Jaarverslag 2013
Samenvatting De Ulebelt levert natuur- en milieueducatie van het allerhoogste niveau.1 Met een uitgebalanceerde geïntegreerde mix van verschillende functies - educatie, communicatie, zorg, arbeidsintegratie en sociale cohesie in de wijk – levert De Ulebelt een belangrijke bijdrage aan het gemeentelijk beleid als het gaat om de noodzakelijke transitie naar een duurzame samenleving in al haar facetten. Dit is mede te danken aan de inzet van vele vrijwilligers als ook de samenwerking met diverse partners in de gemeente en provincie. Vanuit de verschillende (beleids) programma’s is er expliciete aandacht voor duurzaamheidsthema’s, zoals: • energiebesparing en gebruik van duurzame energie • water, veiligheid en ecologie en hergebruik van regenwater • beperkt gebruik grondstoffen, scheiding van afval en hergebruik van (rest) materialen • dierenwelzijn en gezonde voeding • natuurlijk spelen • ecologisch tuinieren • flora en fauna • sociale cohesie, zorg, arbeid en ontmoeting De Ulebelt wil de komende jaren blijven werken aan het verbeteren van de kwaliteit van de kerntaken (voor zover de bezuinigingen dit toelaten) en het centrum uitbouwen naar een multifunctioneel duurzaamheidsknooppunt. De Ulebelt wordt hierin ondersteund vanuit het landelijk platform NME en Agentschap Nl. Deze ontwikkeling zal nauw aansluiten op het gemeentelijk beleid als het gaat om een duurzame, integrale benadering van de (duurzame) samenleving in al haar facetten. De gemeente Deventer heeft onverminderd ambitieuze doelstellingen op het gebied van duurzaamheid. Daar hoort ook De Ulebelt bij als een krachtige, vitale partner die middels educatieve en communicatieve projecten het onderwijs en ook de volwassen bevolking actief bij deze gemeentelijke doelstellingen betrekt. Aandacht voor bewustwording, betrokkenheid en gedrag is een belangrijke pijler naast inzet van technologische middelen. Wij vinden het dan ook van groot belang om te zorgen dat de kwaliteit van het sociaal instrumentarium dat we hiervoor hebben opgebouwd, van voldoende niveau is en blijft.
2
Inleiding We kunnen stellen dat we in 2013, ondanks de doorgevoerde bezuiniging, goed hebben gedraaid. Er is hard gewerkt om het terrein en de voorzieningen van De Ulebelt op een hoog niveau te houden. We blijven zoeken naar mogelijkheden om projecten te acquireren vanuit verschillende opdrachtgevers, zoals overheden, onderwijs en bedrijven. Op basis van de huidige stand van zaken verwachten we onze rol als hét educatief centrum van Deventer op het gebied van natuur, milieu en duurzaamheid in 2014 op een goede en professionele wijze te kunnen blijven invullen. Onze zorg richt zich met name op de toekomst. Het betrekken van de inwoners van Deventer bij hun leefomgeving en het stimuleren van een actieve rol daarin, is en blijft een essentiële taak waar De Ulebelt zich graag professioneel en gedreven voor blijft inzetten. Kwestie van Kiezen Het jaar 2014 staat in het teken van de nieuwe politieke verhoudingen na de verkiezingen en de aangekondigde bezuinigingen in de Nota Kwestie van Kiezen 2014. Voor De Ulebelt heeft dit ook verstrekkende gevolgen . Dat ook de lokale politiek zich hard maakt voor gezonde, duurzame langetermijn doelstellingen is natuurlijk van het grootste belang. De Ulebelt vormt hierin een laagdrempelige, toegankelijke voorziening, die recreatief en educatief iets te bieden heeft voor alle leeftijden en voor alle burgers uit de hele gemeente Deventer. Een voorziening die bovendien werk en een zinvolle dagbesteding biedt aan een groep kwetsbare mensen uit de samenleving. De Ulebelt weet zich gesteund door een groot draagvlak onder de bevolking, niet alleen in de directe omgeving binnen de Vijfhoek, maar binnen de gehele gemeente, in de stad en in de dorpen. We hopen dat het nieuwe gemeentelijke bestuur hier oog voor heeft en De Ulebelt zal blijven inzetten als een gezond, vitaal en bovendien uiterst belangrijk sociaal instrument op het gebied van duurzaamheid, natuur en milieu.
Waardering uit juryrapport Entente Florale; Groenste Stad van Nederland en Europa
1
De Ulebelt is hèt educatief centrum voor natuur, milieu en duurzaamheid in Deventer. De Ulebelt wil via haar kerntaken inwoners van Deventer- groot en klein, jong en oud - betrekken bij een duurzamere samenleving en hen stimuleren hierin een actieve rol te spelen. Dit jaarverslag laat zien hoe De Ulebelt in 2013 aan deze kerntaak vorm heeft gegeven en dient tevens ter verantwoording aan de gemeente in het kader van de overeengekomen uitvoeringsovereenkomst. De Ulebelt levert natuur- en milieueducatie van het allerhoogste niveau. Met een uitgebalanceerde geïntegreerde mix van verschillende functies - educatie, communicatie, zorg, arbeidsintegratie en sociale cohesie in de wijk - levert De Ulebelt een belangrijke bijdrage aan het gemeentelijk beleid als het gaat om de noodzakelijke transitie naar een duurzame samenleving in al haar facetten. Dit is mede te danken aan de inzet van vele vrijwilligers als ook de samenwerking met diverse gemeentelijke en provinciale partners.
bezuiniging. De voorstellen tot de door de gemeente opgelegde bezuiniging van 100.000 euro en de reacties die deze hebben opgeroepen (zo’n 12.000 steunbetuigingen), vroegen in het voorjaar om een flinke extra inzet van de organisatie. nieuwe donateurs In de zomerperiode mocht De Ulebelt relatief veel nieuwe donateurs (Vrienden) bijschrijven, wat deels compenseerde voor afzeggingen mede als gevolg van de economische crisis. Het totale aantal Vrienden bedraagt momenteel circa 550. Naast de acties rondom de bezuinigingen, waren in 2013 belangrijke items het succesvol uitvoeren van meerdere projecten (zoals afvalscheiding op basisscholen en energiebesparing in Rivierenwijk), het in eigen handen nemen van de Boerderijwinkel, de opening van de quarantainestal en de opvang voor konijnen- en knaagdieren in samenwerking met de Dierenbescherming en de gemeente.
50.000 bezoekers Gedurende 2013 stond De Ulebelt volop in de publiciteit. Ruim 50.000 bezoekers wisten de weg naar het terrein, de dieren, de speelplekken, de tuinen en de horeca te vinden. Onder hen waren veel nieuwe bezoekers. In het voorjaar tot aan de zomervakantie stroomde het erf geregeld vol met schoolkinderen die voor een buitenles, speurtocht, natuurbeleving, speelplek of op schoolreisje kwamen. De zomervakantie kende een ruim aanbod aan activiteiten variërend van knutselinloop voor kinderen tot proeverij van honinglikeur. Een deel van de toename aan bezoekers is te verklaren uit de enorme persaandacht die De Ulebelt had weten te genereren met acties rondom de beoogde bezuinigingen door de gemeente. In februari maakte de gemeente bekend dat zij voornemens was €100.000 te bezuinigen op de subsidie aan De Ulebelt, gekoppeld aan de kinderboerderijactiviteiten. De Ulebelt wist haar achterban te mobiliseren via sociale media, handtekeningenacties, ingezonden brieven van collega-organisaties en deskundigen uit het hele land, ludieke protestvormen en veel persaandacht, zodat de gemeenteraad in juni besloot de voorgestelde bezuiniging te beperken tot €25.000.Hierbij kon De Ulebelt zelf richting geven aan het toepassen van deze
3
Activiteiten Educatie Met seizoenspaden, boerderijlessen, imkerlessen, expeditie Uiterwaard en uitleningen van leskisten hebben we in totaal 7.317 kinderen bereikt met onze activiteiten. bijvoorbeeld: 1.111 kinderen voor seizoenspaden; 949 kinderen voor boerderijlessen; 374 kinderen bij imkerlessen; 611 kinderen op expeditie 160 verschillende groepen van 37 schoollocaties namen één of meerdere producten van De Ulebelt af, deze gebruikers waren verspreid over alle delen van de gemeente, stad en dorpen, en verdeeld over alle leeftijdsgroepen.
Leren over duurzaamheid start op jonge leeftijd bij kinderen met een eerste kennismaking met natuur, natuurbeleving en betrokkenheid. Dat verbreedt zich langzamerhand tot meer complexe onderwerpen die raken aan duurzaamheid. De Ulebelt heeft een educatief aanbod ontwikkeld voor het basisonderwijs, waarbij het lesstofvervangend materiaal biedt over ecologische basisvorming, passend bij de kernleerdoelen van het onderwijs, met veel aanschouwelijk materiaal en via een vorm van betekenisvol leren. Rapportcijfer 8 Het reguliere aanbod voor het basisonderwijs is goed gebruikt in 2013. De basisscholen zijn tevreden over het aanbod en gaven De Ulebelt het cijfer 8 in een tevredenheidsonderzoek dat De Ulebelt in het voorjaar hield onder alle scholen. De landelijke tendens tot een vermindering van het gebruik van de educatieve middelen begint zich langzaam te manifesteren in de gebruikscijfers, met name op het vlak van leskisten. Dit ondanks de intensieve informatievoorziening die De Ulebelt levert via de publicatie van de Ulepost, waarmee het scholen en leerkrachten op de hoogte houdt van het aanbod van producten en materialen.
“Iedere keer weer een fantastische ervaring. Leerlingen komen in aanraking met dieren/ verzorging/ milieu, waar zij tot dan toe alleen nog maar over gelezen/ gehoord hebben.” “Fijn om in groepsverband buiten lessen te kunnen volgen. Voor veel kinderen is het een unieke (helaas soms zelfs de enige) manier om met het buitenleven in contact te komen. Goed aanbod!”
4
gesprek met waterwerkers en bewoners van het uiterwaardengebied. Zij leerden hier over het belang van de maatregelen rondom Ruimte voor de Rivier en de consequenties die dit project heeft voor het landschap, de stad, de bewoners en de mensen die er werken. Over opzet en werkwijze van de Expedities verzorgde De Ulebelt half december voor projectmanagers binnen Ruimte voor de Rivier een presentatie tijdens een landelijke kennisbijeenkomst op het hoofdkantoor van Rijkswaterstaat in Utrecht . “Ik kan alleen maar zeggen dat ik het aanbod geweldig vind, echt een meerwaarde voor mijn onderwijs. Leskisten worden op school bezorgd en ook weer opgehaald, erg luxe voor de docent. Er zijn heldere handleidingen en veel bijgevoegde materialen, zodat de leerkracht met minimale inzet een fantastische les kan neerzetten. Mijn leerlingen zijn het meest enthousiast over de uitjes naar de Ulebelt (nog meer dan over het schoolreisje, dat wil wat zeggen!!)” De reserveringen voor alle buiten= activiteiten blijven op een constant niveau. Dit jaar zijn met alle educatieve activiteiten ruim 7300 leerlingen bereikt, afkomstig uit 80% van de basisscholen in de hele gemeente Deventer. Om de leerkrachten goed op de hoogte te houden van de mogelijkheden en om ervaringen en deskundigheid uit te wisselen, heeft De Ulebelt dit jaar weer 6x de digitale nieuwsbrief de Ulepost uitgebracht. De Ulepost is een belangrijk communicatie= middel met de basisscholen, naast persoonlijk en telefonisch contact.
Bomen maken gezond Op 20 maart is de Boomfeestdag gevierd in de speeltuin op de Zandweerd, die recentelijk nieuw was ingericht. Het thema van de Boomfeestdag was “Bomen maken Gezond”. Met de aanplant van bomen, waaronder verschillende fruitbomen, en de uitvoering van de diverse educatieve activiteiten, kreeg de nieuwe speeltuin de nodige aandacht. Zo’n 100 kinderen van Adwaita en Montessorischool Oudaen begroeven flessen met hierin hun wensen voor de toekomst. Ook vanuit De Ulebelt werd dit jaar - bij hoge uitzondering - de wens uitgesproken dat het nog vele jaren met de kinderen van Deventer een rol mag blijven spelen in het groen houden van de stad. Mede dankzij de inzet van vrijwilligers van verschillende natuurorganisaties (Bomenstichting, IVN en Vogelwerkgroep) en bijgestaan door de gemeente Deventer en het Deventer Groenbedrijf, is dit evenement weer succesvol verlopen.
Alle zintuigen De buitenlessen op het terrein van De Ulebelt vormen een krachtig educatief middel, omdat die kinderen in staat stellen met alle zintuigen te beleven en te leren, kennis te maken met echte materialen en dieren, planten en natuur. In deze belevingsaspecten ligt de kiem voor de latere actieve betrokkenheid van burgers bij hun eigen leefomgeving (energieke samenleving). Belevingsonderwijs kent een groeiende belangstelling, signaleert men ook landelijk. Op verschillende manieren biedt De Ulebelt buitenlessen aan voor het basisonderwijs: boerderijlessen, doe-hetzelflessen, ontdekkingstochten en imkerlessen.
Expeditie Uiterwaard In het kader van het landelijke programma Ruimte voor de Rivier, draait De Ulebelt sinds 2011 het succesvolle veldwerkproject “Expeditie Uiterwaard”, in opdracht van Waterschap Groot Salland. In 2013 gingen ruim 600 kinderen mee om onder begeleiding van enthousiaste en deskundige IJsselgidsen te struinen door de Ossenwaard. Zo beleefden zij de rivier en de uiterwaarden en ontdekten nut en noodzaak van het Ruimte voor de Rivierprogramma. Voor het voortgezet onderwijs draaide dit jaar ook het project Expeditie Uiterwaard. In totaal zo’n 300 leerlingen van 14 klassen (van 1 VMBO t/m 5 VWO) beleefden de uiterwaarden en kwamen in
Vriendelijke bijen In het voorjaar verzorgde De Ulebelt samen met de Deventer imkers buitenlessen over het boeiende leven van de honingbij voor bijna 400 kinderen. In combinatie met een educatief lespakket in de klas, woonden schoolklassen een imkerles bij in de thematuinen, met hierin bijenkasten met ‘vriendelijke’ bijenvolken. De imkers lieten de kinderen na een korte introductie over
de imkerij met voorzichtige bewegingen kennismaken met een raat vol zoemende bijen en lieten zien waar de koningin zich ophoudt. De kinderen bekeken ook vliegende bijen en andere insecten op de bloemen in de thematuinen van De Ulebelt. Van heel dichtbij zagen ze de bestuiving van bloemen en vaak ook de stuifmeelmandjes aan de poten van een bij. De Imkervereniging Deventer is een zeer enthousiaste club met actieve imkers. Een groep van 10 bevlogen imkers helpt elk jaar bij de lessen, volledig uitgerust in imkerpak met pijp en toebehoren. De kinderen genieten van zo’n praktijkles met èchte imkers en zijn altijd onder de indruk van hun verhalen.
5
Evenementen en publieksactiviteiten Met het organiseren van evenementen en publieksactiviteiten probeert De Ulebelt jaarlijks zoveel mogelijk mensen bij haar werk te betrekken en te enthousiasmeren voor uiteenlopende aspecten van een duurzamere samenleving. De evenementen kenmerken zich door een mix van educatieve en recreatieve elementen, een geslaagde formule blijkt telkens weer.
Leren hoe voedsel groeit Het Schooltuinwerk kreeg een vervolg in 2013. Met 144 kinderen uit 5 klassen van de Vijf-erschool en l’Ambienteschool zijn allerlei groenten geteeld op het land van De Ulebelt. Zo ontstond in de loop van het jaar een smakelijke hoeveelheid van onder meer kroppen sla, radijsjes, raapsteel, rabarber en snijbiet. Twee klassen kregen les van de tuinmeester van De Ulebelt, 3 klassen kregen tuinles van de eigen leerkracht. In een reeks van 20 tuinlessen, startend in april, leren kinderen op een intensieve manier hoe voedsel groeit en op hun bord terechtkomt. Tegen de zomervakantie begon natuurlijk het leukste onderdeel: oogsten! Het schooltuinwerk liep door tot en met het nu al traditionele soepfeest, vlak voor de herfstvakantie. Vanuit het project van de dagbesteding werken inmiddels kinderen mee in de schooltuinen. Een groep dove en slechthorende bewoners van Wooncentrum Noorderbrug uit de wijk ondersteunt wekelijks met het onderhoud in de schooltuinen. Groen in de Kinderopvang In 2013 was wederom vanuit kinderopvang een stijgende lijn te ontdekken in het aantal reserveringen voor educatieve activiteiten (materiaalleningen en belevingsspeurtochten) vanuit De Ulebelt. Om dit verder vorm te geven en uit te bouwen organiseerde De Ulebelt in september een goedbezochte bijeenkomst voor pedagogisch medewerkers uit de kinderopvang in Deventer met als thema “Groen in de kinderopvang”. Dit vormde de aanloop naar het landelijke Jaar van de Groene Kinderopvang (2014), waarin De Ulebelt participeert met een educatief aanbod.
6
2.000 bezoekers Jongedierenfeest Het Jonge Dierenfeest op 1 april stond in het teken van camouflage. De dag werd zeer goed bezocht, mede dankzij de overvloedige zon en ondanks de wat achterblijvende temperaturen. De ruim 2.000 bezoekers ontdekten onder meer alle streken die dieren leveren om niet herkend te worden om zodoende vijanden om de tuin te leiden.
Global meets Local De andere grote publiekstrekker was het Oogstfeest op 15 september, omgedoopt tot het Festival “Global meets Local”, i.s.m. Deventer internationale organisaties en de lokale natuur- en milieuorganisaties. Burgemeester Heidema opende het Festival met het plaatsen van zijn ‘Mondiale Voetafdruk’ op een groot schilderij, samen met wethouder Jos Pierey en Ulebeltvoorzitter Karin Obdeijn. Het Festival werd
een groots spektakel met veel culturele kleuren, smaken en muziek. Het publiek werd uitgedaagd zijn eigen voetafdruk te berekenen en kon ontdekken hoe deze te verkleinen is. Naast deze twee grote evenementen, organiseerde De Ulebelt door het jaar heen een groot aantal publieksactiviteiten. water en zand is veel te leuk, vinden de kinderen zelf. De Nationale Modderdag vond plaats in het kader van de internationale “Mud Day”, met als doel positieve natuurervaringen meegeven en verbinding tussen kinderen en hun omgeving realiseren en vergroten. De factor spelen is hierbij natuurlijk van groot belang. Samen aan het werk op boerderij Op 16 maart vond de landelijke “NL Doet”dag plaats in het kader van vrijwilligerswerk. Zo’n 65 vrijwilligers, groot en klein, kwamen naar De Ulebelt om te helpen met allerlei terreinklussen. Een aantal bedrijven had het personeel gevraagd om op deze dag mee te helpen bij de klussen op De Ulebelt, zodat we het terrein voor de start van het seizoen weer netjes op orde hadden. Diverse samenwerkingspartners (Rastergroep, Bijenlint, imkers, moes- en schooltuinders) kwamen deze dag De Ulebelt helpen. Zij werden bijgestaan door burgemeester Heidema. Met het thema ”Aan de slag op de boerderij”, tijdens de landelijke Dag van de kinderboerderij op 26 mei, kon schapenscheerder Jos Kiesebrink goed uit de voeten. Zijn deskundige handen ontdeden de schapen van hun wol, die deels naar de verkoop en deels naar de spinsters-groep op De Ulebelt ging, om te spinnen en vilten. Ulebelt drukst bezochte Modderdag Op 28 juni vond in Nederland de Nationale Modderdag plaats. Met zo’n 350 kinderen was De Ulebelt de drukst bezochte locatie van het land. Het spelen met modder en vies mogen worden bleek een groot succes. Met onder meer kinderen van kinderopvangorganisatie Sam&ko ontstond heksensoep, moddertaartjes werden gebakken, het modder-blotevoetenpad gelopen en modder-touwtrekwedstrijden gehouden. Eigenlijk is het elk dag Modderdag bij De Ulebelt, want spelen met
Zomervakantieprogramma In de zomervakantie bood De Ulebelt een activiteitenprogramma aan met knutselworkshops voor kinderen, rondleidingen over eigen terrein en doehet-zelf-rondleidingen (‘Rondje Gooikerspark’), een foto-expositie over bijen en imkers en proeverijen van honingproducten. In combinatie met de vrijwilligersgroep die de Kikkerkeet en de horeca bemenste, leverde dat drukbezochte dagen op. Duurzame wasdroger In het kader van de Week van de Duurzaamheid Deventer in oktober, organiseerde De Ulebelt rondom de Dag van de Duurzaamheid publieksvoorlichting over duurzaamheid en energiebesparing, deels in samenwerking met de Deventer Energiecoöperatie. Met een vette knipoog kon publiek een duurzame wasdroger (waslijn met handvol knijpers) winnen via een energiequiz. Twee klassen uit het basisonderwijs werden in de stal voorgelezen door wethouder Jos Pierey, in het kader van de Dag van de Duurzaamheid.
7
Huttentut wordt heksenbezem In de herfstvakantie leerden kinderen in een workshop hun eigen HalloweenHeksenbezems maken. Met het oogstafval van de huttentut (oud cultuurgewas uit deze streek) uit de heemtuin konden zij een heuse takkenbezem maken. In de herfstvakantie leefde een grote groep kinderen zich uit tijdens het Wilgentenenhuttenbouwen op de speelplaats. Vlak daarna vonden de Nacht van de Nacht (met een spannende nachtbelevingstocht voor kinderen) en de jaarlijkse Natuurwerkdag met 80 deelnemers plaats. Het jaar werd afgesloten met een kleinschalige gezellige Kerstmarkt met producten gemaakt door kinderen van de dagbesteding en Noorderbrug-deelnemers. Boerderijklussen Op vier zaterdagen konden mensen met en zonder beperkingen samen boerderijklussen doen. Dieren verzorgen, uitmesten, tuinieren, onderhoudsklussen. Alle zaterdagen kwam een enthousiaste groep deelnemers bijeen onder begeleiding van dierverzorgers en begeleiders van dagbesteding. De Ulebelt doet dit samen met Rastergroep, in het kader van ‘Onbeperkt Actief’. Eigen tuin ombouwen tot tuinreservaat In het voorjaar leerden cursisten onder leiding van bekwame en enthousiaste docenten hoe zij hun eigen tuin kunnen ombouwen tot een Tuinreservaat. De cursus Tuinreservaten behandelde in 7 modules steeds een ander aspect van een Tuinreservaat: gezonde bodem, inheemse beplanting, ruimte creëren voor vogels, insecten en kleine zoogdieren in je tuin, heggen en erfafscheidingen, permacultuur, gebruik van water in de tuin en snoeien. De cursus Tuinreservaten is opgezet in analogie met de landelijke initiatieven rondom Tuinreservaten (samenwerking van Vroege Vogels, IVN en Groei&Bloei).
8
Projecten Gedurende het hele verslagjaar deed De Ulebelt weer een flinke inspanning op het projectengebied. Afval, Diftar en Wecycle Rond de thema’s afval, diftar en wecycle werkte De Ulebelt nauw samen en vaak in opdracht van Circulus/Berkel Milieu, een prima samenwerking. De inzameling van luierafval en distributie van inzamelzakken voor plastic afval op ons terrein werden voortgezet. De inzameling van Wecycle (afgedankte kleine elektrische apparaten) die De Ulebelt in Deventer uitvoert vanuit de landelijke Vereniging van Kinderboerderijen, verliep uitstekend. Op de lijst van 110 inzamelende kinderboerderijen in heel Nederland, stond De Ulebelt in 2013 op de 5e plek! met ruim 300 ingezamelde apparaten.
huishoudelijke inzameling. De Ulebelt begeleidt de scholen bij de invoering van afvalscheiding. Scholen gaan zo fors besparen op hun uitgaven, grote hoeveelheden waardevolle grondstoffen verdwijnen niet meer in de afvalverbrandingsoven en leerlingen snappen beter theorie en praktijk van afvalscheiding. Dat kan een vanzelfsprekendheid worden, net als tandenpoetsen. Landelijke compostdag Op 24 maart werd de landelijke Compostdag gehouden, die door De Ulebelt voor Deventer werd ingevuld. Ons terrein is een van de locaties waar compost werd uitgedeeld. Op de Brink had De Ulebelt een kraam, zakken compost uitgedeeld, zaadbommetjes gemaakt en uitgedeeld en over de doelstelling gesproken met het publiek. GFT is waardevol materiaal, als het apart wordt ingezameld (via de groene container) kan er waardevolle nieuwe grondstof van gemaakt worden. Ook hebben wij een theateract voor de nieuwe milieustraat op de Duurstedeweg verzorgd. Wecycle Elektrische apparaten, alles met een batterij of stekker, gooi je niet weg, die moeten terug de recycling in. Het belang dreigende tekorten aan delfstoffen en ernstige vervuiling van het milieu door diezelfde stoffen, moet nog breder landen.
Afvalscheiding voor scholen Het lesprogramma Diftar voor het basisonderwijs kwam tot stand. Bovendien werd advies gegeven aan scholen over het invoeren van afvalscheiding op de school. In opdracht van Circulus/Berkel Milieu ontwikkelde De Ulebelt een educatieprogramma, met een keuzemenu voor verschillende nivo’s, van een Afvalscheidingsspel, een kringgesprek rond de Achtergelaten Vuilniszak, waardendiscussies tot een afval-analyse. De leerlingen die aan het educatieprogramma meededen, gaven voorlichting over dit onderwerp aan de overige klassen en de ouders. Liefst 27 scholen meldden zich al aan voor dit programma, dat doorloopt in 2014. Door deelname aan het educatieve programma mogen scholen hun eigen afval, mits goed gescheiden, meegeven met de
Een specifieke doelgroep daarvoor vormen jongeren van het voortgezet onderwijs: de apparaten hebben een hoge omloopsnelheid én een hoge status. Eerdere ervaring met een lesprogramma dat we ontwikkeld hebben voor deze doelgroep, werd uitgebouwd tot een pilot die opschaalbaar is. Het project loopt door tot in 2014. Energiebesparing en gedragsverandering Binnen de Rivierenwijk heeft De Ulebelt in opdracht van wooncorporatie Rentree energiecoaches opgeleid die gewapend met mooi informatiemateriaal en een gedegen kennis over mogelijkheden tot energiebesparing zelf de wijk in gingen om buurtbewoners uit te nodigen voor keukentafelgesprekken. De gesprekken gingen over energiebesparing, door kleine ingrepen in huis en vooral bewustwording en gedragsverandering. In de eerste fase zijn 60 gezinnen bediend. Wegens de positieve ervaringen met dit project van zowel opdrachtgever als deelnemers, is het project inmiddels uitgebreid naar andere wijken. Struinen met een App De Ulebelt ontwikkelde in samenwerking met Stichting Keizersrande/de Natuurderij een aantal natuurstruinroutes binnen de Keizersrande-app, een applicatie voor smartphones om digitale routes te wandelen door het hele gebied van Ruimte voor de Rivier langs de IJssel bij Deventer. Vanwege onze educatieve deskundigheid en expertise vanuit de Expeditie Uiterwaard, vroeg Keizersrande De Ulebelt hier aan mee te werken. Financiering voor het deel van de natuurroutes kwam van zowel de provincie Overijssel als van de gemeentelijke Kleintje Klimaat-regeling. De eerste kinderstruinroute ontstond voor het Ossenwaardegebied, routes rondom Keizersrande komen in de loop van 2014 beschikbaar. Floating flowers In de Rivierenwijk startte in het voorjaar een bijzonder project als combinatie van natuureducatie en kunst: Floating Flowers onder leiding van kunstenares Lobke Meekes (o.a. bekend van het project Oersoep). De Ulebelt verzorgde het educatieve deel binnen dit project en ontwikkelde een serie van 15 buitenlessen voor de bloemeneilandjes in de Holterkolk. Bewoners en de kinderen uit de Rivierenwijk legden de bloementuintjes aan
9
Natuur- en milieuorganisaties
en onderhielden ze. Zo kwamen 2 groepen 5 van de Rivierenwijkschool wekelijks naar de Holterkolk voor een buitenles over onderwerpen met een link naar natuur en naar kunst. Floating Flowers kwam tot stand binnen het programma Kunst in mijn Buurt van Bureau Kunstcircuit. Het project Blij met Bijen Om meer aandacht en ruimte te creëren voor wilde en sociale bijen op het terrein van De Ulebelt, behaalde eind 2013 de tweede prijs in een landelijke prijsvraag Groen en Doen van het ministerie van Economische Zaken. Met het geldbedrag van € 5.000 dat aan deze prijs verbonden is, gaat De Ulebelt in 2014 haar terrein bijvriendelijker inrichten, samen met bijenpartners als de Deventer imkers en het Deventer Bijenlint. Dag van het Park In opdracht van de gemeente Deventer organiseerde De Ulebelt wederom de Dag van het Park, op zondag 26 mei in het Worp-plantsoen aan de overzijde van de IJssel. In nauwe samenwerking met het Deventer Groenbedrijf en allerlei groene organisaties (zoals Greenpeace, Bomenstichting en imkers), nodigde De Ulebelt de inwoners van Deventer uit om het park eens op een andere manier te beleven. Doelstelling was om meer verbondenheid te creëren van bewoners met het groen in de stad en met een gevarieerd programma is in die opzet geslaagd. Ondanks het matige weer was het een gezellige dag, waarbij de opdrachtgever z’n tevredenheid uitsprak over de organisatie.
10
In 2013 maakten verschillende natuur- en milieu organisaties in Deventer veelvuldig gebruik van de faciliteiten van De Ulebelt. De organisaties kunnen zich via de vitrines van het hoofdgebouw aan het publiek presenteren. Een aantal organisaties, zoals IVN Deventer, Vogelwerkgroep de IJsselstreek, de Imkervereniging Deventer en de KNNV, zien De Ulebelt tot onze vreugde meer en meer als hun thuishonk. Zij leveren regelmatig tegenprestaties aan De Ulebelt middels presentaties, rondleidingen, terreinbeheer en bijdragen aan evenementen. In het bijzonder kunnen de verschillende cursussen en opleidingen worden genoemd die deze organisaties aanbieden aan een breed publiek. De opleiding van natuurgidsen (afgerond in 2013), aanbod van vogelcursussen voor jong en oud, opleiding van natuurouders (die maken dat veldlessen op scholen doorgang kunnen vinden) en de opleiding van nieuwe imkers, dragen jaarlijks bij aan een zichzelf versterkend netwerk van dragers van duurzame ontwikkeling binnen de gemeente. Faciliteren Platform Natuur en Milieu Platform Natuur & Milieu bestaat nu uit vijftien organisaties. Het Platform en zijn voorgangers hebben tot 2011 als doelstelling gehad een overlegorgaan te zijn tussen de gemeente en de Natuur- en Milieuorganisaties. De Adviesraad voor Natuur en Milieu heeft in die periode 25 Adviezen uitgebracht aan B&W en ambtenaren van de gemeente. De benodigde kennis kwam van genoemde organisaties en hun netwerk. Dat heeft redelijk gewerkt. In 2011 werd na een enquête de doelstelling van het Platform gewijzigd in ‘De gemeente helpen duurzamer te worden’. Dat is in gang gezet. Er werd toen tevens een actie gestart om meer burgers met passie en kennis op het gebied van duurzaamheid hier bij te betrekken. Deze burgers zijn nu actief betrokken bij de Adviesraad. Ulebelt geeft Adviesraad volle steun De door de overheid beoogde burgerparticipatie gaf recent versnelling aan het ingezette proces. De uitdaging is nu enthousiasme te creëren bij alle bij dit participatieproces betrokkenen. Het gaat erom het gemeentelijk beleid, de daarbij behorende uitvoeringsplannen voor betrokkenen goed zichtbaar te houden zodat de Adviesraad goed en tijdig kan
adviseren. De Ulebelt zal hieraan haar volle medewerking blijven geven. Leren over bijen De imkervereniging Deventer vierde dit jaar haar honderdjarig bestaan en organiseerde in dat kader een symposium en markt in Diepenveen. Ook De Ulebelt gaf daar natuurlijk acte de presence. De Imkervereniging gaf weer bijenlessen aan zo’n 400 leerlingen uit het basisonderwijs en leverde daarmee een belangrijke bijdrage aan het belevingsonderwijs. De fotowedstrijd van imkervereniging leverde een groot aantal prachtige foto’s op die De Ulebelt in het gehele zomerseizoen exposeerde in de grote zaal van het hoofdgebouw. Springzaad De Ulebelt sloot zich aan bij het regionale netwerk in Deventer en omgeving van Springzaad, een landelijk netwerk voor en door iedereen die zich wil inzetten voor speelnatuur Het netwerk bestaat uit actieve deelnemers die onderling kennis en ervaringen uitwisselen, met een aantal coördinatoren als aanspreekpunt. De Ulebelt is één van de trekkers voor de regio Deventer e.o. en fungeert als bezoekadres en informatiepunt.
Kinderboerderij en terreinbeheer Kinderboerderij en tuinen/terrein hebben een belangrijke rol in de ontmoeting met dieren en natuur, in groenbeleving, gevoel van rust en ruimte en als ontmoetingsplek in de wijk. Mensen recreëren en ontmoeten elkaar op ons terrein. Nieuwe Quarantainestal Een lang gekoesterde wens (èn eis vanuit het Kinderboerderijenkeurmerk) kon in mei eindelijk in vervulling gaan tijdens de opening van de nieuwe Quarantainestal door wethouder Pierey. De Q-stal, zoals die in de wandelgangen heet, is een eenvoudige maar zeer doelmatige stal voor opvang van zieke en drachtige dieren. Tegelijkertijd biedt de Q-stal opvang voor (zwerf-) konijnen en knaagdieren, ontwikkeld in samenwerking met de Dierenbescherming Overgelder, de gemeente en de Dierenkliniek Deventer. De opvang heeft tot doel de problematiek ten aanzien van zwerfdieren voor een groot deel op te lossen. Daarnaast is er belangstelling voor de opvang van afstandsdieren en worden opgevangen dieren geplaatst bij nieuwe
eigenaren. Verder bestaat beperkt de mogelijkheid om een dier in vakantietijd bij De Ulebelt in pension te doen. Hiervan werd gedurende de zomerperiode volop gebruik gemaakt. De samenwerking met de Dierenbescherming en de Dierenkliniek Deventer vereist meer onderlinge afstemming, maar verloopt over het algemeen goed. Het dierenerf onderging een opknapbeurt in 2013, waarbij onder meer op het terrein rondom de stal educatieve speelelementen zijn geplaatst voor kinderen, zoals een speelpony. Het dierenbestand op de kinderboerderij is in 2013 redelijk constant gebleven. Er is hard gewerkt aan het opknappen van alle dierverblijven, volgens de meest actuele dierenwelzijns- en hygiënische eisen. Terreinverbeteringen Naast het reguliere onderhoudswerk kon een aantal verbeteringen worden aangebracht op het terrein, zoals een verhard wandelpad langs de kikkerpoel speciaal voor wandelaars met rolstoelen, rollators of buggies om hun rondje te kunnen wandelen. De Ulebelt beschikt sinds mei over een oplaadpunt voor elektrische fietsen. Midden op het terrein werd een nieuw hekwerk geplaatst, langs de akker en langs de bosrand, waardoor een rustweide voor de bok is gecreëerd en om vraatschade door de konijnen tegen te gaan. Een nieuwe klus dit jaar was het telen van gewassen voor verkoop in de eigen boerderijwinkel. Boerderijwinkel De Boerderijwinkel lag dit jaar voor het eerst volledig in handen van De Ulebelt zelf. Een enthousiaste groep vrijwilligers bood
11
de Kikkerkeet heeft zich een enthousiaste ploeg vrijwilligers aangemeld. Ook de oudere kinderen uit de dagbesteding helpen soms mee.
aan de winkel te beheren. Wie op woensdagmiddag boodschappen deed bij De Ulebelt, maakte kans om eigen geteelde sla, rabarber, raapsteel, kruiden of bloemen mee te kunnen nemen! De winkel kende veel vaste klanten die iedere week kwamen, maar ook toevallige passanten die naast groente ook natuureducatieve cadeauproducten en honingproducten kochten. De Boerderijwinkel draagt bij aan de naamsbekendheid van De Ulebelt. Kikkerkeet De kleinschalige horecavoorziening vanuit de Kikkerkeet draaide goed. Vanaf het Jonge Dierenfeest was de Kikkerkeet geopend op de middagen op woensdag, vrijdag en zondag. De zomer bewees weer
wat een sfeervolle plek de Kikkerkeet is geworden: een prachtige blokhut met eenvoudige horecafaciliteiten en een prachtig terras in de schaduw van walnotenbomen, een ideale plek om neer te strijken als bezoekers genoeg hebben van geiten aaien of klimmen door de Takkenbende. De Kikkerkeet is dé plek voor een superlekker ijsje, kop koffie of thee, met ook een klein winkelassortiment van cadeau-artikelen, ansichtkaarten, loeppotjes en toepasselijke boekjes over tuinen en beesten. Voor het bemensen van
12
Jaaropleiding Permacultuur Het terrein bood vanaf september huisvesting aan de Jaaropleiding Permacultuur met 18 cursisten uit het hele land. Hoofddocent Fransjan de Waard, geldt als meest deskundige op het gebied van permacultuur in Nederland. De permacultuur is een totaalbenadering van het leven op aarde, die inmiddels honderdduizenden mensen inspireert en mobiliseert om van hun eigen leefomgeving een paradijsje te maken, door puur ecologische principes toe te passen. Deelnemers aan de permacultuur ontwerpcursus zullen op het terrein van De Ulebelt ook de aanwezige permacultuurtuin herinrichten tijdens de 18 cursusdagen die nog doorlopen tot april 2014. Gecertificeerd leerbedrijf Alle werkzaamheden op de Kinderboerderij worden uitgevoerd door enkele beroepskrachten, ondersteund door een grote groep vrijwilligers zonder wie dit werk niet te realiseren zou zijn, waarvoor zeer veel dank! Onder deze groep bevinden zich ook veel stagiaires van verschillende agrarische opleidingen. Als gecertificeerd leerbedrijf begeleiden we jaarlijks tientallen leerlingen in hun leerweg tot professioneel dierverzorgers. Om de ontwikkelingen op het gebied van stageplekken zo goed mogelijk vorm te kunnen blijven geven en te verbeteren, heeft De Ulebelt zitting genomen in het driehoeksoverleg tussen AOC, Aequor en de leerbedrijven. Arbeidsintegratie en zorg De Kinderboerderij vervult als onderdeel van het educatief instrumentarium tevens een belangrijke rol op het gebied van arbeidsintegratie en zorg. Met name in samenwerking met Sallcon Werktalent bieden we tientallen mensen een veilige en inspirerende plek om weer mee te doen in het arbeidsproces. De begeleiding van deze mensen wordt door ons eigen personeelsbestand ingevuld. Het gaat vaak om mensen die vanwege hun specifieke problematiek niet gemakkelijk op reguliere werkplekken te plaatsen zijn. Qua zorg zien we dat steeds meer particulieren, maar ook zorginstellingen via onderaannemerconstructies, voor hun kinderen en/of cliënten met een beperking
bij ons dagbestedingstrajecten inkopen. Ook deze begeleiding weten we via combifuncties binnen de kinderboerderij goed in te vullen. Mede hierdoor zijn de inkomsten vanuit dagbesteding in 2013 verder uitgegroeid tot een substantiële pijler. De Ulebelt is aangesloten bij Kleinschalige Zorg Salland. In 2013 heeft De Ulebelt hard gewerkt aan het realiseren van de randvoorwaarden om het Kwaliteitssysteem Zorgboerderijen van de Federatie Landbouw en Zorg te implementeren. Begin 2014 kwam de positieve beoordeling hiervan binnen. Het onderhoud aan de thematuinen, borders en overige groene stroken op het terrein liggen in deskundige handen van de terreinbeheerder met zijn team. Dit team werd in 2013 versterkt met 7 medewerkers van de Sallcon en 5 vrijwilligers, die allen met veel inzet het werk oppakken. Daarnaast kwam in april een vaste groep van dove en slechthorende bewoners van Wooncentrum Noorderbrug (op loopafstand van De Ulebelt) om onder begeleiding van een doventolk mee te werken in de schooltuinen en klussen als bladruimen, ramen wassen en schoonmaken op te pakken. De samenwerking met Noorderbrug werd wederzijds als erg positief ervaren en werd in de loop van het jaar uitgebreid naar twee dagen per week. Het is leuk om te zien hoe deze mensen, deels met een verstandelijke beperking, een zinvolle bijdrage leveren en actief meedoen in hun eigen leefomgeving.
Sponsoring Het werk van De Ulebelt zou, naast de inzet van de vele vrijwilligers, niet mogelijk zijn zonder de ondersteuning van bedrijven. Een toenemend aantal bedrijven (en particulieren) heeft zich in het afgelopen jaar verbonden aan doelstellingen en activiteiten van De Ulebelt door geld en/of menskracht aan te bieden Hiervoor zijn we geweldig veel dank verschuldigd. De Rabobank verlengde haar sponsorcontract voor wederom twee jaar. De Rabobank is al ruim vijf jaar een betrouwbare partner die het ons (mede) mogelijk maakt ons in te zetten op het gebied van natuur en duurzaamheid. Dat geldt ook voor de vrijwilligers van de Kleding- en Speelgoedbeurs De Vijfhoek. Zij organiseerden ook in 2013 twee keer een beurs voor tweedehands kleding en
speelgoed, waarbij de opbrengst (in 2013: € 3.100) voor een groot deel aan De Ulebelt werd geschonken. Daar was dan wel de inzet van meer dan 40 vrijwilligers voor nodig! Jubilerende Bakker Wessels zamelde € 2.000,- in tijdens de receptie ter ere van het 125-jarig bestaan; het geld was bestemd voor De Ulebelt. Een buurtactie van het lokale ING-kantoor leverde € 500 op. Via het Rode kruis ontvingen we een cheque van € 500 met de opbrengsten van het Sparkling Red Gala, ook hier geldt dat wij een goede besteding zoeken voor deze € 500.-!! Uit de opbrengst van de verkoop van kaarten voor de Ladies Fair van Tuincentrum Wilp kon een cheque van € 642,- overhandigd worden. De jonge communicanten van de Titus Brandsmakerk spaarden voor een goed doel en dat leverde € 343,- op, waarmee zij de speelpony konden financieren en twee schapen adopteren. Leden van de Rotary Deventer kwamen in de zomer een avond meeklussen in de tuin en bij schilderwerk. Jubilaris Lyda van der Pijl van Wijkteam Noord besteedde haar goede-doel-geld van € 500 aan De Ulebelt, dat zal worden gebruikt voor het onderhoud van het paard Dave dat al jaren op De Ulebelt woont en geregeld wordt ingezet bij evenementen en bij activiteiten met kinderen met een beperking. Zij koos daarbij voor De Ulebelt om de aanstaande bezuiniging ietwat te verlichten. De Ulebelt is erg blij met al deze bijdragen en hoopt dat deze vorm van ondersteuning meer zal gaan plaatsvinden. Zo kunnen we de komende jaren onze bezoekers blijven verassen met leuke en educatieve activiteiten.
13
De organisatie De Vriendenkring van De Ulebelt breidde ook in 2013 gestaag uit. Deze begunstigers, afkomstig uit gehele gemeente Deventer, steunen ons met een eenmalige of jaarlijkse donatie. Met hun financiële ondersteuning laten zij zien het werk van De Ulebelt te waarderen.
Overige De Ulebelt werkt samen met collegaorganisaties in zowel Overijssel als Gelderland. In beide provincies is De Ulebelt lid van de provinciale educatieve netwerken die meerdere keren per jaar bij elkaar komen voor kennisuitwisseling. In 2013 sloot De Ulebelt zich bovendien aan bij het pas opgerichte Landelijke Netwerk NME-diensten, een initiatief vanuit de GDO (Gemeenten voor Duurzame Ontwikkeling), waarbij ook de gemeente Deventer is aangesloten. De Ulebelt is lid van de vereniging Samenwerkende KinderBoerderijen Nederland (vSKBN), het landelijke netwerk op het gebied van Kinderboerderijen. De vSKBN organiseert regelmatig bijeenkomsten op het gebied van kwaliteitsontwikkeling. In het kader van haar gezondheidsprogramma’s kan verder nog melding worden gemaakt van de constructieve samenwerking met de Dierenkliniek Deventer. Goede gezondheid en welzijn van onze dieren en bescherming van ons publiek en personeel tegen ziektes die van dier op mens kunnen overgaan zijn topprioriteit. Nieuwsbrief De Nieuwsbrief van De Ulebelt, waarin we alle Vrienden en belangstellenden op de hoogte houden van alle ontwikkelingen, is in 2013 driemaal uitgebracht. Verhuur Verhuur van ruimtes en materialen neemt toe. De Ulebelt beschikt over verschillende ruimten, die verhuurd worden voor bijvoorbeeld vergaderingen van buurtteams, informatieavonden van verenigingen, bijeenkomsten van serviceclubs, cursussen voor teams. Naast de grote zaal in het Infocentrum (plek voor 25-40 mensen), zijn er nog diverse kleinere ruimten die gehuurd kunnen worden. Vergaderen in een groene ambiance, te combineren met eigen catering door de Ulebelt blijkt een aantrekkelijk arrangement te zijn.
14
Adviesrol van De Ulebelt Dit jaar kwamen verschillende verzoeken binnen van kinderboerderijen uit andere steden, om te mogen kijken naar de werkwijze van De Ulebelt. • Twee Nijmeegse studenten deden onderzoek naar duurzaamheid op onze Kinderboerderij. De Ulebelt heeft zich immers als één van de eerste kinderboerderijen in Nederland laten registreren als Duurzame Kinderboerderij in het kader van de landelijke campagne om alle kinderboerderijen in Nederland zo duurzaam mogelijk te laten worden. • Een Brabantse kinderboerderij wilde van De Ulebelt horen hoe wij onze rol bij de dagbesteding voor kinderen met extra zorgvraag invullen en dit organisatorisch uitvoeren. • De Pabo van Saxion komt structureel twee keer per jaar op werkbezoek naar
Algemeen Na de bezuinigingen in 2012 zijn we in 2013 opnieuw met een bezuiniging van €25.000 geconfronteerd, die heeft geleid tot het noodgedwongen schrappen van 0,7 fte. Dit is met name ten laste gebracht van de vrijwilligerscoördinatie en ondersteuning educatie. In het kader van de SROI hebben we in maart een nieuwe part-time werknemer aangesteld vanuit de WWB die invulling geeft aan een deel van deze taken.
Bestuur Het bestuur van De Ulebelt richt zich op het aansturen op hoofdlijnen en het beoordelen van de afgesproken prestaties. Het bestuur nam in 2013 afscheid van Henk Oosterwijk, Geert Friesen, Michiel Miedema en Jos Fleskes. Nieuwe bestuursleden waren Bob Fenneman, Karin Obdeijn, Bas van de Moosdijk en Marlou van den Bosch. Karin nam halverwege het jaar de voorzittershamer over van Jos Fleskes. Het bestuur bestond eind 2013 uit de volgende personen: Karin Obdeijn, voorzitter Hessel Draaisma, secretaris Barend Hess, penningmeester Bob Fenneman, sociale cohesie Ton de Haan, sponsoring en fondsenwerving Bas van de Moosdijk, gebouwen, kinderboerderij en terrein Jansje Getkate, personeel en organisatie
De Ulebelt om studenten (toekomstige leerkrachten basisonderwijs) kennis te laten maken met de educatieve functie van De Ulebelt, met groene speelplekken en het belang van natuurbeleving voor kinderen. Deze samenwerking wordt zowel vanuit Saxion als vanuit De Ulebelt als erg waardevol ervaren. • De Stuurgroep van Kenniscampus Ede Groen Leefbaar Ede kwam in mei met een flinke delegatie op bezoek om meer te leren over de combinatie van educatie, spelen, kinderboerderij en park bij De Ulebelt. • Internationale studenten van Van Hall Larensteinopleiding uit Wageningen kwamen een dag op werkbezoek naar De Ulebelt om te leren hoe zij leskisten zouden kunnen inzetten ten behoeve van landbouwonderwijs in Afghanistan.
Het Bestuur vergadert doorgaans eens in de 4 weken. Dit zijn over het algemeen besluitvormende bijeenkomsten.
Vaste team, personeel en organisatie De Ulebelt wordt mogelijk gemaakt door de inzet en betrokkenheid van heel veel mensen. Zo zijn er een (vrijwillig) bestuur, een professioneel team en een grote groep vrijwilligers en donateurs. Bij De Ulebelt werkt een klein team professionals.
De teamsamenstelling in 2013: Medewerker
Functie
Contacturen per week
Kor Braams Estella Franssen Maike Nelissen Christel Jansen Linda Puijn Stijn van Dijk Adrie van der Veer Gerjan Knol Carla Pamboer (tot 1-10-13) Merel Bensdorp
directeur projectmanager coördinator educatie hoofd dierverzorging dierverzorgster en medewerker zorg medewerker terrein medewerker terrein administrateur Administratief medewerker
36 24 24 36 24 36 32 14 28
vrijwilligerscoördinator en medewerker educatie dierverzorger
12
Carol Hageman (tot 1-4-13)
20
Daarnaast zijn op projectbasis door het jaar heen verschillende medewerkers voor kortlopende periodes ingehuurd op uitzendbasis.
Vrijwilligers, stagiaires, leerwerkplekken en begeleid werk Het vaste team zorgt voor de uitvoering van het beleid, samen met de vele vrijwilligers, stagiaires, leer-werkers (reïntegratie) en zorgcliënten. Deze groep aan betrokkenen bestaat uit maar liefst circa 100 enthousiaste en betrokken mensen. Stagiaires en vrijwilligers zijn van cruciaal belang voor onze organisatie en leveren een enorme bijdrage aan de dagelijkse gang van zaken. Daarbij gaat het met name om de verzorging van de dieren, het onderhoud van het terrein, het bemensen van de balie, het openstellen van het hoofdgebouw en/of kiosk in het weekend, bijdragen in de educatieve projecten en het leveren van bijdragen gedurende de verschillende evenementen. Hierbij wordt nauw samengewerkt met het AOC in Twello, ROC Landstede, de Vrijwilligerscentrale Deventer, Sallcon en een aantal andere reïntegratiebedrijven. Ook vertegenwoordigers van verschillende natuur- en milieuorganisaties, zoals de Imkervereniging Deventer, IVN Deventer, Stichting Natuur Anders, Vogelwerkgroep de IJsselstreek, de Bomenstichting, de ecologische moestuinvereniging, Stichting Schooltuinen Deventer, Deventer Groen
15
..
Financien Tweedehands
Kinderkledingen speelgoedbeurs t.b.v. kinderboerderij de Ulebelt
Zaterdag 6 april 9-12 uur – kinderdagverblijf Sam & Boris (Andriessenplein, ingang naast Aldi) Inbreng kleding en speelgoed alleen met vooraf aangevraagd nummer Lees alle spelregels op
www.kledingbeursvijfhoek.nl
Deze poster is gedrukt bij
www.ovimex.nl
Bedrijf en de Groene Knoop hebben bijdragen geleverd in het onderhoud van ons terrein en/of het educatieve aanbod voor scholen en algemeen publiek.
In de tweede bijlage zijn de Baten en Lasten opgenomen in vergelijking met de begroting 2013.Deze cijfers zijn voorlopig en nog niet gecontroleerd door onze accountants.
Kleding- en speelgoedbeurs De circa 40 vrijwilligers die bijdragen leveren aan de Kinderkleding- en Speelgoedbeurs Vijfhoek, die twee keer per jaar wordt georganiseerd en elke keer een substantiële financiële bijdrage aan De Ulebelt genereert, mogen hierbij niet ontbreken!
Ondanks € 25.000 minder gemeentesubsidie vergeleken met 2012 hebben wij 2013 financieel gezien goed afgesloten met een overschot van € 28.000. Dit komt vooral door meer voor derden uitgevoerde projecten en een incidentele eigen bate, zodat deze opbrengsten bijna € 24.000 boven begroting uitkwamen. Opnieuw waren de zgn.“zorgopbrengsten” aanzienlijk hoger dan begroot en is dit een belangrijke eigen inkomstenbron geworden (ca. €80.000, inclusief loonkostensubsidies). Voor het eerst realiseerden we een (bescheiden) opbrengst uit de dierenopvang. De gemeentesubsidie bedraagt nu 65% van de totale baten, in 2012 was dat nog 70%. In 2014 moet opnieuw subsidie worden “ingeleverd” en wel € 10.000.Dit dwingt ons om de kosten scherp te bewaken, net zoals in 2013.
In 2013 hebben we de functie van vrijwilligerscoördinator slechts beperkt kunnen invullen middels een betaalde functie, vanwege noodzakelijke teruggang in formatie als gevolg van bezuinigingen. Een goede begeleiding van vrijwilligers is echter van wezenlijk belang voor het draaiend houden van de organisatie. We hopen dan ook dat we deze functie in de toekomst kunnen handhaven binnen onze personele formatie
De totale lasten waren met € 588.000 ruim 4% hoger dan begroot, maar wel € 6.000 lager dan in 2012. Kosten van eigen personeel waren zoals begroot, maar kosten inleenkrachten waren hoger, met name om de grote hoeveelheid projecten voor derden te kunnen uitvoeren. Huisvestingskosten waren hoger door meer noodzakelijk onderhoud aan het terrein. Organisatiekosten zijn € 12.000 hoger dan begroot, maar dit komt geheel door een hogere BTW-afdracht op de investering in de quarantainestal in het begin van 2013. Het overschot van ca. € 28.000 (in 2012 € 17.000) zal deels worden toegevoegd aan de kapitaalreserve om de buffer voor tegenvallers te vergroten. Een deel wordt gestort in de bestaande reserve voor bouwen en terreinverbetering. Dit kan o.a. gebruikt worden ter financiering van plannen om het hoofdgebouw efficiënter in te delen.
16
17
BIJLAGE 1
18
Bijlage 2: Overzicht Overzicht activiteiten 2013 activiteiten 2013 Educatie
Prestaties Voorgestelde Activiteiten uitvoeringsovereenkomst
Jeugd
Leskisten
Overig
Gerealiseerd
Opmerkingen
380 weekuitleningen, ca 30 scholen PO, 2 extra leskisten in aanbod
384 weekuitleningen, 30 x materialenzendingen “Bollen en Knollen”; Tropische producten en “Vlinders”. Nieuw: Smaaklessenkist; Vogels spotten
Daarnaast ook 51 doe-het-zelflessen; 19 x Expeditie Uiterwaard. Reserveren gaat continue en on-line. In totaal 7.317 leerlingen bereikt, afkomstig uit 160 verschillende klassen van 37 verschillende schoollokaties! De nietgebruikers wisselen jaarlijks, vaak afhankelijk van inspectierapport; verbouwing etc.
On-line reservering tool
Beschikbaar voor alle scholen. Voorwaarden worden geactualiseerd
Beschikbaar via website
Volledige aanbod is inmiddels ook ontsloten via landelijke systeem Groen Gelinkt.
Contacten, bezoeken aan scholen
Actieve benadering van (nieuwe) scholen. Uitgave Nieuwsbrief De Ulepost.
Veel mailcontact met leerkrachten, verder telefonisch of persoonlijk. Reguliere uitgave Ulepost 6x inclusief special met neiuwe aanbod.
Toegenomen vraag naar (en inschrijving op) buitenactiviteiten. Op schriftelijke enquete veel positieve feedback en hoge waardering.
schooltuinen
Tegen betaling faciliteren van Circa 2500 m2 beschikbaar voor Stichting Schooltuinen. Circa 160 Stichting Schooltuinen met schooltuinen in gebruik door terrein en lessen leerlingen van Montesorischool l’Ambiente en de Vijfer.
Boomfeestdag
Deelname 2 scholen
Boomfeestdag op 20-3-2013 in speeltuin de Zandweerd. Thema “Bomen maken Gezond”; met 4 klassen
Circa 100 kinderen van Adwaita en Montesorischool Oudeaan hebben deelgenomen aan een uitgebreid programma i.s.m. DGB, de Bomenstichting, IVN, de Vogelwerkgroep. De opening werd verricht door wethouder Pierey.
Boerderijlessen en imkerlessen
40 lessen ism imkervereniging
37 boerderijlessen + 15 imkerlessen
Wederom veel belangstelling voor deze buitenlessen.
25 klassen voor groepsbezoek
Zo’n 25 klassen zijn op bezoek gekomen naar De Ulebelt, bij wijze van schoolreisje/ spelen. Landelijke Modderdag in juni trok ook naar Ulebelt veel bezoekers: zo’n 350 kinderen kwamen af op het buitenspelen met modder.
School- en groepbezoeken Op verzoek beschikbaar zonder begeleiding en (doe-het-zelf) rondleidingen.
Schooltuintjes zijn weer een groot succes, veel enthousiaste kinderen en veel positieve publiciteit. Educatie, onderhoud vraagt grote inspanning van St. Schooltuinen. Deze zoekt naar aanvullende financiering. Onderhoud mede door bewoners van “Noorderbrug”, zorginstelling voor doven- en slechthorenden.
Tentoonstelling
Niet gepland
Zomerfototentoonstelling 100 jaar Een set prachtige bijenfoto’s, deels gemaakt op de Ulebelt, imkervereniging Deventer in grote zaal waarbij de bijen centraal staan. Tentoonstelling van juli (zaal wordt in zomer weinig gebruikt) t/m september.
Informatieverstrekking
Balie/telefonist
Open ma t/m vrijdag 9.00-17.00
Gerealiseerd conform openingstijden
Invulling met name mbv vrijwilligers en leerwerkplaatsen.
Ondersteuning en Netwerken
Ter beschikking stellen gebouw aan organisaties
Actieve marketing en beschikbaarheid voor N&M organisaties (50-100 x)
Ca 75 x zaal ter beschikking gesteld
IVN, Vogelwerkgroep IJsselstreek, Deventer Imkervereniging, KNNV.
Platformactiviteiten staan op een laag pitje, vanuit de Adviesraad Natuur en Milieu wordt gezocht naar nieuwe organisatievorm
Platform omvat KNNV, IVN, De Groene Knoop, Geologische Vereniging IJsselstreek, Imkersvereniging, St. Natuur Anders, Hoogstambrigade, Nivon, Milieudefensie Netwerk, Vogelwerkgroep IJsselstreek, Deventer Bomenstichting, St. De Ulebelt en agendaleden . ANV Groen Salland, ENFB, Transition Town Deventer en Stichting Meemaken, en gemeente Deventer. De Ulebelt heeft gesprek gevoerd met de Adviesraad over toekomst van platform.
Coördineren educ(re)atieve Combinaties van organisaties 16 maart NL Doet-dag. Cursussen IVN organiseren minimaal 4 (Gidsencursus ), Voorlichting Paddenactiviteiten ism o.a. educratieve activiteiten werkgroep. Cursus vogelwerkgroep en platform organisaties imkeropleiding opgestart. Natuurwerkdag i.s.m. scouting en Lionsclub. Nacht van de Nacht i.s.m. IVN, VWG
NL Doet samen met Stichting Schooltuinen, met bijdragen van personeel van verschillende bedrijven, waaronder Van Wijnen, Van Dorp en Wolters. Week van de Duurzaamheid i.s.m. gemeente en Energiecooperatie Deventer. Nacht vd Nacht ism IVN en Vogelwerkgroep.
2-4 bijeenkomsten + max. Faciliteren van en participatie in het Platform € 1500 beschikbaar voor publieksactiviteiten. Natuur en Milieu
Participeren in netwerken Participatie in provinciale NME netwerken, volgen van landelijke ontwikkelingen (GDO, IVN). 5-10 bijeenkomsten per jaar
Acquisitie
Acquisitie nieuwe activiteiten
Specifieke NME projecten
19
Info uitwisseling via kennisplatform Leefomgeving provincie Overijssel, Gelders NME netwerk, NME vakgroep VVM, Overijssels netwerk, VSKBN
Regelmatig bijeenkomsten vanuit het Overijssels Netwerk NME en NME Netwerk Gelderland. Lid geworden van landelijk Netwerk NME diensten. Voorbereidende gesprekken voor ontwikkeling regionaal duurzaamheidsknooppunt. In april heeft De Ulebelt een workshop verzorgd voor het Kennisplatform Duurzame Leefomgeving Overijssel, over Expeditie Uiterwaard.
NME projecten gefinancieerd door derden, samenwerking met gemeente, provincie, waterschappen en nme voorzieningen in Overijssel en Stedendriehoek.
Vervolgtraject Expeditie Uiterwaard in opdracht van Programmabureau Ruimte voor de Rivier, tevens programma voor voortgezet onderwijs. E-waste programma in opdracht van Circulus. Organisatie compostdag. E-Coachingstraject in Rivierenwijk iov Rentree. Floating Flowers ism Leeuwenkuil. Ontwikkeling struin-app ism St. Keizersrande.
Kinderboerderij en Terrein
20
Openstelling
Voorgestelde Activiteiten Voorgestelde Prestatie
Evenementen
Ontwikkelen, acquisitie en netwerken
Overleg met gemeente
Opmerkingen
Openstelling van terrein en 2 speelvoorzieningen
35.000 bezoekers, 7 ha
Ca 50,000 bezoekers
Beleving van het buitengebied, veel belangstelling voor terreinherinrichting, mensen zijn enthousiast over de ontwikkelingen.
Openstelling Kinderboerderij en cafe
Ma t/m vrij 9.00-17.00, zo 13.00-17.00
Gerealiseerd. Openstelling horeca v.a. begin april tot eind oktober.
Horeca openstelling is sterk afhankelijk van beschikbaarheid van vrijwilligers. Dit wordt momenteel goed ingevuld , maar is kwetsbaar. Dit jaar ook de zomerperiode openstelling weten te realiseren.
Netjes en uitnodigend, conform afspraken beheer Gooikerspark
Onderhoud thematuinen wordt ingevuld met vrijwilligers, terreinonderhoud mmv Sallcon detacheringen en onderhoud schooltuinen o.a. via dagbesteding bewoners Noorderbrug.
De gemeente verzorgt additioneel het onderhoud van de speeltoestellen, bomen en bermen onder de laan-bomen langs de doorgaande fietspaden Colmschaterstraatweg, Maatmansweg en Gooikersdijk.
Beheer kinderboerderij
Conform Keurmerk Kinderboerderijen, optimalisatie faciliteiten
In opvang 48 konijnen en cavia’s opgevangen (sinds Gerealiseerd conform Keurmerk. Bouw van quarantainestal ten behoeve opening eind mei); 3 kippen, gans, schildpad en hamsters. In zomer veel pensiongasten. van opvang zieke dieren en aflammeren van schapen. Gekoppeld aan opvang van konijnen en knaagdieren ism Dierenbescherming Overgelder, gemeente Deventer en Dierenkliniek Deventer.
Meewerken op de boerderij
40 kinderen kunnen na schooltijd onder begeleiding meehelpen op de boerderij
Open inloop
Woensdagmiddag activiteiten
Incidenteel
In zomerperiode ism 2 verschillende ZZP-ers knutselactiviteiten aangeboden op woensdag- en zondagmiddag. Ook in herfst- en kerstavkantie knutselinloop. Boerderijwinkel op woensdagmiddag.
Jong dierenfeest
500-1000 bezoekers
1500 bezoekers
Thema camouflage. Koud, maar zonnig en druk bezochte dag.
Oogstfeest
2.000 bezoekers
1.000 bezoekers
Opvallend was dat er veel mensen met jonge kinderen waren
Nieuwe activiteiten
Ontwikkelen en acquisitie van Ontwikkeling arrangementen, bv vraaggestuurde activiteiten, Expeditie Ulebelt. Doe het zelf wandelroute wordt gewaardeerd. zoals teamuitjes, kennismaking met De Ulebelt, rondleidingen, veldwerk, workshops, presentaties en catering
Netwerken
Participeren in kinderboerderijnetwerken (VSKBN)
Lid van VSKBN Nederland
Ambtelijk, per kwartaal (incl. rapportage)
4x
4x, incl voorbereiding begroting 2014 Verder (telefonisch) overleg over SROI regeling. (22-4; 18-7; 4-9 en 24-10-2013) Afgesproken is de rapportage over kwartaal 3 en 4 samen te trekken.
Bestuurlijk, halfjaarlijks
2x
2x, 3-07-2013 en 12-12-2013
Beheer van terrein, zoals Onderhoud en Beheer dat in gebruik is door De kinderboerderij en Ulebelt terrein
Aanbod voor kinderen
Gerealiseerd
Er is veel belangstelling, varierend van enkele tot 10 kinderen per dag bij goed weer.
Overleggen bijgewoond.
21
Inhoud
BIJLAGE 2
Baten en Lasten De Ulebelt 2013
Samenvatting 2
Gerealiseerd
2013
Begroting Gerealiseerd 2013 2012
BATEN Eigen baten
188.643
143.500
157.956
Kostprijs eigen baten
89.566
68.000
84.999
Marge eigen baten
99.484
75.500
72.957
Gemeentesubsidie
400.848
400.848 424.646
Sponsorbijdragen en donaties
33.314
30.000
30.228
Reintegratie,beschermd werken,e.d
79.952
56.000
78.777
613.598
562.348
606.608
TOTAAL BATEN
Inleiding 3 Activiteiten Educatie Evenementen en publieksactiviteiten Projecten Natuur- en milieuorganisaties Kinderboerderij en terreinbeheer Sponsoring Overige Adviesrol van De Ulebelt
4 4 6 8 10 11 13 14 14
De organisatie 15 Algemeen 15 Bestuur 15 Vaste team, personeel en organisatie 15 Vrijwilligers, stagiaires, leerwerkplekken en begeleid werk 15 Financiën 17 Bijlage 1: Overzicht activiteiten 2013 18
LASTEN Personeelskosten
401.207
391.703 404.520
Huisvestingkosten
93.491
86.609 92.510
Kosten bedrijfsvoering boerderij
17.770
21.000
Organisatiekosten
70.569
58.777 77.454
Afschrijvingskosten
5.046
EXPLOITATIERESULTAAT FINANCIEEL RESULTAAT NETTO EXPLOITATIESALDO
588.083
25.515
19.22
7.250 5.849
Bijzondere baten en lasten TOTAAL LASTEN
565.339
-5.476 594.080
-2.991 12.528
2.907
3.000 4.638
28.422
9 17.166
Dotatie kapitaalreserve Dotatie bestemmingsreserve bouw en terreinontwikkeling
0 7.166
Dotatie bestemmingsreserve communicatieplan
10.000
ONVERDEELD RESULTAAT
0
De gerealiseerde cijfers 2013 zijn voorlopig en nog niet door de accountant gecontroleerd.
22
Bijlage 2: Balans en staat van baten en lasten 22
Colofon Stichting De Ulebelt, centrum voor natuur- en milieueducatie & kinderboerderij ©2014 Maatmansweg 3, 7425 NC Deventer T 0570 65 34 37 M
[email protected] I www.ulebelt.nl facebook.com/DeUlebelt Twitter.com/ulebelt Redactie: Maike Nelissen Eindredactie: Leo Enthoven Vormgeving: George Schaaf en Hans den Hoedt
23
