24-03-2015
GEMEENTE DEN HAAG
INTEGRAAL VEILIGHEIDSPLAN DEN HAAG 2015-2018
Inleiding ............................................................................................................................................... 3 Overvallen en straatroof ................................................................................................................. 7 Woninginbraken .............................................................................................................................. 8 Heling............................................................................................................................................. 10 Veelvoorkomende vormen van criminaliteit................................................................................. 10 Haagse aanpak criminele jeugdgroepen en -netwerken............................................................... 11 Veiligheidshuis ............................................................................................................................... 13 Geweld........................................................................................................................................... 14 Spoor 2 Gebiedsgerichte aanpak in de stadsdelen ........................................................................... 18 Overlast in wijken en buurten ....................................................................................................... 20 Gebiedsgerichte Integrale Handhavings Acties ............................................................................. 26 Maatschappelijke onrust ............................................................................................................... 27 Radicalisering, polarisatie en jihadisme ........................................................................................ 27 Spoor 3 Bestuurlijke aanpak van ondermijnende criminaliteit ......................................................... 30 Gemeentelijk bureau BIBOB .......................................................................................................... 30 Regionaal Informatie-en Expertisecentrum Den Haag (RIEC Den Haag) ...................................... 31 Haags Economisch Interventie Team (HEIT) ................................................................................. 32 Mensenhandel en prostitutie ........................................................................................................ 33 Hennepteelt................................................................................................................................... 35 Grootschalige huisvesting van EU-arbeidsmigranten ter voorkoming van uitbuiting en overbewoning................................................................................................................................ 36 Kerntaken openbare orde en veiligheid ............................................................................................ 37 Coffeeshops ................................................................................................................................... 37 Evenementen ................................................................................................................................ 38 Jaarwisseling .................................................................................................................................. 39 Dierenwelzijn ................................................................................................................................. 40 Crisisbeheersing ............................................................................................................................ 41 Demonstraties ............................................................................................................................... 42 1
ADO Den Haag ............................................................................................................................... 43 Bewaken en beveiligen van personen, objecten en diensten....................................................... 43 Communicatie over veiligheid ...................................................................................................... 45 Bijlage 1 Overzicht ambities .............................................................................................................. 47 Financiën ....................................................................................................................................... 56
2
Inleiding Veiligheid is een basisvoorwaarde voor een aantrekkelijke stad. Het terugdringen en voorkómen van criminaliteit en overlast blijft dan ook een topprioriteit. De ambitie is dat Den Haag uitsluitend veilige wijken heeft waar bewoners, ondernemers en bezoekers van de stad zich veilig en welkom voelen. De criminaliteit en overlast zijn de afgelopen jaren aantoonbaar afgenomen en bewoners en ondernemers voelen zich veiliger in Den Haag. Een belangrijk uitgangspunt van de Haagse veiligheidsaanpak van de afgelopen jaren was “hard als het moet en zacht als het kan”. Onveiligheid en criminaliteit worden een halt toegeroepen met harde acties waar nodig. Dit gebeurt met een gebiedsgerichte, zichtbare inzet voor veiligheid in gebieden en op locaties waar criminaliteit en onveiligheid zich concentreren: de hot spots en de hot areas. Hierbij wordt gestreefd naar een optimaal effect door een goed afgestemde toepassing van bestuurlijke en strafrechtelijke interventies in combinatie met een pakket maatregelen gericht op nazorg en preventie. De mix van repressie, preventie en nazorg gecombineerd met een integrale benadering gericht op de groep (hot groups), de omgeving (hot spots) en het individu (hot shots) leidt tot een effectieve probleemgerichte aanpak. Deze aanpak moet er uiteindelijk toe leiden dat de buurt weer teruggegeven kan worden aan de bewoners. De wijkagent, het handhavingsteam, jongerenwerk, buurtwerkers, bewoners en ondernemers pakken daarbij gezamenlijk problemen aan op het gebied van veiligheid en leefbaarheid, in het streven naar normalisatie in een gebied. Deze benadering van veiligheidsproblemen heeft zich de afgelopen collegeperiode voltrokken langs drie sporen: 1. Aanpak van zware en veelvoorkomende criminaliteit; 2. Gebiedsgerichte aanpak met een probleemgerichte inzet in wijken en buurten in combinatie met een persoonsgerichte en groepsgerichte aanpak van overlastgevende en criminele jongeren, veelplegers en ex-delinquenten; 3. Stevige aanpak van georganiseerde criminaliteit, niet alleen strafrechtelijk maar vooral ook bestuurlijk. Deze aanpak werkt, getuige de positieve resultaten. Het totaal aantal misdrijven volgens het Wetboek van Strafrecht is in 2014 gedaald met 2,5% ten opzichte van 2013. Ten opzichte van 2011 is de daling van het totaal aantal misdrijven ruim 12%. De high impact crimes daalden ten opzichte van 2013 in 2014 11%. Uitschieters zijn straatroof met een daling van 20% en woninginbraak met een daling van 19%. Van de prioritaire delicten steeg alleen overval licht van 56 naar 59. Van de overige delicten springt diefstal van en uit auto’s in het oog met een daling van 24%. De overlastmeldingen daalden ten opzichte van 2011 ruim 5%. De gemeente, politie en Openbaar Ministerie zijn belangrijke veiligheidspartners. De burgemeester heeft exclusieve taken en bevoegdheden op het terrein van handhaving van de openbare orde en veiligheid. De nauwe samenwerking met het OM en de politie draagt bij aan de positieve resultaten. Zo wordt het samenspel met de selectietafel ZSM geïntensiveerd. Via ZSM zullen per 1 januari 2015 alle zaken worden behandeld tegen aangehouden en ontboden minderjarige en meerderjarige verdachten waarbij het onderzoek is voltooid en waarbij meteen tot een afdoening kan worden overgegaan. Dit bevordert dat bij dergelijke zaken een snelle en zinvolle afdoening plaatsvindt. Ook 3
blijft het OM zich sterk maken, in zaken die zich daarvoor lenen, voor afhandelingen met (onder meer) bijzondere voorwaarden, zoals bijvoorbeeld gebiedsverboden en contactverboden. De context van de zaak wordt meegenomen om samen met de partners te bekijken welk interventie het beste past bij de situatie, om zo bij te dragen aan een veiligere samenleving. Uit de veiligheidsanalyse op basis van de Integrale Veiligheidsmonitor(IVM), de jaarlijkse Veiligheidskaart, de veiligheidsscans per stadsdeel van de politie en de jaarlijkse leefbaarheidsscans van de stadsdelen blijkt dat de geprioriteerde sporen nog steeds actueel zijn. Dit beeld wordt bevestigd door informatie van de professionals in de stadsdelen, waaronder wijkagenten, jongerenwerkers, de accounthouders OOV en bewoners en ondernemers van Den Haag. De opbouw van het integrale veiligheidsplan voor de komende vier jaar verloopt daarom langs dezelfde drie sporen. Binnen dat kader benoemen we de thema’s en leggen we accenten die we voor de komende jaren het meest belangrijk vinden en waar we extra aandacht aan besteden in de vorm van beleidsontwikkeling, monitoring en toezicht en handhaving. De onderwerpen en thema’s die niet zijn geprioriteerd in de sporen worden uiteraard niet genegeerd. Hier wordt regulier op ingezet. Onze ambitie is dat Den Haag veilige wijken heeft waar bewoners, ondernemers en bezoekers van de stad zich veilig en welkom voelen. Daarbij zetten we in op het stimuleren van de eigen denk- en doekracht van de Hagenaars. Actief participeren en verbinden, daarin zit de ware veiligheid; de mate waarin je bereid en in staat bent om af te stemmen met je omgeving, tot een goede verstandhouding en afspraken te komen en zodoende zorg te dragen voor je eigen veiligheid. Dit betekent dat we prioriteit blijven geven aan het faciliteren van BITS, KVO’s, rolmodellen (met bijzondere aandacht voor jongeren), buurtschouwen en andere bewonersinitiatieven, die bijdragen aan het verbeteren van de veiligheid en de leefbaarheid. Hierbij sluiten we zoveel mogelijk aan op de stadsdeelorganisatie. De sector Stadsdelen & Wijken kent de straat, kent de buurt en heeft oog en oor voor wat er lokaal gebeurt. Ook het OM Den Haag stimuleert bewoners mee te doen, bijvoorbeeld via de burgerfora en een jongerenpanel. Zodoende benutten we de dynamiek, innovatie en creativiteit van de stad om problemen snel en slagvaardig aan te pakken. Gedurende de looptijd van dit werkplan kunnen zich relevante veiligheidsontwikkelingen voordoen die niet onder de vastgestelde prioriteiten vallen. Deze ontwikkelingen worden dan bezien als actuele veiligheidsproblemen. Hier zullen wij met alle veiligheidspartners alert en adequaat op reageren. Dergelijke acute veiligheidsproblemen vragen niet onmiddellijk om wijzigingen binnen de prioritering van het beleidskader maar om tijdelijke operationele/tactische prioritering die in de vorm van projecten aangepakt wordt. Mochten zich gedurende de looptijd van het plan structurele veranderingen voordoen, dan kan in overleg met de gemeenteraad gekozen worden voor andere prioriteiten. Bij het schrijven van dit plan is zo veel mogelijk rekening gehouden met de transities (zorg, werken jeugd) die op ons afkomen. Extern hebben de landelijke reorganisatie van de politie en de transitie van het Openbaar Ministerie (OM) uiteraard ook een directe invloed op de manier waarop bij het veiligheidsbeleid wordt samengewerkt. De uitdaging is om deze ontwikkelingen optimaal te benutten bij het lokale veiligheidsbeleid. Eén overheid voor veiligheid De minister van Veiligheid en Justitie (V en J), de gezagen (burgemeester en hoofdofficier van Justitie) zijn, elk vanuit de eigen bevoegdheid, gezamenlijk verantwoordelijk voor de veiligheid in 4
Nederland. Om deze gezamenlijke verantwoordelijkheid te bekrachtigen hebben de minister, de regioburgemeesters en de procureurs-generaal besloten een gemeenschappelijke veiligheidsagenda op te stellen, waarin zij aan de hand van gezamenlijk vastgestelde veiligheidsthema’s afspraken hebben gemaakt over ieders bijdrage aan de aanpak daarvan. De landelijke veiligheidsagenda 20152018 benoemt als prioriteit de thema’s ondermijnende criminaliteit, cybercrime, fraude, kinderporno en high impact crimes, waaronder de aanpak van jeugdcriminaliteit. Deze landelijke doelstellingen zijn vertaald naar de regionale niveaus in een regionaal beleidsplan. Op de eerste vier thema’s is sprake van landelijke doelstellingen, die in overleg tussen de minister en de regionale besturen (vertegenwoordigd door de regioburgemeesters) tot stand zijn gekomen. Bijzondere vermelding verdient cybercrime. Den Haag moedigt de ontwikkeling aan dat steeds meer internationale organisaties op het gebied van cyber security zich vestigen in de regio. In februari 2013 opende The Hague Security Campus zijn deuren, waarbinnen bedrijven, overheden en kennisinstellingen samenwerken aan de ontwikkeling van producten om de wereld veiliger te maken. De aanwezigheid van de vele bedrijven gespecialiseerd in cyber security maakten dat de organisatoren van de Global Cyber Space Conference, die in april 2015 plaatsvindt, voor Den Haag hebben gekozen. De doelstellingen op het gebied van High Impact Crimes zijn bottom-up vanuit de regio’s geformuleerd. Dat sluit goed aan bij de rol en verantwoordelijkheid van het gezag. In het regionaal beleidsplan komen de landelijke prioriteiten en de lokale prioriteiten van de regiogemeenten bij elkaar. Het regionaal beleidsplan bevat ook de sterkteverdeling van de politie over de onderdelen van de regionale eenheid. Voor de Eenheid Den Haag is het concept Regionaal Beleidsplan 2015-2018 op 30 juni 2014 door het Regionaal Bestuurlijk Overleg van de eenheid, bestaande uit de 32 burgemeesters van de eenheid, de hoofdofficier van Justitie en de eenheidsleiding, vastgesteld. Dit beleidsplan is ter consultatie aangeboden aan de gemeenteraad(RIS276470). De regionale prioriteiten zijn geweld, woninginbraken, jeugdoverlast en – criminaliteit en overlast en maatschappelijke onrust. De Haagse gemeenteraad onderschreef het Regionaal Beleidsplan 2015-2018 van de eenheid Den Haag. Het RBP 2015-2018 is op 20 november 2014 definitief vastgesteld door het Regionaal Bestuurlijk overleg. De lokale prioriteiten en ambities van het integrale veiligheidsplan sluiten aan op de landelijk en regionaal geprioriteerde thema’s. Lokale verankering politie Met komst van de nationale politie is het gezag op lokaal niveau ongewijzigd gebleven. De burgemeester en de hoofdofficier van Justitie houden het gezag over de politie. Zij maken in de driehoek afspraken over de lokale prioriteiten en criminaliteitsbestrijding. De keuze welke veiligheidsvraagstukken worden aangepakt, staat hierbij centraal. Hierbij zijn de lokale prioriteiten die de gemeenteraad in het integraal veiligheidsplan vaststelt leidend. In Den Haag is het de gewoonte dat de driehoek tenminste eenmaal per jaar in een werkbespreking met de raadscommissie van gedachten wisselt over de veiligheidsontwikkeling. Ook heeft de driehoek in de Stuurgroep Veiligheid en Leefbaarheidshandhaving periodiek overleg met de betrokken wethouders over veiligheids- en leefbaarheidsproblemen in de stadsdelen. Dit is belangrijk omdat veiligheidsbeleid verder reikt dan de traditionele zorg van de burgemeester voor de openbare orde en steeds meer een collegebrede aangelegenheid is geworden, naast leefbaarheid zijn met name zorg maar ook bijvoorbeeld onderwijs hierbij betrokken beleidsvelden.
5
De (regionale) politie Eenheid Den Haag heeft een sterke lokale worteling. De eenheid Den Haag is verdeeld in 7 districten, waarvan drie samen de stad Den Haag beslaan: Den Haag Centrum, Den Haag West en Den Haag Zuid. Alle districten bestaan uit een aantal basisteams, een flexteam en de districtsrecherche. De 11 Haagse basisteams komen qua verzorgingsgebied grotendeels overeen met de vroegere wijkbureaus van het korps Haaglanden. Wijkagenten vormen de spil van de basisteams en zijn het gezicht van de politie voor de wijk. Den Haag heeft 142 wijkagenten, wat neerkomt op één wijkagent per 3.500 inwoners. Dit is méér dan de landelijke norm van één wijkagent per 5.000 inwoners. De Eenheid Den Haag kent van alle eenheden de meest fijnmazige basisteams, en de wijkagent zal onverminderd aanwezig blijven in de Haagse wijken. OM Den Haag betrekt burgers bij strafvordering Sinds 2010 organiseert het OM burgerfora over strafvordering bij uiteenlopende delicttypen. Burgers krijgen een fictieve strafzaak voorgelegd en daarbij wordt gevraagd welke straf zij de dader zouden geven. Doel van deze burgerfora is zowel consulteren (input verzamelen voor het aanpassen van bestaande en het opstellen van nieuwe richtlijnen) als communiceren (uitleg geven over het OM en het strafvorderingsbeleid). De fora vinden één- tot tweemaal per jaar plaats op 3 a 4 parketten (roulerend). Naast het peilen van de mening via burgerfora worden ook landelijke enquêtes uitgezet. Het Openbaar Ministerie Den Haag is het enige parket dat ook een apart jongerenpanel organiseert waarvoor leerlingen van diverse middelbare scholen uit Den Haag en de regio worden uitgenodigd om in gesprek te gaan over strafeisen. Jaarlijks wordt, in nauw overleg met de Landelijke Commissie Strafvordering van het OM, aan de hand van de gekozen thema’s bekeken of en welke burgerfora en/of jongerenpanels OM Den Haag organiseert. Regionale ontwikkelingen Onveiligheid en criminaliteit houden geen rekening met gemeentegrenzen. Alleen al daarom is regionale samenwerking een must. Den Haag heeft binnen de eenheid Den Haag een voortrekkersrol omdat Den Haag, als grootste stad binnen de Eenheid Den Haag, ervaring heeft met alle grootstedelijke problematiek. Binnen de eenheid zal de regionale samenwerking steeds verder vorm krijgen. Het Veiligheidshuis en het RIEC hebben in de afgelopen periode al invulling gegeven aan deze regionale oriëntatie en gaan daarmee door. Ook het HEIT draagt hieraan bij; in 2015 zal het HEIT een aantal Chinese massagesalons in een aangrenzende gemeente controleren. Binnen de politie-eenheid Den Haag is, evenals in andere regionale politie-eenheden, een samenwerkingsverband opgericht om de regionale activiteiten tussen politie, OM en de gemeenten binnen de eenheid te coördineren. Voor de eenheid Den Haag is dat het ‘Regionaal Samenwerkingsverband Integrale Veiligheid’, (het RSIV) dat wordt voorgezeten door de regioburgemeester. In opdracht van het Regionaal Bestuurlijk Overleg (RBO) heeft het RSIV het hierboven genoemde Regionaal Beleidsplan 2015-2018 van de eenheid Den Haag opgesteld. De concrete activiteiten worden uitgewerkt in jaarplannen, die eveneens aan het RBO ter vaststelling worden voorgelegd. Het vertalen van de ambities uit het RBP en het (al dan niet) invoeren van de binnen het samenwerkingsverband ontwikkelde producten vindt op lokaal niveau plaats. Het primaat voor de veiligheidszorg ligt immers op lokaal niveau. Uitgangspunt is dat de regionale kaders die geschetst worden in het RBP, ten dienste staan van de versterking van de lokale veiligheid. Dit RBP zal in praktische ontwerp-voorstellen en formats worden uitgewerkt zodat met name de lokale partners hun voordeel hiermee kunnen doen. Dit stemt overeen met het uitgangspunt dat de regionale kaders uit het RBP ten dienste staan van de versterking van de lokale veiligheid. 6
De Veiligheidsregio Haaglanden (VRH) is een regionaal samenwerkingsverband tussen de 9 gemeenten in Haaglanden, de politie-eenheid Den Haag, de Brandweer Haaglanden en de GHOR, waarin gezamenlijke taken worden verricht op het terrein van openbare orde, veiligheid, hulpverlening en rampenbestrijding en crisisbeheersing. Eens per vier jaar wordt het ontwerp Regionaal Beleidsplan van de VRH aan de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten voor een zienswijze voorgelegd (RIS 278882). Dit plan heeft op de onderdelen crisisorganisatie en fysieke veiligheid een eigen ritmiek en planvorming en maakt om die reden in beperkte mate deel uit van dit integrale Veiligheidsplan.
Spoor 1 Aanpak van high impact crimes High impact crimes (straatroof, overvallen, woninginbraak en geweld) hebben ingrijpende gevolgen voor de slachtoffers en ondermijnen het veiligheidsgevoel in wijken en buurten. Deze vormen van criminaliteit moeten met kracht worden bestreden. De aanpak van de afgelopen jaren kenmerkt zich door een scherpe focus op deze delicten, waarbij alle partners inzetten op het vergroten van heterdaadkracht, opsporing, vervolging, slachtofferhulp, preventie, voorlichting en een persoonsgerichte aanpak. Het OM neemt deze onderwerpen hoog op en overvallers en woninginbrekers worden ook door het OM stevig aangepakt. Deze werkwijze is effectief, getuige de behaalde resultaten. In Den Haag daalt het aantal woninginbraken scherp. In 2013 werd er 3.272 keer ingebroken in Den Haag, in 2014 was dit 2.644. Dit betekent een daling van 19% ten opzichte van vorig jaar. In 2013 was de verdachtenratio1 woninginbraken 15%. Hiermee is de doelstelling uit de vorige beleidsperiode om de verdachtenratio uit 2011 (11,1%) te verbeteren ruim gehaald. De resultaten op het delict straatroof zijn eveneens positief. De verdachtenratio straatroof was in 2013 maar liefst 93% (doelstelling 45% in 2015). Het aantal straatroven is in 2014 20% minder dan in 2013 (absolute aantal is 413, doelstelling was 549 in 2015) en de verdachtenratio straatroven was in 2013 50% (doelstelling 2015 is 40%). De goede resultaten over 2014 zijn aanleiding om de ambities op de high impact crimes woninginbraak en straatroof ten opzichte van het concept integraal veiligheidsplan (RIS 276862) aan te scherpen, in die zin dat we in de periode vanaf 2014 ieder jaar het aantal woninginbraken en straatroven willen terugdringen ten opzichte van het aantal in het jaar ervoor. De ontwikkeling van de overvallen laat over meerdere jaren een dalende trend zien. In 2013 waren er 56 overvallen tegen 60 in 2012. In 2014 waren dit er 59; een lichte stijging dus. De doelstelling uit het vorige Veiligheidsplan om het aantal overvallen van 2011 (93) in 2015 met 10% te laten dalen is daarmee ruimschoots gerealiseerd. Echter, voor de nieuwe beleidsperiode betekent dit dat de aanpak van overvallen geïntensiveerd moet worden. We houden vast aan de eerder vastgestelde ambitie van een daling van 7% in 2018 ten opzichte van het aantal in 2013.
Overvallen en straatroof Uit de misdaadstatistieken blijkt dat de overvalcriminaliteit in de ‘donkere’ maanden - oktober tot en met maart - toeneemt. Sinds 2010 vindt in die periode op basis van een probleemanalyse van de politie het Donkere Dagen Offensief Overvallen plaats. Dit offensief kenmerkt zich door preventie en 1
Aantal opgepakte verdachten gedeeld door het aantal delicten
7
repressie met aandacht voor de dader, het slachtoffer, het doelwit, de concentratiegebieden en het type overval. Politie, OM, Reclassering Nederland, Bureau Jeugdzorg, het Veiligheidshuis en de gemeente ontwikkelen gezamenlijk jaarlijks deze aanpak, waarbij succesvolle preventiemaatregelen uit voorgaande jaren worden gecontinueerd en op basis van de actualiteit nieuwe maatregelen worden ontwikkeld en ingezet. Dit heeft ertoe geleid dat het aantal overvallen in Den Haag sinds 2010 sterk afneemt: het totaal aantal overvallen is gedaald van 108 in 2010 naar 59 in 2014, een daling van 45%. Succesvolle maatregelen die de afgelopen jaren voor deze daling zorgen zijn:
Extra aandacht voor hot victims (juweliers, pizza koeriers, personen ouder dan 55 jaar); Meer dan 1.700 afroomkluizen beschikbaar gesteld: in de afgelopen drie jaar zijn ondernemers in de meeste winkelgebieden in Den Haag bezocht. Bij ruim 1.700 ondernemers is een gratis afroomkluis geplaatst en in gebruik genomen; Ruim 250 slachtoffers zijn bezocht in het kader van nazorg op maat: gemeenteambtenaren bezoeken - namens de burgemeester – indien gewenst iedere ondernemer en bewoner die in Den Haag slachtoffer is van een overval; 35 Buurt Interventie Teams (Bits) getraind voor de inzet op preventie; 10 teams worden in verschillende wijken ingezet om medewijkbewoners te wijzen op de gevaren voor overvallen en inbraken. De inzet is verbreed naar veel voorkomende criminaliteit, zoals fietsendiefstal, babbeltrucs en veilig pinnen; Ruim 30 overvaltrainingen georganiseerd: In de meeste winkelgebieden is een training gehouden of het aanbod gedaan om een training te volgen; Extra toezicht in winkelgebieden voor het verhogen van de veiligheid: in de afgelopen drie jaar heeft de gemeente in het centrum van Den Haag en in 16 hot area’s (winkelgebieden) in overleg met politie en met de bedrijven extra particulier toezicht in de openbare ruimte gefinancierd; Innovatieve ontwikkelingen introduceren bij doelgroep: bij ondernemers Live View(waarbij de meldkamer bij calamiteiten direct kan meekijken op particuliere camerabeelden) onder de aandacht gebracht en veiligheidsfolie bij juweliers.
Wij zetten de aanpak van de afgelopen jaren in samenwerking met onze partners onverminderd voort. Daarbij houden we een scherp oog voor innovatieve ontwikkelingen. In dat kader overleggen we periodiek met het ministerie van V en J en vertegenwoordigers van de G8 gemeenten (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Eindhoven, Almere, Tilburg en Breda) om informatie te delen en best practices uit te wisselen.
Woninginbraken De focus van de aanpak van woninginbraken ligt op de zogeheten ‘hotspots’, de plaatsen waar sprake is van een concentratie van woninginbraken. De gemeente heeft de regie en coördineert vanuit deze rol de activiteiten om het aantal woninginbraken terug te dringen, onder andere door stimulering van toepassing van het Keurmerk Veilig Wonen, het faciliteren van initiatieven rond burgerparticipatie en het nemen van extra preventiemaatregelen aan woningen op hotspots. Een voorbeeld hiervan is de afsluiting van 15 achterpoorten en brandgangen in Escamp, wat bijdraagt aan het tegengaan van woninginbraken. We zetten in op prestatie-afspraken met corporaties over preventieve KVW-maatregelen. Verder stimuleert de gemeente bewoners en ondernemers om preventieve maatregelen te nemen. Daarnaast heeft de gemeente een voorwaardenscheppende rol, bijvoorbeeld bij de inrichting van de openbare ruimte, snoeien van bosjes en struiken en de 8
intensiteit van de straatverlichting. Vanuit het ‘offensief woninginbraken 2013’ heeft de gemeente bijvoorbeeld geïnvesteerd in mobeye alarmeringssystemen, die zijn uitgezet in het Hoefkadegebied om herhaling en nieuwe pogingen tot inbraak te voorkomen. Ook heeft de gemeente bijgedragen aan het aanbrengen van anti-inbraak en anti-inklimmateriaal bij 400 woningen in de Schilderwijk, Transvaal en Escamp. De aanpak van woninginbraken kenmerkt zich door een scherpe focus op het delict, waarbij is ingezet op het vergroten van de heterdaadkracht, slachtofferhulp, preventie, voorlichting en een persoonsgerichte aanpak van de daders. De politie heeft forse inspanningen verricht om de pakkans te vergroten, onder meer door burgers meer bij de opsporing te betrekken, informatiegestuurd te werken (hotspot benadering) en door een gerichte aanpak van (potentiële) plegers van inbraken. Het OM vervolgt de verdachten van woninginbraken strikt. Er worden zoveel mogelijk zaken aan het strafdossier gekoppeld en het wederrechtelijk verkregen voordeel wordt waar mogelijk altijd ontnomen. Naast de repressieve kant is de inzet op preventie cruciaal voor een succesvolle aanpak. Daarbij speelt de gemeente samen met de politie een belangrijke rol. De afgelopen jaren hebben de preventie-adviseurs van de gemeente samen met de politie in wijken en buurten met veel woninginbraken voorlichtingssessies gehouden met als doel het weerbaarder maken van (potentiële) slachtoffers en het onaantrekkelijk maken van het doelwit. Daarbij lag het accent op de hotspots en op kwetsbare groepen (hot victims) zoals oudere bewoners. Ook is geïnvesteerd in de Buurt Interventie Teams (BIT’s) en de samenwerking met de Verenigingen van Eigenaren (VVE’s). Sinds 2010 zijn 15 BIT’s opgeleid op het gebied van preventie en in verschillende wijken ingezet om medewijkbewoners te wijzen op de gevaren van overvallen en inbraken. Tweemaandelijks organiseert de VVE Balie voorlichtingsbijeenkomsten voor VVE’s. De gemeentelijke preventieadviseurs sluiten hierbij aan om VVE’s te adviseren om onderhoud te combineren met het verbeteren van de beveiliging van woningen. Deze lijn trekken we de komende jaren door. Zodoende stimuleren we de eigen kracht van de bewoners met aandacht voor nieuwe ideeën. Een voorbeeld hiervan is het betrekken van de ervaringen van ex-inbrekers bij het ontwikkelen van nieuwe preventiemethoden. In de wijk Bouwlust -Vrederust van het stadsdeel Escamp vormde een probleemanalyse van de politie aanleiding om de aanpak van woninginbraken nadrukkelijk te combineren met de aanpak van het criminele jeugdnetwerk in dat gebied. Dit heeft er toe geleid dat het criminele netwerk begin 2014 is opgerold. Het aantal woninginbraken in het gebied is in 2014 ten opzichte van dezelfde periode in 2013 met 31 % gedaald. De aanpak in Bouwlust-Vredelust is geëvalueerd. Op basis hiervan wordt bezien of de gecombineerde aanpak van criminele groepen en woninginbraken, zoals in Bouwlust-Vredelust is uitgevoerd, ook in andere delen van de stad toepasbaar is. Hetzelfde geldt voor de aanpak van woninginbraken door het Zuiderpark Woning Inbraken Team (ZWIT). Dit team van bureau Zuiderpark is samengesteld met personeel vanuit verschillende politieprocessen (handhaving, wijkzorg en opsporing). Het team behaalt goede resultaten bij de aanpak van woninginbraken: een afname van het aantal woninginbraken van 68% ten opzichte van 2010. Dit gebeurde onder meer door in te zetten op het verhogen van de opsporingsindicaties en de heterdaadkracht. Al deze maatregelen hebben ertoe bijgedragen dat het aantal woninginbraken in Den Haag ten opzichte van 2010 met 17 % is gedaald. De komende jaren doen we een extra inspanning om deze 9
dalende trend vast te houden. Het ketenoverleg overvallen wordt verbreed met woninginbraken, zodat daar voortaan ook voor woninginbraken de strategische afstemming met de ketenpartners kan plaatsvinden. Op basis van de gebiedsanalyses van de politie prioriteert de driehoek jaarlijks de gebieden waar de aanpak van woninginbraken extra aandacht krijgt. Voor deze geprioriteerde gebieden wordt onder regie van de accounthouder OOV een plan van aanpak opgesteld en uitgevoerd. Hierbij is een sleutelrol weggelegd voor de preventie-adviseurs van OOV. Zij hebben de afgelopen jaren veel expertise opgebouwd als het gaat om fysieke voorzieningen aan woningen en in de omgeving. Ze adviseren bewoners en geven training aan kwetsbare groepen. Bij de aanpak in de stadsdelen zetten we in op concrete afspraken met de woningcorporaties over KVW maatregelen.
Heling Het kopen van gestolen goederen, ook wel heling, is strafbaar. Het sluitstuk van de aanpak van high impact crimes is het voorkomen van heling. Dit doen we door een strenge controle op de opkoopregisters, waarin handelaren die goederen van particulieren kopen registreren wat ze kopen en van wie. Hiervoor wordt in 2015 een pilot gestart met een digitaal opkoopregister, waarmee naast controle op locatie ook controle op afstand mogelijk wordt.
Veelvoorkomende vormen van criminaliteit Naast de high impact crimes, waarop komende periode bij de opsporing het accent ligt, moet ook de preventie van veelvoorkomende vormen van criminaliteit zoals fietsendiefstal, inbraak van en uit auto en zakkenrollen, voldoende aandacht krijgen. Dit doen we door binnen de bestaande formatie van de afdeling OOV keuzes te maken, waarbij een team van vier breed inzetbare “all round preventie-adviseurs” wordt gevormd. Dit team gaat zich richten op het terugdringen van high impact crimes, volumecriminaliteit en de advisering van ondernemers in KVO gebieden. Om diefstal uit winkels tegen te gaan is een rooftassenverbod opgenomen in de APV. Bij de bestrijding van veelvoorkomende criminaliteit zetten we in op actief participeren het stimuleren van de eigen kracht van de Hagenaars. Ambities 2015-2018
Vanaf 2014 (1768 woninginbraken) moet het aantal voltooide woninginbraken elk jaar dalen ten opzichte van het aantal in het voorgaande jaar; In 2018 daalt het aantal overvallen met 7% ten opzicht van het aantal in 2013 (57); Vanaf 2014 (413 straatroven) moet het aantal straatroven elk jaar dalen ten opzichte van het aantal in het voorgaande jaar; ‘Ketenoverleg en Donkere Dagen Offensief overvallen’ verbreden met woninginbraken; informatiegestuurde gebiedsgebonden aanpak woninginbraken onder regie accounthouders OOV; samenwerking met de Haagse burgers, ondernemers en corporaties intensiveren; BIT’s verder professionaliseren en andere preventieprojecten starten (zoals ‘train de trainer’); terugdringen veelvoorkomende criminaliteit, zoals fietsendiefstal, zakkenrollen en diefstal van en uit auto; vormen team met vier allround preventie-adviseurs high impact crimes, volumecriminaliteit en KVO; invoering van een rooftassenverbod in de APV; 10
pilot met een digitaal opkoop register, waarmee naast controle op locatie ook een controle op afstand mogelijk wordt en de controlecapaciteit effectiever kan worden ingezet.
Haagse aanpak criminele jeugdgroepen en -netwerken De afgelopen jaren is systematisch gewerkt aan de aanpak van problematische jeugdgroepen. Ieder jaar wordt volgens de Beke-shortlistmethodiek een inventarisatie gemaakt van problematische jeugdgroepen. In de ‘Haagse aanpak’ verrijkt het veiligheidsoverleg in het stadsdeel de shortlistuitkomsten met een aanvullende politie-analyse en informatie van professionals in het veld, zoals van wijkbureaus en jongerenwerk. Een aanvullende probleemgerichte en tactische dadergroepanalyse maakt structuren van en verbanden tussen deze jongeren zichtbaar, ontvlecht en resulteert in op maat gestoelde interventies op de individuen en op de groep als geheel. Het veiligheidsoverleg beoordeelt of een reguliere aanpak in het stadsdeel volstaat of dat een opgeschaalde aanpak nodig is. Vervolgens bepaalt de driehoek welke groepen met voorrang worden aangepakt. Met de gehele keten komt op basis van een gedegen analyse een gezamenlijk plan van aanpak langs drie sporen tot stand: persoonsgericht, groepsgericht en gebiedsgericht. De politie en het OM vervullen hierbij een sleutelrol, vooral bij het in beeld brengen van de groep, de opsporing van strafbare feiten, de aanhouding en strafrechtelijke vervolging van verdachten. Onderdeel van de groepsaanpak is het streven om wederrechtelijk verkregen voordeel zoveel mogelijk te ontnemen met gebruik van de ‘pluk ze’ wetgeving. Ook het team bijzondere opsporing van SZW is betrokken bij de verschillende groepsaanpakken. Dit team onderzoekt of personen uit de directe omgeving van de groepsleden die een uitkering ontvangen, deze terecht ontvangen. Daarnaast wordt gekeken of familieleden mogelijk profiteren van de criminele carrière van bijvoorbeeld hun zoon. Bij de aanpak van de criminele groep in Bouwlust-Vrederust zijn gezinsleden van criminele groepsleden aangemerkt als verdacht van heling omdat zij buit hadden verstopt in hun huis en zij zouden moeten weten dat dit wederrechtelijk verkregen was. Het ‘kaalplukken’ van de leden van jeugdbendes is een duidelijk signaal naar de wijken, dat crimineel gedrag niet loont. Naast strafrechtelijke interventies worden zorgtrajecten ingezet in combinatie met drang en dwang. De sociale omgeving van de jeugdigen, zoals het gezin en de vriendengroep , vormt onderdeel van de aanpak, evenals de fysieke omgeving waar de jeugdgroep voor overlast zorgt. Waar nodig vormt tijdelijk cameratoezicht onderdeel van het pakket aan maatregelen op de betreffende locatie, vaak op uitdrukkelijke wens van omwonenden. Er wordt besloten tot cameratoezicht als dit de reeds ingezette maatregelen kan ondersteunen en de buurt aangeeft dat het bijdraagt aan hun gevoel van veiligheid. Het streven is om de situatie in een gebied te normaliseren, waarna de maatregelen kunnen worden afgebouwd. De afdeling OOV, gespecialiseerd in de aanpak van groepen, heeft de overall regie en heeft een korte lijn naar de burgemeester en de driehoek. Achterliggende gedachte bij de werkwijze is dat de aanpak van problematische jeugdgroepen een aantoonbaar gunstig effect heeft op het aantal straatroven, woninginbraken en geweldsdelicten. In 2013 zijn vijf criminele groepen en twee criminele netwerken aangepakt. Alleen al in 2013 zijn er in het Veiligheidshuis 93 integrale en persoonsgerichte plannen gemaakt voor individuen uit de verschillende groepen. Vier criminele groepen (Mariahoeve, Waldeck, Spoorwijk en Kortenbos) zijn ook daadwerkelijk verdwenen. Eén van de netwerken is ontmanteld. In samenwerking met het Veiligheidshuis zijn voor alle individuen uit de groepen plannen van aanpak gemaakt. In 2014 zijn tot 11
november 130 plannen van aanpak gemaakt in het Veiligheidshuis en zijn een criminele groep (Kortenbos) en een netwerk (Bouwlust-Vrederust) verdwenen. Onder leiding van het OM zijn veel van de groepsleden opgepakt en veroordeeld. Van de zogenaamde Spoorwijkgroep zijn leden veroordeeld voor deelname aan een criminele organisatie. Van het crimineel netwerk in Escamp zijn 55 leden aangehouden. Het aantal woninginbraken in Escamp is met 23% afgenomen in 2014. De criminele groep Kortenbos komt niet meer voor op de BEKE lijst, alle 21 leden hebben een individueel plan van aanpak gekregen en waar mogelijk is geld ontnomen en een ten onrechte verkregen uitkering teruggevorderd. Het ministerie van V en J heeft aangegeven waardering te hebben voor de Haagse aanpak. We gaan samen bekijken hoe we de sterke kanten van onze aanpak kunnen delen met de rest van het land. Eind 2014 kwam uit de Beke-inventarisatie naar voren dat Den Haag 3 criminele groepen, 1 netwerk, 9 overlastgevende en 13 hinderlijke groepen heeft. In de beleidsperiode 2015-2018 wordt intensief ingezet op de aanpak van deze groepen met als doel het terugdringen van criminaliteit, recidive en overlast. Extra nadruk wordt gelegd op de familie en het netwerk waarbinnen de jongere leeft. Er wordt voor elke jongere een plan op maat gemaakt, samen met partners als Politie Eenheid Den Haag, OM, Bureau Jeugdzorg, Reclassering, Penitentiaire Inrichting, SZW, Bureau Nazorg, Voortijdig Schoolverlaten en Raad voor de Kinderbescherming. Een integrale en sluitende aanpak is hierbij essentieel, zowel vanuit veiligheid als van de partijen op het gebied van onderwijs, zorg en welzijn. Verbinding tussen school, onderwijs en straat Bij de aanpak van overlast en criminaliteit door jongeren is het van groot belang om zoveel mogelijk aan de voorkant van het probleem te komen. Hierbij staat de verbinding tussen straat, school en thuis centraal. Het vroegtijdig signaleren van zorgwekkende gevallen door school, huisarts of het jeugdteam is cruciaal. Hoe eerder we ingrijpen, hoe groter de kans dat een criminele carrière wordt voorkomen. De samenwerking tussen scholen en de jeugdteams wordt vanuit dat inzicht steeds verder vorm gegeven. Op iedere school in Den Haag komt een schoolmaatschappelijk werker +. Deze gaat de verbinding leggen tussen de school, de ouders en het jeugdteam wanneer er schooloverstijgende problematiek wordt geconstateerd. Vooral in het primair onderwijs kan zo sneller lokaal, in samenwerking met alle partijen, dus ook de ouders, naar een oplossing worden gezocht. Voor leerlingen van scholen voor voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs komt er een bovenstedelijk jeugteam. Vaak zitten jongeren in het voortgezet onderwijs niet in de eigen wijk, en vaak niet eens binnen de gemeentegrenzen, op school. Het bovenstedelijk jeugdteam kan meer specifieke jongeren met gerichte vraagstukken in behandeling nemen. Naast de jongeren en de ouders zelf kunnen de aan het VO of MBO scholen verbonden maatschappelijk werkers terecht bij het bovenstedelijk jeugdteam voor informatie en doorverwijzing. Het bovenstedelijk jeugdteam werkt nauw samen met het Veiligheidshuis. Gezamenlijk zoeken het bovenstedelijk jeugdteam en het Veiligheidshuis naar oplossingen voor jongeren waarbij justitie nodig is. Het streven is in alle gevallen om eerder te signaleren en te handelen. Vanaf 2015 zal een medewerker van het jeugdteam regelmatig op het politiebureau aanwezig zijn. Signalen van wijkagenten kunnen zo sneller worden opgepakt. Ambitie 2015-2018
alle criminele jeugdgroepen en netwerken onder regie van de gemeente aanpakken. 12
Veiligheidshuis Het Veiligheidshuis blijft de komende periode prioriteit geven aan de aanpak van daders van high impact crimes. Dit maakt het Veiligheidshuis tot een belangrijke partner bij de aanpak van dit thema. Daarbij komt nog meer accent te liggen op multiproblematiek en integrale samenwerking met partners die een bijdrage kunnen leveren aan een slagvaardige aanpak. In dat kader wordt ook het systeemgericht werken doorontwikkeld. Dit betekent dat de aanpak zich verbreedt naar het gezin of de groep waarvan betrokkene deel uitmaakt. Naast daders van high impact crimes krijgen op deze wijze veelplegers, jongeren uit criminele jeugdgroepen en –netwerken, radicaliserende personen (Syriëgangers), plegers van huiselijk geweld, hooligans en overlastgevers de persoonsgerichte aandacht die zij nodig hebben. Bovendien reserveert het Veiligheidshuis capaciteit om alert te reageren op actuele meldingen uit de Haagse stadsdelen en de wijkbureaus. Gemeenten krijgen te maken met drie grote decentralisaties: jeugdzorg, participatiewet en de overheveling van taken uit de AWBZ naar de Wmo. Deze decentralisaties werken direct en indirect door op diverse aspecten van het veiligheidsbeleid. Dit beïnvloedt de werkzaamheden van het Veiligheidshuis. Als de gemeente in 2015 verantwoordelijk wordt voor de jeugdzorg, komen taken op het gebied van opgroei- en opvoedondersteuning, jeugdbescherming, jeugdreclassering en jeugd GGZ bij de gemeente te liggen. Het Veiligheidshuis zal te maken krijgen met andere, nieuwe aanbieders van jeugdbescherming, jeugdreclassering, Advies- en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling en jeugdhulp. Omdat de transitie van de jeugdzorg van invloed is op de wijze waarop, de mate waarin en de slagvaardigheid waarmee jeugdzorg kan worden ingezet als instrument voor de aanpak van complexe casussen, investeert het Veiligheidshuis in de regionale uitwisseling van kennis en de verkenning van regionale samenwerking. De politie gaat nauw samenwerken met de (op te richten) wijkzorgteams en de jeugdteams van de CJG’s. Dit zal resulteren in kortere lijnen en meer efficiency. Ook voor het Veiligheidshuis is het belangrijk dat er een goede aansluiting blijft bestaan met het lokale veld en de wijkzorgteams en jeugdteams. De samenwerking met de jeugdteams verloopt via de politie en de OOV accounthouder en de mensen van het kernteam gebiedsgericht werken van OOV. Deze laatste vertegenwoordigen de gemeente in het Veiligheidshuis. Ambities 2015-2018
het Veiligheidshuis zet in op een persoonsgebonden aanpak van veelplegers en plegers van high impact crimes, waarbij multiproblematiek, actualiteit, een systeemgerichte benadering en snelheid leidend zijn; persoonsgerichte aanpak van leden van criminele jeugdgroepen en –netwerken; bieden van een persoonsgerichte aanpak aan radicaliserende personen via inzet van extra procesregie in het Veiligheidshuis, inkoop van bijzondere trajecten en expertise.
Burgernet In 2010 heeft de gemeente Den Haag samen met de politie Burgernet geïntroduceerd. Het streven om in de periode 2012-2015 het deelnemersaantal te verhogen tot 25.000 is ruim gehaald. Eind 2014 telde Burgernet 27.000 deelnemers. Dit resultaat is bereikt met veel en vooral gerichte acties. Essentieel is dat deelnemers kwalitatieve berichten blijven ontvangen om daarmee de politie en de gemeente te ondersteunen bij het oplossen van misdrijven en het creëren van een veilige 13
leefomgeving. De komende jaren blijven we investeren om het deelnemersaantal nog verder te verhogen. Ambitie 2015-2018
jaarlijks speelt Burgernet in 5% van de opgeloste zaken een rol; in ieder stadsdeel minstens 5% van de bewoners lid maken van Burgernet en het totaal aantal deelnemers verhogen naar 30.000.
Geweld Geweld is een high impact crime: de confrontatie met geweld heeft grote gevolgen voor slachtoffers en hun omgeving, of het nu gaat om huiselijk geweld, uitgaansgeweld of geweld tegen medewerkers met een publieke taak. Om geweld in algemene zin te voorkomen en te bestrijden, zetten we samen met onze veiligheidspartners diverse acties in. Zo wordt via (gezamenlijke) communicatie gestimuleerd dat burgers en ondernemers alert zijn op hun omgeving, zelf hun verantwoordelijkheid nemen en melding doen van verontrustende situaties. Dit gebeurt met voorlichting over thema’s als geweld tegen overheidsfunctionarissen, maar ook met informatieavonden voor specifieke groepen zoals bewoners van wijken waar sprake is van concentratie van bepaalde vormen van criminaliteit of voorlichtingsavonden/trainingen voor ondernemers. Huiselijk geweld Onder het begrip huiselijk geweld vallen diverse geweldvormen met eigen kenmerken en aanpakken, zoals partner mishandeling, ouderenmishandeling, kindermishandeling, huwelijksdwang, en eergerelateerd geweld. De effecten van huiselijk geweld zijn zo groot en deze vorm van geweld maakt betrokkenen zo kwetsbaar dat dit zoveel mogelijk moet worden voorkomen of dat zo snel mogelijk moet worden ingegrepen om erger te voorkomen. Voor deze groep bestaat daarom een sterke noodzaak om als overheid niet alleen reactief maar zoveel mogelijk pro-actief te handelen. Dit betekent dat het de voorkeur heeft om strafrechtelijke interventies te combineren met nietstrafrechtelijke (zorg, opvang, hulpverlening). De komende beleidsperiode wordt geïnvesteerd in de uitwerking van de routekaart huiselijk geweld, waarbij OM en Reclassering voor de gemeente en Veilig Thuis (samenvoeging Advies en Meldpunt Kindermishandeling en het Steunpunt Huiselijk Geweld) de belangrijkste partners zijn. In dat kader wordt ook de samenwerking met de ZSM selectietafel (ZSM) van het OM geïntensiveerd. Dit is een werkwijze waarbij politie, OM, Reclassering en Slachtofferhulp samen werken aan een versnelde en kwalitatief goede afhandeling van zaken. Dit bevordert dat bij huiselijk geweldzaken een snelle en zinvolle strafrechtelijke afdoening plaatsvindt. Ook wordt in 2015 verder geïnvesteerd in de aanpak van bijzonder zware en terugkerende problematiek op het gebied van huiselijk geweld. Dit zal gebeuren volgens de zogenaamde focusaanpak binnen het Veiligheidshuis. Kern hiervan is dat alle partners zorgelijke complexe casuïstiek kunnen aanmelden (waarvoor de inzet van zowel de zorg-, straf- en bestuurlijke keten nodig is). Deze meldingen worden door de ketenpartners gezamenlijk beoordeeld in het weegoverleg. Daar wordt bepaald welke stappen nodig zijn om een casus verder te helpen. Voor de meest complexe gevallen wordt een focusoverleg georganiseerd.
14
Het aantal opgelegde huisverboden neemt jaarlijks toe. In 2012 zijn 251 huisverboden opgelegd, in 2013 291 en in de maanden januari tot en met oktober 2014 279. De politie heeft inmiddels veel ervaring opgedaan met de inzet van het instrument, dat duidelijk een toegevoegde waarde heeft. Dit laatste wordt bevestigd door een onderzoek dat in opdracht van de minister van V en J is uitgevoerd.2 Na het opleggen van een huisverbod blijft nieuw huiselijk geweld langer uit en als nieuw huiselijk geweld plaatsvindt, gaat het om minder incidenten dan in (vergelijkbare) situaties waarin geen huisverbod is opgelegd. De komende jaren wordt het huisverbod doorontwikkeld tot een instrument om preventief in te zetten naar aanleiding van signalen van andere betrokken ketenpartners, zoals de CJG’s en de sociale wijkteams. Bovendien vindt overleg plaats met Veilig Thuis en andere betrokken partners om eerder te komen tot het opleggen van huisverboden bij signalen van kindermishandeling. Dit is in lijn met de Regiovisie huiselijk geweld en kindermishandeling die het college begin 2015 aan de gemeenteraad zal aanbieden. De visie kent als hoofddoelstelling dat huiselijk geweld en kindermishandeling zoveel mogelijk worden voorkomen en zo snel mogelijk worden herkend, erkend en behandeld. Ambities 2015-2018
integrale en systeemgerichte aanpak van huiselijk geweld; inzet meest effectieve instrument door toepassing routekaart en triagemodel; intensivering van de aanpak bijzonder zwaar en terugkerend huiselijk geweld; ontwikkeling aanpak intieme terreur; toepassing tijdelijk huisverbod bij huiselijk geweld; preventieve inzet tijdelijk huisverbod; inzet huisverbod bij signalen kindermishandeling.
Agressie en geweld tegen medewerkers met een publieke taak Werknemers met een publieke taak, waaronder hulpverleners maar ook de eigen gemeentelijke ambtenaren, krijgen de afgelopen jaren steeds vaker te maken met agressie en geweld. Agressie en geweld tegen hulpverleners en ambtenaren is onacceptabel. De afgelopen jaren heeft de gemeente Den Haag geïnvesteerd om een veilige werkplek te garanderen voor onze eigen medewerkers. Er is een beleid gericht op agressie en geweld opgesteld, de registratie van geweldsincidenten is verbeterd en samen met politie en OM is de aangifteprocedure en het schadeverhaal vereenvoudigd. De gemeente Den Haag blijft als werkgever investeren in de aanpak van agressie en geweld tegen haar medewerkers. Van strafbare feiten doen we altijd aangifte en we verhalen de schade altijd op de daders. In samenwerking met ketenpartners zoals de politie en het OM maken we afspraken over de oprichting van een centraal agressieloket om op een eenduidige wijze de registratie, de aangifte, het verhalen van de schade en de eventuele nazorg en ondersteuning van slachtoffers te organiseren. Ambities 2015-2018 2
oprichting centraal agressieloket; altijd aangifte van strafbare feiten; altijd schade verhalen op de daders.
‘Effectief uit huis geplaatst? Effectevaluatie van de Wet tijdelijk huisverbod’, Regioplan, augustus 2013
15
Veilig uitgaan Gemeente, politie en ondernemers hebben de afgelopen jaren forse inspanningen geleverd om het uitgaan in Den Haag gezellig en veilig te maken en te houden. Het toezicht op de horeca vindt risicogestuurd plaats. Essentie van de aanpak is dat goede ondernemers het vertrouwen krijgen en minder worden gecontroleerd en dat de beschikbare handhavingscapaciteit gericht wordt ingezet bij bedrijven waar problemen zijn. Dus ook hier geldt “hard als het moet en zacht als het kan”. Den Haag heeft circa 1800 horeca-inrichtingen. Op jaarbasis worden rond de 800 vergunningen en ontheffingen verleend. Het vergunningensysteem is simpeler en sneller gemaakt om de administratieve lasten voor ondernemers tot een minimum te beperken. Bij incidenten wordt opgetreden op basis van het handhavingsbeleid, dat met instemming van de gemeenteraad is vastgesteld (RIS 168865 en RIS 267832). Politie en gemeentelijke handhavers rapporteren jaarlijks over (gemiddeld) 700 incidenten. Het handhavingsbeleid werkt adequaat en is door de rechter altijd als zorgvuldig beoordeeld. Tussen 1 januari 2013 en 1 november 2014 zijn 37 horecazaken gesloten vanwege drugs, geweld, wapens, illegale exploitatie en overtreden sluitingstijden. Deze hebben, op een enkele uitzondering na, alle in rechte standgehouden. De wijze waarop in een concreet geval wordt opgetreden, geeft uitdrukking aan de ernst, onveiligheid en verstoring van de openbare orde. Dit brengt met zich mee dat, anders dan in het strafrecht, volgens vaste jurisprudentie de persoonlijke verwijtbaarheid van de exploitant geen rol speelt bij de vraag of zich een situatie voordoet die een sluiting rechtvaardigt. Van belang is of sprake is van een ernstige verstoring van de openbare orde in directe relatie tot de horeca-inrichting. Uiteraard krijgen ondernemers bij maatregelen altijd gelegenheid om hun zienswijze op het dossier en de aangekondigde maatregelen kenbaar te maken. Eind 2015 evalueert de gemeenteraad het geldende horecabeleid in volle omvang. Daarbij komt ook het door de Raad vastgestelde handhavingsscenario aan de orde. Per 1 januari 2014 is de leeftijdsgrens voor de verkoop en het bezit van alcohol verhoogd van 16 naar 18 jaar. In maart 2013 zijn 4 toezichthouders Drank en Horecawet (DHW) benoemd en operationeel. Zij vormen het Kernteam Drank en Horeca. Op basis van de ervaringen in de afgelopen periode, waaronder de uitkomsten van het Nalevingsonderzoek van STAP dat in 2013 is uitgevoerd, een evaluatie van de resultaten en een klemmend verzoek van diverse partijen in de gemeenteraad is ervoor gekozen om extra handhavingscapaciteit beschikbaar te stellen voor het toezicht op de Drank en Horecawet. Het Kernteam Drank en Horeca wordt uitgebreid naar 10 leden. De komende jaren blijft de inzet onverminderd gericht op het realiseren van een veilig uitgaansleven zonder agressie en geweld. Daarbij blijven we nauw samenwerken met de horecasector. Dat doen we in de vorm van convenanten met individuele horeca-ondernemers. Ook maken we collectieve afspraken met exploitanten op locaties met een concentratie van horecabedrijven, zoals de afgelopen jaren is gebeurd op het Plein, het Zuiderstrand en het Zwarte Pad. Met de exploitanten op het Zwarte Pad is het overleg geïntensiveerd. Dit naar aanleiding van twee sluitingen van strandpaviljoens in het zomerseizoen 2014 vanwege drugscriminaliteit. Omdat deze sluitingen tot veel onrust hebben geleid bij ondernemers en het uitgaanspubliek, die hierbij ook de media betrokken, zal de communicatie rond sluitingen in de komende jaren extra aandacht krijgen.
16
Ambities 2015-2018
in samenwerking met horecasector een veilig uitgaansklimaat realiseren, zonder agressie en geweld; administratieve lasten voor ondernemers tot een minimum beperken; uitbreiding van het kernteam Drank en Horeca naar 10 leden; risicogestuurd toezicht op basis van quickscans veiligheid, leefbaarheidsscans en signalen uit het veld; passende bestuurlijke maatregelen bij incidenten en overlast.
Discriminatie Discriminatie en maatschappelijke uitsluiting vanwege iemand’s geloofsovertuiging, afkomst, handicap of seksuele geaardheid vraagt om een stevige en adequate reactie van de overheid. De maatschappelijke ontwikkelingen van vandaag de dag maken het des te meer noodzakelijk om hierop consequent en alert te handelen. Regionaal werken OM, Politie en gemeenten samen om discriminatie te bestrijden. Jaarlijks maakt de politie een regionaal criminaliteitsbeeld discriminatie. In het Regionaal Beleidsplan is vastgelegd dat dit criminaliteitsbeeld meer dan het geval is het aangrijpingspunt zou moeten vormen om concreet beleid en acties te bepalen. OM en politie zullen gezamenlijk nagaan hoe de registratie kan worden verbeterd. Geweld tegen homo’s is helaas van alle tijden en ook in onze stad nog steeds aan de orde. Wij vinden dit onacceptabel en tolereren niet dat homo’s, lesbiennes, biseksuelen en transgenders (LHBT’s) vanwege hun geaardheid worden gediscrimineerd. Iedereen heeft een immers recht op een leven zonder geweld en op een eerlijke kans op participatie. Om discriminatie en homogeweld tegen te gaan wil het college met specifieke maatregelen samen met politie, OM, hulpverleningsinstellingen en belangenorganisaties de veiligheid voor de doelgroep LHBT’s te verbeteren en waarborgen. Daarbij zet het college breed in met het Actieprogramma Emancipatie (2015-2018)(RIS280043), waarin voor deze specifieke doelgroep acties worden ingezet op het terrein van sport, onderwijs, veiligheid, ouderen, zichtbaarheid en de acceptatie door bijvoorbeeld migrantengroepen, pubers en ouderen. Aandachtspunt is het in beeld krijgen van homo-discriminatie-element in aangiften en meldingen. Dit wordt, behoudens een beperkt aantal evidente gevallen, vaak verzwegen door degene die aangifte of melding komt doen, bijvoorbeeld uit schaamte. Een specifieke registratie en monitoring (zoals rond huiselijk geweld) is noodzakelijk bij herkenning en opvolging. De Politie Eenheid Den Haag hanteert het landelijk registratiesysteem voor incidenten met een homofoob motief. De samenwerking tussen bureau Discriminatiezaken en de politie wordt geïntensiveerd, er worden voorlichtingsbijeenkomsten en trainingen georganiseerd voor politiemensen om de bewustwording en herkenning van homofoob geweld te vergroten. Zowel de politie als het Bureau Discriminatiezaken hebben hierbij een belangrijke rol om de registratie en monitoring inzake discriminatie en geweld tegen homoseksuelen jaarlijks aan de gemeenteraad te rapporteren. Gezien specifieke kennis en expertise wordt dit door het team Roze in Blauw bij politie gecoördineerd en uitgevoerd.
17
Ambities 2015-2018
de politie hanteert het landelijk registratiesysteem voor incidenten met een homofoob motief; intensivering samenwerking politie en bureau discriminatiezaken; voorlichtingsbijeenkomsten en trainingen aan de politie om bewustwording en herkenning van homofoob geweld te vergroten; jaarlijks ontvangt de gemeenteraad de cijfers over discriminatie en geweld tegen homoseksuelen in de Emancipatiemonitor.
Spoor 2 Gebiedsgerichte aanpak in de stadsdelen Voortbordurend op het succesvolle Haagse deconcentratiemodel voor gebiedsgericht werken is de afgelopen jaren een stevige impuls gegeven aan de probleemgerichte aanpak van veiligheids- en leefbaarheidsknelpunten in de stadsdelen. In de jaarlijkse veiligheidsscans van de politie en de leefbaarheidsscans van de gemeente wordt de veiligheids-en leefbaarheidssituatie per stadsdeel in beeld gebracht en geprioriteerd. De scans en de behaalde resultaten worden behandeld in de Bestuurlijke Stuurgroep Veiligheid en Leefbaarheidshandhaving. Waar noodzakelijk stelt deze Stuurgroep prioriteiten in de wijken die extra aandacht vragen op het gebied van veiligheid en/of leefbaarheid. Concrete resultaten zijn de integrale aanpak Spoorwijk, Delftselaan, Bouwlust en Mariahoeve. De kracht van het model zit in de scharnierfunctie van het veiligheidsoverleg. Dit overleg tussen de teamchef van politie, stadsdeeldirecteur en accounthouder OOV is verrijkt met de teamchef van het handhavingsteam. Als de situatie daarom vraagt zit ook het OM aan tafel. Het veiligheidsoverleg geeft richting aan de aanpak van de belangrijkste leefbaarheids- en veiligheidsproblemen in de stadsdelen, zoals de high impact crimes (geweld, woninginbraak overval, straatroof), lopende integrale veiligheidsprojecten, de aanpak van criminele en overlastgevende (jeugd)groepen en andere vormen van overlast. Dit maakt het mogelijk de beschikbare handhavingscapaciteit goed te richten en om het veiligheidsinstrumentarium -individueel gebiedsverbod, alcoholverbod, blowverbod, flexibel cameratoezicht - snel en zorgvuldig in te zetten op de locaties waar dat nodig is. Dit heeft de samenhang tussen veiligheid en leefbaarheidshandhaving versterkt. Leefbaarheid is van grote invloed op de veiligheidsbeleving. ‘Schoon, heel en veilig’ maken dat inwoners en bezoekers zich prettig voelen in de stad. In 2014 is de methodiek doorontwikkeld met een handhavingsprogramma per stadsdeel. In dit handhavingsprogramma zullen de partners in de veiligheidsoverleggen prioriteiten vaststellen voor de periode van een jaar en gezamenlijk bepalen hoeveel handhavingscapaciteit daarvoor nodig is. De pilots in stadsdelen Haagse Hout en Segbroek, waar de politie zorg draagt voor de dagelijkse operationele aansturing van gemeentelijke handhavingsteams, zijn uitgerold over de stad. Bovendien zijn de handhavingsteams gehuisvest in de wijkbureaus. Dit alles bevordert de onderlinge samenwerking tussen politie en gemeentelijke handhavers en geeft een impuls aan de verdere professionalisering van de gemeentelijke handhavingsorganisatie. De uitbreiding van de
18
gemeentelijke handhavingscapaciteit vanaf 2015 naar 175 handhavers die meer in de avonduren en in de weekeinden actief zijn, zal bijdragen aan een nog effectievere en meer zichtbare handhaving. De inzet van de accounthouders OOV is een succes. De accounthouders nemen in alle stadsdelen deel aan het veiligheidsoverleg. Zij hebben specialistische kennis voor de aanpak van problematische jeugdgroepen en andere veiligheids-en overlastproblemen. De accounthouders kennen het stadsdeel, hebben via de burgemeester een korte lijn naar de driehoek en zijn in staat snel een verbinding te leggen met het Veiligheidshuis en andere ketenpartners. Dit heeft de stadsdelen extra slagkracht gegeven om veiligheids- en leefbaarheidsproblemen snel te signaleren en de kop in te drukken. Veiligheidsproblemen concentreren zich in een aantal wijken in de stad. Deze wijken krijgen extra aandacht. Dit doen we op basis van de veiligheids- en leefbaarheidsscans in de stadsdelen. Daarbij zetten we in op het stimuleren van de eigen denk- en doekracht van de Hagenaars. Kern van de aanpak is: veel aandacht voor preventie, vroegtijdige signalering , actief afstappen op bewoners en ondernemers om hulp en steun aan te bieden. Daarbij vervullen het onderwijs - vooral het voorkomen van schooluitval-, Buurt Interventie Teams (BITS) en het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) een sleutelrol. We zetten dus in op actief participeren en verbinden. Dit betekent concreet dat we prioriteit blijven geven aan het faciliteren van, Buurt Bestuurt, BITS, KVO’s , rolmodellen (met bijzondere aandacht voor jongeren), buurtschouwen, en andere bewonersinitiatieven, die bijdragen aan het verbeteren van de veiligheid en de leefbaarheid. Zodoende benutten we de dynamiek, innovatie en creativiteit van de stad om problemen snel en slagvaardig aan te pakken. Hierbij sluiten we zoveel mogelijk aan op de stadsdeelorganisatie. De sector Stadsdelen & Wijken, kent de straat, kent de buurt en heeft nadrukkelijk oog en oor voor wat er lokaal gebeurt. De sector Stadsdelen & Wijken voert ook de regie op het versterken van de verbinding tussen “Thuis-Straat-School” (RIS270106). Dit is een belangrijk speerpunt. Daarnaast zien we de woningcorporaties als een belangrijke partner in de aanpak van veiligheids- en leefbaarheidsproblemen in kwetsbare wijken. Corporaties ontvangen signalen en klachten van bewoners en beschikken over een instrumentarium om overlastgevende bewoners aan te pakken. Het college heeft recent de Volkshuisvestelijke agenda Den Haag vastgesteld (DSO/2015.71), met de thema’s waarop we met de in Den Haag werkzame woningcorporaties tot afspraken willen komen. Ambities 2015-2018
De Bestuurlijke Stuurgroep Veiligheid en Leefbaarheidshandhaving is richtinggevend en kaderstellend voor gebiedsgerichte en probleemgerichte aanpak van veiligheids- en leefbaarheidsproblemen; het veiligheidsoverleg in de stadsdelen vormt het scharnierpunt voor de gebiedsgerichte en probleemgerichte aanpak van veiligheids- en leefbaarheidsproblemen in stadsdelen; jaarlijks stelt het veiligheidsoverleg in het stadsdeel een quickscan veiligheid, leefbaarheidsscan en een handhavingsprogramma op; stimuleren van actieve participatie van Hagenaars om de veiligheid en leefbaarheid te verbeteren (BITS, Buurt Bestuurt, KVO’s, rolmodellen); uitbouwen van de keten Thuis-School –Straat onder regie van de sector Stadsdelen & Wijken (DPZ). 19
Veilig Ondernemen Het project Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) is gestart in 2005. Het project is een voorbeeld van een geslaagde publiek-private samenwerking om de veiligheid in winkelgebieden en op bedrijventerreinen te verbeteren. We hechten veel waarde aan het KVO-netwerk en de ontwikkelde overlegstructuur. Daarom gaan we veilig ondernemen de komende planperiode stevig verankeren in het veiligheidsbeleid. Daarbij blijven we KVO verbinden met andere voor ondernemers relevante elementen van het veiligheidsbeleid, zoals het terugdringen van overvallen en de aanpak van overlast. Elk winkelgebied en bedrijventerrein kent zijn eigen unieke problemen en aandachtspunten. Om het vereiste maatwerk te kunnen leveren gaat een team van “ all round preventie-adviseurs” de ondernemers adviseren en begeleiden. Een winkelgebied of een bedrijventerrein komt in aanmerking voor een traject veilig ondernemen als het onderdeel uitmaakt van de hoofdwinkelstructuur, prioriteit heeft in de quickscan veiligheid en de leefbaarheidsscan. Deze benadering maakt het mogelijk heldere keuzes te maken en scherpe doelstellingen te formuleren voor veilig ondernemen in Den Haag. KVO is een goede manier om ondernemers te ondersteunen en betrekken bij het veiliger maken van winkelgebieden en bedrijventerreinen. In de komende jaren zetten we in op het verbeteren van alle geprioriteerde gebieden met trajecten veilig ondernemen op de thema’s schoon, heel en veilig. Certificering blijft een mijlpaal die gevierd mag worden. Bovendien betekent certificering een onafhankelijke toets op de stand van zaken rond veilig ondernemen in het desbetreffende gebied. Daarom blijven we investeren in het certificeren, waarbij we de komende jaren ook marktpartijen zoals banken en verzekeraars willen interesseren en bewegen om trajecten veilig ondernemen mede te stimuleren. Ambities 2015-2018
jaarlijks tenminste 6 KVO’s (her)certificeren; opzetten nieuwe KVO’s als een winkelgebied of een bedrijventerrein deel uitmaakt van de hoofdwinkelstructuur, prioriteit heeft in de quickscan veiligheid en de leefbaarheidsscan; waar mogelijk samenwerking stimuleren tussen KVO en BIZ; vorming van een team van vier allround preventie-adviseurs high impact crimes, volumecriminaliteit en KVO; monitoring van (eerder gecertificeerde) KVO’s; in 2018 scoort elk KVO gebied beter op ‘schoon, heel en veilig’; pilot om met bank(en) en/of verzekeraars KVO te stimuleren.
Overlast in wijken en buurten Veiligheid is niet alleen afhankelijk van criminele feiten die gepleegd worden, maar ook een gevoelskwestie. Daarbij bestaat een relatie tussen de ervaren overlast en gevoelens van onveiligheid. Om het veiligheidsgevoel te vergroten is daarom het thema overlast voor de komende vier jaar wederom een prioriteit. Een verbetering van het veiligheidsgevoel van 48,0% die zich wel eens onveilig voelt in 2012 naar 42,3% in 2018 is het streven. Het percentage dat zich vaak onveilig voelt zou met gelijke tred moeten dalen, van 4,8% in 2012 naar 4,2% in 2018. Het slachtofferschap zou moeten afnemen van 27,0% in 2012 naar 23,8% in 2018. De streefwaarden voor het veiligheidsgevoel en het slachtofferschap zijn in de begroting opgenomen als topindicatoren voor de 20
effecten van het veiligheidsbeleid. Kanttekening is wel dat het veiligheidsgevoel door veel externe factoren wordt beïnvloed. Bij de aanpak van overlast richten we ons op jeugdoverlast, drank- en drugsoverlast en woonoverlast. Deze vormen van overlast beïnvloeden de leefomgeving en daarmee het veiligheidsgevoel. Opvangvoorziening verwarde personen De gemeente is een beperkt verzorgingsgebied gestart met een pilot voor de opvang van verwarde personen (OVP), omdat veel politiecapaciteit ging zitten in het opbrengen van verwarde personen, die niet in een politiecel thuishoren. De positieve resultaten van de pilot in 2013 leidden tot de inrichting van een definitieve OVP-voorziening, die is gerealiseerd binnen het hoofdbureau van de politie aan de Burgemeester Patijnlaan. Een groot voordeel van dit in Nederland nieuwe model is dat GGZ-medewerkers betrokkenen na aanhouding direct screenen. Hierdoor kan het OM geadviseerd worden over de noodzaak tot zorg bij verwarde verdachten. Het mes snijdt aan twee kanten, in de opvang krijgen verwarde personen direct de hulp die nodig is. Tegelijkertijd is het goed voor de veiligheid op straat, omdat de politie zich meer op haar kerntaken kan richten. Het Haagse model heeft inmiddels de interesse gewekt van andere grote steden die met deze problematiek te maken hebben. Jeugdoverlast Jongeren die voor overlast zorgen, worden via de Haagse aanpak jongerenoverlast aangepakt. Kenmerkend voor deze aanpak is de gerichtheid op de groep, de individuen en hun fysieke en sociale omgeving, waarbij zorg, preventie en repressie hand in hand gaan. De accounthouders OOV voeren regie op de aanpak van overlastgevende jeugdgroepen. Daarbij krijgen ze waar nodig ondersteuning van het Kernteam Gebiedsgericht Werken, dat zich de afgelopen jaren heeft gespecialiseerd in de aanpak van criminele en overlastgevende groepen. Deze succesvolle aanpak wordt de komende jaren voortgezet. Ambitie 2015-2018
alle overlastgevende en hinderlijke jongerengroepen onder regie van de gemeente aanpakken.
Drank- en drugsoverlast Drank- en drugsoverlast is een ruim begrip. De plaatsen waar de overlast optreedt kunnen gerelateerd zijn aan plekken waar wordt gedeald of gebruikt en aan drugspanden of opvangplekken. De overlast kan het gevolg zijn van de personen die op straat hangen, maar kan worden ervaren door de vervuiling die in de buurt ontstaat. Drank- en drugsoverlast staan niet op zichzelf, het is vaak te relateren aan problemen als werkloosheid, dakloosheid of een verslavingsprobleem. Drank- en drugsoverlast zijn daarom typisch veiligheidsproblemen die zowel vanuit de kant van veiligheid als vanuit de zorgkant benaderd worden. De zorgkant moet er voor zorgen dat mensen de hulp krijgen die ze nodig hebben, zodat het aantal excessen uiteindelijk tot een minimum beperkt blijft. Vanuit veiligheid moet er voor worden gezorgd dat daar waar excessen ontstaan slagvaardig wordt opgetreden. Algemeen uitgangspunt bij de aanpak van excessen is dat bij voorkeur wordt opgetreden met maatwerk op grond van de Overlastwet (individueel gebiedsverbod en/of groepsverbod) of de Drank- en Horecawet als het gaat om jongeren onder de 18 jaar die in de openbare ruimte drank bij 21
zich hebben. Als dat onvoldoende effect sorteert dan wordt waar nodig en mogelijk het gebiedsgericht instrumentarium ingezet, zoals een alcoholverbod, een blowverbod of een aanwijzing noodgebied. Dit maatwerk voorkomt dat overlastgevend gedrag van enkelen gevolgen heeft voor de bewegingsvrijheid van iedereen die zich bevindt in een aangewezen gebied. Een ander belangrijk voordeel van deze precisieaanpak is dat buurten en wijken niet onnodig worden gestigmatiseerd. Overlastwet De Overlastwet is in 2010 in werking getreden. De gemeente Den Haag is direct gebruik gaan maken van de mogelijkheden van deze wet en is landelijk gezien één van de koplopers als het gaat om de inzet van de Overlastwet. Er zijn goede afspraken gemaakt met de politie en het OM. De Overlastwet is tientallen keren ingezet ter bestrijding van wijkoverlast en overlast tijdens evenementen (jaarwisseling, EK/WK's). Er is een wetsvoorstel in voorbereiding tot aanscherping van de Overlastwet. Daarmee komen ook ‘first offenders’ onder de reikwijdte van de wet te vallen. Ook wordt voorgesteld de burgemeestersbevoegdheden te koppelen aan een civielrechtelijk stadionverbod van de KNVB. Verder is het de bedoeling om de geldigheidsduur van een gedragsaanwijzing te verlengen naar negentig dagen, die verspreid over een jaar ingezet kunnen worden. Indien deze wijzigingen worden aangenomen, dan kan de wet sneller en makkelijker worden toegepast. Naar verwachting zal hierover in de loop van 2015 meer duidelijkheid komen. Ambitie 2015-2018
Uitvoering Overlastwet verder optimaliseren.
Gebiedsgericht instrumentarium Bij de gebiedsgerichte aanpak zijn de afgelopen periode meerdere instrumenten ingezet om aan alcohol- en drugsgerelateerde overlast een halt toe te roepen. Het gaat daarbij om :
alcoholverboden op basis van de APV; aanwijzing noodgebied vanwege drugsoverlast op basis van de APV; blowverbod op basis van de APV en daarna de Opiumwet.
Alcoholverbod Het college kan een alcoholverbod instellen in gebieden waar structureel overlast is van alcohol. Op basis van een jaarlijkse evaluatie beoordeelt het college of bestaande gebieden gehandhaafd blijven en of nieuwe verboden nodig zijn. De afgelopen jaren is ingezet op het terugdringen van het aantal alcoholverboden. Dit is gelukt, het aantal alcoholverboden is gedaald van 29 in 2011 naar 23 in 2014. De ambitie blijft normalisatie en verder terugdringen van het aantal alcoholverbodsgebieden. De nieuwe DHW is in 2013 inwerking getreden. Jongeren onder de 18 die in voor publiek toegankelijke ruimten alcohol bij zich hebben, zijn strafbaar. In gebieden waar alcoholoverlast met name door jongeren wordt veroorzaakt, is een generiek alcoholverbod niet meer mogelijk en ook niet meer noodzakelijk. Handhaving dient plaats te vinden op basis van de DHW. De driehoek heeft in 2013 besloten dat politie en gemeentelijke handhavingsteams direct verbaliserend optreden als ze jongeren met alcohol betrappen in een voor publiek toegankelijke ruimte. Dit besluit blijft onverminderd van kracht.
22
Noodgebied De burgemeester kan op basis van de APV noodgebieden aanwijzen. Dit geeft de politie de mogelijkheid om overlast veroorzakende gebruikers van en handelaren in harddrugs te bevelen zich uit het gebied te verwijderen. Bij recidive kan de burgemeester een verwijderingsbevel voor langere duur opleggen, tot een maximum van 3 maanden. Op dit moment telt Den Haag één noodgebied: Stationsweg e.o.. Het oorspronkelijke noodgebied kon de afgelopen jaren flink worden ingekrompen door de inzet van flankerende maatregelen. In het Hoefkade gebied rondom station Hollands Spoor kon daardoor het noodgebied worden opgeheven en wordt volstaan met een alcoholverbod. In het Oude Centrum is het noodgebied daarentegen tijdelijk verruimd in het kader van de brede aanpak Oude Centrum. Deze aanpak is erop gericht om in nauwe samenwerking met de bewoners en ondernemers de leefbaarheid en veiligheid in het gebied te verbeteren. Over de voortgang van de aanpak wordt de gemeenteraad periodiek geïnformeerd (o.a. in RIS281141). Blowverbod De afgelopen jaren is juridisch veel te doen geweest over de blowverboden, het verbod om in bepaalde gebieden softdrugs te gebruiken. De Haagse APV bevatte de mogelijkheid om in gebieden waar sprake is van ernstige overlast een blowverbod in te stellen. In 2011 heeft de hoogste bestuursrechter, de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRS), geoordeeld dat de bepaling uit de APV inzake lokale blowverboden onverbindend is. De Opiumwet bevat namelijk reeds een algeheel blowverbod en mag volgens de ABRS als uitputtende regeling niet door de gemeentelijke wetgever worden aangevuld, ook niet vanuit het overlastmotief. Naar aanleiding van deze uitspraak heeft het college eind 2011 de op de APV gebaseerde blowverboden ingetrokken. Daarvoor in de plaats is in de lokale driehoek met het OM de afspraak gemaakt, dat in Den Haag waar dat nodig is niet langer op grond van de APV maar op basis van de Opiumwet strafrechtelijk wordt opgetreden tegen blowen in de openbare ruimte. Dit betekent praktisch dat het mogelijk blijft om slagvaardig op treden maar dat de juridische basis van dat optreden is gewijzigd. Recent heeft het gerechtshof in een strafprocedure geoordeeld dat de gemeente Rotterdam wel een blowverbod mag opnemen in de APV. Het gerechtshof oordeelt anders dan de ABRS dat de Opiumwet niet uitputtend is bedoeld. Tegen de uitspraak van het gerechtshof kan de veroordeelde nog in cassatie gaan bij de Hoge Raad. Zolang onduidelijkheid bestaat over de reikwijdte van de APV, houden wij vast aan het oordeel van de Raad van State als hoogste rechtsprekende instantie binnen het bestuursrecht. Het (mogelijke) vervolg van de strafrechtelijke procedure bij de Hoge Raad volgen wij nauwlettend. Tot die tijd zal op basis van afspraken in de driehoek op specifieke locaties in Den Haag op grond van de Opiumwet strafrechtelijk tegen blowen in de openbare ruimte worden opgetreden. Ambities 2015-2018
overlast in wijken en buurten door alcohol en drugs bij voorkeur aanpakken met maatwerk op basis van Overlastwet en Drank- en Horecawet; normalisatie situatie en terugdringen aantal gebieden met een alcoholverbod of blowverbod; normalisatie en verder terugdringen noodgebied.
23
Cameratoezicht Cameratoezicht maakt altijd deel uit van een pakket maatregelen om criminaliteit of overlast op een locatie te bestrijden. De inzet van het instrument dient zorgvuldig en weloverwogen plaats te vinden vanwege privacy-aspecten en het effect op de veiligheidsbeleving. Een lichtvaardige inzet kan averechts werken op de veiligheidsbeleving. Het totale aantal vaste camera’s in Den Haag is momenteel 111. De gemeenteraad heeft bepaald dat vast cameratoezicht wordt heroverwogen als een aaneengesloten periode van vijf jaar cijfermatig een positieve trend aanwezig is. Dat evaluatiemoment breekt aan in 2016. Dan wordt bezien of het vaste cameratoezicht in de huidige vorm en omvang wordt voortgezet. Dat is ook een logisch moment om te bepalen of in andere delen van de stad locaties in aanmerking komen voor vast cameratoezicht. Sinds 2012 heeft Den Haag de beschikking over 20 flexibele camera's. Het totale aantal operationele camera’s in het publieke domein komt daarmee op 131. Daarnaast zijn er 31 camera’s rondom het stadion van ADO Den Haag. Momenteel ligt een wetsvoorstel bij de Eerste Kamer waardoor het eenvoudiger wordt om in aangewezen gebieden tijdelijk camera’s te plaatsen en verplaatsen. Vooruitlopend daarop werkt Den Haag binnen het kader van de huidige wet al met flexibel cameratoezicht. Op diverse locaties met hardnekkige overlast zijn tijdelijk flexibele camera’s ingezet als onderdeel van een pakket maatregelen om de weerbaarheid van de buurt te versterken en burgers zelf in beweging te krijgen. Hiermee zijn goede resultaten bereikt. Wij volgen de wettelijke en technische ontwikkelingen op de voet om de mogelijkheden van (flexibel) cameratoezicht optimaal te blijven benutten bij de bestrijding van overlast en criminaliteit. We kijken onder meer naar de technische mogelijkheden om sneller met flexibele camera’s te kunnen schuiven om beter in te spelen op overlastsituaties in de stad, zonder daarbij de privacy-aspecten uit het oog te verliezen. Ambities 2015-2018
vast en flexibel cameratoezicht optimaal benutten bij bestrijding overlast en criminaliteit; evalueren vast cameratoezicht in 2016.
Preventief fouilleren De burgemeester heeft op grond van de APV de bevoegdheid om bij (dreigende) verstoring van de openbare orde door de aanwezigheid van wapens, een veiligheidsrisicogebied aan te wijzen. In een aangewezen gebied kan op last van de officier van Justitie worden overgegaan tot preventief fouilleren. Bij preventief fouilleren is zorgvuldigheid geboden vanwege het effect op de veiligheidsbeleving en omdat het sterk ingrijpt in de lichamelijke integriteit en op de persoonlijke levenssfeer. De politie monitort de ontwikkeling met betrekking tot (vuur)wapens in de stad. Dit maakt het mogelijk om alert te reageren en als dat nodig is onderbouwd een gebiedsaanwijzing te geven om preventief fouilleren mogelijk te maken. Op dit moment zijn er in Den Haag geen door de burgemeester aangewezen veiligheidsrisicogebieden.
24
Wel heeft de minister van V en J Den Haag CS en het Binnenhof aangewezen als (semi-permanente) veiligheidsrisicogebieden. Dit geeft opsporingsambtenaren bij “aanwijzingen” van een terroristisch misdrijf de bevoegdheid tot fouilleren. Recent zijn door een wetswijziging de fouilleerbevoegdheden verruimd. Dit maakt het mogelijk dat de burgemeester in spoedeisende gevallen - zonder de raad(scommissie) van tevoren te raadplegen direct overgaat tot een gebiedsaanwijzing voor 12 uur. Ook kan in een aangewezen veiligheidsrisicogebied een fouilleeractie sneller plaatsvinden doordat het bevel van de (hulp)officier van Justitie in een spoedeisende situatie mondeling gegeven kan worden. Deze wetswijziging brengt voor Den Haag niet veel nieuws omdat de huidige regeling in de APV ook al de mogelijkheid kent om een spoedaanwijzing te geven. Ambities 2015-2018 • •
monitoring van de ontwikkeling vuurwapens in de stad; waar nodig en mogelijk een gebiedsaanwijzing geven, zodat tot preventief fouilleren kan worden overgegaan.
Woonoverlast In de ideale situatie lossen bewoners geschillen onderling op. In bepaalde gevallen kunnen, durven of willen ze dit echter niet. In eerste instantie kan dan Bureau Bemiddeling en Mediation een oplossing bieden. Wanneer de overlast ernstige vormen aanneemt, zich steeds herhaalt of voor urgente, gevaarlijke situaties zorgt, dan moet de gemeente, politie of corporatie ingrijpen. Dit betreft de laatste fase van handhaven. Voor de aanpak van woonoverlast zijn volgens het model ‘praten, zorgen en handhaven’ diverse gemeentelijke sectoren en externe partners betrokken. Bureau Bemiddeling en Mediation speelt een belangrijke rol bij de Haagse aanpak van woonoverlast. Het succespercentage van zaken die zijn opgelost of genormaliseerd, is hoog. Ook een aantal randgemeenten en woningcorporaties uit die gemeenten maakt gebruik van de diensten van deze organisatie. Komende collegeperiode worden de mogelijkheden verkend om de activiteiten van Bureau Bemiddeling en Mediation verder uit te rollen over de regio. De aanpak van woonoverlast is met de komst van het Meld- en steunpunt woonoverlast als onderdeel van de Haagse Pandbrigade versterkt. Het Meld- en steunpunt woonoverlast is de centrale plek, waar meldingen van bewoners, andere organisaties en toezichthouders over woonoverlast en onrechtmatig gebruik van gebouwen binnenkomen. Deze meldingen worden vaak opgepakt door de Haagse Pandbrigade, maar soms zijn ook andere partijen aan zet. Overlast vanwege (thuis)prostitutie wordt integraal opgespoord door het HEIT, waar een medewerker van de Haagse Pandbrigade vast aan verbonden is. In andere gevallen wordt een beroep gedaan op samenwerkingspartners, wanneer handhaving niet de gewenste uitkomst biedt. De voornaamste samenwerkingspartners zijn politie, corporaties, zorginstellingen en Bureau Bemiddeling en Mediation. Versterking regie burgemeester op de Haagse Pandbrigade De komende collegeperiode wordt ingezet op versterking van de Haagse Pandbrigade voor de integrale controles in gebieden waar de veiligheid en leefbaarheid onder druk staan. Ook het Melden steunpunt woonoverlast hoort daarbij. De extra inzet richt zich op:
25
integrale acties, die gericht zijn op de bestrijding van inbreuken op de openbare orde (waaronder overlast), criminele activiteiten (uitbuiting illegaal verblijvende personen, mensenhandel), hennepkwekerijen, malafide praktijken met betrekking tot vrijplaatsen (woonwagencentra, prostitutiepanden, coffeeshops, belwinkels, motorclubs, kraakpanden etc.). Om dit te bereiken wordt de inzet van digitale gegevensvergelijking en het handhavingsinstrumentarium en –bevoegdheden geïntensiveerd;
extra controles in gebieden waar de veiligheid en leefbaarheid onder druk staan, waarbij de inzet van bouw- en woningtoezichthouders een toegevoegde waarde heeft, binnen de wettelijke taken en bevoegdheden van deze toezichthouders;
Versterking van de regierol van het Meld- en Steunpunt Woonoverlast.
De burgemeester voert regie op deze inzet en geeft sturing. Over de uitkomsten van de versterking van de Haagse Pandbrigade wordt gerapporteerd aan de Stuurgroep Veiligheids- en Leefbaarheidshandhaving. In het Overlastgevende pandenoverleg (overlast gerelateerd aan openbare orde en veiligheid) en het Signaleringsoverleg (overlast onder andere gerelateerd aan psychische achtergronden) worden in ieder stadsdeel afspraken gemaakt over complexe zaken, waarbij een multidisciplinaire aanpak noodzakelijk is. Sluitstuk daarbij zijn de burgemeesters- en collegebevoegdheden.
Ambities 2015-2018 • • • • • •
Vergroting van de bekendheid van het Meld- en steunpunt woonoverlast; Verkorting van de behandeltijd meldingen (woon)overlast door het vergroten van de slagkracht van het Meld- en steunpunt woonoverlast; Haagse Pandbrigade voert integrale acties uit, gericht op bestrijding van inbreuken op de openbare orde als gevolg van woonoverlast en onrechtmatig gebruik van gebouwen; Haagse Pandbrigade voert extra controles uit in gebieden waar de veiligheid en leefbaarheid onder druk staan; Woonoverlast door prostitutie wordt integraal aangepakt door het HEIT; Sterkere regierol voor het Meld- en steunpunt woonoverlast bij de aanpak van (woon)overlast.
Gebiedsgerichte Integrale Handhavings Acties De gebiedsgerichte Integrale Handhavings Acties (IHA’s) zijn gericht op het tegengaan van overlast en criminaliteit op straat, vanuit horeca, woningen en de aanpak van openstaande belastingschulden. Signalen van overlast van bewoners en ondernemers, die melding of aangifte doen, worden betrokken bij de aanpak en na afloop worden de resultaten van de actie aan hen teruggekoppeld via het netwerk van het stadsdeel. Dit draagt bij aan het vertrouwen in de overheid en bevestigt dat het zin heeft om overlast te melden en om aangifte te doen. De gebiedsgerichte IHA's vinden plaats onder regie van OOV. Vaste partners zijn politie, handhavingsteam, HEIT, Haagse Pandbrigade, belastingzaken en parkeren. Per actie worden zo nodig aanvullende partners betrokken. 26
De gebiedsgerichte IHA’s passen binnen het streven van de Haagse veiligheidsaanpak 'hard als het moet, zacht als het kan'. Overlast en criminaliteit wordt een halt toegeroepen met harde acties waar nodig. Het gaat om een gebiedsgerichte, zichtbare inzet voor veiligheid, op locaties waar criminaliteit, overlast en onveiligheid zich concentreren. De ervaring heeft geleerd dat de acties sterk aan kracht winnen met de inzet van de Haagse Pandbrigade. Dit geeft de vereiste slagkracht om overlast vanuit en onrechtmatig gebruik van woningen snel en effectief de kop in te drukken. Dit levert een belangrijke bijdrage aan het verbeteren van de leefbaarheid in wijken en buurten. Om die reden brengen we de capaciteit van de Haagse Pandbrigade op niveau. De extra slagkracht wordt gedeeltelijk ingezet voor integrale controles waar de veiligheid en leefbaarheid onder druk staan. De burgemeester voert daarop de regie. Ambities 2015-2018 • •
IHA’s in gebieden waar overlast en criminaliteit zich concentreren; capaciteit Haagse Pandbrigade op niveau brengen voor zowel IHA’s als versterkte inzet op de aanpak van woonoverlast.
Maatschappelijke onrust Zedenzaken, illegale of ongeplande evenementen, polarisatie, incidenten, onderlinge spanningen tussen groepen bewoners, terugkerende zedendelinquenten en terugkerende TBS’ers. Allemaal zaken die voor maatschappelijke onrust kunnen zorgen. Een fenomeen van alle tijden, dat in de huidige informatiemaatschappij vaker en sneller tot escalatie kan leiden. Ook in Den Haag waren de afgelopen periode met enige regelmaat grotere en kleinere incidenten die een potentiële trigger vormden voor verstoring van de orde. De sleutel tot het voorkomen van maatschappelijke onrust ligt in de veiligheidsoverleggen in de stadsdelen. De accounthouders OOV zijn hier als een spin in het web bij betrokken. Zij pakken onrustzaken op. Korte lijnen tussen de partners in het stadsdeel, een breed netwerk met bewoners en ondernemers in het stadsdeel en een goede informatiepositie maken snel interveniëren mogelijk. Bij (zeden)zaken waar maatschappelijke onrust dreigt, wordt alles in het werk gesteld de onrust zo snel mogelijk weg te nemen. Dit gebeurt door het inzetten van bestuurlijke maatregelen, informatieavonden en communicatie. OOV, politie en OM nemen hiervoor deel aan de coördinatiegroep Maatschappelijke Onrust onder leiding van de GGD-casemanager. Waar nodig wordt opgeschaald naar de driehoek om het protocol Maatschappelijke Onrust in werking stellen. De gemeente krijgt van het ministerie van V&J en de Landelijke Eenheid van de Nationale Politie melding van verlof- of einde detentie van zedendelinquenten, TBS-ers en PIJ-ers (jeugd TBS). In 2014 zijn 48 zaken behandeld. Ambitie 2015-2018 alert reageren bij (dreigende) maatschappelijke onrust.
Radicalisering, polarisatie en jihadisme De afgelopen maanden is de problematiek rondom het jihadisme voortdurend in het nieuws geweest. Ook aan een internationale stad als Den Haag gaat deze ontwikkeling niet voorbij. De deelname van Haagse jongeren aan de gewapende strijd in Syrië en andere gebieden en hun 27
terugkeer heeft dit thema hoog op de lokale veiligheidsagenda geplaatst. De NCTV heeft tegen deze achtergrond het dreigingsniveau in Nederland verhoogd naar substantieel. In augustus 2014 heeft het Rijk het actieprogramma Integrale Aanpak Jihadisme uitgebracht. Naar aanleiding hiervan is een hoofdlijnenbrief preventie polarisatie aan de gemeenteraad gestuurd (RIS 278115). Den Haag voert samen met het rijk al meerdere jaren een actief beleid tegen radicalisering en polarisatie. Preventie van radicalisering en polarisatie vormen een onderdeel van het gemeentelijk veiligheidsbeleid met als primair doel het beperken van risico’s voor de samenleving. Het beleid krijgt vorm in het gemeentelijk Informatiepunt Preventie Polarisatie en Radicalisering (IPPR). Dit beleid wordt geïntensiveerd met de extra middelen die de raad beschikbaar heeft gesteld voor de periode 20152018. Ambities 2015-2018 • • • •
vergroten urgentiegevoel en weerbaarheid scholen, instellingen en moslimgemeenschappen; vergroting capaciteit en deskundigheid IPPR: trainingen, aanreiken handelingsperspectieven, met name in het onderwijs; bieden van een persoonsgerichte aanpak via inzet van extra procesregie in het Veiligheidshuis, inkoop van bijzondere trajecten en expertise; opbouw en ontwikkeling netwerk van sleutelfiguren.
Persoonsgebonden aanpak overlastgevende en criminele EU-arbeidsmigranten De gemeente Den Haag heeft sinds eind 2008 een beleidsprogramma EU-arbeidsmigratie om de integratie van het toegenomen aantal arbeidsmigranten uit Europa in goede banen te leiden en misstanden te bestrijden. De meeste EU-arbeidsmigranten vinden hun weg in stad. Ze werken, volgen Nederlandse taallessen en hun kinderen gaan naar school. Maar we kunnen niet ontkennen dat er ook problemen zijn, zoals bijvoorbeeld overbewoning, illegale bewoning, uitbuiting van arbeidsmigranten door werkgevers, gebrekkige registratie in het BRP, stijging van het aantal dakthuislozen, overlast etc. De arbeidsmigranten vestigen zich veelal in toch al kwetsbare wijken, omdat daar het grootste aanbod van goedkope huurwoningen in de particuliere sector is. De negatieve effecten die hiermee samenhangen zijn (geluids)overlast, rondhangen, alcoholmisbruik in de openbare ruimte en criminaliteit. Op deze negatieve uitwassen wordt inzet gepleegd door de politie, de gemeente, de Haagse Pandbrigade en woningcorporaties. Het is lastig om een exact aantal arbeidsmigranten te geven dat in Den Haag woont; een deel laat zich niet in de Basis Registratie Personen (BRP, voorheen GBA) registreren, bijvoorbeeld omdat ze van plan zijn om korter dan 4 maanden in Nederland te blijven. Op basis van de BRP kunnen we zeggen dat Den Haag in 2013 bijna 16.000 geregistreerde inwoners had uit Midden- en Oost-Europa; op basis van schattingen zijn dat er eerder 31.000. Het grootste deel van deze arbeidsmigranten zijn Polen, Bulgaren, Hongaren en Roemenen. Driekwart van de ingeschreven Midden- en OostEuropeanen woont in de stadsdelen Centrum, Escamp en Laak. Onder de arbeidsmigranten is een klein deel dat overlast geeft of zich schuldig maakt aan criminaliteit. Het gaat om mensen die crimineel zijn, of dakloos zijn en in de openbare ruimte slapen en wonen en zo voor overlast zorgen. In totaal omvat de laatste groep in Den Haag eind 2014 circa 80 personen. De gemeente heeft in de afgelopen collegeperiode voor de problematische EU arbeidsmigranten een terugkeerbeleid ontwikkeld dat langs drie sporen werkt: • Vrijwillige terugkeer (via BARKA) voor met name de MO/OGGZ Doelgroep ; • Terugkeer onder drang (Beëindiging Recht Op Verblijf, hierna BROV), voor met name de overlastgevers zonder MO/OGGZ indicatie; 28
•
Terugkeer onder dwang (Ongewenst Verklaard, hierna OVR) bij zware of herhaalde criminaliteit. Door de inzet op deze drie sporen zijn goede resultaten geboekt. Tussen 1 januari 2012 en november 2014 is van 24 EU-arbeidsmigranten het recht op verblijf beëindigd wegens onevenredige belasting van het sociale zekerheidsstelsel en zijn 21 EU-arbeidsmigranten wegens zware of veelvuldige criminaliteit ongewenst verklaard. Daarnaast zijn tientallen personen vrijwillig via Barka teruggekeerd naar hun thuisland; daaronder zaten personen die veel overlast gaven. Ambities 2015-2018 • voortzetten samenhangend terugkeerbeleid overlastgevende en criminele EUarbeidsmigranten.
29
Spoor 3 Bestuurlijke aanpak van ondermijnende criminaliteit Ondermijnende criminaliteit in georganiseerd verband betreft veelal stelselmatig gepleegde criminaliteit, die onwettig vermogen en economische machtsposities genereert met corruptie en marktverstoring tot gevolg. Ook is ondermijnende criminaliteit ontwrichtend voor de samenleving door verwevenheid van de onder- met de bovenwereld. Deze criminaliteit is vaak onzichtbaar maar kan zich ook manifesteren in de publieke ruimte door intimidatie, geweld en verwerving van machtsposities. Ook zijn om ondermijnende criminaliteit te kunnen ‘bedrijven’ vaak gebouwen nodig die dan meestal in strijd met de regelgeving gebruik worden; waarmee de HPB een nadrukkelijke rol heeft in de aanpak van ondermijnende criminaliteit. De inzet kenmerkte zich door een optimale samenwerking met de partners, integrale handhaving en efficiënt gebruik van bestuursrechtelijke maatregelen bovenop strafrechtelijke sancties, waardoor plegers hard worden geraakt. Een voorbeeld hiervan is de bestuurlijke boete die kan worden opgelegd door de HPB als woningen illegaal gebruikt worden, bijvoorbeeld door er hennep in te kweken of door er kamers of bedden te verhuren zonder de benodigde vergunningen. Ook de komende jaren maken de veiligheidspartners samen een vuist om ondermijning van de samenleving met kracht te bestrijden. De insteek blijft een integrale aanpak met een combinatie van themagerichte (barrières opwerpen), subject gerichte (cruciale spelers in criminele netwerken en dadergroepen) en objectgerichte (hotspots, vrijplaatsen) benadering. Daarbij richten we de inzet op georganiseerde hennepteelt, mensenhandel, prostitutie, (vastgoed)fraude, en handhavingsknelpunten. Diverse samenwerkingsverbanden en teams zetten zich in om ondermijning tegen te gaan, waaronder het RIEC, het HEIT, het gemeentelijk bureau BIBOB en de HPB. Daarbij wordt gewerkt vanuit een gezamenlijke informatiepositie en probleemanalyse en een afgestemde inzet van strafrechtelijke, fiscale en bestuurlijke interventies. Het integraal afpakken is daarbij een belangrijke focus. Misdaad mag niet lonen. De informatiepositie moet worden versterkt door alle ogen en oren van de overheid en bewoners te gebruiken: dit betekent bewustzijn creëren bij zoveel mogelijk spelers in het publieke domein, dus ook bij boa’s, wijkagenten, inspecteurs bouw- en woningtoezicht en burgers.
Gemeentelijk bureau BIBOB De Wet Bibob biedt de mogelijkheid om bedrijven en personen te (laten) screenen bij de besluitvorming voor bepaalde vergunningen, subsidies of aanbestedingen. Den Haag past de Wet Bibob sinds 2003 toe bij horeca, coffeeshops, prostitutie en grote bouwvergunningen. Het OM kan de gemeente ook tippen om een Bibob-advies aan te vragen. Door een goede samenwerking met het OM worden steeds meer OM-tips ontvangen. Op 1 juli 2013 is de wijziging van de Wet Bibob in werking getreden, waarmee de reikwijdte van de wet is vergroot. Bij vastgoedtransacties en alle gemeentelijke bedrijfsmatige vergunningen kan sindsdien een Bibob-toets worden uitgevoerd. Daarmee kunnen uitwassen in de vastgoedsector, zoals huisjesmelken en witwassen, beter worden aangepakt. Bovendien kan een grotere groep ondernemers die werkt met een gemeentelijke vergunning worden gescreend. De wet biedt gemeenten ook meer mogelijkheden om eigen onderzoek te doen naar de integriteit, bijvoorbeeld door het opvragen van justitiële gegevens. De wetswijziging is voor Den Haag omgezet in een beleidslijn. Deze beleidslijn is in 2015 aangeboden aan de gemeenteraad (RIS280746). 30
Effectieve toepassing van de mogelijkheden van de Wet Bibob moet leiden tot een gezond ondernemersklimaat waarin verwevenheid tussen de onder- en bovenwereld wordt tegengegaan. De verruimde reikwijdte van de Wet Bibob zal hieraan bijdragen.
Ambities 2015-2018 • • • • •
Tijdige en kwalitatief goede Bibob-toets van alle vergunningaanvragen horeca, prostitutie en grote bouwvergunningen continueren; Bibob toets alle coffeeshops in 2018; uitvoering Wet Bibob binnen de wettelijk voorgeschreven beslistermijnen; doorvertaling wetswijziging in een Haagse beleidslijn; effectieve en brede toepassing van de wet Bibob.
Regionaal Informatie-en Expertisecentrum Den Haag (RIEC Den Haag) De gemeente Den Haag participeert al weer enige jaren in het Regionaal Informatie- en Expertisecentrum Den Haag (RIEC Den Haag). De samenwerking binnen het RIEC maakt het mogelijk criminele organisatiestructuren bloot te leggen en aan te pakken die vroeger verborgen bleven. Doel is te voorkomen dat de overheid bewust of onbewust criminelen of criminele organisaties faciliteert. De komende jaren richt het RIEC zich primair op de ondersteuning ten aanzien van de geprioriteerde thema’s: georganiseerde hennepteelt, mensenhandel, (vastgoed)fraude/ witwassen en handhavingsknelpunten. Het RIEC heeft daarnaast aandacht voor specifieke problematiek in wijken en buurten, zoals de situatie in de gebieden Hoefkade en Kaapseplein. Ook de 1% Motor Clubs hebben de aandacht, waarbij situationeel wordt gekeken wat de juiste aanpak is. Landelijk en binnen onze regio zijn er spanning zichtbaar geworden tussen diverse van deze motorclubs. Deze spanningen- met soms ernstige gevolgen- zijn de exponenten van de onderliggende georganiseerde criminaliteit, waaraan een groot aantal leden van dit type motorclubs zich schuldig maakt. Het OM, gemeenten, Belastingdienst en politie werken nauw samen om de onderliggende strafbare feiten aan te pakken en escalaties te voorkomen. Doordat er sterk wordt ingezet op het verbeteren van de informatiepositie, is het mogelijk om zowel strafrechtelijk, fiscaal als bestuurlijk snel in te spelen op incidenten. Het RIEC stelt tweejaarlijks thematische bestuurlijke criminaliteitsbeeldanalyses op. Doel hiervan is om een scherp regionaal beeld te krijgen van de situatie op het terrein van de in het convenant benoemde onderwerpen. Dit product moet zijn voorzien van een lijst met concrete personen, gebieden of locaties die nader onderzoek vragen. De inzet van het RIEC zal mede op basis daarvan worden bepaald. In 2013-2014 maakte het RIEC zo’n analyse van hennep gerelateerd aan vastgoedfraude. In het jaarwerkplan van het RIEC, digitaal vindbaar op de site van het RIEC (www.riec.nl/doc/haaglanden/jaarplan2014) staan de prioriteiten en de ontwikkelingen voor het RIEC in 2014 en verder beschreven.
31
Ambities 2015-2018 • • •
accent op de prioriteiten: mensenhandel, georganiseerde hennepteelt, (vastgoed)fraude/ witwassen en handhavingsknelpunten; focus op gebiedsproblematiek zoals de Hoefkade en het Kaapseplein; ontwikkelen van een tweejaarlijkse bestuurlijke criminaliteitsbeeldanalyse.
Haags Economisch Interventie Team (HEIT) In het HEIT werken gemeente(OOV, SZW en HPB), politie, Rijksbelastingdienst, Inspectie SZW en het UWV sinds 2007 samen. Kerntaak van HEIT is het voorkomen en terugdringen van malafide bedrijvigheid. Het team is in de stad toonaangevend bij de meer complexe handhavingsvraagstukken waarbij het belangrijk is dat de betrokken overheidsdiensten één gezicht laten zien. HEIT zoekt waar nodig aansluiting bij in - en externe partners als Stedin, Brandweer, Douane, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), de Kansspelautoriteit (KSA) en Nederlands Forensisch Instituut (NFI). HEIT is de afgelopen periode onder meer met succes ingezet bij het toezicht op de shishalounges. Ook heeft HEIT aangetoond snel te kunnen acteren in situaties waar acuut een samenhangend overheidsoptreden is vereist, zoals in de omgeving van de Zevensprong, waar vier grootschalige integrale acties plaatsvonden gericht op horecagelegenheden die als ontmoetingsplaats fungeerden voor jongeren en jongvolwassenen die zich met criminele activiteiten bezig hielden. Daarnaast heeft het HEIT extra aandacht besteed aan bedrijven rondom het Kaapseplein en in de omgeving van de Jan Luykenlaan en Van Baerlestraat. De komende jaren pakken we branches en/of gebieden aan waar aantoonbaar sprake is van een handhavingstekort. In 2015 zal er extra aandacht zijn voor de Haagse Markt, het Oude Centrum, Regentessekwartier (Segbroek) en bedrijventerrein Dekkershoek (Loosduinen). Hierbij wordt het RIEC ingeschakeld voor een analyse vooraf, zodat de inzet effectief en efficiënt gebeurt, en achteraf, waardoor eventuele grotere (criminele) verbanden worden blootgelegd. Sinds 2013 zijn 23 Chinese massagesalons gecontroleerd. Bij 20 controles zijn sporen van illegale prostitutie gevonden. Deze zaken zijn gesloten; de eerste keer voor 6 maanden, de tweede keer voor onbepaalde tijd. Het RIEC analyseert de beschikbare gegevens en draagt bij aan het onderzoek naar mogelijke mensenhandel. Daarnaast voert het HEIT controles uit in de thuisprostitutie. Er is voortdurend aandacht voor mogelijke mensenhandel. Sekswerkers krijgen een last onder dwangsom en eigenaren, verhuurders of huurders worden aangeschreven door de HPB. Zonodig worden bestuurlijke boetes opgelegd. Verder wordt onderzocht of er sprake is van een uitkering en als die ten onrechte is verkregen, wordt die teruggevorderd. Als vervolg op deze successen wil het HEIT de komende jaren een effectieve en vooral duurzame manier van toezicht en handhaving in de prostitutie realiseren. De vergunde branche, waaronder de raamstraten (Doubletstraat, Geleenstraat en Hunzestraat) wordt intensief en waar nodig integraal gecontroleerd. Daarnaast is veel aandacht voor de illegale branche, waaronder de Chinese massagesalons en de thuiswerkers. Dit moet resulteren in een transparante prostitutiebranche die zich aan de regels houdt en waar uitwassen minder vaak voorkomen. Het HEIT gaat in 2015 32
ondersteuning bieden bij controles op een aantal massagesalons in een aangrenzende gemeente. Dit op verzoek van de betrokken bestuurder van deze gemeente. Het is denkbaar dat in het verlengde hiervan ook andere regiogemeenten een dergelijk verzoek doen. De maatschappelijke opbrengst van deze werkwijze, zoals de verbetering van de concurrentiepositie van bonafide ondernemers, valt niet in geld uit te drukken maar is van zo mogelijk nog groter belang voor een gezond ondernemersklimaat en de veiligheid en leefbaarheid van de stad. Ambities 2015-2018 • • •
•
• • •
effectieve integrale handhaving en toezicht op vergunde- en niet vergunde prostitutie; uitbouwen kennis van niet-vergunde prostitutie; jaarlijks 600 controles in de prostitutie in het kader van de intensivering van het toezicht op de vergunde en niet-vergunde prostitutie, waaronder de raamstraten. Dit is inclusief de 2 maandelijkse controles van alle vergunde seksinrichtingen waarbij naleving van de vergunningvoorschriften, minderjarigheid en illegaliteit van de aanwezige dames centraal staan; jaarlijks 300 controles in het kader van integraal toezicht op malafide horeca en detailhandel in nauwe samenwerking met externe partners, wijkbureaus van politie en de handhavingsteams; intensivering toezicht in de Doubletstraat en extra aandacht voor het Oude Centrum; thematische controles, zoals in voorgaande jaren bij de shishalounges, als er aanleiding toe is; intensievere samenwerking met het RIEC waarbij de informatie uit de analyses en de informatie vanuit de controles optimaal gebruikt wordt ten behoeve van het opsporen van mensenhandel en andere vormen van georganiseerde ondermijnende criminaliteit.
Mensenhandel en prostitutie In het landelijke en Haagse prostitutiebeleid was de aandacht de afgelopen jaren vooral gericht op voorkomen en bestrijden van mensenhandel. De handhaving en het toezicht zijn geïntensiveerd, en door het combineren van strafrecht en bestuursrecht is ingezet op het doorbreken van onderliggende criminele structuren. Het project bestuurlijke aanpak mensenhandel is in september 2014 afgerond en structureel ingebed in de organisatie. In 2012 is Den Haag gestart met een Haags arrangement mensenhandel, waarin de handhavingsactiviteiten van politie, justitie en gemeente op elkaar zijn afgestemd. Met als vertrekpunt dit Haagse arrangement mensenhandel is inmiddels ook een regionale versie besproken in het RBO. Dit is een voorbeeld van de manier waarop Den Haag probeert te voorkomen dat er een waterbedeffect ontstaat naar omliggende gemeenten als wij een probleem bestrijden. Het mag immers niet zo zijn dat mensenhandelaren uitwijken naar andere gemeenten om daar de vruchten te plukken van een minder stringent toezicht- en handhavingsregime. De gemeente coördineert de integrale aanpak waarin alle RIEC-partners nauw samenwerken. Daarbij wordt gewerkt met het barrièremodel, waarbij de betrokken partners zoveel mogelijk barrières opwerpen om te voorkomen dat criminele organisaties of personen misbruik maken van legale structuren (vergunningen, identiteitspapieren et cetera) ten behoeve van mensenhandel. Onderdeel hiervan is de aanscherping van de toepassing van het negatief werkadvies door het verbeteren van de informatie-uitwisseling hierover tussen de betrokken partners. Hiertoe zal de gemeente onder 33
meer een standaardformulier ontwikkelen voor de toezichthouders om de intake van sekswerkers te verrichten. Ook wordt de bestuurlijke maatregel voor exploitanten die zich niet aan het advies houden verzwaard. Lokaal zet de gemeente in op meer bewustzijn en –daarmee- meer informatie vanuit de eigen organisatie en lokale partners over signalen van mensenhandel. Het wetgevingstraject van Wet regulering prostitutie en de daarop gebaseerde AMvB verkeren op dit moment in een impasse. De wet streeft landelijke uniformering na van het prostitutiebeleid op het terrein van vergunningverlening, gedragseisen aan exploitanten, de invoering van een landelijk escortregister en een register voor ingetrokken en/of geweigerde vergunningen. Daarnaast wordt de leeftijdsgrens voor sekswerkers verhoogd naar 21 jaar. In de huidige praktijk wordt deze leeftijdsgrens overigens al toegepast door de exploitanten in de vergunde branche. Daarom zal geen sprake zijn van een verschuiving van prostituees die jonger zijn dan 21 jaar naar de onvergunde branche. De lokale regelgeving en het beleid worden vooruitlopend op de nieuwe wet aangepast, uiteraard in overleg met de gemeenteraad. De VNG bereidt daartoe momenteel in overleg met o.a. Den Haag en andere gemeenten die deelnemen aan het landelijk Programma Prostitutie een modelAPV voor, zodat deze onmiddellijk goed aansluit bij de prostitutiepraktijk. Adequaat toezicht en handhaving in de prostitutiebranche moeten misstanden zoals minderjarigheid, illegaliteit en menshandel voorkomen en de positie van de sekswerker verbeteren. Eenduidige en consistente uitvoering van handhaving in de vergunde en onvergunde prostitutie en tijdige besluitvorming zijn hiervoor belangrijke voorwaarden. De stringente aanpak werkt drempelverhogend voor malafide exploitanten. Er zijn indicaties dat deze categorie de raamstraten waar veelvuldig wordt gecontroleerd mijdt. Deze ontwikkeling sluit goed aan op de brede aanpak in het Oude Centrum om de leefbaarbaarheid en veiligheid te verbeteren en het streven om als de gelegenheid zich voordoet de raamprostitutie vanuit dat gebied te verplaatsen naar een meer geschikte locatie. Bestuurlijke rapportages leiden bij ernstige incidenten binnen een week tot een bestuurlijke maatregel en voor overige incidenten binnen een maand. De vergunningen van alle 85 seksinrichtingen en escortbedrijven worden jaarlijks opnieuw verleend. De besluitvorming op aanvragen voor vergunningen vindt plaats binnen de wettelijke termijnen. Tweejaarlijks worden de bedrijven aan een BIBOB-toets onderworpen. De structurele handhaving in de onvergunde prostitutie, zoals de Chinese massagebranche en illegale thuisprostitutie door het HEIT, moet de sterke toename hiervan en de bijbehorende misstanden effectief tegengaan. De gemeenteraad zag de noodzaak in en heeft extra geld vrijgemaakt voor vergroting en uitbreiding van de werking van HEIT (RIS 258615). Elke vergunde seksinrichting wordt jaarlijks minimaal zes maal gecontroleerd op naleving van de vergunningsvoorschriften, minderjarigheid en illegaliteit van de aanwezige dames. Deze controles worden in Den Haag integraal uitgevoerd, door het Haags Economisch Interventieteam (HEIT) Prostitutie. Naast de gemeente en de politie participeren ook de Belastingdienst, Inspectie SZW en het UWV in het HEIT. Waar nodig en gewenst kan het HEIT in de toekomst ook ondersteuning bieden bij controles elders in de regio. De verscherping van het toezicht en de handhaving binnen de vergunde en onvergunde prostitutiebranche richt zich ook op de aanpak van loverboys. De gemeente stelt een Plan van aanpak loverboys op, waarin op basis van de actuele kennis de aanpak van loverboys en de slachtofferzorg worden verbeterd. De Kadernota Prostitutie 2015-2018 wordt in 2015 vastgesteld. 34
Ambities 2015-2018
deelname aan landelijke Taskforce Mensenhandel; toepassing en verdere versterking barrièremodel ter bestrijding van mensenhandel; aanscherping toepassing negatief werkadvies door betere informatie-uitwisseling; verhogen bewustzijn van signalen van mensenhandel; jaarlijkse vergunningverlening voor de 85 seksinrichtingen en escortbedrijven; tweejaarlijkse Bibob-toets op alle vergunningen; stringent toezicht HEIT op vergunde -en niet vergunde prostitutiebranche; elke vergunde seksinrichting wordt jaarlijks minimaal zes maal gecontroleerd op naleving van de vergunningsvoorschriften, minderjarigheid en illegaliteit van aanwezige dames. opstellen plan van aanpak loverboys.
Hennepteelt De gemeente zet samen met de politie, OM, Rijksbelastingdienst, UWV en woningcorporaties fors in om hennepkwekerijen aan te pakken. Jaarlijks worden rond de 300 kwekerijen opgespoord en ontmanteld. Waar mogelijk wordt onrechtmatig verkregen voordeel afgepakt. Een jaarlijkse informatiecampagne over de aanpak en de resultaten heeft bewustzijn gecreëerd onder bewoners over de gevaren van hennepkwekerijen voor de omgeving. Daarnaast is in de afgelopen jaren ingezet op structuren achter hennepteelt. Vanwege het ondermijnende effect van de georganiseerde hennepteelt is het onderkennen en aanpakken van criminele structuren en samenwerkingsverbanden achter de georganiseerde hennepteelt een belangrijke doelstelling. Het overgrote deel van de totale hennepteelt in Nederland is namelijk voor de export bestemd. De integrale netwerkaanpak van hennepteelt blijft een prioriteit en wordt in de komende jaren geïntensiveerd. De intensivering bestaat uit de inrichting van een hennepteam, waarbinnen integraal wordt samengewerkt tussen politie, OM, woningcorporatie, Stedin en de gemeente. Het hennepteam heeft de operationele leiding bij ontmantelingen. In de stadsdelen Escamp, Laak en LeidschenveenYpenburg is dit team al operationeel. De methode die het hennepteam hanteert, zal worden uitgerold over de gehele regio. Het doel is niet ad hoc acteren maar het verbeteren van de informatiepositie, waardoor verbanden tussen kwekerijen en betrokken subjecten beter kunnen worden vastgesteld. Dit moet leiden tot een optimale inzet van zowel strafrechtelijke als bestuursrechtelijke maatregelen. Een ander onderdeel van de intensivering is een optimalisering van het integraal afpakken op dit vlak. De samenwerking tussen de verschillende partners, namelijk gemeente, politie, OM, Belastingdienst/FIOD wordt versterkt. Gemeentelijk zal worden ingezet op het aanpakken van bijstandsfraude en/ of door het intrekken van vergunningen (via Bibob). Deze intensivering moet leiden tot een verhoging van het aantal ontmantelde kwekerijen naar 400. Growshops vervullen een sleutelrol bij de productie en distributie van hennep. Den Haag telt circa 20 van deze growshops. Vanaf 2012 vinden integrale controles plaats bij Haagse growshops. Dit heeft geleid tot sluiting van één daarvan vanwege overtreding van de Opiumwet. Per 1 maart 2015 is de Opiumwet gewijzigd en zijn handelingen ter voorbereiding of vergemakkelijking van illegale hennepteelt strafbaar. Belangrijk oogmerk van deze wetswijziging is om growshops beter aan te 35
kunnen pakken. De inzet is om samen met de partners de mogelijkheden van de gewijzigde Opiumwet optimaal te benutten. Vanaf 1 maart 2015 maken personen of bedrijven die zich bezighouden met de levering van goederen of diensten en/of de financiering van illegale hennepteelt, zich schuldig aan een strafbaar feit. Vanaf genoemde datum treden politie en OM strafrechtelijk op tegen growshops die blijven doorgaan met de verkoop van producten specifiek gerelateerd aan illegale hennepteelt. Ambities 2015-2018
jaarlijks tenminste 400 kwekerijen ontmantelen; jaarlijkse informatiecampagne voortzetten; uitrol hennepteam over de stad en de regio; verbeteren van de informatiepositie; afpakken van crimineel verkregen vermogen en ten onrechte verkregen uitkeringen en vergunningen; aanpak growshops en structuren achter hennepteelt, door optimale benutting van de gewijzigde Opiumwet.
Grootschalige huisvesting van EU-arbeidsmigranten ter voorkoming van uitbuiting en overbewoning Arbeidsmigratie is van alle tijden. Den Haag, als grote multiculturele stad met het Westland als achtertuin, heeft altijd een grote aantrekkingskracht uitgeoefend op migranten afkomstig uit alle windstreken. Den Haag vindt arbeidsmigranten belangrijk voor de ontwikkeling van de lokale en regionale economie en wil migranten die bijdragen aan de welvaart en het welzijn van Den Haag zo goed mogelijk faciliteren. Elke uitbreiding van de Europese Unie leidt tot de komst van nog meer EUarbeidsmigranten die zich in Den Haag vestigen. Dit betekent het nodige voor de lokale samenleving en overheid. De nieuwe groepen EU-arbeidsmigranten worden, met het oog op het voorkomen van uitbuiting en overbewoning, waar zich exploitanten melden, onder voorwaarden gehuisvest in grootschalige huisvestingslocaties. In Laakhaven West is in 2013 de eerste grootschalige huisvestingslocatie gevestigd, het RIEFF complex. Hier wonen sindsdien 190 EU-arbeidsmigranten, zonder dat dit voor enige overlast of veiligheidsproblemen zorgt. Ook op de Lozerlaan is in januari 2014 een groot complex geopend, waar 324 EU-arbeidsmigranten tijdelijk kunnen wonen. De geschiktheid van een locatie en de randvoorwaarden waaraan moet worden voldaan komen tot stand via het zogeheten stoplichtmodel: op basis van een risico-analyse van het veiligheidsoverleg besluit de driehoek over het al dan niet toestaan van een nieuwe huisvestingslocatie en de voorwaarden waaraan moet worden voldaan. De voorwaarden worden vastgelegd in een beheersconvenant. De komende jaren neemt het aantal grootschalige huisvestingslocaties naar verwachting toe, omdat de gemeente Den Haag de afspraken met het Rijk over het aantal te realiseren plaatsen wil nakomen. Daarnaast waakt de gemeente voor illegale huisvesting en ongewenste woonsituaties door middel van de Haagse Pandbrigade. Kamerbewoning in meerdere panden in één straat in toch al kwetsbare 36
straten en wijken is ongewenst. Dit legt een buitenproportionele druk op de leefbaarheid in deze gebieden.
Ambitie 2015-2018 •
voorkomen van overlast van (grotere) huisvestingslocaties door vroegtijdige afweging veiligheids- en leefbaarheidsaspecten en goede beheersafspraken.
Kerntaken openbare orde en veiligheid Op basis van de Gemeentewet heeft de burgemeester een aantal exclusieve taken en bevoegdheden op het terrein van de handhaving van de openbare orde en veiligheid. Daarnaast is de burgemeester, op basis van diverse sectorale wetten zoals de Opiumwet, de Drank- en Horecawet en de Wet Openbare manifestaties, belast met het toezicht op openbare manifestaties en op voor publiek openbare gebouwen en erven. De bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de burgemeester zijn de afgelopen jaren gestaag uitgedijd; een voorbeeld hiervan is de Overlastwet. Den Haag is toonaangevend bij de ontwikkeling en uitvoering van het beleid en wordt landelijk vaak als voorbeeld gezien.
Coffeeshops Het Haagse coffeeshopbeleid kenmerkt zich door een strikte handhaving van de AHOJG-criteria3, die zijn ontleend aan het strafrechtelijk kader. Daarnaast kent de gemeente Den Haag specifieke lokale gedoogvoorwaarden die betrekking hebben op de ligging ten opzichte van scholen en kwaliteitseisen waaraan moet worden voldaan. Dit beleid heeft geleid tot een kleinschalige, transparante en beheersbare coffeeshopbranche. De komende 4 jaar wordt dit beleid gecontinueerd. Een belangrijk onderdeel van het coffeeshopbeleid is de periodieke Bibob-screening. Deze heeft voor het eerst in 2010 plaatsgevonden en is in 2014 herhaald voor alle 35 coffeeshops in Den Haag. Voor één coffeeshop heeft dit geleid tot een voornemen tot intrekking van de vergunning (RIS 274581), omdat er ernstig gevaar bestaat dat de vergunning mede zal worden gebruikt om uit strafbare feiten verkregen geld te benutten en om strafbare feiten te plegen. Dit element van de Haagse kwaliteitsbenadering heeft ook landelijk navolging gekregen. Bovendien heeft de kwaliteitsbenadering geleid tot aanvullende lokale gedoogvoorwaarden op het gebied van de zichtbaarheid van het interieur, de deskundigheid van het personeel, voorlichting en productinformatie alsmede de samenwerking met Parnassia. Het beleid met betrekking tot de overconcentratiegebieden (Weimarstraat en Zeeheldenkwartier) wordt voortgezet. Dit betekent dat exploitanten de mogelijkheid behouden om hun bedrijf te verplaatsen naar een geschikte locatie buiten de overconcentratiegebieden, waaronder locaties die in de toekomst eventueel vrijvallen door de Bibob-toets.
3
AHOJG-criteria zijn de huidige gedoogcriteria: geen Affichering, geen Harddrugs, geen Overlast, geen verkoop aan jongeren onder de 18 en geen Grote Hoeveelheden
37
Verder worden de landelijke kaders voor het coffeeshopbeleid, die gelden per 1 januari 2013, net als in de afgelopen periode toegepast. Den Haag kent geen overlast door drugstoerisme. In de komende periode wordt daarom geen prioriteit gegeven aan de handhaving van het ingezetenencriterium. Dit betekent in de praktijk dat het Haagse toegangsbeleid tot coffeeshops ongewijzigd blijft; geen jongeren onder de 18 jaar. Verder wordt ook vastgehouden aan het afstandscriterium van 250 meter. Ten slotte blijft het gemeentebestuur er met betrekking tot de problematiek van de illegale hennepteelt bij de regering op aandringen om dit probleem integraal, zowel nationaal als internationaal, te agenderen en aan te pakken en in te zetten op realistische oplossingen. Ambities 2015-2018
strikte handhaving AHOJG criteria; periodieke Bibob-toets; continueren kwaliteitsbenadering; voortzetten beleid aanpak overconcentratie in Zeeheldenkwartier en Weimarstraat; bevorderen realistische oplossing achterdeurproblematiek.
Evenementen Evenementen zijn voor Den Haag van groot belang. Den Haag wil zich als stad nationaal en internationaal onderscheiden met toonaangevende evenementen. Evenementen zorgen voor inkomsten en werkgelegenheid (horeca, detailhandel, et cetera), leveren een bijdrage aan de profilering van de stad en zorgen voor participatie van de inwoners. Jaarlijks worden zo'n 1.200 kleine evenementen georganiseerd in de stad Den Haag. Voor deze categorie evenementen is geen vergunning vereist. Een melding van het evenement is genoeg. Hiernaast zijn er jaarlijks ongeveer 30 grote- en aandachtsevenementen, waarvoor wel een vergunning is vereist. Bij de beoordeling van vergunningaanvragen staat een veilig en ordentelijk verloop van het evenement centraal. Dankzij de nauwe samenwerking met de hulpdiensten komt het zelden voor dat een vergunning moet worden geweigerd. Als gevolg van de economische malaise maakt de evenementenbranche een moeilijke periode door. Organisatoren verkeren in financieel zwaar weer en hebben moeite om hun evenement staande te houden. Daar waar mogelijk bezuinigen organisatoren op operationele kosten. Dit zet soms de discussie over de noodzakelijke veiligheidsmaatregelen onder druk. Een andere ontwikkeling is dat burgers eerder en vaker klagen over overlast van evenementen. Dit geldt met name voor geluidsoverlast. Hierdoor moeten bij meer evenementen geluidsmetingen plaatsvinden. Het aanvragen van evenementen gaan we eenvoudiger maken. Daarom wordt de kwaliteit van de website verhoogd. Een verdere standaardisering van documenten op de site zal een aanvraag vergemakkelijken. In 2013 is de laatste hand gelegd aan een nieuw format voor het verplichte veiligheidsplan, dat sinds 2014 beschikbaar is. In 2014 is tevens een online module geïntroduceerd waarmee aanvragers op de site op simpele wijze een schaalplattegrond kunnen aanmaken. Dit komt een snelle en adequate beoordeling door gemeente en hulpdiensten ten goede. De aanleg van een archief met constructieve informatie gaat ervoor zorgen dat organisatoren, onder gelijkblijvende omstandigheden, niet ieder jaar dezelfde informatie moeten leveren voor podiums en tribunes. Bovendien wordt verkend of meer evenementen met een melding kunnen worden afgedaan.
38
Al deze maatregelen zijn er op gericht om de administratieve lasten voor organisatoren van evenementen tot een minimum te beperken. Dit alles uiteraard zonder concessies te doen aan het uitgangspunt dat evenementen ordelijk en veilig moeten verlopen. Het toezicht op evenementen gebeurt risicogestuurd. Hierbij worden ook ontwikkelingen buiten Den Haag betrokken. Het tragische ongeval in Haaksbergen met een Monster Truck en de doden tijdens grote dance evenementen in Amsterdam (die we overigens in Den Haag niet kennen) lieten nog eens zien welke risico’s evenementen met zich mee kunnen brengen. Essentie van onze benadering is, dat het toezicht zich richt op evenementen met een verhoogd risico op overlast en ordeproblemen. De gemeente, Stedin, Siemens, KPN en de Haagse Hogeschool hebben in het project Smart City Den Haag hun krachten gebundeld om te komen tot innovaties die de stad beter maken. In dat kader vinden pilots plaats. Een daarvan is evenementenveiligheid. Het Life I Live Festival is dit jaar ingericht als een proeftuin van evenementenveiligheid. Dit betekent de inzet van de modernste Smart City technieken om dit gratis publieke evenement zo succesvol en veilig mogelijk te laten verlopen. Het gaat om technieken als crowd control via social media of een 4G-netwerk zodat de bezoekers goed bereik hebben op hun smartphone tijdens het evenement. Ambities 2015-2018 • • • • • •
vergunningverlening nog klantvriendelijker maken; vereenvoudigen van (digitale) aanvragen; risicogestuurd toezicht op basis van quickscans veiligheid, leefbaarheidsscans en signalen uit het veld; extra geluidsmetingen om geluidsoverlast van evenementen te beperken; Smart City technieken benutten voor veiligheid bij evenementen; opstellen van regionale uitgangspunten en tolerantiegrenzen bij grootschalige evenementen.
Jaarwisseling De afgelopen periode heeft de jaarwisseling zich ontwikkeld tot een feest geworden voor alle bewoners. Het ‘zero tolerance beleid’ in combinatie met de gebiedsverboden op basis van de Overlastwet en de zogeheten burgemeestersbrieven, vormen een succesvol pakket aan maatregelen. Daarnaast is met succes geïnvesteerd in het stimuleren van bewonersbetrokkenheid. Het lukt om tijdens de jaarwisseling enkele honderden vrijwilligers te mobiliseren, die toezicht houden op wat er in de openbare ruimte gebeurt. De schade is aanzienlijk teruggedrongen. Dit geldt ook voor de MEinzet tijdens de nacht. Een trend van de afgelopen jaren waar een oplossing voor moet worden gezocht is de toename van de schade door (illegaal) vuurwerk. Een onderzoek naar de vuurwerktraditie van de Stichting Maatschappij en Veiligheid uit 2012 heeft aangetoond dat de schade en overlast die gepaard gaan met de vuurwerktraditie aanzienlijk zijn. Ingezet wordt op het verantwoordelijkheidsbesef van bewoners, een goed gecoördineerde en maximale inzet van de hulpdiensten en het terugdringen van de verkoop en het gebruik van illegaal vuurwerk. Wat het laatste betreft hebben de G4 burgemeesters een appel gedaan op de staatssecretaris van Milieu, die een aantal concrete toezeggingen heeft gedaan. In de communicatie voorafgaand aan de jaarwisseling 2013-2014 is hierop ingespeeld. Ook bij de inzet van de handhaving en politie is extra aandacht besteed aan 39
illegaal vuurwerk. Daarnaast heeft de driehoek ingezet op een lik-op-stukbeleid en schadeverhaal. De afgelopen jaarwisseling heeft de gemeente een vuurwerkshow op de Hofvijver gefaciliteerd. Ook heeft het college op basis van de APV vuurwerkvrije zones aangewezen bij ziekenhuizen, stadsboerderijen en dierenasiels. De ervaringen met deze aanpak worden geëvalueerd en betrokken bij het beleidskader voor de volgende jaarwisseling.
Ambities 2015-2018 • • • • • • • •
vergroten betrokkenheid bewoners en ondernemers; ondersteunen van vrijwilligers; voortzetten lik-op-stuk beleid gericht op geweldplegers en vernielers, met supersnelrecht en schadeverhaal; steunen activiteiten die de feestvreugde in goede banen leiden en uitwassen voorkomen, zoals goed begeleide festiviteiten en gedoogvuren; voortzetten van het faciliteren en stimuleren van een vuurwerkshow op de Hofvijver; vermindering aantal autobranden; afname van het aantal geweldsincidenten, geweld tegen hulpverleners, vernielingen en beschadigingen van gemeentelijke eigendommen; handhaving van de landelijk vastgestelde kortere afsteektijden voor vuurwerk en het afsteekverbod in de op basis van de APV aangewezen vuurwerkvrije zones.
Dierenwelzijn De landelijke wetgeving in het Besluit Gezelschapsdieren verbindt regels aan de handel in honden en katten. De landelijke instanties Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming, de Dierenpolitie en de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit zien toe op naleving van die wetgeving. Het is primair aan die instanties om op dit vlak actie te ondernemen. Daarbij kunnen zij, waar dat nodig en mogelijk is, rekenen op de volledige medewerking van de driehoek. De burgemeester heeft het onderwerp recent geagendeerd in de lokale driehoek om de bewustwording van het probleem voor zover nodig een impuls te geven. Dit met handhaving van de prioriteiten zoals vastgelegd in het veiligheidsbeleid. In Den Haag is een tiental politiefunctionarissen belast met de handhaving op gebied van dierenleed (waaronder ook illegale dierenhandel), waarbij in voorkomende gevallen strafrechtelijk wordt opgetreden en in sommige gevallen ook bestuursrechtelijk gehandhaafd. De afgelopen jaren heeft de brandweer controles uitgevoerd bij de grotere Haagse dierenverblijven. We hechten eraan dat de brandveiligheid in grotere dierenverblijven in Den Haag op orde is. Vandaar dat deze controles onder de noemer "bestuurlijke wens" zijn opgenomen in het Regionale Handhavinguitvoeringsprogramma 2015 (RHUP) van de brandweer, zodat deze controles worden uitgevoerd, net als bijvoorbeeld de controles van verzorgingshuizen, winkelcentra en dergelijke. Rondom de jaarwisseling zijn alle Haagse stadsboerderijen aangewezen als vuurwerkvrije zone; daarbij is het welzijn van de dieren het belangrijkste argument geweest.
40
Ambitie 2015-2018
waar nodig en mogelijk strafrechtelijk en bestuurlijk optreden tegen illegale dierenhandel en dierenmishandeling; op basis van de beschikbare capaciteit worden de grotere dierenverblijven op brandveiligheid gecontroleerd.
Crisisbeheersing Politie, brandweer, geneeskundige hulpverlening en gemeenten in de Veiligheidsregio Haaglanden (VRH) werken samen om zich voor te bereiden op het voorkomen en bestrijden van ongevallen, rampen en crisissituaties, onder andere door opleidingen en oefeningen. Ook voert de VRH het beheer en de organisatie van de regionale alarmcentrale van de brandweer (RAC) en de Meldkamer Ambulancezorg (MKA). Daarbij worden ook andere partners betrokken, zoals het Openbaar Ministerie, het Ministerie van Defensie en Waterschappen. De Veiligheidsregio Haaglanden (VRH) heeft eigen beleidsplannen, die worden vastgesteld door het Algemeen Bestuur van de VRH. De VRH heeft in de periode 2011-2013 veel bereikt. Zo is een nieuwe visie op bevolkingszorg ontwikkeld, die aansluit bij de zelfredzaamheid van burgers en bedrijven. De visie gaat uit van een realistische voorbereiding van crises waarbij gebruik wordt gemaakt van spontane hulp en van een gezonde dosis van improvisatie en veerkracht van zowel particulieren als bedrijven. Hierbij gaat de VRH uit van de eigen verantwoordelijkheid van de samenleving, beperkte hulpverleningscapaciteit door de overheid die zich vooral richt op minder zelfredzamen. De overheid organiseert een basiszorgniveau. De komende vier jaar ligt het accent op het verder ontwikkelen van de VRH als regionale organisatie. Bij deze regionalisering wordt gebruik gemaakt van de bestaande specialismen bij de gemeenten. Om efficiënt en daadkrachtig te kunnen handelen tijdens crises is het essentieel te werken met goed opgeleide, getrainde en geoefende professionals. Voor de diverse crisisfuncties worden de medewerkers opgeleid, gezamenlijk getraind en geoefend op een specialisme zodat de kwaliteit van de crisismedewerkers wordt vergroot. Bovendien kan in tijden van crisis een beroep worden gedaan op een kleine groep hoogwaardig opgeleide mensen die proactief en creatief kunnen handelen. Voor lokale bezetting van sleutelposities zal altijd ruimte zijn. Door regionaal medewerkers op de functies in te zetten worden ook kosten bespaard op het gebied van opleiden, trainen en oefenen. Ook crisiscommunicatie wordt geregionaliseerd en geprofessionaliseerd. Crises komen relatief weinig voor, dus lokaal is het een zware opgave om daar goed op te investeren. Daarom zal in Haaglanden een aantal functies in crisiscommunicatie geregionaliseerd worden. De functionarissen zijn afkomstig uit de negen gemeenten uit de VRH (brandweer/politie/GHOR). In crisissituaties blijft er bovendien altijd ruimte voor de lokale communicatieadviseur/-woordvoerder. Speerpunten binnen deze professionelere veiligheidsorganisatie voor de komende periode zijn het sturen op effecten, van risicobeheersing naar risicogerichtheid, de kwaliteit en vergelijkbaarheid van de doelstellingen en resultaten van de VRH en het versterken van samenwerking met de politie, Defensie en partners als de energiesector en de Hoogheemraadschappen. Het versterken van de samenwerking met de crisisbeheersingsorganisatie van woningbouwcorporaties en het aansluiten op 41
de crisisprotocollen van kwetsbare doelgroepen zoals scholen, verzorgingstehuizen ect., mag hierbij niet ontbreken. Ambities 2015-2018 • • • • •
regelmatig opleiden en trainen van de medewerkers; regionalisering van de organisatie; specialisatie van de medewerkers; versterking van de samenwerking met woningbouwcorporaties en kwetsbare doelgroepen; regionalisering en professionalisering van de crisiscommunicatie.
Demonstraties Uit de bijzondere positie als regeringszetel, vestigingsplaats van ambassades en internationale stad van vrede en recht vloeit voort dat in Den Haag vrijwel dagelijks demonstraties en manifestaties plaatsvinden. Jaarlijks zijn dat er ongeveer 1.500. Iedereen kan gebruik maken van het demonstratierecht. De demonstraties zijn overwegend gericht op de Tweede Kamer, ambassades en internationale instellingen zoals het Vredespaleis en het Joegoslavië Tribunaal. Er wordt vaak met veel emotie aandacht gevraagd voor problemen en conflicten vanuit de hele wereld. Ook evangelisten maken veelvuldig gebruik van het recht om te manifesteren. Vrijheid van meningsuiting is een grondrecht. Den Haag stelt alles in het werk om de uitoefening daarvan maximaal te faciliteren. Om een goede voorbereiding te waarborgen moet een manifestatie/demonstratie minimaal 4 x 24 uur van tevoren worden aangemeld bij de politie. De eisen die we stellen zijn minimaal. De Wet openbare manifestaties geeft de burgemeester de bevoegdheid om aangemelde demonstraties beperkingen op te leggen, preventief te verbieden of te beëindigen. Dit kan alleen ter bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer of ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden. In Den Haag wordt uiterst terughoudend met deze bevoegdheid omgegaan. Slechts bij uitzondering wordt een demonstratie beperkt of beëindigd. Er is de afgelopen jaren geen enkele demonstratie verboden. Bij Den Haag past ook een ruimhartig beleid dat gericht is op mogelijk maken, niet op beperken. In augustus 2014 is de gemeenteraad geïnformeerd over het beleid (RIS275302), waarbij in het bijzonder aandacht is besteed aan de risico’s van demonstraties in woonwijken. Zoals hierboven geschetst, is en blijft het uitgangspunt van beleid dat demonstraties zoveel mogelijk worden gefaciliteerd. Daarbij houden we oog voor wat een wijk aan kan, zeker als het gaat om drukke winkelgebieden en woonwijken. In het huidige tijdsgewricht waarin de geopolitieke situatie van de wereld zich weerspiegelt in de stad gaan we hier met wijsheid mee om.
42
Ambities 2015 – 2018 • •
Optimaal faciliteren van demonstraties; Overlast voor burgers, bedrijven/instellingen en bezoekers tot een minimum beperken.
ADO Den Haag In de afgelopen jaren is een spectaculaire daling van het aantal uren politie-inzet (van 34.000 uur per jaar naar 11.000 uur per jaar) gerealiseerd. Deze inzet is nu ongeveer gestabiliseerd. Daarmee staat ADO op de vierde plek binnen de eredivisie, ruim achter Feyenoord, Ajax en Utrecht. Veel lager zal het aantal uren politie-inzet niet worden, mede omdat de gemoederen rond de thuiswedstrijden tegen Ajax, Feyenoord en Utrecht traditioneel vrij hoog oplopen. Datzelfde geldt overigens bij degradatieperikelen. Gemiddeld komen de clubs in de eredivisie uit op 9.000 uur. Trends voor de komende jaren zijn: • • •
een kwalitatieve verbetering van de stewardorganisatie, waarvoor een opleidingstraject van de KNVB/UEFA is ingezet; versoepeling van de kaartverkoop: een geleidelijke afname van het belang van de clubkaart en toename van de verkoop via internet, met NAW-gegevens ter identificatie; versoepeling van de regeling voor uitsupporters: minder vaak een verplichte buscombinatie en toestaan dat supporters met eigen vervoer komen.
Positief nieuws is dat ADO Den Haag onlangs een prijs heeft gekregen van het CIDI (Centrum Informatie en Documentatie Israël) voor actieve bestrijding van discriminerende spreekkoren. Aanpak ADO hooligans 'Hooligans: in Beeld en Buitenspel' Er is sinds 2012 een integrale aanpak op ADO hooligans ontwikkeld. In deze aanpak wordt een onderscheid gemaakt tussen de regisseurs en de meelopers. De aanpak is een samenwerking tussen gemeente, politie, reclasseringspartijen, het Openbaar Ministerie en het Veiligheidshuis. De aanpak zorgt voor een combinatie van de zorg-, bestuursrecht- en strafrechtketen en loopt van preventie tot repressie. Doelstelling is het uit de anonimiteit halen en het gericht aanpakken van hooligans waardoor de openbare ordeverstoringen van de groep(en) afnemen. De aanpak wordt: 'Hooligans: in Beeld en Buitenspel' genoemd. Elk voetbalseizoen wordt een TOP lijst met ongeveer 10 namen vastgesteld Ambitie 2015-2018 • •
aantal uren politie-inzet rond voetbalwedstrijden van ADO Den Haag consolideren op ongeveer 11.000; voortzetting aanpak ‘Hooligans: in Beeld en Buitenspel’.
Bewaken en beveiligen van personen, objecten en diensten Den Haag vervult als stad waar de regering, het parlement en de residentie van het koninklijk huis zijn gevestigd de rol die meestal aan een hoofdstad voorbehouden is. Bijna alle ambassades en ministeries staan in Den Haag. Daarnaast is de stad standplaats van vele nationale en internationale rechtscolleges, waaronder het Internationaal Gerechtshof, en het Internationaal Strafhof, wat Den 43
Haag tot een vooraanstaande vestingplaats van de Verenigde Naties maakt. De regio en stad Den Haag tellen ruim 240 internationale organisaties en 115 ambassades en consulaten. Er vinden steeds meer internationale congressen in de stad plaats. Met als absoluut hoogtepunt de Nuclear Security Summit in 2014. De ontwikkelingen in de wereld en de aanwezigheid van hoogwaardigheidsbekleders, regeringsgebouwen, ambassades, internationale congressen e.d. in de stad zorgen voor zowel het Rijk als voor het Haagse gemeentebestuur voor forse verplichtingen ten aanzien van de veiligheid van personen en objecten. In de Circulaire bewaking en beveiliging personen, objecten en diensten wordt het vigerende beleid ten aanzien van bewaken en beveiligen beschreven. Algemeen uitgangspunt in de circulaire is dat de burger zelf in eerste instantie verantwoordelijk is voor de eigen veiligheid van zowel persoon als goed. Burgers en organisaties mogen echter hulp van de overheid verwachten bij het treffen van veiligheidsmaatregelen op het moment dat de aantasting van hun veiligheid zulke gewelddadige vormen dreigt aan te nemen dat zij daar zelf of de organisatie(s) waartoe zij behoren geen weerstand tegen kunnen bieden. Bij het stelsel bewaken en beveiligen zijn op rijks- en decentraal niveau verschillende partijen (o.a. de NCTV, Inlichtingendiensten, politie en gemeenten) betrokken. Al deze partijen hebben eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Personen, objecten of diensten die niet zijn opgenomen in het rijksdomein, vallen binnen het decentrale stelsel van veiligheidszorg. In het decentrale domein is de hoofdofficier van justitie verantwoordelijk - en daarmee beslissingsbevoegd - voor het treffen van beveiligingsmaatregelen wanneer gevreesd wordt voor het leven van personen, hun fysieke integriteit of voor andere ernstige delicten. Als het te verwachten effect en aard van de gebeurtenis echter ligt op het terrein van de openbare orde dan ligt het primaat bij de burgemeester. In dat geval worden extra veiligheidsmaatregelen ingezet onder verantwoordelijkheid van de burgemeester. Door de wereldproblematiek is de druk op het terrein van bewaken en beveiligen van zowel het rijksdomein als het decentraal domein aanzienlijk toegenomen. Denk aan extra veiligheidsmaatregelen in de openbare ruimte ten aanzien van verschillende ambassades, waaronder de ambassades van de VS en Israël, en de aanvullende maatregelen die noodzakelijk waren rond de joodse risicolocaties en moskeeën maar ook bij bijeenkomsten en congressen met hoogwaardigheidsbekleders en wereldleiders, zoals de uitreiking van de Willems-Orde en de NSS. Hierdoor is de taak van de afdeling OOV op het terrein van bewaken en beveiliger steeds omvangrijker geworden. De Dienst Stedelijke Ontwikkeling en de Bestuursdienst werken gezamenlijk aan een goed en veilig verblijfsklimaat voor internationale instellingen. Ambities 2015-2018
waarborgen van een goed en veilig verblijfsklimaat voor (internationale) instellingen; coördinatie, afstemming en voorbereiding van (extra) maatregelen waar nodig voor het bewaken en beveiligen van personen, objecten en diensten en internationale conferenties.
44
Communicatie over veiligheid Communicatie biedt de gelegenheid om een aantal doelstellingen van het veiligheidsbeleid te realiseren. Communicatie heeft als doel een bijdrage te leveren aan het verbeteren van het veiligheidsgevoel. Daarnaast heeft communicatie als doel het ondersteunen en waar mogelijk versterken van de veiligheidsaanpak in Den Haag. Risico- en crisiscommunicatie zijn opgenomen in de plannen van de VRH en maken daarom geen deel uit van deze paragraaf. Strategie De communicatiestrategie voor 2015-2018 bestaat uit twee pijlers: 1. Communiceren over maatregelen en resultaten 2. Stimuleren van zelfredzaamheid en actief burgerschap
1. Communiceren over maatregelen en resultaten De veiligheidscommunicatie over maatregelen en resultaten is gebiedsgericht. We zetten middelen, kanalen en netwerken in op een zo laag mogelijk schaalniveau, dichtbij en herkenbaar voor de doelgroep. De boodschap sluit daardoor in woord en beeld aan op de specifieke actuele situatie in de buurt. De veiligheidsscan en leefbaarheidsscan geven hiervoor belangrijke aanwijzingen. Daarnaast zijn we als gemeente onderdeel van het gesprek in de buurt en luisteren we naar wat er speelt. Hiervoor zetten we de actieve personen in de wijk in, zoals wijkagenten, buurtwerkers en accounthouders OOV. Afhankelijk van het onderwerp kiezen we een persoonlijke en herkenbare afzender. De ene keer is dat de wijkagent of de buurtwerker de andere keer de burgemeester, de stadsdeelwethouder of de stadsdeeldirecteur. Door te communiceren over de successen van het veiligheidsbeleid, de terugkoppeling van resultaten aan melders en een zichtbare inzet in wijken en buurten wordt de veiligheidsbeleving positief beïnvloed. Uit onderzoek is gebleken dat mensen zich onveiliger kunnen gaan voelen als ze voortdurend over (on)veiligheid worden geïnformeerd. Het zoeken is dan ook naar een balans tussen transparantie en het juist doseren van informatie over (on)veiligheid. Maatwerk is ook hier het sleutelwoord. In veel gevallen is het voldoende om informatie op een toegankelijke manier beschikbaar te stellen voor degenen die er actief naar op zoek zijn. De gemeente heeft een breed palet aan middelen en kanalen tot zijn beschikking: wijk- en buurtkrantjes, diverse social media kanalen, de stadsdeelpagina’s, stoepborden, bewonersbrieven, de digitale muurkranten, een speciale veiligheidspagina in de Stadskrant en de pagina denhaag.nl/veilig. Een belangrijk deel van de communicatie verloopt via persoonlijke contacten. Daarnaast dragen we actief bij aan Team West, het regionale opsporingsprogramma. De resultaten en prestaties op het gebied van veiligheid worden ieder half jaar in het kader van de planning- en controlcyclus gecommuniceerd met de gemeenteraad en zijn daarmee openbaar. De periodieke werkbespreking veiligheid in de Commissie Bestuur is sinds de afgelopen collegeperiode een vast moment waarop wordt teruggeblikt en/of vooruitgeblikt op (beoogde) resultaten. De media doen hier verslag van.
45
2. Stimuleren van zelfredzaamheid en actief burgerschap Veiligheid is gebaat bij zelfredzame en actieve inwoners. Ze zijn de ogen en oren van de wijk. Veiligheid is immers een zaak van ons allemaal; bewoners en ondernemers zijn tot op bepaalde hoogte zelf verantwoordelijk voor hun eigen veiligheid. Onderdeel van de communicatiestrategie is het benadrukken van de eigen verantwoordelijkheid voor een veilige woon-, werk- en leefomgeving en de middelen die men hiervoor heeft. Dit doet de gemeente bijvoorbeeld door het geven van preventie-adviezen voor het voorkomen van babbeltrucs bij ouderen, een informatiecampagne over de gevaren van hennepteelt en het aanbrengen van inbraakwerende middelen. Zodoende stimuleren we de Haagse kracht en laten we bewoners meedenken over oplossingen. We activeren bewoners en ondernemers voor diverse veiligheidsinitiatieven waaronder het gebruik van Burgernet, WhatsApp-groepen en sociale media. De vergroting van de zelfredzaamheid draagt bij aan een verbetering van het veiligheidsgevoel.
46
Bijlage 1 Overzicht ambities Thema
Ambitie Spoor 1 Aanpak van high impact crimes High impact crimes (overvallen, straatroof, Vanaf 2014 (1768 woninginbraken) daalt het geweld en woninginbraken)en veelvoorkomende aantal voltooide woninginbraken elk jaar criminaliteit (fietsendiefstal, auto-inbraak en ten opzichte van het aantal in het zakkenrollerij) voorgaande jaar; In 2018 daalt het aantal overvallen met 7% ten opzicht van het aantal in 2013 (57); Vanaf 2014 (413 straatroven) daalt het aantal straatroven elk jaar ten opzichte van het aantal in het voorgaande jaar; ‘Ketenoverleg overvallen’ en ‘Donkere Dagen Offensief Overvallen’ verbreden met woninginbraken; informatie gestuurde gebiedsgebonden aanpak woninginbraken onder regie accounthouders OOV; samenwerking met de Haagse burgers, ondernemers en corporaties intensiveren; BIT’s verder professionaliseren en nieuwe preventieprojecten starten (zoals ‘train de trainer’); terugdringen veelvoorkomende criminaliteit, zoals fietsendiefstal, zakkenrollen en diefstal van en uit auto; vormen team met vier allround preventieadviseurs high impact crimes, volumecriminaliteit en KVO; invoering van een rooftassenverbod in de APV; pilot met een digitaal opkoop register, waarmee naast controle op locatie ook controle op afstand mogelijk wordt. Aanpak criminele jeugdgroepen en -netwerken
alle criminele jeugdgroepen en netwerken onder regie van de gemeente aanpakken.
Veiligheidshuis
veiligheidshuis zet in op een persoonsgebonden aanpak van veelplegers en plegers van high impact crimes, waarbij multiproblematiek, actualiteit, een systeemgerichte benadering en snelheid leidend zijn; persoonsgerichte aanpak van leden van
47
Burgernet
Huiselijk geweld
criminele jeugdgroepen en –netwerken; bieden van een persoonsgerichte aanpak aan radicaliserende personen via inzet van extra procesregie in het Veiligheidshuis, inkoop van bijzondere trajecten en expertise. jaarlijks speelt Burgernet in 5% van de opgeloste zaken een rol; in ieder stadsdeel minstens 5% van de bewoners lid maken van Burgernet en het totaal aantal deelnemers verhogen naar 30.000. integrale en systeemgerichte aanpak van huiselijk geweld; inzet meest effectieve instrument door toepassing routekaart en triagemodel; intensivering van de aanpak bijzonder zwaar en terugkerend huiselijk geweld; ontwikkeling aanpak intieme terreur; toepassing tijdelijk huisverbod bij huiselijk geweld; preventieve inzet tijdelijk huisverbod; inzet huisverbod bij signalen kindermishandeling.
Agressie en geweld tegen medewerkers met een publieke taak
oprichting centraal agressieloket; altijd aangifte van strafbare feiten; altijd schade verhalen op de daders.
Veilig uitgaan
in samenwerking met horecasector een veilig uitgaansklimaat realiseren, zonder agressie en geweld; administratieve lasten voor ondernemers tot een minimum beperken; uitbreiding van het kernteam Drank en Horeca naar 10 leden; risicogestuurd toezicht op basis van quickscans veiligheid, leefbaarheidsscans en signalen uit het veld; passende bestuurlijke maatregelen bij incidenten en overlast.
Discriminatie en geweld gerelateerd aan homoseksualiteit
de politie hanteert het landelijk registratiesysteem voor incidenten met een 48
homofoob motief; intensivering samenwerking politie en bureau discriminatiezaken; voorlichtingsbijeenkomsten en trainingen aan de politie om bewustwording en herkenning van homofoob geweld te vergroten; jaarlijks ontvangt de gemeenteraad de cijfers over discriminatie en geweld tegen homoseksuelen in de Emancipatiemonitor.
Spoor 2 Gebiedsgerichte aanpak in de stadsdelen Gebiedsgerichte aanpak in de stadsdelen
Veilig Ondernemen
bestuurlijke stuurgroep veiligheid en leefbaarheidshandhaving is richtinggevend en kaderstellend voor gebiedsgericht en probleemgerichte aanpak veiligheids- en leefbaarheidsknelpunten; het veiligheidsoverleg in de stadsdelen vormt het scharnierpunt voor de gebiedsgericht en probleemgerichte aanpak van veiligheids- en leefbaarheidsproblemen; jaarlijks stelt het veiligheidsoverleg in het stadsdeel een quickscan veiligheid, leefbaarheidsscan en handhavingsprogramma op; stimuleren van actieve participatie van Hagenaars om de veiligheid en leefbaarheid te verbeteren (BITS, Buurt Bestuurt, KVO’s, rolmodellen); uitbouwen van de keten Thuis-School- Straat onder regie van de sector Stadsdelen & Wijken (DPZ). jaarlijks tenminste 6 KVO’s (her)certificeren; opzetten nieuwe KVO’s als een winkelgebied of een bedrijventerrein deel uitmaakt van de hoofdwinkelstructuur, prioriteit heeft in de quickscan veiligheid en de leefbaarheidsscan; waar mogelijk samenwerking stimuleren tussen KVO en BIZ; vorming van een team van vier allround preventie-adviseurs high impact crimes, volumecriminaliteit en KVO; 49
monitoring van (eerder gecertificeerde) KVO’s; in 2018 scoort elk KVO gebied beter op ‘schoon, heel en veilig’; pilot om met bank(en) en/of verzekeraars KVO te stimuleren.
Jeugdoverlast
alle overlastgevende en hinderlijke jongerengroepen onder regie van de gemeente aanpakken.
Drank- en drugsoverlast
overlast in wijken en buurten door alcohol en drugs bij voorkeur aanpakken met maatwerk op basis van Overlastwet en Drank- en Horecawet; uitvoering Overlastwet verder optimaliseren; normalisatie van de situatie en verder terugdringen aantal gebieden met een alcoholverbod of een blowverbod; normalisatie en verder terugdringen noodgebied.
Cameratoezicht
Preventief fouilleren
Woonoverlast
vast en flexibel cameratoezicht optimaal benutten bij bestrijding overlast en criminaliteit; evalueren vast cameratoezicht in 2016. monitoring van de ontwikkeling van vuurwapens in de stad; waar nodig en mogelijk een gebiedsaanwijzing geven, zodat tot preventief fouilleren kan worden overgegaan. Vergroting van de bekendheid van het Melden steunpunt woonoverlast; Verkorting van de behandeltijd meldingen (woon)overlast door het vergroten van de slagkracht van het Meld- en steunpunt woonoverlast; Haagse Pandbrigade voert integrale acties uit, gericht op bestrijding van inbreuken op de openbare orde; Haagse Pandbrigade voert extra controles uit in gebieden waar de veiligheid en leefbaarheid onder druk staan; 50
Integrale Handhavings Acties
Maatschappelijke onrust
Radicalisering, polarisatie en jihadisme
Persoonsgebonden aanpak overlastgevende en criminele EU Arbeidsmigranten
Woonoverlast door prostitutie wordt integraal aangepakt door het HEIT; Sterkere regierol voor het Meld- en steunpunt woonoverlast bij de aanpak van (woon)overlast. IHA’s in gebieden waar overlast en criminaliteit zich concentreren; capaciteit Haagse Pandbrigade bij IHA’s op niveau brengen. alert reageren bij (dreigende) maatschappelijke onrust. vergroten urgentiegevoel en weerbaarheid scholen, instellingen en moslimgemeenschappen; vergroting capaciteit en deskundigheid door het IPPR: trainingen, aanreiken handelingsperspectieven, met name in het onderwijs; bieden van een persoonsgerichte aanpak via inzet van extra procesregie in het Veiligheidshuis, inkoop van bijzondere trajecten en expertise; opbouw en ontwikkeling netwerk van sleutelfiguren. voortzetten samenhangend terugkeerbeleid overlastgevende en criminele EU arbeidsmigranten.
Spoor 3 Bestuurlijke aanpak van ondermijnende criminaliteit Gemeentelijk bureau Bibob
RIEC
Tijdige en kwalitatief goede Bibob-toets van alle vergunningaanvragen horeca, prostitutie en grote bouwvergunningen continueren; Bibob-toets alle coffeeshops in 2018; uitvoering Wet Bibob binnen de wettelijk voorgeschreven beslistermijnen; doorvertaling wetswijziging in een Haagse beleidslijn; effectieve en bredere toepassing van de wet Bibob. accent op de prioriteiten: mensenhandel, georganiseerde hennepteelt, 51
HEIT
Mensenhandel en prostitutie
(vastgoed)fraude/ witwassen en handhavingsknelpunten; focus op gebiedsproblematiek zoals de Hoefkade en het Kaapseplein; ontwikkelen van een tweejaarlijkse bestuurlijke criminaliteitsbeeldanalyse. effectieve integrale handhaving en toezicht op vergunde- en niet vergunde prostitutie; uitbouwen kennis van niet-vergunde prostitutie; jaarlijks 600 controles in de prostitutie in het kader van de intensivering van het toezicht op de vergunde en niet-vergunde prostitutie, waaronder de raamstraten. Dit is inclusief de tweemaandelijkse controles van alle vergunde seksinrichtingen waarbij naleving van de vergunningvoorschriften, minderjarigheid en illegaliteit van de aanwezige dames centraal staan; jaarlijks 300 controles in het kader van integraal toezicht op malafide horeca en detailhandel in nauwe samenwerking met externe partners, wijkbureaus van politie en de handhavingsteams; intensivering toezicht in de Doubletstraat en extra aandacht voor het Oude Centrum; thematische controles als er aanleiding toe is; intensievere samenwerking met het RIEC waarbij de informatie uit de analyses en de informatie vanuit de controles optimaal gebruikt wordt ten behoeve van het opsporen van mensenhandel en andere vormen van georganiseerde ondermijnende criminaliteit. deelname aan landelijke Taskforce Mensenhandel; toepassing en verdere versterking barrièremodel ter bestrijding van mensenhandel; aanscherping toepassing negatief werkadvies door betere informatieuitwisseling; 52
Hennepteelt
Grootschalige huisvesting EU Arbeidsmigranten ter voorkoming van uitbuiting en overbewoning
verhogen bewustzijn signalen van mensenhandel; jaarlijkse vergunningverlening voor de 85 seksinrichtingen en escortbedrijven; tweejaarlijkse BIBOB toets op alle vergunningen; stringent toezicht HEIT op vergunde -en niet vergunde prostitutiebranche; elke vergunde seksinrichting wordt jaarlijks minimaal zes maal gecontroleerd op naleving van de vergunningvoorschriften, minderjarigheid en illegaliteit van de aanwezige dames; opstellen plan van aanpak loverboys. jaarlijks tenminste 400 kwekerijen ontmantelen; jaarlijkse informatiecampagne voortzetten; uitrol hennepteam over de stad en de regio; verbeteren van de informatiepositie; afpakken van crimineel verkregen vermogen en ten onrechte verkregen uitkeringen en vergunningen; aanpak growshops en structuren achter hennepteelt door optimale benutting van de gewijzigde Opiumwet. voorkomen overlast van (grotere) huisvestingslocaties door vroegtijdige afweging veiligheidsen leefbaarheidsaspecten en goede beheersafspraken.
Kerntaken openbare orde en veiligheid Coffeeshops
Evenementen
strikte handhaving AHOJG criteria; periodieke Bibobtoets; continueren kwaliteitsbenadering; voortzetten beleid aanpak overconcentratie in Zeeheldenkwartier en Weimarstraat; bevorderen realistische oplossing achterdeurproblematiek. vergunningverlening nog klantvriendelijker; vereenvoudigen (digitale) aanvragen; risicogestuurd toezicht op basis van 53
Jaarwisseling
Dierenwelzijn
Crisisbeheersing
quickscans veiligheid, leefbaarheidsscans en signalen uit het veld; extra geluidsmetingen om geluidsoverlast van evenementen te beperken; Smart City technieken benutten voor veiligheid bij evenementen Opstellen van regionale uitgangspunten en tolerantiegrenzen bij grootschalige evenementen. vergroten betrokkenheid bewoners en ondernemers; ondersteunen van vrijwilligers; voortzetten lik-op-stuk beleid gericht op geweldplegers en vernielers, met supersnelrecht en schadeverhaal; steunen activiteiten die de feestvreugde verhogen en uitwassen voorkomen, zoals goed begeleide festiviteiten en gedoogvuren; voortzetten van het faciliteren en stimuleren van een vuurwerkshow op de Hofvijver; vermindering aantal autobranden; afname aantal geweldsincidenten, geweld tegen hulpverleners, vernielingen en beschadigingen gemeentelijke eigendommen; handhaving van de landelijk vastgestelde kortere afsteektijden voor vuurwerk en het afsteekverbod in de op basis van de APV aangewezen vuurwerkvrije zones. waar nodig en mogelijk strafrechtelijk en bestuurlijk optreden tegen illegale dierenhandel en dierenmishandeling op basis van de beschikbare capaciteit worden de grotere dierenverblijven op brandveiligheid gecontroleerd. Regelmatig opleiden en trainen van de medewerkers; Regionalisering van de organisatie; specialisatie van de medewerkers; versterking van de samenwerking met woningbouwcorporaties en kwetsbare 54
doelgroepen; Regionalisering en professionalisering van de crisiscommunicatie.
Demonstraties
Optimaal faciliteren van demonstraties; Overlast voor burgers, bedrijven/instellingen en bezoekers tot een minimum beperken.
ADO Den Haag
aantal uren politie-inzet voor voetbalwedstrijden ADO Den Haag consolideren op 11.000; voortzetting aanpak ‘Hooligans: in Beeld en Buitenspel’.
Bewaken en beveiligen van personen, objecten en diensten
waarborgen van een goed en veilig verblijfsklimaat voor internationale instellingen; coördinatie, afstemming en voorbereiding van (extra) maatregelen waar nodig voor het bewaken en beveiligen van personen, objecten en diensten en internationale conferenties.
55
Financiën Het concept integraal veiligheidsplan 2015-2018 is conform programma 4 Veiligheid van programmabegroting 2015-2018 en de extra financiële middelen, die bij het coalitieakkoord 20142018 voor veiligheid beschikbaar zijn gesteld (zie onderstaande tabellen). Dit betekent dat het plan geen gevolgen heeft voor de reeds afgesproken budgetten, zowel qua jaarschijven als budgetonderdelen. Programmabegroting 2015-2018 Portefeuille Openbare Orde en Veiligheid
56
Invulling nieuw beleid 2014 – 2018
*€ 1000
Openbare Orde en Veiligheid
Incidenteel structureel 2016 2015
aanpak woninginbraken
800
extra impuls keurmerk veilig ondernemen
600
handhaven impuls Haagse Pandbrigade extra impuls radicalisering
800
kwaliteitsimpuls buurtinterventieteams
400
aanpak mensenhandel en prostitutie
300
2017
2018
1.000
1.000
1.000
300
300
300
57
