Innovatiepotentieel MKB maakindustrie Keyport 2020 Fontys MER/Lectoraat Brainport team Door: Angél Knoben, Dionne Kochanowski, Irene Waterschoot, Lars Hoefman en Rianne Schellekens 27 Juni 2013
Overzicht Keyport 2020 Regio Onderzoek en werkzaamheden Onderzoeksbevindingen Netwerkverbanden Innovatie Kennis Financieel Locatiekeuze Bevindingen en aanbevelingen uit interviews
Keyport 2020 Regio
Onderzoek en Werkzaamheden Economische uitvoeringsagenda en netwerkstructuur: De aanleiding voor een onderzoek naar het innovatiepotentieel
Focus op maakindustrie: één van de speerpuntsectoren
Onderzoeksdoelstellingen Vaststellen van het innovatiepotentieel .
Het in kaart brengen van de gesignaleerde knelpunten en creëren van betrokkenheid
Meten van innovatiepotentieel “De mogelijkheid tot innovatie, waarbij innovatie gedefinieerd wordt als: de ontwikkeling en succesvolle invoering van nieuwe of verbeterde producten, diensten, en processen”
Het innovatiepotentieel is gemeten door middel van Data analyse maakindustrie Onderlinge netwerken in de regio Inzet externe kennis Productinnovatie potentieel van bedrijven Financieringsinstrumenten Regionale setting
Onderzoeksteam 5 studenten FHMER (3 verschillende specialisaties) 3 ervaren docenten (vanuit iedere specialisatie 1) 1 onderzoeks- en methodologiecoördinator
(verantwoordelijk voor de methodologie en kwaliteitsborging van het kwantitatieve en kwalitatieve onderzoek)
1 lector Brainport
Strategie Voorbereidingsfase -> Deskresearch: literatuuranalyse (operationaliseren begrip innovatie) en opbouw databestanden, longlist, shortlist Instantie Sector analyse Overheden Gemeente Roermond Explorerend onderzoek -> Gemeente Weert Fieldresearch Provincie Limburg Interviews
I nterm ediaire organisaties
12 (semi) overheidsinstanties
Limburgse Werkgevers Vereniging
KVK Roermond
Make Tech Platform MKB Limburg Programmamanager Keyport 2020; Ton Hagelstein Syntens
Financiële instellingen LIOF Rabobank Roermond Rabobank Weert
Selectie Sectoranalyse Interviews stakeholders FD Gazellen 2012 Lectoraat Brainport database
Filters: maakindustrie, innovatieve vermogen volgens stakeholders
Longlist
Shortlist
Aanpak Na selectie 40 bedrijven over Hoge respons van 20 (MKB/Groot)
Verslaglegging Alle interviewverslagen zijn teruggekoppeld aan de geïnterviewden ter verificatie en autorisatie
Data analyse op basis van labeling
Onderzoeksbevindingen I Uit interviews: 15 klantnetwerken 2 bestaande innovatienetwerken 2 initiële netwerken Uit sectoranalyse: 3 latente netwerken
15 Klantnetwerken
75% van de bedrijven heeft inkoop in de regio Waarvan 8 specifieke intensieve samenwerkingen
Voor de overige 25% is inkoop in de regio niet mogelijk
2 Bestaande innovatienetwerken Regionaal papiervezelnetwerk Archiefvernietiging Jalema/ van Houtum
2 Initiële netwerken Warmtenet Roermond: energie (her)gebruik Terugwinnen afval: eventuele uitbreiding
Latent netwerk: papier & verpakkingstechniek
Latent netwerk: scheepsbouw & zeilm akerij
Latent netwerk: vezeltechnologie
Innovatiepotentieel op bedrijfsniveau Innovatie Innovatie: De ontwikkeling en succesvolle invoering van nieuwe of verbeterde producten en diensten, productie- en distributieprocessen.
Economische en maatschappelijke motieven Innovatieve bedrijvigheid “Aanboren van nieuwe segmenten/ markten. Steeds betere producten maken door middel van nieuwe technieken, nieuwe materialen en een uitgekiend milieu/ energie beleid”. Depron “In de afgelopen 5 jaar zijn er zo’n 5 innovatieve/ MVO op de markt gebracht”. Van Houtum
Innovatie-as Indicatieve indeling R&D intensiteit
Innovatieve bedrijvigheid Innovatieproces
Inkoop “Het beleid van de inkoop afdeling is om voorkeur te geven aan lokale toeleveranciers, mits de concurrentie en de kwaliteit dit toelaat” Nunhems “Grondstoffen en halffabricaten worden voor ongeveer 70% uit de regio gehaald. Er wordt constant gekeken of er meer uit de regio gehaald kan worden” Van Houtum
Innovatieve bedrijvigheid Actief in nichemarkten Een ruime meerderheid van de bedrijven is internationaal actief R&D / ontwikkelafdeling “In deze branche zijn vier grote spelers verspreid over de hele wereld. Dit bedrijf is er daar één van, de enige die in Nederland gevestigd is” Groba “Er zijn 7 polystyreenleveranciers in heel Europa” Depron “Vekoma is een wereldspeler in haar branche, om deze status te behouden is het van belang dat wij constant ontwikkelen” Vekoma
Onderzoeksbevindingen II Kennisinstellingen Arbeidsmarkt Financieel Subsidies Locatiekeuze Beleving Keyport 2020
Kennisinstellingen 11 van de 20 bedrijven hebben naar eigen zeggen contact of samenwerking met kennisinstellingen.
Arbeidsmarkt 7 van de bedrijven geven aan op dit moment een tekort te hebben aan technisch personeel Echter, meer dan de helft hiervan heeft geen publieke vacatures open staan “Wij zitten in een omgeving waar weinig toestroom is van techniek. Daardoor zijn wij genegen en gedwongen om het zelf te doen. Als de markt het niet geeft moet je het zelf gaan doen.” APT Kurvers “Er is al een tekort aan technisch personeel, daarbij zuigt Eindhoven ook veel van deze technici naar zich toe.” ETF Group
Financieel Financieren innovaties Bancaire financieringen Alternatieve financieringen “De acceptatiecriteria voor financieringen aan MKB-bedrijven zijn de laatste vijf jaar niet veranderd.” Rabobank
“Zelfs als een bedrijf fatsoenlijk draait, is het heel erg ingewikkeld om met een bank te gaan praten.” Vekoma
“De acceptatiecriteria voor bedrijfskrediet zijn in het eerste kwartaal van 2013 verder aangescherpt. Dit betrof vooral de leningen aan het MKB bedrijf.” De Nederlandsche Bank
Subsidies 7 6 5
“We maken gebruik van alle subsidiemogelijkheden die er zijn” Vekoma
4 3 2 1 0 Veel
“Hier wordt veel te weinig mee gedaan” APT Kurvers
Deels
Weinig
Locatiekeuze Regionale verbondenheid: historische redenen Huisvesting Voorzieningen: infrastructuur
Beleving Keyport 2020 Elementen voor samenwerking zijn volgens geïnterviewden aanwezig in Keyport 2020: Make tech, Ondernemerscafés, … FabLab / Continium, … Intermediairs (KVK, Syntens, LIOF, LWV, MKB) … maar samenwerking moet flink aangejaagd worden. Keyport 2020 leeft (nog) niet als merk.
Aanbevelingen door geïnterviewden Aansluiting bij andere regio’s: Slagkracht en schaalgrootte “Ik verbaas me erover, dat er zoveel regio’s zijn in een betrekkelijk klein gebied. Het succes ligt meer bij hoe de verschillende regio’s aan elkaar kunnen worden geknoopt” Sekisui S-Lec
Bestuurlijke structuur opschalen Samenwerking Triple Helix “Er moet gedacht worden aan het vormen van één regio en niet apart in hokjes” ETF Group
Aanbevelingen door geïnterviewden De nadruk leggen op één speerpuntsector “Ze hebben nu 5 speerpuntsectoren, dat vind ik te veel” Van Houtum
Technisch talenten flexpool
Procestechniek Limburg: meer stageplekken dan
stagiaires
“Wat ik helemaal geweldig zou vinden, is als we met een aantal bedrijven in de maakindustrie een pool zouden kunnen aanleggen van technische mensen.” Vekoma
Aanbevelingen door geïnterviewden Subsidieloket “Nederland is een meester in het maken van regelingen. Het liefst zou ik zien dat er één loket komt, die je helpt met subsidies en het aannemen van personeel uit het buitenland.” Vekoma
Samenwerken van de MKB bedrijven en elkaar opzoeken "In deze tijd moet je innovatief zijn, maar dat kun je niet alleen. Daar heb je hulp bij nodig." Uniteq
“Een van mijn aanbevelingen is: de maakindustrie in de regio moet zich meer verbinden en mensen moeten elkaar opzoeken, dit gebeurt nog niet genoeg” Rockwool
Innovatiepotentieel Conclusies 348 bedrijven in de maakindustrie (excl.) Gedifferentieerd over sectoren met zwaartepunt in metaal Evenwichtig verdeeld naar geografie en omzet & werkgelegenheid Uit sectoranalyse 3 latente innovatienetwerken Uit interviews 15 klantnetwerken, 2 innovatienetwerken & 2 initiële innovatienetwerken Uit interviews veel gewicht in Co-creatie en R&D
