsgebruikers, drugsdealers, alcoholisten en/of ‘enge’ mensen in de Vrijheidswijk (van 43 naar 27%), Oranjewijk/Tulpenburg (van 35 naar 11%) en de Binnenstad (van 44 naar 29%).

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Jeugdgroepen in kaart

Jeugdgroepen worden in kaart gebracht wanneer er aanleiding toe is, dus

brengen

bijvoorbeeld wanneer een groep zich negatief manifesteert en/of door gedragingen anderszins opvalt en de gemeente, politie en het jongerenwerk de groep en de leden daarvan niet kent. Voor twee groepen heeft een specifieke aanpak plaatsgevonden: Aldlân, Camminghaburen. De ouders van de jongeren zijn nadrukkelijk betrokken bij de aanpak. Politie heeft het concept “tegenhouden” toegepast op deze groepen. Eind 2007 waren 9 overlastgroepen en 3 hinderlijke groepen bekend. Opvallend voor 2007: ontstaan en uiteenvallen van groepen kan snel gaan zoals ‘058 hooligans’: was tot herfst actief en zeer overlastgevend, door aantal aanhoudingen viel de groep uiteen.

Strafketenpartners

In 2007 is met vele partners gewerkt aan het convenant i.r.t. het veiligheidshuis en de gegevensuitwisseling. Het convenant wordt in het eerste kwartaal van 2008 voorgelegd aan het CBP en na akkoord door iedereen getekend.

171


Speerpunten Actieprogramma’s

De actieprogramma’s Veelplegers, Antillianen en (allochtone) risicojongeren en jeugdcriminaliteit zijn vastgesteld. Het actieprogramma Vrijheidswijk is onderdeel geworden van het Sociaal programma Vrijheidswijk. Het actieprogramma Binnenstad zal in het 1e kwartaal van 2008 worden vastgesteld. De resultaten uit bovengenoemde programma’s zijn medio 2007 aan het rijk aangeboden ivm de mid-term review (tussentijdse verantwoording GSB) en vastgesteld door het College.

Cameratoezicht

De proef met cameratoezicht is geëvalueerd en is door de gemeenteraad gecontinueerd met 2 jaar, met een kleine uitbreiding van camera’s.

Veiligheidsmonitor en

Door technische problemen van de professionele versie van de monitor is hier veel

communicatie over

tijd en energie in gestoken. In 2008 wordt gestart met de ontwikkeling van de

resultaten van (IV)

burgerversie

beleid

Via de website worden de burgers op de hoogte gehouden van beleidsmaatregelen en de resultaten (wijkveiligheidsmonitor) van het veiligheidsbeleid. Ook wordt maandelijks gepubliceerd in Liwwadders met een thema artikel over veiligheid.

Implementatie

Alle inspanningen zijn erop gericht de drie beleidscycli zoveel mogelijk met elkaar

communicatie en

op te laten lopen. De driehoekspartners zitten periodiek om de tafel om beleid en

beleidsvorming

activiteiten op elkaar af te stemmen. Voorbeelden zijn de intensieve samenwerking

Politie, OM en

op inhoud en communicatie die heeft geleid tot de integrale opzet van het

gemeente

veiligheidshuis.

Aanpak nazorg ex-

Deze aanpak is volledig geïmplementeerd in het veiligheidshuis in 2007. Ook

gedetineerden

andere Friese gemeenten kunnen gebruik maken van de Leeuwarder expertise.

Samenwerking Politie

De samenwerking tussen politie en stadswachten is verder verbeterd.

– Stadswachten Subconclusie

Alle zaken die zijn toegezegd en afgesproken in de begroting 2007 zijn uitgevoerd.

Brandweer Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Inhaalslag

In 2007 zijn alle gebruiksvergunningsplichtige inrichtingen aangeschreven.

gebruiksvergunningen

Ziekte en vacatureruimte hebben ervoor gezorgd dat de afgifte van

(H)

gebruiksvergunningen iets gestagneerd is waarbij de minst risicovolle objecten zijn blijven liggen. Daarnaast wordt door omstandigheden vaker een beroep gedaan op de preventie-inspecteurs om de repressieve dagdienst te bemensen waardoor de beschikbaarheid voor de afgifte van gebruiksvergunningen minder was dan gepland. De stand van zaken met betrekking tot de inhaalslag gebruiksvergunningen is eind 2007 als volgt: Aantal inrichtingen gemeente Leeuwarden waarvan:

172

1509

- na beoordeling aanvraag: niet gebruiksvergunningplichtig

571

- afgegeven gebruiksvergunningen

783

- aanvragen gebruiksvergunning is in procedure

155


Controle

Als gevolg van ziekte en vacatures is gekozen om de beschikbare personele

gebruiksvergunningen

capaciteit maximaal in te zetten voor de planbeoordeling. Hierdoor is een aantal

(H)

controles van gebruiksvergunningen blijven liggen. Het aantal uitgevoerde controles bedroeg 356 ten opzichte van een planning van 488 uit te voeren controles. De niet uitgevoerde controles betekenen geen afstel, maar uitstel.

Overige toelichting Herstructurering

Met het doel de slagvaardigheid van de rampenbestrijding te bevorderen en

rampenbestrijding

coördinatieproblemen te reduceren zal de gemeentelijke rampenbestrijding worden geherstructureerd. De gemeente wordt eerder betrokken bij de incidentbestrijding. Voorheen was minimaal een GRIP 3 (grootschalig incident) melding nodig om de gemeentelijke processen op te starten. De nieuwe structuur levert bij calamiteiten aanzienlijke tijdwinst op en maakt het mogelijk om bij kleinschalige incidenten uitvoering te geven aan gemeentelijke taken in de incidentbestrijding zonder daarbij groot op te hoeven schalen. Verder zijn de deelprocessen geactualiseerd.

Onderzoek: geen

Voor Friesland Foods is geïnventariseerd in hoeverre de ammoniakinstallaties een

rampbestrijdingsplan

bedreiging vormen voor de bezoekers en de bewoners in de directe omgeving.

Friesland Foods

Brandweer Fryslân heeft geadviseerd dat zij een rampbestrijdingsplan voor Friesland Foods niet noodzakelijk vindt. In hetzelfde advies stelt zij dat de procedures nazorg en communicatie aandacht behoeven.

Slag om de

B & W hebben het uitvoeringsprogramma verkenning risicovolle objecten, de

compartimentering

zogenaamde Slag om de compartimentering, vastgesteld. Dit n.a.v. de brand in Bilgaard. Dit programma is in het verslagjaar uitgevoerd. De conclusie van deze verkenning is dat er geen ernstige tekortkomingen van de gecontroleerde objecten geconstateerd zijn.


Geen

Overige toelichting Nieuw rooster 24 uursdienst

Om aan het gewijzigde Arbeidstijdenbesluit te voldoen zijn voorbereidingen getroffen om met ingang van 2008 te starten met een 4 ploegen rooster. Hierdoor kan aan het vereiste worden voldaan dat medewerkers van de 24 uurdienst gemiddeld 48 uur per week aanwezig mogen zijn op de werkplek. Ten behoeve van de invoering van het 4 ploegen rooster bleek uitbreiding met 2 fte noodzakelijk. Daarnaast wordt verwacht het wettelijke verplichte loopbaanbeleid een extra beslag op de brandweerorganisatie gaat leggen. Hiervoor zal naar verwachting een formatie-uitbreiding met nogmaals 2 fte noodzakelijk zijn. De dekking hiervan kan plaatsvinden binnen het daarvoor beschikbaar gestelde bedrag.

Brandweerkazerne

In 2007 is het besluit genomen om niet verder te gaan met het project gezamenlijke huisvesting hulpverleningsdiensten. Hiertoe is besloten nadat de toenmalige Regionale Brandweer Fryslân het standpunt had ingenomen zich uit het project terug te trekken vanwege de fusie met de GGD Fryslân tot de Hulpverleningsdienst Fryslân per 1 januari 2007. Met betrekking tot de gezamenlijke huisvesting van hulpverleningsdiensten is in 2007 een begin gemaakt met een onderzoek naar de mogelijkheid van gezamenlijke huisvesting van de Brandweer Leeuwarden en de Hulpverleningsdienst Fryslân.

Speerpunten Implementatie nieuwe

In 2007 is de nieuwe Leidraad Oefenen geïmplementeerd binnen de Brandweer

Leidraad Oefenen

Leeuwarden. Per 1 april ’07 is het registratieprogramma aangepast aan de nieuwe Leidraad Oefenen. In het laatste kwartaal is de implementatie geëvalueerd. Besloten is om bij het oefenen de kwaliteiten van het personeel te meten, en

173


vooral de verbeterpunten extra te oefenen. Subconclusie

Alle gebruiksvergunningplichtige inrichtingen zijn in 2007 aangeschreven. Op het gebied van afgifte en controle van gebruiksvergunningen is een lichte achterstand (minst risicovolle objecten) ten opzichte van de geplande prestaties ontstaan.

174




A B C






280 36

6.052 136

1.554 122

7.886 295

447 -25

Overige lasten 108 -18 33 122

Totale lasten 233 82 -20 295


020 021 022

Resultaat 2007 Beleidsproducten Integraal veiligheidsbeleid Brandweer Rampenbestrijding

Kapitaallasten 36 -0 36

Apparaatskosten 125 64 -53 136

x € 1.000 Saldo -7.584 -7.708 -7.439 269

x € 1.000 Saldo

Totale Baten -67 38 4 -25

166 120 -16 269



Andere

Totale

Totale

lasten

lasten

baten

kosten

Saldo

1

Meer inkomsten afgifte expl. verg.

0

0

0

30

30

2

Stadswachten

0

124

103

227

-97

130


36

12

19

67

42

109

Totaal

36

136

122

295

-25

269



Programma Veiligheid, openbare orde en handhaving Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Afgifte Exploitatievergunningen JVZ

Ondanks dat de vergunningen voor drie jaar worden verstrekt, zijn er toch nog veel exploitatiewisselingen geweest, Dit heeft tot een hogere legesopbrengst geleid van € 30.000 omdat elke nieuwe eigenaar opnieuw een vergunning moet aanvragen.

2. Stadswachten

In de raadsvergadering van 30 oktober 2006 is besloten om door te gaan met de stadswachtfunctie. In deze vergadering is tevens besloten om voor frictiekosten een budget beschikbaar te stellen van € 125.000 ten laste van de algemene reserve. Van dit frictiebudget is in 2007 een bedrag van € 28.000 besteed, zodat voor dit budget € 97.000 als voordelig saldo resteert. Daarnaast is een budget op overige kosten van € 6.000 niet aangewend. Per saldo is op overige kosten daarom sprake van een voordeel van € 103.000. Uit de algemene reserve is van de geraamde € 125.000 voor de frictiekosten een bedrag van € 97.000 niet besteed, dit vormt een nadeel op de baten. Binnen de algemene reserve is het nog niet bestede frictiebudget als claim meegenomen voor de nog te volgen opleidingen, de aanschaf van uniformen en eventuele overige kosten.

175


Eindconclusie programma Veiligheid, openbare orde en handhaving Successen 1. Ketensamenwerking 2. Nazorg

Er wordt door alle partners steeds beter samengewerkt aan de persoonsgerichte aanpak in zowel de actieprogramma’s als in het veiligheidshuis Fryslân. De aanpak van ex-gedetineerden in Leeuwarden wordt in het land vaak als voorbeeldaanpak genoemd.

3. Wijken & dorpen

De Leeuwarder wijken en dorpen zijn in 2007 weer veiliger geworden.

Verbeterpunten 1. Monitor

Het ontwikkelen van de burgerversie van de veiligheidsmonitor.

2. Veiligheidshuis

Het vaststellen van privacy-convenanten tussen de diverse partners van het veiligheidshuis.

3. Gebruiks-

Het afronden van de inhaalslag van de gebruiksvergunningen.

vergunningen

Eindconclusie Het veiligheidsbeleid in Leeuwarden ligt stevig op koers maar er zal nog veel inzet van de diverse partners nodig zijn om Leeuwarden nog veiliger te maken. Hiervoor worden ook nieuwe initiatieven ontplooid en nieuwe instrumenten ontwikkeld. De brandweer heeft bijgedragen aan de (brand)veiligheid door structureel aan de genormeerde opkomsttijden te voldoen en, indien noodzakelijk, tweezijdig aan te rijden. De veiligheid in inrichtingen is verhoogd doordat vrijwal alle inrichtingen die over een gebruiksvergunning moeten beschikken gecontroleerd zijn. Daarnaast zijn alle nog te controleren inrichtingen in 2007 aangeschreven.

176


2.1 Programmaverantwoording: Programma Sport (11)

Programma Sport (11) Raadscommissie: Welzijn


Programmamanager: Mevrouw F. Ytsma

Speerpunten voor het begrotingsjaar • Bepalen onder welke voorwaarden het volledige onderhoud van de sportaccommodaties overgedragen kan worden aan de BV Sport • Onderzoeken of en zo ja onder welke voorwaarden overdracht van de sportaccommodaties aan de BV Sport en/of sportverenigingen kan plaats vinden.

Realisatie en voortgang speerpunten • Overdracht onderhoud van Het in 2006 gestarte onderzoek door Vastgoed is nog niet de sportaccommodaties afgerond. •

overdracht van de sportaccommodaties

Dit wordt, zoals in het collegeprogramma is aangegeven, in 2008 opgepakt.

Successen 1. Upgrading sportconcentratiegebieden verloopt voorspoedig en ligt op schema. 2. Intensivering van de contacten met de verenigingen is opgepakt 3. Stimulering samenwerking verenigingen uit zich in: - fusie korfbalverenigingen Rapiditas en Friso is opgestart - convenant KNVB over het onderzoek vitaliteit voetbalverenigingen 4. De breedtesportactiviteiten zijn geïntensiveerd en brengen steeds meer mensen in beweging.

177






Subdoelstellingen

Mogelijkheden tot sportbeoefening:

A.

Het gebruik door sporters van de gemeentelijke

Voldoende mogelijkheden voor burgers om

basissportaccommodaties blijft jaarlijks minimaal gelijk aan

hun vrije tijd te besteden aan

basisjaar 2004

sportbeoefening (actief of passief) of sportief te bewegen (individueel of in verenigingsverband)

Ontwikkeling sporten: Bestaande sporten zijn voldoende Een sportieve, gezonde en

ontwikkeld en nieuwe sporten kunnen

leefbare samenleving

worden ontwikkeld

B. 1 2

Leeuwarders blijven sporten in gelijke mate of meer Het percentage jeugdigen onder de 18 jaar dat sport, blijft minimaal gelijk

3

De ledenaantallen van sportverenigingen blijven jaarlijks constant of groeien verhoudingsgewijs met hetzelfde percentage waarmee het inwoneraantal van Leeuwarden toeneemt

Sportevenementen: Gelegenheid bieden om sportevenementen

C. 1 2

te kunnen organiseren Maatschappelijke problemen/sociale

betere sociale integratie voor de burgers

178

Verenigingen organiseren minimaal 8 bijzondere sportevenementen die vallen onder de subsidieverordening

D. 1

integratie: Minder maatschappelijke problemen en een

Leeuwarden is een stad met topsportevenementen

Het sportaanbod bereikt minimaal 20.000 inwoners van Leeuwarden

2

Er worden minimaal 25.000 bezoeken aan de zwembaden gerealiseerd uit specifieke doelgroepen




Nul-

Real

Begr

meting

2007

2007

Saldo

Begr

Begr.

2008

2009

Mogelijkheden tot sportbeoefening A

Het gebruik door sporters van de gemeentelijke basissportaccommodaties blijft jaarlijks minimaal gelijk aan basisjaar 2004. Indicatoren: •

Bezetting gemeentelijke basissportaccommodaties o

Uren gebruik sporthallen

o

Zwembadbezoekers

o

Uren gebruik sportcomplexen

o

Uren gebruik gymlokalen

6000

11.400

10.000

1.400

4.5

4.8

5.2

0.4

3.200

2.900

pm

25.000

12.000

21.000

pm

pm

80%

pm

82%

53%

pm

55%

pm

pm

4

4

2

2

8

13

10

3

9.000

Ontwikkeling sporten B

Leeuwarders blijven sporten in gelijke mate of meer Indicatoren: •

Het percentage inwoners dat regelmatig sport is minimaal gelijk aan het landelijk gemiddelde van 67%.

•

Percentage inwoners in Leeuwarden dat sport

Het percentage jeugdigen onder de 18 jaar dat sport, blijft minimaal gelijk Indicatoren: •

Percentage jeugdigen van 12 tot 18 jaar dat sport

•

Percentage jeugdigen van 12 tot 18 jaar dat lid is van een sportvereniging

De ledenaantallen van sportverenigingen blijven jaarlijks constant of groeien verhoudingsgewijs met hetzelfde percentage waarmee het inwoneraantal van Leeuwarden toeneemt Indicator: •

Ledenaantallen bij sportverenigingen

Sportevenementen C

Leeuwarden is een stad met topsportevenementen. Indicator: •

Aantal topsportevenementen per jaar

Verenigingen organiseren minimaal 8 bijzondere sportevenementen die vallen onder de subsidieverordening Indicator: •

Aantal bijzondere sportevenementen per jaar

179


Subdoelstellingen


Nul-

Real

Begr

meting

2007

2007

Saldo

Maatschappelijke problemen/sociale integratie D

Het sportaanbod bereikt minimaal 20.000 inwoners van Leeuwarden Indicatoren: •

Aantal deelnemers aan de verschillende sportprojecten: o

(voorheen) breedtesportimpuls

9.000

10.000

7.000

3.000

o

55+ activiteiten

5.000

5.400

5.000

400

o

Vliegende sportbrigade

12.000

12.500

15.000

2.500

Er worden minimaal 25.000 bezoeken aan de zwembaden gerealiseerd uit specifieke doelgroepen. Indicatoren:

180

•

Aantal zwembadbezoeken op jaarbasis

470000

415000 520000

105000

•

Aantal bezoeken door specifieke doelgroepen

25.000

37.000

10.000

27.000

Begr

Begr.

2008

2009



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? De belangrijkste prestaties om het programma te realiseren. Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2007

2007

2008

2009

2010

doel


Mogelijkheden tot sportbeoefening •

Ontwikkelen 4e sportconcentratiegebied in de

X

A

Zuidlanden •

Realisering Richard Krajjcek playground

X

•

Realisering Johan Cruijff playground

X

•

Realisering kunstgrasveld op complex Magere Weide

X

X

•

Realisering kunstgrasveld op complex Kalverdijkje

X

X

•

Realisering Sporthal Kenniscampus

•

Optimalisering gebruik bestaande complexen

X

A, B, D

X X

X

D D D

X

X

X

X


D

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

Mogelijkheden tot sportbeoefening •

Het (doen) organiseren van activiteiten die burgers stimuleren om deel te

+

A

nemen aan sportactiviteiten * •

Het (doen) realiseren van nieuwe sportvoorzieningen in de stad

+

A, D

•

Het (doen) beheren, exploiteren en onderhouden (en vernieuwen) van

+

A

+

B

gemeentelijke basissportaccommodaties *

Ontwikkeling van sporten •

Het bevorderen van de ontwikkeling van nieuwe sporten en bewegingsactiviteiten in het kader van de Breedtesport

•

Meewerken aan de totstandkoming van private sportaccommodaties

+/-

B, D

Sportevenementen •

Financieel bijdragen aan topsportevenementen

+

C

•

Stimuleren van verenigingen om sportevenementen te organiseren door een

+

C

+

D

deel van de kosten daarvan te subsidiëren

Maatschappelijke problemen/sociale integratie •

In de driehoek sport-welzijn-onderwijs zal meer inhoud gegeven worden aan de breedtesport

•

Continuering van 6 succesvolle breedtesportprojecten

+

A, B, D

•

Projecten in het kader van de BOS Impuls

+

A, B, D

•

Het (doen) aanbieden van sporten spelmogelijkheden voor specifieke

+

D

doelgroepen op buurten wijkniveau * * Deze prestaties zijn opgedragen aan de BV Sport via een activiteitenplan


Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

Bepalen onder welke voorwaarden het volledige onderhoud van de

-

A

nvt

A

sportaccommodaties overgedragen kan worden aan de BV Sport •

Onderzoeken of en zo ja onder welke voorwaarden overdracht van de

nee

sportaccommodaties aan de BV Sport en/of sportverenigingen kan plaats vinden

181




BOS Impuls (2 projecten)

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

ja

X


Mogelijkheden tot sportbeoefening Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Zwembadbezoekers

De raming in de begroting 2007 van het aantal zwembadbezoekers was te optimistisch. In de begroting 2008 is dit inmiddels gecorrigeerd.


De aanleg van het Cruijff Court is in 2007 niet uitgevoerd, maar zal in 2008 worden gerealiseerd. De Richard Kraijeck Playground daarentegen is aangelegd. De belijning en coating zullen begin 2008 worden aangebracht.

Overige toelichting Sportconcentratie-

Ontwikkeling rond het vierde sportconcentratiegebied in de Zuidlanden vordert

gebied Zuidlanden

gestaag.

Upgrading complex

De nieuwbouw van kleedaccommodaties en de aanleg van kunstgrasvelden heeft

Nylân

vertraging opgelopen en vindt plaats in 2008.

Complex Kalverdijkje-

Op dit complex is één kunstgrasveld aangelegd en is de renovatie van het honk-

Noord

en softbalveld ter hand genomen. Verder zijn afspraken gemaakt over de bouw van kleedkamers en de aanleg van een multifunctioneel kunstgrasveld voor korfbal/voetbal.

Magere Weide

Er zijn vier nieuwe kleedkamers gerealiseerd op het sportcomplex.

Speerpunten Overdracht onderhoud

Het bepalen onder welke voorwaarden het volledige onderhoud van de

sportaccommodaties

sportaccommodaties overgedragen kan worden aan de BV Sport, is belegd bij

aan BV Sport

vastgoed en nog niet afgerond.

Overdracht

Het onderzoek of en zo ja onder welke voorwaarden overdracht van de

sportaccommodaties

sportaccommodaties aan de BV Sport en/of sportverenigingen kan plaats vinden (realisatie speerpunt) zal in samenwerking met Vastgoed plaatsvinden. In 2008 zal overeenkomstig het collegeprogramma het onderzoek plaatsvinden.

Subconclusie

In 2007 is ten aanzien van de upgrading van de sportcomplexen veel gerealiseerd. Tevens zijn de contacten met verenigingen zijn geïntensiveerd, waardoor draagvlak is ontstaan.

Ontwikkeling sporten Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

Deze onderdelen zijn in diverse enquêtes opgenomen. De resultaten hiervan zijn echter nog niet bekend.

182



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Complex Friesland

De planontwikkeling rondom het sport-, dans- en theatercomplex bij het Friesland

College

College heeft vertraging opgelopen. De plannen voor de sporthal zijn klaar, maar moeten nog ingebed worden in het masterplan.

Sporthal

Bij het opstellen van het Plan van Eisen Kenniscampus is ruimte ingebouwd om

Kenniscampus

particuliere initiatieven mogelijk te maken.

Subconclusie

Wat voorgenomen was is in grote lijnen gerealiseerd.

Sportevenementen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

In plaats van twee topsportevenementen en 10 sportevenementen zijn er in 2007 vier topsportevenementen en 13 sportevenementen financieel ondersteund. Doordat een aantal evenementen voor minder dan het maximum bedrag zijn gesubsidieerd, konden er meer evenementen worden gesubsidieerd.


Geen

Subconclusie

Ondanks halvering van de maximale subsidie per sportevenement is het aantal gesubsidieerde sportevenementen hoger dan het begrote aantal.

Maatschappelijke problemen/sociale integratie Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Breedtesport

Er zijn meer activiteiten verricht omdat er in 2007 twee BOS-projecten hebben plaatsgevonden.

Vliegende

Een aantal activiteiten van de vliegende sportbrigade zijn voor een deel

sportbrigade

meegenomen in de Breedtesportactiviteitenmeting.

Zwembadbezoekers

De raming in de begroting 2007 van het aantal zwembadbezoekers was te optimistisch. In de begroting 2008 is dit inmiddels gecorrigeerd.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijkingen


Nieuw beleid

Door de start van twee BOS–activiteiten (Vlietzone en Vrijheidswijk) worden meer mensen bereikt in het kader van de Breedtesport.

Subconclusie

De totale breedtesportactiviteiten zijn zeer succesvol. Er zijn meer mensen aan sporten spelactiviteiten gaan deelnemen. De activiteiten verdienen navolging.

183





A B C

034 035

Kapitaallasten

Apparaatskosten 328 324




305 19

5.759 -74

6.063 -54

468 2

Overige lasten -84 10 -74

Totale lasten -72 17 -54

Totale Baten 2

Overige

Totale

Totale

kosten

lasten

baten

-93

-93


Resultaat 2007 Beleidsproducten Sport en ontspanning IJswegen

Kapitaallasten

0

Apparaatskosten 12 7 19

x € 1.000 Saldo -5.440 -5.542 -5.595 -53

x € 1.000 Saldo -70 17 -53

2

x € 1.000 Analyse van het resultaat:


kosten

1. Sport en ontspanning

Saldo -93 0

- verrekeningen met reserves:

0

1. Sport en ontspanning

0

-29

-29 0

- niet relevante posten: Totaal

0

19

19

38

31

69

19

-74

-54

-2

-53


Programma Sport Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Sport en Ontspanning BV Sport

Bij de vaststelling van de subsidie 2006 van de BV Sport bleek dat de opgenomen balanspost voor subsidiëring van de huurbetaling voor het zwembad Kalverdijkje niet hoog genoeg was opgenomen om de werkelijk betaalde huur te dekken. Hierdoor ontstaat een nagekomen rekeningresultaat van € 25.900. Daarnaast was het subsidiebedrag aan de BV Sport € 15.400 hoger dan het beschikbare budget.

Uitbestede

Als gevolg van vervanging bij ziekte was extra personele inzet nodig.

werkzaamheden Proces- en

Net als in 2005 en in 2006 zijn in 2007 proces- en gerechtskosten gemaakt voor

gerechtskosten

advisering in de BTW-zaak van de BV Sport en de klacht met betrekking tot staatssteun. Deze kosten worden zichtbaar gemaakt op het product Sport. Voor deze kosten is geen budget beschikbaar.

184



Eindconclusie totale programma Sport Successen 1.

Upgrading sport-

Upgrading sportconcentratiegebieden verloopt voorspoedig.

cencentratiegebieden 2.

Samenwerking sportverenigingen

3.

Breedtesport

De stimulering van de samenwerking verenigingen uit zich in: -

opstarten fusie korfbalverenigingen Rapiditas en Friso

-

convenant KNVB over het onderzoek vitaliteit voetbalverenigingen

De breedtesportactiviteiten zijn geïntensiveerd en brengen steeds meer mensen in beweging.

Eindconclusie Het programma Sport wordt uitgevoerd zoals het gepland was en meer zelfs nog. Er zijn veel zaken in gang gezet die duurzaam zijn en van grote betekenis zijn voor de Leeuwarder sport(ers) in 2008 en verder worden afgerond.

185


186



2.1 Programmaverantwoording: Programma RO, wijken en dorpen (12)

Programma Ruimtelijke ordening, wijken en dorpen (12) Raadscommissie: Stadsontwikkeling

Portefeuillehouder: Wethouder M.C.M. Waanders

Programmamanager: Dhr. L. Kappert

Speerpunten voor het begrotingsjaar Ruimtelijke ordening • Uitvoeren dorpennota • Structuurvisie Leeuwarden West • Samen met provincie Oostelijke Binnenstad aanpakken • Ontwikkeling Cambuurgebied • Invulling geven aan integrale gebiedsontwikkeling (pilots Potmarge en Dokkumer Ee) • Zuidlanden • Actualiteit bestemmingsplannen op orde • Voorbereiden Omgevingsvergunning Realisatie en voortgang speerpunten Uitvoeren Dorpennota Er is een uitvoeringsprogramma dorpennota 2007-2010 vastgesteld. Structuurvisie Leeuwarden West

Concept-hoofdlijnennotitie Leeuwarden-West (Stroomland) ambtelijk gereed, uitwerking energiepark is opgestart.

Oostelijke Binnenstad

Bouwplannen rond Tweebaksmarkt (Provinciehuis, panden Fries Museum) samen met Provincie opgepakt.

Ontwikkeling Cambuurgebied

Ontwikkeling Cambuur vertraagd vanwege stopzetten samenwerking met woningbouwvereniging.

Integrale gebiedsontwikkeling

Ontwikkelingsvisie Potmarge en gebiedskader Tesselschadestraat vastgesteld, deelgebieden worden uitgewerkt. Dokkumer Ee verschoven naar 2008 vanwege andere prioriteiten gebiedsontwikkeling.

Zuidlanden

Eerste bouwvergunningen Zuidlanden verleend. Plannen voor Techum, Jabikswoude en Plandeel-Oost in procedure.

Actualiteit bestemmingsplannen

Planning actualisatie bestemmingsplannen 2007-2012 aan raad gepresenteerd in relatie tot invoering nieuwe Wet ruimtelijke ordening.

Omgevingsvergunning Successen

Invoering omgevingsvergunning is jaar uitgesteld.

1. In de wijkprogramma’s staan ook de activiteiten van de woningbouwcorporaties opgenomen. 2. Opzetten van gemeentelijke toekomstbeelden voor diverse wijken 3. Door een voortvarende begeleiding van bouwinitiatieven is er een breed planaanbod ontstaan voor zowel wonen als werken in binnenstedelijk gebied en stadsrand. Verbeterpunten 1. Verbeteren planning bestemmingsplannen. 2. Bij invoering nieuwe Wet ruimtelijke ordening en Omgevingsvergunning voortgangsbewaking RO-procedures aanscherpen. 3. Verbeteren interne en externe communicatie gebiedsgericht werken.

187



Wat wilden we bereiken? Doelenboom Strategisch Algemeen doel


Subdoelstellingen


A.

Een adequaat ruimtelijk beleid om de

B.

Actuele bestemmingsplannen.

gemeentelijke ambities mogelijk te

C.

Bestemmingsplan digitaal toegankelijk.

maken.

D.

Correcte afhandeling RO-procedures.

E.

Actuele digitale geometrische basisobjecten beschikbaar.

Gewenste dynamiek bestuurlijk vastgesteld.

Een evenwichtige woonwerk- en leefstad (inclusief de dorpen), die een sterke positie inneemt in Fryslân en het Noorden.

Wijken en dorpen

Bewoners zijn zelfstandig en deskundig en hebben voldoende invloed op gemeentelijk beleid.

deskundigheid onder bewoners en

Wijk- en dorpspanels zijn bekend.

meer invloed van bewoners op het beleid.

188

F.

Een grotere zelfstandigheid en




Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

Ruimtelijke ordening A

Gewenste dynamiek bestuurlijk vastgesteld Indicator: •

Aantal kaderstellende deelplannen per jaar voor

0

2

2

-

2

2

30%

70%

85%

-15%

95%

95%

0%

60%

60%

-

80%

90%

-

-

100%

-

100%

100%

60%

60%

90%

-30%

95%

95%

90%

90%

95%

-5%

100%

100%

100%

100%

100%

-

100%

100%

10%

10%

60%

-50%

80%

95%

90%

90%

95%

-5%

100%

100%

100%

100%

100%

-

100%

100%

dynamische gebieden uit stadsvisie die bestuurlijk zijn vastgesteld. B

Actuele bestemmingsplannen Indicator: •

Percentage bestemmingsplannen dat is afgestemd op de actuele regelgeving en ruimtelijke planologische situatie.

C

Bestemmingsplan digitaal toegankelijk Indicator:

•

Percentage geactualiseerde bestemmingsplannen dat digitaal (IMROcodering) opgesteld is.

D

Correcte afhandeling RO-procedures (zie ad. D) Indicator:

•

Percentage anticipatieprocedures (art. 19) en planschadeverzoeken dat volgens vastgesteld tijdspad afgehandeld wordt.

E

Actuele digitale geometrische basisobjecten beschikbaar op globaal niveau (zie ad. E) Indicatoren: •

Percentage van de basisobjecten dat digitaal is vastgelegd

•

Percentage van de wijzigingen dat volgens regionale afspraken binnen een kwartaal is verwerkt

•

Percentage van de basisobjecten dat digitaal op de werkplek raadpleegbaar is

Actuele digitale geometrische basisobjecten beschikbaar op gedetailleerd niveau (zie ad. E) Indicatoren: •

Percentage van de basisobjecten dat digitaal is vastgelegd

•

Percentage van de wijzigingen dat volgens regionale afspraken binnen een kwartaal is verwerkt

•

Percentage van vastgelegde de basisobjecten dat digitaal op de werkplek raadpleegbaar is

189



Subdoelstellingen

Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

Wijken en Dorpen F

Bewoners zijn zelfstandig en deskundig en hebben voldoende invloed op gemeentelijk beleid. Indicatoren: •

Percentage bewoners dat tevreden is over het

50%

66%

55%

11%

60%

3.98

4.35

4.5

-0.15

5.5

97

95

95-100

-

95-100

functioneren van panels in wijken/dorpen (totaal scores zeer goed/goed/neutraal) •

Tevredenheid van bewoners over invloed op beleid (minimum 1 en maximum 10)

•

Het aandeel van wijken dorpsbudgetten dat daadwerkelijk besteed of gereserveerd wordt aan het op hetzelfde niveau houden (in % van het totale beschikbare jaarbudget)

(meting via wijksignaleringssysteem)

190





Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2007

2007

2008

2009

2010

doel

X

+/-

X

+

Ruimtelijke ordening •

Actualisatieslag bestemmingsplannen

B,C

Wijken en dorpen •

Uitvoering maatregelen dorpennota


X

X

X

F

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

X

+

A

X

+

D

X

+/-

BC

X

+

D

X

+

E

Ruimtelijke ordening Volwaardig ruimtelijk kader: Structuurschets-en plan •

Op basis van stadsvisie of andere bestuurlijke prioritering worden afhankelijk van omvang jaarlijks 1-3 kaderstellende deelplannen over de ruimtelijk-economische ontwikkeling op lange termijn voor(een deel van) de stad beschreven.

Snelle en correcte procedures: Voorbereidingsbesluiten/ anticipatieprocedures •

Om medewerking te kunnen verlenen aan bouwplannen die niet passen in bestemmingsplannen en waarvoor aanpassing van het bestemmingsplan een te zware procedure is, kan een wijzigingsprocedure of een anticipatieprocedure via art. 19 gevoerd worden.

Actueel ruimtelijk kader: Bestemmingsplan •

Jaarlijks worden vanuit reguliere middelen ca. 3 bestemmingsplannen opgesteld

n.a.v.

ruimtelijke

ontwikkelingen

als

gevolg

waarvan

bijstelling van het bestemmingsplan noodzakelijk is c.q. die bijstelling noodzakelijk maken. Concretisering beleid in projecten: Beleidsadviezen Ruimtelijke ordening •

Dit betreft de beoordeling van ruimtelijke initiatieven en bestuurlijke advisering over het al dan niet in behandeling nemen hiervan, het begeleiden

van

(woning-)bouwprojecten,

het

afhandelen

van

planschadegevallen en de informatieverstrekking over ruimtelijke ordening aan burgers en initiatiefnemers van bouwprojecten. Geometriebeheer en Gemeentekadaster •

Beheer Grootschalige Basiskaart (GBKN/GBKL) en andere digitale basisobjecten. Vastleggen van de fysieke bestanden van de ruimtelijke omgeving en rechtstoestand van gemeente eigendommen. Betreft ca. 100 GBKN/GBKL mutaties, 175 kadastermutaties en 600 inlichtingen per jaar.

Wijken en dorpen •

Jaarlijkse opstelling en uitvoering van wijkgerichte programma’s

X

+

F

•

Uitvoering van afsprakenregister, informatie- en adviesprotocol, wijkkaart,

X

+/-

F

kwaliteitsniveaus Schoon, Heel en Veilig •

Jaarlijkse wijken dorpenconferenties

X

+

F

•

Centraal aanspreekpunt voor panels

X

+

F

191




Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

•

Uitvoeren dorpennota

X

+

•

Structuurvisie Leeuwarden West

X

+/-

•

Samen met provincie Oostelijke Binnenstad aanpakken

X

+

•

Ontwikkeling Cambuurgebied

X

+/-

•

Invulling geven aan integrale gebiedsontwikkeling (pilots Potmarge en

X

+/-

Dokkumer Ee) •

Zuidlanden

X

+

•

Actualiteit bestemmingsplannen op orde

X

+/-

•

Voorbereiden Omgevingsvergunning

X

-


Begr.

Real.

Sub doel

2007

2007

•

Binnenstad-Oost

X

+

•

Ontwikkelbudget gebiedsontwikkeling

X

+/-

•

Flexibel budget wethouder (voor wijken en dorpen)

•

Dorpennota

+ X

+


Een adequaat ruimtelijk beleid om de gemeentelijke ambities mogelijk te maken. Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Actuele bestemmings-

In plaats van het beoogde percentage actuele bestemmingsplannen van 85% is ca

plannen (B)

70% gehaald. Dit wordt verklaard door enerzijds steeds weer nieuwe ontwikkelingen in plangebieden, waardoor de voortgang vertraagd en anderzijds prioriteit aan complexe juridische vraagstukken vanuit de vele lopende projecten.

Basisobjecten (E)

In 2007 is besloten om, ter voorbereiding op de wettelijke verplichting, de opbouw van de digitale geometrische basisobjecten op globaal en gedetailleerd niveau onder te brengen binnen het project BRUL (+ Basisregistratie in uitvoering Leeuwarden). Uitvoering daarvan vindt plaats in 2008 binnen de deelprojecten BAG (+Basisregistraties Adressen en Gebouwen).

Overige toelichting Gewenste dynamiek

In 2007 is er aan een groot aantal kaderstellende deelplannen gewerkt

bestuurlijk

(Leeuwarden-West, Cambuur, Wielengebied, WTC-Expo, Tweebaksmarkt), die nog

vastgesteld (A)

niet zijn vastgesteld. Er zijn 2 plannen (Ontwikkelingsvisie Potmarge + ontwikkelkader Tesselschadestraat) vastgesteld.

Actuele bestemmings-

De betekenis van het percentage als parameter bij B is betrekkelijk: met de

plannen (B)

vaststelling van het bestemmingsplan binnenstad vervallen bijvoorbeeld in één keer ruim 20 oude plannen.

Correcte afhandeling

In 2007 is een groot aantal ‘oude planschadezaken’ (afhandeling door de raad)

RO-procedures (D)

behandeld. Daarnaast was er een drietal zeer complexe zaken (Bellevue, Herdershove, Harlingerstraat) die veel aandacht hebben gevraagd. Hierdoor is de beoogde afhandelingstermijn van nieuwe verzoeken niet gehaald. Voor vrijstellingsverzoeken zijn er geen termijnen vastgelegd. Bij de invoering van de Omgevingsvergunning, waarvan deze procedures deel uit maken, zal dit wel het geval zijn.

192



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Actualisatieslag

In 2007 zijn er 2 bestemmingsplannen vastgesteld. De verklaring voor het niet

bestemmingsplannen

volledig realiseren van de voorgenomen actualisatieslag van bestemmingsplannen wordt hierboven toegelicht. Uitgangspunt blijft dat voor 1-7-2013 alle oude plannen zijn geactualiseerd. Geconstateerd moet verder worden dat uitbreidingsplannen als Zuidlanden, Moark en Ie maar ook dorpsuitbreidingen als Wijtgaard en Wirdum vanwege planologisch-juridische aspecten (archeologie, milieuaspecten, natuurrichtlijnen) en maatschappelijk draagvlak steeds complexer worden. Hierdoor wordt de planning soms niet gehaald. Hetzelfde geldt voor ingewikkelde binnenstedelijke plannen als Nieuw Zaailand, Cambuur etc.

Speerpunten Leeuwarden West

Voor Leeuwarden-Zuidwest is de provincie trekker van een masterplan waarvoor inmiddels een ambtelijk concept van de hoofdlijnennotitie is opgesteld. Begin 2009 moet het masterplan gereed zijn. Simultaan hieraan wordt vanuit de gemeente gewerkt aan het plan ‘Energiepark Leeuwarden’.

Cambuurgebied

Voor de Cambuurlocatie is een perspectiefvol stedenbouwkundig plan opgesteld maar vanwege het stopzetten van de samenwerking met de woningbouwvereniging Accolade zal in 2008 een doorstart plaatsvinden.

Gebiedsontwikkeling

Integrale gebiedsontwikkeling: zie Nieuw beleid

Bestemmingsplannen

Actualisatie bestemmingsplannen: zie hiervoor bij ‘wat wilden we bereiken”.

Omgevingsvergunning

Omgevingsvergunning: dit wordt toegelicht in het programma Dienstverlening; invoering van de wet is uitgesteld tot 1 januari 2009.

Zuidlanden

Na een lange tijd van voorbereiding zijn in 2007 de eerste rechtsgeldige bouwvergunningen voor het plandeel Techum afgegeven. Voor het oostelijk plandeel werd een bestemmingsplan door de raad vastgesteld en ook voor het plandeel Jabikswoude tussen Techum en Goutum is een (voorontwerp) bestemmingsplan opgesteld (waarover de inspraak is gestart). Gedeputeerde Staten hebben voor Jabikswoude eind 2007 de verklaring afgegeven die het college het recht geeft vrijstellingen en bouwvergunningen af te geven op grond van artikel 19, lid 2 WRO. Helaas moet worden geconstateerd dat de afhandeling van bezwaar- en beroepsprocedures bij rechtbank en Raad van State lang op zich laat wachten. Hoopgevend is de grote belangstelling die voor de te realiseren woningen bestaat. Nu de afronding van Zuiderburen nadert, is de locatie De Zuidlanden in 2007 ook voor de kopers van nieuwbouwwoningen duidelijk in beeld gekomen als aantrekkelijke woonlocatie.

Nieuw beleid Gebiedsontwikkeling

Gebiedsontwikkeling is inmiddels een gehanteerde werkwijze voor de aanpak van meerdere dynamische zones in der stad als Potmarge, Tesselschadestraat e.o en Tweebaksmarkt. Binnenstad-Oost heeft zich in 2007 vooral gericht op de realisatie van de verschillende bouwprojecten. Het vrijkomen van de Blokhuispoort biedt nieuwe kansen. In 2008 zal de samenhang van de verschillende projecten verder worden uitgewerkt

193


Subconclusie


De beoogde doelen van dit programmaonderdeel zijn helder en vastgelegd in meerjarenplanningen. De uitvoering wordt echter beïnvloed door externe factoren. Ten eerste omdat procedures en nieuwe wetgeving complexer blijken dan ingeschat. Ten tweede omdat de toenemende dynamiek van de stad leidt tot een stroom van niet voorziene nieuwe plannen die de voortgang van het lopend werk beïnvloeden.

Grotere zelfstandigheid en deskundigheid onder bewoners en meer invloed van bewoners op het beleid Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

Uit de realisatie blijkt dat de bewoners meer tevreden zijn over de wijkpanels dan de ambitie was. Een verklaring hiervoor is niet bekend.

Overige toelichting

In 2008 wordt gestart met de campagne ‘Ken jij je wijkpanel’. Doel is om wijkpanels bekender/zichtbaarder te maken voor hun achterban. In 2008 zal de invloedwijzer worden vastgesteld. Hierin staat opgenomen hoe en wanneer het wijkpanel/bewoners invloed kan uitoefenen op het gemeentelijk beleid. In 2007 is een overeenkomst getekend tussen de gemeente en het wijkpanel Huizum-West voor het zelfstandig beheer van de wijkpanelbudgetten. Het betreft hier een pilot van 2 jaren. Na afloop van de pilotperiode wordt een evaluatie opgesteld, waarna bekeken wordt of deze werkwijze gecontinueerd zal worden en mogelijk ook in andere wijken kan worden toegepast.


In 2007 is besloten om niet verder te gaan met de uitvoering van het afsprakenregister. Inmiddels is de inhoud van het afsprakenregister opgenomen in andere documenten/procedures (bijvoorbeeld invloedwijzer, wijkprogramma’s).

Speerpunten/ Nieuw beleid

Voor de Dorpennota is in goed overleg met alle betrokken partijen een nieuw

Dorpennota

uitvoeringsprogramma 2007-2010 vastgesteld en de eerste projecten zijn in uitvoering genomen.

Nieuw beleid Wijkbudget

In 2007 hebben de wethouders voor het eerst de beschikking gekregen over een flexibel budget om relatief kleine knelpunten in de wijken/dorpen te kunnen oplossen. Het totaalbudget bedroeg € 25.000. Hiervan is ruim de helft besteed.

Subconclusie

De activiteiten liggen in grote lijn op schema. Er zal verder worden gewerkt aan de ontwikkeling en het uitbouwen van de bekendheid van de wijkpanels, waarbij met name aandacht wordt besteed aan de externe communicatie (richting de achterban).

194




A B C

026 036 037 097


Kapitaallasten




2.646 -30

1.578 354

4.224 324

369 -155

Overige lasten 297 51 8 -2 354

Totale lasten 321 -36 26 13 324

Totale Baten -36 -25 -93


Resultaat 2007 Beleidsproducten Wijkaanpak Ruimtelijke ordening Geometriebeheer Bestuursadvisering ROI

x € 1.000 Saldo


Kapitaallasten

0

Apparaatskosten 24 -86 18 15 -30

-4.019 -4.024 -3.855 170

x € 1.000 Saldo 285 -61 -67 13 170

-155

x € 1.000 Analyse van het resultaat : 1.

Kapitaal- Apparaats

Wijkaanpak

Overige

Totale

Totale

lasten

kosten

kosten

lasten

baten

0

24

261

285

0

Saldo 285 0


0 0


0

-54

93

39

-155

-115

Totaal

0

-30

354

324

-155

170


Programma 12 Ruimtelijke ordening, wijken en dorpen Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Wijkaanpak

Het voordelig resultaat op Wijkaanpak bedraagt € 285.000. Vanwege een periode van langdurig ziekteverzuim zijn minder uren ingezet voor Wijkaanpak, voordeel apparaatskosten € 24.000. Een voordeel van € 241.000 is ontstaan door vrijval van budgetten voor wijkmanagement. • Vrijval budget onvoorziene uitgaven € 62.000. In de voorziening was op basis van een besluit uit 2005 nog een bedrag voor onvoorziene uitgaven beschikbaar van € 62.000. Bij het beschikbaar stellen van dit bedrag was bepaald dat besteding binnen een bepaalde periode moest plaatsvinden. Doordat deze periode is verstreken kan dit bedrag vrijvallen. • Vrijval organisatiebudget Wijkmanagement 2006 en 2007 € 75.000. Dit budget is beschikbaar voor o.a. presentatie wijkprogramma, opening panelseizoen, werkconferenties, communicatie, drukken wijkprogramma’s e.d. Niet bestede budgetten vallen vrij ten gunste van de algemene middelen. De niet bestede budgetten 2006 en 2007 waren respectievelijk € 19.000 en € 56.000.

195



• Vrijval communicatie- en ondersteuningsbudgetten 2006 en 2007 € 77.000. Ook deze niet bestede budgetten vallen conform de richtlijnen vrij. • Vrijval wijkpanelbudgetten € 16.000. In overleg met de wijkpanels zijn budgetten die niet meer realistisch zijn of waarvan de uitvoering goedkoper is uitgevallen afgeraamd. • Vrijval flexibel budget wethouders € 11.000 Daarnaast nog enkele kleine voordelen op diverse budgetten van per saldo € 20.000 Bij de vaststelling van de Begroting 2008 is de motie “Dag van het Buurtfeest” aangenomen. De dekking van de hiermee verwachte kosten ad € 20.000 vindt plaats ten laste van het voordeel op de wijkbudgetten 2007 zoals besloten in de raadsvergadering van 17 maart 2008 (Resultaatbestemming vooraf 2007) .

Eindconclusie totale programma Ruimtelijke ordening, wijken en dorpen. Successen 1. Wijkprogramma’s

In de wijkprogramma’s staan nu ook de activiteiten van de woningbouwcorporaties opgenomen. De woningbouwcorporaties zijn bereid gevonden een belangrijke bijdrage te leveren aan de wijk-/dorpenprogramma's door aan te geven welke activiteiten in welke wijk/dorp gepland staan in het betreffende jaar. Belangrijke activiteiten in de wijken en dorpen zijn de nieuwbouw, renovatie en het onderhoud van woningen, die in bezit zijn van woningbouwcorporaties.

2. Toekomstbeelden wijken

De gemeentelijke toekomstbeelden voor diverse wijken zijn opgezet . Veel wijkpanels en dorpsbelangen hebben de afgelopen jaren hun visie op de toekomst in het wijk-/dorpsprogramma neergelegd. Deze visies maken duidelijk wat bewoners belangrijk vinden in hun woonen leefomgeving. De bedoeling van het gemeentelijk toekomstbeeld is om mede op basis van de visie van betreffende wijk/dorp aan te geven wat we in betreffende wijk/dorp zullen ondernemen.

3. Breed planaanbod

Door een voortvarende begeleiding van bouwinitiatieven is er een breed planaanbod ontstaan, voor zowel wonen als werken in binnenstedelijk gebied, stadsrand en dorpen.

Verbeterpunten 1. Planning

De planning van bestemmingsplannen wordt deels niet gehaald. Bij

bestemmings-

werkplanningen is het zaak om meer prioriteit te geven aan het opstellen van

plannen

bestemmingsplannen. Waar mogelijk moet worden voorkomen dat onduidelijkheid over de ontwikkeling van deelgebieden de voortgang van het gehele bestemmingsplan ophoudt.

2. Voortgangs-

De voortgangsbewaking van de RO-procedures moet worden aangescherpt. Bij

bewaking RO-

invoering van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) en de

procedures

Omgevingsvergunning (WABO) is het goed vastleggen van reële termijnen van belang, omdat hier dan een wettelijke verplichting geldt. Vervolgens dient er gestuurd te worden op de naleving van deze termijnen.

3. Communicatie

Het gebiedsgericht werken is zowel intern als extern inmiddels aardig ingeburgerd.

gebiedsgericht

Toch merken we dat de aandacht hiervoor wel eens wat wegzakt. Daarom zal in

werken

2008 extra aandacht worden besteed aan de interne en externe communicatie. Voor de interne communicatie is het streven om via Stimulans workshops aan te

196



bieden, waarin gebiedsgericht werken onder de aandacht wordt gebracht. Ook zal het gebiedsgericht werken periodiek onder de aandacht worden gebracht bij de directieraad en politiek. Voor de externe communicatie worden campagnes gevoerd om de wijkpanels/dorpsbelangen bekender te maken bij hun achterban.

Eindconclusie Leeuwarden wordt gekenmerkt door een grote ruimtelijke dynamiek die leidt tot veel projecten met een eveneens groot aantal ruimtelijk-planologische procedures. Deze projecten worden met voorrang behandeld en goed bediend om stagnatie te voorkomen. Hierdoor komt de aanpak van de reguliere werkzaamheden wel in de knel. Ten aanzien van het gebiedsgericht werken kan worden geconcludeerd dat we op de goede weg zijn. De tevredenheid van burgers over het functioneren van wijkpanels/dorpsbelangen neemt toe en ook gaat het integraal gebiedsgericht werken binnen de gemeente steeds beter. Toch zijn er ook nog aandachtspunten. Zo vinden burgers dat de hun invloed op het gemeentelijk beleid ten opzichte van 2005 iets is afgenomen. Dit zal in 2008 extra aandacht krijgen o.a. door vaststelling en operationeel maken van de invloedwijzer.

197


198



2.1 Programmaverantwoording: Programma Milieu, energie en water (13)

Programma Milieu, energie en water (13) Raadscommissie: Stadsontwikkeling


Programmamanager: Mw. H.E. Bannink

Speerpunten voor het begrotingsjaar Milieucommunicatie en duurzaamheidsbeleid • Opstellen Nota dierenwelzijn Water • Opstellen kaderplan water Realisatie en voortgang speerpunten Opstellen Nota dierenwelzijn Concept is nagenoeg gereed. Afronding en bestuurlijke behandeling in 2008. Opstellen Kaderplan water

Nota “Water als geld” is gereed, bestuurlijke behandeling in april 2008.

Successen 1. Verlaging van afvalstoffenheffing in 2008. 2. Promotie rijden op aardgas. 3. Warmtelevering door biogas aan Techum en Jabikswoude van Ny Bosmazathe. Verbeterpunten 1. Bereiken van een hoger percentage gescheiden afval. 2. Doorontwikkelen klimaatbeleid met als prioriteringsvolgorde: 1. energiebesparing, 2. verduurzaming van energie, 3. efficiënt gebruik van brandstoffen. 3. De potentie om dé waterhoofdstad van Nederland te worden, daadwerkelijk gaan benutten.

199





Subdoelstellingen

Lagere milieudruk (reductie

A 1. Minder (rest)afval.

afval, energie, water, bouwen &

A 2. Geen lastenverzwaring voor burgers.

ruimtelijke inrichting,

B 1. De vuiluitworp vanuit de riolering dient acceptabel te zijn.

communicatie) en voldoen aan

B 2. Uittreden van rioolwater (lekke riolering) moet zo min mogelijk voor komen.

de wettelijke verplichtingen

C 1. Hogere score op de landelijke duurzaamheidmeter.

(inzameling afval,

D 1. Vermindering CO-2 uitstoot.

vergunningverlening en

D 2. Duurzaam energiegebruik.

handhaving, bedrijfsadviezen,

D 3. Duurzaam bouwen.

riolering, bodem, geluid, lucht).

E 1. De bodemsaneringsoperatie is voor 2030 beheersbaar, d.w.z. de milieuhygiënisch urgente locaties zijn gesaneerd en bodemvervuiling is geen stagnerende factor meer in de stedelijke ontwikkeling. E 2. Verantwoord hergebruik van vrijkomende grond. E 3. De bodemkwaliteit is bekend en geschikt voor (beoogd) locatiegebruik of -functie. E 4. Zo groot mogelijke marktbijdrage.

Een duurzaam Leeuwarden, dat een

F 1. Nieuwe geluidhindersituaties worden voorkomen.

aantrekkelijke en veilige leefomgeving

F 2. Situaties waar ernstige geluidhinder optreedt, worden voor 2020 gesaneerd.

biedt voor burgers, bedrijven en

F 3. De luchtkwaliteit in Leeuwarden voldoet aan de normen in het Besluit Luchtkwaliteit.

bezoekers. Een schone en gezonde (milieuhygiëne) en leefbare

G.

Milieubewustwording en gedragsverandering.

woonomgeving nu en in de toekomst is

H.

Minder ergernis bij burger m.b.t. hondenpoep.

hierbij het uitgangspunt.

I. Geen gevaar voor de volksgezondheid. J. Respectvolle relatie tussen mens en dier. Beleven, benutten en beheren

K. Aantrekkelijk woonen werkklimaat als gevolg van water.

van water. Koppeling van economie en

L 1. Geen onacceptabele gevolgen voor het milieu en gezondheid.

milieu voor de verdere

L 2. De gemeente voldoet aan de landelijke kwaliteitscriteria van VROM.

ontwikkeling van het

L 3. Bevordering van duurzaam ondernemen.

bedrijfsleven.

200




Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

45%

48%

262

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

-3%

49%

49%

-

-

-

-

Lagere milieudruk en voldoen aan wettelijke verplichtingen A

Minder (rest) afval Indicatoren:

2004:

•

Percentage gescheiden afval

•

Ingezamelde hoeveelheid gescheiden afval per

2004:

inwoner

211 kg

38%

kg A2

B1

Geen lastenverzwaring voor burgers Indicator:

2005:

•

inflatie

inflatie

inflatie

-

inflatie

inflatie

100%

100%

100%

-

100%

100%

100%

100%

100%

-

100%

46%

43%

3%

79%

71%

8%

72%

73%

34

40

40

-

55

62

kton

kton

kton

kton

kton

0.5%

2.5%

2.5%

3%

3.5%

Tarief afvalstoffenheffing (index)

De vuiluitworp vanuit de riolering dient acceptabel te zijn. Indicator: •

De mate waarin de vuiluitworp voldoet aan door de waterkwaliteitsbeheerder gestelde eisen.

B2

Uittreden van rioolwater (lekke riolering) moet zo min mogelijk voorkomen. Indicatoren: •

De mate waarin wordt voldaan aan de opleveringsinspectie/maatstaven conform Kwaliteitsdocument Openbare Ruimte.

•

Percentage van de inwoners gemeente Leeuwarden, dat tevreden is over onderhoud

2005: 40%

45%

riolering/straatkolken. C

Hogere score op de landelijke duurzaamheidmeter, Indicator •

Percentage van het maximale aantal haalbare

2005: 70%

punten (=123) van 3 basisvragenlijsten georganiseerd door het COS Noord Holland D1 Vermindering CO2-uitstoot: De gemeente voldoet aan de lokale vertaling van het Kyoto-protocol door met projecten 69,9 kiloton CO2 te besparen Indicator: •

Reductie CO2-uitstoot ten opzichte van autonome groei

2006:

D2 Duurzaam energiegebruik Indicator: Het percentage van de totale energieproductie dat

-

als duurzame energie wordt opgewekt (MOP)

201



Subdoelstellingen

Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

Nvt

¹

60%

127

188

125

6

14

5

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

80%

90%

63

125

125

9

5

5

D3 Duurzaam bouwen Indicator: •

Het percentage van de projectmatig gebouwde

-

nieuwbouwwoningen dat voldoet aan de gemeentelijke lijst duurzaam bouwen. h Het percentage wordt niet vastgelegd, per project kan worden aangegeven welke maatregelen zijn toegepast.

E1 De bodemsaneringsoperatie is voor 2030 beheersbaar, dwz de milieuhygiënisch urgente locaties zijn gesaneerd en bodemvervuiling is geen stagnerende factor meer in de stedelijke

2003 (aantal

ontwikkeling.

onder-

Indicatoren/bodemsaneringsprestatie–eenheden

zoeken

(MOP) :

2002)

•

Aantal onderzoeken

•

Aantal saneringen

•

Aantal bpe’s (bodemsaneringsprestatie-

5250

69.809 27.000 42.809 27.000 27.000

eenheden) E2

Verantwoord hergebruik van vrijkomende grond) Indicator: Aantal meldingen/controles

E3

De bodemkwaliteit is bekend en geschikt voor (beoogd) locatiegebruik of –functie Indicator: •

Bodemtoets bij alle aanvragen

2003: 68

80

-12

80

80

330

448

330

118

330

330

79 2003: (san.loc. 2004)

bouwvergunning •

Bodemtoets bij alle grondtransacties

916

660

900

-240

900

900

•

Beoordeling bodemkwaliteit nutstracés

87

190

100

90

100

100

•

Aantal saneringslocaties met toezicht en

12

14

5

9

5

5

2:1

3:1

-

3:1

3:1

100%

100%

0%

100%

100%

0

3

-3

3

2

handhaving E4

Zo groot mogelijke marktbijdrage Indicator •

De verhouding tussen de geïnvesteerde

2004: 2:1

saneringskosten door derden en de bijdrage uit ISV middelen F1

Nieuwe geluidhindersituaties worden voorkomen Indicator: •

Percentage dat voldoet aan de geluidnorm conform de wet geluidhinder/bouwbesluit

F2

Situaties waar ernstige geluidhinder optreedt worden voor 2020 gesaneerd. Indicator: Aantal gesaneerde woningen per jaar van de A- en raillijstwoningen

202

1999: 61 woningen



Subdoelstellingen F3

Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

2002

100%

100%

56%

50%

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

-

100%

100%

50%

-

45%

45%

De luchtkwaliteit in Leeuwarden voldoet aan de normen in het Besluit Luchtkwaliteit. Indicator: •

G

Percentage dat voldoet aan de norm

Milieubewustwording en gedragsverandering Indicator: •

Resultaten op projectniveau (energieverbruik reductie van restafval/CO2/water (weddenschap)

H

Minder ergernis bij burgers m.b.t. hondenpoep Indicator: •

Percentage aantal burgers dat zich ergert aan

2005:

hondenpoep I

Geen gevaar voor de volksgezondheid Indicator: •

Percentage kadavers dat wordt afgevoerd

100%

100%

100%

-

100%

100%

•

Percentage afgehandelde meldingen (voor

100%

100%

100%

-

100%

100%

rattenoverlast) J

Respectvolle relatie tussen mens en dier Indicator: Wordt ontwikkeld n.a.v. de nota Dierenwelzijn

Beleven, benutten en beheren van water K1

Gemeentelijk kader; moet leiden tot herbenoeming van de subdoelen

K2

Aantrekkelijk woonen werkklimaat als gevolg van water. Indicator: Wordt nader bepaald

Koppeling van economie en milieu voor de verdere ontwikkeling van het bedrijfsleven L1

Geen onacceptabele gevolgen voor het milieu en gezondheid Indicator: •

Percentage bedrijven dat voldoet aan het wettelijk regime (bij de 2e hercontrole)

L2

2003: 70%

88%

90%

-2%

90%

90%

100%

100%

-

100%

100%

De gemeente voldoet aan de landelijke kwaliteitscriteria van VROM Indicator: •

Percentage van de gestelde Kwaliteitscriteria VROM waar de gemeente aan voldoet

L3

2003: 65%

Bevordering van duurzaam ondernemen. Indicator: Nog geen indicator beschikbaar

203





Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub-

2007

2007

2008

2009

2010

doel

Lagere milieudruk en voldoen aan wettelijke verplichtingen. Afval •

Doorvoeren maatregelen plan van aanpak afval

+

A1

Uitvoeren beleidsimpulsen duurzaamheidspogramma: •

Verbetering waterkwaliteit

X

+

•

Klimaatprojecten woningbouw en bedrijven

X

+

•

Evaluatie wijk en milieuprojecten (accenten

X

+

X

K D1

X

X

G

afvalscheiding) •

Luchtkwaliteit: stimuleren alternatieve brandstoffen

X

+

•

Wijk- en milieuprojecten

X

+

X

X

G

•

Projecten vergunningverlening- en handhaving

X

+

X

X

L1,L2

+

X

X

E1

+

X

F3

(horeca en externe veiligheid) •

Stimulering bodemsanering op eigen terrein (bedrijvenregeling)

Energie, duurzaam bouwen en duurzaam inrichten •

Klimaatuitvoeringsprogramma: uitvoeren acties en

X

D1 t/m

projecten •

Uitvoeren tenminste 4 voorbeeldprojecten op het

D3 X

+

X

X

X

Idem

X

+

X

X

X

D2

X

+

X

X

X

D3

gebied van energieprestaties te realiseren in samenwerking met marktpartijen. •

Initiatieven op het gebied van energiebesparing en het stimuleren van duurzame vormen van energie

•

Stimuleren initiatieven op het gebied van duurzaam bouwen zoals energiezuinige woningen en gebruik van hout met een FSC keermerk.

Bodem •

Onderzoek kinderspeelplaatsen

•

Controle BSB-dossier

•

Bodeminformatie op internet

•

+

E1

+

E1

+/-

E3

Kwaliteitszorg bodemtaken

+

E2

•

Implementatie besluit bodemkwaliteit

+

E2

•

Grondstromenplan

+

E2

Geluid •

Er worden 10 A- en raillijstwoningen gesaneerd tot

X

+

X

X

X

F2

X

+

X

X

X

F3

X

+

X

X

X

F3

X

+

X

X

X

F3

en met 2010, waarmee het percentage gesaneerde woningen van de A- en raillijst op 71 komt Lucht •

Leeuwarden zet zich in voor de toepassing van alternatieve brandstoffen, zoals aardgas en puur plantaardige olie. Hierdoor kan het lokale aandeel van fijn stof door motorvoertuigen worden verlaagd.

•

Bij aanbesteding van OV-routes wordt ingezet op aardgas als brandstof

•

Gemotoriseerde voertuigen van de gemeente worden geschikt gemaakt voor het rijden op alternatieve brandstoffen

204



Milieucommunicatie •

Stimulering alternatieve brandstoffen

+

D1, F3

X

+/-

J

X

+

X

+/-

Dierenwelzijn •

Opstellen nota dierenwelzijn

Beleven, benutten en beheren van water •

Uitvoeren activiteiten in het kader van het vervolg

X

K1

Blauwe Diamant •

Opstellen kaderrichtlijn water

K1

Koppeling van economie en milieu voor de verdere ontwikkeling van het bedrijfsleven •

Uitvoeren projecten klimaatplan

X

+

•

Invoeren nieuwe weten regelgeving:

X

+/-

X

+

L1,L2

X

+

L2

L1,L2 X

L1,L2

Omgevingsvergunning •

Het onderdeel energiebesparing zal bij vergunningverlening en handhaving extra aandacht krijgen. Zo nodig wordt energiebesparing afgedwongen via vergunningen.

•

Maatschappelijk verantwoord ondernemen stimuleren door als gemeente het milieubelang uit te dragen en zelf het voortouw te nemen. Voorbeeld: revitalisering bedrijventerrein Leeuwarden West; voorlichting over het project is onderdeel van reguliere controles


Begr.

Real.

Sub-

2007

2007

doel

Lagere milieudruk en voldoen aan de wettelijke verplichtingen Afval •

Afsluiten en monitoren prestatieovereenkomst met Fryslân Miljeu

X

+

A1/A2

•

Voorlichtingsacties

X

+

A1

•

Ondersteuning gemeente als aandeelhouder

X

+

A2

•

Participatie projecten

X

+

A1

X

+

B1/B2

X

+

C1

X

+

C1

X

+

C1

Riolering •

Het inzamelen van binnen het gemeentelijk gebied geproduceerde afvalwater en het hemelwater dat niet mag of kan worden gebruikt voor de lokale waterhuishouding en vervolgens het transporteren daarvan naar het ontvangstpunten van de rioolwaterzuiveringen. Hierbij moet worden voldaan aan in het GRP gestelde doelen, functionele eisen en maatstaven.

Algemeen •

Het opstellen, uitvoeren en evalueren van jaarprogramma

•

Onderzoek

gericht

op

nieuwe

ontwikkelingen

(water,

lucht,

straling,

volksgezondheid) •

Advisering duurzaamheidaspecten stedelijke ontwikkeling

205



Energie •

Advisering en projectontwikkeling gericht op duurzaam energiegebruik en C0 2

X

+

reductie waaronder 4 gerealiseerde projecten op het gebied van

D1,D2, D3

energiebesparing of duurzame energie (MOP) Bodem •

Uitvoeren ISV bodemprogramma

X

+

E1

•

Uitvoeren Wbb programma

X

+

E1

•

Controle en handhaving van alle meldingen Bouwstoffenbesluit

X

+

E2

•

Bodemtoets bij alle aanvragen bouwvergunning

X

+

E3

•

Bodemtoets bij alle grondtransacties

X

+

E3

•

Beoordelen bodemkwaliteit nutstracés

X

+

I3

•

Beoordelen en controle saneringen

X

+

E4

•

Stimuleren marktbijdrage

X

+

E3

Geluid •

Advisering bij planologische en infrastructurele projecten

X

+

F1

•

Beheer van geluidzones rond de industrieterreinen De Hemrik, Leeuwarden Oost

X

+

F1

en West •

Advisering bij evenementen en (bouw)werkzaamheden in de open lucht

X

+

F1

•

Advisering bij vergunningverlening Wet Milieubeheer

X

+

F1

Lucht •

Luchtkwaliteitstoets bij planologische en in structurele projecten

X

+

F3

•

Driejaarlijkse rapportage luchtkwaliteit

X

+

F3

(2008) •

Bevorderen toepassing alternatieve brandstoffen

X

+

F3

Milieucommunicatie •

Jaarverslag duurzame ontwikkeling.

X

+

A t/m L

•

Jaarlijkse bijeenkomst duurzaamheid

X

+

A t/m L

•

Opstellen communicatieplan per gedragsveranderingproject

X

+

A t/m L

•

Actieve informatie over milieu via diverse media w.o. de gemeentelijke website

X

+

A t/m L

•

Uitvoeren wijk en milieuprojecten

X

+

A t/m L

•

Organisatie Himmelwike, zwerfvuil en afvalproject voor scholen

X

+

A t/m L

Voorziening honden •

Handhaving en controle van loslopende honden

X

+

H

•

Bestrijden van vervuiling door hondenpoep (mechanisch via de

X

-/+

H

hondenpoepzuiger en via het legen van de hondenpoepbakken) •

Bestrijden overlast veroorzaakt door loslopende honden

X

+

H

•

Voorlichting

X

+

H

•

Controle hondenbelasting

X

-

H

X

+

I

X

+

I

X

+

I

X

+

K

Rattenbestrijding •

Afsluiten van prestatieovereenkomst

•

Informatie naar burgers over ongedierte

24

Afvoer kadavers •

Verstrekken van een bijdrage aan de dierenambulance Leeuwarden

Beleven, benutten en beheren van water •

Coördinatie werkzaamheden zoals: initiëren vervolgplannen, opstellen jaarprogramma, promotieactiviteiten, uitwisseling partnersteden, verkrijgen externe financiering

Koppeling van economie en milieu voor de verdere ontwikkeling van het bedrijfsleven. • 24

Actualisatie bedrijvenbestand

Via Omrin

206

X

+

L1


•


Zorgen dat Bedrijven beschikken over een actuele milieuvergunning of melding.

X

+

L1

X

+/-

L1

Het gaat hierbij om ongeveer 2.300 bedrijven, waarvan ongeveer 360 vergunningplichtig zijn en de overige onder de meldingsplicht vallen. •

Uitvoeren Controle van bedrijven overeenkomstig de prioriteitsstelling van het jaarlijkse programma

•

Afhandeling van klachten

X

+

L1

•

Advisering bij bouwvergunningen en vergunningen van provincie, waterschap

X

+

L1

•

Het onderdeel energiebesparing zal bij vergunningverlening en handhaving

X

+

L1

extra aandacht krijgen. Zo nodig wordt energiebesparing geregeld via vergunningen. •

Actueel houden en uitvoeren Handboek Werkprocessen

X

+

L2

•

De gemeente stimuleert bedrijven waarvan de ruimtelijke ligging erom vraagt,

X

+

L1

Begr.

Real.

Sub doel

verkeer- en vervoerplannen op te stellen


2007

2007

•

Uitvoeren duurzaamheidprogramma 2007

X

+

•

Realisatie lastenverlaging voor nieuwe inwoners Zuidlanden door

X

+

X

+/+

keuze energieconcept •

Realisatie nieuw project innovatieve woningen op buitenplaats Zuiderburen

•

Realisatie afspraken met corporaties over energiezuinige renovatie

X

•

Realisatie afspraken met provincie over duurzame aanbesteding stadsvervoer

X

+

•

Opstellen kaderplan water

X

+/-

•

Voorlichting en handhaving voorzieningen voor honden.

X

+

Analyse en Toelichting Lagere milieudruk en voldoen aan de wettelijke verplichtingen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Afval (A1)

Percentage gescheiden afval: De realisatie over 2007 ligt ca 3% onder de doelstelling, zoals opgenomen in de begroting van 2007. De afwijking zit met name in de stroom ongescheiden grof afval. De verbetervoorstellen n.a.v. de evaluatie van het plan van aanpak Afval (2002), waar de raad in 2007 mee heeft ingestemd, hebben als doel de stroom gescheiden afval relatief te vergroten (het hierin gestelde streefpercentage ligt op 53% in de programmabegroting 2008).

Hoeveelheid

De ingezamelde hoeveelheid gescheiden afval per inwoner is 262 kg en is

gescheiden afval

gemiddeld 2 kg lager dan in 2006.

Duuurzaamheidsmeter:

De duurzaamheidsmeter meet de score t.o.v. andere gemeentes. Het betreft een

(C)

relatieve meting. De score op de duurzaamheidsmeter ligt met 79% boven het niveau van de gewenste prestatie. Deze score is het resultaat van het aanbrengen van bepaalde accenten binnen het duurzaamheidprogramma, ondermeer doordat een groot deel van het wagenpark van de gemeente Leeuwarden bestaat uit auto’s die rijden op aardgas en doorgevoerde inkoopregels bij inkoop van duurzame producten en diensten door de gemeentelijke organisatie als geheel.

Bodem (E1 )

Bodemsaneringsprestatieenheden: In het algemeen geldt dat uit de verschillen tussen geraamde en gerealiseerde prestaties niet direct een bijzondere trend te bespeuren is. Ze zijn grotendeels ingegeven door structurele fluctuaties in zowel

207



gemeentelijke als marktinspanningen. Aantal BPE’s

De grote hoeveelheid is een gevolg van een aantal grote projecten (Kop van ’t Vliet en Vrijheidswijk) en het hogere aantal saneringen.

Bodemkwaliteit (E3 )

De stijging in het aantal bodemtoetsen bij bouwvergunningen en de daling in bodemadvies bij grondtransacties is een afspiegeling van de bijbehorende maatschappelijke ontwikkelingen(o.a. een relatief hoge woningproductie in 2007 en het aantal reguliere bouwvergunningen ligt in lijn met de begrote hoeveelheid voor 2007).

Beoordeling

De grotere projecten (Nieuw Zaailand, Revitalisering Leeuwarden-West,

bodemkwaliteit

reconstructie Vrijheidswijk) hebben hun invloed op het hogere aantal, hetgeen een

nutstracés

groot deel van de extra aanvragen verklaart.

Indicator ISV (E4)

Er is te weinig betrouwbare financiële informatie (van derden) om de multiplier te kunnen bepalen. Vermeld is een indicatie van de multiplier op basis van het gerealiseerde aantal bpe’s (ISV-bpe/totaal-bpe) en de hoeveelheid gesaneerde grond (ISV-m3-grond/totaal-m3-grond). De lagere verhouding t.o.v. de begroting is een momentopname. De indicator muteert schoksgewijs, en zeer traag. De indicator is overgenomen van het rijk, die deze maatstaf hanteert voor gehele bodemsaneringsoperatie in zijn totaliteit t/m 2030. Het streven binnen de gemeente blijft om de marktpartijen een zo hoog mogelijke bijdrage te laten leveren in de saneringsopdracht.

Geluid (F2)

Aantal gesaneerde woningen per jaar van de A-en raillijstwoningen: Het aantal gesaneerde woningen in 2007 is 0 terwijl er 3 begroot zijn. Landelijk zijn de woningen die een te hoge geluidsbelasting ondervinden geïnventariseerd. Als uitgangspunt geldt hiervoor het jaar 1986. In Leeuwarden staan 67 woningen op deze lijst, de zogenaamde A-lijst. Deze woningen dienen voor 2020 gesaneerd te worden. In 2007 zijn er geen woningen gesaneerd. De uitvoering van sanering vindt projectgewijs plaats. Dat betekent dat de prestatie over meerdere jaren cumulatief bekeken moet worden. In 2006 zijn echter 7 woningen gesaneerd. Hiermee werd de doelstelling voor 2007 toen reeds behaald.

Overige toelichting Geen lastenverzwaring

De doelstelling van geen lastenverzwaring voor burgers, behoudens inflatie, is

(A2 )

gerealiseerd. In 2007 zijn maatregelen getroffen die er toe leiden dat er in 2008 overgegaan kan worden tot lastenverlichting. Dit kan gerealiseerd worden door lagere verwerkingskosten en de aangekondigde verbetervoorstellen voor grof afval. Dit betekent concreet dat in 2008 een huishouden in de gemeente Leeuwarden ca. € 16,00 - € 18,00 minder reinigingsheffing betaalt.

Energie/klimaat,

Zowel de vermindering van de CO2-uitstoot en het percentage duurzame

inrichten (D1, 2)

energieopwekking zijn schattingen. CO2-uitstoot is niet smart meetbaar. Wel is per project aan te geven wat de vermindering van de CO2-uitstoot is en wat aan duurzame energie wordt opgewekt. De projecten binnen het klimaatplan zijn voldoende voor de te realiseren doelstellingen.

Duurzaam bouwen

Het percentage wordt niet vastgelegd, per project kan worden aangegeven welke

(D3)

maatregelen zijn toegepast. Op gebied van duurzaam bouwen vindt thans een verschuiving plaats van voorbeeldprojecten naar nieuw te bouwen woningen. Voor het systematisch bijhouden van de gerealiseerde woningen is een tool (nieuwe lijst) ontwikkeld die nog moet worden geïmplementeerd. Het "Energie Prestatie

208



Akkoord Leeuwarden", gesloten in nov. 2007, met de Leeuwarder woningbouwbouwcorporaties is de eerste stap naar het geheel duurzaam realiseren van de nieuwe voorraad. Tevens is daarmee de opmaat gegeven om de bestaande voorraad energiezuiniger en duurzamer te maken. Lucht

Leeuwarden wil dat op alle locaties in Leeuwarden wordt voldaan aan de wettelijke

(F3)

eisen voor luchtkwaliteit. In 2007 is hieraan voldaan. Om de luchtkwaliteit verder te verbeteren wordt ingezet op het gebruik van alternatieve brandstoffen.

Milieucommunicatie

Eind 2007 is een energieweddenschap gestart in de Oranjebuurt.

(G)

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Bodem

Bodeminformatie op internet: Deze prestatie maakt deel uit van het streven naar verbetering van dienstverlening. Tevens wordt hiermee op dit punt voldaan aan het verdrag van Aarhus, waarin de rechten voor het publiek op toegang tot milieuinformatie zijn geregeld. Het samenvoegen van onze databases om de toegankelijkheid en eenduidigheid te vergroten is vrijwel gereed. Hierna zijn de gegevens via internet te raadplegen. De beschikbaarheid en presentatie van deze gegevens op de gemeentelijke website wordt zo georganiseerd dat de informatie begrijpelijk is voor burgers en bedrijven. Door technische problemen is er één tot twee maanden vertraging ontstaan. Eind februari 2008 zullen de gegevens online raadpleegbaar zijn.

Voorzieningen honden

Bij de vermindering van overlast door hondenpoep wordt ingezet op de 3 V’s, te

(H)

weten voorlichting, voorzieningen en verbalisering. Het opruimen door de gemeente middels een poepzuiger is afgeschaft. In 2007 is op basis van een evaluatie het hondenbeleid geactualiseerd en opnieuw door de raad vastgesteld.

Overige toelichting Afval

Klacht Sita en Van Gansewinkel: In 2006 en 2007 heeft de gemeente uitgebreide dossiers ingeleverd bij de Europese Commissie in de procedure wegens de klacht van Sita en Van Gansewinkel tegen de gemeente (niet-aanbesteden van de afvalinzameling, - vermeende - staatssteun). Aanvullend op de klacht bij de EC hebben beide bedrijven de gemeente gedagvaard voor de rechtbank. De gemeente heeft inmiddels een conclusie van antwoord aangeleverd. In 2008 vallen in beide procedures uitspraken te verwachten. De gemeente wordt hierbij ondersteund door Nysingh advocaten en notarissen.

Evaluatie plan van

Verbetervoorstellen afval: N.a.v. evaluatie van het Plan van aanpak uit 2002 dat in

aanpak afval

januari 2007 door de raadscommissie Stadsontwikkeling is besproken, zijn verbetervoorstellen opgesteld en door B&W aan de gemeenteraad voorgelegd die uiteindelijk in het najaar van 2007 een goed onthaal in de gemeenteraad hebben gekregen. De verbetervoorstellen richten zich o.a. op een vermindering van het gratis halen van grofvuil en een vermeerdering van het brengen van grofvuil naar de milieustraat en meer nadruk op de Estafettewinkel, hetgeen uiteindelijk moet leiden tot een betere afvalscheiding en lagere kosten. Ook worden nieuwe initiatieven aangekondigd op gebied van energie uit afval. Voorjaar 2008 zal via het projectbureau een projectvoorstel op het gebied van Energie uit Afval aan de gemeenteraad worden voorgelegd. Inzake de vraag of Leeuwarden wel of niet Diftar moet aanschaffen kan gemeld worden dat er een onderzoek is uitgevoerd door Omrin. Op grond van de

209



uitkomsten van dit onderzoek is voorgesteld dat de besluitvorming uitgesteld wordt tot 2010. Ondertussen dienen de uit te voeren maatregelen wel ‘diftarproof’ te zijn. Voor de binnenstad heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de vervanging van vuilniszakken door ondergrondse containers. Inmiddels ligt er een eerste concept plaatsingsplan. In de Verbetervoorstellen werd ook ingegaan op de ontwikkelingen rond het akkoord tussen de VNG en de producenten en importeurs van verpakkingen. Deze laatste zijn in het kader van de AMvB Verpakkingen deels verantwoordelijk voor de kosten van de gescheiden inzameling van verpakkingen (glas, het verpakkingendeel van het papier, metaal, kunststof); de regie over deze inzameling blijft bij de gemeenten. Het akkoord is eind september 2007 na een ledenraadpleging goedgekeurd door de VNG en zal in de toekomst naar verwachting een klein kostenvoordeel voor de Gemeente Leeuwarden opleveren, ter grootte van enkele euro’s per huishouden. Het college van B&W heeft onder voorwaarden ingestemd met het akkoord. De voorwaarden hadden vooral betrekking op de -nieuwe- inzameling van de kunststof verpakkingen: moet goed uit te leggen zijn aan de burger, milieuvriendelijke verwerking, voldoende vergoeding, geen beëindiging statiegeld. Veel andere gemeenten stelden soortgelijke voorwaarden. Het college van B&W heeft toegezegd de definitieve plannen voor de kunststoffen eerst aan de gemeenteraad voor te leggen. Nascheiding van kunststof door Omrin is nog steeds een keer een belangrijke optie. Reststoffen Energie

In 2007 heeft besluitvorming t.a.v. de bouw van de ‘REC’ plaatsgevonden.

Centrale

De aandeelhoudersvergadering van Afvalsturing Friesland heeft vervolgens op 25 mei in grote meerderheid met de plannen ingestemd. In juni is de leveringsplicht inclusief een limiet daarvan in de tijd (2025) statutair vastgelegd. Over de indexering is toegezegd dat slechts de helft van de gebruikelijke indexering plaatsvindt.

Energie

Energie vormt een van de belangrijkste componenten van het duurzaamheidsbeleid. Door de samenwerking met Energy Valley en de provincie Fryslân is een stevige basis gelegd; ‘Leeuwarden Energiestad’’ zowel nationaal als internationaal. Dit imago werpt reeds zijn vruchten af door het vestigen van bedrijven die zich met het ontwikkelen van PV-panelen bezighouden, boten op zonne-energie ontwikkelen, elektrische voertuigen maken en een LED-lampen fabriek in oprichting. Energiegerelateerde bedrijven kiezen Leeuwarden als vestigingsplaats, bestaande bedrijven bouwen hun positie uit. Ook leiden veel activiteiten tot een belangrijke economische spin-off, zoals de zonnebootrace, realisatie duurzame tankstations en energiezuinige woningbouw. Bovenstaande successen sluiten nauw aan bij het speerpunt uit het collegeprogramma om economische initiatieven en duurzame vormen van energie aan elkaar te koppelen. Voor de realisatie van een flinke CO2-reductie zijn veel voorbereidende stappen gezet. Het betreft de contractondertekening van de warmtelevering door Essent aan Techum en Jabikswoude uit de biogaswijk bij Ny Bosmazathe. Dit heeft de landelijke pers bereikt. Er wordt volop gewerkt aan de uitbreiding van de huidige vergistingsinstallaties. Het Leeuwarder Energie- en Klimaatbeleid is door Milieudefensie als een van de

210



beste van Nederland betiteld. Leeuwarden heeft de wind in de rug met haar duurzaamheidsplan omdat het Rijk op hetzelfde vlak stappen zet. Op Prinsjesdag is het Programma Schoon en zuinig gepresenteerd, waaruit verschillende convenanten ontsproten: het Klimaatakkoord tussen Rijk en VNG en het Energieakkoord tussen Rijk en 4 Noordelijke Provincies. Dit biedt perspectief om gezamenlijk op te trekken en krachten te bundelen. Deze ontwikkelingen in combinatie met de reeds in gang gezette succesvolle projecten vraagt om vervolg en uitbouw. Tot nu toe zijn de efforts met name gericht op het aanzwengelen van diverse initiatieven. Nu is het van belang dat er consolidatie plaatsvindt en borging van het beleid. Bodem

Controle bodemkwaliteit op kinderspeelplaatsen: Het onderzoeksprogramma naar bodemverontreiniging in de gemeente volgt 2 sporen. Enerzijds het spoor gebaseerd op de overeenkomst met VROM, waarbij op grond van een landelijke prioritering het onderzoeksprogramma wordt uitgevoerd. Daarnaast kiest Leeuwarden voor een eigen benadering, waarbij in potentie risicovolle situaties specifiek onderzocht worden. In 2007 zijn dat de kinderspeelplaatsen. Het onderzoek richt zich op humane risico’s. Er zijn 12 locaties onderzocht. Op 1 locatie is een verhoogd gehalte aan lood geconstateerd. Op deze locatie wordt nader onderzoek uitgevoerd. E.e.a. in nauw overleg met de GGD.

Overdracht

Tezamen met de provincie Fryslân zitten we in een bijzondere positie, doordat de

BodemSanering

stichting BSB-Fryslân eerder is opgeheven dan de andere BSB-stichtingen. Na

Bedrijfsterreinen

overleg met de provincie Fryslân zijn de dossiers voor bedrijven in onze gemeente

(BSB)-dossiers

(147 stuks) inhoudelijk gescreend op status, voortgang en beschikbare onderzoeksrapporten. De informatie en opstaande acties worden opgenomen in ons bodeminformatiesysteem. Uit de controle volgt een inventarisatie van vervolgacties, prioritering van deze acties en het in werking zetten van deze acties via de Wbb of flankerend beleid. Op dit moment worden de werkprocessen geactualiseerd en aangevuld en voldoet

Kwaliteitszorg

hierna aan SIKB 8002 (Normblad 8002 betreft kwaliteitszorg voor de gemeentelijke

bodemtaken/Kwalibo

bodemtaken). Basis voor de actualisatie was het bestaande maar verouderde handboek kwaliteitsprocessen. De werkzaamheden zijn nog niet afgerond en lopen door in 2008.

Implementatie besluit

Het besluit treed vanaf 1 januari 2008 in stappen in werking en vervangt het

bodemkwaliteit

bouwstoffenbesluit. Het bevat o.a. regels over het toepassen bouwstoffen, en grond

(vervanging

en bagger op landbodem die voor de gemeente als bevoegd gezag relevant zijn. In

bouwstoffenbesluit)

2007 is nagegaan hoe deze overgang vormgegeven kan worden en wat de effecten zijn op de bestaande beleidsproducten gebaseerd op het Bouwstoffenbesluit (Bodembeheerplan en bijbehorende bodemkwaliteits-kaarten). Het Besluit biedt kansen voor gebiedsspecifiek beleid. In 2007 is gestudeerd op de effecten en haalbaarheid van dit gebiedsspecifieke beleid ook in relatie tot het grondstromenplan (zie hieronder). Met het besluit komt er ook een nieuw meldingssysteem, in plaats van melden bij de locale overheid is een landelijk meldpunt opgericht.

Grondstromenplan

Bij gemeentewerken komt veel grond vrij per jaar. Er zijn voordelen in het in eigen

(duurzaam hergebruik

beheer houden van deze grond en een gecoördineerd hergebruik in eigen werken.

van vrijkomende

Hierdoor kan een verbetering wordt gerealiseerd m.b.t. milieudoelstellingen,

grond)

toezicht en handhaving en financiën. Als tegenhanger is coördinatie van

211



grondstromen nodig. Op dit moment is een formeel besluit in voorbereiding. Na goedkeuring van de Raad kan de nieuwe werkwijze in 2008 worden ingevoerd. De coördinatie van de grondstromen zal worden verzorgd door het team Civiele Techniek. Lucht

Door rekening te houden met het aspect luchtkwaliteit bij alle plannen die hierop van invloed zijn wordt overal in Leeuwarden aan de eisen uit het Besluit Luchtkwaliteit voldaan. Voor een verdere verbetering van de luchtkwaliteit zijn de volgende ontwikkelingen in gang gezet: -

Succesvol bij de provincie ingezet op aardgas als brandstof bij de aanbesteding

-

Gemeentevoertuigen worden geschikt gemaakt voor het rijden op alternatieve

van OV-routes. brandstof. -

Er zijn twee tankstations geopend waar alternatieve bandstoffen verkregen

-

Er is een subsidieregeling in werking getreden voor particulieren die op aardgas

kunnen worden. gaan rijden (Stimulering alternatieve brandstoffen). -

Afsluiting Ruiterskwartier mede oorzaak van voldoen aan de luchtkwaliteitsnormen in de Prins Hendrikstraat.

Speerpunten Nota Dierenwelzijn

Het concept van de Nota Dierenwelzijn is vrijwel gereed en de bestuurlijke behandeling ervan vindt naar verwachting plaats in maart 2008.

Innovatieve woningen

Het nieuwe project innovatieve woningen op de buitenplaats in Zuiderburen bevindt

op buitenplaats

zich halverwege de looptijd. Het ontwerp is gereed en zal naar verwachting eind

Zuiderburen

2008, begin 2009 gerealiseerd zijn.

Nieuw beleid Stimulering

Bij de programmabegroting 2006 is hiervoor in het kader van nieuw beleid

alternatieve

incidenteel geld beschikbaar gesteld. Het geld is o.a. ingezet voor een

brandstoffen

subsidieregeling waarmee 40 voertuigen die rijden op alternatieve brandstoffen gesubsidieerd kunnen worden. Op dit moment zijn er 20 subsidies verstrekt en zijn gratis parkeerkaarten toegekend voor de ombouw naar aardgasauto’s. Er zijn nog 5 aanvragen in behandeling en de verwachting is dat in 2008 het volledige budget benut zal zijn. De subsidie blijkt een goede motor om de bekendheid met nieuwe brandstoffen aan te zwengelen. Vooral bedrijven met lokale dienstverlening blijken geïnteresseerd in de mogelijkheden voor rijden op aardgas.

Subconclusie

Op het gebied van afval zijn de doelstellingen deels gerealiseerd. Het streven naar minder restafval blijft ook de komende jaren een uitdaging. De vastgestelde verbetervoorstellen moeten een belangrijke bijdrage gaan leveren om het percentage gescheiden afval te verhogen. Op het gebied van duurzaamheid zijn diverse succesvolle initiatieven ontplooid, waaronder de promotie van ‘rijden op aardgas’ en de contractondertekening van de warmtelevering door Essent aan Techum en Jabikswoude uit de biogaswijk bij Ny Bosmazathe. Deze hebben een ad hoc karakter. Tot nu toe is steeds gesproken over duurzaamheid, hetgeen een soort van verzamelnaam is geworden voor uiteenlopende zaken. Beter is om te spreken van klimaatbeleid. Deze term is concreet en meer SMART. De huidige situatie vraagt nadrukkelijk aandacht voor

212



doorontwikkeling van het klimaatbeleid met als prioriteringsvolgorde: 1. energiebesparing, 2. verduurzaming van energie, 3. efficiënt gebruik van brandstoffen. Op het gebied van bodem, en bedrijfsmilieuzorg en lucht en geluid voldoen we aan de wettelijke taken en we zijn proactief ten aanzien van nieuw beleid en landelijke ontwikkelingen. Tevens zijn en worden diverse initiatieven ontplooid om het gebruik van alternatieve brandstoffen te stimuleren teneinde de luchtkwaliteit verder te verbeteren. In 2007 is het hondenbeleid geactualiseerd. Uit de schouwresultaten blijkt dat het beleid inmiddels zijn vruchten begint af te werpen. Zeker op verhardingen is de overlast van hondenpoep inmiddels een stuk verbeterd. Dit is mede te danken aan de kwaliteit en kwantiteit van de voorzieningen zoals bakken en losloopterreinen en ook de intensieve communicatie rond dit thema.

Beleven, benutten en beheren van water Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

geen

Overige toelichting

De EU heeft de Kaderrichtlijn Water (KRW) opgesteld. Het doel is dat elke gemeente in Europa streeft naar een goede ecologische toestand van het oppervlaktewater en grondwater. In de 3 noordelijke provincies heeft de Stuurgroep Water een adviesnota met maatregelen, om doelstellingen voor een betere oppervlaktewaterkwaliteit te bereiken, geschreven. De stuurgroep heeft eind 2007 de adviesnota gestuurd met het verzoek om in te stemmen met de geschetste aanpak en kennis te nemen van het pakket van maatregelen. In april wordt de uiteindelijke beslisnota verwacht, die vervolgens aan de raad kan worden voorgelegd.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Opstellen Kaderplan

Hiermee wordt bedoeld de Kaderrichtlijn Water (KRW), hetgeen een Europese

water

richtlijn is. De gevolgen daarvan worden geïntegreerd in het nieuw op te stellen GRP, dat in 2008 wordt aangeboden aan de raad.

Overige toelichting Water

Het samenwerkingsproject de Blauwe Diamant wordt medio juni 2008 definitief afgesloten. De Blauwe Diamant heeft een vliegwieleffect gehad dat nog steeds ondernemers, particulieren en overheden stimuleert om het binnenstadswater van Leeuwarden te benutten voor recreatie en toerisme. De naam de Blauwe Diamant blijft de merknaam voor het nieuwe Leeuwarder Waterbeleid. De kaderrichtlijn water wordt geïntegreerd in het Waterplan kwaliteits- en kwantiteitsbeheer.

Speerpunten Opstellen Kaderplan

Dit speerpunt bevat feitelijk 2 opdrachten:

water

-

Het vorm geven van de visie van Leeuwarden op water als verlengstuk van De Blauwe Diamant.

-

Het met het Wetterskip opstellen van een waterplan om te voldoen aan de nieuwe wettelijke eisen van de kaderrichtlijn .

Het visiedocument “Water als geld” is inmiddels opgesteld, mèt het bijbehorende uitvoeringsprogramma. In de eerste helft van 2008 wordt de nota aan de raad

213



voorgelegd. Leeuwarden wil zich in de komende vijf à tien, met steun van de provincie Fryslân, profileren als dé waterhoofdstad van Nederland. Hier wordt samen gewerkt aan beheren, benutten en beleven van water. De stad zet het met De Blauwe Diamant ingezette brede waterbeleid voort en zet extra in op vijf “watertroeven”: kennis en economie, wonen en stedelijke ruimte, recreatie, cultuur en cultuurhistorie en natuur en ecologie. Op elk van deze terreinen worden nieuwe waterinitiatieven genomen en/of bestaande geïntensiveerd. Het zwaartepunt ligt bij de projecten die het functioneren van de stedelijke economie versterken, werkgelegenheid genereren, het vestigingsklimaat voor bewoners en bedrijven verbeteren en Leeuwarden als kennisstad versterken. Deze nota formuleert daartoe een facetbeleid water. Dat wordt uitgevoerd in tal van projecten, opgenomen in een vierjaarlijks Uitvoeringsprogramma Water. Deze vernieuwing vraagt extra inzet gericht op productontwikkeling, advies en marketing. Met veel aandacht voor communicatie, interne en externe samenwerking en kennisontwikkeling. In 2007 is een start gemaakt met het schrijven van het waterplan in gezamenlijkheid met het Wetterskip. Ook de Europese Kaderrichtlijn Water begint vorm te krijgen. Deze kaderrichtlijn is geheel gericht op chemische en ecologische verbetering van de waterkwaliteit. De stuurgroep water heeft eind 2007 de Adviesnota KRW naar het bestuur gestuurd met het verzoek om een reactie. Leeuwarden kan met de doelstellingen en de maatregelen instemmen. Leeuwarden voldoet al grotendeels aan de wettelijke eisen: de Adviesnota stelt maatregelen voor waar Leeuwarden met de Blauwe Diamant projecten al ervaring mee heeft. Andere gerealiseerde waterprojecten in 2007: -

afronding Visie en uitvoeringsprogramma waterrecreatie, met de provincie Fryslân;

-

realisering waterkunstwerk Oldehoofsterkerkhof;

-

afronding waterplan Vrijheidswijk en voorbereiding plus financiering waterspeel-kunst-werk Krijn van der Helmstraat;

Subconclusie

watercommunicatie-activiteiten.

Met de Blauwe Diamantprojecten en de aanwezigheid van waterkennisinstituten en wateropleidingen heeft de Friese hoofdstad een basis van kennis en ervaring die er, langs de lijnen van het nieuwe facetbeleid water, toe moet leiden dat het in een periode van ca. vijf jaar dé waterhoofdstad van Nederland is.

Koppeling van economie en milieu voor de verdere ontwikkeling van het bedrijfsleven Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

geen

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Omgevingsvergunning

De invoering is 1 jaar uitgesteld en gaat in op 1 januari 2009. Ondertussen heeft een wijziging plaatsgevonden van de projectopdracht. Tijdens het project is duidelijk geworden dat een organisatieaanpassing nodig is. Daarnaast is gebleken dat de landelijke ICT voorzieningen niet tijdig gereed zijn. Dit heeft een herijking van het project tot gevolg gehad. Vanuit de nieuwe planning geredeneerd, liggen de activiteiten op schema.

Controle van bedrijven

214

Het aantal controles is dit jaar iets lager dan gepland. De belangrijkste reden



hiervoor betreft personele omstandigheden. Door de invoering van het activiteitenbesluit moet de planning van de controles opnieuw plaatsvinden. De effecten daarvan zullen eerst in 2008 merkbaar zijn. Overige toelichting Vervoerplannen

Dat de gemeente bedrijven waarvan de ruimtelijke ligging erom vraagt stimuleert vervoerplannen op te stellen komt in praktijk weinig voor. De gemeente kan dit alleen afdwingen bij bedrijven met meer dan 500 werknemers. Verder heeft de wetgever de randvoorwaarden zodanig gesteld, dat deze in praktijk moeilijk afdwingbaar zijn.

Activiteiten AMvB

Het aantal bedrijven dat met de komst van de Activiteiten AMvB per 1 jan 2008 over een actuele milieuvergunning dient te beschikken zal naar verwachting halveren. Uit de resultaten van een eerste scan blijkt dat van de 220 vergunningplichtige bedrijven er nog ongeveer 110 zullen overblijven. Verder is de verwachting dat voor ongeveer 700 bedrijven de meldingsplicht zal vervallen. Door de omzetting van vergunningplicht naar meldingsplicht is het wel de verwachting dat er met name in de eerste drie jaar nog veel werk gaat zitten in het opnemen van maatwerkvoorschriften voor deze categorie bedrijven. Ook de effecten op de te besteden tijd per controle zal in praktijk moeten blijken.

Subconclusie

De milieutaken t.a.v. bedrijven bevinden zich in 2007 in de beheersfase. Tegelijkertijd worden voorbereidingen getroffen voor implementatie van nieuwe beheersmaatregelen, zodat vanaf 1-1-2009 voldaan kan worden aan de nieuwe eisen die vanuit regelgeving m.b.t. de omgevingsvergunning en het activiteitenbesluit worden gesteld. Door invoering van deze nieuwe weten regelgeving zal ook de organisatie hierop worden aangepast. Hierdoor ontstaat voor de medewerkers zowel een inhoudelijke als organisatorische verandering.

215





A B C






2.375 218

4.020 345

19.272 -133

25.667 430

23.841 -168


024 043 044 045 046 047 048 050 051 052 078

Resultaat 2007 Beleidsproducten Milieuvergunningen en controles Inzameling afval Riolering Milieubeleid Bodem en geluid Milieucommunicatie Ongediertebestrijding Lijkbezorging Voorzieningen honden Afvoer kadavers Bedrijven

Kapitaallasten -0 215

3

218

Apparaatskosten 137 15 74 82 27 25 -0 10 -35 -0 10 345

Overige lasten 13 -125 -217 -50 244 -22 -0 1 22 0 1 -133

Totale lasten 150 -110 72 32 271 3 -0 10 -10 0 11 430

x € 1.000 Saldo -2.089 -2.089 -1.827 263

x € 1.000 Saldo

Totale Baten 1 91 -72 -36 -127

151 -19 0 -4 144 3 -0 10 -34 0 11 263

-24

-168


Kapitaal- Apparaats

Overige

Totale

Totale

lasten

kosten

kosten

lasten

baten

13

150

1

Saldo

1.

Milieuvergunningen en controles

0

137

151

2.

Bodemadvies

0

60

0

60

31

91

3.

Inzameling afval

0

15

-125

-110

91

-19

4.

Riolering

215

74

-217

72

-72

0 0


0 0


Totaal

3

59

196

258

-219

40

218

345

-133

430

-168

263


Programma Milieu, energie en water Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? 1. Milieuvergunningen en controles

De ureninzet voor dit onderdeel was beduidend lager dan geraamd, voorde € 137.000. Dit is veroorzaakt door personele wisselingen en een verschuiving van taken. Voor het overige nog kleine verschillen op overige kosten (€ 13.000 voordeel) en de baten (voordeel € 1.000).

2. Bodemadvies

Het voordeel op de apparaatskosten bedraagt € 60.000 en is het gevolg van de vacature van een bodemmedewerker.

216



Van het rijk is ten behoeve van de taken op het gebied van de Wet Bodembeheer € 31.000 meer ontvangen dan begroot. 3. Inzameling afval

Het resultaat op inzameling afval wordt verrekend met de voorziening afvalstoffenheffing met uitzondering van de post onvoorzien Fryslân Miljeu. In 2007 is het budget onvoorzien Fryslân Miljeu van € 100.000 met € 19.000 overschreden. Bij het opstellen van de begroting 2007 werd rekening gehouden met een tekort van € 308.000. Op rekeningsbasis is sprake van een voordeel van € 32.000. Het voordeel in 2007 bedraagt derhalve € 340.000 en is als volgt tot stand gekomen. Op de Inzameling en verwerking huishoudelijk afval bedraagt het voordeel € 341.000. Dit voordeel is voor € 200.000 het gevolg van lagere verwerkingskosten in combinatie met een lager ingezameld tonnage van grof afval en gescheiden afval. De verwerkingskosten van het gft zijn € 75.000 lager omdat minder tonnage is opgehaald. Tot slot nog een voordeel op verwerkingskosten takken en inzameling huisvuil van respectievelijk € 34.000 en € 20.000. De opbrengst van het slagboomtarief voor de milieustraat was € 12.000 hoger dan geraamd. Het voordeel op Inzameling oud papier bedraagt € 239.000 en is veroorzaakt door een fors hogere prijs van oud papier. Bij het opstellen van de begroting was rekening gehouden met een prijs van 4,5 cent/kg. De marktprijs schommelde in 2007 rond de 9 cent/kg. Op het onderdeel reinigingheffingen bedraagt het nadeel € 303.000. Dit is hoofdzakelijk veroorzaakt doordat de kwijtscheldingen € 547.000 hoger zijn geraamd. De oorzaak hiervan is gelegen in het feit dat steeds meer mensen die behoren tot de groep die aanspraak kunnen maken op kwijtschelding dit ook doen. Dit komt doordat steeds meer mensen automatisch kwijtschelding krijgen en dus niet meer een afzonderlijk verzoek hoeven in te dienen. Dit is een gevolg van bijvoorbeeld de gegevensuitwisseling tussen (Rijks)Belastingdienst en de gemeente. Ook de gegevensuitwisseling tussen Wetterskip Fryslân en gemeente heeft tot een aanzienlijke stijging van het aantal kwijtscheldingsverzoeken geleid. De reinigingsheffingen (van huishoudens) zijn € 86.000 hoger dan geraamd omdat in de begroting uit is gegaan van te lage aantallen, gebaseerd op de eigen bestanden van belastingen. De belastingbestanden zijn momenteel vrijwel in overeenstemming met de bestanden van Fryslân Miljeu waarin meer aansluitingen staan. De reinigingsrechten van bedrijven zijn € 37.000 achter gebleven bij de raming omdat steeds minder bedrijven hun afval via de gemeente laten ophalen maar door andere bedrijven. De overige kosten zijn € 165.000 lager dan begroot vanwege onder andere lagere huisvestingslasten en een voordeel op de kosten van milieupassen. Daarnaast nog enkele voor- en nadelen van per saldo € 30.000 voordeel. Tot slot nog een voordeel van in totaal € 63.000 op respectievelijk afvalscheiding en preventie (€ 26.000), inzameling KGA en glas (€ 33.000) en diverse kleinere posten (€ 4.000).

217


4. Riolering


Het resultaat van het product riolering wordt verrekend met de voorziening riolering. Bij het opstellen van de begroting 2007 kwam een voordeel naar voren van € 277.000 dat is meegenomen als storting in de voorziening. Op rekeningsbasis bedraagt het voordeel € 598.000 zodat sprake is van een voordeel van € 321.000. Dit voordeel kan als volgt worden verklaard. Het voordeel op de kapitaallasten bedraagt € 215.000 als gevolg van een vertraging in de uitvoering van de investeringen Bilgaard (€ 132.000), HuizumWest fase 4 (€ 55.000) en de Boeier- en Tjotterstraat € 18.000). Daarnaast nog enkele voordelen op diverse investeringen van per saldo € 10.000. De apparaatskosten zijn € 74.000 lager dan begroot vanwege een lagere ureninzet van zowel de functionele afdeling (€ 45.000) als het team belastingen inzake het opleggen en verwerken van de aanslagen (€ 29.000). Daarnaast nog diverse voor- en nadelen van per saldo € 32.000 voordeel.

Eindconclusie totale programma Milieu, energie en water. Successen 1. Verlaging afvalstoffenheffing

In 2007 zijn maatregelen getroffen die er toe leiden dat er in 2008 over gegaan kan worden tot lasten verlichting v.w.b. de afvalstoffenheffing. Dit kan gerealiseerd worden door lagere verwerkingskosten en de aangekondigde verbetervoorstellen voor grof afval.

2. Promotie rijden op aardgas

De subsidie voor stimulering gebruik alternatieve brandstoffen (waarvoor in 2006 in kader van nieuw beleid incidenteel geld beschikbaar is gesteld) blijkt een goede motor om de bekendheid met alternatieve brandstoffen aan te zwengelen. Vooral bedrijven met lokale dienstverlening blijken erg geïnteresseerd. Inmiddels zijn ook stadsbussen en gehandicaptenvervoer overgestapt op aardgas

3. Warmtelevering door biogas

De contractondertekening van de warmtelevering door Essent aan Techum en Jabikswoude uit de biogaswijk bij Ny Bosmazathe. Dit heeft de landelijke pers bereikt. Er wordt volop gewerkt aan de uitbreiding van de huidige vergistingsinstallaties hetgeen een flinke CO-2 reductie zal betekenen.

Verbeterpunten 1. Afvalscheiding

Het percentage gescheiden afval blijft achter bij de doelstelling. Dit wordt met name veroorzaakt door de relatief grote hoeveelheid ongescheiden grofvuil. De verbetervoorstellen waar in 2007 mee ingestemd is, zullen in de toekomst tot een aanzienlijke verbetering moeten leiden.

2. Doorontwikkelen klimaatbeleid

Er zijn diverse verschillende initiatieven o.g.v. duurzaamheid waarvan de meeste zeer succesvol zijn uitgevoerd. Tot nu toe hebben deze een ad hoc karakter. karakter. Tot nu toe is steeds gesproken over duurzaamheid, hetgeen een soort van verzamelnaam is geworden voor uiteenlopende zaken. Beter is om te spreken van klimaatbeleid. Deze term is concreet en meer SMART. De huidige situatie vraagt nadrukkelijk aandacht voor doorontwikkeling van het klimaatbeleid met als prioriteringsvolgorde: 1. energiebesparing, 2. verduurzaming van energie, 3. efficiënt gebruik van brandstoffen.

3. Waterhoofdstad

218

Het project De Blauwe Diamant heeft is zeer succesvol geweest en heeft



ondernemers, particulieren en overheden gestimuleerd om het binnenstadswater van Leeuwarden te benutten voor recreatie en toerisme. Het project eindigt in juni 2008. Nu is er structurele borging van het beleid nodig. Het onlangs opgestelde visiedocument ‘Water als geld’ laat zien hoe Leeuwarden binnen 5 jaar de Water Hoofdstad van Nederland kan worden. Eindconclusie De beoogde subdoelstellingen zijn grotendeels bereikt. Op gebied van duurzaamheid scoort Leeuwarden heel goed. Leeuwarden ontplooit veel initiatieven, veelal echter op ad hoc basis. Om de positie vast te houden is doorontwikkeling noodzakelijk. Tevens is het beter om in plaats van duurzaamheid over klimaatbeleid te spreken. Deze term is meer concreet. Op het gebied van afval is ingestemd met verbetermaatregelen die in de toekomst zullen lijden tot een verbetering van het afvalscheidingspercentage. In 2007 is de nota ‘Water als geld’ gereed gekomen, waarmee vervolg kan worden gegeven aan de in gang gezette successen van de Blauwe diamant.

219


220



2.1 Programmaverantwoording: Programma Woon- en leefomgeving (14)

Programma Woon- en leefomgeving (14) Raadscommissie: Stadsontwikkeling


Programmamanager: Mw. M.S. Vogelzang

Speerpunten voor het begrotingsjaar • Onkruidbestrijding • Uitvoering Plan van aanpak gemeentelijke begraafplaatsen

Realisatie en voortgang speerpunten Onkruidbestrijding In 2007 is de onkruidbestrijding verder geoptimaliseerd. Er is een ronde extra gedaan en de schouwresultaten zijn positief. Gemeentelijke begraafplaatsen

In 2007 is een vervolg gegeven aan de uitwerking/uitvoering van het plan van aanpak voor de begraafplaatsen.

Successen 1. Onkruidbestrijding: gevraagde beeldkwaliteit gerealiseerd. 2. Aanpak/handhaving snippergroen in wijk Aldlân. 3. Veiligheid speeltoestellen. Verbeterpunten 1. Afhandeling kapvergunningen. 2. De regie op de zwerfvuilbestrijding. 3. Afhandeling meldingen.

221





Subdoelstellingen

Onderhoud groen

A.

tevreden met hun woonen leefomgeving.

Een hoog niveau van beheer en onderhoud van kantorenhaak, parken en plantsoenen in de binnenstad en

B.

De inwoners van de gemeente zijn tevreden met hun woonen leefomgeving.

een basisniveau voor de wijken conform de systematiek BOR in Beeld.

De inwoners van de stedelijke vernieuwingswijken zijn

C.

Een goed toegankelijk Melddesksysteem.

D.

Toename kwaliteit groengebieden.

E.

Groei aantal bezoekers groengebieden.

F.

Hoge waardering van de gemeentelijke groengebieden door Leeuwarders.

Verlichting

G.

Tevredenheid bewoners over groenvoorziening.

H.

Tevredenheid bewoners groenvoorziening onderhoud.

I.

Tevredenheid bewoners met openbare verlichting.

J.

Bewoners zijn tevreden over onkruidbestrijding

Een goed onderhoudsniveau van de straatverlichting dat bijdraagt aan de sociale- en verkeersveiligheid conform de richtlijn van de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde. Onkruidbestrijding Een hoog niveau van onkruidbestrijding op verhardingen

verhardingen.

voor de kantorenhaak en de binnenstad, een basisniveau voor de wijken en een laag niveau voor industrieterreinen conform de systematiek BOR in Beeld. Een onderhoudsniveau van de

Zwerfvuil

openbare ruimte dat voldoende

Een hoog niveau van zwerfvuilbestrijding in het openbaar

bijdraagt aan de veiligheid en

groen en verhardingen voor de binnenstad en een basis

leefbaarheid voor de burgers en

niveau voor de wijken.

bezoekers van Leeuwarden.

222

K.

Tevredenheid zwerfvuilbestrijding.



Onderhoud speelvoorzieningen

L.

Tevredenheid bewoners over speeltoestellen in de stad.

M.

Voldoende voorzieningen treffen voor een waardige

Een acceptabel niveau van beheer en onderhoud van speelvoorzieningen dat voldoet aan de geldende wettelijke veiligheidseisen conform het attractiebesluit. Begraafplaatsen Er is gelegenheid tot een waardige teraardebestelling, de

teraardebestelling en instaan voor de grafrust en het in

grafrust is gewaarborgd en er is gelegenheid tot een goede rouwverwerking.

gelegenheid stellen tot een goede rouwverwerking. N.

Voorzien in de teraardebestelling, crematie van een stoffelijk overschot indien niemand daar in voorziet.

Buitenreclame Een bij de woonen leefomgeving passende buitenreclame.

223




Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

+1%

+1%

Algemeen A

De inwoners van de stedelijke vernieuwingswijken zijn tevreden met hun woonen leefomgeving. Indicator: •

Het percentage burgers dat tevreden is met de openbare ruimte (verhardingen, groen, waterpartijen en verlichting) in de herstructureringswijken stijgt de eerste 5 jaar na afronding van de herstructurering ieder jaar met 1%.

B

2003:

Achter de Hoven

48%

Vrijheidswijk

n.v.t.

+1%

+1%

-

De inwoners van de gemeente zijn tevreden met hun woonen leefomgeving Indicator: •

Het percentage burgers dat tevreden is met

2005:

zijn of haar leefomgeving25 (aangepast MOP-

20%

22%

23%

-1%

Indicator:

2005:

+33%

+20%

+12%

+10%

+5%

•

5607

7477

100

100 ha

-

-

-

ha Gr

Gr Ster

25%

doel). C

Een goed toegankelijk Melddesksysteem (zodat kennis m.b.t. de tevredenheid van burgers over voorzieningen openbare ruimte beschikbaar is) Het aantal meldingen per hoofdcategorie: o

Afval

454

760

o o

Bruggen/Kunstwerken

52

61

Geluid

13

47

o

Groen

1420

1600

o

Kabels/leidingen

6

28

o

Lucht/stank

o

Openbare verlichting en VRI

o

Recreatie en spelen

o

Riolering en waterhuishouding

o

Uitvoeringsprojecten

o

Verharding/bestrating

o o

8

8

842

1377

63

138

331

630

84

136

1434

1503

Verkeer

355

481

Water

176

186

o

Weg- en straatmeubilair

362

495

o

Reclame/uitstallingen

7

27

Onderhoud Plantsoenen en parken D

Toename kwaliteit groengebieden Indicator •

Het aantal m2 groen/water/paden van parken en recreatiegebieden dat opgewaardeerd wordt.

25

N.v.t.

Ster 0 ha

36 ha

Zamen

Zamen

hof

hof

-36

Deze meting wordt ook beïnvloed door andere omstandigheden in de buurt, zoals: omgang in de buurt met elkaar en achterstallig onderhoud aan de woning en privé-tuinen.

224



Subdoelstellingen E

Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

Groot aantal bezoekers groengebieden Indicator: •

Het percentage Leeuwarders dat de gemeentelijke groengebieden bezoekt :

2005:

o

Prinsentuin

71%

73%

75%

o

Potmarge

45%

45%

o

Rengerspark

40%

35%

o

Parkje(s) in de buurt

57%

-2%

75%

45%

-

45%

40%

-5%

40%

51%

55%

-4%

55%

(meting via wijksignaleringssysteem) F

Hoge waardering van de gemeentelijke groengebieden door Leeuwarders Indicator: •

Het percentage Leeuwarders dat het bezochte groen met ‘hoog’ waardeert:

2005:

o

Prinsentuin

90%

94%

92%

-2%

92%

o

Potmarge

77%

76%

80%

-4%

80%

o

Rengerspark

78%

83%

80%

3%

80%

o

Parkje(s) in de buurt

64%

62%

65%

-3%

65%

73%

>75%

-2%

>75%

45%

45%

-

45%

89%

83%

6%

83%

36%

40%

-4%

40%

35%

39%

-4%

39%

(meting via wijksignaleringssysteem) G

Tevredenheid bewoners over groenvoorziening Indicator: •

H

Het percentage van de bewoners dat tevreden

2004:

is over de groenvoorzieningen (GSB-monitor)

76%

Tevredenheid bewoners groenvoorziening onderhoud Indicator: •

Het percentage bewoners dat tevreden is met het onderhoud van de groenvoorzieningen

2005: 44%


Verlichting I

Tevredenheid bewoners met openbare verlichting Indicator: •

Het percentage bewoners dat vindt dat er voldoende lantaarns zijn blijft stabiel

2005: 86%


Onkruidbestrijding J

Bewoners zijn tevreden over onkruidbestrijding verhardingen Indicator: •

Het percentage bewoners dat zich vaak ergert aan onkruidgroei op verhardingen.

2005: 45%


Zwerfvuil K

Tevredenheid zwerfvuilbestrijding Indicator: •

Het percentage bewoners dat zich vaak ergert aan zwerfvuil

2005: 36%


225



Subdoelstellingen

Nul-

Real.

Begr.

meting

2007

2007

Saldo

Begr.

Begr.

2008

2009

Onderhoud speelvoorzieningen L

Tevredenheid bewoners over speeltoestellen in de stad Indicator: •

Het percentage bewoners dat vindt dat er voldoende speeltoestellen zijn voor kinderen in

2005: 49%

48%

50%

-2%

100%

100%

100%

-

50%

de leeftijd (4-10 jaar) (meting via wijksignaleringssysteem)

Begraafplaatsen M

Voldoende voorzieningen treffen voor een waardige teraardebestelling en instaan voor de grafrust en het in gelegenheid stellen tot een goede rouwverwerking Indicator: •

226

Voldoen aan de vraag.

100%

100%





Begr.

Real.

Begr.

Begr.

Begr.

Sub

2007

2007

2008

2009

2010

doel

X

+

X

X

X

M

X

-

Begraafplaatsen •

Plan van aanpak begraafplaatsen

Zwerfvuil •

Deelname “Schoonste gemeente van Nederland”

K

(1x per 2 jaar)


Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

X

+

A,B,F,G

Onderhoud plantsoenen en parken •

Het onderhoud van groen:

- 1.129.000 m2 beplanting

- 1.158.000 m2 gras

- 1.142.000 m2 gazon

- ca. 33.850 bomen

H

- 1.000.000 m2 bos op kwaliteitsniveaus “basis” en “hoog”: Beeld: resp. maximaal 10% (basis) en 2% (hoog) voldoet niet aan het eindbeeld. Schade: resp. maximaal 20% en 5% schade aan beplanting en bomen . Volledigheid: bomenrij en groenvlakken resp. Maximaal 20% en 5% niet volledig beplant. Vitaliteit: resp. maximaal 20% en 5% matige of slechte kwaliteit. Voor de (cultuurhistorische) parken, de binnenstad en de kantorenhaak is gekozen voor kwaliteitsniveau “hoog”. De overige structuurelementen worden onderhouden op niveau “basis”. Uitvoering bomenbeleidsplan + spraakmakende bomen

X

+/-

D

Het verbeteren van één groengebied, hetzij middels een kwalitatieve aanpak van

X

+

D,F

X

+

A,B,C,I

het groengebied, hetzij middels het verbeteren van de bereikbaarheid van het betreffende groengebied.

Verlichting •

Het in stand houden van de lichtmasten en het verlichtingsniveau. Behandelen en registreren van aanvragen en klachten. Opdrachtverlening en toezicht houden op uitvoering (16.900 lichtmasten).

•

Het actualiseren van het beleid.

X

+/-

•

(buitenreclame)

X

+

X

+

Het (laten) plaatsen van buitenreclame volgens het vastgestelde beleidskader (21 billboards/vitrines, 74 MUPI’s, max. 220 borden aan lichtmasten, 300 kortdurende overeenkomsten).

Onkruidbestrijding •

Onkruidbestrijding op verharding voor de structuurelementen binnenstad,

A,B,J

kantorenhaak en (cultuurhistorische) parken op kwaliteitsniveau “hoog”: 10% tot 15% van het totale oppervlak elementenverharding (voegen) is begroeid. De hoogte van de begroeiing is maximaal 10 cm. Rondom obstakels en muren komt maximaal 5% begroeiing voor. Voor de overige stadsgebieden geldt onkruidbestrijding op verharding op kwaliteitsniveau “basis”: de hoogte van de begroeiing is maximaal 30 cm. Rondom obstakels en muren komt maximaal 25% begroeiing voor. Industrieterreinen laag niveau.

227


•


Het reinigen van verhardingen c.q. schoonhouden van wegen en pleinen, 440

X

+

A,B,K

X

+

A,B,K

X

+

A,B,K

X

+/-

A,B,L

X

+

A,B,L

X

+

M,N

km goot 6 X per jaar, 30 keer uitrukken voor gladheidbestrijding, binnenstad dagelijks vegen, 2300 ton veegvuil.

Zwerfvuil •

Het (laten) bestrijden van zwerfvuil op het niveau “hoog” voor de structuurelementen binnenstad, kantorenhaak en (cultuurhistorische) parken conform de systematiek BOR in Beeld: plantvakken zijn schoon en grondig ontdaan van zwerfvuil. 420.000 m2

•

Voor de overige stadsgebieden geldt het (laten) bestrijden van zwerfvuil op het niveau “basis” conform de systematiek BOR in Beeld: plantvakken zijn matig geschoond van zwerfvuil. 3.135.000 m2

Onderhoud speelvoorzieningen •

Hoge gebruikswaarde en het in goede staat houden van het materiaal overeenkomstig Attractiebesluit (aantal centrale speeltuinen 11, aantal speeltoestellen 850, aantal speelplaatsen 267).

•

Zorg dragen voor jaarlijkse inspectie i.h.k.v. vervanging/verbetering speeltoestellen.

Begraafplaatsen •

Het tijdig delven, sluiten en ruimen van graven alsmede het bijzetten van urnen. Het onderhouden van de (oorlogs)graven, monumenten, paden, bomen, heggen en het overig groen inclusief de gebouwen. Het geven van inlichtingen, het onderhouden van de contacten met uitvaartondernemers en steenhouwers en het verzorgen van de administratie. Ca. 300 begravingen/ bijzettingen op de Noorder- en Huizumerbegraafplaats.


Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel Dt/m H

•

Afronding Groenbeheerplannen

X

+/-

•

Uitvoering beleid Spraakmakende bomen

X

+/-

Idem

•

Onderhoud en gebruik van parken voor festiviteiten e.d.

X

+

Et/m H

•

Speeltoestellen rouleren of leasen

X

-

L

•

Uitvoering plan van aanpak Noorder- en Huizumerbegraafplaats

X

+

M


Begraafplaatsen

•

Onkruidbestrijding

Begr.

Real.

Sub

2007

2007

doel

+

M

+

J

x


Algemeen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Melddesksysteem (C)

Het aantal meldingen in het melddesk-systeem betreffende de openbare ruimte is boven verwachting gegroeid. Een voorziene stijging van 20% is in werkelijkheid 33% geworden. Dit is een effect van de steeds groter wordende bekendheid van het meldpunt. Deze afwijking wordt overigens niet geconstateerd bij de tevredenheid over de leefomgeving, want die is in lijn met verwachting begroting.

228




Geen

Subconclusie

De tevredenheid van de burgers over de leefomgeving stijgt licht t.o.v. de vorige meting en is vrijwel overeenkomstig de ambitie. Het aantal meldingen over de openbare ruimte is nog steeds flink stijgende. Pas als het aantal meldingen in het melddesk-systeem over een langere periode stabiel is, kan er een betere uitspraak over het onderhoudsniveau worden gedaan.

Onderhoud plantsoenen en parken Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Groengebieden (E,F)

Het aantal bezoekers van het Rengerspark is gedaald tot 35% (verwachting was 40%). Dit zal een gevolg zijn van de werkzaamheden (baggeren) die in het park zijn uitgevoerd. Echter is de waardering gestegen van 80 naar 83%. Voor het Zamenhofpark zijn de werkzaamheden opgestart, deze worden in 2008 afgerond i.vm. weers-/grondomstandigheden (te nat).

Overige toelichting

De werkzaamheden (reconstructie groen) in het Groene Ster gebied zijn afgerond.

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Uitvoering bomenbeleidsplan + spraakmakende bomen: De uitvoering van het bomenbeleidsplan is inmiddels een continu proces. Het beleid m.b.t. de spraakmakende bomen is in 2007 voorlopig vastgesteld en zal in het 1e kwartaal van 2008 inclusief reactienota definitief ter besluitvorming worden aangeboden. In het kader van het project DOEN zijn in totaal 1 miljoen bloembollen geplant. Overige toelichting

In 2007 is de aandacht voor bomen en speciaal het kappen van bomen behoorlijk toegenomen en daarmee ook het aantal bezwaarschriften tegen kapvergunningen. In de praktijk legt deze ontwikkeling een flink beslag op de capaciteit van de organisatie, welke niet op regulier beheer kan worden ingezet.

Speerpunten De groenbeheerplannen zijn in 2007 voor het grootste deel opgesteld. Het resterende deel zal in 2008 worden afgerond. Subconclusie

In 2007 is de werkwijze met betrekking tot uitbesteding van werkzaamheden meer aangepast. Er zal steeds meer en meer gewerkt worden met beeldkwaliteitseisen in plaats van frequentiebestekken. Dit sluit beter aan bij het gewenste resultaat en geeft een impuls aan het planmatig werken binnen in de openbare ruimte. Ook het werken met de genoemde groenbeheerplannen zal in de toekomst bijdragen aan een beter beheer van het openbaar groen.

Verlichting Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

Geen

Overige toelichting

In het kader van veiligheid is er in 2007 een enquête gehouden naar onveilige plekken. De resultaten daarvan hebben geleid tot uitbreiding van de verlichting in met name stegen.

229



Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking Het actualiseren van het beleidsplan Openbare Verlichting is in 2007 opgestart. De verwachting is dat in het 2e kwartaal 2008 dit ter vaststelling aan de raad kan worden aangeboden. Daarbij zal veel aandacht worden gegeven aan Duurzame Verlichting. Subconclusie

Het aantal meldingen is flink toegenomen, zoals al eerder aangegeven is dit ook zeker een gevolg van de bekendheid van het meldpunt. In 2007 zijn nadere afspraken met Essent gemaakt over de terugkoppeling van de afhandeling van de meldingen. Daarmee is de verwachting dat er beter gestuurd kan worden op de snelheid van de afhandeling.

Onkruidbestrijding Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

Het percentage bewoners dat zich ergert aan onkruidgroei op verhardingen zou moeten dalen van 45 naar 40%. In werkelijkheid is dit nog verder gedaald, namelijk tot 36%, vanwege extra borstelrondes (zie ook verklaring hieronder).

Wat wilden we daarvoor doen en wat hebben we gedaan? Afwijking In 2007 is een ronde extra geborsteld (in totaal 4 maal) wat dus resulteert in een betere beeldkwaliteit. Dit uit zich vervolgens ook in de tevredenheid van de burgers. De schouwresultaten geven aan dat het basisniveau voor de woonwijken over het algemeen goed wordt gehaald. Het gewenste niveau hoog wordt niet overal gehaald (op basis van BOR in Beeld). Er zal worden onderzocht hoe dit is op te lossen. Speerpunten Onkruidbestrijding

In het kader van onkruidbestrijding/preventie is er een proef gedaan met kunstgras en voegmiddel. De evaluatie daarvan wordt begin 2008 uitgevoerd.

Nieuw beleid

In het kader van nieuw beleid zijn vanaf 2007 structurele middelen (€ 80.000) in de begroting opgenomen voor het mechanisch verwijderen van onkruid op verhardingen. Dit betreft de aanschaf van een borstelmachine (lease is koop geworden).

Subconclusie

Door de extra borstelronde in 2007 is de beeldkwaliteit beter gehaald. Aandachtspunt blijven de gebieden waar een hoog niveau is afgesproken.

Zwerfvuil Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking Het percentage bewoners dat zich vaak ergert aan zwerfvuil zou stijgen van 36% naar 39%, maar is licht gedaald naar 35%. Mogelijk is c.q. wordt dit beïnvloed door de start van een nieuw zwerfafvalproject. Hiermee wordt beoogd om door samenwerking tot een betere beheersing en minder zwerfafval te komen.


In 2007 is niet deelgenomen aan de strijd om de “Schoonste gemeente van Nederland”, omdat er bij de direct betrokkenen van de eigen organisatie onvoldoende ruimte in de capaciteit was. Deze wedstrijd wordt één keer per 2 jaar georganiseerd. Voor 2009 zal dit opnieuw worden bekeken.

Overige toelichting

Eind 2007 is een start gemaakt met een nieuw zwerfafvalproject. Daarbij is samenwerking gezocht met andere partijen, waaronder de

230



woningbouwcorporaties. Dit leidt begin 2008 tot een basisplan aanpak zwerfafval, dat ingediend zal worden voor subsidie bij SenterNovem van het Ministerie van Economische Zaken.

Subconclusie

Voor zwerfvuil wordt ingezet op een overgang van frequentie naar prestatiebestek dat naar verwachting een betere garantie geeft op de afgesproken beeldkwaliteit. De komende tijd zal dit uit de schouwresultaten moeten blijken. Met Omrin zijn veegplannen opgesteld, waaraan ook rapportages over geleverde kwaliteit zullen worden gekoppeld.

Onderhoud speelvoorzieningen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

Geen


In 2007 zijn op basis van het Attractiebesluit de speelvoorzieningen geïnspecteerd. Vervolgens zijn de onveilige toestellen weggehaald, vervanging staat voor 2008 op de planning.

Speerpunten Speelvoorzieningen

Het onderzoek naar de mogelijkheid van rouleren dan wel leasen van speelvoorzieningen zal worden betrokken bij het nieuwe speelruimtebeleid dat in 2008 wordt opgesteld.

Subconclusie

Gelet op de veiligheid zijn er toestellen weggehaald, dit heeft niet geleid tot vermindering van de tevredenheid.

Begraafplaatsen Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt? Afwijking

geen


geen

Speerpunten Begraafplaatsen

Op de Huizumerbegraafplaats zijn o.a. de aula, schaftruimte en de stallingsruimte uitgevoerd. Op de Noorderbegraafplaats is de huisvesting voor de grafdelvers aangepakt, alsmede de drainage. Ook zijn de gedenkzuilen t.b.v. de urnen gereed gekomen. Voor de verbouw van de aula is de besteksvoorbereiding gedaan.

Subconclusie

Het project begraafplaatsen loopt volgens planning.

231





A B C






137 46

4.002 -253

6.220 138

10.359 -69

1.930 32


049 054 055 056 057 085 090

Resultaat 2007 Beleidsproducten Begraafplaatsen Straatverlichting Reiniging verhardingen Openbaar groen Zwerfvuilbestrijding Speelplaatsen Buitenreclame

Kapitaallasten 37 8 0 1 46

Apparaatskosten -41 -1 6 -167 4 -39 -14 -253

Overige lasten 213 9 -7 -37 -6 -38 4 138

Totale lasten 208 16 -1 -204 -2 -76 -10 -69

Totale Baten -208 5 7 163 -0 56 10 32

x € 1.000 Saldo -8.342 -8.392 -8.429 -37

x € 1.000 Saldo -0 21 6 -42 -2 -20 0 -37


Kapitaal- Apparaats

Overige

Totale

Totale baten

kosten

kosten

lasten


46

-253

138

-69

32

-37

Totaal

46

-253

138

-69

32

-37

0

0


Programma Woon- en leefomgeving Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost? Vanwege de hoogte van het resultaat geen toelichting nodig.

Eindconclusie totale programma Woon- en leefomgeving Successen 1. Onkruidbestrijding

Het eerder in gang gezette beleid begint zijn vruchten af te werpen, uit de schouwresultaten blijkt dat over het algemeen de gevraagde beeldkwaliteit nu ook kan worden gerealiseerd.

2. Aanpak/

De aanpak van de in gebruik genomen groenstroken in de wijk Aldlân is

handhaving

voortvarend aangepakt. Er is voor een integrale benadering gekozen waarbij

snippergroen wijk

grondzaken, handhaving en wijkzaken gezamenlijk optrekken.

Aldlân

232

Saldo

lasten


3. Veiligheid speeltoestellen


Gelet op het attractiebesluit zijn alle speelvoorzieningen geïnspecteerd. Aan de hand hiervan zijn de onveilige voorzieningen opgeruimd, voor een deel zullen deze begin 2008 worden vervangen. Daarmee is aan veiligheid voor de gebruikers veel gewonnen.

Verbeterpunten 1. Afhandeling kapvergunningen

In 2007 is de aandacht voor bomen en speciaal het kappen van bomen behoorlijk toegenomen en daarmee ook het aantal bezwaarschriften tegen kapvergunningen. In de praktijk legt deze ontwikkeling een flink beslag op de capaciteit van de organisatie. Onderzocht moet worden hoe hier efficiënt en adequaat mee omgegaan kan worden.

2. Regie op zwerfvuilbestrijding

De afstemming van alle betrokken partijen zal in kaart worden gebracht en waar mogelijk verbeterd moeten worden. Daarbij zal ook gekeken worden naar de in te zetten middelen, voorzieningen, communicatie en educatie. Voor een plan van aanpak en voor bepaalde uitvoeringsprojecten kan subsidie worden verkregen. De focus zal daarbij komen te liggen op die gebieden die extra aandacht nodig hebben (een aantal woonwijken en routes door de stad).

3. Afhandeling meldingen

Het aantal meldingen neemt nog steeds toe. De afhandeling daarvan kan nog verder worden verbeterd, enerzijds door snellere uitvoering en anderzijds door de terugmelding meer te verfijnen.

Eindconclusie Qua organisatie wordt er meer en meer planmatig en integraal gewerkt, wat zich vertaalt in betere resultaten voor de burgers. Ook de monitoring van de onderhoudsniveaus van de diverse onderdelen van de openbare ruimte krijgt steeds meer gestalte. De schouwresultaten die dit opleveren sluiten voor het verzorgende deel al steeds beter aan bij de afspraken over de openbare ruimte met de raad. Omdat er wel verbeteringen in mogelijk zijn, bijvoorbeeld ten aanzien van de kantorenhaak, winkelcentra in woonwijken en het technisch schouwen zal er een evaluatie van de kwaliteitsniveaus (verzorgend en technisch) worden gedaan. De realisatie van de groenbeheerplannen vormen een goede toegevoegde waarde voor het beheer van het groen. Op basis van deze plannen kunnen weloverwogen keuzes worden gemaakt voor de korte en lange termijn. Zoals aangegeven wordt op dit moment erg veel extra tijd besteed aan afhandeling van kapvergunningen. In het kader van deregulering zal worden bekeken hoe de modelverordening van de VNG gevolgd kan worden en daarmee te bepalen hoe met de kapvergunning kan worden omgegaan.

233


234



2.1 Programmaverantwoording: Programma Algemene dekkingsmiddelen (15)

Programma Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien(15) a. Lokale heffingen waarvan de besteding niet gebonden is en uitvoering Wet Waardering Onroerende Zaken (Wet WOZ) Lasten x € 1.000 Lokale heffingen Lasten BHP005

Heffing en invordering algemeen

BHP491

Vergunningen/ontheffingen

BHP492 BHP450 BHP489

OZB

BHP490

Wet WOZ

BHP523

Baatbelasting Concernoverhead

Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2007

2007 na

2007

2007

primitief

wijziging

79

55

77

-22

342

349

375

-26

Precariorechten

41

42

24

18

Toeristenbelasting

11

11

1

10

492

2.192

2.055

137

1.231

1.189

996

193

16

1.306

1.335

-29

31

31

31

0

2.243

5.175

4.894

281

Totaal Resultaat bestaand uit : Kapitaallasten Apparaatskosten Overig te verklaren resultaat

18

19

18

1

1.876

1.937

1.763

174

349

3.219

3.113

106

Steeds meer taxatiewerkzaamheden in het kader van de Wet WOZ worden door eigen taxateurs van de gemeente uitgevoerd. Hierdoor wordt kostbare externe inhuur voorkomen waardoor een voordeel van € 124.000 is ontstaan. De overige mee- en tegenvallers bedragen per saldo € 18.000 nadelig. Baten x € 1.000 Lokale heffingen Baten

Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2007

2007 na

2007

2007

primitief

BHP491

Vergunningen/ontheffingen

BHP492

Precariorechten

BHP450

Toeristenbelasting

BHP489

OZB

BHP490

Wet WOZ

BHP523

Baatbelasting Totaal baten

wijziging

27

27

40

13

139

139

144

5

13

13

1

-12

19.630

21.530

21.302

-228

432

432

445

13 0

20.241

22.141

21.932

-209

De opbrengst van de OZB laat een nadeel zien van € 228.000. Het nadeel op de opbrengst OZB van € 228.000 bestaat uit de volgende componenten: •

een nadeel van € 302.000 bij het afwikkelen van de balansposten van de voorgaande jaren;

•

een voordeel van € 145.000 op de opbrengst OZB 2007 in verband met gunstige ontwikkelingen van het bouwvolume en areaaluitbreiding;

•

een nadeel van € 71.000 als gevolg van een dotatie aan de voorziening dubieuze belastingdebiteuren.

235



Bij de tweede tussenrapportage werd nog uitgegaan van een voordeel van € 100.000. Het verschil ten opzichte van de tweede tussenrapportage komt doordat de WOZ-waarde zich minder gunstig ontwikkeld heeft dan eerder werd ingeschat. Dit zit vooral in te positieve aannames bij de areaaluitbreiding De gemeente Leeuwarden heeft een hogere bijdrage van derden voor de uitvoering van de Wet WOZ ontvangen, dit levert een structureel voordeel op van € 14.000 wat meegenomen wordt in de lijst van uitzettingen en inkrimpingen Programmabegroting 2009.

b. Algemene uitkering uit het gemeentefonds x € 1.000 Algemene uitkering gemeentefonds BHP494

Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2007

2007 na

2007

2007

primitief

wijziging

Totaal lasten

38

38

73

-35

38

38

73

-35

102.087

103.614

103.615

1

102.049

103.576

103.542

-34

Bestaand uit : Apparaatskosten Baten

Algemene uitkering Totaal algemene uitkering

c. Dividend x € 1.000 Beheer deelnemingen

Lasten

Totaal lasten

Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2007

2007 na

2007

2007

primitief

wijziging

249

35

32

3

Bestaand uit : Kapitaallasten

Baten

248

34

32

2

Apparaatskosten

1

1

0

1

Overig te verklaren resultaat

0

0

0

0

Dividend

427

2.189

2.503

314

Saldo

178

2.154

2.471

311

Eind 2007 werd van Essent een niet begroot interim-dividend ontvangen van € 271.000. Daarnaast valt het dividend van de BNG € 43.000 hoger uit dan geraamd. In totaal dus een hogere ontvangst aan dividenden van € 314.000.

236



d. Saldo van de financieringsfunctie x € 1.000 Saldo financieringsfunctie

Lasten

Financiering

Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2007

2007 na

2007

2007

primitief

wijziging

2.099

2.231

1.351

880

1.959

2.091

1.205

886

Apparaatskosten

99

99

83

16


41

41

63

-22

3.465

3.498

2.764

-734

Kapitaallasten

2.393

2.360

1.560

-800


1.072

1.138

1.204

66

1.366

1.267

1.413

146

Resultaat bestaand uit : Kapitaallasten

Baten

Financiering Resultaat bestaand uit :

Saldo

Op de kapitaallasten is per saldo een voordeel ontstaan van € 86.000 (€ 886.000 voordeel op lasten minus € 800.000 nadeel op baten). Dit voordeel is met name ontstaan omdat de bespaarde rente over reserves en voorzieningen een voordeel heeft opgeleverd van € 107.000. In 2007 is een kapitaalverstrekking aan het FEC omgezet in een geldlening van € 3,3 miljoen tegen 4% rente. Voor deze aan het FEC verstrekte geldlening was ervan uitgegaan dat de rente zou ingaan op 1 juli (het verwachte moment van ondertekening van de overeenkomst). Achteraf is gebleken dat de opbrengst reeds kan worden genoten vanaf 1 januari 2007. De extra opbrengst over de eerste helft van het jaar bedraagt € 66.000.

237



e. Overige algemene dekkingsmiddelen Lasten (€ 871.000 voordeel) x € 1.000 Begroting 2.007 primitief 1.449

Begroting 2007 na wijziging 441

Stelposten Stelpost toekomstige tegenvallers Lasten investeringen Stelpost herwaardering/tijdelijke stelpost

400 27 62

Lopende taakstellingen Welzijn DSOB

Overige algemene lasten Beleggingen

Mutaties reserves

Totaal overige lasten

-19

0 26 -16

0 0 0

0 26 -16

480 143

356 142

73 165

283 -23

15.333

22.736

22.516

220

871

1.549

835

714

321 174 1.566

245 174 1.834

171 243 1.416

74 -69 418

0 0 0 0

0 191 159 0

50 191 159 -76

-50 0 0 76

0

6.275

7.076

0 -801

900 0

900 13

900 10

0 3

21.726

35.025

34.189

836

0

0

0

0

787

789

754

35

22.513

35.814

34.943

871

Kapitaallasten

Apparaatskosten: Totaal algemene lasten

Resultaat

460

Kostenplaatsen (zie toelichting) Overig Arbeidsmaatregelen en bovenformatieven Werken voor derden Zorg voormalig personeel Storting in voorziening lopende procedures pilot Wet inburgering bijdrage nominale prijsontwikkeling Welzijn Vereveningsbijdrage BCF Storting in voorziening dubieuze debiteuren DSOB verr investeringen/projecten met res .DSOB (zie ook onder overige algemene baten) implementatiekosten WWB Welzijn diversen

Rekening 2.007

Lopende taakstellingen Aan een gedeelte van het ISI-budget (Impuls Sociale Investeringen) is in 2007 nog geen bestemming gegeven. Dit leidt in 2007 tot een incidenteel voordeel van € 283.000. In het beslisdocument zijn voor 2008 twee voorstellen geformuleerd die door middel van dit voordeel gedekt worden. Voorwaarde is dan wel dat het voordeel via resultaatbestemming overgeheveld wordt naar het dienstjaar 2008. Diverse oorzaken hebben geleid tot een nadeel van € 23.000.

238



Mutaties reserves en voorzieningen Het voordelig resultaat op mutaties reserves en voorzieningen bedraagt € 220.000 en kent de volgende oorzaken:

Lagere toevoeging bespaarde rente

143.000 B

Omdat de stand van de reserve branden stormschadeverzekering het afgesproken plafond heeft bereikt heeft er geen storting plaats gevonden hetgeen heeft geleid tot een voordeel van

45.000 B

Diversen

32.000 B

Totaal

220.000 B

Kostenplaatsen Op de lasten van de kostenplaats is een voordeel ontstaan van € 714.000 (zie onder f) Overig Arbeidsmaatregelen en bovenformatieven •

De meevaller van € 74.000 heeft betrekking op arbeidsrechtelijke bezwaren procedures, beloningsbeleid en arbeidsmaatregelen doordat de geraamde budgetten hiervoor niet volledig zijn besteed.

Werken voor derden •

De kosten voor werken voor derden vallen € 69.000 hoger uit dan geraamd.

•

Tot een bedrag van € 20.000 wordt dit veroorzaakt door de aankoop van automatiseringsapparatuur en tot een bedrag van € 39.000 voor het onderhoud van automatiseringsaparatuur.

•

Diverse oorzaken hebben geleid tot een tegenvaller van € 10.000.

Zorg voor voormalig personeel •

De kosten voor voormalig personeel vallen € 418.000 lager uit dan geraamd.

•

De FPU-regeling is per 1 januari 2006 door het ABP afgeschaft. Er is echter wel een overgangsregeling van toepassing voor medewerkers die aan bepaalde voorwaarden voldoen. De condities van deze overgangsregeling zijn beduidend minder dan de oude regeling. Hierdoor hebben veel minder mensen in 2007 gebruik gemaakt van de regeling dan begroot. Dit levert een incidenteel voordeel op van € 368.000.

•

Een aantal niet-actieven is weer aan de slag gegaan en dit aantal is groter dan de instroom van de nietactieven. Hierdoor is een incidenteel voordeel ontstaan van € 66.000. Het budget voor niet actieven wordt jaarlijks aangepast op basis van de ontwikkelingen van het afgelopen en de prognose voor de komende jaren. Voor de jaren 2008 tot en met 2011 leidt dit per saldo tot een incidenteel voordeel dat wordt meegenomen in de lijst van uitzettingen en inkrimpingen bij de begroting 2009.

•

Diverse oorzaken hebben nog geleid tot een nadeel van € 16.000.

Storting in voorziening lopende procedures •

In verband met juridische kosten is het noodzakelijk een aanvullende storting van € 50.000 te doen in de voorziening lopende procedures.

Vereveningsbijdrage BCF •

In 2007 is er nog een positieve eindafrekening tot een bedrag van € 76.000 over de periode 2003 tot en met 2006 ontvangen.

Verrekening investeringen/projecten DSOB met reserves. Via dit programma verlopen de verrekeningen van de reserves met de investeringen en projecten. Bij deze verrekening bedraagt het nadeel aan de lastenkant € 801.000 en het voordeel aan de batenkant eveneens € 801.000. Deze verschillen zijn ontstaan doordat verrekeningen met reserves worden geraamd in het jaar

239



waarin het krediet beschikbaar wordt gesteld. De werkelijke verrekening vindt in de regel later plaats. In dit geval hebben dus verrekeningen plaatsgevonden uit voorgaande jaren. Baten € 9.767.000 nadeel.

Overige algemene baten

Beleggingen

Begroting

Begroting

Rekening

2.007

2007 na

2.007

primitief

wijziging

Resultaat

6.158

6.818

6.711

-107

762

557

0

-557

522

522

186

-336

20.401

23.970

23.970

0

-62

122

0

-122

51

51

0

-51

Bijdrage reserve Wet Inburgering

0

191

191

0

BTW Harmonie

0

262

262

0

348

348

454

106

0

0

8

8

Ombuigingen Lopende taakstellingen DSOB Mutaties reserves en voorzieningen Kostenplaatsen Overig Arbeidsmarktmaatregelen en bovenformatieven

Werk voor derden Zorg voormalig personeel Implementatiekosten WWB Welzijn verr. reserves investeringen/projecten DSOB

100

100

100

0

0

6.275

7.076

801

-9.509

-9.509

(zie ook onder overige algemene lasten)

0

Rekeningsresultaat Totaal algemene baten

28.280

39.216

29.449

-9.767

17

17

0

-17

0

0

0

0

28.297

39.233

29.449

-9.784

Apparaatskosten Onderuitputting kapitaallasten Totaal algemene baten Beleggingen

Het nadeel op beleggingen van € 107.000 is het gevolg van lagere bespaarde rente over reserves en voorzieningen omdat de standen lager waren dan geraamd.

240



Ombuigingen OVERZICHT TOTALE BEZUINIGINGSDRUK 2003-2007 taakstellingen vastgesteld voorafgaande aan 2003 Taakstelling bedrijfsvoering begroting 2003 Opplussing taakstelling begroting 2003 ter

860.820 1.000.000 200.000

dekking structureel knelpuntenbudget ad 200.000 Taakstelling I (2003-2006) Taakstelling bedrijfsvoering begroting 2004 Amendement taakstelling bedrijfsvoering begroting 2004

1.200.000 2.000.000 390.000

Taakstelling II (2004-2007)

2.390.000

Taakstelling BOR begroting 2004

500.000

Totale taakstelling op bedrijfsvoering Gerealiseerd t/m 2007 Benoemd en nog te realiseren in 2008

4.950.820 4.393.480 557.340

Totaal gerealiseerd resp. ingevuld

4.950.820

Nog in te vullen taakstelling

0

Uit de tabel blijkt dat van de totale taakstelling van ongeveer € 4,9 miljoen ultimo 2007 naar verwachting ongeveer € 4,4 miljoen tijdig is gerealiseerd. Ongeveer € 0,6 miljoen (om precies te zijn € 557.340) wordt niet volgens de eerdere prognose gerealiseerd maar met een jaar vertraging. Ten opzichte van de begroting levert dit dus een incidentele tegenvaller op van € 557.340. Dit is volledig in lijn met het geschetste beeld in de paragraaf bedrijfsvoering van de jaarstukken 2006. Voor de verklaring van deze vertraging verwijzen we dan ook naar de daar opgenomen tekst. Zoals al in die jaarstukken is vermeld zal de totale taakstelling van ongeveer € 4,9 miljoen eind 2008 volledig zijn gerealiseerd. Lopende taakstellingen In de begroting wordt ervan uitgegaan dat boventallig personeel wordt ingezet bij ziekte en vacatures en daarmee volledig rendabel wordt gemaakt. In de praktijk is deze veronderstelling niet uitgekomen. Voor zover boventallig personeel niet kon worden ingezet voor vacatures en ziekte is er een tegenvaller ontstaan. Deze tegenvaller bedraagt € 336.000. Kostenplaatsen Op de baten van de kostenplaatsen is een nadeel ontstaan van € 122.000 (Voor verklaring van dit bedrag zie punt f). Overig Werk voor derden •

Het voordeel van € 106.000 betreft extra inkomsten van externe afnemers.

Verrekening reserves investeringen/projecten DSOB •

Voor de verklaring van het voordeel van € 801.000 wordt verwezen naar de toelichting opgenomen onder de lasten.

Rekeningresultaat •

De afdracht van het voordelig rekeningresultaat van € 9.509.000 aan de Reserve saldo van rekening van baten en lasten is niet geraamd maar wordt wel geboekt, zodat er voor dit onderdeel een nadeel ontstaat van € 9.509.000.

241



f. Saldi kostenplaatsen x € 1.000 Saldi kostenplaatsen

Lasten

Begroting

Begroting

Rekening

Resultaat

2007

2007 na

2007

2007

primitief

wijziging

Totaal lasten

861

1.541


861

1.549

Totaal baten

-61

122

922

1.419

835

706

835

714

Bestaand uit : Kapitaallasten Apparaatskosten

Baten

Saldo

-8

-8

-122 835

584

Op de kostenplaatsen is per saldo sprake van een voordeel van € 584.000 ten opzichte van de gewijzigde begroting. Dit voordeel is met name een gevolg van: x € 1.000 •

saldo hogere loonkosten/doorberekende apparaatskosten

344 Nadeel

•

lagere kapitaallasten

895 Voordeel

•

minder kosten uitbesteed werk

203 Voordeel

•

gemeentebrede voorziening dubieuze debiteuren

157 Nadeel

•

diversen

Totaal saldi kostenplaatsen

13 Nadeel 584 Voordeel

Hogere loonkosten/doorberekende apparaatskosten (€ 344.000 nadeel) Op de kostenplaatsen is op de personeelslasten/doorberekende apparaatskosten per saldo sprake van een nadeel van € 344.000 ten opzichte van de begroting. Dit nadeel wordt grotendeels gedekt door daarvoor beschikbare gestelde budgetten binnen de programma’s. Een bedrag van € 123.000 vloeit voort uit het overgangsrecht met betrekking tot de FLO bij de Brandweer. Op grond van landelijke vastgestelde arbeidsvoorwaarden is de gemeente verplicht voor een bepaalde groep brandweerlieden een aanvullende premie levensloop te betalen omdat deze groep anders bij het bereiken van de 59 jarige leeftijd onvoldoende rechten heeft opgebouwd ter overbrugging van de periode 59 tot 62 jaar. Ook voor 2008 en volgende jaren is sprake van een tegenvaller als gevolg van te betalen aanvullende premie levensloop. Dit nadeel loopt overigens in later jaren weer terug omdat feitelijk ten opzichte van de huidige meerjarenraming de betaling van deze kosten naar voren moeten worden gehaald. In de lijst van uitzettingen en inkrimpingen bij de begroting 2009 wordt het structurele effect van deze tegenvaller opgenomen. Lagere kapitaallasten (€ 895.000 voordeel) Het voordeel op kapitaallasten wordt met name veroorzaakt door een andere fasering bij O&I-investeringen (€ 259.000 voordeel), vertraging van de nieuwbouw Historisch Centrum Leeuwarden (€ 280.000 voordeel) en doorschuiving van investeringen tractie buitendienst wijkzaken (€ 258.000 voordeel). Minder kosten uitbesteed werk (€ 203.000 voordeel) Doordat minder werkzaamheden zijn uitbesteed ondermeer op het gebied van O&I zijn de kosten € 203.000 lager dan was begroot. Gemeentebrede voorziening dubieuze debiteuren (€ 159.000 nadeel) De gemeentebrede voorziening voor dubieuze debiteuren is op de juiste hoogte gebracht.

242



De aanvulling is het gevolg van strengere interne richtlijnen voor de bepaling van de hoogte van de voorziening.

g. Onvoorziene uitgaven x € 1.000 Onvoorziene uitgaven

Begroting 2.007 primitief

Begroting 2007 na wijziging

Rekening 2.007

Resultaat

Onvoorzien structureel Onvoorzien incidenteel

134 205

73 75

0 8

73 67

Totaal onvoorziene uitgaven

339

148

8

140

In de primitieve begroting was een bedrag van € 339.000 voor onvoorziene uitgaven geraamd. Het totale bedrag van € 339.000 voor onvoorziene uitgaven bestaat uit een structureel deel van € 134.000 en een incidenteel bedrag van € 205.000. De aanwending van het structurele deel heeft als volgt plaatsgevonden: •

vergoeding internetaansluiting/compensatie fiscale bijtelling bestuur

€

28.000

•

bijdrage Westergozone

€

33.000

•

correctie nominale uitgangspunten

€

700

Totale besteding ten laste van structurele deel

€ 61.700

De aanwending van het incidentele deel heeft als volgt plaatsgevonden: •

handhaving snippergroen

€

•

wisseling burgemeester

€

56.000

•

bijdrage Westergozone

€

24.500

•

correctie nominale uitgangspunten

€

1.300

•

bijdrage evenementencoördinatie

€

8.000

•

debatcentrum de Bres

€

30.000

Totale besteding ten laste van incidentele deel

18.000

€ 137.800

Het niet bestede bedrag van de posten voor onvoorziene uitgaven van € 140.000 komt ten gunste van het rekeningsresultaat.

243


244



2.2

2.2 Paragrafen: Lokale heffingen

Paragrafen

2.2.1 Lokale heffingen Algemeen Belastingen en overige heffingen vormden in 2007 circa 13% van de totale gemeentelijke baten. In onderstaande tabel zijn de opbrengsten van de diverse lokale heffingen weergegeven: (bedragen x € 1.000) Omschrijving heffing

Rekening

Begroting*

Rekening

2006

2007

2007

26.913

21.530

21.302

Algemene heffingen (programma ‘Algemene dekkingsmiddelen’) OZB Toeristenbelasting

64

0

1

148

140

144

27.125

21.670

21.447

12.209

12.281

12.021

5

0

0

372

378

354

53

78

39

Leges Burgerzaken

1.548

1.741

1.773

Parkeerbelastingen

2.728

2.520

2.316

Bouwleges

2.814

1.913

2.839

0

8.209

8.255

Precariobelasting Subtotaal Bestemmingsheffingen (overige programma’s) Afvalstoffenheffing Baatbelasting Hondenbelasting Reinigingsrechten

Rioolheffing Overige heffingen (m.n. leges)

1.438

1.227

1.520

Subtotaal

21.167

28.347

29.117

Totaal-Generaal

48.292

50.017

50.564

Tabel: opbrengsten per belastingsoort per jaar *Begroting na wijziging. Kwijtscheldingsbeleid De gemeente heeft de mogelijkheid om belastingen kwijt te schelden. Het beleid van de gemeente Leeuwarden was er ook in 2007 weer op gericht om de wettelijke kwijtscheldingsmogelijkheden zo optimaal mogelijk te benutten. Daarnaast is er naar gestreefd we er naar de kwijtscheldingsregeling zo makkelijk mogelijk voor de burgers toe te passen. Dit betekent onder andere dat burgers van wie bekend is bij de gemeente dat zij voor kwijtschelding in aanmerking komen, automatisch kwijtschelding krijgen en dat dus niet apart hoeven aan te vragen. Dit beleid leidt er toe dat het aantal mensen dat recht heeft op kwijtschelding maar het niet aanvraagt steeds kleiner wordt. Gevolg hiervan is dat het belastingbedrag dat kwijtgescholden wordt steeds groter wordt. In de begroting 2008 was al met een toename van de kwijtschelding rekening gehouden. Op basis van de uitkomsten van de jaarrekening 2007 zal dit echter nog verder verhoogd moeten worden.

245


2.2 Paragrafen: Lokale heffingen

In onderstaande tabellen staan een aantal gegevens over de kwijtschelding weergegeven. Tabel: Aantallen kwijtscheldingsverzoeken per jaar Omschrijving

Rekening

Begroting

Rekening 2007

2006

2007

OZB

0

50

62

Rioolheffing

0

50

6.745

6.312

6.200

6.729

Afvalstoffenheffing Hondenbelasting Totaal aantal

668

800

663

6.980

7.100

14.199

kwijtscheldingsverzoeken Tabel: kwijtgescholden belastingbedragen per belastingsoort per jaar (in €) Belastingsoort

Rekening

Rekening

Begroting

Rekening

2005

2006

2007

2007

OZB

571.000

33.000

0

97.000 0

12.500

Rioolheffing

281.000

320.000

1.173.000

1.808.000

1.358.000

1.869.000

50.000

53.000

50.000

49.000

1.794.000

1.958.000

1.701.500

2.271.000

Afvalstoffenheffing Hondenbelasting Totaal

Rioolheffing In 2007 is voor het eerst een rioolheffing ingevoerd. Dit is gebeurd in de vorm van een rioolrecht van zowel eigenaren als gebruikers. Daarnaast is een fictief deel van het rioolrecht in de OZB achtergebleven (€ 1,7 mln). De invoering is over het algemeen probleemloos verlopen. Hoewel er een groot aantal kleinere bezwaren is ingediend, heeft dit niet tot beroepsprocedures geleid. Onroerende-zaakbelastingen De afgelopen jaren was steeds sprake van – soms vrij forse – overschotten op de opbrengst OZB. Voor de tarieven 2007 is daarom kritisch gekeken naar de berekeningssystematiek van de tarieven OZB en zijn de aannames aangescherpt. Voor 2007 is voor het eerst sprake van een klein nadeel. De oorzaak hiervoor ligt echter niet bij de tariefberekening maar vooral in de te optimistische inschatting van het bedrag aan nog op te leggen aanslagen bij de jaarrekening 2006. Uitvoering Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) Begin 2007 zijn de WOZ-waarden 2007 met als waardepeildatum 1 januari 2005 aan alle belanghebbenden meegedeeld. Hierbij is in circa 3.000 gevallen bezwaar gemaakt tegen de WOZwaarde. Deze bezwaren waren eind 2007 allemaal afgehandeld. Het aantal bezwaren was daarmee toch nog groter dan verwacht. In de toekomst zal het aantal bezwaren verder teruggebracht moeten worden om daarmee de uitvoeringskosten van de Wet WOZ te beperken. In 2007 is ook de waardering van het tijdvak 2008 met als waardepeildatum 1 januari 2007 uitgevoerd. Begin 2008 is door de Waarderingskamer een positief eindoordeel gegeven over de door Leeuwarden uitgevoerde herwaardering 2008. De Waarderingskamer is het orgaan dat toezicht houdt op een correcte uitvoering van de Wet WOZ. In een separate raadsbrief heeft het college de raad in december 2007 over de uitkomsten van de herwaardering 2008 geïnformeerd. Bouwleges Bij de bouwleges is net als in 2006 sprake van een veel hogere opbrengst dan geraamd. Dit wordt zowel veroorzaakt door een sterke toename van het aantal bouwaanvragen als wel de aard van de bouwaanvragen (grote projecten). Bij raadsbesluit van 17 december 2007 is de tariefstructuur en

246


2.2 Paragrafen: Weerstandsvermogen

de kostentoerekening 2008 inmiddels aangepast zodat de verwachting is dat dergelijke grote fluctuaties zich minder snel zullen voordoen.

2.2.2 Weerstandsvermogen In de begroting 2007 is in de paragraaf Weerstandsvermogen een aantal risico’s afgezet tegen de weerstandscapaciteit. Net als de begroting 2008 is de rekening 2007 een moment om de risico’s te actualiseren en daarmee terug te kijken op de risico’s waarvan in de begroting 2007 melding is gemaakt. In de onderstaande tabel wordt per risico aangegeven wat in 2007 de ontwikkeling is geweest, wat de stand van zaken nu is en welke beheersmaatregelen zijn getroffen. Naast de risico’s die in de begroting 2007 zijn opgenomen, zijn de risico’s die in de begroting 2008 zijn genoemd ook in de tabel opgenomen. Risicogroep

Ondernemende gemeente

Begr. 2007

x

Begr. 2008

x

Ontwikkelingen en Stand van Zaken

Ontwikkelingen Er zijn in 2007 geen ontwikkelingen geweest die tot een wijziging in de risico’s hebben geleid. Stand van Zaken Op basis van de laatste risico-inventarisatie kan worden vastgesteld dat tegenover de geïnventariseerde risico’s een meer dan toereikende reserve grondbedrijf staat. Ten opzichte van de risico’s is er zelfs sprake van een surplus dat ook kan worden aangewend voor het afdekken van andere risico’s.

Ontwikkeling uitkering Gemeentefonds Regeerakkoord

Ontwikkelingen In de jaarrekening 2006 staat dat het kabinet van plan was om de groei van het gemeentefonds als gevolg van beleidsintensiveringen van het rijk (de trap op) op specifieke dossiers en gemeenten in te zetten. Daarmee werd feitelijk het vrij besteedbare karakter van de algemene uitkering aangetast. Door dit voornemen ontstond ook het risico op nadelige herverdeeleffecten omdat de krimp van het gemeentefonds als gevolg van bezuinigingen (de trap af) een generieke werking heeft. Dit voornemen van het kabinet is van tafel en daarmee ook het risico van voor Leeuwarden nadelige herverdeeleffecten. In de begroting 2008 is dit risico dan ook niet meer opgenomen.

Juridische risico’s

Algemeen

x

x

Ontwikkelingen In 2007 zijn er na het opstellen van de begroting 2008 geen ontwikkelingen geweest die van invloed zijn op dit risico.

Baatbelasting

x

x

Ontwikkelingen In 2007 is de gemeente in een tweetal zaken door HR in het ongelijk gesteld. Naar aanleiding hiervan is besloten om over te gaan tot terugbetaling van al

247


Risicogroep


Begr. 2007

Begr. 2008


geïnde baatbelasting ten laste van een daartoe in 2005 gevormde reserve. Stand van zaken Het risico kan worden afgevoerd. Fiscale risico’s

Controle BTWcompensatiefonds

x

x

Ontwikkelingen Er zijn geen nieuwe ontwikkelingen geweest na het opstellen van de begroting 2008. Stand van zaken Op het ingediende bezwaarschrift is nog geen beslissing gevallen. De voorziening ad. € 400.000 wordt dan ook gehandhaafd.

Gebruik dienstauto’s

x

Ontwikkelingen Er is inmiddels een schikking getroffen met de Belastingdienst. Stand van zaken Dit risico is niet langer actueel en kan van de lijst worden afgevoerd.

Bodemvervuiling,

x

x

Ontwikkelingen

bodemsanering,

In 2007 zijn alle noodzakelijk bodemsaneringen binnen

baggerwerken

de grondexploitaties uitgevoerd. Een beroep op de Algemene Reserve was niet nodig.

Decentralisatie rijkstaken/beleidswijzigingen en intensiveringen Rijk

Rijksbeleid gesubsidieerde arbeid en WWB

x

x

Ontwikkelingen In de begroting 2008 is ingegaan op het zg. ‘vastzetten’ van het macrobudget Inkomensdeel WWB. Daarover is inmiddels overeenstemming bereikt en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is bezig het ‘vastzetten’ van het macrobudget concreet uit te werken. Het ‘vastzetten’ van het macrobudget brengt naast meer zekerheid ook een nieuw risico met zich mee omdat binnen de bepaalde bandbreedte het macrobudget niet meer zal worden aangepast; niet naar beneden maar ook niet naar boven. Begin 2008 zijn er meerdere evaluaties van de (financiering van de) WWB verschenen. Het verdeelmodel dat wordt gebruikt voor de verdeling van het macrobudget blijft gehandhaafd. Uit de evaluaties is wel naar voren gekomen dat het risico van m.n. een meerjarig tekort, als gevolg van de bekende tekortkomingen van het verdeelmodel, voor gemeenten verzacht moet worden. Mocht een verbeterde risicovoorziening gerealiseerd worden, dan neemt daardoor voor onze gemeente het risico navenant af. Stand van zaken Helaas moet worden vastgesteld dat in 2007 het rijksbudget substantieel lager was dan de bijstandsuitgaven. Het tekort was kleiner dan 10% en

248


Risicogroep


Begr. 2007

Begr. 2008


dus kan er geen aanvullende uitkering aangevraagd worden. Er is over het jaar 2006 wel zo’n aanvraag ingediend en die is ook gehonoreerd; er is een aanvullende uitkering ontvangen van € 2,5 mln. Zoals bekend is in de meerjarenraming rekening gehouden met de tekorten op het WWB Inkomensdeel. De ontwikkeling van het volume bijstandsgerechtigden is wel veel gunstiger dan voorzien en het risico op overschrijding van het reeds afgedekte tekort is daarom op dit moment niet groot.

(Invoering) Wet

x

x

Ontwikkelingen

Maatschappelijke

Aan wat in de begroting 2008 is opgemerkt over dit

Ondersteuning

onderwerp valt weinig toe te voegen. Er is één ontwikkeling die mogelijk voor problemen gaat zorgen. Het kabinet heeft aangegeven dat in de toekomst mogelijk moet worden dat cliënten het recht krijgen te mogen kiezen in welke vorm de ‘hulp bij het huishouden’ van niveau 1 wordt verstrekt: of door iemand met een arbeidscontract bij een organisatie voor thuiszorg i.p.v. door een zg. alfahulp. Dit heeft een kostenverhogend effect en of gemeenten daarvoor gecompenseerd zullen worden is onduidelijk. Stand van zaken De kosten van de nieuwe taken binnen de WMO (hulp bij het huishouden) zijn in 2007 onder het budget gebleven dat van het rijk wordt ontvangen. De kosten voor de ‘oude’ WVG-voorzieningen zijn wel hoger uitgevallen dan voorzien waardoor per saldo het totale budget voor de WMO is overschreden in 2007. De risicobeheersing zal op dit punt dus aangepast moeten worden. Over het voornemen om de Tegemoetkomingsregeling buitengewone uitgaven (TBU) over te hevelen naar de WMO wordt op rijksniveau nog overleg gevoerd. Getwijfeld wordt of de geplande overheveling per 2009 wel doorgang kan vinden.

x

Nieuwe financiering WSW

Ontwikkelingen Er zijn geen nieuwe ontwikkelingen geweest na het opstellen van de begroting 2008.

Verbonden partijen BTW BV Sport

x

x

Ontwikkelingen In 2007 hebben zich na het opstellen van de begroting 2008 geen ontwikkelingen voorgedaan die van invloed zijn op dit risico. Stand van zaken De Hoge Raad heeft nog steeds geen uitspraak gedaan en in afwachting daarvan wordt de reserve die in 2005 is gevormd voor de eventuele BTW-naheffing in stand gehouden.

Afvalverwijdering

x

x

Ontwikkelingen

249


Risicogroep


Begr. 2007

Begr. 2008


In 2006 en 2007 heeft de gemeente uitgebreide dossiers ingeleverd bij de Europese Commissie in de procedure wegens de klacht van Sita en Van Gansewinkel tegen de gemeente (niet-aanbesteden van de afvalinzameling, - vermeende onrechtmatige staatssteun). Stand van zaken Aanvullend op de klacht bij de EC hebben beide bedrijven de gemeente gedagvaard voor de rechtbank. De gemeente heeft inmiddels een conclusie van antwoord aangeleverd. In 2008 vallen in beide procedures uitspraken te verwachten. De gemeente wordt hierbij ondersteund door Nysingh advocaten en notarissen.

Garantstellingen GR SW Fryslân leningen Caparis NV

x

Ontwikkelingen De Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA) van Caparis NV heeft de begroting 2008 e.v. niet vastgesteld omdat daarin, ook voor de komende jaren, geen verbetering van het exploitatieresultaat werd voorzien. De AVA heeft verder besloten om een onderzoek te laten uitvoeren naar de mogelijkheden om het exploitatieresultaat van Caparis NV te verbeteren. Op basis van dat onderzoek zullen de verdere besluiten over de toekomst van Caparis NV worden genomen. Stand van zaken Het onderzoek wordt uitgevoerd en de resultaten worden in de maand maart 2008 verwacht.

250


2.2 Paragrafen: Onderhoud kapitaalgoederen

2.2.3 Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen 2.2.3.a Omvang van het te onderhouden areaal Teneinde inzicht te bieden in de onderhoudsopgave van de gemeente wordt in onderstaande tabel aangegeven wat de omvang van het te onderhouden areaal is met de bijbehorende financiële middelen.

Onderhoud wegen -

Begroot

Jaarrekening

2007

2007

Resultaat 2007

€ 4.552.000

€ 4.401.000

€ 151.000

€ 8.682.000

€ 8.667.000

€ 15.000

€ 1.378.000

€ 1.325.000

€ 53.000

€ 574.000

€ 565.000

€ 9.000

€ 5.341.000

€ 5.383.000

- € 42.000

€ 1.361.000

€ 1.356.000

€ 5.000

€ 83.000

€ 85.000

- € 2.000

€ 428.500

€ 517.200

- € 24.700

- € 127.700

€ 403.800

€ 389.500

onderhoud van 5.385.000 m² (538,5 ha) verharding

-

in stand houden van 3,5 km industriespoor

Riolering -

onderhoud van 510 km riool

-

onderhoud van 13.880 inspectieputten

-

schoonmaken van 48.000 straatkolken

-

reinigen van 100 km riool

-

vervangen van 4,5 km riool

Kunstwerken -

24 beweegbare bruggen (110.000 passages schepen)

- 368 vaste bruggen, tunnels en viaducten Water - 12,5 km walmuren - 17,9 km zware walbeschoeiing - 42,5 km lichte walbeschoeiing - ca. 420 ha vijvers, plassen en vaarten - ca. 120 km sloot Groen - Groene Ster (400 ha), Froskepolle (13 ha), Lwd. Bos (110 ha), Hempenser Bos (100 ha) - gras 1.520.000 m² (152,0 ha) - gazons 1.302.400 m² (130,2 ha) - beplanting 1.020.000 m² (102,0 ha) - bomen ca. 37.000 Reiniging verhardingen -

schoonhouden wegen en pleinen

-

onkruidbestrijding op 2.125.000 m² (430 ton onkruid)

Zwerfvuilbestrijding -

zwerfvuilbestrijding op 3.555.000 m²

Vastgoed -

onderhoud en advieskosten

-

verrekening onderhoud met derden

netto onderhoudslasten panden

€ 14.300

2.2.3.b Wegen In 2000 heeft de raad op basis het beleidsstuk "BOR in beeld" het gewenste onderhoudsniveau – met behulp van de landelijke gehanteerde CROW methodiek - voor wegen c.q. verhardingen bepaald op het niveau van ‘basis’.

251



Voor het planmatig beheren van verhardingen wordt een beheerpakket gebruikt, genaamd “Mi2 Wegen”. Het systeem is ondersteunend bij de inventarisatie, inspectie en planvorming en daarnaast worden hierin ook de wijzigingen in de onderhoudstoestand geregistreerd. Het benodigde onderhoudsbudget voor verantwoord wegbeheer, puur op basis van dit systeem, ligt hoger dan het beschikbare onderhoudsbudget. Aangezien er jaarlijks ook nog een investeringsbudget beschikbaar is voor een omvangrijk programma van vervangingen en reconstructies, wordt het genoemde verschil tussen benodigd en beschikbaar onderhoudsbudget nagenoeg gecompenseerd. Bij reconstructies (uit het investeringsbudget) wordt indien nodig het onderhoud meegenomen. Hierbij is het wel noodzakelijk dat zoveel mogelijk ‘werk met werk’ wordt gemaakt bij zowel het onderhoud alsmede de reconstructies. Bij het bereiken van dit optimum speelt ook de jaarlijkse vervanging van een deel van de riolering een grote rol. 2.2.3.c Riolering Getracht wordt de (verkeers)overlast die veroorzaakt wordt door civieltechnische werken te beperken. Dit houdt in dat verhardingen rioleringswerkzaamheden voor zover mogelijk tegelijkertijd plaatsvinden. Dit leidt tot doorschuiven van rioleringsprojecten of het aanpassen aan externe ontwikkelingen, d.w.z. het uitstellen van projecten voor een of meerdere jaren (b.v. revitalisatie Bedrijventerrein West). Projecten hebben hierdoor een langere doorlooptijd. Dit brengt vaak wel extra kosten met zich mee door de nodige extra reinigingsbeurten of reparaties. Bovenstaande effecten zullen echter de komende jaren minder invloed hebben omdat het investeringsvolume (= aantal projecten) aanzienlijk minder is dan de laatste 7 à 8 jaar, doordat de meeste verbeteringswerken gereed zijn. De komende tijd worden er (naast nieuwe werken) alleen nog vervangingswerken uitgevoerd. De uitvoering van het verbeteringsprogramma (het terugdringen van de vuiluitworp via de overstorten) is in 2007 nagenoeg afgerond. Het laatste verbeteringswerk lag in de wijk Bilgaard. Het gaat hierbij om het vervangen en vergroten van riolen, de bouw van een nieuw gemaal en een bergbezinkbassin. Deze werkzaamheden zijn inmiddels gereed. De noodzaak voor aanleg van een helofytenveld zal moeten blijken uit het monitoringsprogramma dat de komende jaren uitgevoerd wordt. Een helofytenveld is een biologisch systeem, waarin een aantal mechanismen verantwoordelijk is voor de omzetting en eventuele verwijdering van verschillende componenten in het afvalwater. In 2007 is hiertoe een meetplan opgesteld in samenwerking met Wetterskip Fryslân. In 2007 is zo'n 4,5 km riool vervangen. Er wordt geprobeerd om zo veel mogelijk "werk met werk" te maken. Voorbeelden hiervan zijn Ruiterskwartier, Bedrijventerrein-West, de Vrijheidswijk en de Spanjaardslaan. 2.2.3.d Water, kademuren, bruggen e.d. Beweegbare-, vaste bruggen, viaducten en tunnels Naar aanleiding van de situatie met de bruggen in Westeinde zijn de houten bruggen in diverse wijken in 2006 en 2007 geïnspecteerd. Uit deze inspectie is naar voren gekomen dat veel bruggen eveneens aan het einde van hun technische levensduur zijn en dus toe zijn aan vervanging. Voor de renovatie van deze bruggen is inmiddels een meerjarenplanning opgesteld voor de periode 2008 t/m 2033. Waar mogelijk zullen de werkzaamheden worden meegenomen in grootschalige herinrichtingsprojecten. In 2007 zijn voorbereidingen gedaan voor de aanschaf en installatie van een nieuw software pakket voor alle civieltechnische kunstwerken, waarmee meerjarenplanningen zijn te maken en waaruit ook vervangingsinvesteringen naar voren komen. Daarnaast kan bepaald worden of het

252



beschikbare budget overeenkomt met het benodigde budget (op basis van het beleid). Verwacht wordt dat in het voorjaar van 2008 de installatie gereed is en eind 2008 de inspectieresultaten bekend zijn. Openbare verlichting De openbare verlichting (2007 circa 17.300 objecten) is eigendom van de gemeente Leeuwarden en wordt voor het overgrote deel onderhouden door Essent op grond van een overeenkomst. Het beheer van een aantal (109) lichtmasten in het Groene Stergebied viel onder de onderhoudsverplichting van Dynamicon, dit deel is in 2007 aanbesteed als onderdeel van de gehele openbare verlichting van Dynamicon in Friesland. Vanaf 2008 zal Dynamicon het beheer hiervan blijven verzorgen en Essent het technisch onderhoud. Daarnaast heeft in 2007 besluitvorming plaatsgevonden m.b.t. de overeenkomst van Essent Lighting. In eerste instantie zal de uitvoering rond verlichting worden losgekoppeld en aanbesteed en in tweede instantie ook de engineering. Daarbij is een overgangsperiode van 5 jaar overeengekomen. De actualisatie van het beleidsplan Openbare Verlichting is in 2007 weer opgepakt. De verwachting is dat dit in 2008 ter besluitvorming kan worden aangeboden. Daarbij zullen de ontwikkelingen ten aanzien van LED verlichting worden betrokken. Verkeersvoorzieningen De ruim 14.000 objecten, zoals verkeersborden en ANWB bewegwijzeringinstallaties, worden op een geautomatiseerde wijze beheerd. De Buitendienst van Wijkzaken geeft grotendeels uitvoering aan het onderhoud. De ANWB heeft een onderhoudscontract met de gemeente op basis waarvan zij de bewegwijzeringsinstallaties (portalen en bewegwijzering) beheren en onderhouden. In 2007 is de ANWB-bewegwijzering aangepast aan de wegencategorisering. Er is een ringbewegwijzering ingesteld (stadsring en binnen/parkeerring) met daarbij opgenomen een aantal interne (o.a. de woonwijken) en externe bestemmingen. Met deze aanpassing is tevens een flinke inhaalslag gemaakt ten aanzien van het achterstallig onderhoud. Water In 2007 zijn onder andere het Rengerspark, een deel van de Oude Meer en de Kalksloot gebaggerd. In het najaar van 2007 is 130 kilometer sloot gehekkeld. Een meerjarenplanning voor het baggeren in de periode 2008-2011 is opgesteld. In de programmabegroting 2008 is hiervoor, in het kader van nieuw beleid, geld beschikbaar gesteld. Een voorstel voor het bijbehorende krediet zal begin 2008 aan de raad worden aangeboden. 2.2.3.e Groen In 1998 is de gemeente Leeuwarden met het project “BOR in beeld” een nieuwe weg ingeslagen voor het integraal beheer van de openbare ruimte. Het beheer van het openbaar groen wordt volgens deze systematiek beheerd en er is een relatie gelegd tussen de kosten en het gewenste niveau van de openbare ruimte. Per structuurelement is dit vastgelegd voor openbaar groen, verhardingen en straatmeubilair. Om de kwaliteit te toetsen heeft de gemeente Leeuwarden in 2007 de verzorgingsgraad (van o.a. zwerfvuil, de mate van onkruidgroei) geschouwd. De resultaten van deze schouw worden begin 2008 gepresenteerd aan het college en de commissie Stadsontwikkeling. In het kader van het opwaarderen van het onderhoud aan het groen op de rondweg is vanaf 2006 een bedrag van € 50.000 structureel ter beschikking gesteld. Hiermee is het aantal maairondes uitgebreid, zijn de verkeersgeleiders op de kruispunten vaker ontdaan van ongewenst kruid en zijn op de belangrijkste kruispunten mooie bloembakken met geraniums geplaatst. Daarnaast is de

253



reconstructie van het Zamenhofpark gestart in 2007, deze werkzaamheden zullen in 2008 worden afgerond. Tevens zijn in 2007 de incidentele lasten ten behoeve van lease van een extra onkruidborstelmachine omgezet naar structurele lasten in verband met aankoop van een machine. 2.2.3.f Gebouwen De afdeling Vastgoed beheert en exploiteert ultimo 2007 ruim 200 objecten (exclusief onderwijsgebouwen) met een totaal vloeroppervlak van ca 100.000 m2. Hiervan is ongeveer 19.000 m2 voor eigen gebruik (Stadhuis, Stadskantoor, HCL, pand Groeneweg 3). Voor eigen gebruik wordt bovendien nog ca 4.500 m2 van derden ingehuurd (Sector Wijkzaken). In 2007 zijn de panden Groot Schavernek 9 en 23 als strategische vastgoed verworven. Dagelijks onderhoud Voor het dagelijks onderhoud van deze objecten en advieskosten was voor 2007 € 428.000 beschikbaar. Rekening houdend met de advieskosten ten behoeve van Romein is aan dagelijks onderhoud in 2007 € 517.000 besteed. De overschrijding is een gevolg van noodzakelijke uitgaven na branden stormschade bij het dorpshuis in Aldlân en het pand Edisonstraat 12. De kosten worden gedekt door verzekeringsuitkeringen. Planmatig onderhoud In 2007 is schilderwerk uitgevoerd bij De Beurs, Beukenstraat 1 en Princessehof. In dit laatste pand zijn door houtrot aangetaste spanten en dakdelen vervangen. De restauratie van de Pier Pander Tempel is in 2007 voltooid. De totale uitgaven voor planmatig onderhoud bedroegen in 2007 € 401.000. Deze kosten zijn ten laste van de voorziening Onderhoud Vastgoed gebracht. De reguliere storting voor toekomstig groot onderhoud was in 2007 € 777.000. Ultimo 2007 bedraagt de stand van de voorziening Onderhoud Vastgoed € 1.948.000. Het saldo van deze voorziening is op basis van de huidige inzichten toereikend om, rekening houdend met toekomstige stortingen, het thans geprognotiseerde planmatig onderhoud uit te kunnen voeren. Om de daadwerkelijke benodigde hoogte van de voorziening te kunnen bepalen worden in 2008 alle objecten opnieuw geïnspecteerd. Dit zal plaatsvinden aan de hand van de zogenaamde NEN 2767 methode. Deze inspectie wordt extern uitgevoerd en de kosten worden ten laste van het onderhoudsfonds/reguliere middelen gebracht. Op basis van deze inspectie kan een actuele onderhoudsplanning worden gemaakt, welke wordt afgezet tegen de huidige planning en de daarbij behorende middelen. Investeringsprogramma Voor de periode 2006-2010 zijn middelen beschikbaar gesteld voor het achterstallig onderhoud voor in bezit zijnde gebouwen (€ 2,2 mln) en upgrading van de sportaccommodaties (€ 7,9 mln). In 2007 zijn bij de volgende gebouwen werkzaamheden uitgevoerd; De Beurs (renovatie buitenkant), De Waag (start renovatie buitenkant), Parnas (luchtbehandeling/akoestiek), diverse aanpassingen gebouwen ten behoeve van brandweereisen/legionella. Van het beschikbare budget is ultimo 2007 € 725.000 besteed. In 2008 zal de luchtbehandeling in de Harmonie worden aangelegd, de renovatie van De Waag en de aanpassingen in verband met brandweereisen in diverse panden worden voltooid en zal de restauratie van de muur van de Westerkerk ter hand worden genomen. De totale investering in 2008 bedraagt ca. € 1.2 mln. In 2009 zullen tot slot nog enkele werkzaamheden aan het stadskantoor worden uitgevoerd.

254


2.2 Paragrafen: Financiering

In 2007 zijn bij de sportaccommodaties op de Magere Weide nieuwe kleedboxen en anderhalf kunstgrasveld gerealiseerd. Op Kalverdijkje is eveneens een kunstgrasveld aangelegd. Van het beschikbare budget is ultimo 2007 € 2,6 mln besteed. Daarnaast zijn de voorbereidingen op sportcomplex Nijlân van start gegaan. In 2008 wordt verder gegaan met deze inhaalslag, met name de uitvoering van de kunstgrasvelden en kleedboxen op sportcomplex Nijlân. Risicovoorziening De Harmonie Het saldo van deze voorziening bedraagt ultimo 2007 nog € 34.000. In 2008 kunnen hiervoor nog enkele werkzaamheden worden uitgevoerd van de lijst met knelpunten, zoals die in 2001 bij de slotrapportage onderhandelingen Cultureel Centrum De Harmonie is opgesteld.

2.2.4

Financiering

Inleiding Bij financiering gaat het om de fysieke geldstromen binnen de gemeente. Kenmerkend daarbij is dat inkomsten en uitgaven vrijwel nooit parallel lopen aan elkaar en er dus momenten zijn waarbij geld over is (financieringsoverschot) of waarbij geld te weinig is (financieringstekort). Doelstelling van de financieringsfunctie is om overtollige middelen tegen een zo hoog mogelijk vergoeding uit te lenen en tekorten tegen een zo laag mogelijke vergoeding aan te trekken. Essentieel daarbij is een betrouwbare financieringsplanning. De financieringsfunctie wordt ook wel met het begrip ‘treasury’ aangeduid. Renteontwikkeling De kosten van de financiering zijn in belangrijke mate afhankelijk van de ontwikkeling van het rentepercentage en de economische ontwikkeling. In de eurozone is de groei uitgekomen op 2,6 % en de inflatie op 2,1 %. Zowel groei als inflatie liggen iets hoger dan verwacht. De rentepercentages hebben zich in tegenstelling tot de verwachting en ondanks de hogere groeien inflatiecijfers gunstig ontwikkeld voor de gemeente. Het percentage voor kort geld (leningen korter dan een jaar) is over 2007 uitgekomen op gemiddeld 3,99 %, terwijl 3,5 % was begroot. Voor het lange geld (leningen langer dan een jaar) zijn twee geldleningen (2 x € 25 mln ) tegen 4,185 % en 4,115% aangetrokken terwijl 4,5 % begroot was. Onderzocht zal worden of niet een groter deel van de rente met een variabel percentage moet worden verdeeld. Doordat in de huidige situatie een groot deel van de rente met een vast percentage wordt verdeeld kunnen merkwaardige renteomslag-percentages ontstaan. (x € 1.000) Renteomslag Omschrijving

Lasten

Baten

Rentelasten Rente langlopende geldleningen

9.761

Rente kortlopende geldleningen Bespaarde rente reserves en voorzieningen Totalen

156 6.667 16.428

156

255



(x € 1.000) Renteomslagberekening Omschrijving Activa voor de renteomslag Totaal activa gemeente

338.086

Activa gefinancierd tegen omslagrente

170.302

Passiva gefinancierd tegen omslagrente

134.220

Teveel gefinancierd tegen omslagrente (A)

36.082

Netto rentelasten Totaal rentelasten

16.272

Activa gefinancierd tegen vaste rente

-9.289

Bespaarde rente reserves en voorzieningen

-6.667

Per saldo te verdelen over de activa (B)

316

Renteomslagpercentage te verdelen rente Om te slaan over activa met een waarde van Omslagpercentage = B/A x 100

316 36.082 0,88%

Treasurybeheer algemeen De financiële administratie is meer gericht op budgetbeheer dan op het volgen van de kasstromen. De schommelingen op maandbasis waren in 2007 vrij groot. Over het hele jaar gezien komen prognose en werkelijkheid redelijk dicht bij elkaar. Op jaarbasis bedroeg de afwijking tussen begroting en rekening van de geldstromen uiteindelijk per saldo € 13,6 mln. Dit is circa 3 % van de totale geldstroom. Afwijkingen komen vooral voor in de investeringsprognoses, die naar hun aard moeilijker te voorspellen zijn door de vele externe invloeden. Renterisicobeheer Het renterisicobeheer omvat het beperken van de invloed van (externe) rentewijzigingen op de financiële resultaten van de gemeente en wordt weergegeven in de vorm van een norm, de zogenaamde renterisiconorm. Deze renterisiconorm is vastgelegd in de Wet fido. Deze norm wordt bepaald door de stand van de vaste schuld bij de aanvang van het jaar te vermenigvuldigen met een bij ministeriële regeling vastgesteld percentage. Momenteel is dit 20 %. Kortweg gezegd is dit dan het maximale bedrag dat in het betreffende jaar mag worden afgelost. Het werkelijke renterisico was in 2007 € 32 mln ofwel 18,2 % en blijft dus onder het wettelijk maximum. Kredietrisicobeheer op verstrekte gelden De uitgezette gelden betreffen geldverstrekkingen die betrekking hebben op de uitvoering van de publieke taak gebaseerd op een risicomijdend uitzettingsbeleid. Het gaat om leningen aan woningcorporaties, gegarandeerd door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw, uitgezette gelden aan banken met een goede kredietwaardigheid en leningen en aandelen in op afstand gezette bedrijven welke voorheen tot de gemeente behoorden dan wel voortvloeien uit gemeentelijke activiteiten. Een specificatie is opgenomen in de toelichting op de balans. Korte termijn financiering Naast de renterisiconorm schrijft de Wet fido ook nog een zogenaamde kasgeldlimiet voor. Dit is het bedrag dat de gemeente maximaal met kort geld (looptijd korter dan 1 jaar) mag lenen. De kasgeldlimiet voor Leeuwarden bedroeg in 2007 € 29,8 mln. Alleen aan het begin van 2007 is deze

256



norm overschreden; voor deze tijdelijke overschrijding is door de provincie Fryslân ontheffing verleend. Het liquiditeitsbeheer is er op gericht maximaal gebruik te maken van de kortgeld faciliteiten (kortgeld is over het algemeen goedkoper dan langgeld). Door de geleidelijke verbetering van de kasstroomprognoses heeft de netto vlottende schuld de kasgeldlimiet dichter benaderd dan was geprognosticeerd en is er dus intensiever gebruik gemaakt van de kortgeldfaciliteiten. In de loop van januari 2007 was de verwachting dat de kasgeldlimiet, deze bedroeg in 2007 € 29,8 mln, in het eerste kwartaal 2007 zou worden overschreden. De provincie Fryslân is hiervan in kennis gesteld en deze heeft de gemeente bij brief van 30 januari 2007 hiervoor ontheffing verleend. Zoals in het hierna volgende overzicht is te zien is de kasgeldlimiet in het eerste kwartaal inderdaad overschreden. Bedragen per kwartaal in € x 1 mln (2007) 1e kwartaal

2e kwartaal

3e kwartaal

4e kwartaal

Kasgeldlimiet

-29,8

-29,8

-29,8

-29,8

Begrote netto vlottende schuld

-19,2

-17,1

-17,9

-12,9

Werkelijke netto vlottende schuld

-37,9

20,0

27,6

7,3

Lange termijn financiering Hieronder is een overzicht gegeven van de ontwikkeling van de lange termijn financiering volgens de begroting en de rekening. Het volgende kan worden opgemerkt. Bij de start van 2006 werd ervan uit uitgegaan dat het gemiddelde rentepercentage van de toenmalige gemeentelijke leningenportefeuille zou oplopen van 4,89 % naar een rente van 5,48 % in 2018. Tussentijds was er geen sprake van renteherzieningen. In nauw overleg met de Bank Nederlandse Gemeenten zijn in 2006 23 geldleningen van in totaal € 145,8 mln omgezet naar één geldlening. Onder deze leningen valt ook een geldlening ter grootte van € 25 mln die in mei 2006 is aangetrokken met een stortingsdatum van 15 maart 2007. Als gevolg van deze herstructurering vertoont de gemiddelde rente een stabiel renteniveau; door deze actie zal het gemiddelde rentepercentage bij de huidige leningenportefeuille in 2018 slechts 4,75 % zijn. Mutaties leningenportefeuille volgens de begroting 2007 Omschrijving Stand per 1 januari 2007

( x € 1 mln)

Bedrag in Euro’s Gemiddelde rente

Invloed op rente

174,8

4,78%

Nieuwe leningen

50,4

4,50%

-0,06%

Reguliere aflossingen

-8,5

4,78%

-0,00%

Vervroegde aflossingen

0,0

0,00%

0,00%

Rente aanpassing (oud percentage)

0,0

0,00%

0,00%

Rente aanpassing (nieuw percentage)

0,0

0,00%

0,00%

216,7

4,72%

-0,06%

Stand per 31 december 2007

Mutaties leningenportefeuille volgens de rekening 2007 Omschrijving Stand per 1 januari 2007

( x € 1 mln)

Bedrag in Euro’s Gemiddelde rente

Invloed op rente

176,9

4,77%

Nieuwe leningen

51,8

4,42%

-0,08%

Reguliere aflossingen

-9,4

4,77%

-0,01%

Vervroegde aflossingen

-10,1

3,90%

0,04%

Rente aanpassing (oud percentage)

0,0

0,00%

0,00%

Rente aanpassing (nieuw percentage)

0,0

0,00%

0,00%

209,2

4,72%

-0,05%

Stand per 31 december 2007

257


2.2 Paragrafen: Bedrijfsvoering

Administratieve organisatie Het betalingsverkeer van de gemeente is in 2007 bij de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) iets teruggelopen. In 2007 liep ca. 98,5 % van de gemeentelijke geldstromen via de BNG. In 2006 was dit 99,5 %. Dit wordt veroorzaakt door de ontvangst van subsidies bij de Postbank en Friesland bank. Hoofdbankier is de BNG, de beide andere bankrelaties worden vooral aangehouden als service naar de klanten en vanuit regionaal economische motieven. Saldi op deze rekeningen worden afgeroomd ten gunste van de BNG rekening. Ook in 2007 is weer een aantal bankrekeningen opgeheven en is de verwerking van de mutaties op de bankrekeningen verdergaand geautomatiseerd. Daarnaast zijn verdergaande maatregelen genomen om het contante geldverkeer te minimaliseren en het elektronisch betalen bij burgers zoveel als mogelijk te stimuleren. Sinds het voorjaar van 2007 heeft Leeuwarden een internetkassa en kan de burger betalen via het internet. Conform de richtlijnen staat de gemeente een correct betaalgedrag voor en een actief invorderingsbeleid. Werd in 2006 65 % van de binnengekomen facturen op tijd door de gemeente betaald, in 2007 is dit iets teruggelopen naar 61 %. De interne organisatie rondom het garanderen van geldleningen (borgstelling) verloopt centraal via de treasury manager (sector: Financiële dienstverlening/consolidatie).

2.2.5

Bedrijfsvoering

Controlling en risicomanagement De laatste jaren wordt er op systematische wijze gewerkt aan de verbetering van de totale controlstructuur. De consistente lijn die daar in is waar te nemen betekent dat de in het verslagjaar gerealiseerde activiteiten een logisch en herkenbaar uitvloeisel zijn van ontwikkelingen en veranderingen die in het verleden zijn ingezet. De focus is daarom meer gelegd op het continueren en krachtiger borgen van eerder gestarte ontwikkeltrajecten dan het oppakken van compleet nieuwe vraagstukken. Terugkerende thema’s daarbij zijn onder ander rechtmatigheidbeheer, zelf controlerend vermogen, risicomanagement en doelmatigheidsturing. De onderstaande tabel, ontleend aan de door de accountant opgestelde managementletter 2007, geeft aan dat de controlstructuur ook in het verslagjaar van voldoende niveau was.

Totaaloverzicht significante processen Processen: Inkoop Betalingsverkeer Personeel en salarissen Afsluitprocedures Treasury Belastingen WMO/WVG Subsidies Bouwvergunningen Parkeergeld Grondexploitatie/projectbeheersing Verstrekken uitkeringen

258

Onvoldoende

Voldoende

Uitstekend



Uit dit overzicht blijkt dat de beheersing van de basisprocessen verloopt van voldoende tot uitstekend. Dat betekent dat de processen in het algemeen beschreven zijn, de opzet en werking in hoofdlijnen toereikend is en dat op alle processen interne controle plaatsvindt. Projectcontrolling Projectcontrol is binnen de gemeente enkele jaren geleden geïntroduceerd ter ondersteuning van de beheersbaarheid van met name de majeure projecten. De projectcontroller functioneert naast het projectteam als financieel-economisch geweten van het project. Hiermee wordt een stelsel van ‘checks en balances’ ingebouwd, waardoor de inhoudelijk project georiënteerde uitvoering en aansturing steeds scherp wordt gehouden op de beheersbaarheidaspecten van de uitvoering. Hiermee is een tijdige signalering en navenante tussentijdse aansturing op projecten mogelijk. Bij de borging van het instrumentarium voor projectcontrolling is de laatste jaren ook uitdrukkelijk aandacht besteed aan de uitkomsten van het ‘Blauwwit onderzoek’. Gelijktijdig met de invoering van projectcontrolling is ingezet op een efficiënte bedrijfsvoering. Immers, het efficiënt inrichten van onder andere projecten leidt tot kostenbewust, doelmatig en sober handelen. De afgelopen jaren zijn er diverse meevallers op majeure projecten geweest. Waar voorheen werd gerekend met relatief ruime posten ‘onvoorzien’, is ervoor gekozen om met transparantere projectbegrotingen te werken. Hiermee wordt voorkomen dat een deel van het projectbudget wordt gebruikt voor andere zaken zoals luxe uitvoering of anderszins. Dit noodzaakt de projectleider scherp aan de wind zeilen, te sturen op tijd, geld, gestelde kaders en kwaliteit. Ook wordt hierdoor het budgetrecht van de raad versterkt. Als uitvloeisel van het ‘Blauwwit onderzoek’ (2004) is in 2006 een audit uitgevoerd naar projectmanagement en projectcontrolling. Een belangrijke aanbeveling van deze audit was om de methodieken en standaarden die voor majeure projecten worden toegepast organisatiebreed als standaard te hanteren. Dit heeft in 2007 geleid tot de instelling van een gemeentebrede kerngroep projectcontrolling waarin kennis en ervaring, opgedaan in verschillende projecten en beleidsonderdelen, worden uitgewisseld. Verder wordt in alle majeure projecten en ook het overgrote deel van de niet-majeure projecten gewerkt met dezelfde standaarden, bijvoorbeeld het format voor projectopdrachten, projectplannen, decharges en ook rapportageformats. Deze zijn breed beschikbaar via het gemeentelijke intranet. Zoals in 2007 in diverse rapportages aan de raad is gemeld en in een aantal concrete gevallen in de raad is besproken, zorgen met name bouwkostenstijgingen en krapte bij aannemers voor druk op het prijsniveau en daarmee de beschikbare kredieten van projecten. Goed projectmanagement en –control doen dit verschijnsel niet teniet, maar zijn essentiële instrumenten om de projecten te blijven beheersen en het bestuur tijdig en adequaat te informeren. De recente ontwikkelingen op dit gebied worden vervat in een collegenota waarin o.a. nader wordt ingegaan op de problematiek van de bouwkostenstijging en de gevolgen hiervan. Deze zal voor de zomer van 2008 aan de raad worden aangeboden. Auditprogramma Afgelopen jaar is op basis van het auditjaarplan 2007 een drietal onderzoeken uitgevoerd naar: gebruiksvergunningen Brandweer; proces subsidies incidentele culturele activiteiten; verlofbeleid. De auditrapportages zijn of worden voorzien van een actieplan waarin het management aangeeft op welke manier zij uitvoering gaan geven aan de aanbevelingen. De belangrijkste conclusies en voor zover afgerond, de daarop door het management geformuleerde acties zijn als bijlage bij deze jaarstukken gevoegd.

259



De audit naar de Concernstaf is in tegenstelling tot wat in de programmabegroting 2007 stond vermeld, niet opgenomen in het definitieve auditprogramma 2007. Daarnaast heeft in afwijking tot het auditjaarprogramma 2007 geen onderzoek plaatsgevonden naar de sector Wijkzaken in combinatie met het programma Leefbaarheid. In afwachting van een vernieuwde werkwijze (2008) voor het selecteren en prioriteren van te onderzoeken thema’s, teams, sectoren en processen zijn deze onderzoeken uitgesteld. Naast de geplande onderzoeken is binnen de sector Bedrijfsvoering Welzijn geëxperimenteerd met een nieuwe methode van doelmatigheidsonderzoek: zelfanalyse in de vorm van een workshop met daarbij ondersteuning van enkele begeleiders. De onderwerpen waar op basis van de workshop de grootste doelmatigheidskansen liggen zijn (1) differentiatie in de processubsidiëring, (2) herbezien gebruik systeem voor tijdschrijven, (3) verdergaande samenwerking Bedrijfsvoering Welzijn en Sociale Zaken. Het jaar 2008 wordt benut om een verdere uitwerking en invulling aan deze top 3 te geven waarbij het tweede punt gemeentebreed wordt opgepakt. De eerste ervaringen met deze methode zijn succesvol. In de komende periode zal deze dan ook vaker worden toegepast. Personeel en Organisatie Stimulans Jaarlijks wordt onder de titel ‘Stimulans’ een centraal opleidingsaanbod gedaan dat aansluit bij de kerncompetenties (integriteit, samenwerken, resultaatgerichtheid) en de speerpunten van de bedrijfsvoering (vitaliteit, doelmatigheid, dienstverlening). In 2007 bestond het aanbod uit een 24tal activiteiten. Er is een bescheiden start gemaakt met samenwerking met de provincie Fryslân op het terrein van opleiden. Enkele opleidingsactiviteiten zijn over en weer opengesteld voor personeel van beide organisaties. Er wordt gekoerst op een geleidelijke intensivering van de samenwerking, ook met andere gemeenten in de regio. Vitaliteit Het jaar 2007 was een vruchtbaar jaar voor het programma Vitaliteit. Samen met veel collegavrijwilligers heeft het programmamanagement een groot aantal initiatieven ontwikkeld en is een start gemaakt met de implementatie. Enkele in het oog springende voorbeelden hiervan: de start van een 2-jarig traineeprogramma (4 personen: 2 man/2 vrouw; 2 intern/2 extern; 2 autochtoon/2 allochtoon); verdere flexibilisering van arbeidsvoorwaarden; opzet van een talentenbank. Na deze eerste fase was het mogelijk om het programmamanagement af te slanken, zodat meer middelen beschikbaar komen voor de uitvoering van activiteiten en maatregelen. Integriteit De tijd van onderzoek en het formuleren van beleid en gedragsregels in het kader van het integriteitsbeleid is in 2007 goeddeels afgerond. Er is een start gemaakt met de introductie van de nieuwe gedragscode. Dit gebeurt in een aantal bijeenkomsten waar uiteindelijk alle medewerkers van de gemeente aan deelnemen. Er wordt daarbij gewerkt met acteurs die met behulp van interactieve scènes het thema integriteit aan de orde stellen. Over 2007 is in het kader van de klokkenluidersregeling één melding geweest bij een van de vertrouwenspersonen. Deze melding is onderzocht, terecht bevonden en er zijn passende maatregelen genomen. De klokkenluider heeft ervoor gekozen om anoniem te blijven. Formatie en Personeelskosten In de voorgaande jaarverslagen werd de formatie op rekeningbasis vergeleken met die van de begroting. Onder ‘formatie’ wordt in dit verband verstaan: het aantal fte’s dat in bepaalde functiemix beschikbaar is voor het in dienst nemen van medewerkers met een aanstelling voor onbepaalde tijd (vast personeel). Een lastig probleem dat zich daarbij altijd voordeed was het vertalen van de inzet van tijdelijk personeel naar fte’s op jaarbasis. In feite werden dus niet de

260



geraamde en werkelijke formatie tegen elkaar afgezet maar de geraamde formatie en de bezetting van die formatie. Er is dit jaar van afgezien om de inzet van tijdelijk personeel te vertalen naar fte’s op jaarbasis. Hieronder wordt weergegeven hoeveel fte’s van de formatie daadwerkelijk bezet zijn door vast personeel: Aantal fte's/bezetting per dienst 400,00 350,00 300,00 250,00 200,00 150,00 100,00 50,00 0,00

Bestuur en Conc ernstaf

Dienst Welzijn)*

Dienst SOB

Dienst AZ

Dienst Brandweer

formatie 2007 (begroting)

24,78

225,42

370,91

265,89

68,67

bezetting 2007 (rekening)

24,26

227,15

354,03

258,69

68,00

)* Inclusief formatie voor regionale leerplichtambtenaren Bij de diensten SOB en AZ wordt dus de beschikbare formatie niet volledig bezet door vast personeel. Dit betekent dat een deel van het budget dat hoort bij de formatie kan worden gebruikt voor het aantrekken van tijdelijk personeel. Bij de dienst Welzijn is sprake van een kleine overbezetting. De andere diensten hebben een kleine onderbezetting. Overigens is de formatie in 2007 ten opzichte van de formatie in 2006 gemeentebreed gedaald: formatie 2006 Bestuur en Concernstaf dienst Welzijn)* dienst SOB dienst Algemene Zaken dienst Brandweer

24,78 227,61 375,76 267,18 68,81

totaal 964,14 )* Inclusief formatie voor regionale leerplichtambtenaren

formatie 2007 24,78 225,42 370,91 265,89 68,67 955,67

Uit het voorgaande blijkt dat de formatie voor 97,5% bezet wordt door vast personeel. Er ontstaat daardoor budgetruimte voor de inzet van tijdelijk personeel naast de zelfstandige budgetten die er zijn voor tijdelijk personeel. Die budgetten zijn er op begrotingsbasis maar kunnen ook in de loop van het jaar verworven worden. Verder wordt, ook voor het dekken van de kosten van vast personeel in sommige gevallen een bijdrage van derden ontvangen, bijvoorbeeld als de gemeente Leeuwarden optreedt als werkgever voor een regionaal uit te voeren taak. Hieronder wordt weergegeven hoog de totale personeelskosten per saldo zijn (dus na aftrek van eventuele bijdragen van derden); dus zowel voor het vaste personeel als voor tijdelijke personeel:

261



Kosten personeel (x € 1.000) 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0

Bestuur en Conc ernstaf

Dienst Welzijn

Dienst SOB

Dienst AZ

Dienst Brandweer

rekening 2006

1.774

12.378

19.553

13.844

3.580

begroting 2007

1.928

12.007

19.720

14.093

4.214

rekening 2007

1.827

11.808

19.734

13.963

4.397

De totale personeelskosten bedroegen in 2007 per saldo € 51,7 mln en dat is € 0,2 mln lager dan geraamd. Hieronder wordt weergegeven hoe dit verschil tussen begroting en rekening is opgebouwd: x € 1.000 Personeelslasten 2007

Begroting

Rekening

Saldo

personeel van derden lasten

1.337

5.625

-4.288

baten

600

4.308

3.708

saldo

737

1.317

-580

lasten

51.225

50.412

813

saldo

51.225

50.412

813

lasten

52.562

56.037

-3.475

baten

600

4.308

3.708

saldo

51.962

51.729

233

vast personeel baten

totaal personeel

Per saldo is sprake is van een voordeel van € 233.000 ten opzichte van de geraamde personeelslasten over 2007. Net als in de voorgaande jaren zijn de onderliggende verschillen tussen begroting en rekening aanzienlijk: a. een nadeel op de kosten in verband met de inhuur van personeel van € 4,3 mln; b. een voordeel op de kosten van het vaste personeel van € 0,8 mln; c. een voordeel op de vergoedingen voor de personeelskosten van € 3,7 mln. Hierna worden deze drie componenten verder toegelicht. Er is daarbij o.a. gebruik gemaakt van gegevens die in bijlage I in het Bijlagenboek II zijn opgenomen. Voor meer gedetailleerde gegevens over de inzet van personeel van derden wordt daarom verwezen naar deze bijlage.

262



a. € 4,3 mln hogere kosten wegens inhuur van personeel van derden De (hogere) kosten voor inhuur van personeel van derden omvat een groot aantal grotere en kleinere posten. Hieronder staan de grootste kostenposten weergegeven uit het totaal aan kosten van € 5,6 mln in 2007: Personeel van derden >€ 100.000

x € 1 mln Bedrag

Inzet personeel van derden wegens vacatures Werkacademie Sociale Zaken

1.650 830

Diverse incidenteel gefinancierde taken (invoering WIB, Generaal Pardon etc.)

605

Inzet flexibel budget ruimtelijke inrichting

336

Opvang piekwerkzaamheden Buitendienst Wijkzaken

261

Vervanging interne detacheringen

249

Ziektevervanging

212

Stadswachten

203

Opvang piekbelasting Burgerzaken

203

Rampenbestrijding en gebruiksvergunningen

119

Totaal

4.668

Uit het overzicht blijkt dat een groot deel van de kosten samenhangt met het inhuren van personeel van derden ten laste van vacatureruimte. Hier liggen diverse overwegingen van het management aan ten grondslag. Vacatures worden bijvoorbeeld eerst tijdelijk vervuld omdat de functie deel uitmaakt van een organisatiewijziging of omdat het lang duurt voordat een geschikte kandidaat in een vast aanstelling kan worden benoemd. Het komt ook voor dat er sprake is van tijdelijke formatie-uitbreiding waarvoor een tijdelijke bezetting wordt geregeld. Tenslotte worden vacatures in sommige gevallen tijdelijk vervuld omdat de vacature op de nominatie staat te vervallen in verband met het invullen van taakstellingen. Bij de sector Civiele Techniek van de sector Ruimtelijke Inrichting wordt i.v.m. het wisselende en moeilijk te voorspellen werkaanbod bewust een deel van de formatie vrij gehouden zodat naarmate het werk zich aandient personeel wordt aangetrokken. Op die wijze wordt gestreefd naar een zo efficiënt mogelijke inzet van middelen. In 2007 is er bij de dienst Welzijn, en dan voornamelijk de sector Sociale Zaken, sprake van een omvangrijke inzet van personeel van derden. Dat heeft enerzijds te maken met de uitvoering van de opdracht om het volume bijstandsgerechtigden fors te verlagen; anderzijds zijn er ook veel tijdelijke (invoerings)werkzaamheden geweest waarvoor het rijk tijdelijke budgetten beschikbaar stelt. Daarbij moet gedacht worden aan Wet Inburgering, uitvoering van het Generaal Pardon en extra inzet voor fraudebestrijding. Bij de sectoren Burgerzaken en Wijkzaken is sprake van piekwerkzaamheden waarvoor tijdelijk personeel wordt ingezet. b. € 0,8 mln lagere loonkosten vast personeel Uit het voorgaande kan worden afgeleid dat de lagere loonkosten van vast personeel samenhangen met de hogere kosten voor personeel van derden. Die lagere kosten ontstaan door: het moeilijk kunnen invullen van vacatures; het invullen van vacatureruimte met inhuur; tijdelijke vacatureruimte: periode tussen vertrek medewerker en het in dienst treden van een nieuwe medewerker. Maar het vrij houden van formatieplaatsen voor flexibele inzet van personeel van derden is veruit de belangrijkste oorzaak van de lagere loonkosten voor vast personeel. Dat het bedrag lager is dan voorgaande jaren komt o.a. doordat een deel van de kosten van de nieuwe CAO niet in de begroting is gewijzigd.

263



c. € 3,7 mln hogere vergoeding voor personeelskosten Tegenover de hogere uitgaven voor personeel van derden staan ook hogere inkomsten. Deze (extra) inkomsten, in totaal € 4,3 mln bestaan o.a. uit detacheringopbrengsten en rijksbijdragen voor specifieke projecten. We streven er naar om in de toekomst een groter deel van deze extra inkomsten op te nemen in de begroting. Hieronder staat een overzicht van de belangrijkste inkomstenposten. Ontvangen vergoedingen voor personeelskosten Omschrijving

x € 1.000 Bedrag

Doorbelasting naar projecten (inkomsten uit projecten Dienst SOB)

900

Diverse incidentele rijksbijdragen

900

Werkacademie t.l.v. Werkdeel WWB

830

Bijdrage uit uitvoeringsbudgetten gedecentraliseerde taken (w.o. WMO)

520

Vergoedingen voor detacheringen (incl. stadswachten)

480

Bijdragen andere gemeenten

250

Vergoeding VFG

220

Extra inkomsten uit bouwvergunningen

200

Totaal

4.300

Verhouding vrouwen/mannen De vrouw/man ratio (het aantal vrouwen gedeeld door het aantal mannen) bedraagt ultimo 2007: 0,61. Over 2005 was dat afgerond 0,60, over 2004 was dat 0,58 en over 2003: 0,55. Er is sinds 2000 sprake van een geleidelijke stijging. De v/m ratio bedroeg toen 0,49. Regiegroep mobiliteit Het voeren van regie op de mobiliteit was de afgelopen jaren succesvol. Het heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het realiseren van de taakstelling op de bedrijfsvoering zonder gedwongen ontslagen. Ook heeft het medewerkers die vrijwillig op zoek waren naar een nieuwe uitdaging, geholpen aan ander werk. Het totaal aantal transferkandidaten (medewerkers die van functie willen of moeten veranderen) bedroeg eind 2007: 132 (ultimo 2006: 94; 2005: 78). Deze geleidelijke groei is een positieve ontwikkeling omdat meer transferkandidaten een bijdrage leveren aan de flexibiliteit van de organisatie. De belangrijkste resultaten van de regiegroep over 2007 zijn: plaatsing van 32 transferkandidaten, waarvan 17 op vaste functies; beperking van het aantal (gedeeltelijk) arbeidsongeschikte medewerkers door het realiseren van re-integratietrajecten (zie hiervoor ook Ziekteverzuim). Het Sociaal Akkoord op grond waarvan de Regiegroep in het leven is geroepen, expireerde eind 2007. Met de ambtenarenorganisaties, vertegenwoordigd in de commissie voor Georganiseerd Overleg van de gemeente Leeuwaren, is afgesproken om het Sociaal Akkoord met één jaar te verlengen en die periode te benutten om te overleggen over de vraag of een nieuw Sociaal Akkoord nodig is en hoe dat er uit zou moeten zien. Ziekteverzuim Na een periode van een hoog ziekteverzuim van rond de 10% in 2002 en voorafgaande jaren, is door een actief preventief beleid - een daling bewerkstelligd (alle cijfers volgens VNG methodiek, excl. zwangerschapsverlof). Er zijn over de jaren enige schommelingen waar te nemen, zo was 2007 goed voor een lichte stijging van het overall verzuim. Vergeleken met gemeenten van een vergelijkbare omvang ligt het verzuim in Leeuwarden ca. 0,6 procentpunt hoger. Mede als gevolg van ons beleid is ook de instroom in de WIA/WGA sterk teruggedrongen van 8 personen in 2003 tot 3 personen in 2004, 0 personen in 2005 en 2006 en 1 persoon in 2007. Dit heeft een gunstig effect op de WGA-premie waarvoor de gemeente wordt aangeslagen.

264



Ziekteverzuim 2005/2006/2007 12 10 8

2005

6

2006

4

2007

2 0 dienst AZ

dienst Brandweer

dienst SOB

dienst Welzijn

Concernstaf

gemeente totaal

2005

6,2

7,7

7,7

6,8

3,2

6,9

2006

5,7

9,6

5,8

4,9

1

5,8

2007

6,4

5

7

5,3

1,6

6,2

Leeftijdsopbouw Ook over 2007 blijkt dat de vergrijzing van het personeelsbestand onverminderd doorzet. Ten opzichte van vorig jaar is het aantal 60 plussers met ruim 50% toegenomen en ten opzichte van 2005 is dit aantal bijna verviervoudigd. Het aandeel 50 plussers bedroeg over 2007 ruim 43% van het totale personeelsbestand. Over 2006 was dit nog 34%. De scheve leeftijdsopbouw die hiervan het gevolg is, stelt ons de komende jaren voor een complex vraagstuk waar met name het programma Vitaliteit mee aan de slag is.

Leeftijdsopbouw 2005/2006/2007

400 350 300 250

2005

200

2006

150

2007

100 50 0 <20

20-30

30-40

40-50

50-60

>60

2005

0

92

249

328

333

25

2006

0

57

234

323

360

61

2007

1

53

225

313

354

95

Informatie en Communicatie Technologie (ICT) Ook in het afgelopen jaar hebben de activiteiten op het gebied van ICT in het teken gestaan van het Programma Andere Overheid: minder administratieve lasten, betere dienstverlening en meer transparantie. In dat kader is gewerkt aan projecten als Digitaal Loket, Omgevingsvergunning, Callcenter, Basisregistraties e.d.

265



Elektronische gemeente In 2007 is het meerjarenplan “e-Leeuwarden” opgesteld. Dit plan brengt regie, prioriteit en samenhang in initiatieven op het gebied van informatisering en automatisering, uitmondend in een strategische uitvoeringsagenda. Het plan is eind vorig jaar ter toetsing aangeboden aan een externe partij, waarbij tevens gevraagd is om maatregelen te benoemen die nodig zijn voor een succesvolle uitvoering. Met deze input wordt het plan afgerond en voorgelegd aan de Directieraad. Centrale O&I-prioritering Het proces van centrale O&I-prioritering heeft ook in 2007 in twee ronden plaatsgevonden. De belangrijkste uitkomsten zijn: digitale bestemmingsplannen op internet; bodeminformatie op internet; implementatie digitaal klantdossier bij Sociale Zaken, fase 1; verbetering website; invoering basisregistraties, fasen 1 en 2; realisatie risicobeheerssysteem Sociale Zaken; invoering proces- en kennisondersteuning Sociale Zaken; invoering inspectiesysteem bouwactiviteiten. De genoemde projecten zijn in 2007 gestart en worden in de loop van 2008 afgerond. Nieuw onderhoudscontract Centric Centric is al jaren de leverancier van onze belangrijkste procesapplicaties voor onder andere burgerzaken, belastingen, sociale zaken, bouwen en wonen, milieu en leerplicht. Centric heeft onlangs een nieuwe strategische lijn gelanceerd. De uitgangspunten daarvan sluiten goed aan op landelijke ontwikkelingen en ons gemeentelijke beleid. Daardoor is bij Leeuwarden de wens ontstaan tot continuering van de bestaande Centric-applicaties. Dat heeft geresulteerd in een nieuw, 5-jarig onderhoudscontract, waarbij het recht verworven wordt op alle aanpassingen, uitbreidingen, verbeteringen en vernieuwingen die Centric gedurende de looptijd van de overeenkomst binnen de functionaliteit van de applicaties uitbrengt. Basisregistraties In 2007 is extern onderzoek verricht naar de stand van zaken rondom de invoering van het stelsel van Basisregistraties in Leeuwarden. Op basis van dit onderzoek is een herstart gemaakt met het project ‘Basisregistraties in Uitvoering Leeuwarden’ (BRUL). Dit project loopt tot medio 2009. Elektronische dienstverlening In 2006 is het digitaal loket op onze website vernieuwd. In 2007 is een aantal nieuwe webdiensten gerealiseerd. Zie hiervoor het Programma Dienstverlening. Geografische informatievoorziening In 2007 is het platform van het Geografisch Informatie Systeem (GIS) verder ontwikkeld tot een technische basisvoorziening die geografische informatie (kaartmateriaal) op internet ondersteunt. In de 1e helft van 2008 zal voor het eerst informatie op basis van kaartmateriaal voor de burger en ondernemer worden gepubliceerd over: Monumentenzorg, Bodem en Bestemmingsplannen. Managementinformatievoorziening Via een pilot wordt bij een drietal sectoren gewerkt aan een model voor managementinformatie. Daarbij is in 2007 aansluiting gezocht bij het project Integraal Risico Beheers Systeem (IRBS) dat tot doel heeft een managementinformatiesysteem voor het programma Werk en Inkomen te bouwen op basis van een landelijk ontwerp (de ‘WIZ-cockpit’). Deze veelbelovende toepassing is algemeen toepasbaar en zal breder in de gemeentelijke organisatie worden ingevoerd.

266


2.2 Paragrafen: Verbonden partijen

Digitalisering van processen en documenten In 2007 is een aantal activiteiten in het kader van de 3e fase digitalisering uitgevoerd, waaronder digitalisering van het contractbeheer en aanpassing van het subsidieproces Welzijn. De vervanging van het postregistratiesysteem DocMan door het documentmanagementsysteem (DMS) Verseon is vanwege diverse problemen (tijdelijk) stopgezet. Mede naar aanleiding hiervan is eind 2007 in opdracht van de directeur Algemene Zaken gestart met een onafhankelijk onderzoek naar het DMS en workflowmanagementsysteem (WMS) FLOWer. Dit moet uitmonden in een advies over het vervolgtraject digitalisering binnen de gemeente Leeuwarden. In dit advies worden de voorgenomen integrale invoering van digitaal documentenbeheer, vervanging van het intranet en de resultaten van het onderzoek naar een nieuwe manier van werken met ongestructureerde documenten meegenomen. Open Standaarden en Open-Source-Software In 2007 is de deelname van de Gemeente Leeuwarden aan het overleg van de groep Open Gemeenten (Amsterdam, Groningen, Den Haag, Utrecht, Nijmegen, Assen, Haarlem, Eindhoven en Enschede) voortgezet. Deze groep stimuleert Open Standaarden en Open Source Software binnen de (gemeentelijke) overheid. Eind oktober 2007 is er voor de Gemeenteraad een rapportage opgesteld over de ontwikkelingen rondom OSOSS bij de Gemeente Leeuwarden. Bij gelegenheid van de TURAP volgt in 2008 een voortgangsrapportage.

2.2.6

Verbonden partijen

In bijlage C van de jaarstukken wordt de volgende informatie over de verbonden partijen verstrekt: -

naam en vestigingsplaats de juridische status de bestuurlijke positie aard zeggenschap/stemverhouding het openbaar belang dat op deze wijze behartigd wordt veranderingen die zich hebben voorgedaan gedurende het verslagjaar in het belang dat de gemeente in de verbonden partij heeft het eigen vermogen en het vreemd vermogen van de verbonden partij aan het begin en aan het einde van het verslagjaar en het aandeel van de gemeente Leeuwarden daarin het resultaat van de verbonden partij visie op de verbonden partij in relatie tot de uitvoering van de doelstellingen die in de begroting zijn opgenomen de beleidsvoornemens omtrent de verbonden partijen.

Voor de jaarstukken zijn deze gegevens zoveel mogelijk geactualiseerd naar de meest recente informatie. In veel gevallen is deze actualisatie beperkt omdat de benodigde gegevens over het verslagjaar 2007 bij veel verbonden partijen op dit moment nog niet beschikbaar zijn. In dat geval zijn zoveel mogelijk de definitieve gegevens over 2006 vermeld.

267


2.2 Paragrafen: Verbonden partijen

In de tabel op de volgende pagina zijn de meeste actuele gegevens opgenomen: Boekwaarde op 31-01-2007 Volg-

Naam verbonden partij

nr.

(geactualiseerd) Deelneming

Lening

Totaal

namen verbonden partijen gerangschikt naar juridische status Stichtingen:

1.

St. Bedrijfsgebouwen Leeuwarden (SBL)

2.

Aanv. Publiekstoezicht Openb. Terreinen

587.645

587.645

3.

St.Gemeensch. Kredietbank Friesland

650.000

650.000

4.

Ontwikkelingsmaatschappij Westergo BV

5.

Parkeergarages Leeuwarden CV

367.018

7.723.592

6.

NV Afvalsturing Friesland (Omrin)

162.000

162.000

7.

NV Fryslân Miljeu (Omrin)

261.079

261.079

8.

NV Stadsherstel Leeuwarden

9.

BV Sport

10.

Caparis NV

54.413

54.413

11.

BNG NV

290.355

290.355

12.

Essent NV

135.726

135.726

26.

FEC Beheer BV

7.260

7.260

33.915

33.915

Vennootschappen: 3.630 7.356.574

3.630

33.352

33.352

136.134

136.134

Publieke Private Samenwerking (PPS): 13a/b. GEM De Zuidlanden

129.000

5.002

134.002

18.000

120.000

138.000

13c.

Participatiemaatschappij De Zuidlanden

14.

3 PLUS BV

8.000

8.000

15.

Blitsaerd CV/BV

9.000

9.000

16.

Kenniscampus CV/BV

6.320

6.320

Gemeenschappelijke regelingen: 17.

De Marrekrite

18.

Hûs en Hiem

19.

Regio Noordfriesland (MAD)

20.

OLAF

21.

Woonwagenschap Friesland (i.l.)

22.

Hulpverleningsdienst Fryslân

24.

Sociale Werkvoorziening Fryslân

25.

Stadsschouwburg De Harmonie 8.644.758

1.729.665

10.374.423

Uit bovenstaande tabel is verwijderd nr. 23 Bestuursacademie Noord Nederland (BANN). Het Algemeen Bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Bestuursacademie Noord-Nederland heeft op 21 juni 2002 besloten de GR om te vormen tot een steunvereniging Bestuursacademie Oost &Noord-Nederland. Bij de omvorming is de bestuurlijke en financiële verantwoordelijkheid van de deelnemers in de GR komen te vervallen. De gemeenteraad heeft op 10 oktober 2002 besloten in te stemmen met bovenstaande omvorming. Bij die verbonden waarbij geen sprake is van een deelneming en/of lening bestaat het financieel belang uit de financiële aansprakelijkheid indien een verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt. Voor de beleidsvoornemens voor elk van de verbonden partijen wordt verwezen naar bijlage J.

268


2.2.7

2.2 Paragrafen: Grondbeleid

Grondbeleid

2.2.7.a Uitvoering van de grondbeleidskaders In de begroting 2007 werden de nota’s “bovenwijkse voorzieningen” en “grondprijzenbeleid” aangekondigd: deze zijn uiteindelijk in januari 2008 aan de Raad aangeboden. In 2007 heeft de rekenkamercommissie haar rapport “Gegronde regie” aan de Raad aangeboden. Dit rapport is in de raadsvergadering van 1 oktober 2007 voor kennisgeving aangenomen. De rekenkamer concludeert in haar rapport dat de gemeente met haar grondbeleid op de goede weg is en dat de doelstellingen met betrekking tot wonen en bedrijven concreet zijn geformuleerd. Een van de belangrijkste aanbevelingen is het actualiseren van de nota Grondbeleid. Het college heeft een nieuwe nota voor 2008 aangekondigd. Strategische verwervingen Actief grondbeleid houdt in dat de gemeente Leeuwarden grondposities probeert te verkrijgen. In 2007 zijn daarom kaders voor strategische aankopen vastgelegd en is een krediet van € 5 miljoen beschikbaar gesteld. Uit dit krediet zijn verschillende aankopen gerealiseerd waaronder Oldegalileën, twee aankopen in het Harmoniekwartier en Harlingertrekweg. Inmiddels is het krediet zo goed als volledig besteed als gevolg van een aankoop in 2008 aan de Bagijnestraat. Om actief grondbeleid te kunnen blijven voeren is een nieuwe kredietaanvraag in 2008 noodzakelijk. 2.2.7.b Uitvoering van het grondbeleid Het grondbeleid is bedoeld om de verschillende ruimtelijke opgaven op het gebied van met name woningbouw en bedrijventerreinen uit te kunnen voeren: Woningbouw De grootste woningbouwlocatie is op dit moment Zuiderburen. Deze grondexploitatie wordt door de gemeente zelf gevoerd. Er zijn afgelopen jaar 193 woningen opgeleverd. Daarmee levert deze grondexploitatie een grote bijdrage aan de uitvoering van het woonbeleid, zowel in kwalitatief als in kwantitatief opzicht. De verwachting is dat de laatste woningen in 2009 opgeleverd zullen worden. De uitleglocaties die aansluitend ontwikkeld worden, zijn Blitsaerd en De Zuidlanden. Beiden worden in PPS-verband gerealiseerd. In Blitsaerd zijn zoals in de begroting werd aangekondigd, in 2007 15 woningen opgeleverd. De eerste woningen in de Zuidlanden – in deelgebied Techum - zijn in aanbouw. Door de planologische procedures loopt de ontwikkeling achter bij de verwachting. De stedelijke vernieuwing wordt in de Vrijheidswijk in het plangebied Zuid/west ter hand genomen. In deelgebied 1 zijn de eerste appartementen opgeleverd. De verkoop van woningen in fase 2 en 3 is inmiddels gestart. In Vrijheidswijk Centrum is gestart met het bouwrijp maken. Afgelopen jaar is tevens de ontwikkeling van het voormalig AZC-terrein voorbereid. Een aantal andere binnenstedelijke locaties wordt in het samenwerkingsverband PPS 3 Plus BV aangepakt. Binnen de grondexploitatie Willem Loréstraat zijn in 2007 de appartementen gerealiseerd. De 9 woningen aan het Vliet zijn nog in aanbouw. In het Hofsingelgebied is in 2007 begonnen met de bouw van 24 appartementen in het laatste deelgebied Oostersingel. In de dorpen is gestart met de voorbereiding van de ontwikkeling van Wirdum Hekkemieden, ten zuiden van de Pastorijfinne. De ontwikkeling in Wytgaard op de gronden die hiervoor verworven waren is niet mogelijk vanwege archeologische en milieutechnische beperkingen. Deze grond is daarom afgewaardeerd naar agrarische waarde. Andere mogelijkheden om woningbouw in Wytgaard te realiseren zijn nog in onderzoek. Voor beide ontwikkelingen wordt naar verwachting in 2008 een grondexploitatie aan de raad aangeboden. De overige woningbouwproductie ligt in handen van private ontwikkelaars, zoals bijvoorbeeld het Bonifatiusterrein.

269



De hiervoor genoemde ontwikkelingen zullen een belangrijke bijdrage moeten leveren aan het realiseren van de taakstellingen op het gebied van de woningbouwproductie. Bedrijventerreinen De ontwikkeling van bedrijventerreinen wordt volledig door de gemeente gerealiseerd. Op de Hemrik is in 2007 een tweetal groenstroken verkocht. Er resteert nog één kavel. Verder zijn vooral kavels verkocht op de Businessparken, totaal ongeveer 2,3 hectare. Op het Newtonpark is 0,5 ha bedrijventerrein verkocht. Totaal bijna 2,8 hectare, gemiddeld wordt uitgegaan van 6 ha per jaar. Omdat in de huidige plangebieden een tekort ontstaat aan nog uit te geven kavels die voldoende gedifferentieerd zijn, is conform de begroting met de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen gestart. Dit betreft Businesspark 4 en Newtonpark 4. De ijzeren voorraad (percentage uit te geven bedrijventerreinen ten opzichte van het totaal van afgelopen 10 jaar) bedraagt daarmee 28%, terwijl 35% het streven is. Daarnaast heeft de gemeente nog een grote grondvoorraad in de gebieden Newtonpark 3 en Zwettepark. De ontwikkeling van deze gebieden is mede afhankelijk van de ontwikkeling van de vraag naar bedrijventerreinen, en bij Newtonpark 3 ook van de aanleg van de Westelijke Invalsweg. Op bedrijventerrein Leeuwarden West zal, naast herinrichting van het openbare gebied, incidenteel herontwikkeling van locaties (‘rotte plekken’) plaatsvinden. Overige ontwikkelingen WTC Expo (voorheen FEC) Vanaf 2006 worden de beurzen van de Prins Bernard Hoeve verplaatst naar het WTC Expo. In 2006 heeft het Holland Casino een tijdelijke vestiging (3 jaren) in het WTC Expo geopend. In 2007 heeft Holland Casino aangegeven om permanent in het WTC-Expo te willen blijven. Cruciaal voor de integrale planontwikkeling van het WTC Expo-gebied is de structurele oplossing van de parkeerproblematiek. De parkeercapaciteit bedraagt nu ongeveer 2.500 parkeerplaatsen, de structurele (lange termijn) parkeerbehoefte is fors hoger. In 2006 is het voormalig Philipsterrein aangekocht. Hiermee zijn de ontwikkelingsmogelijkheden van het gebied vergroot en kan (een deel van) de parkeerproblematiek van het gebied ingevuld worden. European Packinging Holding/LPF In 2006 is deze bedrijfslocatie aan de Tesselschadestraat door verpakkingsbedrijf EPH verlaten. Met de grondeigenaar (LPF Holding) wordt overleg gevoerd over de herontwikkeling van de locatie. Dat heeft nog niet tot een overeenkomst geleid. Op dit moment is tevens een private ontwikkelaar bij de herontwikkeling betrokken. Binnen dit herontwikkelingsgebied heeft de gemeente in 2007 grondpositie verkregen middels aankoop aan de Harlingertrekweg. Potmargezone Door vertrek van het bedrijf Atoglas is de ontwikkeling van een visie op dit gebied in een stroomversnelling geraakt en in 2006 vastgesteld. De ontwikkeling zal in principe niet door de gemeente zelf ter hand worden genomen. De verschillende perceeleigenaren kunnen binnen de randvoorwaarden zoals gesteld in de visie, zelf met een ontwikkelingsplan komen. Hierdoor wordt ruimte geboden voor specifieke wensen en om tot een financieel haalbaar plan te komen. De ontwikkeling kan dan in een exploitatieovereenkomst vastgelegd worden. Inmiddels vindt er overleg plaats over de herontwikkeling van de Atoglas-locatie. Gebiedsontwikkeling Zuidwest Ten behoeve van de aanleg van De Haak zullen door de Provincie gronden verworven moeten worden. Vanwege het feit dat de Haak over het grondgebied van meerdere gemeentes loopt, is in samenwerking met de Provincie en de gemeenten Littenseradiel en Menaldumadeel een werkgroep geweest die de ontwikkelingsmogelijkheden, die zich hiermee voor zullen gaan doen, heeft

270



onderzocht. De huidige grondposities in dit gebied zijn enige jaren geleden aangekocht voor bedrijventerreinen: Newtonpark IV, Zwettepark Noord en Newtonpark III. Voor de ontwikkeling van Nieuw Zaailand en Kenniscampus wordt verwezen naar de majeure projectrapportage. 2.2.7.c Financiële verantwoording grondexploitaties Vanaf 2005 zijn de rapportages over de grondexploitaties ingebed in de planning en controlcyclus. De werkwijze is als volgt: In de jaarrekening ligt de nadruk op het rapporteren over het afgelopen jaar. Vervolgens krijgt de raad in juni de rapportage over de herziene lopende grondexploitaties (hercalculaties) aangeboden. Deze hercalculaties vormen dan weer de basis voor de begroting waarin inzicht gegeven wordt in het toekomstig perspectief van de grondexploitaties. Hiermee is invulling gegeven aan tijdige en regelmatige rapportage over de grondexploitaties. De rapportage hercalculaties gaat diepgaand per grondexploitatie in op de resultaten, de verschillen en de risico’s. In het kader van de jaarrekening zijn de volgende mutaties van belang: het afsluiten van grondexploitaties; het tussentijds winstnemen van actieve grondexploitaties; voorziening negatieve complexen; het waarderen van grond in voorraad van nog niet in exploitatie genomen gebieden. In 2007 zijn de exploitaties Willem Loréstraat en Hofsingel - conform de hiervoor geldende afspraken – afgesloten. Uit de grondexploitatie Hemrik is in 2007 € 1,4 miljoen tussentijds winstgenomen, uit Businesspark 3 € 0,9 miljoen en uit Newtonpark 2 €0,1 miljoen. Deze bedragen zijn ten gunste van de reserve grondexploitaties gebracht. De voorziening negatieve complexen heeft per ultimo 2007 de omvang van € 0. Het bedrag in deze voorziening is verrekend met het negatieve resultaat van Hofsingel. Het resterend bedrag ad € 0,2 miljoen is toegevoegd aan de reserve grondexploitaties. De gronden in voorraad zijn allen beoordeeld op reële inbrengwaarde. De gronden die een te hoge boekwaarde hadden zijn afgewaardeerd ten laste van de reserve grondexploitaties. Het betreft gronden ten behoeve van Newtonpark 3 en Zwettepark (totaal € 412.000) conform de systematiek van de afgelopen jaren. De grond in Wytgaard blijkt niet ontwikkeld te kunnen worden. Deze grond is afgewaardeerd (met € 719.000) tot agrarische waarde en zal worden ondergebracht bij cultuurgronden. 2.2.7.d Reserve grondexploitatie De reserve grondexploitatie is bedoeld om de risico’s in de grondexploitatie op te vangen. Ten gunste van de reserve worden de positieve exploitatieresultaten gebracht. Voor de verwachte negatieve resultaten wordt indien van toepassing een voorziening “verliesgevende complexen” getroffen, die gevoed wordt uit de reserve grondexploitatie. De begroting 2007 ging uit van een saldo van €10,2 miljoen voor de reserve grondexploitaties. Met name door tussentijdse winstneming van totaal € 2,4 miljoen is de omvang per ultimo 2007 van de reserve grondexploitaties € 12,4 miljoen. Er heeft een afdracht aan de algemene dekkingsmiddelen / SIOF ad € 0,9 miljoen plaatsgevonden. Dit was mogelijk omdat de omvang van de risico’s per die datum € 10,7 miljoen bedroeg (zoals ten behoeve van de begroting 2008 berekend). De voorziening negatieve complexen bedraagt ultimo 2007 € 0 (is verrekend met het nadelig resultaat in Hofsingel).

271


2.2 Paragrafen: Strategisch Investerings- en OntwikkelingsFonds

In grote lijnen bestonden de mutaties van de reserve grondexploitaties in 2007 uit: toevoegingen de tussentijdse winstnemingen uit Hemrik, Businesspark 3 en Newtonpark 2 van totaal € 2.4 mln rentebijschrijvingen van € 577.000 vrijval uit voorziening negatieve complexen € 182.000 winst uit verkopen afgesloten complexen € 698.000 verminderingen afdracht aan SIOF/exploitatie € 882.000 afwaarderingen gronden Zwettepark en Newtonpark 3 € 412.000 afwaardering gronden Wytgaard € 719.000 haalbaarheidsonderzoeken € 52.000 onrendabele top Schavernek/expl. tekort Ruiterskwartier 41 € 87.000 Met de winst uit verkopen van afgesloten complexen was in de begroting 2007 geen rekening gehouden. Dit geldt ook voor de verminderingen als gevolg van de onrendabele toppen. De afwaardering van de gronden in Wytgaard was ten tijde van de begroting reeds als risico benoemd, maar niet in het begrote verloop van de reserve meegenomen. In de meerjarenraming is een bijdrage voorzien uit de reserve grondexploitatie (van € 0,9 miljoen per jaar) aan de algemene reserve/SIOF. In 2007 heeft afdracht plaatsgevonden. In de begroting 2008 en volgende jaren is deze afdracht eveneens opgenomen. In de begroting is het perspectief geschetst: de toekomstige ontwikkeling van de reserve is afhankelijk van de resultaten in de lopende grondexploitaties. Bewaking van kosten en opbrengsten is essentieel. Economische / marktinvloeden zijn moeilijk beïnvloedbaar; de samenwerkingsverbanden genereren vooralsnog geen winst(uitkeringen); een aantal gebieden in ontwikkeling kent boekwaardes die het noodzakelijk maken jaarlijks af te waarderen; voor strategische verwervingen is krediet noodzakelijk en ruimte om onrendabele toppen af te waarderen en nieuwe risico’s aan te gaan; de kwaliteit van bestaande bedrijventerreinen is punt van aandacht. Met name op de Hemrik wordt gezocht naar mogelijkheden (parkmanagement) om grootschalige revitalisering op termijn te voorkomen. Concluderend kan gezegd worden dat de reserve grondexploitaties per 31 december 2007 ruim voldoende is om de risico’s op te kunnen vangen. Vooralsnog is daarmee, rekening houdend met het perspectief, de jaarlijkse afdracht aan SIOF en algemene dekkingsmiddelen gewaarborgd. Uiteraard wordt dit jaarlijks beoordeeld in relatie tot het risicoprofiel.

2.2.8

Strategisch investerings- en ontwikkelingfonds (SIOF)

In 2007 heeft de raad, bij de vaststelling van de programmabegroting 2008, een aantal nieuwe reserveringen in het investeringsdeel van het SIOF opgenomen (€ 3,4 mln voor stedelijke economie en € 0,425 mln voor gebiedsontwikkeling Potmargezone). Verder is er, bij de uitbetalingsverzoeken voor het jaar 2007, een aantal kasritmewijzigingen voorgesteld. Tenslotte zijn er in het SIOF: bedragen teruggestort; reserveringen opgeheven; bedragen die vanuit het ontwikkelingsdeel zijn uitbetaald niet teruggestort omdat de bijbehorende projecten niet tot investeringen hebben geleid.

272



Uitbetalingen Ontwikkelingsdeel • Sporthal Kenniscampus/onderzoek openlucht zwembad € 125.000 Totaal € 125.000 Investeringsdeel Kennisstad (HBO) kenniscampus . • De Haak • Revitalisering bedrijventerrein Leeuwarden West Oldehoofsterkerkhof • Stedelijke economie • o Diensten en dataverwerking o Ontwikkelingsfonds duurzame energietransitie • Nieuw Zaailand • Kenniscirculatie Friesland Totaal In 2007 al uitbetaald: € 2.500.000 voor project Nieuw Zaailand; € 300.000 voor kenniscirculatie Friesland.

Terugstortingen in het SIOF In 2007 Ontwikkelingsdeel • Revitalisering bedrijventerreinen Leeuwarden West • Structuurvisie Leeuwarden West • HBO (LEVI)/(extra) • MFC Zuiderburen Investeringsdeel • FEC-City (extra terugstorting) Totaal terugstorting in 2007

€ 810.000 € 50.000 € 273.000 € 1.615.000 € 78.500 € 25.000 € 2.500.000 € 300.000 € 5.651.500

€ € € €

686.000 56.722 170.000 112.537

€ 7.792 € 1.033.051

In 2010 Ontwikkelingsdeel • Nieuw Zaailand

€

525.000

Vervallen reservering in SIOF Investeringsdeel • Leeuwarden-Oost/Hemrik west • Eewal Wortelhaven Totaal

€ € €

90.998 6.000 96.998

Reservering doorschuiven Van 2007 naar 2008 Ontwikkelingsdeel Sporthal Kenniscampus/onderzoek openlucht zwembad € •

205.000

273



Investeringsdeel • Kenniscampus € 829.857 • De Haak € 950.000 Noordwesttangent € 2.000.000 • • Stedelijke economie o Diensten en dataverwerking € 144.000 o Ontwikkelingsfonds duurzame energietransitie € 125.000 o Bevorderen startersklimaat € 441.000 Van 2008 naar 2009 Haak •

€ 1.000.000

Van 2009 naar 2010 • De Haak

€ 1.499.392

Geen terugstorting in het ontwikkelingsdeel SIOF Onderstaande projecten hebben niet geleid tot investeringen • Life sciences fase 1 (was gepland in 2007) • Herontwikkeling Cambuur (was gepland in 2008) • Mata Hari Experience Totaal

€ € € €

26.319 200.000 25.000 251.319

Correctieboekingen in 2008 Terugboeking FEC-City in SIOF investeringsdeel Terugboeking Totaal

€ € €

53.000 25.000 78.000

Stand SIOF In het ontwikkelingsdeel van het SIOF is eind 2007 nog € 1.182.048 beschikbaar. Na aftrek van de reserveringen en rekening houdend met terugstortingen is er eind 2010 € 1.502.048 beschikbaar. In het investeringsdeel van het SIOF is eind 2007 € 14.970.130 beschikbaar. Na aftrek van de reserveringen is er eind 2010 € 622.774 beschikbaar. Verwachte noodzakelijke bijdragen vanuit het SIOF voor het binnenhalen van co-financiering Het is van groot belang dat de investeringen, nodig voor de strategische ontwikkeling van de stad zoveel mogelijk kunnen doorgaan. Ook is het noodzakelijk dat er SIOF-middelen beschikbaar zijn om co-financiering door vooral de provincie voor gemeentelijke strategische projecten mogelijk te maken in het kader van het Stadsconvenant. In 2006 heeft de raad een actualisatie van dit stadsconvenant vastgesteld. Indien de gemeente geen c.q. onvoldoende middelen kan bijdragen aan de strategische investeringsprojecten, zal de provincie niet bereid zijn voor het stadsconvenant nieuwe middelen beschikbaar te stellen. In het geactualiseerde stadsconvenant (2000-2010) wordt uitgegaan van een extra bijdrage van de provincie in de periode 2006 t/m 2010 van € 25 mln naast bijdragen uit reguliere middelen en fondsen. Voor de periode (2007 t/m 2013) wordt verwacht dat o.a. de volgende bijdragen vanuit het SIOF noodzakelijk zijn om co-financiering voor strategische projecten binnen te halen: Bereikbaarheidsprojecten (westelijke invalsweg, stadsring, • Drachtstercomplex en grote fietsprojecten) ca. € 16,5 mln;

274



Ontwikkeling FEC-City • Werk, Stedelijke- en kenniseconomie • • Bedrijventerreinen (revitalisering/nieuw) • Diversen Totaal

ca. ca. ca. ca. ca.

€ 2,0 mln; € 10,0 mln; € 3,0 mln; € 5,0 mln; € 36,5 mln.

Gelet op de huidige stand zal voor het realiseren van de gewenste majeure projecten en het binnenhalen van de gewenste cofinanciering dient het SIOF de gedurende 7 jaar gevoed te worden met ca. € 4,5 mln. Naar verwachting zullen de magneetzweefbaan-middelen die in 2005 (€ 11.718.166 prijspeil 2006) onttrokken zijn aan het SIOF weer teruggestort worden in het fonds. Het is op dit moment niet duidelijk voor welk deel van deze middelen, in het kader van co-financiering (transitie ZZL), concrete afspraken met rijk/provincie worden gemaakt. Wel is in het collegeprogramma vastgelegd dat bij het vrijkomen van de ZZL-middelen 50 % aangewend zal worden voor bereikbaarheidsprojecten. E.e.a. zal uiteraard afgewikkeld worden in overeenstemming met de criteria en procedures, m.b.t. het SIOF, die met de raad zijn afgesproken. Motie SIOF De raad heeft 6 november bij de behandeling van de programmabegroting 2008 de volgende motie aangenomen: 1. bij de bestemming van het exploitatieresultaat jaarrekening 2007 rekening gehouden dient te worden met de volgende prioriteiten van de raad: SIOF, Oldehove en ISI. En vraagt het college met voorstellen te komen rondom deze onderwerpen bij de behandeling van de jaarrekening; 2.

dat de effectuering ervan plaatsvindt op het moment dat de raad de jaarrekening 2007 vaststelt (definitieve resultaatbestemming);

3.

te bevestigen dat de voeding van het Stedelijk Investeringsfonds (SIOF) ook in de jaren 2009-2012 een zeer hoge prioriteit heeft teneinde eerder vastgelegde beleidsmatige strategische doelstellingen te kunnen realiseren en als college van burgemeester en wethouders bij de voorbereiding van de prioriteitstelling van (nieuwe) beleidsvoorstellen rekening te houden.

Nieuwe aanvragen voor een bijdrage uit het SIOF in 2008 Naast de door de raad bij de programmabegroting 2008 vastgestelde gereserveerde bijdragen voor de projecten “stedelijke economie” en “gebiedsontwikkeling Potmarge” dient er rekening mee gehouden te worden dat er begin 2008 een aanvraag voor een bijdrage uit het investeringsdeel van het SIOF aan de raad zal worden voorgelegd in verband met een tekort op het majeure investeringsproject Nieuw Zaailand. Gelet op de huidige stand van het SIOF, de noodzakelijke co-financiering voor majeure projecten de komende jaren, de hiervoor aangehaalde motie die de raad, en de verwachte aanvraag voor het tekort van het majeure strategische project Nieuw Zaailand, wordt voorgesteld in 2008 € 5.0 mln te storten in het SIOF ten laste van de algemene reserve. SIOF-overzicht Met uitzondering van een storting in het SIOF in 2008 ten laste van de algemene reserve SIOF zijn de hiervoor aangegeven mutaties in het navolgende SIOF-overzicht verwerkt.

275


SIOF


SAMENVATTEND OVERZICHT (€) 2004

2005

2006

2007

2008

-

27.236.725

16.367.505

14.755.498

16.152.178

6.541.732

5.457.006

Voeding

52.410.175

4.652.297

7.774.496 19.020.824 3.904.629

2.992.658

6.140.129

1.500.911

1.140.274

1.142.208

Reserveringen in het Ontwikkelingsdeel

573.22924.600.221-

895.8164.197.886-

250.00014.082.444-

200.0004.404.665-

900.259 5.643.708-

205.00010.906.357-

2.225.000-

525.000 4.999.392-

27.236.725 17.470.058

26.795.320 1.550.766

16.367.505 -

14.755.498 -

16.152.178 -

6.541.732 -

5.457.006 -

2.124.822

Reservering voor 2005-2010

Stand

9.766.666

7.774.496

16.367.505

14.755.498

16.152.178

6.541.732

5.457.006

2.124.822

2005

2006

2007

1999 - 2003

Startpositie per 1 januari Opnemen reservering 1999 t/m 2004

Reserveringen in het Investeringsdeel

Nog beschikbaar per 31-12

2009

2010

ONTWIKKELINGSDEEL 1999-2003

Startpositie per 1 januari Voeding Onttrekking/reservering


2004

2008

2009

2010

2.200.834 2.200.834 573.229

1.627.605 895.816

731.789 250.000

481.789 200.000

281.789 900.259-

1.182.048 205.000

977.048 -

977.048 525.000-

1.627.605

731.789

481.789

281.789

1.182.048

977.048

977.048

1.502.048

INVESTERINGSDEEL 1999-2003

Startpositie per 1 januari Voeding Onttrekking/reservering


276

2005

2006

2007

2008

52.410.175 44.271.113

2004 8.139.062 4.652.297 5.748.652

26.063.531 3.904.629 14.082.444

15.885.716 2.992.658 4.404.665

14.473.709 6.140.129 5.643.708

14.970.130 1.500.911 10.906.357

2009 5.564.684 1.140.274 2.225.000

2010 4.479.958 1.142.208 4.999.392

8.139.062

7.042.707

15.885.716

14.473.709

14.970.130

5.564.684

4.479.958

622.774


SIOF


VOEDING (€) GEPLAND

Gestort

Resteert

Startpositie per 1 januari 1 Inflatie (raming)

5.547.901

5.045.906

501.995

6.334.072 15.339.568 10.708.130 4.333.601 3.821.031 6.379.242 998.411 1.814.031 816.804 2.131.661 2.268.901 61.260 3.630 3.000.000 3.000.000 2.000.000 5.000.000

6.334.072 15.339.568 10.708.130 4.333.601 2.868.693 6.379.242 721.529 1.307.241 816.804 848.873 2.268.901 61.260 3.630 3.000.000 3.000.000 2.000.000 5.000.000

952.338 276.882 506.790 1.282.788 -

510.000 384 53.00053.000 25.00025.000

255.000 384 53.000-

255.000

1999-2003 3.508.623

20004 8.139.062 680.918

2005

2006

2007

2008

26.063.531 265.126

15.885.716 344.837

14.473.709 246.402

14.970.130 402.045 70.400-

Correctie inflatie 2007 (1,25 i.p.v. 1,75 %)

5.564.684 49.008

2010

OPMERKINGEN

4.479.958 50.942 O.b.v. opgave ABC financiën

114.946-

correctie inflatie 2006 (1,5%) en 2007 (1,75%)

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

2009

Reserve Investeringen Economische Infrastructuur Verkoop aandelen Frigem/EDON Verkoop aandelen WLF Stadsvernieuwingsfonds (niet geoormerkte middelen) Stadsvernieuwingsfonds (niet geoormerkte middelen) Verkoop aandelen Bouwfonds * Grote Steden Beleid Ontwikkelingsfonds Afromen Egalisatiereserve Grondbedrijf Taakstelling Grondbedrijf (Perspectiefnota 2001) Algemene Reserve 1999 Algemene Reserve 2000 Activering aandelen Essent Activering aandelenkapitaal havenuitbr. Harlingen Algemene Reserve 2004 Algemene Reserve 2005 Algemene Reserve 2006 Algemene Reserve 2007

6.334.072 15.339.568 10.708.130 4.333.601 1.639.050 6.379.242 364.026 652.884 816.804 2.268.901 61.260 3.630 -

O.b.v. raadsbesluit 03-02-2000

B&W-besluit 05-06-2000

301.775

304.189

308.752

314.927

317.446

317.446

317.446 B&W-besluit 05-06-2000

87.737 160.590

88.439 161.875

89.766 164.303

91.561 167.589

92.294 168.930

92.294 168.930

92.294 168.930

427.596

427.596

427.596

427.596 Hoogte wordt jaarlijks bepaald!

Zie pag. 48/49 P-nota 2001

B&W-besluit d.d. 25-04-2000

421.277

Perspectiefnota 2000 Perspectiefnota 2001

3.000.000

P-nota 2004, 2005 afh terugb.ISV

3.000.000

P-begroting 2005

2.000.000

MvA P-begr. 7-11-2006

5.000.000

P-begroting 2007

Algemene Reserve 2008 Huuropbrengst Cityring kasmutatie (afronding 2003) Foutieve onttrekking SOB Correctieboeking

24 Foutieve onttrekking SOB Correctieboeking

SUBTOTAAL

74.068.627

85.000

85.000

85.000

85.000

85.000 In 2010 komt een inflatiecorrectie

53.00053.000

53.000

25.000-

25.00025.000

25.000

19.020.824

Opname reserveringen 1999-2004

voortschrijdende voeding

85.000 384

19.020.824 70.214.834

3.853.793

52.410.175

4.652.297

3.904.629

2.992.658

6.140.129

1.500.911

1.140.274

1.142.208

52.410.175

57.062.472

60.967.101

63.959.759

70.099.888

71.600.799

72.692.065

73.783.331

* Omdat de aandelen in 2000 verkocht zijn, moeten ze administratief ook in dat jaar geboekt staan.De afspraak is echter dat dit bedrag in twee gelijke delen aan het fonds toegevoegd wordt in de jaren 2003 en 2005

277


SIOF


ONTWIKKELINGSDEEL (€) GERESERVEERD

Uitbetaald

Resteert

1999 - 2003

STARTPOSITIE

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

RETOUR (revolving fund)

2.200.834 -

-

-

-

-

-

-

Startpositie per 1 januari

2.200.834

1.627.605

731.789

481.789

281.789

1.182.048

977.048

TOEKENNING / RESERVERING 1 HBO (LEVI)

161.385 8.459 170.000-

HBO (extra) Terugstorting

0-

23.930 16.632

161.385 8.459 170.00023.930 16.632

25.000 112.537 112.53745.378 17.01638.883 38.88431.765 31.76558.991 58.991-

25.000 112.537 112.53745.378 17.01638.883 38.88331.765 31.76558.991 58.991-

-

26.319 56.722 56.72210.350 10.35090.756 42.056525.000 525.000686.000 686.000156.516 156.516200.000 330.000

26.319 56.722 56.72210.350 10.35090.756 42.056525.000 686.000 686.000156.516 156.516200.000 125.000

525.000205.000

698.786

1.018.787

320.000-

2 Verzorgende & Culturele Hoofdstad (LEVI) algemeen Cultureel kwartier Mata Hari Experience (geen terugstorting mogelijk)

3 MFC Zuiderburen Tewrugstorting

4 Historisch Centrum Leeuwarden (voorheen PHDCF) vervallen reservering

5 Middelseerûte Terugstorting

6 Waterplan Blauwe Diamant Watersysteem Potmarge vervallen reservering Verbetering waterkwaliteit binnenstad vervallen reservering

7 Life-sciences fase 1 (geen terugstorting mogelijk) 8 Structuurvisie Leeuwarden West Terugstorting

9 Life-sciences fase 2 vervallen reservering

10 Multifunctionele centra en woonservicezones vervallen reservering

11 Wilhelminaplein e.o. Terugstorting

12 Revitalisering bedrijventerrein Leeuwarden West Terugstorting

13 SV Vrijheidswijk vervallen reservering

14 Herontwikkeling Cambuur e.e. (geen terugstorting) 15 Sporthal Kenniscampus/onderzoek zwembad (GERAAMDE) ONTTREKKING

stand per 31 december

278

-

OPMERKINGEN

977.048 startpos. 1990-2003: 2000

161.385 8.459

P-nota 2000 Cie B&M: dec. 1999/max. bedrag

170.00023.930 16.632

Cie B&M: 24-11-1999 B&W 20-2-01/ B&M 11-4-01 geen terustorting omdat het niet tot een investering is gekomen

25.000 112.537

Cie B&M: dec. 1999

112.53728.362

17.016 17.016-

P-nota 2000

38.883

P-nota 2000

38.884-

-

Cie B&M febr. 2000/raad mrt. 2000

31.765 31.76558.991 58.991-

Cie B&M 13-9-2000 (geen terugstorting,brief DSO 19-122007)

26.319 56.722

Cie B&M 11-7-2001 (schriftelijk)

56.72210.350 -10.350

-

48.700

75.000

200.000

Cie B&M 28-11-2001 vervallen 2006

42.056 42.056250.000

Cie Welzijn 13-6-2002 Cie B&M 16-4-2003

525.000686.000

Programmabegroting 2005

-686000 156.516 156.516200.000

Programmabegroting 2006 Programmabegroting 2007

125.000

205.000

Raadsbesluit

573.229

895.816

250.000

200.000

900.259-

205.000

-

525.000-

1.627.605

731.789

481.789

281.789

1.182.048

977.048

977.048

1.502.048


SIOF


INVESTERINGSDEEL (€) GERESERVEERD

Uitbetaald

Resteert

1999 -2003

Startpositie per 1 januari Voeding tijdens het jaar Maximaal beschikbaar in het jaar 1 Financiële & Service-sector a. Masterplan FEC-City Extra terugstorting b. ICT Center

2 Woningmarktmaatregelen a. Stedelijke Vernieuwing (inclusief terugstorting van € 2.042.011). Extra terugstorting (BCF)

3 Binnenstad Nieuwe Stad 4 Kennisstad (HBO) 5 Agri-Nutri a. Revitalisering bedrijvenlocaties Leeuwarden Oost/ Hemrik West (incl. Tjalkstraat en fietsvoorzieningen) Terugstorting b. Tjalkstraat en fietsvoorzieningen (zie onder 6)

6 Incidentele verkeersmaatregelen 7 Verzorgende & Culturele Hoofdstad a. Cultureel Kwartier

8 Leeuwarden Stad van Water en Cultuur Waterplan De Blauwe Diamant a. Watersysteem Potmargezone b. Verbeteren waterkwaliteit binnenstad c. Uitbreiding toeristische infrastructuur

9 Leeuwarden-Zuid a. NewtonPark/Zwettepark Noord Beëindiging reservering Zwettepark Noord

10 Hoofdinfrastructuur (De Haak) 11 Middelseerûte 12 Cityring (Local Loop) Terugstorting

13 14 15 16 17 18

Magneetzweefbaan MZB Centre of excellence sustainable water Revtalisering bedrijventerrein Leeuwarden West Herinrichting Eewal/Wortelhaven Noordwestangent a. Nieuw Zaailand b. Nieuw Zaailand uitvoering motie raad 30-01-2006

19 Oldehoofsterkerkhof (plein) 20 Westelijke invalsweg 21 Kenniscirculatie Friesland

52.410.175 52.410.175 648.002 7.792671.763 7.033.573 44.1496.475.984 6.000.000 2.522.808 276.806600.000 492.000 1.582.000 985.000 3.403.000 1.000.0006.810.000 217.000 1.361.000 93.87611.718.166 343.000 2.533.000 416.000 2.000.000 5.000.000 300.000 1.615.000 4.500.000 300.000

648.002 7.792671.763 7.033.573 44.1496.475.984 5.170.143 2.522.808 276.806-

829.857 -

600.000 492.000 1.582.000 985.000

-

3.403.000 1.000.0003.360.608 217.000 1.361.000 93.87611.718.166 343.000 2.533.000 416.000

3.449.392 2.000.000 2.500.000 4.500.000 -

2.500.000 300.000 1.615.000 300.000

2004

2005

2006

2007

2008

8.139.062 4.652.297 12.791.359

26.063.531 3.904.629 29.968.160

15.885.716 2.992.658 18.878.374

14.473.709 6.140.129 20.613.838

14.970.130 1.500.911 16.471.041

799.201

2009

2010 e.v.

5.564.684 1.140.274 6.704.958

OPMERKINGEN

4.479.958 1.142.208 5.622.166

151.199-

Raadsbesluit d.d. 13-03-2000

7.792671.763 7.405.428 4.855.084 162.074 2.392.808 276.806600.000 395.603 1.322.958 340.000 3.403.000 1.000.0002.050.608 117.500 1.361.000

Raadsbesluit d.d. 02-12-1999

9.047 1.620.900 420.000

380.90244.149-

Raadsbesluit d.d. 13-03-2000 en Raadsbesluit d.d. 2-07-2001 Raadsbesl. 13-03-2000/20-1-2003

794.278

2.983.791

810.000

829.857

Raadsbesluit d.d. 2-07-2001 Raadsbesl. 13-03-2000/21-10-2002

130.000

Reservering € 90998 vervallen (brief DSO o.b.v. B&W-besluit d.d. 9-1-01

Raadsbesluiten 16-9 en 18-11-2002

96.397 259.042 645.000

Raadsbesluit 21-10-2002 Reservering Raadsbesl. 20-1-2003 voor 2003 Reservering

675.000 99.500

380.000

205.000

50.000

950.000

1.000.000

1.499.392 Reservering Raadsbesluit 21-10-2002 Raadsbesluiten 11-3 en 26-8-2002

93.876243.000

11.718.166 100.000 700.000 390.000

Is midden 2006 teruggestort incl inflatie t/m '31-12-2004 Programmabegroting 2004

1.560.000 26.000

273.000

Programmabegroting 2005 Programmabegroting 2005 (reservering €

2.500.000

2.000.000 2.500.000


300.000

Motie Raad 30-01-2006

1.615.000


1.000.000

3.500.000 Programmabegroting 2007

300.000


Stedelijke economie 2007

22 a. Diensten en dataverwerking 23 b. Ontwikkelfonds duurzame energietransitie 24 c. Bevorderen startersklimaat

347.500 300.000 482.500

78.500 25.000

269.000 275.000 482.500

78.500 25.000

256.500 275.000 470.000

12.500 12.500

3.400.000 225.000

200.000

Raadsbesluit Raadsbesluit Raadsbesluit

Stedelijke economie 2008 e.v.

25 Reservering voor projecten stedelijke economie 26 Gebiedsontwikkeling Potmarge Ontwikkelingsdeel (afgezonderd; zie aparte tabel) 1/3 deel reservering voor 2005-2010 Reeds gereserveerd voor projecten 2005-2010 Totaal reservering (excl.1/3 deel (tot 05) en Ontw. deel)

3.400.000 425.000 2.200.834 19.020.824 42.261.566 71.059.673

3.400.000 425.000 2.200.834 -

-

52.928.924

42.261.566 18.130.749

TOTALEN

Nog beschikbaar per 31 december*


2.200.834 17.470.058

1.550.766

24.600.221

4.197.886

14.082.444

4.404.665

5.643.708

10.906.357

2.225.000

4.999.392

44.271.113

5.748.652

14.082.444

4.404.665

5.643.708

10.906.357

2.225.000

4.999.392

8.139.062

7.042.707

15.885.716

14.473.709

14.970.130

5.564.684

4.479.958

622.774

Uitbetaald van investeringsdeel 52.928.924 * na aftrek van: gereserveerde projecten (in 2005 is de reservering (1/3 deel) voor 2005-2010 toegevoegd)

279


280


3. Financiële rekening en balans

3

3.1 Financieel resultaat: Financieel resultaat 2007 op hoofdlijnen

Financiële rekening en balans

3.1 Financieel resultaat 3.1.1

Financieel resultaat 2007 op hoofdlijnen.

Ten opzichte van de gewijzigde begroting is in 2007 een voordelig resultaat behaald van € 9,5 miljoen. In Turap II werd een voordelig verwacht resultaat gemeld € 4,9 miljoen. Het verschil tussen rekening en Turap II wordt voor een belangrijk deel verklaard door een hogere rijksbijdrage inkomensdeel WWB (in Turap II is overigens wel melding gemaakt van een mogelijke aanvullende rijksbijdrage van € 2,5 miljoen over 2006, maar omdat toen nog niet duidelijk was dat de aanvraag volledig zou worden gehonoreerd is deze toen niet in het verwachte resultaat meegenomen). Onderstaand worden de belangrijkste mee- en tegenvallers vermeld en toegelicht. Daarbij wordt ook aangegeven in hoeverre deze posten al in Turap II zijn gemeld. Het resultaat 2007 is op hoofdlijnen per programma als volgt opgebouwd: x € 1.000

RESULTAAT OP HOOFDLIJNEN Kapitaallasten Apparaatskosten

Rekening

Turap

2007

2007 - II

1.364 V

728 V

386 V

396 N

Overige verschillen: Nr.

Programma

1.

Cultuur

Vervroegde realisatie taakstelling op cultuur 2.

120 V

Jeugd en onderwijs

Lagere kosten kinderopvang

256 V

Lagere kosten leerlingenvervoer

165 V

Onderwijshuisvesting

165 V

Realisering Skatepark Hollanderwijk

150 V

3.

Economie en toerisme

4.

Zorg en opvang

Exploitatie panden vastgoed Programmakosten WMO Kosten inburgering

200 V

150 V

90 N 844 N 87 V

170 V

Niet gerealiseerde posten; wel gemeld in Turap II: Projectvoorbereiding MFC's

100 V

Gebruiksruimte

100 V

Sociale teams 5.

66 V

Werk en inkomen

Sociale werkvoorziening

178 V

Agenda voor de toekomst

375 V

375 V

Kansen zien en benutten

211 V

207 V

Jaaroverschrijdende contracten werkdeel Wet WWB

486 N

Rijksbijdrage inkomensdeel WWB

2.758 V

557 N

Lagere uitkeringen WWB (inkomensdeel)

2.192 V

1.880 V

Bijdrage WWB - werkdeel IPW project ketenversterking

300 V 96 V

Hogere terugvordering inkomensdeel WWB

369 V

8 V

Langdurigheidstoeslag

162 N

130 N

Energieservice minima

395 V

281



x € 1.000

RESULTAAT OP HOOFDLIJNEN 6.

Wonen

7.

Infrastructuur en bereikbaarheid

Hogere opbrengst leges bouwvergunningen Legesopbrengsten graven sleuven en herstraten 9.

Naheffingsaanslag dienstauto

2007

2007 - II

1.003 V

1.700 V

126 V 212 N 95 N


Vrijval budgetten wijkmanagement 15.

Turap

Politiek bestuur

Pensioenvoorziening wethouders 12.

Rekening

241 V


Niet gerealiseerde taakstelling bedrijfsvoering

557 N

557 N

Zorg voormalig personeel

368 V

300 V

Overgangsregeling levensloop/FLO

113 N

93 N

Dividend BNG en Essent

314 V


283 V

258 V

Lagere opbrengst OZB

228 N

100 V

Lagere taxatiekosten wet Woz

124 V

200 V

Minder kosten uitbesteed werk

203 V

Niet bestede middelen stelpost onvoorzien

140 V

Gemeentebrede voorziening dubieuze debiteuren

159 N

saldo diverse kleinere mee- en tegenvallers Totaal

86 V

110 V

9.509 V

4.919 V

Toelichting op de voor- en nadelen. Lagere kapitaallasten (voordeel € 1.364.000) De rente- en afschrijvingslasten van investeringen (kapitaallasten) zijn in 2007 € 1.364.000 lager dan begroot. De verklaring is als volgt: 1.278.000 Netto voordeel op onderuitputting Diversen 86.000 Totaal 1.364.000 Het netto voordeel van € 1.278.000 op onderuitputting is als volgt tot stand gekomen: x € 1.000 Rente- en afschrijvingskosten investeringen

Bruto voordeel op onderuitputting kapitaallasten

1.629

Af :

voordeel kapitaallasten grondexploitatie

394

voordeel kapitaallasten rioleringen/begraafplaatsen

252

nadeel kapitaallasten parkeren

-295 351

Netto voordeel op onderuitputting kapitaallasten

282

1.278



De resultaten die zijn ontstaan op de kapitaallasten van grondexploitatie (€ 394.000 voordeel), van rioleringen (€ 252.000 voordeel) en van parkeren (€ 295.000 nadeel) worden verrekend met de betreffende reserves en voorzieningen en komen derhalve niet te gunste of ten laste van het resultaat. De afgelopen jaren is steeds gebleken dat er bij de rekening sprake was van een fors bedrag aan onderuitputting op kapitaallasten. Daarom is bij de opstelling van de primitieve begroting 2007 de onderuitputting van totaal ca € 1 miljoen per actief geraamd. Desondanks valt de netto onderuitputting op kapitaallasten € 1,3 miljoen hoger uit. In de Turap is een bedrag gemeld van € 0,7 miljoen. Het hierboven vermelde brutoresultaat van € 1,6 miljoen op kapitaallasten kan als volgt worden verklaard: Bij de grondexploitatie is sprake van minder toegerekende rentekosten. Hierdoor ontstaat een voordeel van € 394.000 dat ten gunste komt van de balans (grondvoorraden) en heeft derhalve geen invloed op het resultaat.

Bij rioleringen wordt het voordeel van € 215.000 op de post kapitaallasten vooral veroorzaakt door vertragingen in de uitvoering van de investeringen Bilgaard (€ 132.000) en Huizum-West fase 4 (€ 55.000). Omdat ook bij rioleringen eventuele resultaten worden verrekend met de voorziening riolering hebben deze geen invloed op het uiteindelijke rekeningresultaat.

In de begroting 2007 zijn geen kapitaallasten opgenomen voor de 4e laag Klanderij en de parkeergarage Oldehoofsterkerkhof omdat het de bedoeling was om deze objecten over te dragen aan de CV Parkeren. Op basis van fiscale overwegingen is in 2007 echter besloten om deze 2 objecten in beheer te geven bij CV Parkeren tegen betaling van een gebruikersvergoeding, hetgeen betekent dat de kapitaallasten ten laste komen van parkeren. De kapitaallasten zijn hierdoor € 496.000 hoger dan geraamd. Van de CV Parkeren is een niet geraamde gebruikersvergoeding ontvangen van € 823.000 ondermeer ter dekking van deze uitgaven. Tegenover het eerder gemelde nadeel van € 496.000 op kapitaallasten staat een voordeel van € 201.000 vanwege het later invoeren van betaald parkeren bij het WTC Expo en vervanging van parkeerautomaten. Per saldo is er op kapitaallasten bij parkeren sprake van een nadeel van € 295.000. Dit nadeel wordt verrekend met de reserve parkeren en heeft derhalve geen invloed op het rekeningresultaat.

De nieuwbouw van het HCL is ten opzichte van de oorspronkelijke begroting enigszins vertraagd. Er is voor 2007 wel gerekend op een volledige doorbelasting van kapitaallasten, maar uiteindelijk is de nieuwbouw per 1 januari 2008 gereed gemeld, waardoor ook pas vanaf deze datum afgeschreven wordt. Doordat het tempo van de investering achter liep ten opzichte van de oorspronkelijke begroting, heeft dit een voordelig resultaat van € 280.000 tot gevolg.

Door fasering in de investeringen voor de O&I Business Cases ontstaat een incidenteel voordeel van € 259.000.

Bij de buitendienst is sprake van een voordeel van € 216.000 op kapitaalasten. De in 2007 geplande aanschaf van tractie deels is doorgeschoven naar 2008 wat een voordeel heeft opgeleverd van € 178.000. Daarnaast vonden eind 2007 de laatste civieltechnische aanpassingen huisvesting buitendienst plaats waardoor de afschrijving nog niet is gestart. Dit laatste leidt tot een voordeel van € 38.000.

283



De latere uitvoering van de aanleg van kunstgrasvelden en de nieuwbouw van kleedaccommodaties op de complexen De Magere Weide en Kalverdijkje Noord heeft geleid tot een onderschrijding van de kapitaallasten met € 146.000.

Bij de bouw van 2 nieuwe multifunctionele centra in Westeinde en Camminghaburen is sprake van een onderschrijding op de kapitaallasten van € 86.000 omdat door diverse oorzaken pas in het voorjaar van 2008 met de bouw wordt gestart. Voor een nadere inhoudelijke toelichting wordt verwezen naar de bijlage “Externe rapportage majeure projecten”.

Diverse kleinere voordelen op de kapitaallasten bedragen per saldo € 328.000 voordelig.

De afgelopen jaren is er steeds sprake geweest van lagere dan begrote kapitaallasten. Onderstaande grafiek laat het verloop hiervan zien over de afgelopen 5 jaren.

Be sparing op re nte - e n afschrijv ingskoste n

4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2003

2004

2005

2006

2007

jaar

De bouw van het MFC Vrijheidswijk is, als gevolg van stagnerende grondtransacties, vertraagd tot uitvoering gekomen. Het gevolg daarvan is, dat de afgesproken bouwprijzen niet meer voldoende waren om de gestegen kosten te dekken. De extra kosten ten bedrage van € 548.000 zijn ieder voor de helft voor rekening van de Gemeente en Woonfriesland gebracht. In Turap II werd nog een voordeel gemeld van € 250.000 op kapitaallasten in verband met vertraging in de uitvoering van onderwijsinvesteringen. Apparaatskosten (voordeel € 386.000). Op de apparaatskosten is sprake van een voordeel van € 386.000. Dit voordeel wordt veroorzaakt doordat een bedrag van € 931.000 aan apparaatskosten is doorberekend aan investeringen, projecten en voorzieningen en dus niet ten laste van de exploitatie is gebracht. Hier staat tegenover dat er in 2007 ook extra personeel is ingehuurd ten behoeve van investeringen en projecten waardoor op de totale personeelslasten sprake is van een nadeel € 545.000. Rekeninghoudend met deze extra personeelskosten is er per saldo sprake van een voordeel op apparaatskosten van € 386.000 (€ 931.000 minus € 545.000). Overige verschillen. Programma Cultuur (1) Vervroegde realisatie van de taakstelling op cultuur (voordeel € 120.000). In 2004 is door de gemeenteraad een taakstelling opgelegd van € 272.000 op cultuur voor de periode 2005-2008. In de meerjarenraming is voor de periode 2006-2007 een bezuiniging van € 140.000 ingeboekt. In werkelijkheid zijn in 2007 de volgende structurele bezuinigingen gerealiseerd:

284



•

Stopzetting van subsidie aan de Stichting Westerkerk voor de exploitatie van Theater Romein (voordeel € 215.000); • Lagere gemeentelijke bijdrage aan het rijks- en het provinciaal Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 (voordeel € 33.000); • De overdracht van Pier Pander van het keramiekmuseum Het Princessehof naar het HCL (voordeel €12.000). Het vervroegd realiseren van de taakstelling op cultuur levert in 2007 in totaal dus een bezuiniging op van € 260.000, waarvan een bedrag van € 140.000 was ingeboekt. Hierdoor is een voordeel ontstaan van € 120.000. Programma Jeugd en onderwijs (2) Minder kosten kinderopvang (voordeel € 256.000) In 2007 is minder gebruik gemaakt van de regeling kinderopvang op basis van sociaal medische indicatie. Verder is in 2007 de regeling uitgebreid met 2 nieuwe doelgroepen: mantelzorgers en mensen die vrijwilligerswerk doen in het kader van re-integratie. Deze nieuwe doelgroepen hebben veelal pas in de tweede helft van het jaar gebruik gemaakt van de regeling. Tot slot is de daling van het aantal uitkeringsgerechtigden van invloed op de aanvragen voor kinderopvang. Bij Turap II werd een voordeel gemeld van € 200.000.

Lagere kosten leerlingenvervoer (voordeel € 165.000) Een tweetal ontwikkelingen heeft ertoe geleid dat een voordeel is ontstaan op leerlingenvervoer van € 165.000. In de eerste plaats is met de vorige vervoerder overeenstemming bereikt over de tariefstelling over de schooljaren 2003/2004 en 2004/2005. De eindafrekening is hierdoor € 125.000 lager was dan voorzien. Verder waren er bij aanvang van het schooljaar 2007/2008 gemiddeld ruim 30 kinderen minder die gebruik maakten van taxivervoer wat tevens een voordeel heeft opgeleverd van € 40.000.

Onderwijshuisvesting (voordeel €165.000) In 2007 zijn er 2 grote branden geweest te weten in de Buitenschool (Knoopstraat) en bij het Comenius (Schieringerweg). De kosten van het herstel van deze brandschades en van overige schadegevallen door vandalisme en storm bedroeg € 457.000. Omdat de gemeente eigen risicodrager is voor geringe schadegevallen (tot een bedrag van € 2.500) is in de begroting voor schadegevallen een bedrag geraamd van € 187.000. De kosten voor schades zijn in 2007 daarom € 270.000 hoger dan begroot. De uitkeringen van de verzekering naar aanleiding van deze (grote) schadegevallen leidden ook tot hogere dan geraamde opbrengsten van € 380.000. Per saldo is er dus een voordeel van € 110.000. Daarnaast is er een aantal geringere voordelen voor in totaal € 55.000 ondermeer op verzekeringspremies, OZB, beveiliging, exploitatie van gymnastieklokalen en gebruik van sportvelden.

Realisering Skatepark Hollanderwijk (€ 150.000 voordeel) De realisering van het Skatepark is in 2007 wederom vertraagd vanwege het feit dat de financiering nog niet rond is. Voorwaarde voor de aanvang van de bouw is dat de skateparkvereniging zelf sponsors werft voor een deel van de financiering. Op dit onderdeel zal een extra inspanning moeten worden gepleegd. Verwacht wordt dat eerst in 2008 met de bouw kan worden begonnen. Het voordeel van € 150.000 is ook gemeld in de Turap II.

Programma Economie en toerisme (3) Exploitatie panden vastgoed (€ 90.000 nadeel) Dit wordt vooral veroorzaakt door een lagere huuropbrengst voor de Westerkerk en het MFC Heechterp (€ 48.000). Daarnaast kon door tijdelijke leegstand van een aantal objecten minder energie worden doorberekend, nadeel € 30.000.

285



Programma Zorg en opvang (4) Programmakosten Wmo (nadeel € 844.000) De programmakosten Wmo bestaan uit de uitgaven die betrekking hebben op de voormalige Wvg (vervoer, hulpmiddelen en woningaanpassingen) en de uitgaven voor huishoudelijke hulp (HHH). Het budget dat daarbij hoort bestaat uit de bestaande budgetten voor de Wvg en het HHH-deel van de integratie-uitkering Wmo. Op het onderdeel voormalige Wvg is een overschrijding van € 915.900, op het onderdeel HHH is een onderbesteding van € 71.513. Het totale resultaat op programmakosten komt dan uit op € 298.000.

Kosten inburgering (voordeel € 87.000) Via de resultaatbestemming 2006 zijn extra middelen van € 430.000 beschikbaar gesteld ter aanvulling op inburgeringtrajecten en op de beperkte middelen voor multiculturele activiteiten. Daarvan is een bedrag van € 235.000 ingezet voor de uitvoering van het project "Prettig Kennismaken" door STINS en is € 20.000 extra beschikbaar gesteld voor Kleurrijk Beraad. Van de resterende middelen is een bedrag van € 51.500 ingezet voor diverse incidentele actuele integratieprojecten (zoals de door STINS in diverse achterstandswijken georganiseerde kookspectakels) en een bedrag van € 36.500 voor extra inzet op het gebied van vluchtelingen (ROA VVTV). Resteert derhalve een voordelig resultaat van € 87.000. In TURAP II werd nog een voordelig resultaat gemeld van € 170.000.

Projectvoorbereiding MFC’s In Turap II werd als gevolg van vertraging is de realisatie van de MFC’s een vrijval verwacht van € 100.000. Dit voordeel is in werkelijkheid blijkt niet gerealiseerd. Dit is veroorzaakt doordat in 2007 op het gebied van buurten clubhuiswerk een nadeel is ontstaan omdat het noodzakelijk was accommodatiebeheerders in te huren ten behoeve van de wijkcentra in Tjerk Hiddes (€ 30.000); Westenkwartier (€ 33.000) en de Lieuwe in Cammingaburen (€ 40.500).

Gebruiksruimte In Turap II werd verder in 2007 een voordeel gemeld van € 100.000 in verband met de ontvangst van een subsidie van de provincie voor gemaakte kosten in 2005 en 2006 ten behoeve van de realisatie van een gebruiksruimte. In het 2e halfjaar zijn kosten gemaakt voor maatschappelijke opvang, die ten tijde van het opstellen van de Turap II niet waren voorzien. Het grootste deel van deze kosten heeft betrekking op het onderzoek dak- en thuislozen en de voorbereiding van nieuwe projecten rond de uitvoering van de deconcentratie van de maatschappelijke opvangvoorzieningen.

Sociale teams In Turap II is in 2007 ten onrechte een voordeel gemeld van € 66.000. De hogere vaststelling compenseert de hogere kosten van de activiteit. De meerkosten zijn destijds ten laste van de voorziening BDU-MO gebracht. Deze kosten zijn achteraf alsnog gesubsidieerd en de extra subsidie is teruggestort in de voorziening.

Programma Werk en inkomen (5) Sociale Werkvoorziening (voordeel € 178.000) In 2007 heeft Leeuwarden via het gemeentefonds een toevoeging van circa € 178.000 ontvangen in verband met de motie Irrgang. Naar aanleiding van schriftelijke vragen van de SP fractie is op 13 maart besloten deze gelden te oormerken voor de sociale werkvoorziening. Aan Caparis NV is na de zomer 2007 opdracht gegeven om het project “Experimentele aanpak Wachtlijst Wsw” uit te voeren. Het opstarten van dit project heeft vertraging opgelopen en de uitvoering zal in 2008 plaatsvinden.

286



Agenda van de Toekomst (voordeel € 375.000) In het kader van de Agenda voor de Toekomst is er door het Ministerie van SZW een subsidie verleend voor de periode van 1 januari 2002 tot en met 31 december 2006. De subsidie is voor een extra impuls van activering en uitstroom door middel van casemanagement, de intensivering van de kinderopvang en intensieve activering van nieuwkomers. De subsidie is in 2007 afgerekend. De kosten waren lager dan het bedrag van de subsidie. In totaal valt er daarom € 375.000 vrij. In Turap II is reeds melding gemaakt van dit voordeel.

Kansen Zien en Benutten (voordeel € 211.000) Bij dit project is de subsidie gebaseerd op het aantal trajecten en het aantal deelnemers dat uitstroomt uit gesubsidieerde arbeid naar een reguliere baan. Door het maken van maatwerkafspraken met gesubsidieerde instellingen, het opstellen van de blijvers-, wachters- en vertrekkersystematiek en de inzet van procesmanagers is er extra uitstroom gerealiseerd. Voor deze extra uitstroom heeft Leeuwarden een bijdrage ontvangen uit de rijksregeling Kansen Zien en Benutten. De kosten van de ingezette instrumenten zijn lager dan de ontvangen rijksbijdrage. Dit resulteert in een voordeel van € 211.000. In Turap II is een bedrag gemeld van € 207.000.

Jaaroverschrijdende contracten werkdeel Wet werk en bijstand (nadeel € 486.000) In verband met de volgens het ministerie jaaroverschrijdende onrechtmatigheden, heeft het Ministerie van SZW een bedrag van € 486.000 ingevorderd. Pas tijdens de uitvoering van de wet en nadat de gemeente de re-integratiecontracten al had afgesloten, heeft het ministerie aangegeven dat van de ontvangen rijksvoorschotten de bijbehorende omzet binnen twee jaar gerealiseerd moet worden. Dit stelt de gemeente voor problemen omdat Leeuwarden vierjarige reïntegratiecontracten heeft afgesloten waarin een bevoorschottingssystematiek is afgesproken. De gemeente heeft in deze zaak beroep aangetekend tegen de invordering van het ministerie. De behandeling van de beroepszaak wordt in april 2008 verwacht.

Rijksbijdrage WWB inkomensdeel (voordeel € 2.758.000) Medio 2007 is bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een aanvraag voor een aanvullende uitkering over 2006 ingediend, omdat er in 2006 sprake was van een groter tekort op het WWB-inkomensdeel dan 10% van het rijksbudget en de gemeente aan de aanvullende voorwaarden voldeed. Het volledige tekort boven de 10%, totaal € 2.503.500, is dan ook eind december 2007 ontvangen. In Turap II is de mogelijke ontvangst van deze middelen al gemeld. Daarnaast is in 2007 een hogere rijksbijdrage van € 254.500 ontvangen voor het Inkomensdeel dan begroot. In Turap II werd nog uitgegaan van een nadeel van € 557.000.

Minder uitkeringen WWB inkomensdeel (voordeel € 2.192.000) In TURAP II is aangegeven dat eind 2007 naar verwachting een daling zou hebben plaatsgevonden van gemiddeld 300 bijstandsgerechtigden tot gemiddeld 3.675. Dit zou een besparing moeten opleveren van ruim € 2 miljoen. In werkelijkheid is het aantal gemiddeld aantal bijstandsgerechtigden uitgekomen op 3.674 bij een eindstand van 3.395 WWB klanten. De besparing op WWB-uitkeringen ten opzichte van de begroting is uitgekomen op een bedrag van € 2.192.000. In TURAP II werd uitgegaan van een voordeel van € 1.880.000.

Bijdrage WWB - werkdeel (voordeel € 300.000) Naast conjuncturele invloeden is deze daling in 2007 voor een belangrijk deel gerealiseerd door de start met het nieuwe concept de Werkacademie bij de sector sociale zaken. Daarvoor moest binnen de Werkacademie allereerst het startprogramma worden ingevoerd. Hiervoor zijn in 2007 extra kosten gemaakt voor een bedrag van € 150.000. Zo zijn ondermeer kosten gemaakt voor extra inhuur van extra personeel voor de vervanging van eigen medewerkers die aan de slag zijn gegaan voor de werkacademie, voor voorlichtingsfilms over de werkacademie, voor de manifestatie ‘Talent en werk’ en voor training en scholing. Om de werkacademie tot

287



stand te brengen is door veel medewerkers een grote inspanning geleverd. Hierdoor zijn er meer uren geschreven dan begroot was. De vergoeding uit het WWB-Werkdeel is daardoor rechtevenredig hoger uitgevallen en levert daardoor een voordeel op van € 450.000. Per saldo is er derhalve sprake van een voordeel van € 300.000.

IPW- project Ketenversterking (voordeel € 96.000) Binnen het Innovatie Programma Werk en bijstand (IPW)-project Ketenversterking is door de gemeente Leeuwarden de samenwerking in de keten tussen het lokale bedrijfsleven en reintegratiebedrijven versterkt. Andere deelnemers in de keten zijn het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) en de gemeentelijke sectoren Economische Zaken en Werk & Inkomen. De afrekening van de subsidie is deels op basis van gemaakte kosten en deels op basis van gehaalde prestaties (het plaatsen van personen op werk). De kosten die gemaakt zijn om de afgesproken prestaties te halen, zijn lager geweest dan het bedrag van de vastgestelde subsidie. Het voordeel is € 96.000.

Terugvorderingen WWB inkomensdeel (voor € 369.000) Een uitgevoerde scan voorliggende voorzieningen, extra inspanningen van de sociale recherche, het grote aantal beëindigde uitkeringen in 2007 en het innen van hogere toeslagen heeft geleid tot een hoger bedrag aan terugvorderingen. Hierdoor is een voordeel ontstaan van € 465.000. Naar aanleiding van de uitgevoerde scan is in 2007 aanvullend een bedrag betaald van € 46.000 voor de afgehandelde aanvragen, terwijl ook door de extra inzet van de sociale recherche Friesland aanvullende kosten zijn gemaakt voor een bedrag van € 50.000.

Langdurigheidstoeslag (nadeel € 162.000) Op grond van een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep is de doelgroep die in aanmerking komt voor een langdurigheidstoeslag verruimd. Deze langdurigheidstoeslag is bestemd voor mensen die in de afgelopen 5 jaar een van de volgende uitkeringen ontvingen: ABW/WWB (bijstand), ANW (Nabestaandenwet), IOAW of IOAZ. Ook arbeidsongeschikten (80 100%), waarvan is vastgesteld dat zij geen kansen meer hebben op de arbeidsmarkt, en gedeeltelijk arbeidsongeschikten die langer dan 5 jaar een aanvullende bijstandsuitkering krijgen kunnen in aanmerking komen voor de langdurigheidstoeslag. in TURAP II werd een kostentoename verwacht van € 130.000. Uiteindelijk is de overschrijding uitgekomen op een bedrag van € 162.000.

Energieservice lage inkomens (voordeel € 395.000) Op 30 oktober 2007 heeft het college besloten om alle huishoudens met een laag inkomen de energieservice aan huis aan te bieden. Dit betekent een energiebox met een aantal spaarlampen maar ook tips en advies van een adviseur. De aanbesteding zal in januari 2008 worden afgerond, waarna in februari 2008, nog in de winter, gestart kan worden met de energieservice. De middelen hiervoor stonden in 2007 in de begroting.

Programma Wonen (6) Leges bouwvergunningen (voordeel € 1.003.000) De hogere legesopbrengsten van bouwvergunningen zijn enerzijds veroorzaakt door een hogere uitgifte van het aantal bouwvergunningen en anderzijds door een aantal forse bouwplannen zoals 2e fase Zaailand (€ 285.000), 1e en 2e fase Provinciehuis (€ 447.000) en de bouw van een school aan de Robert Kochstraat (€ 145.000). In Turap II was een stijging van de bouwleges van € 1,7 mln voorzien. Het bedrag van € 1,7 miljoen is destijds bepaald door de meevaller zoals die ten tijde van de opstelling van de Turap II was gerealiseerd te extrapoleren naar het einde van het jaar. Thans blijkt dat deze extrapolatie te optimistisch is geweest.

288



Programma Infrastructuur en bereikbaarheid (7) Verhardingen (voordeel € 126.000) Het voordeel van € 126.000 is veroorzaakt door hogere legesopbrengsten voor het graven van sleuven (€ 100.000) en een bijdrage herstraatwerkzaamheden van een woningbouwvereniging. Programma Politiek bestuur (9) Pensioenvoorziening wethouders (nadeel € 212.000) De pensioenvoorziening voor wethouders is met een bedrag van € 212.000 aangevuld omdat de voormalige wethouders of hun nabestaanden in werkelijkheid langer leven dan op basis van de levensverwachtingstabel mocht worden verwacht. In verband hiermee gaat het ABP binnenkort werken met een nieuwe levensverwachtingstabel, waarin de leeftijd waarop mensen gemiddeld overlijden wordt verhoogd.

Naheffingsaanslag dienstauto (nadeel € 95.000) Door de Belastingdienst is een naheffingsaanslag opgelegd van € 95.000 voor het onjuist gebruik van de dienstauto. Over de achtergronden van de naheffingsaanslag is de gemeenteraad per afzonderlijke brief reeds geïnformeerd.

Programma Ruimtelijke ordening (12) Vrijval budgetten voor wijkmanagement (voordeel € 241.000) Door de vrijval van diverse budgetten wijkmanagement, waaronder het budget onvoorziene uitgaven, de organisatiebudgetten Wijkmanagement 2006 en 2007, de communicatie- en ondersteuningsbudgetten 2006 en 2007 en tenslotte de wijkpanelbudgetten is in totaal een voordeel ontstaan van € 241.000 Programma Algemene dekkingsmiddelen (15) Niet gerealiseerde taakstelling op bedrijfsvoering (nadeel € 557.000) Van de totale taakstelling op bedrijfsvoering (ongeveer € 4,9 miljoen ultimo 2007) is naar verwachting ongeveer € 4,4 miljoen tijdig is gerealiseerd. Ongeveer € 0,6 miljoen (om precies te zijn € 557.340) wordt niet volgens de eerdere prognose gerealiseerd maar met een jaar vertraging. Ten opzichte van de begroting levert dit dus een incidentele tegenvaller op van € 557.340. Deze is in Turap II er=reeds gemeld. De totale taakstelling van ongeveer € 4,9 miljoen zal eind 2008 volledig zijn gerealiseerd.

Zorg voormalig personeel (voordeel € 368.000) De FPU-regeling is per 1 januari 2006 door het ABP afgeschaft. Er is echter wel een overgangsregeling van toepassing voor medewerkers die aan bepaalde voorwaarden voldoen. De condities van deze overgangsregeling zijn beduidend minder dan de oude regeling. Hierdoor hebben veel minder mensen in 2007 gebruik gemaakt van de regeling dan begroot. Dit levert een incidenteel voordeel op van € 368.000. In Turap II is een voordeel gemeld van € 300.000.

Overgangsregeling levensloop/FLO Brandweer (nadeel € 113.000) Door de werkgever is een hogere bijdrage aan premie levensloop, ter financiering van de periode 59 tot 62 jaar van het FLO overgangsrecht, betaald dan geraamd. Deze hogere bijdrage is het gevolg van de invoering van de netto-spaarpolis voor de groep medewerkers die regulier niet genoeg levensloop op kunnen bouwen voor de periode van 59 tot 62 jaar omdat deze groep slechts levensloop kan opbouwen tot de vastgestelde maximumpremie van 12 % van de bezoldiging. De werkgever betaalt deze premie nu vooraf. In de oude situatie zou in het jaar waarin het tekort zou ontstaan dit door de werkgever aan moeten worden aangevuld. Daarnaast moest een lagere rekenrente worden gehanteerd dan de 4 % volgens het VNG rekenmodel waar in de begroting rekening mee was gehouden van uit is gegaan. In Turap II is reeds een bedrag gemeld van € 93.000.

289



Dividend Essent en BNG (voordeel € 314.000 ) Van Essent is eind 2007 een niet begroot interim-dividend ontvangen van € 271.000. Daarnaast valt het dividend van de BNG € 43.000 hoger uit dan geraamd.

Impuls sociale investeringen (voordeel € 283.000) Voor een gedeelte van het ISI-budget is in 2007 nog geen bestemming aangegeven. Dit leidt in 2007 tot een incidenteel voordeel van € 283.000. In de Turap II is rekening gehouden met een voordeel van € 258.000.

Lagere opbrengst OZB (nadeel € 228.000) De opbrengst van de OZB laat een nadeel zien van € 228.000 dat bestaat uit de volgende componenten: afwikkelen van de balansposten van de voorgaande jaren (nadeel € 302.000); • • hogere opbrengst 2007 in verband met. gunstige ontwikkelingen van het bouwvolume/areaaluitbreiding (voordeel € 145.000); • dotatie voorziening dubieuze belastingdebiteuren (nadeel € 71.000). Bij de Turap-II werd nog van een voordeel van € 100.000 uitgegaan. Het verschil komt doordat de WOZ-waarde zich minder gunstig ontwikkeld heeft dan eerder ingeschat. Dit zit vooral in te positieve aannames bij de areaaluitbreiding.

Lagere taxatiekosten Wet Woz (voordeel € 124.000) Doordat er meer interne en minder externe taxateurs in het kader van de Wet WOZ zijn ingezet is een voordeel van € 124.000 ontstaan. In Turap II is een voordeel gemeld van € 200.000.

Minder kosten uitbesteed werk (voordeel € 203.000) In 2007 is er voor een bedrag van € 203.000 minder uitbesteed. Zo werd minder werk uitbesteed voor O&I werkzaamheden.

Niet bestede middelen stelpost onvoorzien (voordeel € 140.000) Voor structurele middelen was in 2007 een bedrag beschikbaar van € 134.000 waarvan € 61.000 is ingezet. Voor incidentele middelen was een bedrag beschikbaar van € 205.000 waarvan een bedrag van €138.000 is ingezet. Resteert derhalve een bedrag van € 140.000.

Gemeentebrede voorziening dubieuze debiteuren (€ 159.000 nadeel) De gemeentebrede voorziening voor dubieuze debiteuren is op de juiste hoogte gebracht.De aanvulling is het gevolg van strengere interne richtlijnen voor de bepaling van de hoogte van de voorziening.

290


3.1.2

3.1 Financieel resultaat: Financiële overzichten

Financiële overzichten

Bij de primitieve begroting 2007 was sprake van een begroot nadeel van € 8.797.000 zonder de mutaties van reserves. Door per saldo een bedrag van € 11.645.000 te onttrekken aan de reserves resteerde er een begrotingsoverschot van € 2.849.000. Dit begrotingsoverschot is toegevoegd aan de Algemene Reserve. In onderstaand overzicht is weergegeven hoe het resultaat na mutaties van reserves zich ontwikkeld heeft na wijziging van de begroting en hoe dit er voor de rekening uitziet. x € 1.000 Begroting

Begroting

2007

2007

Rekening

primitief

na wijziging

2007

t.o.v. 1)

A.

Resultaat voor mutaties reserves

B.

Mutaties bestemmingsreserves

C.

Storting in algemene reserve in verband met verwacht voordelig begrotingsresultaat

D. Resultaat na mutaties reserves

Verschil begroting

8.797 N

9.755 N

290 V

10.045 V

11.646 V

14.878 V

14.342 V

536 N

2.849 N

5.123 N

5.123 N

0

0

0

9.509 V

9.509 V

1) Het in de rekening onttrokken bedrag aan reserves van € 14.342.000 bestaat uit een onttrekking van € 9.856.000 aan de Algemene Reserve voor incidentele ontwikkelingen (uitzettingen en inkrimpingen, nieuw beleid en ombuigingen) uit voorgaande beleidsplannen en een onttrekking van € 4.486.000 uit overige bestemmingsreserves. Het in de Algemene Reserve gestorte bedrag van € 5.123.000 betreft de storting van het structureel resultaat van € 3.300.000 en € 1.823.000 voor incidentele uitzettingen en inkrimpingen van het jaar 2007. ad. A. Resultaat voor mutaties reserves Voor mutaties in reserves is er sprake van een voordelig saldo van € 10.045.000 ten opzichte van de gewijzigde begroting. Dit resultaat is ontstaan door een voordeel op de lasten van € 12.580.000 en een nadeel op de baten van € 2.535.000. Onderstaande tabel laat zien hoe dit resultaat is opgebouwd per programma. x € 1.000 PROGRAMMA'S

Begroting 2007 primitief Lasten Baten

Begroting 2007 na wijziging Lasten Baten

Rekening 2007 Lasten Baten

001

Cultuur

10.042

253

10.651

793

10.315

917

002

Jeugd en onderwijs

41.710

24.714

39.525

23.311

40.602

25.206

003


40.239

37.807

57.095

57.516

45.746

44.925

004

Zorg en opvang

31.914

11.461

38.263

15.812

39.344

16.082

005

Werk en inkomen

91.172

69.960

91.346

69.666

91.316

76.181

006

Wonen

15.051

11.428

10.021

6.487

10.911

9.586

007

Infrastructuur/bereikbaarheid

26.153

6.492

25.387

6.661

23.791

6.841

008

Publieke dienstverlening

3.546

1.753

3.540

1.744

3.486

1.791

009

Politiek bestuur

7.956

361

8.282

361

8.727

390

010

Veiligheid, op. orde en handhaving

7.819

234

8.180

347

7.886

418

011

Sport

5.570

130

6.009

307

6.063

308

012


4.288

569

4.248

524

3.924

369

013

Milieu, energie en water

25.545

23.456

26.098

24.008

25.667

23.841

014

Woon- en leefomgeving

10.226

1.884

10.290

1.898

10.359

1.930

015


12.147

134.080

20.498

140.244

18.715

138.357

A. Totaal voor resultaatbestemming

333.378

324.581

359.432

349.677

346.852

347.142

Saldo voor resultaatbestemming

8.797

9.755

290

291



Ad. B Mutaties bestemmingsreserves In 2007 zijn ten laste respectievelijk ten bate van diverse bestemmingsreserves onttrekkingen (dit zijn dus baten voor de exploitatie) en stortingen (lasten voor de exploitatie) gedaan. In onderstaand overzicht worden deze mutaties per programma gespecificeerd. x € 1.000 PROGRAMMA'S 001

Begroting 2007

Begroting 2007

primitief Lasten Baten

na wijziging Lasten Baten

190

Kunst in de openbare ruimte

59

Mutaties Revolving Fund Leeuwarden

10

125

13

125

Mutaties reserve overschrijding BO

0

Mutaties reserve overschrijding SO

0 170

Bijdr res tbv skatepark Van Loonstr

21

0 0

170 160

Mut. reserves consolidatie Proloog

160 177

Bijdr res tbv regis meld huis geweld Mutaties reserves

55

55

300

300


Stimulering werkgel. (reserve)

270

450

Expl.panden Vastgoed (reserve)

004

190 59

Jeugd en onderwijs

Bijdr res tbv projectmanagement

003

2007 Lasten Baten

Cultuur

Bijdrage reserve tbv Cultuur

002

Rekening

Mutaties reserves grondexploitatie

1.463

Mutatie alg res. ivm winst erfpacht

136

1.736

270

450

270

50

20

50

4.677

1.859

3.787

136

355 2.420

114

Zorg en opvang

Mutaties Reserve tbv vluchtelingen

200

200

Mutaties reserve vrijwilligerswerk Mutaties reserve vrijwilligerswerk

113

Bijdrage reserve tbv Wet Inburgering 005

55

113

430

55 430

Werk en inkomen

Bijdrage tbv risico WWB Mut.Res. Fonds voor de Minima

27

27

27

Mut.Res. Fonds voor de Minima

308

313

311

410

410

Bijdrage reserve tbv de Minima 006

Wonen

Reserve BWS Onttrekking Reserve WSDV 007

009

85

444

1.683

1.743

1.425

1.743

2

65

2

Publieke dienstverlening Politiek bestuur

Mutaties Egalisatie Verkiezingen 010

76

1.722


Reserve parkeren 008

200 1.722

65

65


Mutaties reserves Stadswachten 011

160

131


Mutaties Res Herstructurering BNS Verrekeningen reserve wijkbudgetten 013


014


292

28

Sport

Bijdr res tbv sport 012

125

300

300

300


015



Mutaties Algemene Reserve

1.448

Stortingen/onttrekkingen SIOF

6.087

Mutaties Egalisatiereserve BTW

20.143

3.501

19.567

3.501

19.566

6.087

115

6.087

115

55

Bijschrijven rente reserves CS

916

2.354

utaties best.res. flankerend beleid

100

100

2.595 100

Mut. res.saldo. rek. baten en lasten Bijschrijven rente reserves WZ Mut.Res. L & P Gesub. Inst.

1.736

1.848 200

166

Mutatie reserves flankerend beleid Mutaties Algemene Reserve

2.098 1.674

166

366

166

366

104

55

104

55

82

48

Bijdrage reserve tbv Wet Inburgering Bijschrijven rente reserves SOB

-0

2.098

191

191 1.712

1.862

1.862

verrekening alg.reserve Functie980

15

15

15

18

verrekening reserves inv/pro f 980

191

6.069

55

7.051

Mutatie reserves BHP499 Bijschrijven rente reserves AZ

36 215

186 205

Mutaties overige res.via Bedrijfsv.

119

Mutaties overige reserves via IT

300

200

45

40

Mutaties Brandstormschadeverz.

45

39

Mutaties bijlengafonds

186 98 18

19

300

200

27

Mutaties overige reserves via JVZ

27

76

Muataties res. prog Dienstverlening

756

76 756

66

Mutaties overige res. via Burgerz. Mutatie egalisatie BCF

8

Mutaties overige reserves via FD

0

Mutaties reserve baatbelasting

1.308

Mutaties overige reserves via Com. Expl. rekening Flankerend Beleid

80

Bijschrijven rente reserves BW B. Totaal mutaties reserves

1.290

59 5

80

38.662

24.423

5

14.719

26.364

Saldo mutaties reserves

23.783

11.645

59

50

50

3 38.765

14.879

14.342

Zoals blijkt uit bovenstaande tabel is in 2007 per saldo een bedrag van € 537.000 minder aan bestemmingsreserves onttrokken dan was begroot. Op begrotingsbasis werd in 2007 rekening gehouden met per saldo onttrekkingen aan bestemmingsreserves tot een bedrag van € 14.879.000. In werkelijkheid is per saldo een bedrag van € 14.342.000 aan reserves onttrokken. Ad. C Verrekening resultaten met Algemene Reserve x € 1.000 Begroting 2007

Begroting 2007

primitief

na wijziging

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Rekening 2007 Lasten

Baten

Verrekening resultaten met Algemene Reserve

2.849

5.123

5.123

De geraamde storting in de algemene reserve van € 5.123.000 heeft ook daadwerkelijk plaatsgevonden.

293



Ad. D Resultaat na mutaties reserves x € 1.000 PROGRAMMA'S

Totalen voor mutaties reserves Totalen mutaties reserves

Begroting 2007

Begroting 2007

primitief

na wijziging

Rekening 2007

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

333.378

324.581

359.432

349.677

346.852

347.142

14.719

26.364

23.783

38.662

24.423

38.765

350.945

388.338

388.339

376.398

Storting in algemene reserve in verband met verwacht begrotingsresultaat Totaal mutaties reserves Rekeningsresultaat

2.849 350.946

5.123

5.123 385.907

9.509

Geconcludeerd kan worden dat het werkelijke voordelige rekeningsresultaat in 2007 € 9.509.000 bedraagt ten opzichte van de gewijzigde begroting. Voor mutaties reserves is sprake van een voordeel van € 290.000. Het voordeel wordt met name gerealiseerd doordat in totaal per saldo een bedrag van € 14.342.000 aan bestemmingsreserves werd ontrokken. Tot een bedrag van € 9.856.000 betreft dit een onttrekking aan de Algemene Reserve voor incidentele ontwikkelingen. Het resterende bedrag van € 4.486.000 betreft onttrekkingen aan bestemmingsreserves. Verder is het geraamde begrotingsresultaat voor 2007 ad € 5.123.000 daadwerkelijk in de Algemene Reserve gestort.

294



Ad. E Overzicht lasten en baten na mutaties reserves

PRG001

10.042

10.835

10.499

335

PRG002

Jeugd en onderwijs

41.710

39.695

40.970

-1.275

PRG003


42.109

62.228

49.968

12.261

PRG004

Zorg en opvang

31.914

38.375

39.456

-1.080

PRG005

Werk en inkomen

91.172

91.346

91.316

29

PRG006

Wonen

15.051

10.021

11.196

-1.176

PRG007


26.153

25.387

25.216

171

PRG008


3.546

3.540

3.486

54

PRG009

Politiek bestuur

8.021

8.347

8.792

-445

PRG010


7.819

8.180

7.886

295

PRG011

Sport

5.570

6.009

6.063

-54

PRG012


4.588

4.548

4.224

324

PRG013


25.545

26.098

25.667

430

PRG014


10.226

10.290

10.359

-69

PRG015


27.480

43.440

41.204

2.236

350.945

388.339

376.302

12.037

Begroting primitief

Begroting na wijziging

Rekening

x € 1.000 Resultaat

Totaal lasten 2007

Begroting primitief

Begroting na wijziging

Rekening

x € 1.000 Resultaat

PROGRAMMA'S Lasten 2007 Cultuur

PRG001

PROGRAMMA'S Baten 2007 Cultuur

253

993

1.120

127

PRG002

Jeugd en onderwijs

24.714

23.827

25.721

1.894

PRG003


39.993

59.845

47.700

-12.144

PRG004

Zorg en opvang

11.461

16.497

16.767

271

PRG005

Werk en inkomen

70.296

70.416

76.929

6.513

PRG006

Wonen

13.150

8.209

10.106

1.896

PRG007


8.174

8.403

8.584

181

PRG008


1.753

1.744

1.791

47

PRG009

Politiek bestuur

361

363

392

29

PRG010


234

472

447

-25

PRG011

Sport

130

466

439

-28

PRG012


569

524

369

-155

PRG013


23.456

24.008

23.841

-168

PRG014


PRG015

Algemene dekkingsmiddelen Totaal baten 2007

1.884

1.898

1.930

32

154.517

170.675

160.167

-10.507

350.945

388.339

376.302

-12.037

295


3.2

Balans

3.2.1

Balans

3.2 Balans: Balans: Balans

BALANS PER 31-12-2007 x € 1.000,--

Stand ultimo 2006

Stand ultimo 2007

VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Investeringen met een economisch nut Materiële vaste activa welke in erfpacht zijn uitgegeven

210.030

252.715

170.282

215.923

5.916

5.890

176.198 33.832

221.813 30.902

63.406

62.824

4.354 4.158 163 33

1.128 932 163 33

39.176 31.374 7.152 650

37.785 29.654 7.481 650

14.805 5.017 54

14.720 9.141 50

273.436

315.539

78.467

54.862

Niet in exploitatie genomen bouwgronden Bouwgronden in exploitatie Onderhanden werk Overige voorraden Vooruitbetalingen

75.371 -11.407 14.266 12 225

66.295 -12.774 837 3 501

Uitzettingen met een rentetypische looptijd < dan 1 jaar

31.074

41.209

14.991 16.083 0

18.288 12.921 10.000

194

138

12 84 98

14 73 51

12.910 8.705 4.205

10.555 4.909 5.646

Totaal vlottende activa

122.645

106.764

Totaal-generaal

396.081

422.303

Totaal materiële vaste activa met een economisch nut Totaal investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut

Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - gemeenschappelijke regelingen - overige verbonden partijen Leningen aan: - woningbouwcorporaties - deelnemingen - overige verbonden partijen Overige langlopende leningen Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd >= 1 jaar Bijdragen aan activa in eigendom van derden

Totaal vaste activa VLOTTENDE ACTIVA Voorraden

Vorderingen op openbare lichamen Overige vorderingen Verstrekte kasgeldleningen

Liquide middelen Kassaldo Frieslandbank Postbank

Overlopende activa Nog te ontvangen bedragen Overige transitorische posten

296


3.2 Balans: Balans: Balans

31-12-2007 x € 1.000,--

Stand ultimo 2006

Stand ultimo 2007

VASTE PASSIVA Eigen vermogen Reserves Algemene reserve Overige bestemmingsreserves Resultaat na mutaties reserves

Voorzieningen Voorzieningen

Vaste schulden Onderhandse leningen van: - binnenlandse banken en overige financiële instellingen - overige binnenlandse sectoren Waarborgsommen

Totaal vaste passiva

101.030

101.511

26.305 70.600

19.200 72.802

4.125

9.509

52.063

49.542

52.063

49.542

176.963

209.250

155.058 21.898

196.526 12.720

7

4

330.056

360.303

49.288

40.537

15.776 33.297 115 100

14.982 25.435 20 100

16.737

21.463

11.478 1.091 4.168

14.196 1.295 5.972

66.025

62.000

396.081

422.303

256.868 430

282.312 260

VLOTTENDE PASSIVA Netto-vlottende schulden met rentetypische looptijd < 1 jaar Crediteuren Banksaldo BNG Rekening-courantsaldo Overige schulden

Overlopende passiva Nog te betalen bedragen Vooruitontvangen bedragen Overige transitorische posten

Totaal vlottende passiva

Totaal-generaal Gewaarborgde geldleningen Leaseverplichtingen

297


3.2.2 Toelichting op

3.2 Balans: Balans: Toelichting op de balans

de balans

ACTIVA Vaste Activa De boekwaarden van de vaste activa zijn per balansdatum als volgt te specificeren: Specificatie vaste activa x € 1.000

Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste actia

Boek-

Boek-

waarde per

waarde per

01-01-2007

31-12-2007

210.030

252.715

63.406

62.824

273.436

315.539

Materiële vaste activa Ten aanzien van de materiële vast activa wordt onderscheid gemaakt tussen investeringen: - met een economisch nut; - in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut.

Overzicht materiële vaste activa x € 1.000 Omschrijving

- Materiële vaste activa met economisch nut - Materiële vaste activa welke in erfpacht zijn uitgegeven Totaal materiële vaste activa met economisch nut - Materiële vaste activa met maatschappelijk nut Totaal materiële vaste activa

298

Boek-

Boek-

waarde

waarde

1-1-2007

31-12-2007

170.282

215.923

5.916

5.890

176.198

221.813

33.832

30.902

210.030

252.715



Specificatie materiële vaste activa met een economisch nut (incl. erfpachtgronden) x € 1.000 Omschrijving

Boek-

Inves-

Desinves-

Afschrij-

waarde

teringen

teringen

vingen

waarde

1-1-2007

2007

2007

2007

31-12-2007

Boek-

Gronden: Erfpachtsterreinen

5.916

Recreatiegebieden

2.160

Gronden (onderwijs)

3.867

730

474

140

Overige gronden

1.665

874

Totaal gronden

14.082

1.844

126

- Erfpachtsterreinen

100

126

- Grond Zuidlanden (onderwijs)

505

- Grond Comenius (onderwijs)

225

- Newtonpark

140

- Kanaalweg

759

Cultuurgronden

100

126

5.890 2.160 4.597 614 9

2.530

9

15.791

Aankoop/Verkoop gronden:

- Prins Bernhardstraat

115

Totaal aan/verkoop gronden

Woonruimten

1.844

628

4

55.552

24.550

126

632

Bedrijfsgebouwen: Schoolgebouwen

67

2.720

77.315

382

19.846

390

7.810

32

4.843

39

636

212

5.656

Huisvesting gemeente: - stadskantoor

20.228

- verbouw en restauratie stadhuis

8.200

- nieuwbouw HCL

2.782

- brandweer

2.093

0

675

Overige gemeentelijke gebouwen: - stadsschouwburg "De Harmonie"

5.868

- creativiteitscentrum "Parnas"

1.699

179

33

1.845

- stadhouderlijk hof

2.274

41

5

2.310

- MFC Heechterp

1.019

- overige gemeentelijke gebouwen

3.862

1.096

Parkeergarages

2.209

Zwembaden Kalverdijkje/Blauwe Golf

8.731

Sporthallen, was- en kleedaccomm.

4.659

1.390

0

230

5.819

117.758

41.446

181

5.068

153.955

Totaal bedrijfsgebouwen

49

970

213

4.631

12.100

368

13.941

-3

395

8.333

114

Investeringen onderwijshuisvesting: - Comenius

9.895

- Piet Jelles

5.319

- Zuiderburen

2.789

- Nieuwbouw Buitenschool

2.640

- Palet

1.689

- Haydstraat

1.228

- Overige investeringen Totaal onderwijsinvesteringen

990

67

24.550

67

299



Overige investeringen bedrijfsgebouwen: - Parkeergar. "Oldehoofsterkerkhof"

12.100

- Nieuwbouw HCL

2.093

- Geluidbeperkende maatregelen "Parnas"

179

- Entree "De Beurs"

321

- Kelderbak Bierkade

195

- Aanpassing brandweereisen

144

- Groot Schavernek

117

- Sporthal Kalverdijkje

915

- Was- en kleedaccomm. LAC Frisia

385

- Overige investeringen Totaal overige investeringen bedrijfsgebouwen Totaal investeringen bedrijfsgebouwen

447

114

16.896

114

41.446

181

30

Grond-, weg en waterb. werken EN: Rioleringen

35.293

3.134

Parkeerhavens- en terreinen

768

2.674

Sportvelden Wiarda

251

Totaal grond weg- waterb. werken EN

36.312

5.808

30

422

37.975

90

3.352

6

245

518

41.572

299

1.963

1.338

3.661

Investeringen rioleringen: Riolering Bilgaard

2.301

Riolering Snekerkade

619

Overige investeringen rioleringen

214

Inv. betaald parkeren WTC-EXPO

2.674

Totaal inv. Grond, weg en waterb. Werken EN

5.808

Vervoermiddelen

1.406

30 30

856

Investeringen vervoermiddelen : Ladderwagen Brandweer

526

Overige investeringen

330

Totaal investeringen vervoermiddelen

856

0

1.231

401

Overige machines en installaties EN: Computers en software

4.169

Installaties HCL

765

Horecavoorziening Kalverdijkje

200

Parkeermeters en - automaten

171

Diverse machines en installaties EN Totaal ov. machines en installaties

765

19

612

652

5.152

2.667

49

854

401

5

195

27

163

136

1.128

1.506

5.912

Overige materiële vaste activa EN: Onderwijsvoorzieningen Inventaris HCL

160

377

Diverse materiële vaste activa EN

811

204

Totaal ov. materiële vaste activa

860

1.435

743 377

147

868

0

307

1.988

738

7.707

221.813

Investeringen: Maatregelen schadepreventie

711

Inventaris HCL

377

Klimaatbeheersing Hoofdwacht

85

Overge investeringen

262

Totaal inv.ov. materiële vaste activa EN Totaal materiële vast activa EN

300

1.435 176.198

54.060



Specificatie van investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut x € 1.000 Omschrijving

Boek-

Inves-

Desinves-

Afschrij-

waarde

teringen

teringen

vingen

waarde

1-1-2007

2007

2007

2007

31-12-2007

Boek-

Grond-, weg en waterb. werken MN: Wegen, straten en pleinen

23.735

5.679

7.710

20.867

Sportvoorzieningen

3.533

1.089

571

4.051

Kunstwerken

1.069

370

1.262

177

26

531

Aanleg Groene Stergebied Overige Totaal grond- weg waterb. Werken

837

557 196

287

29.090

7.425

837

298

185

9.867

25.811

149

1.877

Investeringen: Westelijke invalsweg

1.596

Ruiterkwartier

958

Kruispunten Spanjaardslaan

818

Fietsroute fase Noord

552

232

Groningerstraatweg Blitsaerd

300

42

Verbreding overweg Schrans

206

60

FEC-City

215

Huisvesting Buitendienst

263

Binnenring Zuid-Oost

155

Kunstgrasveld Rood Geel

577

Kalverdijkje

285

Kunstgrasveld LAC Frisia

168

Tunnel Oostergoplein

302

300


1.032

201

Totaalgrond, wegen waterb. werken MN

7.425

837

Overige machines en installaties MN: Verkeersregelinstallaties

1.883

Ring bewegwijzering

143 495

125

184

20

118

11

75

2.067

658

243

160

2.322

Ring bewegwijzering

495

125

Verkeerregelinstallaties

143

188

2.081

211

688

399

2.769

10.426

30.902

Diverse machines en installaties Totaal ov. machines en installaties

370

Investeringen:

Diverse machines en installaties MN

20

118

658

243

2.108

169

8

567

332

2.675

501

8

Onderwijskundige vernieuwingen Michaelschool

116

8

ISV Particuliere woningverbetering

308

Totaal invest. ov. mach. en installaties MN Overige materiële vaste activa MN: Onderwijsvoorzieningen Diverse materiële vaste activa MN Totaal Investeringen:


77

Totaal invest. ov. mat. vaste activa MN Totaal materiële vast activa MN

33.832

501

8

8.584

1.088

301



Financiële vaste activa De financiële vaste activa hebben betrekking op kapitaalverstrekkingen, verstrekte geldleningen door de gemeente, uitzettingen met een rentetypische looptijd van langer dan een jaar en bijdragen aan activa in eigendom van derden.

x € 1.000 Omschrijving van het actief

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-07

31 -12-2007

Kapitaalverstrekkingen door gemeente

4.354

1.128

Verstrekte geldleningen door gemeente

39.176

37.785

Overige langlopende leningen

14.805

14.720

5.017

9.141

54

50

63.406

62.824

Overige uitzettingen met rentetypische looptijd > 1 jaar Bijdragen aan activa in eigendom van derden Totaal financiële vaste activa

Specificatie van de kapitaalverstrekkingen door de gemeente x € 1.000 Omschrijving van het actief

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-07

31 -12-2007

Deelnemingen: Frisian Expo Center

3.300

0

Aandelenkapitaal Bank Nederlandsche Gemeenten

290

290

Aandelenkapitaal Fryslân Miljeu

261

261

Deelname BV Sport Leeuwarden

136

136

Aandelenkapitaal Essent

62

136

Aandelenkapitaal Caparis

54

54

Aandelenkapitaal diverse kleine deelnemingen

55

55

4.158

932

163

163

33

33

4.354

1.128

Totaal deelnemingen: Gemeenschappelijke regelingen: OLAF afvalinzameling Overige verbonden partijen: Deelname in kapitaal NV Stadsherstel Totaal kapitaalverstrekkingen door gemeente

Op 21 november 2006 is door de gemeenteraad besloten om van de deelneming in het Frisian Expo Center van het CV aandeel een bedrag van € 1.056.000 af te boeken ten laste van de algemene reserve in het kader van de balanssanering. Het restant van de deelneming zijnde een bedrag van € 3,3 miljoen is in 2007 omgezet in een rentedragende geldlening van 4%.

302



Overzicht van het verloop van verstrekte geldleningen door de gemeente x € 1.000 Omschrijving

Boek-

Verstrekte

Af-

Buiten-

Boek-

waarde

leningen

lossingen

gewone

waarde

1-1-2007

2007

2007

aflossing

31-12-2007

Woningbouwcorporaties: Leningen aan woningbouwcorporaties

31.374

1.720

29.654

Deelnemingen: Parkeergarages

7.027

Overige geldleningen

125

Totaal deelnemingen

7.152

329

7.356 125

329

0

0

7.481

Overige verbonden partijen: Geldlening GKB (werkkapitaal) Totaal verstrekte geldlingen

650

650

39.176

329

1.720

0

37.785

Overzicht van het verloop overige langlopende leningen x € 1.000 Omschrijving

Boek-

Verstrekte

Af-

Buiten-

Boek-

waarde

leningen

lossingen

gewone

waarde

1-1-2007

2007

2007

aflossing

31-12-2007

Overige langlopende leningen: Deposito ING

14.067

14.067

Geldlening SPL/VVV

150

50

Overige geldleningen

588

36

Totaal verstrekte geldleningen

14.805

0

86

100 553 0

14.720

Specificatie overige uitzettingen met looptijd > of =1 jaar x € 1.000 Omschrijving van het actief

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-07

31-12-07

Specificatie overige uitzettingen met looptijd > of = 1 jaar: Leenbijstand

4.300

Geldlening aan FEC

5.173 3.190

Krediethypotheken Bijstand

430

491

Leeuwarder restauratiefonds bij NRF

250

250

37

37

5.017

9.141

Waarborgsommen TPG/bedrijfsrestaurant Totaal overige uitzettingen met looptijd > of = 1 jaar

Specificatie bijdrage aan activa in eigendom van derden x € 1.000 Omschrijving van het actief

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-07

31-12-07

Vervangen sportvloer de Golle

54

50

Totaal bijdragen aan activa in eigendom van derden

54

50

303



Cambuur - Leeuwarden Op 15 januari 2005 heeft het college van B & W besloten om de renteloze leningen die in februari 2000 aan Cambuur - Leeuwarden zijn verstrekt om te zetten in een rentedragende lening onder gelijktijdige verlaging van de hoofdsom met € 100.000. Met Cambuur - Leeuwarden is verder afgesproken dat middels een sponsorovereenkomst de leningen afgelost worden.

Vlottende activa Tot de vlottende activa behoren voorraden, uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar, liquide middelen en de overlopende activa.

Specificatie vlottende activa: x € 1.000 Omschrijving van het actief

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-2007

31-12-2007

Voorraden

78.467

54.862

Uitzettingen met rentetypische looptijd < 1 jaar

31.074

41.209

Overlopende activa

12.910

10.555

194

138

122.645

106.764

Liquide middelen Totaal vlottende activa

Voorraden Specificatie van de voorraden x € 1.000 Omschrijving voorraden

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-07

31-12-2007

Grondvoorraden: - Gronden woningbouw

-3.975

- Gronden bedrijfslocaties

-7.432

-8.257 -4.517

- Niet in exploitatie genomen bouwgronden

75.371

66.295

Totaal grondvoorraden

63.964

53.521

Onderhanden werk

14.266

837

Overige voorraden

12

3

225

501

78.467

54.862

Overige voorraden:

Vooruitbetalingen Totaal voorraden

304



Het verloop van de boekwaarde van de gronden is als volgt te specificeren: Verloop van de grondvoorraden x € 1.000 Boekwaarde per 1 januari 2007

63.964

Bij: Planontwikkeling

1.159

Aankopen grond

3.577

Bouw- en woonrijpmaken grond

8.062

Exploitatie/tijdelijk beheer

3.657

Overige kosten

163

16.618 80.581

Af : Verkopen grond

19.692

Subsidies/bijdragen

7.368

Boekwaarde voorraad grond per 31 december 2007

27.060

53.521

Gronden woningbouw Het verloop van de voorraad gronden woningbouw is als volgt: x € 1.000 Boekwaarde voorraad gronden woningbouw per 1 januari 2007

-3.975

Bij: Complex Vrijheidswijk Centrum

213

Complex Hofsingel

27

Complex Willem Lorestraat

12

252

Af : Complex Vrijheidswijk Zuidwest

2.389

Complex Zuiderburen

2.145

Boekwaarde voorraad gronden woningbouw per 31 december 2007

4.534 -8.257

De negatieve boekwaarde per 31 december 2007 wordt gevormd door: Complex Zuiderburen

-5.782

Complex Vrijheidswijk Zuid West

-2.783

Complex Vrijheidswijk Centrum Totaal boekwaarde gronden woningbouw

309 -8.257

De belangrijkste mutaties doen zich voor in de complexen Zuiderburen en Vrijheidswijk Zuidwest. De mutatie in het complex Zuiderburen wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door grondverkopen in fase 2 en 3 alsmede de bijdrage uit de BLS-middelen. In het complex Vrijheidswijk Zuidwest wordt de mutatie in hoofdzaak veroorzaakt door het saldo van de grondtransactie met Nieuw Wonen Friesland. De complexen Willem Lorestraat en Hofsingel zijn per 31 december afgesloten. Het resultaat van het complex Hofsingel is verrekend met de voorziening verliesgevende complexen. Het saldo van deze voorziening is per 31 december 2007 nihil.

305



De contante waarde van de complexen woningbouw is nihil. Het verloop van de voorraden gronden Bedrijfslocaties is als volgt: x € 1.000 Boekwaarde voorraad gronden bedrijfslocaties per 1 januari 2007

-7.431

Bij: Compex Hemrik

1.508

Complex Newtonpark 4

2.614

Complex Businesspark fase 3

657

4.779

Af : Complex Leeuwarden Oost

633

Complex Businesspark fase 1 en 2a

595

Complex Businesspark fase 4

578

Compex Newtonpark fase 1

38

Diversen

21

Boekwaarde voorraad gronden bedrijfslocaties per 31 december 2007

1.865 -4.517

Gronden bedrijfslocaties De negatieve boekwaarde van € 4,5 miljoen per 31 december 2007 wordt bepaald door: Complex - Hemrik - Marnixveld/Bodeterein

-3.271 -855

- Businesspark fase 1 en 2a

-2.031

- Businesspark fase 3

-1.464

- Leeuwarden Oost

-827

- Newtonpark fase 1

-810

- Newtonpark fase 2

-657

- Businesspark fase 4

1.602

- Newtonpark 4 Totaal boekwaarde gronden bedrijfslocaties

Tussentijdse winstneming Overeenkomstig het raadsbesluit van 1 oktober 2007 is voor een bedrag van € 2,4 miljoen tussentijds winst genomen op de complexen De Hemrik (€ 1,4 miljoen), Businesspark 3 (0,9 miljoen) en Newtonpark 2 (€ 0,1 miljoen). Dit bedrag is toegevoegd aan de reserve grondbedrijf.

De toename van de boekwaarde bij het complex de Hemrik en Businesspark fase 3 wordt derhalve veroorzaakt door tussentijdse winstneming. De afname van de boekwaarde bij de complexen Businesspark fase 1 en 2a, Leeuwarden Oost en Businesspark fase 4 is veroorzaakt door de verkoop van bouwkavels. De toename bij Newtonpark 4 bestaat uit de kosten van woonrijp maken, een bijdrage aan het project persleiding en diverse overige werkzaamheden. De contante waarde van de complexen bedrijfslocaties bedraagt € 3,4 miljoen.

306

3.797 -4.517



Gronden niet in exploitatie Het verloop van de voorraad bouwgronden niet in exploitatie is als volgt: x € 1.000 Boekwaarde voorraad bouwgronden niet in exploitatie per 1 januari 2007

75.370

Af : Bijdragen complex Zaailand

6.694

Omgeving FEC

2.365

Diversen

16

9.075

Boekwaarde voorraad gronden bdrijfslocaties per 31 december 2007

66.295

De boekwaarde bedraagt per 31 december 2007 € 66,3 miljoen. Deze boekwaarde wordt voor voor € 63,8 miljoen bepaald door de grondbank De Zuidlanden.

Het restant van € 2,5 miljoen wordt hoofdzakelijk gevormd door de positieve boekwaarden van de complexen Wirdum Hekkemieden (€ 0,9 miljoen) omgeving FEC (€ 2,4 miljoen), Tri-modale terminal (€ 4 miljoen), Newtonpark 3 (€ 4,5 miljoen) en afgesloten complexen woningbouwterreinen (€ 1 miljoen). En negatieve boekwaarden op de complexen Leeuwarden-West (-/- € 0,8 miljoen, Nieuw Zaailand (-/- 6,7 miljoen), plankosten Zuidlanden (-/- 1,6 miljoen) en afgesloten complexen bouwterreinen (-/- 0,9 miljoen). De gronden in de grondbank Zuidlanden worden de komende 20 jaar overgedragen aan GEM De Zuidlanden CV. De afname van de boekwaarde met € 9 mln wordt met name veroorzaakt door: Complex - Bijdragen complex Zaailand

-6.694

- Omgeving FEC

-2.365

- Overig

-16

Totale mutatie boekwaarde gronden niet in exploitatie

-9.075

De mutatie bij het complex Zaailand is met name veroorzaakt door de Birk bijdrage (€ 3,5 miljoen) van het Rijk en een bijdrage uit het SIOF (€ 2,5 miljoen). In het complex Omgeving FEC is de verlaging veroorzaakt doordat de parkeervoorzieningen nu afzonderlijk worden verantwoord overeenkomstig het raadsbesluit van 17 december 2007. Bij de complexen Newtonpark 3 (€ 0,2 miljoen) en de Tri-modale terminal (€ 0,2 miljoen) heeft afwaardering plaatsgevonden naar marktwaarde.

Onderhanden werk Overzicht van het verloop onderhanden werk x € 1.000 Omschrijving

Onderhanden werk Totaal onderhanden werk

Boek-

inves-

Doorbe-

Bijdragen Bijdragen

Boek-

waarde

teringen

laste

van

reserves

waarde

1-1-2007

2007

kosten

derden

voorz.

31-12-2007

14.266

32.220

25.800

13.469

6.380

837

14.266

32.220

25.800

13.469

6.380

837

307



x € 1.000 InvesOmschrijving Nieuw Zaailand definitief ontwerp

Doorbe-

Bijdragen

Bijdrage

Overige

teringen

laste

van

reserve

reserves en

2007

kosten

derden

SIOF

voorzien.

6.764

3.500

2.500 -470

Revitalisering Leeuwarden West

5.733

2.462

4.509

Vernieuwen riolering Bilgaard

2.595

2.300

6

Persleiding Newtonpark

2.497

1.640

1.037

Oldegalieën

2.048 258

Reconstructie Spanjaardslaan

1.293

1.370

Oldehoofsterkerkhof Plein

1.274

37

Westelijke invalsweg

1.219

Kenniscampus

1.030

Parkeergarage Oldehoofsterkerkhof

960

2

1.020

581

Kernwinkelgebied Nieuw Zaailand

416

652

64

Herstructurering Vrijheidswijk

366

34

19

Klimaatplan 2003 - 2006

316

120

14

Uitvoering PvA begraafplaatsen

316

327

Herhuisvesting Bilgaard

304

Oostergoplein fietsvoorziening

290

Revitalisering Leeuwarden Oost-sport

240

98

118

164

293

303

300

Herinrichting Zamenhofpark

232

160

Invoering betaald parkeren WTC-Expo

212

215

MFC Camminghaburen

207

Binnenstad/Nieuwstad

63

Totaal onderhanden werk

-377

810 12.100

Nieuw Zaailand parkeergarage

Diverse projecten < 200.000

1.615

504

178 30

195

1.765

-55

3.264

3.888

1.350

270

324

32.220

25.800

13.469

4.725

1.655

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar x € 1.000

a. Vorderingen op openbare lichamen b. Verstrekte kasgeldleningen

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-07

31-12-07

14.991

18.288

0

10.000

c. Overige vorderingen: -

vorderingen op derden

8.358

5.923

-

belastingvorderingen

5.589

3.696

-

vorderingen bijstandsverlening

6.472

7.537

-

vorderingen hypotheekgarantie

341

Totaal uitzettingen met rentetypische looptijd < 1 jaar

306 20.760

17.462

Af voorziening voor : -

debiteuren bijstandsverlening

3.599

3.599

Geldlening St. SBL -

belastingdebiteuren

225

193

-

debiteuren hypotheekgarantie

341

306

-

overige

512

Totaal vorderingen met rentetypische looptijd < 1 jaar

308

443 -4.677

-4.541

31.074

41.209



Vorderingen op derden Onder de post overige vorderingen zijn ondermeer vorderingen opgenomen op: - Rabobank Vastgoed - Parkeergarages Leeuwarden - Sport Leeuwarden e.o.

€ 1,7 miljoen € 1,1 miljoen € 0,7 miljoen

De vorderingen op openbare lichamen betreffen hoofdzakelijk vorderingen op de: -

€ 13,4 miljoen € 1,5 miljoen € 0,6 miljoen € 0,3 miljoen € 0,3 miljoen

Belastingdienst in verband met te vorderen compensabele BTW Relaties Bestuurcommissie Onderwijs Samenwerkingsverband Noord-Nederland Provincie Fryslân Diverse gemeenten

Ouderdomsanalyse debiteuren x € 1.000

1 maand oud

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-2007

31-12-2007

16.888

15.204

2 maanden oud

2.988

4.096

3 maanden oud

784

789

4 tot en met 6 maanden oud

4.013

646

ouder dan 6 maanden

4.606

7.478

29.279

28.213

Ouderdomsanalyse excl. bijstandsdebiteuren Correctie bijstandsdebiteuren Totaal debiteuren

6.472

7.537

35.751

35.750

Verstrekte kasgeldleningen Voorzieningen voor dubieuze debiteuren Totaal uitzettingen < 1 jaar

10.000 -4.677

-4.541

31.074

41.209

Debiteuren ouder dan 6 maanden: Het bedrag aan debiteuren per 31 december 2007 ouder dan 6 maanden bestaat voornamelijk uit: -

Belastingdienst Noord Relaties Bestuurscommissie Onderwijs

€ €

4,7 miljoen 1,5 miljoen

Kasgeldleningen In de loop van 2007 is gebleken dat de geplande investeringen achterbleven. Daardoor was er sprake van een overliquide situatie. Op grond hiervan is € 10 miljoen als deposito uitgezet tegen een rente van 4,19% tot 4 oktober 2007. Deze deposito is verlengd tot 4 februari 2008 tegen een rente van 4,768%.

309



Liquide middelen

Specificatie liquide middelen x € 1.000 Omschrijving liquide middelen

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-2007

31-12-2007

Kasgelden

12

Rabobank

0

14

Frieslandbank

84

73

Postbank

98

51

194

138

Totaal liquide middelen

Overlopende activa Onder de overlopende activa worden onder andere opgenomen:

Specificatie overlopende activa x € 1.000 Omschrijving van het actief

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-2007

31-12-2007

Nog te ontvangen bedragen

8.705

4.909

Overige transitorische posten

4.205

5.646

Totaal overlopende activa

12.910

10.555

Specificatie nog te ontvangen bedragen: x € 1.000 Nog te ontvangen bedragen

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-2007

31-12-2007

Hulp huishouden (incl. eigen bijdrage)

0

985

Rijksbijdragen sociale zaken

0

559

427

446

0

373

Dividend Diverse inhoudingen sociale zaken Rente kapitaalverstrekking CV Parkeergarages Individuele vervoersvoorzieningen Rijksbijdrage BBZ

683

351

0

350

232

283

0

300

Nog op te leggen aanslagen belastingen

546

122

Vergoedingen zelfstandigen Fryslân

421

95

Min. van Financiën Algemene uitkering

340

13

Grondbank Zuidlanden

2.254

0

Doen!

1.192

0

ISV - II

1.163

0

308

0

Woonvoorzieningen

Financieel beheer Overige nog te ontvangen bedragen Totaal nog te ontvangen bedragen

310

1.139

1.032

8.705

4.909



Specificatie overige transitorische posten: x € 1.000 Omschrijving overige transitorische posten

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-2007

31-12-2007

Toegekende budgetten BWS

2.611

2.295

Overlopende rente woningbouwcorporaties

1.049

1.127

Renteopbrengst geldleningen Opbouw vakantierechten Diverse kleinere posten Totaal overige transitorische posten

537

537

0

1.687

8

0

4.205

5.646

Onder de overige transitorische posten is een bedrag opgenomen van ongeveer € 1,7 miljoen aan opgebouwde vakantierechten per ultimo 2007. Aan de passivazijde van de balans is onder de overige transitorische posten een bedrag van gelijke grootte opgenomen.

311



PASSIVA Eigen vermogen Het eigen vermogen bedraagt in totaal € 101,6 miljoen. Dit bedrag kan als volgt worden gespecificeerd: x € 1.000 Omschrijving reserve

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-2007

31-12-07

Algemene reserve

26.305

19.200

Overige bestemmingsreserves

70.600

72.802

4.125

9.509

101.030

101.511

Resultaat na mutaties aan/uit reserves Totaal reserves

Overzicht verloop van de algemene reserve x € 1.000 Stand algemene reserve per 1 januari 2007

26.305

Stortingen : Reguliere storting

680

Rentetoevoegingen

3.895

Rekeningresultaat 2006

2.053

Diversen

939 7.567

Onttrekkingen : Geraamd begrotingsresultaat 2007

5.500

Balanssaneringen

8.944

Diversen

228 14.672

Nettomutatie 2007

-7.105

Stand algemene reserve per 31 december 2007

19.200

Overzicht en verloop van de overige bestemmingsreserves x € 1.000 Boekwaarde Stortin-

Omschrijving van de bestemmingsreserve Reserve SIOF

01-01-07

gen 5.000 1.087

- storting t.l.v. algemene reserve 2007

283

- overige stortingen

246

- investerings/ontwikkelingsdeel SIOF

31-12-07

5.219 12.519

- rente en inflatie

13.159 640

5.477

- rentetoevoeging Bovenwijkse voorzieningen

kingen

16.153

- reguliere storting

Reserve BV Sport

Boekwaarde

14.756

- rentetoevoeging/jaarlijkse storting

Reserve magneetzweefbaan

Onttrek-

5.623 187

41

1.711

1.931

- bovenwijks Zuidlanden

245

- bovenwijks Blitsaerd

213

- rentebijschrijving

303

65

- revitalisering Leeuwarden Oost sport Grondexploitatie - tussentijdse winstopname - boekwinsten

312

10.709

12.415 2.400 698



- rentetoevoeging

578

- storting vrijval voorzieningen verliesgevende complexen

182

- bijdrage exploitatie en SIOF

882

- afboeking comples 55

719

- afwaardering Zwettepark/Newtonpark3

412

- overige onttrekkingen Parkeren

139 10.701

- resultaat exploitatie parkeren 2007

9.862 1.425

- rentetoevoeging

540

- herinrichting/archeologie Oldehoofsterkerkhof

2.513

- uitbreiding Blauwe Zone

172

- ringbewegwijzering

125

- div. stortingen en onttrekkingen Stadsvernieuwing

16

1.021

- afrekening Willem Loréstraat

85

- rentetoevoeging

75

- bijdrage aan Nieuw Zaailand

650

- bijdrage diverse stadsvernieuwingsprojecten Flankerend beleid

444 664

- rentetoevoeging

863 13

- storting meevallermicrosoftlicenties

300

- diverse kleinere stortingen

184

- reguliere storting

100

- onttrekkingen frictiekosten Reserve Baatbelasting Reserve dienstverlening

398 1.274

17 750

200

- diversen

7

118

- diversen

Kunst in de openbare ruimte Reserves Proloog Diverse bestemmingsreserves < € 500.000 Totaal overige bestemmingsreserves

1.486 24

- rente BWS 2007

Revolvingfund

136

1.348

- rentemutaties

Stimuleringsreserve Werkgelegenheid

0 421

- bijdrage 2007 project Call Centre

Reserve onvoorziene risico's ZZL

1.291

0

- incidentele middelen 2007

BWS Volkshuisvesting

10

1.955

82 1.252

64

567

280

2.860

90

0

251

3.115

197

86 1.316 359

488 2.950

13

238 3.312

1.692

605

733

1.564

70.600

17.047

14.845

72.802

313



Resultaat na mutaties aan/uit reserves x € 1.000 Resultaat rekening na mutaties aan/uit reserves

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-2007 Resultaat jaarrekening

31-12-2007

4.125

9.509

Het jaar 2007 is afgesloten met een positief resultaat van € 9,5 miljoen ten opzichte van de begroting. Voor een nadere analyse van het rekeningresultaat wordt verwezen naar de toelichting per programma en de toelichting op het resultaat in de jaarrekening. De specificatie van het resultaat kan als volgt worden weergegeven:

Specificatie rekeningresultaat per dienst x € 1.000 Bedragen

Dienst - Dienst Stadsontwikkeling - Dienst Welzijn - Dienst Algemene Zaken - Dienst Brandweer - Bestuur en concernstaf Totaal rekeningresultaat

Bedragen

2006

2007

2.355

2.004

650

6.593

1.160

1.094

183

-31

-223

-151

4.125

9.509

Voorzieningen Overzicht en verloop van de voorzieningen 2007 x € 1.000 Omschrijving van de voorziening Verliesgevende complexen

Boekwaarde

Stor-

Onttrek-

Boekwaarde

01-01-07

tingen

kingen

31-12-07

617

0

- vrijval voorzieningen

182

- afboeking verlies Hofsingel Diverse afgesloten complexen

435 941

- div. stortingen en onttrekkingen Werk en inkomen

1.041 352

252

3.028

4.767

- afwikkeling debiteuren WWB t/m 2007

896

- vernieuwingsbudget frictie realisatie taakstellingen

400

- vernieuwingsbudget uitvoeringsorganisatie

400

- afwikkeling afdrachten

332

- afwikkeling IOAZ/IOAW 2007

97

- afwikkeling Bbz 2007

256

- bijdrage motinoring WIW/ID

100

- diversen

30

Pensioenen voormalige bestuurders

1.952

573

166

2.359

Onderhoud gebouwen onderwijs

1.451

251

318

1.384

Geoormerkte rijksbijdragen Jeugd en onderwijs

2.193

1.746

- dagarrangementen en combinatiefuncties

148

- centrum voor jeugd en gezin

124

- regionale melden coördinatiefunctie voortijdig

119

- gemeentelijke onderwijsachterstanden

821

- diversen Bodemsanering - div. bijdragen - Bijdrage bodemprogramma 2007

314

70

87

1.314

1.176 31 169


Geoormerkte rijksbijdrage Werk en Inkomen


19.028

- ontvangsten ESF subsidies voorgaande jaren

17.161 440

130

- Agenda van de Toekomst

1.149

- Kansen Zien en Benutten

175

- IPW ketenversterking

157

- IPW werkgeversbenadering kosten 2007

131

- kosten WWB 2007

543

- diversen Onderhoudsvoorziening Vastgoed

22 1.394

1.948

- storting groot onderhoud

507

- corr. voorfinanciering Parnas

179

- groot onderhoud Voorziening openbaar vervoer Voorziening ISV-1

132 865

43

120

3.906

- particuliere woningverbetering

628

- herbouw Bilgaard

164

- bijdrage monumentenzorg

159

- diverse ontrekkingen BDU - Fysiek 2005 - 2009 GSB III

134 663

- bijdrage GSB middelen

1.648 1.747

- over de Bonke

125

- bijdrage aan GR21

500

- bijdrage aan bodemsaneringsprojecten

214

- div. onttrekkingen BDU - Economie 2005 - 2009 GSB III BDU - Sociale Integratie en Veiligheid GSB - III

173 661

371

250

3.106

782 4.014

- maatschappelijke opvang en overlastbestrijding

7.058

6.960

- OGGZ

2.383

2.279

- vrouwenopvang, Rietkerk, gezond in de stad

1.838

- Doen

1.824 1.091

- volwasseneneducatie

997

- GOA 2006 - 2009

943

- veiligheid

997 864 579

- jeugd- en veiligheid en flexibel jeugd- en jongerenwerk

1.237

547

- wet inburgering

1.270

93

- aanval op uitval

100

- voortijdige schoolverlaters (VSV-algemeen) Wijkbudgetten

788 2.821

316 857

- restant wijkbudgetten

706 344

- vrijval budgetten

246

- overige kosten dienstverlening derden

237

- kosten diverse wijkpanels

63

75

1.612

145

565

Wachtgeld voormalige bestuurders

668

49

260

457

Egalisatierekening afvalstoffenheffing

554

479

448

585

Voorziening FPU

Egalisatie rioleringen

2.162

- budget vervangingsprogramma riolering 2007

219 3.647

- budget resultaat

277

- gemeentelijke rioleringsplan 2007

5.858

- diversen Geoormerkte rijksbijdrage ZHS

46

580 654

- diversen Overige voorzieningen < € 500.000 Totaal voorzieningen

55

1.246

- heroïnebehandeling Afkoopsommen onderhoud graven

1.192

183

195

763

86

3.082

638

401

3.319

849

52.063

29.304

31.825

49.542

315



Overzicht van het verloop van opgenomen geldleningen door de gemeente x € 1.000 Omschrijving

Boek-

Opge-

Af-

Buiten-

Boek-

waarde

nomen

lossingen

gewone

waarde

1-1-2007

leningen

2007

aflossing

31-12-2007

Onderhandse leningen van: - binnenlandse banken en overige - overige binnenlandse sectoren Waarborgsommen Totaal verstrekte geldleningen

155.058

50.000

8.532

196.526

21.898

1.802

10.980

12.720

3

4

7 176.963

51.802

19.515

0

In 2004 is een fixe geldlening aangetrokken van € 26,7 miljoen van GEM de Zuidlanden CV tegen een rentepercentage van 3,9%. Per juli 2009 zal deze lening naar verwachting zijn afgelost. GEM de Zuidlanden CV is bevoegd om ten allen tijde tussentijdse aflossingsbedragen op te eisen. In 2007 is een bedrag van € 10,1 miljoen op deze lening buitengewoon afgelost. Op grond van de liquiditeitenplanning over het jaar 2006 en 2007 is in 2006 besloten om vanwege de lage rentestand alvast een 10 jarige lineaire geldlening ten bedrage van € 25 miljoen aan te trekken met als stortingsdatum 15 maart 2007 tegen een rente van 4,185 %. In nauw overleg met de Bank Nederlandse Gemeenten hebben wij toen onze geldleningenportefeuille geherstructureerd. Leningen met hoge rentepercentages zijn hierdoor gefinancierd met leningen die per saldo goedkoper werden. In totaal zijn 23 geldleningen voor een bedrag in totaal € 145,8 miljoen omgezet naar 1 geldlening tegen een rentepercentage van 4,74%. Onder deze leningen valt ook de geldlening ter grootte van € 25 miljoen die in mei 2006 is aangetrokken met als stortingsdatum 15 maart 2007. Als gevolg van deze herstructurering vertoont de gemiddelde rente een stabiel renteniveau. Op 22 maart 2007 is nogmaals een beroep op de kapitaalmarkt gedaan, gelet op de verwachte investeringen in de loop van het jaar. Er is opnieuw een 10 jarige lineaire geldlening ten bedrage van € 25 miljoen aangetrokken tegen een rente van 4,115%. De in 2007 verrichtte aflossingen hebben plaatsgevonden conform de vooraf vastgestelde aflossingsschema's van de diverse geldleningen. De aflossingsverplichtingen van de langlopende geldleningen voor 2008 bedragen in totaal € 10,9 miljoen.

316

209.250



Vlottende passiva Tot de vlottende passiva behoren de netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar en de overlopende passiva. Specificatie van de netto-vlottende schulden met een looptijd korter dan 1 jaar x € 1.000 Omschrijving soort lening

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-2007

31 -12-2007

- Crediteuren

15.775

14.982

- Banksaldo BNG

33.298

25.435

- Rekening-courant De Harmonie

115

20

- Overige kortlopende schulden

100

100

Totaal kortlopende schulden

49.288

40.537

Overlopende passiva Specificatie van de overlopende passiva x € 1.000 Omschrijving soort lening - Nog te betalen bedragen

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-2007

31 -12-2007

11.478

14.197

- Vooruitontvangen bedragen

1.091

1.295

- Overige transitorische posten

4.168

5.972

16.737

21.464

Totaal overlopende passiva

Specificatie nog te betalen bedragen x € 1.000 Nog te betalen bedragen

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-2007

31 -12-2007

Af te dragen loonheffingen

2.490

2.907

Diverse subsidieafrekeningen

1.585

2.231

Nog te betalen bedragen Sociale Zaken

1.239

1.106

Nog te betalen kosten WMO

936

Algemene uitkering Restitutie rijksbijdragen sociale zaken

904 586

896

Resultaat CV Parkeren

660

Lasten baatbelasting

557

Diverse subsidies onderwijs

566

Kenniscampus

735

540 535

Collectieve verzekering AV Frieso

444

Bijzondere bijstand om niet

416

Kosten afvalinzameling

309

315

Woningaanpassingen

244

244

Individuele vervoersvergoedingen

280

169

Leerlingenvervoer

323

161

Kosten WVG

401

65

BV Sport

417

0

Binnenstad/ Nieuwstad

236

0

Verhardingen

427

0

1.640

1.111

11.478

14.197

Overige nog te betalen bedrag < € 0,2 miljoen Totaal nog te betalen bedragen

317



Specificatie van de overige transitorische posten x € 1.000 Overige transitorische posten

Boekwaarde

Boekwaarde

01-01-2007

31 -12-2007

Overlopende rente

1.918

Toegekende budgetten BWS

2.249

1.818

Opbouw vakantierechten

0

1.694

Overige transitorische posten

1

3

4.168

5.972

Totaal overige transitorische posten

Onder de overige transitorische posten is een bedrag opgenomen van ongeveer € 1,7 miljoen aan opgebouwde vakantierechten per ultimo 2007. Aan de activazijde van de balans is onder de overige transitorische posten een bedrag van gelijke grootte opgenomen.

318

2.457


3.3

3.3 Verantwoordingsinformatie Specifieke uitkeringen

Verantwoordingsinformatie Specifieke uitkeringen

De bijlage Verantwoordingsinformatie Specifieke Uitkeringen 2007 is opgenomen in Bijlage II onder 3.3.

319


320

3.3 Verantwoordingsinformatie Specifieke uitkeringen


321


322


323


324

Kerngegevens middelen


Formatie Formatie 2007 ultimo 2007

Begroting

Rekening

2007

2007

955,7

934,7

Bedragen x € 1 miljoen Exploitatie: Exploitatielasten

376,4

Exploitatiebaten

385,9

Resultaat 2007

9,5

Balans: Activa: - Materiële vaste activa - Financiële vaste activa - Vlottende activa

252,7 62,8 106,8

Passiva : - Eigen vermogen

101,5

- Vreemd lang vermogen

258,8

- Vlottende passiva

62,0

325


Overzicht van de exploitatie naar programma’s voor bestemming

x € 1 miljoen Programma

Begroting Rekening na wijziging 2007 Lasten Baten Lasten Baten

Resultaat 2007 Lasten Baten

Saldo V Resultaat N 2007

001 Cultuur

10,7

0,8

10,3

0,9

0,3

-0,1

002 Jeugd en onderwijs

39,5

23,3

40,6

25,2

-1,1

-1,9

0,8 V

003 Economie en toerisme

57,1

57,5

45,7

44,9

11,3

12,6

-1,2 N

004 Zorg en opvang

38,3

15,8

39,3

16,1

-1,1

-0,3

-0,8 N

005 Werk en inkomen

91,3

69,7

91,3

76,2

0,0

-6,5

6,5 V

006 Wonen

10,0

6,5

10,9

9,6

-0,9

-3,1

2,2 V

007 Infrastructuur/bereikbaarheid

25,4

6,7

23,8

6,8

1,6

-0,2

1,8 V

008 Publieke dienstverlening

3,5

1,7

3,5

1,8

0,1

-0,0

0,1 V

009 Politiek bestuur

8,3

0,4

8,7

0,4

-0,4

-0,0

-0,4 N

010 Veiligheid, op. orde en handhaving

8,2

0,3

7,9

0,4

0,3

-0,1

0,4 V

011 Sport

6,0

0,3

6,1

0,3

-0,1

-0,0

-0,1 N 0,2 V

012 Ruimtelijke ordening

0,5 V

4,2

0,5

3,9

0,4

0,3

0,2

013 Milieu, energie en water

26,1

24,0

25,7

23,8

0,4

0,2

0,3 V

014 Woon- en leefomgeving

10,3

1,9

10,4

1,9

-0,1

-0,0

-0,0 N

015 Algemene dekkingsmiddelen Totaal

20,5

140,2

18,7

138,4

1,8

1,9

-0,1 N

359,4

349,7

346,9

347,1

12,6

2,5

10,0 V

Overzicht van de exploitatie naar programma’s na bestemming

x € 1 miljoen Programma

Begroting Realisatie na wijziging 2007 Lasten Baten Lasten Baten

Resultaat 2007 Lasten Baten

Saldo V Resultaat N 2007

001 Cultuur

10,8

1,0

10,5

1,1

0,3

-0,1

0,5 V

002 Jeugd en onderwijs

39,7

23,8

41,0

25,7

-1,3

-1,9

0,6 V

003 Economie en toerisme

62,2

59,8

50,0

47,7

12,3

12,1

0,1 V

004 Zorg en opvang

38,4

16,5

38,9

16,8

-0,5

-0,3

-0,3 N

005 Werk en inkomen

91,3

70,4

91,8

76,9

-0,4

-6,5

6,1 V

006 Wonen

10,0

8,2

11,2

10,1

-1,2

-1,9

0,7 V

007 Infrastructuur/bereikbaarheid

25,4

8,4

25,2

8,6

0,2

-0,2

0,4 V

008 Publieke dienstverlening

3,5

1,7

3,5

1,8

0,1

-0,0

0,1 V

009 Politiek bestuur

8,3

0,4

8,8

0,4

-0,4

-0,0

-0,4 N

010 Veiligheid, op. orde en handhaving

8,2

0,5

7,9

0,4

0,3

0,0

0,3 V

011 Sport

6,0

0,5

6,1

0,4

-0,1

0,0

-0,1 N 0,2 V

012 Ruimtelijke ordening

4,5

0,5

4,2

0,4

0,3

0,2

013 Milieu, energie en water

26,1

24,0

25,7

23,8

0,4

0,2

0,3 V

014 Woon- en leefomgeving

10,3

1,9

10,4

1,9

-0,1

-0,0

-0,0 N

015 Algemene dekkingsmiddelen

43,4

170,7

41,3

160,2

2,1

10,5

-8,4 N

388,3

388,3

376,3

376,3

12,0

12,0

0,0 V

Totaal

326


Exploitatie 2007 per programma. x 1 miljoen 160,0 lasten

140,0

baten

120,0

100,0

80,0

60,0

40,0

20,0

0,0 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15 programma

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Cultuur Jeugd en Onderwijs Economie en toerisme Zorg en opvang Werk en inkomen Wonen Infrastructuur en bereikbaarheid Publieke dienstverlening

9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.

Politiek bestuur Veiligheid, openbare orde en handhaving Sport Ruimtelijke ordening Milieu, energie en water Woon- en leefomgeving Algemene dekkingsmiddelen Onvoorzien

327


Overzicht lasten naar kostensoort

Kostensoort a. b. c. d. e. f. g. h.

Begroting

Personeelslasten Kapitaallasten Subsidies Uitkeringen Dienstverlening/uitbesteding van werk Grondexploitatie Overige goederen en diensten Mutaties reserves

bedrag x 1 miljoen

Totaal lasten na mutaties reserves

x € 1 miljoen Rekening

52,0 40,5 67,8 50,9 44,3 40,1 63,8 28,9

51,7 39,5 67,2 50,1 40,2 11,1 87,0 29,6

388,3

376,4

Overzicht lasten naar kostensoort 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0

328

a

b

begroting

rekening

c

d

e

f

g

h k oste nsoort


Overzicht baten naar opbrengstensoort

Opbrengstensoort

x € 1 miljoen Rekening

Algemene uitkering Doeluitkeringen Belastingen Rechten leges en retributies Huren en pachten Grondexploitatie Overige opbrengsten Mutaties reserves

103,6 112,5 30,1 16,9 8,3 23,9 54,4 38,7

103,6 123,0 29,9 18,4 7,7 19,3 45,2 38,8

Totaal baten na mutaties reserves

388,3

385,9

bedrag x 1 miljoen

a. b. c. d. e. f. g. h.

Begroting

Overzicht baten naar kostensoort 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 a

begroting

b

c

d

e

f

g

h k oste nsoort

rekening

329


Fysieke kerngegevens. *) Omschrijving

Begroting 2007

2007

Rekening 2006 2005

2004

A. Sociale structuur Aantal inwoners begin van het jaar waarvan : inwoners < 20 jaar inwoners > 64 jaar

92.231

92.342

91.817

91.749

91.354

20.679 13.378

20.599 13.402

20.490 13.363

20.625 13.251

20.572 13.169

Leerlingen. Basisonderwijs Speciaal onderwijs (SO/VSO) Voortgezet onderwijs

15.921 7.728 1.383 6.810

15.340 7.340 1.247 6.753

15.434 7.384 1.356 6.694

15.487 7.384 1.352 6.751

15.518 7.484 1.282 6.752

4.041

4.373

4.373

4.460

4.327

3.936 105

4.270 103

4.270 103

4.342 118

4.202 125

6.446 3.922 245 991 51 537 700

5.469 2.969 210 1.104 48 567 505 66

5.744 3.335 227 1.020 49 553 560

5.934 3.680 219 1.072 56 550 357

6.281 3.810 225 1.047 51 547 601

47.318

47.467

46.964

46.538

46.218

44.707 130 4 2.477

44.865 132 4 2.466

44.322 132 4 2.506

43.927 130 4 2.477

43.673 68 4 2.473

8.410

8.411

8.410

8.410

8.410

496 7.914

497 7.914

496 7.914

496 7.914

435 7.975

80 km 596 km 524 ha.

80 km 580 km 515 ha.

80 km 580 km 515 ha.

80 km 580 km 499 ha.

80 km 580 km 499 ha.

Aantal periodieke bijstandsgerechtigden waarvan : WWB I.O.A.W./I.O.A.Z. Werkgelegenheid WAO Waz Wajong militairen aantal WSW werknemers WWB gesubisdieerde arbeid WIA B. Fysieke structuur Aantal woonruimten voor de algemene uitkering : - woningen - wooneenheden - recreatiewoningen - capaciteit bijzondere gebouwen Oppervlakte in hectaren waarvan : - binnenwater - land Lengte van waterwegen Lengte van wegen Aantal ha. openbaar groen

*) Voor de kerngegevens zijn de CBS gegevens gebruikt die ten grondslag liggen aan de definitieve vaststelling van de algemene uitkering. De presentatie van deze getallen wijkt daardoor enigszins af van de begroting en van voorgaande jaren.

330


331

JAARSTUKKEN 2007 April 2008

Recommend Documents