Izegem verzekert met de nieuwe Topturnhal zijn reputatie op turngebied

in de kijker

Izegem verzekert met de nieuwe Topturnhal zijn reputatie op turngebied

Wie al eens met de auto op de Rijksweg ter hoogte van het voetbalstadion van Izegem passeert, zal het waarschijnlijk al zijn opgevallen. In een recordtempo is daar de splinternieuwe Topturnhal van Izegem verrezen. Niet het minst een markant gebouw met zijn schuine wanden, en een bezoekje binnen verheldert duidelijk waarom… Historiek Izegem heeft een rijk verleden in de turnsport. De oude turnhal van Izegem, een van de eerste in Vlaanderen, is namelijk al meer dan 50 jaar oud. Ooit was de turnhal van Izegem het neusje van de zalm in de turnwereld. Van over heel het land kwamen gymnasten er turnen. In zijn beginjaren oefende zelfs de topsportschool van Gent in Izegem. Intussen vertoonde de oude turnhal heel wat gebreken en eigenlijk was ze veel te krap geworden om op een verantwoorde en veilige manier te kunnen turnen. Bovendien verslond de oude zaal ongelooflijk veel energie.

De meerwaarde van het project werd de verzoening van tegenstellingen: indoor sport in combinatie met natuurlijke daglichttoetreding blijft een moeilijk huwelijk Het stadsbestuur aanhoorde de vraag van turnclub Gym Izegem vzw voor een nieuwe turnhal. Op initiatief van schepen Frank Duhamel, tevens een voormalig gymnast, startte het bestuur het dossier op voor de bouw van een splinternieuwe topturnhal naast de bestaande. Op deze manier wil Izegem zijn rijke geschiedenis in de turnsport

Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer

N° 228

voortzetten voor de toekomstige generaties. De turnsport is bovendien een ideale basissport van waaruit later diverse andere sportdisciplines kunnen worden beoefend. Het project werd ook ondersteund door de provincie WestVlaanderen, die eerder reeds subsidies gereserveerd had voor de ontwikkeling van bovenlokale topturnhallen. Ze subsidieerde uiteindelijk een zestal projecten waarvan dit in Izegem de laatste in rij was. Op 2 maart 2010 verscheen het bestek onder de vorm van een ‘algemene wedstrijdofferteaanvraag’ voor het “opstellen van het ontwerp en de uitvoering van een topturnhal” in het Belgisch Staatsblad. Dit bestek bundelde de eisen en de visie van de stad Izegem om op de site van het sportcentrum een nieuwe volwaardige topturnhal te bouwen aangrenzend aan de bestaande hal. Deze bijzondere procedure maakte het de opdrachtgever mogelijk om onmiddellijk zowel een ontwerper als een algemeen aannemer aan te stellen, zodat de realisatie enorm snel kon worden uitgevoerd. Het moest en zou een ambitieus project worden. Het bestek stelde naast zuiver programmatorische eisen ook bijzonder strenge eisen op vlak van energieprestaties, duurzaamheid en leefbaarheid. Daarbij werd gerefereerd

5

in de kijker

aan de rijkelijke natuurlijke daglichttoetreding in de bestaande oude turnhal, die ondanks al de ongemakken ook als een grote kwaliteit werd ervaren. Een banale bouwdoos zoals een volledige ‘black box’ werd door het bestuur uitgesloten want onleefbaar en geen relatie met de omgeving. De uitdaging bestond er dus in een zeer energiezuinige en leefbare turnhal te ontwerpen met indien mogelijk een natuurlijke daglichttoetreding. Daarnaast wilde het bestuur ook dat er grote raampartijen voorzien waren met zicht vanuit de sporthal naar de omgeving, om zo de wederzijdse betrokkenheid van zowel de gebruikers als de passanten te vergroten. Architecturaal concept: tegenstellingen verzoenen Algemene aannemingen Himpe nv uit Loppem, TV architecten Deryckere & Moerman uit Izegem en Studiebureau BM Engineering uit Roeselare bundelden de krachten en dienden een zeer competitief voorstel in. De meerwaarde van het project werd uiteindelijk de verzoening van tegenstellingen. Indoor sportbeoefening, en zeker turnsport, in combinatie met natuurlijke daglichttoetreding blijft namelijk een moeilijk huwelijk. Conventionele gevelopeningen om daglicht binnen te brengen, zoals ramen in de gevels en lichtstraten in het dak, zijn meestal hinderlijk voor de gymnasten. Er is kans op verblinding, er zijn storende contrasten en mogelijks te fel licht die de zichtbaarheid belemmeren. Toch wordt natuurlijk daglicht, zoals in de oude turnhal, als aangenaam ervaren. De architecten zochten een manier om die contradictorische eisen architecturaal te verzoenen en kwamen tot volgende oplossing. De effectieve turnzaal werd geïsoleerd van de nevenfuncties en de wanden van het bouwvolume van de turnhal lieten ze openklappen ten opzichte van de basisstructuur. Zo ontstond doorlopend rond de grote zaal een lichtstraat onder de kroonlijst die het natuurlijk licht laat weerkaatsen op de schuine binnenwanden naar de zaal toe (zie illustratie). Op die manier wordt de zaal op subtiele en natuurlijke wijze verlicht zonder de nadelen

van conventionele daglichttoetreding. Deze unieke manier van daglichttoetreding verhoogt aanzienlijk de leefbaarheid van de zaal en is zeer aangenaam voor de turners. Het helpt bovendien energie te besparen op kunstlicht. Op de twee korte gevels van het zaalvolume werden op het gelijkvloers ook grote raampartijen voorzien onder een grote beschermende luifel die uitzicht geven op het sportcentrum. Het concept werd zeer gesmaakt door de jury en de opdracht werd gegund. Materialisatie De bouwvolumes werden zoveel mogelijk rationeel en semi-industrieel opgevat: de grote zaal werd opgetrokken uit een betonkolommenstructuur met houten gelamelleerde hoofdliggers. Deze liggers en alle hulpstukken werden in het wit voorzien zodat er maximale reflectie van daglicht ontstond in de zaal. Voor de dakvloer werden tussen de liggers geïsoleerde stalen industriële sandwichpanelen gebruikt van 22 cm dik, die naast volledig zelfdragend ook direct afgewerkt zijn aan de binnenzijde. Daarop kwam dan een PVC-dakbekledingsmembraan.

De zaal wordt subtiel en natuurlijk verlicht zonder de nadelen van conventionele daglichttoetreding én er wordt energie bespaard op kunstlicht De schuine gevels van het zaalvolume werden tweeledig opgebouwd. De sokkel werd opgetrokken in solide betonnen sandwichpanelen die op dit niveau de ideale toepassing zijn naar duurzaamheid en vandalisme bestendigheid. De rest van de gevel is opnieuw voorzien in geïsoleerde stalen industriële sandwichpanelen van 20 cm dik die opnieuw het voordeel hadden over een grote lengte volledig zelfdragend en direct afgewerkt te zijn aan zowel binnen- als buitenzijde. De volledige lichtstraat steunt dan trouwens volledig op deze gevelpanelen. Deze industriële bouwmethode is eigenlijk zeer courant, afgezien van het feit dat ze schuin staan. Ze was echter ideaal voor dit project omdat op deze manier de grootste oppervlaktes direct waren afgewerkt eenmaal gemonteerd. De structuur van de tussenbouw werd iets traditioneler opgetrokken met metselwerk in volle betonblokken, maar ook hier werd het principe van ‘ruwbouw is afwerking’ toegepast. De buitenwanden werden opnieuw betonnen sandwichpanelen. De doorgedreven keuze voor industriële bouwmaterialen en -methodes hielp de bouwsnelheid op te trekken en het budget te beperken. De doorgedreven isolatiediktes in vloer, wand en dak zorgden bovendien voor een optimale energiescore. De lichtstraat werd volledig voorzien van superisolerende meerkamerige polycarbonaatplaatbeplating die ook nog eens het licht filtert. Het buitenschrijnwerk werd voorzien in hoogisolerend aluminiumschrijnwerk en hoogrendements dubbele beglazing.

6

I N D E KI J KE R

Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer

N° 228

7

in de kijker

Technieken

Technische fiche

Het studiebureau BM Engineering was van bij de start van het ontwerpproces betrokken bij het project en integreerde feilloos de technieken in het architecturale concept zonder aan de kwaliteiten te raken. De ventilatiekanalen werden namelijk mee ontworpen in de dikte van de ringbalk en lopen zo mooi uitbekleed quasi onzichtbaar rond de volledige zaal.

Start realisatie: 9 februari 2011 Einde realisatie: 29 september 2011

Door de doorgedreven isolatiegraad van het gebouw was er slechts een beperkte verwarmingsinstallatie nodig. De verwarming van de grote zaal gebeurt hoofdzakelijk door enkele stralingspanelen tussen de spanten gecombineerd met naverwarming van de ventilatielucht. De kleedkamers zijn verwarmd met convectoren. Zowel de verwarming als het sanitair warmwater wordt gestookt met een gasgestookte hoogrendementsketel.

Andere realisaties ontwerpers: • Sport- en ontmoetingscentrum ‘tSok te Izegem • Renovatie sporthal te Koksijde • Bedrijfsgebouw Global Suppliers nv te Izegem • Bedrijfsgebouw Jaro bvba te Izegem • Bedrijfsgebouw Donck A. & Zn nv te Rumbeke

Kostprijs Ruwbouw & afwerking: € 1.464.000 Sportinfrastructuur: € 382.000 Totale kostprijs: € 1.846.000 (excl. btw en erelonen)

Bouwtermijn De verlichting van de kleedkamer en sanitaire ruimtes wordt via aanwezigheidsdetectie gestuurd. De grote zaal kreeg energiezuinige projectverlichting die in drie lichtniveaus kan worden geschakeld, al naargelang het gewenste lichtniveau van de activiteit. Het hemelwater wordt maximaal gerecupereerd en gebruikt voor dienstkraantjes en spoeling van het sanitair. Turninfrastructuur De topturnhal heeft een oppervlakte van 1.250 m² en is voorzien van alle toestellen voor zowel Artistieke Gymnestiek Dames als Heren. Ze maakt zowel in het recreatieve domein als in dat van de topsport kwalitatief turnen mogelijk. Eurogym, de exclusieve verdeler van Gymnova-turntoestellen in Vlaanderen en Nederland verzorgde de volledige turninfrastructuur van deze zaal. De zaal is uitgerust conform de recentste internationale richtlijnen in de turnsport. Bovendien is deze infrastructuur identiek aan die van de Olympische Spelen in Londen.

Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer

N° 228

Bouwonderneming Himpe nv begon in februari 2011 met de werken en voltooide ze in slechts 120 werkdagen. De hal werd in een recordtempo gebouwd dankzij het uitgekiende ontwerp en een minutieuze voorbereiding en planning van de aannemer. Ze werd volledig gebruiksklaar opgeleverd inclusief de volledige opstelling van de turntoestellen in september 2011, wat trouwens ook een topprestatie mag worden genoemd. De turnhal werd officieel geopend op 21 oktober 2011. Er was een schitterende openingsdemonstratie van Belgische en wereldtoppers in aanwezigheid van minister van sport Philippe Muyters, de gedeputeerde Marleen Titeca-Decreane en de voorzitter van Gymfed Vlaanderen vzw Gilbert Vercammen. De toekomst De nieuwe hal zorgde ervoor dat het ledenaantal van de plaatselijke turnclub Gym Izegem een spectaculaire groei kent tot bijna 500 leden, een verhoging met bijna 50%. Bovendien was de sporthal in de voorbije maanden ook

9

in de kijker

al de ontmoetingsplaats voor allerlei wedstrijden. In mei plant de plaatselijke club er zelfs de organisatie van de succesvolle gymgala’s. Bovendien komt begin juni de nationale herenploeg van Oekraïne (5de op het voorbije wereldkampioenschap) zich in de Izegemse topturnhal voorbereiden voor de Olympische Spelen in London. Een hele eer voor de stad Izegem en voor de provincie, dat deze wereldtoppers net deze zaal uitkiezen om zich klaar te stomen voor het belangrijkste sportevenement ter wereld. Het gebouw met zijn openvallende gevels heeft nu al een haast iconische status. Izegem verzekert met deze investering zijn reputatie op turngebied. De ontwerpers bewijzen dat ogenschijnlijk utilitaire gebouwen op een creatieve en inventieve manier toch een absolute architecturale meerwaarde kunnen krijgen die direct resulteert in een betere sportomgeving en ongetwijfeld ook in sportieve topprestaties.

Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer

N° 228

Bouwheer/opdrachtgever: Stad Izegem Korenmarkt 10, 8870 Izegem Tel : 051/33.73.00 [email protected]

Ontwerpers: TV Architecten Deryckere & Moerman Vlietmanstraat 71, 8870 Izegem Tel: 051/30.76.64 [email protected]

Hoofdaannemer: Algemene ondernemingen Himpe nv Autobaan 16, 8210 Loppem Tel: 050/82.62.22 [email protected]

Studiebureau: BM Engineering Knapenstraat 5, 8800 Roeselare Tel: 051/20.06.65 [email protected]

11