Inleiding... 5 Juridische status... 5 Leeswijzer... 5

Productenboek Wmo

INHOUDSOPGAVE Inleiding .................................................................................................................................................. 5 Juridische status .................................................................................................................................. 5 Leeswijzer ............................................................................................................................................ 5 HOOFDSTUK 1. ALGEMENE BEPALINGEN............................................................................... 7 1.1 Afbakening ..................................................................................................................................... 7 1.2 In overwegende mate op het individu gericht ................................................................................ 7 1.3 Langdurig noodzakelijk .................................................................................................................. 7 1.4 Goedkoopst adequaat.................................................................................................................... 7 1.5 Beperkingen op toekenning van voorzieningen............................................................................. 8 1.6 Nadere toelichting van het begrip algemeen gebruikelijk .............................................................. 8 1.7 Compensatiebeginsel .................................................................................................................... 9 1.8 Niet woonachting in de gemeente ................................................................................................. 9 1.9 Aard van de gebruikte materialen................................................................................................ 10 1.10 Voorliggende voorziening .......................................................................................................... 10 1.11 Verstrekkingenbeleid vervoersvoorzieningen en rolstoelvoorzieningen in natura .................... 10 1.12 Kwaliteitsbeleid .......................................................................................................................... 11 HOOFDSTUK 2. VORM VAN DE TE VERSTREKKEN INDIVIDUELE VOORZIENING .............. 12 2.1 Verschillende vormen van te verstrekken voorzieningen ............................................................ 12 2.2 Voorziening in natura ................................................................................................................... 12 2.3 Financiële tegemoetkoming......................................................................................................... 12 2.4 Persoonsgebonden budget.......................................................................................................... 12 2.4.1 Geen persoonsgebonden budget.......................................................................................... 12 2.4.2 Intrekken persoonsgebonden budget ................................................................................... 12 2.4.3 Persoonsgebonden budget en schulden .............................................................................. 13 2.4.4 Persoonsgebonden budget ................................................................................................... 13 2.4.5 Uitbetalen persoonsgebonden budget .................................................................................. 13 2.4.6 Controle persoonsgebonden budget..................................................................................... 13 2.5 Eigen bijdrage .............................................................................................................................. 14 2.6 Overgangsregeling....................................................................................................................... 14 HOOFDSTUK 3. HULP BIJ HET HUISHOUDEN .......................................................................... 16 3.1 Inleiding........................................................................................................................................ 16 3.2 Mogelijke voorzieningen .............................................................................................................. 16 3.3 Algemene hulp bij het huishouden............................................................................................... 16 3.3.1 Algemene voorzieningen....................................................................................................... 16 3.4 Hulp bij het huishouden ............................................................................................................... 17 3.5 AWBZ-instelling en hospice ......................................................................................................... 18 3.6 Ondersteunende begeleiding onder de AWBZ............................................................................ 18 3.7 Gebruikelijke zorg ........................................................................................................................ 18 3.8 Herindicatie .................................................................................................................................. 19 HOOFDSTUK 4. WOONVOORZIENINGEN .................................................................................. 22 4.1 Inleiding........................................................................................................................................ 22 4.2 Beoordeling van aanvragen woonvoorzieningen......................................................................... 22 4.3 Vormen van te verstrekken woonvoorziening.............................................................................. 22 4.4 Algemene voorziening ................................................................................................................. 22 4.5 Soorten individuele woonvoorzieningen ...................................................................................... 23 4.6 Primaat van verhuizen ................................................................................................................. 23 4.6.1 Verhuizing vanuit andere gemeente ..................................................................................... 23 4.7 Afweging aanpassen of verhuizen............................................................................................... 24 4.7.1 Vrijmaken aangepaste woning .............................................................................................. 25 4.7.2 Registratie van aangepaste woningen .................................................................................. 25 4.8 Bouwkundige of woontechnische woonvoorziening .................................................................... 25 4.8.1 Kosten die vergoed worden bij woningaanpassingen........................................................... 25 4.8.2 Kwaliteitsniveau woningaanpassingen ................................................................................. 26

Versie maart 2008

Pagina 1 van 61

Productenboek Wmo

4.9 Niet-bouwkundige of niet-woontechnische woonvoorziening ...................................................... 26 4.10 Woningsanering in verband met COPD, astma of allergie ........................................................ 26 4.10.1 Ruimten die voor sanering in aanmerking komen............................................................... 27 4.10.2 Artikelen die voor sanering in aanmerking komen .............................................................. 27 4.11 Rolstoelvast tapijt....................................................................................................................... 27 4.12 Inrichten van badkamer en toilet................................................................................................ 28 4.13 Patiëntenliften ............................................................................................................................ 28 4.14 Hergebruik voorzieningen .......................................................................................................... 28 4.14.1 Onderhoud, keuring en reparatie ........................................................................................ 29 4.15 Verwijderen van voorzieningen.................................................................................................. 29 4.16 Speciale gevallen....................................................................................................................... 29 4.16.1 Elektrische garagedeur ....................................................................................................... 29 4.16.2 Uitraasruimte ....................................................................................................................... 29 4.16.3 Zonwering............................................................................................................................ 29 4.16.4 Kookplaten .......................................................................................................................... 29 4.16.5 Meerkosten ‘luxe’voorzieningen.......................................................................................... 30 4.17 Persoonsgebonden budget........................................................................................................ 30 4.18 Afwijzen woonvoorziening ......................................................................................................... 30 4.19 Financiële tegemoetkoming....................................................................................................... 30 4.20 Verhuiskostenvergoeding .......................................................................................................... 31 4.21 Toekennen verhuiskostenvergoeding........................................................................................ 31 4.22 Afwijzen verhuiskostenvergoeding ............................................................................................ 32 4.23 Huurderving ............................................................................................................................... 32 4.24 Tijdelijke huisvesting .................................................................................................................. 32 4.25 Medische urgentie...................................................................................................................... 33 4.26 Algemene voorwaarden woonvoorzieningen............................................................................. 33 4.26.1 Hoofdverblijf en bezoekbaarheid......................................................................................... 33 4.26.2 Verzekering ......................................................................................................................... 33 4.26.3 Woningeigenaar .................................................................................................................. 33 4.26.4 Aanvang werkzaamheden en inzicht in de woning ............................................................. 34 4.26.5 Anti-speculatiebeding.......................................................................................................... 34 4.27 Uitgesloten van woonvoorzieningen .......................................................................................... 34 HOOFDSTUK 5. VERVOERSVOORZIENINGEN ......................................................................... 36 5.1 Inleiding........................................................................................................................................ 36 5.2 Beoordeling van aanvragen vervoersvoorzieningen ................................................................... 36 5.3 Vormen van verstrekken vervoersvoorziening ............................................................................ 37 5.4 Algemene vervoersvoorzieningen ............................................................................................... 37 5.4.1 Regionaal vervoer (Regiotaxi)............................................................................................... 37 5.4.2 Bovenregionaal vervoer (Valys) ............................................................................................ 37 5.4.3 65-plussers............................................................................................................................ 37 5.4.4 Overige vervoerspassen ....................................................................................................... 38 5.5 Individuele vervoersvoorzieningen .............................................................................................. 38 5.5.1 Inkomensafhankelijke voorzieningen .................................................................................... 38 5.5.2 Inkomensonafhankelijke voorzieningen ................................................................................ 38 5.6 Bruikleenauto ............................................................................................................................... 38 5.7 Een (aangepaste) gesloten buitenwagen .................................................................................... 39 5.8 Een open (elektrische) buitenwagen (scootmobiel)..................................................................... 40 5.9 Ander verplaatsingsmiddel .......................................................................................................... 41 5.9.1 De fiets .................................................................................................................................. 41 5.9.1.1 De driewiel of vierwielfiets.................................................................................................. 41 5.9.1.2 De driewiel ligfiets .............................................................................................................. 41 5.9.1.3 De rolstoelfiets.................................................................................................................... 41 5.9.1.4 De tandem.......................................................................................................................... 42 5.9.1.5 Combinatie tandem en driewielfiets ................................................................................... 42 5.9.1.6 De verlengde fiets .............................................................................................................. 42 5.9.1.7 Fietszitje ............................................................................................................................. 42 5.9.2 De auto.................................................................................................................................. 42 5.9.2.1 Aangepaste bus ................................................................................................................. 43 5.9.2.2 Autoaanpassingen ............................................................................................................. 43

Versie maart 2008

Pagina 2 van 61

Productenboek Wmo

5.9.2.3 Autozitjes............................................................................................................................ 43 5.9.2.4 Rijbewijzen ......................................................................................................................... 43 5.10 Stalling en verzekering............................................................................................................... 44 5.11 Persoonsgebonden budget........................................................................................................ 44 5.12 Financiële tegemoetkoming....................................................................................................... 44 5.12.1 (Rolstoel)taxikostenvergoeding of vergoeding eigen auto.................................................. 44 5.12.2 Taxikostenvergoeding voor jeugdigen ................................................................................ 44 5.12.3 Partnervergoeding............................................................................................................... 45 5.12.4 Begeleiderskosten............................................................................................................... 45 5.12.5 Taxikosten: afbakening met de AWBZ................................................................................ 45 5.13 Toekenningsduur vervoersvoorzieningen.................................................................................. 46 5.14 Declaratiesysteem ..................................................................................................................... 46 HOOFDSTUK 6. ROLSTOELVOORZIENINGEN .......................................................................... 48 6.1. Algemene uitgangspunten bij selectie rolstoel ........................................................................... 48 6.2. Beoordeling van aanvragen rolstoelvoorzieningen..................................................................... 48 6.3 Vormen van verstrekken vervoersvoorziening ............................................................................ 48 6.4 Algemene voorziening ................................................................................................................. 48 6.4.1 Nieuw beleid.......................................................................................................................... 48 6.5 Rolstoel in natura ......................................................................................................................... 49 6.5.1 Selectie rolstoel ..................................................................................................................... 49 6.6 Soorten rolstoelen........................................................................................................................ 49 6.6.1 Handbewogen rolstoelen ...................................................................................................... 49 6.6.2 Elektrische rolstoelen ............................................................................................................ 49 6.6.3 Kinderrolstoelen .................................................................................................................... 49 6.6.4 Aangepaste buggy, duwwandelwagen ................................................................................. 50 6.6.5 Stoelen op wielen .................................................................................................................. 50 6.7 Sportrolstoelen en sportvoorzieningen ........................................................................................ 50 6.8 Aanpassingen aan rolstoelen ...................................................................................................... 51 6.8.1 Antidecubituskussen ............................................................................................................. 51 6.8.2 Zitorthesen ............................................................................................................................ 51 6.8.3 Rolstoelaccessoires .............................................................................................................. 51 6.8.4 Vergoeding voor onderhoud, reparatie en verzekering......................................................... 51 6.9 Persoonsgebonden budget voor een rolstoel .............................................................................. 51 6.10 Financiële tegemoetkoming....................................................................................................... 51 HOOFDSTUK 7. HET VERKRIJGEN VAN VOORZIENINGEN EN HET MOTIVEREN VAN BESLUITEN ............................................................................................................................ 52 7.1 Aanvraagprocedure ..................................................................................................................... 52 7.2 Indicatieadvies ............................................................................................................................. 52 7.3 Beschikking.................................................................................................................................. 55 7.4 Wijzigingen................................................................................................................................... 55 7.5 Intrekken en terugvordering ......................................................................................................... 55 7.6 Terugvordering............................................................................................................................. 56 7.7 Samenhangende afstemming...................................................................................................... 56 HOOFDSTUK 8. SLOTBEPALINGEN........................................................................................... 57 8.1 Hardheidsclausule ....................................................................................................................... 57 8.2 Indexering .................................................................................................................................... 57 8.3 Evaluatie ...................................................................................................................................... 57 Bijlage 1 Bijlage 2

Overbelasting................................................................................................................... 59 Prijzengids NIBUD ........................................................................................................... 61

Versie maart 2008

Pagina 3 van 61

Productenboek Wmo

Versie maart 2008

Pagina 4 van 61

Productenboek Wmo

Inleiding De gemeente Houten heeft, naast de gemeentelijke Verordening maatschappelijke ondersteuning Houten 2007 (verder te noemen Verordening) en het Besluit maatschappelijke ondersteuning (Besluit), beleidsregels opgesteld die richtlijnen geven waarlangs aanspraken concreet kunnen worden ingevuld. Deze beleidsregels zijn beschreven en vastgelegd in dit Productenboek maatschappelijke ondersteuning Houten (Productenboek) versie 2008. In het Productenboek wordt aangegeven op grond van welke overwegingen tot keuzen kan worden gekomen.

Juridische status Zoals hierboven gesteld dient er, naast de gemeentelijke Verordening, een gemeentelijk Productenboek te worden vastgesteld waarin is aangegeven langs welke richtlijnen het gemeentelijk verstrekkingenbeleid concreet wordt ingevuld. Immers, bij het verstrekken van voorzieningen zal de gemeente voor gelijke gevallen een gelijk beleid moeten voeren. Om dit toetsbaar te maken voor zowel een rechter als een belanghebbende dienen de regels, volgens welke beslist wordt, kenbaar te zijn. Zijn deze regels niet kenbaar, dan zal de rechter op grond van door hemzelf aangelegde normen moeten beoordelen of de gemeente in redelijkheid tot het genomen besluit heeft kunnen komen. Het college van burgemeester en wethouders is in het kader van haar Verordening derhalve verplicht een vaste gedragslijn te volgen bij de afweging van belangen, het vaststellen van feiten, kortom bij de (voorbereiding van) besluitvorming. Omdat alle belanghebbenden kennis moeten kunnen nemen van deze gedragslijn, is de gemeente verplicht de beleidsregels vast te leggen en openbaar te maken. De gemeente mag, ter motivering van besluiten, gebruik maken van verwijzing naar deze beleidsregels. De gemeente dient volgens deze beleidsregels te handelen, tenzij dit zou leiden tot onevenredig nadeel voor de belanghebbende. De gemeente hoeft geen beleidsregels vast te stellen indien deze regels expliciet opgenomen zijn in de Verordening. Samengevat: dit Productenboek is een noodzakelijke aanvulling op de Verordening. Het Productenboek heeft praktisch dezelfde consequenties als de gemeentelijke Verordening. Daarbij dient men zich te realiseren dat de beleidsregels niet alleen voor de uitvoerende diensten van belang zullen zijn, als richtlijn waarop beslissingen worden gebaseerd, maar tevens een rol kunnen spelen bij beroepszaken. Het is dus noodzakelijk deze regels zo nauwkeurig en éénduidig mogelijk vast te stellen. Het Productenboek kan worden gezien als verlengstuk van de Verordening.

Leeswijzer Het Productenboek volgt de opbouw van de Verordening. Er zijn diverse hoofdstukken over de verschillende terreinen waarop individuele voorzieningen worden verstrekt: Hulp bij het huishouden, woonvoorzieningen, het zich lokaal verplaatsen per vervoermiddel (vervoersvoorzieningen) en verplaatsen in en rond de woning (rolstoelen). Hieraan vooraf gaan hoofdstuk 1 over de algemene bepalingen en hoofdstuk 2 over de vorm van de te verstrekken individuele voorzieningen.

Versie maart 2008

Pagina 5 van 61

Productenboek Wmo

Versie maart 2008

Pagina 6 van 61

Productenboek Wmo

HOOFDSTUK 1.

ALGEMENE BEPALINGEN

1.1 Afbakening Artikel 1.2 lid 1 van de Verordening luidt: Een voorziening kan slechts worden toegekend voor zover: a. deze in overwegende mate op het individu is gericht (zie paragraaf 1.2); b. deze langdurig noodzakelijk is om de beperkingen op de volgende gebieden op te heffen of te verminderen: het voeren van een huishouden, het wonen en verplaatsen in en om de woning, het zich lokaal verplaatsen per vervoermiddel, het ontmoeten van medemensen en op basis hiervan sociale verbanden aangaan (zie paragraaf 1.3); c. deze, naar objectieve maatstaven gemeten, als de goedkoopst adequate voorziening kan worden aangemerkt (zie paragraaf 1.4). In dit artikel is de reikwijdte van de Verordening vastgelegd. Niet elk probleem kan of hoeft op grond van de Verordening te worden opgelost. Bij de behandeling van een aanvraag om een voorziening spelen enkele algemene beperkingen (zie paragraaf 1.5). 1.2 In overwegende mate op het individu gericht Bij het verstrekken van voorzieningen wordt in principe alleen rekening gehouden met de aanvrager. Bij de beoordeling van een voorziening en/of de omvang ervan, dient wel rekening gehouden te worden met de beschikbaarheid van huisgenoten. Er wordt gekeken wat er in redelijkheid en billijkheid van huisgenoten verwacht kan worden (zie paragraaf 3.7). 1.3 Langdurig noodzakelijk De eis dat een voorziening langdurig noodzakelijk moet zijn, heeft te maken met de afgrenzing van het hulpmiddelendepot dat op basis van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) beschikbaar wordt gesteld. Uit het hulpmiddelendepot kan gedurende drie maanden, éénmaal te verlengen met nog eens drie maanden, een hulpmiddel worden geleend. Na die periode bestaat de mogelijkheid het hulpmiddel tegen betaling te huren. Dit wil evenwel niet zeggen dat de grens van langdurig noodzakelijk op zes maanden ligt. De grens wordt bepaald door de vraag: gaat het probleem over of is het blijvend. Iemand heeft bijvoorbeeld een probleem dat acht tot tien maanden duurt maar daarna over is. Dan wordt er vanuit gegaan dat er geen sprake is van langdurige noodzaak. Deze redenering geldt overigens niet bij een aanvrager die terminaal is. Als de levensverwachting vier maanden is, is duidelijk dat het geen tijdelijk probleem is, maar een probleem zolang de betrokkene leeft. Er moet dan uitgegaan worden van langdurige noodzaak. Voor het vaststellen van langdurig noodzakelijk is de prognose (bijvoorbeeld het verloop van het ziektebeeld of de levensverwachting) van groot belang. Een uitzondering moet worden gemaakt voor kortdurende noodzakelijke Hulp bij het huishouden. Indien bijvoorbeeld na ontslag uit het ziekenhuis voor een beperkte periode Hulp bij het huishouden noodzakelijk is, kan deze voorziening wel worden verstrekt. 1.4 Goedkoopst adequaat Het criterium goedkoopst adequaat betekent dat een te verstrekken voorziening allereerst adequaat dient te zijn om een belemmering weg te nemen. Zijn twee of meer voorzieningen adequaat, dan mag gekozen worden voor de goedkoopste voorziening. Zijn er eigenschappen die kostenverhogend werken zonder dat dit de voorziening meer adequaat maakt, dan zullen deze niet voor vergoeding in aanmerking komen. De goedkoopste voorziening wordt beschouwd vanuit het gezichtspunt van de gemeente: het gaat om de voorziening die voor de gemeente Houten het goedkoopst is. De hoogte van een financiële tegemoetkoming dan wel een persoonsgebonden budget (PGB) wordt afgestemd op het prijsniveau van de goedkoopst adequate voorziening op dat moment.

Versie maart 2008

Pagina 7 van 61

Productenboek Wmo

1.5 Beperkingen op toekenning van voorzieningen Een voorziening wordt niet toegekend als: - de voorziening voor de persoon als de aanvrager algemeen gebruikelijk is (zie paragraaf 1.6); - de aanvrager niet woonachtig is in de gemeente Houten (zie paragraaf 1.8); - de ondervonden problemen bij het normale gebruik van de woning voortvloeien uit de aard van de in de woning gebruikte materialen (zie paragraaf 1.9); - de aangevraagde voorzieningen van een hoger niveau zijn dan het uitrustingsniveau voor sociale woningbouw (zie artikel 1.2 lid 3 sub d van de Verordening); - de aanvrager geen aantoonbare meerkosten heeft in vergelijking met de situatie voorafgaand aan het optreden van de beperkingen waarvoor de voorziening wordt aangevraagd (zie artikel 1.2 lid 3 sub e van de Verordening); - de aanvraag betrekking heeft op kosten die de aanvrager voorafgaand aan het moment van beschikken heeft gemaakt (zie paragraaf 4.21.4 en artikel 1.2, lid 3 sub f van de Verordening); - de normale afschrijvingstermijn voor deze voorziening nog niet is verstreken, tenzij deze geheel of gedeeltelijk verloren is gegaan als gevolg van omstandigheden die niet aan de aanvrager zijn toe te rekenen (zie artikel 1.2 lid 3 sub g van de Verordening); - als de aanvrager via een andere wettelijke bepaling of privaatrechtelijke overeenkomst of verbintenis aanspraak op een voorziening kan maken (zie paragraaf 1.10); - als het tot de eigen verantwoordelijkheid van de aanvrager hoort om een oplossing voor de beperking te vinden (zie artikel 1.2 lid 3 sub i van de Verordening). 1.6 Nadere toelichting van het begrip algemeen gebruikelijk Artikel 1.2 lid 3 sub a van de Verordening bepaalt dat geen voorziening wordt toegekend indien en voor zover de voorziening voor een persoon als de aanvrager algemeen gebruikelijk is. Met ‘een persoon als de aanvrager’ wordt bedoeld een persoon zonder beperkingen, die in een vergelijkbare situatie verkeert (wat betreft inkomen, leeftijd, et cetera). Waar de grens getrokken moet worden tussen wat wel of niet algemeen gebruikelijk wordt geacht, zal afgemeten worden aan algemeen maatschappelijke normen (die overigens aan verandering onderhevig zijn). De rechtbank in Leeuwarden deed hierover de volgende uitspraak: De Centrale Raad van Beroep oordeelde onder meer dat een wasdroger (…), een keramische kookplaat (…) en een waterbed (…) moeten worden beschouwd als algemeen gebruikelijke voorzieningen, in weerwil van het feit dat elk van deze goederen slechts in een minderheid van de woningen in Nederland aanwezig is. Naar het oordeel van de rechtbank kan uit deze en andere jurisprudentie worden afgeleid dat een voorziening in beginsel als algemeen gebruikelijke zaak of goed moet worden beschouwd indien: a. de voorziening niet specifiek op personen met beperkingen is gericht; b. de voorziening in de vrije handel (onder andere ‘doe het zelfzaken’) verkrijgbaar is. Aan beide voorwaarden moet zijn voldaan om een voorziening als algemeen gebruikelijk te betitelen. Voorbeelden van zaken die als algemeen gebruikelijk worden gezien (niet limitatief): - douche; - douchekop met glijstang; - verhoogde toiletten; - kranen (eenhendelmengkranen, thermosstatische kranen) - inductie of keramische kookplaat; - wasdroger; - fiets met een hulpmotor, een lage instap of fietsondersteuning; - zonwering. In individuele gevallen kan een voorziening die op zichzelf als algemeen gebruikelijk wordt gezien, vanwege de omstandigheden van de aanvrager, als niet algemeen gebruikelijk worden beschouwd. Er zal dan een uitzondering worden gemaakt.

Versie maart 2008

Pagina 8 van 61

Productenboek Wmo

Het algemeen gebruikelijke karakter kan aan een algemeen gebruikelijke voorziening ontvallen indien: a. er sprake is van meer dan geringe meerkosten in verhouding tot het (bijstands)inkomen; b. er een plotselinge onvoorziene noodzaak is voor de voorziening; c. het aanpassingen betreft aan een algemeen gebruikelijke voorziening die op medische gronden specifiek voor een bepaald persoon nodig zijn+ De verstrekkingsprocedure is eenvoudiger dan bij individuele voorzieningen: een beperkte toegangsbeoordeling, geen formele beslissing (beschikking) en geen eigen bijdragen. In de regel gaat het om eenvoudige en veel voorkomende voorzieningen die bedoeld zijn voor incidenteel of kortdurend gebruik. Kenmerk van algemene voorzieningen is tenslotte dat zij altijd in natura verstrekt worden en nooit als financiële tegemoetkoming of persoonsgebonden budget. Op verzoek zal er aan de aanvrager wel een beschikking kunnen worden afgegeven, zodat rechtsbescherming gewaarborgd is. Er moet altijd voldaan zijn aan een van de voorwaarden om het algemeen gebruikelijke karakter aan een voorziening te ontnemen. In deze situatie kan de hardheidsclausule worden toegepast, waardoor de voorziening of aanpassingskosten alsnog verstrekt kunnen worden. Ondanks bovenstaande toelichting blijkt het in de uitvoeringspraktijk moeilijk een duidelijke grens te trekken tussen wanneer een voorziening wel of niet algemeen gebruikelijk is. Daarom wordt aangesloten bij de VNG lijst gehandicaptenvoorzieningen die terug te vinden is in het Handboek Wmo en het Handboek Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg). Elektrische deuropener Tot slot nog een korte toelichting met betrekking tot de plicht voor aanpassingen van deuren in gemeenschappelijke ruimten. Indien het een gebouw betreft dat specifiek is gericht op duurzaam wonen voor ouderen of personen met beperkingen dan horen elektrisch bedienbare deuren bij het gebouw. Een elektrische deuropener is in dit soort gebouwen dan algemeen gebruikelijk. Anders ligt het bij gewone woongebouwen waar een aanvrager woont. Dan is er wel sprake van individueel gebruik. In het verleden is de gemeente geconfronteerd met subsidieaanvragen van verhuurders om tijdens nieuwbouw voorzieningen voor aanvrager te realiseren. Voor deze gemeenschappelijke voorzieningen kan geen beroep gedaan worden op de Wmo. Het gaat hierbij namelijk niet om een op een individu gerichte voorziening (en dit is een wettelijke voorwaarde voor het verstrekken van een Wmo-voorziening). 1.7 Compensatiebeginsel Het compensatiebeginsel verplicht de gemeente om personen met aantoonbare beperkingen op grond van ziekte of gebrek een gelijkwaardige uitgangspositie te verschaffen, zodat zij zelfredzaam zijn en in staat tot maatschappelijke participatie. Het beginsel heeft betrekking op de volgende onderdelen: a. voeren van een huishouden; b. verplaatsen in en om de woning; c. lokaal verplaatsen per vervoermiddel; d. medemensen ontmoeten en op basis daarvan sociale verbanden aan gaan. In de algemene toelichting van de Verordening is de achtergrond rond het compensatiebeginsel opgenomen. 1.8 Niet woonachting in de gemeente De Wmo kent een compensatieplicht en deze plicht geldt slechts ten aanzien van in de gemeente woonachtige aanvragers. Veelal zal de inschrijving in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) uitsluitsel geven waar de persoon woont. Deze inschrijving is echter niet doorslaggevend, maar een hulpmiddel. Doorslaggevend is de plaats van het daadwerkelijk verblijf. Waar verblijft de betrokkene en waar is het centrum van zijn economische en/of sociale activiteiten gelegen? Bij aanvragen van personen met beperkingen die in een AWBZ-instelling wonen, is niet altijd duidelijk welke gemeente compensatieplicht heeft voor het verstrekken van voorzieningen. Sommige bewoners hanteren namelijk een postadres. Zij staan niet ingeschreven in de gemeente waar de AWBZinstelling is, maar op hun postadres en dat is vaak een andere gemeente. De gemeente waar de persoon met beperkingen daadwerkelijk woonachtig is, is verantwoordelijk voor het verstrekken van de voorzieningen.

Versie maart 2008

Pagina 9 van 61

Productenboek Wmo

1.9 Aard van de gebruikte materialen Dit artikel betreft voornamelijk woonvoorzieningen. Hierbij valt te denken aan vochtproblemen vanwege slechte isolatie en ventilatie, halfsteense muren op het westen die veel waterdoorslag en vochtigheid binnen geven, enzovoort. Iedereen, ongeacht een eventuele beperking, zal met dit soort materialen dezelfde problemen kunnen ondervinden. Het probleem wordt dus niet veroorzaakt door de combinatie handicap en woning, maar door de gebruikte materialen. Samengevat: reden om de gevraagde voorziening te weigeren. Een uitzondering hierop is woningsanering, dat beperkingen als gevolg van bijvoorbeeld astma kan verminderen (zie paragraaf 4.8). 1.10 Voorliggende voorziening Er wordt geen voorziening toegekend als de aanvrager op grond van een andere wettelijke regeling aanspraak kan maken op eenzelfde voorziening. Op het terrein van het vervoer bestaan enkele andere regelingen die in specifieke vervoersbehoeften (medisch vervoer, woon-werk-verkeer of leerlingenvervoer) kunnen worden toegepast. Ook op andere terreinen kan er sprake zijn van een voorliggende wettelijke regeling zoals de AWBZ en Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA). 1.11 Verstrekkingenbeleid vervoersvoorzieningen en rolstoelvoorzieningen in natura Met betrekking tot de te verstrekken vervoers- en rolstoelvoorzieningen werkte de gemeente Houten tot 1 januari 2008 samen met een aantal regiogemeenten, Nieuwegein, Vianen, IJsselstein en Lopik. Vervoersmiddelen en rolstoelen worden over het algemeen verstrekt in bruikleen. De gemeente blijft derhalve eigenaar van de verstrekte voorziening. Sommige voorzieningen kunnen in eigendom worden verstrekt, wanneer de voorziening een korte technische levensduur heeft, een geringe waarde heeft of wanneer dit vanuit hygiënisch oogpunt wenselijk is. Leveranciers hebben een eigen kernassortiment waaruit klanten in principe hun keuze dienen te maken. Tevens heeft iedere leverancier een eigen depot waaruit voorzieningen herverstrekt kunnen worden. Dit houdt in dat eenzelfde voorziening meer dan eens kan worden verstrekt. Er wordt gestreefd naar een actief herverstrekkingenbeleid. Dat wil zeggen dat bij iedere aanvraag eerst in de depots gekeken wordt of een adequaat middel beschikbaar is of geschikt gemaakt kan worden. Pas als dit niet het geval is, wordt een nieuw middel aangeschaft. Soberheid staat voorop. Voorkomen moet worden dat het depot overvol staat met goede, adequate, maar oudere middelen en er te snel overgegaan wordt op moderne voorzieningen die zijn uitgerust met de nieuwste technische snufjes. De kosten rondom onderhoud, reparatie en verzekering zijn gespecificeerd in artikel 1.14 van het Besluit. Onderhoud De gemeente verplicht de aanvrager tot het afsluiten van een onderhoudscontract met de leverancier voor de overige voorzieningen (woonvoorzieningen, rolstoelvoorzieningen en vervoersvoorzieningen). De onderhoudskosten wordt door de gemeente vergoed. Reparatie Daarnaast mag de klant tot het bedrag, vastgesteld in artikel 1.14 van het Besluit, reparaties uitvoeren zonder toestemming van de gemeente. Boven dit bedrag dient de gemeente eerst af te wegen in hoeverre de reparatie zinvol is, of dat het beter is de voorziening in zijn geheel te vervangen. Wel wordt van de klant voor kleine reparaties tot het bedrag bepaalt in artikel 1.14 van het Besluit, per gebeurtenis gevraagd deze voor eigen rekening te nemen. Verzekering De overige voorzieningen die via een bruikleenovereenkomst verstrekt worden zijn standaard WA verzekerd door de gemeente.

Versie maart 2008

Pagina 10 van 61

Productenboek Wmo

De aanvrager is zelf verantwoordelijk voor het verhogen van de inboedelverzekering voor woonvoorzieningen of overige voorzieningen die inpandig worden opgeslagen. Bij brand, waterschade, en dergelijke kan de voorziening dan opnieuw aangeschaft worden met behulp van het verzekeringsgeld. Als de aanvrager zich niet heeft verzekerd, verstrekt de gemeente dezelfde voorziening niet voordat de afschrijvingsperiode is verlopen. 1.12 Kwaliteitsbeleid Bij de verstrekking van voorzieningen staan kwaliteit en service voorop. De aan te schaffen voorzieningen (vervoersmiddelen en rolstoelvoorzieningen) dienen voorzien te zijn van het GQ (bewezen kwaliteit) keurmerk of zijn voorzien van een TNO keurmerk. De kwaliteit van een reeds verstrekte voorziening zal worden bewaakt in het depot, alvorens deze opnieuw verstrekt wordt.

Versie maart 2008

Pagina 11 van 61

Productenboek Wmo

HOOFDSTUK 2.

VORM VAN DE TE VERSTREKKEN INDIVIDUELE VOORZIENING

(dit hoofdstuk verwijst naar de hoofdstukken 3 t/m 7 van de Verordening) 2.1 Verschillende vormen van te verstrekken voorzieningen Artikel 6 van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) bepaalt het volgende: het college van burgemeester en wethouders biedt personen die aanspraak maken op een individuele voorziening de keuze tussen het ontvangen van een voorziening in natura of het ontvangen van een hiermee vergelijkbaar persoongebonden budget, tenzij hiertegen overwegende bezwaren bestaan. Gevolg van deze bepaling is dat individuele voorzieningen in drie vormen verstrekt kunnen worden: a. een voorziening in natura; De gemeente zorgt voor verstrekking van de voorziening aan de aanvrager. b. een financiële tegemoetkoming; Een financiële tegemoetkoming wordt eenmalig verstrekt, hieronder vallen onder andere de kosten van tijdelijke huisvesting en huurderving bij een woningaanpassing. c. een persoonsgebonden budget. De aanvrager krijgt een budget waarmee hij/zij zelf de voorziening aanschaft. Een combinatie van een voorziening in natura en een persoonsgebonden budget is mogelijk, echter niet voor dezelfde voorziening. 2.2 Voorziening in natura Een voorziening in natura wordt in eigendom of in bruikleen verstrekt of verhuurd aan de aanvrager, via een overeenkomst met de gemeente. Toekenning van een voorziening in natura vindt plaats door middel van een beschikking. In de beschikking worden de voorwaarden opgenomen. In het geval van Hulp bij het huishouden wordt in de beschikking aangegeven dat de aanvrager een eigen bijdrage dient te betalen. De berekening en inning vindt plaats via het Centraal Administratie Kantoor (verder te noemen CAK), zie paragraaf 2.5. 2.3 Financiële tegemoetkoming De gemeente geeft klanten een financiële tegemoetkoming als de voorziening niet in natura kan worden verstrekt. De hoogte van de financiële tegemoetkoming wordt los van de werkelijke kosten vastgesteld. Niet in alle gevallen is het bedrag kostendekkend. Hierbij moet worden gedacht aan een verhuiskostenvergoeding, auto- of taxikostenvergoeding. Eventueel kan wel rekening gehouden worden met een algemeen gebruikelijk deel, bijvoorbeeld het tarief van collectief vervoer. 2.4 Persoonsgebonden budget Een persoonsgebonden budget (verder te noemen PGB) is een geldbedrag dat bedoeld is om zelf Hulp bij het huishouden of een voorziening mee aan te schaffen. Een PGB wordt alleen verstrekt als individuele voorziening. Dat betekent dat voor algemene voorzieningen geen PGB kan worden verstrekt. 2.4.1 Geen persoonsgebonden budget Aan een aanvrager met een zeer progressief ziektebeeld, zoals ALS of progressieve vormen van kanker, zal geen PGB worden verstrekt. Op voorhand staat vast dat binnen niet al te lange tijd de te verstrekken voorziening vervangen zal moeten worden door een andere voorziening. De voorziening zal maar een beperkte tijd bruikbaar zijn. In het Besluit zijn andere overwegende bezwaren voor een persoonsgebonden budget opgenomen, zie artikel 1.5 en 1.6 van het Besluit. 2.4.2 Intrekken persoonsgebonden budget Als uit heronderzoek of andere aanwijzingen blijkt dat een budgethouder in de schuldsanering terecht is gekomen, kan het persoonsgebonden budget omgezet worden in Hulp bij het huishouden in natura, zie artikel 1.9 van het Besluit.

Versie maart 2008

Pagina 12 van 61

Productenboek Wmo

2.4.3 Persoonsgebonden budget en schulden Aanvragers die korter dan een jaar uit de schuldsanering zijn, ontvangen geen indicatie voor een persoonsgebonden budget voor vijf jaar, maar voor de periode van een jaar. 2.4.4 Persoonsgebonden budget Een persoonsgebonden budget kan uitgekeerd worden voor alle voorzieningen in de Wmo. Voor de duidelijkheid worden de voorzieningen in twee groepen verdeeld, de voorziening Hulp bij het huishouden en de woonvoorziening, vervoersvoorziening en rolstoelvoorziening, verder overige voorzieningen genoemd. Hulp bij het huishouden De hoogte van een PGB voor Hulp bij het huishouden is 75% van de gemiddelde kosten. De gemiddelde kosten worden berekend door het gemiddelde te nemen van de uurtarieven van de drie geselecteerde zorgaanbieders. In bijlage 1 van het Besluit zijn de bedragen opgenomen. Overige voorzieningen De hoogte van een PGB voor de overige voorzieningen is afhankelijk van de toekenning. De kosten van de overige voorziening in natura worden als uitgangspunt genomen. Het is immers niet de bedoeling dat een PGB de gemeente meer geld kost dan de verstrekking van dezelfde voorziening in natura. Om die reden wordt de hoogte van een PGB afgeleid van de prijs die de gemeente betaald bij de leverancier voor dezelfde voorziening en niet van de geldende marktprijs. Zie bijlage 2 van het Besluit voor de maximale bedragen voor een PGB. Separaat kan een PGB worden toegekend voor onderhoud, reparaties of verzekering van de voorziening. 2.4.5 Uitbetalen persoonsgebonden budget De aanvrager ontvangt een beschikking waarin de hoogte van het budget, de looptijd, de verantwoording en de rechten en plichten van de aanvrager zijn aangegeven. In het geval van Hulp bij het huishouden wordt een aankondiging over de eigen bijdrage opgenomen. In het Besluit, artikel 1.8 en 1.9, staan de regels omtrent de beschikking verder uitgewerkt. Bij de beschikking wordt een programma van eisen gevoegd. In dit programma van eisen wordt beschreven aan welke vereisten de aan te schaffen voorziening dient te voldoen. Bij Hulp bij het huishouden worden de uitvoeringsovereenkomst, het zorgcontract en het verantwoordingsformulier meegestuurd, waarbij de eerste twee binnen een week geretourneerd moeten worden voordat de gemeente overgaat tot betaling. Hulp bij het huishouden Een PGB voor Hulp bij het huishouden wordt vierwekelijks overgemaakt op de rekening van de budgethouder. Uitbetaling geschiedt na ontvangst van de uitvoeringsovereenkomst en het zorgcontract van de aanvrager. Overige voorzieningen Een PGB voor overige voorzieningen, heeft over het algemeen betrekking op eenmalige kosten en wordt in één keer uitbetaald. Verzekeringen en reparatiekosten vallen hierbuiten, hiervoor wordt een apart PGB verstrekt. De uitbetaling vindt plaats op de rekening van de aanvrager. 2.4.6 Controle persoonsgebonden budget Hulp bij het huishouden De keuze voor een persoonsgebonden budget voor Hulp bij het huishouden leidt tot verplichtingen en verantwoordelijkheden. De aanvrager van een PGB (de budgethouder) is verantwoordelijk voor de juiste besteding van het bedrag, het hebben van de juiste verzekeringen, het voeren van een (salaris)administratie, verantwoording, enzovoort. De gemeente geeft de budgethouder de mogelijkheid om ondersteuning voor het bijhouden van de administratie te vragen bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB), servicecentrum PGB. Het PGB wordt overgemaakt op de rekening van de budgethouder door de gemeente. De budgethouder mag de zorgaanbieder niet contant betalen, het loon moet overgemaakt worden op de rekening van de zorgaanbieder.

Versie maart 2008

Pagina 13 van 61

Productenboek Wmo

Tweemaal per jaar moet de budgethouder verantwoording afleggen over de besteding van het PGB. In artikel 1.10 van het Besluit staan de eisen waaraan de budgethouder moet voldoen. De budgethouder beschikt over deze voorwaarden via de beschikking. Voor de verantwoording van een persoonsgebonden budget voor de Hulp bij het huishouden moet de gemeente beschikken over de volgende documenten van de budgethouder: - een ingevulde en getekende uitvoeringsovereenkomst; - een ingevuld en getekend zorgcontract; - een ingevulde urenstaat of salarisadministratie met betalingsbewijzen. Bij gedeeltelijke dan wel volledige (en verwijtbare) onjuiste besteding kan bevoorschotting onmiddellijk worden gestopt. Eventueel wordt het budget door de gemeente teruggevorderd. De aanvrager heeft de mogelijkheid om bezwaar aan te tekenen. Kruimelbedrag Als blijkt dat bij de verantwoording een verschil ontstaat tussen de werkelijke uitgave door de aanvrager en het te ontvangen budget dan hoeft de gemeente het verschil tot en met € 20,00 niet terug te vorderen. Overige voorzieningen De controle van een PGB voor overige voorzieningen vindt plaats voorafgaand aan de uitbetaling. Het bedrag wordt pas overgemaakt nadat de overige voorziening is geleverd en de gemeente de originele, op naam gestelde, nota of factuur heeft ontvangen. 2.5 Eigen bijdrage Bij het verstrekken van Hulp bij het huishouden wordt, op grond van het Besluit, aan de klant een eigen bijdrage opgelegd. Het Centraal Administratie Kantoor (CAK) is door de wet aangewezen als de instantie verantwoordelijk voor het berekenen, opleggen en innen van de eigen bijdragen. In het beleid over de eigen bijdrage is een anticumulatiebeding opgenomen, deze voorkomt een stapeling van eigen bijdragen in het kader van de Wmo en de AWBZ bij klanten. De Wmo is preferent bij de vaststelling van de eigen bijdragen. Het CAK bepaalt aan de hand van het verzamelinkomen van de klant de hoogte van de maximale periodebijdrage. Deze inkomensgegevens vraagt het CAK op bij de Belastingdienst. De klant betaalt per periode van vier (4) weken nooit meer dan de maximale periodebijdrage. Is de gemeentelijke eigen bijdrage, berekend op basis van het uurtarief van de gemeente, lager dan de maximale periodebijdrage dan betaalt de klant de eigen bijdrage zoals de gemeente dit heeft vastgesteld. Is de eigen bijdrage hoger dan de periodebijdrage dan betaalt de klant de maximale periodebijdrage. De gemeentelijke eigen bijdrage wordt berekend door het aantal uren in een periode te vermenigvuldigen met het uurtarief. De gemeente bepaalt dit uurtarief en geeft aan het CAK door welk uurtarief is vastgesteld. In het Besluit, artikel 2.2 en 2.3 zijn de parameters van het CAK vastgesteld.

2.6 Overgangsregeling In de Wmo zijn twee overgangsartikelen opgenomen voor mensen die op 31 december 2006 voorzieningen op basis van de Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg) ontvingen of een indicatiebesluit op grond van de AWBZ hadden voor huishoudelijke verzorging. Onder het overgangsrecht behielden zij gedurende de looptijd van de indicatie, maar ten hoogste één jaar na de inwerkingtreding van de Wmo hun oude rechten en plichten. Vanaf 1 januari 2008 zijn de nog geldende Wvg- en AWBZ-beschikkingen administratief omgezet naar Wmo-beschikkingen. Voor de aanvragers is er niets veranderd, zij ontvangen dezelfde voorziening.

Versie maart 2008

Pagina 14 van 61

Productenboek Wmo

Versie maart 2008

Pagina 15 van 61

Productenboek Wmo

HOOFDSTUK 3.

HULP BIJ HET HUISHOUDEN

(dit hoofdstuk verwijst naar hoofdstuk 3 van de Verordening) 3.1 Inleiding Hulp bij het huishouden (de voormalige huishoudelijke verzorging) is afkomstig uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), het was één van de zeven functies die onder de AWBZ vielen en uitgewerkt waren in het Besluit zorgaanspraken AWBZ. Op 1 januari 2007 is deze functie uit de AWBZ geschrapt (artikel 41 lid 2 Wmo) en heeft de Wmo op basis van artikel 4 lid 1 onder a deze functie overgenomen. In het wetsartikel wordt gesproken over ‘een huishouden voeren’. In de Verordening, artikel 3.1, is dit begrip opgesplitst in twee onderdelen, Hulp bij het huishouden en de woonvoorzieningen onder de Wmo. Het eerste onderdeel wordt besproken in dit hoofdstuk, de woonvoorzieningen in hoofdstuk 4. 3.2 Mogelijke voorzieningen Artikel 3.1 van de Verordening geeft een drietal mogelijk te verstrekken voorzieningen aan: a. een algemene voorziening waaronder algemene hulp bij het huishouden; b. Hulp bij het huishouden in natura; c. een persoonsgebonden budget te besteden aan Hulp bij het huishouden. 3.3 Algemene hulp bij het huishouden In artikel 3.2 van de Verordening is bepaald dat wanneer er beperkingen zijn, zoals ziekte of gebrek en het zelf uitvoeren van één of meerdere huishoudelijke taken hierdoor onmogelijk wordt, of als er problemen zijn bij het uitvoeren van de mantelzorg, er eerst wordt gekeken naar algemene hulp bij het huishouden. Het primaat ligt bij algemene hulp bij het huishouden. Daarvoor is het allereerst noodzakelijk dat deze vorm van hulp binnen de gemeente bestaat. Is dat niet zo, dan vervalt automatisch deze vorm van hulp. Is deze vorm wel aanwezig dan gaat het om een snelle en eenvoudige dienstverleningsoplossing zonder veel administratieve rompslomp voor de gemeente en de aanvrager. Er vindt derhalve een eenvoudige toets plaats naar de noodzaak van de hulp. Te denken valt aan vormen van direct beschikbare hulp bij het huishouden bijvoorbeeld vanuit een wijksteunpunt voor eenvoudige werkzaamheden, kinderopvang, buitenschoolse opvang, of tafeltje-dek-je. De regels voor algemene hulp zijn als volgt: a. het gaat om een voorziening voor een kortdurende periode (drie tot maximaal zes maanden); b. het gaat om een voorziening die betrekking heeft op lichte, niet complexe zorg; c. het gaat om een voorziening ten behoeve van een incidentele zorgbehoefte. Mocht de aanvrager aangeven niet met deze vorm van hulp in te kunnen stemmen, dan wordt een normale procedure opgestart met een aanvraagformulier en het gebruikelijke onderzoek. Deze vorm van algemene hulp bij het huishouden wordt uitsluitend gerealiseerd als de aanvrager het daar mee eens is. De brief die de gemeente verstuurd is alleen een bevestiging en geen beschikking waartegen bezwaar en beroep aangetekend kan worden. 3.3.1 Algemene voorzieningen Het primaat ligt bij de algemene voorzieningen, pas als deze niet toereikend zijn wordt er aanspraak gemaakt op de individuele voorzieningen. Er zijn algemene voorzieningen die kunnen voorkomen dat Hulp bij het huishouden nodig is. Op basis van de hardheidsclausule kan in bijzondere situaties altijd van deze regels worden afgeweken.

Versie maart 2008

Pagina 16 van 61

Productenboek Wmo

Algemene voorzieningen zijn onder andere: - kinderopvang (crèche, kinderdagverblijf, overblijfmogelijkheden op school, voor- of naschoolse opvang); - oppascentrales; - maaltijddiensten; - hondenuitlaat-service; - boodschappendiensten. Uiteraard moet een voorliggende voorziening ter plaatse wel beschikbaar zijn. Is dat niet zo, dan vervalt de algemene voorziening. Per individuele situatie moet bekeken worden of er gebruik kan worden gemaakt van een algemene voorziening. Verwijzing naar een maaltijdservice is wellicht een reële optie als alternatief voor een dure aangepaste rolstoelgeschikte keuken, terwijl het wellicht een minder voor de hand liggende optie is voor het doen van boodschappen. 3.4 Hulp bij het huishouden Artikel 3.2 lid 2 van de Verordening bepaalt dat indien de algemene hulp bij het huishouden niet aanwezig is, of onvoldoende oplossing biedt, de aanvrager in aanmerking kan komen voor Hulp bij het huishouden in natura of een persoonsgebonden budget. Aanvragers mogen eenmaal per kalenderjaar, vanaf 1 januari, veranderen van financieringsvorm, zie artikel 1.4 van het Besluit. De omvang van Hulp bij het huishouden wordt uitgedrukt in klassen, deze zijn overgenomen uit de AWBZ. Klassen zijn te vergelijken met standaardporties. Elke klasse is gekoppeld aan een minimaal en een maximaal aantal uren per week binnen een vaste bandbreedte. In bijlage 1 van het Besluit en in hoofdstuk 7 staan de klassen met bijbehorende uren. Hulp bij het huishouden in natura De aanvrager heeft een keuze uit een aantal zorgaanbieders. In artikel 3.1 van het Besluit is vastgesteld met welke zorgaanbieders de gemeente een overeenkomst heeft afgesloten. Hulp bij het huishouden in een persoonsgebonden budget De aanvrager ontvangt een bedrag waarmee Hulp bij het huishouden ingekocht wordt. Het bedrag is vastgesteld in artikel 3.3 van het Besluit. De berekening is als volgt: het gemiddelde aantal uur per klasse vermenigvuldigd met de gemiddelde uurprijs voor Hulp bij het huishouden van de zorgaanbieders vermenigvuldigd met 75%. In bijlage 1 van het Besluit staat het maximale bedrag dat per klasse wordt uitgekeerd. De gemeente maakt elke vier weken het netto voorschot van het persoonsgebonden budget over op de rekening van de budgethouder. Voordat de aanvrager Hulp bij het huishouden ontvangt, moet eerst vastgesteld worden of er sprake is van aantoonbare beperkingen op grond van ziekte of gebrek. De ziekte of gebrek kan liggen op de terreinen in artikel 1, eerste lid onder g onder 5 en 6 van de Wmo: mensen met een beperking of een chronisch (psychisch) probleem of een psychosociaal probleem. De vaststelling hiervan zal op objectieve wijze plaats moeten vinden en in een aantal gevallen gebeurt dit op basis van een medische beoordeling. Vanaf 1 januari 2008 indiceert de gemeente voor alle Wmo-voorzieningen. Deze indicaties gaan aan de hand van de Beslisboom van het CIZ, deze methode is echter niet te gebruiken voor mensen met een psychische stoornis of gedragsstoornis.

Versie maart 2008

Pagina 17 van 61

Productenboek Wmo

Psychische problemen Het is mogelijk iemand met een psychische of gedragsstoornis buiten de Beslisboom te indiceren. Een Wmo-medewerker neemt in dit geval contact op met een contactpersoon of met de klant zelf. De aanvrager moet onder behandeling zijn van een psycholoog of arts (psychiater). Mensen die ‘overspannen’ zijn, kunnen een tijdelijke indicatie ontvangen mits ze onder behandeling zijn. In twijfelgevallen kan informatie ingewonnen worden bij arts of specialist. Bij een positief indicatie-advies kan Hulp bij het huishouden toegekend worden, over het algemeen wordt er Hulp bij het huishouden 2 + toegekend. In hoofdstuk 7 zijn de aanvraagprocedure en de verschillende vormen van Hulp bij het huishouden verder uitgewerkt. 3.5 AWBZ-instelling en hospice Voor AWBZ-instellingen geldt dat Hulp bij het huishouden in de functie ‘verblijf’ is opgenomen en bewoners niet geïndiceerd kunnen worden voor Hulp bij het huishouden onder de Wmo. Voor particuliere tehuizen die verzorging bieden kan er wel indicatie voor Hulp bij het huishouden worden afgegeven voor de eigen kamer of appartement. Tenzij er al betaald wordt voor hulp bij het huishouden (er zijn dan zorgverleners aanwezig die Hulp bij het huishouden verrichten). Voor een aanvrager die naar een hospice buiten Houten verhuist, wordt in eerste instantie gekeken of de geselecteerde zorgaanbieders van gemeente Houten Hulp bij het huishouden kunnen blijven leveren. Is dit niet mogelijk, dan neemt gemeente Houten contact op met de gemeente van het hospice. De laatste regelt Hulp bij het huishouden met hun zorgaanbieders en stuurt de factuur naar gemeente Houten. Er wordt geen persoonsgebonden budget verstrekt aan de aanvrager, als deze voorheen zorg in natura ontving. 3.6 Ondersteunende begeleiding onder de AWBZ Het is mogelijk om ondersteuning te krijgen bij het uitvoeren van de huishoudelijke taken onder de Wmo. Als iemand echter in staat is om alle taken zelf uit te kunnen voeren en alleen beperkte sturing nodig heeft, bijvoorbeeld door een korte instructie of herinnering, dan kan aanspraak gemaakt worden op de functie Ondersteunende begeleiding onder de AWBZ. Als het gaat om een zeer beperkte en kortdurende instructie hoe het huis schoongemaakt moet worden of de organisatie van het huishouden te leren dan kan dat een beperkte indicatie voor het onderdeel Hulp bij het huishouden zijn onder de Wmo. Het gaat dan altijd om een instructie die in zeer korte tijd tot effect moet leiden. Er wordt dan HH2+ geïndiceerd. Ondersteunende Begeleiding onder de AWBZ betekent zorgen voor structuur en sturing van de organisatie van de huishoudelijke taken, als de betrokkene de huishoudelijke taken wel zelf uitvoert. 3.7 Gebruikelijke zorg Bij het indiceren moet rekening gehouden worden met eventuele huisgenoten, gebruikelijke zorg, of aanwezige mantelzorg. Het is mogelijk om Hulp bij het huishouden te verstrekken als de mantelzorger voor de aanvrager problemen ondervind bij het leveren van de zorg. Het uitgangspunt is dat Hulp bij het huishouden plaatsvindt bij de aanvrager (degene die mantelzorg ontvangt). Artikel 3.3 van de Verordening bepaalt dat als tot de leefeenheid van de aanvrager een of meer huisgenoten behoren die wel in staat zijn het huishoudelijk werk te verrichten, de aanvrager niet in aanmerking komt voor Hulp bij het huishouden. De gebruikelijke zorg is dan van toepassing. Dit is overgenomen uit de functie huishoudelijke verzorging vanuit de AWBZ. Gebruikelijke zorg wil zeggen dat als de hulpvrager huisgenoten heeft die het huishoudelijk werk over kunnen nemen, zij verondersteld worden dit door een herverdeling van taken te doen zodat er geen noodzaak meer bestaat om Hulp bij het huishouden te indiceren. Dit principe is gebaseerd op de achterliggende gedachte dat een leefeenheid in gezamenlijkheid verantwoordelijk is voor het huishoudelijk werk. Er wordt verondersteld dat andere leden van de leefeenheid het huishoudelijk werk overnemen, als de persoon die gewend is het huishoudelijk werk te doen hiertoe niet meer in staat is.

Versie maart 2008

Pagina 18 van 61

Productenboek Wmo

Dit principe heeft een verplichtend karakter en betreft alle huisgenoten ouder dan achttien (18) jaar. Mensen vanaf achttien jaar worden verondersteld een eenpersoonshuishouden te kunnen voeren. Studenten die op kamers gaan, voeren een eenpersoonshuishouden. Mensen vanaf drieëntwintig (23) jaar worden verondersteld, naast een baan, een volledig huishouden te kunnen voeren. Er wordt geen rekening gehouden met het feit dat huisgenoten het al dan niet willen of gewend zijn te doen. Studie of werkzaamheden vormen in principe geen reden om van de gebruikelijke zorg af te zien. Over het algemeen kan alleen rekening worden gehouden met personen die vanwege hun werkzaamheden langdurig van huis zijn. Daardoor zijn zij immers niet in staat het huishoudelijk werk over te nemen. De afwezigheid dient echter wel een verplichtend karakter te hebben. Bijvoorbeeld mensen van de landmacht of marine die maanden lang van huis zijn voor hun werk. Familieleden of huisgenoten die deel uit maken van de leefeenheid van de aanvrager worden aangesproken voor gebruikelijke zorg. Uit jurisprudentie blijkt dat familieleden die bij de aanvrager in huis zijn komen wonen om deze te verzorgen, vallen onder gebruikelijke zorg. Er kan geen aanspraak (meer) worden gemaakt op Hulp bij het huishouden. De gebruikelijke zorgverleners kunnen geen aanspraak maken op een persoonsgebonden budget. De aanvraag hiervoor werd door de Centrale Raad van Beroep afgewezen, omdat de echtgenote van de aanvrager bereid en in staat was om de vereiste zorg te bieden, zoals zij de afgelopen jaren al had gedaan; er was geen sprake van (dreigende) overbelasting en met het persoonsgebonden budget zou geen externe hulp ingekocht worden. Desalniettemin is het mogelijk om inwonende, gezonde, volwassen huisgenoten te ontheffen van de gebruikelijke zorg, als blijkt dat het opnemen van de zorgtaken tot overbelasting leidt. De indicatiesteller is altijd verantwoordelijk voor het vaststellen van dit risico. Het bepalen van overbelasting wordt altijd door of onder de verantwoordelijkheid van een arts gedaan. Overbelasting wordt door Van Dale gedefinieerd als ‘meer belasten dan het prestatievermogen toelaat’, bij het CIZ en in medische kringen wordt gesproken over het (on)evenwicht tussen draagkracht (= belastbaarheid) en draaglast (= belasting). In het protocol Gebruikelijke zorg van het CIZ en bijlage 1 van het Productenboek zijn de factoren opgenomen die van invloed zijn op de draagkracht en de draaglast en verschillende onderzoeksvragen en symptomen. 3.8 Herindicatie Een beschikking heeft over het algemeen een looptijd van enkele jaren. In deze periode kunnen er veranderingen optreden in de persoonlijke situatie (huwelijk, verhuizing, geboorte, overlijden, et cetera) of in het ziektebeeld. In de Verordening en de Beschikking is opgenomen dat aanvragers direct melding moeten maken van wijzigingen in de persoonlijke situatie, zodat de gemeente een herindicatie kan uitvoeren en een nieuwe beschikking kan opstellen. Wijzigingen worden niet afgedaan als mutaties, maar leiden altijd tot het opnieuw doorlopen van de Beslisboom van het CIZ. Uit een indicatiegesprek kunnen nieuwe feiten naar boven komen, die bij een administratieve omzetting achterwege blijven. Voorbeeld 1: Een aanvrager is verhuisd naar een nieuw adres. Uit het indicatiegesprek blijkt dat aanvrager van een vrijstaande woning naar een flat is verhuisd. Dit heeft gevolgen voor de klasse waarin de aanvrager is ingedeeld. Het kost minder tijd om een flat schoon te maken dan een vrijstaande woning. Dit leidt tot een lager toegekend bedrag. Als er alleen een adreswijziging was ingevoerd en geen onderzoek was gedaan, was deze conclusie niet getrokken. Voorbeeld 2: Een gezin met een peuter van anderhalf geeft de geboorte van hun tweede kind aan. De indicatie voor Hulp bij het huishouden is uitgegaan van gebruikelijke zorg die de partner kon leveren en op basis hiervan is niets gewijzigd met de komst van het tweede kind. Uit het indicatiegesprek blijkt echter de combinatie van zorg en werk de partner zwaarder te vallen dan was verwacht. Er is sprake van overbelasting bij de gebruikelijke zorgverlener en op basis van deze vaststelling mag de gemeente een hogere klasse indiceren.

Versie maart 2008

Pagina 19 van 61

Productenboek Wmo

Voorbeeld 3: Een echtpaar heeft een beschikking voor Hulp bij het huishouden gekregen. Door omstandigheden komt hun zoon van vijfentwintig weer bij hen in huis wonen. Uit het indicatiegesprek blijkt dat deze zoon gezond van lijf en leden is en als gebruikelijke zorgverlener kan worden aangemerkt. De indicatie voor Hulp bij het huishouden wordt een klasse lager geïndiceerd, omdat er aanspraak gemaakt kan worden op de gebruikelijke zorg. Het is ook mogelijk voor de gemeente om een herindicatie uit te voeren. In de volgende gevallen kan de gemeente herindiceren: - als de klant meer zorg wil hebben; - als de klant na anderhalf jaar in de indicatieperiode wisselt van financieringsvorm; - als de indicatieperiode van de klant is afgelopen; - bij verhuizing of verhuizing van huisgenoten; - bij overlijden van klant, partner of huisgenoten; - bij geboorte; - bij huwelijk, samenwonen of scheiding; - bij wijzigingen in het ziektebeeld van de klant. Heronderzoek Budgethouders moeten halfjaarlijks verantwoording afleggen over het persoonsgebonden budget dat zij hebben ontvangen. Op basis van de verantwoordingsformulieren doet de gemeente Houten onderzoek naar het bestede bedrag. Als uit dit onderzoek blijkt dat er onvoldoende of te veel budget is toegekend kan op basis hiervan een herindicatie gedaan worden.

Versie maart 2008

Pagina 20 van 61

Productenboek Wmo

Versie maart 2008

Pagina 21 van 61

Productenboek Wmo

HOOFDSTUK 4.

WOONVOORZIENINGEN

(dit hoofdstuk verwijst naar hoofdstuk 4 van de Verordening) 4.1 Inleiding Onder een woonvoorziening wordt elke voorziening verstaan, die verband houdt met een maatregel, die gericht is op het opheffen of verminderen van ergonomische beperkingen, die de persoon met beperkingen (verder te noemen aanvrager) in het normale gebruik van de woning ondervindt. Tot de woonvoorziening wordt ook een uitraasruimte gerekend. Onderstaand volgen verschillende woonvoorzieningen: a. woningaanpassing; b. woonvoorziening van niet-bouwkundige en woontechnische aard; c. onderhoud, keuring en reparatie van verstrekte voorzieningen; d. verwijderen van voorzieningen; e. verhuizing en inrichting; f. tijdelijke huisvesting; g. huurderving. Bij woningaanpassingen die meer dan € 2.000,– gaan kosten moeten twee concurrerende offertes worden opgevraagd. Onder dit bedrag is maar een offerte nodig. Wijkt de uiteindelijke factuur meer dan 10% af van de offerteprijs of kost de woningaanpassing meer dan € 10.000,- dan wordt er achteraf gecontroleerd. Aanpassingen in de huurwoningen van Viveste worden uitgevoerd door een vijftal geselecteerde aannemers. 4.2 Beoordeling van aanvragen woonvoorzieningen Algemene criteria: Bij de beoordeling van aanvragen voor woonvoorzieningen dienen twee essentiële vragen te worden beantwoord: - is er een indicatie nodig? - voor welke voorziening (welk middel en in welke omvang) wordt gekozen? De algemene aspecten die bij de beoordeling in ieder geval moeten worden meegenomen zijn: - de diagnose; - indien mogelijk, inzicht in de progressie van de aandoening en de in verband hiermee op korte termijn te verwachten toename van beperkingen; - reeds verstrekte woonvoorzieningen; - zelfverzorgend zijn. 4.3 Vormen van te verstrekken woonvoorziening Artikel 4.1 van de Verordening bepaalt dat er vier mogelijkheden zijn om een woonvoorziening te verstrekken: - als algemene voorziening (zie paragraaf 4.4); - als woonvoorziening in natura (zie paragrafen 4.6 – 4.11); - als persoonsgebonden budget (zie hoofdstuk 2 en paragraaf 4.15); - als financiële tegemoetkoming (zie paragraaf 4.16). 4.4 Algemene voorziening De algemene woonvoorziening is, net als alle algemene voorzieningen in de Verordening, bedoeld voor situaties waar kortdurende, lichte of niet complexe voorzieningen voldoende zijn en die betrekking hebben op incidentele (zorg)behoeften. Voorbeelden van algemene woonvoorzieningen zijn een uitleentoiletstoel, wandbeugels, sta-op-stoel, et cetera. Deze zijn te verkrijgen bij het hulpmiddelendepot onder de AWBZ en de uitleenservice bij de zorgaanbieder.

Versie maart 2008

Pagina 22 van 61

Productenboek Wmo

4.5 Soorten individuele woonvoorzieningen Mocht de algemene voorziening niet toereikend zijn of in het geheel niet aanwezig, dan kan men in aanmerking komen voor een individuele woonvoorziening. Er zijn vier woonvoorzieningen te onderscheiden: - bouwkundige of woontechnische woonvoorziening (zie paragraaf 4.8); - niet-bouwkundige of niet-woontechnische woonvoorziening (zie paragraaf 4.9); - uitraasruimte (zie paragraaf 4.14.2); - financiële tegemoetkoming (zie paragraaf 4.16). 4.6 Primaat van verhuizen Het beleid bij het verstrekken van woonvoorzieningen houdt niet in dat de woonruimte van de aanvrager wordt aangepast als het normale gebruik van de woonruimte op grond van ergonomische beperkingen van de aanvrager niet (meer) mogelijk is. Primair zal gekeken worden of verhuizen mogelijk en zinvol is. Dat wil zeggen, dat een geschikte woning beschikbaar is of op redelijke termijn beschikbaar komt. Onder een geschikte woning wordt begrepen een woning, die met betrekkelijk lage investeringen volledig aangepast kan worden. Er moet steeds een kostenafweging worden gemaakt tussen enerzijds het aanpassen van de (huidige) woonruimte en verhuizen naar een andere woning. Dit houdt in dat de aanpassingskosten van de huidige woning afgezet moeten worden tegen: - de verhuiskostenvergoeding voor de aanvrager; - eventuele verhuiskostenvergoeding voor de huidige bewoner van de aangepaste woning; - eventueel aanpassen van de nieuwe woning; - eventuele kosten voor huurderving; - eventuele kosten voor hogere woonlasten. In praktijk zal het erop neerkomen dat de afweging verhuizen of aanpassen pas plaats vindt indien de aanpaskosten voor de huidige woning hoger zijn dan het toetsbedrag genoemd in artikel 4.1 van het Besluit. 4.6.1 Verhuizing vanuit andere gemeente Zeker in een gemeente als Houten komt het regelmatig voor dat er een nieuwbouwwoning gekocht wordt. De woning moet daarna veelal nog gebouwd worden. Dan komt de vraag aan de orde wanneer een persoon met beperkingen (aanvrager) een aanvraag kan indienen voor aanpassingen. Er is sprake van twee fasen te weten de planfase en de eindfase. Planfase De aanvrager heeft de plicht om voor en tijdens de bouw rekening te houden met aanpassingen in relatie tot de handicap. Dit aanpasbaar bouwen betekent niet dat er altijd sprake is van meerkosten. Op de aanvraag wordt vooraf door de indicatieadviseur of de huidige woongemeente een programma van eisen toegestuurd waaraan de te bouwen woning moet voldoen. Er wordt naar gestreefd om in deze fase een mondeling overleg te hebben met de aanvrager, het CIZ en de gemeente. Van dit overleg wordt een verslag gemaakt door de unit Wmo dat aan alle partijen ter beschikking wordt gesteld. Eindfase Zodra een woning bezoekbaar is, wordt door de indicatieadviseur definitief beoordeeld welke woningaanpassingen noodzakelijk zijn. Uiterlijk drie maanden voor de verhuisdatum (als een voorlopig koopcontract overlegd kan worden) kan een aanvrager een aanvraag indienen voor noodzakelijke aanpassingen ingevolge de Wmo. Of een aanvrager voor aanpassingen in aanmerking komt, is afhankelijk van een aantal factoren zoals: - beoordeling noodzaak verhuizing; - ondervonden ergonomische beperkingen in de te verlaten woning; - uitvoering programma van eisen tijdens de bouwperiode. Zeker als een aan de beperking aangepaste woning wordt verlaten en een nieuwe niet aangepaste woning wordt betrokken, zal de noodzaak van de verhuizing een zwaar criterium zijn voor toekenning van een financiële tegemoetkoming in de woningaanpassing.

Versie maart 2008

Pagina 23 van 61

Productenboek Wmo

4.7 Afweging aanpassen of verhuizen Bij de uiteindelijke keuze tussen verhuizen of aanpassen spelen de volgende factoren een belangrijke rol: -

er zijn aangepaste of eenvoudig aan te passen woonruimten aanwezig; Indien er aangepaste of eenvoudiger aan te passen woonruimten aanwezig zijn, wordt bezien of de woning leeg staat, of vrijgemaakt kan worden. Als de geschikte woning leeg staat, kan de aanvrager op korte termijn verhuizen. Als de woning nog door achterblijvende gezinsleden wordt bewoond, wordt er rekening mee gehouden dat het vrij maken van de woning extra kosten met zich mee kan brengen.

-

vergelijking aanpassingskosten huidige versus nieuwe woonruimte; Beoordeeld wordt of de (vrijkomende) woning adequaat is voor de nieuwe bewoner of dat er nog extra aanpassingen nodig zijn. Als extra aanpassingen noodzakelijk zijn, stelt de gemeente vast wat de hoogte van de kosten zijn om de woning geschikt te maken. Vervolgens zal er een kostenafweging gemaakt worden tussen het aanpassen van de huidige woonruimte enerzijds en verhuizen anderzijds. Daarbij bekijkt de gemeente alle kosten. Dit houdt in dat de aanpassingskosten van de huidige woonruimte afgezet worden tegen: - de verhuiskostenvergoeding voor de aanvrager; - het eventueel aanpassen van de nieuwe woning; - de verhuiskosten in verband met het eventueel vrijmaken van de woning; - om een totale kostenvergelijking te maken dient, wanneer de 'nieuwe' woning leeg staat, tevens rekening gehouden te worden met een eventuele financiële tegemoetkoming voor huurderving.

-

snelheid waarmee het woonprobleem opgelost kan worden; Soms is een snelle oplossing geboden, bijvoorbeeld als een aanvrager in een ziekenhuis of revalidatiecentrum verblijft en pas ontslagen kan worden als de woonsituatie is aangepast. Verhuizing kan dan de beste oplossing zijn. Een afweging van kosten, zoals hiervoor genoemd, wordt bij het advies en de beslissing betrokken.

-

sociale omstandigheden, aanwezigheid van mantelzorg; Bij het bepalen van de te verstrekken voorziening wordt ook met de voorkeur van de aanvrager rekening gehouden. Sociale omstandigheden spelen een rol bij de afweging wel of niet verhuizen. Hierbij kan gedacht worden aan de binding die de aanvrager met de buurt heeft, hoe lang de aanvrager al in de buurt woont, de aanwezigheid van familie en/of vrienden, de mantelzorg die door verhuizing wegvalt, de aanwezigheid en afstand tot verschillende voorzieningen (winkels, ziekenhuis, enzovoort). De nabijheid van verschillende voorzieningen kan van belang zijn aangezien de aanvrager in veel gevallen minder mobiel is. Hierbij valt ook een relatie te leggen met eventueel te verstrekken vervoersvoorzieningen. Algemeen geldende richtlijnen met betrekking tot de weging van de sociale omstandigheden worden niet gegeven. De samenhang van individuele omstandigheden en factoren is bepalend.

-

woonlastenconsequenties; Woningaanpassingen werden in het verleden deels vergoed door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de kosten hadden geen consequenties voor de woonlasten van de aanvrager. Onder de Wmo wordt van de gemeente verwacht de volledige kosten te vergoeden. Deze eventuele kosten moeten worden meegenomen in de berekening.

-

aandachtspunt bij verhuizing naar eenvoudiger aan te passen woonruimte. De woningeigenaar dient toestemming en medewerking te verlenen voor het aanpassen van een woning. Wanneer deze toestemming wordt onthouden zal de gemeente bezien welke van de beschikbare middelen (Huisvestingswet, Huisvestingsverordening en Besluit Beheer Huurwoningen) zij wil inzetten om de woningeigenaar alsnog te dwingen tot toestemming c.q. medewerking.

Versie maart 2008

Pagina 24 van 61

Productenboek Wmo

4.7.1 Vrijmaken aangepaste woning Om zo doelmatig mogelijk met de aangepaste voorraad woningen om te kunnen gaan is het wenselijk dat deze woningen bij het leegkomen weer aan andere personen met beperkingen worden verhuurd. Om die reden is het mogelijk om een verhuiskostenvergoeding te verstrekken aan personen zonder beperkingen die een aangepaste, of eenvoudig aan te passen woning vrij maken te behoeve van de aanvrager. 4.7.2 Registratie van aangepaste woningen Aangepaste of eenvoudig aan te passen woningen worden opgenomen in een woningregistratiesysteem van aangepaste woningen. In dit registratiesysteem worden bepaalde kenmerken, toegankelijkheid, aanwezigheid van liften, enzovoort van de woning aangegeven. Wanneer een verhuizing is geïndiceerd door middel van het toekennen van een verhuiskostenvergoeding wordt in het woningregistratiesysteem nagezien of een geschikte woning vrij staat. Bovendien wordt een woningzoekendenlijst bijgehouden van klanten die wachten op een voor hen aangepaste woning. Met de woningbouwverenigingen is de afspraak gemaakt dat woningen die aangepast zijn met Wmo-gelden boven € 500,–, aan de gemeente worden aangeboden ten behoeve van personen met beperkingen die op de woningzoekendenlijst staan geregistreerd. De gemeente neemt vervolgens contact op met klanten, die eenzelfde woningzoekprofiel hebben, in volgorde van wachttijd en biedt de woning aan. Eventueel wordt het CIZ ingeschakeld voor een toets op geschiktheid van de woning. Het staat de klant vrij om een aangepaste woning al dan niet te accepteren. De gemeente biedt maximaal driemaal een aangepaste woning aan. Als de klant tot driemaal toe weigert een van de woningen aan te nemen, worden er geen verdere aangepaste woningen aangeboden en valt het onder de eigen verantwoordelijkheid om de huidige woning aan te passen of een andere woning te vinden. 4.8 Bouwkundige of woontechnische woonvoorziening Het gaat hierbij om bouwkundige (onroerende) woningaanpassingen die de ergonomische beperkingen van de aanvrager wegnemen of zo veel mogelijk wegnemen. Indien de woning aangepast kan worden hanteert de gemeente het 'alles of niets' principe. Dit betekent dat de aanvrager niet kan aangeven wat wel of niet gewenst wordt maar dat alle aanpassingen welke nodig zijn om het ergonomische probleem zoveel mogelijk weg te nemen, zullen worden uitgevoerd. Gaat de aanvrager hier niet mee akkoord dan kan de gemeente besluiten helemaal geen aanpassingen te vergoeden. In de kosten van voorzieningen die als algemeen gebruikelijk zijn aanvaard, wordt geen financiële tegemoetkoming verstrekt. Als vuistregel geldt dat alle voorzieningen die gekocht kunnen worden in ‘doe het zelfzaken’ algemeen gebruikelijk zijn. Hierbij wordt aangesloten bij de berichtgeving van het Handboek Wmo. Zie verder de nadere toelichting in paragraaf 1.6. Het principe van de wet is dat bij plotselinge ziekte of gebrek, waarvoor redelijkerwijs geen geld gereserveerd kon worden, de gemeente voorzieningen verstrekt. Klachten die op grond van de leeftijd te verwachten zijn, worden niet gecompenseerd door de gemeente. 4.8.1 Kosten die vergoed worden bij woningaanpassingen De volgende kosten worden door de gemeente Houten vergoed bij een onroerende woningaanpassing gericht op het wegnemen of gedeeltelijk wegnemen van ergonomische beperkingen: a. de aanneemsom (loon en materiaalkosten hierbij inbegrepen) voor het treffen van de voorziening; Indien de voorziening in zelfwerkzaamheid wordt getroffen, worden alleen de materiaalkosten als compensabel aangemerkt. b. de risicoverrekening van loon- en materiaalkosten, met inachtneming van het bepaalde in de risicoregeling woning- en utiliteitsbouw 1991. Indien de voorziening in zelfwerkzaamheid wordt getroffen, worden alleen de materiaalkosten als subsidiabel aangemerkt; c. de kosten van planuitwerking of indien inschakeling van een architect noodzakelijk is, het architectenhonorarium tot ten hoogste 10% van de aanneemsom; d. de kosten voor het toezicht op de uitvoering, indien dit noodzakelijk is, tot een maximum van 2% van de aanneemsom; e. de leges voor zover deze betrekking hebben op het treffen van de voorziening; f. de verschuldigde en niet verrekenbare of terugvorderbare omzetbelasting;

Versie maart 2008

Pagina 25 van 61

Productenboek Wmo

g. renteverlies, in verband met het verrichten van noodzakelijke betalingen aan derden voordat de bijdrage is uitbetaald, voor zover dit verband houdt met de bouw dan wel het treffen van voorzieningen; h. de prijs van bouwrijpe grond indien noodzakelijk als niet binnen de oorspronkelijke kavel gebouwd kan worden, gemaximeerd aan hetgeen gesteld is in artikel 2.11 van het Bouwbesluit; i. de door burgemeester en wethouders (schriftelijk) goedgekeurde kostenverhogingen, die ten tijde van de raming van de kosten redelijkerwijs niet voorzien hadden kunnen worden; j. de kosten in verband met noodzakelijk technisch onderzoek en adviezen met betrekking tot het verrichten van de aanpassing; k. de kosten voor de eerste keuring van een aangebrachte voorziening; l. de kosten van heraansluiting op de openbare nutsvoorziening; m. de administratiekosten die de verhuurder maakt ten behoeve van het treffen van een voorziening voor de aanvrager, voor zover de kosten onder a, b, e tot en met l meer bedragen dan het grensbedrag als bedoeld in artikel 4.1 van het Besluit dan wordt 10% van die kosten vergoed, tot een maximum bedrag als bedoeld in voornoemd artikel van dit Besluit. 4.8.2 Kwaliteitsniveau woningaanpassingen Voor het kwaliteitsniveau van de woningaanpassing wordt aangesloten bij de eisen zoals deze in het Bouwbesluit zijn geformuleerd. Aan de hand van dit niveau wordt vastgesteld hoe hoog de subsidiabele kosten kunnen zijn. 4.9 Niet-bouwkundige of niet-woontechnische woonvoorziening Roerende woonvoorzieningen waarbij geen sprake is van een ingreep van bouw- en woontechnische aard worden ook wel omschreven als 'niet aard- en nagelvaste woonvoorzieningen'. Hieronder vallen onder meer de volgende voorzieningen: - woningsanering in verband met astma en allergie (zie paragraaf 4.10). Het betreft het schoonmaken of vervangen van stoffen vloerbedekking en gordijnen; - De, om medisch/ergonomische redenen, noodzakelijke aanschaf van rolstoelvaste vloerbedekking wordt hiertoe ook gerekend (zie paragraaf 4.11); - douchehulpmiddelen en hulpmiddelen voor toiletgebruik (zie paragraaf 4.12); - patiëntenliften (zie paragraaf 4.13). 4.10 Woningsanering in verband met COPD, astma of allergie Als gevolg van astma of een chronische aandoening aan de luchtwegen kan het noodzakelijk zijn de woning geheel of gedeeltelijk te saneren. Het zal veelal gaan om jonge kinderen, waarbij de diagnose is gesteld dat de klachten optreden als gevolg van de inrichting van de woning. Een aanvrager komt in aanmerking voor een financiële tegemoetkoming voor het treffen van voorzieningen indien de klachten voortkomen uit astma of een allergie (bijvoorbeeld huisstofmijt), zolang de allergie niet voortvloeit uit de aard van de gebruikte materialen in de woning en het medisch gezien dringend noodzakelijk is dat deze direct worden vervangen. Een uitzonderingssituatie kan gemaakt worden voor gebruikte materialen waaruit formaldehydegas vrij komt. De financiële tegemoetkoming wordt bepaald naar rato van de afschrijvingstermijn van acht jaar. Indien het te vervangen materiaal of artikel is afgeschreven (acht jaar na aanschaf) wordt geen financiële tegemoetkoming verleend. Ook wordt rekening gehouden met het tijdstip waarop men de stoffering aan heeft laten brengen in relatie tot de vaststelling van de aandoening. Zo wordt voorkomen dat iemand bijvoorbeeld al tien jaar bekend is met astma en vervanging van een tapijt van zes jaar oud aanvraagt. Bij de aanschaf van het tapijt had men redelijkerwijs al kunnen voorzien dat die stoffering niet geschikt zou zijn (tenzij de klachten kortgeleden verergerd zijn en men daarom sanering nodig heeft).

Versie maart 2008

Pagina 26 van 61

Productenboek Wmo

4.10.1 Ruimten die voor sanering in aanmerking komen De ruimten die in principe voor sanering in aanmerking komen zijn beperkt tot die ruimten waar zich het dagelijks leven van de aanvrager voornamelijk afspeelt. Als we uitgaan van de meest voorkomende gevallen zal het gaan om woningsanering ten behoeve van kinderen. De ruimten in huis waar het dagelijks leven van kinderen zich het meest afspeelt zijn de woon- en slaapkamer. Bij zeer kleine kinderen (tot en met drie jaar) kan de slaapkamer van de ouders hier ook bij betrokken worden indien de ouders de noodzaak hiertoe redelijkerwijs aantonen. Bij zeer heftige allergie kan van deze beleidslijn worden afgeweken. Tevens wordt van de aanvrager verwacht dat de richtlijnen worden gevolgd ten aanzien van het schoonhouden van de woning zoals opgesteld door het Astma Fonds. Deze richtlijnen staan vermeld in de folder ‘Saneren’ en kan opgevraagd worden bij het Astma Fonds en de longverpleegkundige. 4.10.2 Artikelen die voor sanering in aanmerking komen De volgende artikelen kunnen in aanmerking komen voor sanering van de woning van een belanghebbende: - overgordijnen; - vitrage; - stoffen vloerbedekking; - stoel/bankbekleding. Het allergeen vrij maken van het bed valt niet onder de Wmo. Hiervoor is via de AWBZ of de zorgverzekeraar een regeling getroffen. Bij de berekening van de hoogte van de tegemoetkoming wordt rekening gehouden met de ouderdom van de stoffering (percentages afschrijving): - nieuwer dan 2 jaar: 100% vergoeding; - tussen 2 en 4 jaar: 75% vergoeding; - tussen 4 en 6 jaar: 50% vergoeding; - tussen 6 en 8 jaar: 25% vergoeding; - ouder dan 8 jaar: geen vergoeding. Bij het vergoeden van de stoffering worden normbedragen aangehouden. Voor de normbedragen wordt aangesloten bij de geldende prijzen zoals opgenomen in de prijzengids van het Nibud, zie bijlage 2 van het Productenboek. In principe wordt geen vergoeding voor woningsanering gegeven bij verhuizing, omdat bij verhuizing de woning opnieuw wordt ingericht. Bij de inrichting kan rekening worden gehouden met de medisch noodzakelijke inrichting. Indien behandeling met een mijtendodend middel volstaat wordt geen vergoeding verstrekt. Deze middelen zijn weliswaar iets duurder dan de gebruikelijke schoonmaakmiddelen, maar vanwege de lage frequentie van toepassing (een à tweemaal per jaar) zullen deze kosten nauwelijks invloed hebben op het jaarlijks budget van schoonmaakmiddelen. 4.11 Rolstoelvast tapijt Als iemand ten gevolge van de handicap aangewezen raakt op het gebruik van een (elektrische) rolstoel kan het voorkomen dat de in het huis aanwezige vloerbedekking vervangen moet worden door zogenoemde rolstoelvaste vloerbedekking. Deze vloerbedekking van hoge kwaliteit is per vierkante meter duurder dan normaal gangbare vloerbedekking. Er kan een tegemoetkoming in de meerkosten van vervanging worden gegeven conform de afschrijvingstermijnen van de woningsanering.

Versie maart 2008

Pagina 27 van 61

Productenboek Wmo

4.12 Inrichten van badkamer en toilet Bij veel mensen die beperkt raken of zijn en bij ouderen treden problemen op bij het wassen, douchen en toiletgebruik. Dit zijn dagelijks terugkerende activiteiten die ieder mens zolang mogelijk zelfstandig wil kunnen uitvoeren. Wanneer door bepaalde functiestoornissen problemen ontstaan bij het uitvoeren van deze handelingen kan het gebruik van hulpmiddelen deze problemen geheel of gedeeltelijk oplossen. Indien vaststaat dat deze hulpmiddelen langdurig noodzakelijk zijn, kunnen deze worden verstrekt. Roerende voorzieningen worden in eigendom verstrekt tot een bedrag zoals in artikel 4.1 van het Besluit genoemd is. Dit betreft losse douchestoelen, douchetoiletstoelen en badplanken. In verband met kosten van inname, reiniging en depotkosten, worden deze voorzieningen niet herverstrekt. 4.13 Patiëntenliften Patiëntenliften vallen als roerende woonvoorziening onder de Wmo en worden in bruikleen verstrekt. In het algemeen kan tussen de AWBZ en de Wmo betreffende ADL(algemene dagelijkse levensverrichtingen)hulpmiddelen de volgende scheiding worden aangehouden: hulpmiddelen voor gebruik in de 'natte cel' en voor toiletgebruik vallen onder de verantwoordelijkheid van de gemeente (het gaat daarbij om badzitjes, badplanken, douchewagens en douchebrancards). De overige ADLhulpmiddelen (voor aan-, en uitkleden, slapen, in en uit bed komen, eten, drinken en zitten) vallen onder de verantwoordelijkheid van de AWBZ. De transfer van de aanvrager vanuit bed naar de rolstoel kan in een aantal gevallen problemen opleveren. Niet in alle gevallen kan een hooglaag bed (AWBZ) het probleem oplossen. Een patiëntenlift kan soms een oplossing bieden. Een patiëntenlift wordt in een aantal gevallen ook gebruikt voor het verplaatsen van bijvoorbeeld bed naar douche of bad. Patiëntenliften zijn hulpmiddelen voor het boven en buiten de inrichtingselementen brengen van personen, die niet zelf voor de duur van dit transport, de totale lichaamsondersteuningskracht kunnen leveren. Er zijn zowel vaste (deze vallen onder de onroerende woonvoorzieningen) als mobiele patiëntenliften. De keuze voor een bepaald type patiëntenlift wordt bepaald door de bouwkundige situatie ter plekke en de beschikbare ruimte. Indien er voldoende ruimte is dan kan de keus vallen op een mobiele lift. Als de situatie het niet toelaat kan een vaste lift worden verstrekt. Daarnaast spelen de eisen die aan de lift worden gesteld, uitgaande van de functiebeperkingen van de betrokkene (welke transfers moeten worden gemaakt), een rol bij de keuze. Doordat een bepaalde vorm van lichaamsondersteuning gebonden is aan een bepaalde uitvoering van een patiëntenlift is het niet uit te sluiten dat bij de keuze voor een bepaald type patiëntenlift beide afwegingen leiden tot een niet te combineren oplossing. In dat geval moet worden bepaald welke factor doorslaggevend is. In de afweging kan meespelen of bijvoorbeeld verhuizing een adequate oplossing biedt. 4.14 Hergebruik voorzieningen De gemeente Houten streeft naar een actief herverstrekkingenbeleid. Hiertoe behoren ook het in bruikleen verstrekken van trapliften, drempelhulpen en elektrische deuropeners. Sinds 1 januari 2003 worden trapliften in bruikleen verstrekt. De technische levensduur van een traplift is vijftien tot twintig jaar. De gemiddelde gebruiksduur van een traplift is vijf tot zes jaar. De gebruiksduur kan korter zijn, bijvoorbeeld, door verhuizing naar een beter aangepaste woning, verzorgingshuis of verpleeghuis, een verslechterde situatie, bijkomende beperkingen of overlijden van de gebruiker.

Versie maart 2008

Pagina 28 van 61

Productenboek Wmo

In samenwerking met de trapliftenleveranciers wordt een verstandig en verantwoord hergebruik van trapliften nagestreefd. Dit biedt niet alleen financiële voordelen voor de gemeente, milieuaspecten zijn eveneens van belang. De drempelsystemen (Symeq-Floor) ten behoeve van het nivelleren van obstakels zijn modulair opgebouwd en kunnen daardoor in elke situatie (her)gebruikt worden. Modulair betekent dat het drempelsysteem in gedeelten kan worden opgebouwd en weer afgebroken. Het is ook mogelijk om een traplift in de vorm van een persoonsgebonden budget te verstrekken, in artikel 4.10 van het Besluit is het maximum bedrag hiervoor vastgesteld. 4.14.1 Onderhoud, keuring en reparatie Bij de kosten van onderhoud, keuring en reparatie gaat het veelal om voorzieningen die (elektrisch) beweegbaar zijn en daarom aan slijtage onderhevig, waardoor de veiligheid van het gebruik van de voorziening niet langer kan worden gegarandeerd. Er wordt hier voornamelijk gedacht aan liften, automatische deuropeners, plafondliftsystemen en (elektrische) beweegbare keukens. De gemeente sluit een onderhoudscontract af met de leverancier. Keuring en onderhoud is geregeld via de gecontracteerde leveranciers of de liftenleveranciers. De aanvrager is verantwoordelijk voor het voldoende verzekeren van de voorzieningen. 4.15 Verwijderen van voorzieningen Woonvoorzieningen die in bruikleen zijn verstrekt door de gemeente worden na afloop door de gemeente verwijderd, zodat zij opnieuw verstrekt kunnen worden. Woonvoorzieningen die in eigendom zijn verstrekt, worden niet verwijderd door de gemeente. 4.16 Speciale gevallen 4.16.1 Elektrische garagedeur Voorzieningen voor het installeren van een elektrische garagedeur zijn vrij verkrijgbaar, onder andere in ‘doe het zelfzaken’. Hiermee is een elektrische garagedeur een algemeen gebruikelijke voorziening geworden en wordt deze niet vergoed in het kader van de Wmo. 4.16.2 Uitraasruimte Bepaalde stoornissen van een persoon met verstandelijke beperkingen, bijvoorbeeld hyperactiviteit of moeilijkheden in het doseren van omgevingsprikkels, kunnen (op bepaalde tijden) aanleiding geven tot problemen bij het verblijf van de aanvrager in de woonruimte. Deze problemen kunnen worden opgevangen door in de woning over een uitraaskamer te beschikken. Over het algemeen is het een kleine, veilige en prikkelarme ruimte. In de Wmo is de uitraasruimte opgenomen als bovenwettelijke voorziening en in de Verordening is bepaald dat de uitraasruimte onder de woonvoorzieningen valt. In het Wvg Handboek van de VNG is uitgewerkt aan welke aspecten een uitraasruimte moet voldoen (C9/9-2). 4.16.3 Zonwering Zonneschermen kunnen belangrijk zijn als mensen veel in een bepaalde ruimte verblijven, maar zij worden niet verstrekt. Een zonnescherm is niet noodzakelijk voor het wegnemen of verminderen van ergonomische belemmeringen in de dagelijkse woonfuncties. Om die reden behoort een zonnescherm niet tot het Wmo voorzieningenpakket. De gemeente beschouwt zonneschermen als een algemeen gebruikelijke voorziening. In de bediening van een zonnescherm kunnen mensen om medische redenen belemmeringen ondervinden (bijvoorbeeld als de lichaamskracht ontbreekt). Een voorziening als een elektrische zonwering zou deze belemmering kunnen opheffen. Alhoewel een elektrisch bedienbaar zonnescherm niet algemeen gebruikelijk is, zal een dergelijke voorziening in principe niet onder de Wmo vallen omdat de bediening van een zonnescherm geen activiteit is, zonder welke zelfstandig functioneren onmogelijk is. Het heeft geen betrekking op een elementaire woonfunctie. 4.16.4 Kookplaten Gas, elektrische, keramische en inductiekookplaten zijn algemeen gebruikelijke inrichtingselementen in een keuken en komen derhalve niet voor vergoeding via de Wmo in aanmerking. Voor een inductiekookplaat worden de meerkosten ten opzichte van een keramische kookplaat vergoed indien er een medische indicatie is.

Versie maart 2008

Pagina 29 van 61

Productenboek Wmo

4.16.5 Meerkosten ‘luxe’voorzieningen De gemeente is op basis van de Wmo verplicht om een adequate woonvoorziening te realiseren. De gemeente hanteert hierbij het criterium goedkoopst adequate voorziening die geïndiceerd is en omschreven in het programma van eisen. Niet altijd stemt de goedkoopst adequate voorziening overeen met de wensen van belanghebbende. Met name esthetische aspecten spelen hierbij een rol. Om toch aan die wensen van belanghebbende tegemoet te kunnen komen, wordt de volgende procedure gevolgd. De gemeente vergoedt de kosten – berekend op basis van de goedkoopst adequate voorziening – aan belanghebbende, zodat deze het bedrag kan gebruiken voor de door hem gewenste voorziening. Wel gelden daarbij de volgende voorwaarden: - de meerkosten zijn geheel voor eigen rekening; - de aangebrachte aanpassingen mogen niet resulteren in een toename van de ergonomische beperkingen; - de eventuele hogere bijkomende kosten, dienen net als de meerkosten door de aanvrager zelf betaald te worden (bijvoorbeeld hogere onderhoudskosten); In de situatie waarbij de woning in de oude staat moet worden teruggebracht, zal geen (gedeeltelijke) vergoeding verstrekt worden voor de zelf aangebrachte aanpassingen. 4.17 Persoonsgebonden budget Het is mogelijk om een woonvoorziening in de vorm van een persoonsgebonden budget te ontvangen. In artikel 4.9 van het Besluit is vastgesteld voor welk bedrag een budget aangevraagd kan worden en in artikel 4.12 van het Besluit hoe de bevoorschotting is geregeld. Bij bedragen boven € 2.000,– moeten twee concurrerende offertes worden opgevraagd. Onder dat bedrag kan worden volstaan met één offerte. Als een factuur meer dan 10% afwijkt van de offerteprijs, dient hierover gerapporteerd te worden. 4.18 Afwijzen woonvoorziening De aanvraag voor een woonvoorziening kunnen worden afgewezen zoals in de Verordening vast is gelegd in artikel 4.9: - de noodzaak tot het treffen van de woonvoorziening het gevolg is van een verhuizing waartoe op grond van belemmeringen bij het normale gebruik van de woning ten gevolge van de beperking geen aanleiding bestond en er geen andere belangrijke reden aanwezig was (zie paragraaf; - de aanvrager niet is verhuisd naar de voor zijn of haar beperkingen op dat moment beschikbare meest geschikte woning, tenzij daarvoor tevoren schriftelijke toestemmin is verleend door het college (zie paragraaf 4.20, 4.21 en 4.22); - deze betrekking heeft op voorzieningen in gemeenschappelijke ruimten (zie paragraaf 1.6); - de woonvoorziening aangevraagd wordt op een moment dat op basis van leeftijd, gezinssituatie of woonsituatie te voorzien was dat deze voorziening noodzakelijk zou zijn en er geen sprake is van een onverwacht optredende noodzaak. Wie bijvoorbeeld weet dat het traplopen, wat nu lastig is over vijf jaar onmogelijk gaat worden, moet op tijd maatregelen nemen, bijvoorbeeld geld reserveren om op zoek te gaan naar een gelijkvloerse woning. Wachten tot het traplopen niet langer kan, gaat voorbij aan de eigen verantwoordelijkheid en kan leiden tot afwijzing (zie paragraaf 4.22, 4.8 en 1.5); - de aanvrager voor het eerst zelfstandig gaat wonen, verhuisd is vanuit of naar een woonruimte die niet geschikt is het gehele jaar door bewoond te worden, verhuisd is naar een AWBZ-instelling of een andere instelling gericht op het verstrekken van zorg, of er in de verlaten woonruimte geen problemen met het normale gebruik van de woning zijn ondervonden (zie paragraaf 4.22); - de aanvraag het gevolg is van het ontbreken van een verzekering of onderverzekering van een woonvoorziening waarvoor de aanvrager zich voldoende verzekerd dient te hebben (zie paragraaf 1.11). 4.19 Financiële tegemoetkoming De hoogte van de financiële tegemoetkoming is afhankelijk van de hoogte van de subsidiabele kosten. In het geval van woningaanpassing wordt de hoogte van de vergoeding vastgesteld aan de hand van de opgevraagde offerte. Voor het maken van een schatting van de kosten van verschillende woningaanpassingen vraagt de gemeente offertes op bij aannemers.

Versie maart 2008

Pagina 30 van 61

Productenboek Wmo

Bij bedragen boven € 2.000,– moeten twee concurrerende offertes worden opgevraagd. Onder dat bedrag kan worden volstaan met één offerte. Met betrekking tot de huurwoningen van Viveste zijn een vijftal aannemers geselecteerd die woningaanpassingen uitvoeren. In complexe situaties wordt de coördinatie van werkzaamheden verricht door de betreffende woningstichting. De financiële tegemoetkomingen voor onroerende woningaanpassingen voor huur- en koopwoningen worden rechtstreeks betaalbaar gesteld aan de aannemer. Als een factuur meer dan 10% afwijkt van de offerteprijs, dient hierover gerapporteerd te worden. 4.20 Verhuiskostenvergoeding Een vorm van financiële tegemoetkoming is een tegemoetkoming in de verhuiskosten. De verhuiskostenvergoeding bestaat uit een forfaitair bedrag. Ook voor het vrijmaken van de woning ten behoeve van een aanvrager wordt een forfaitair bedrag gehanteerd. De hoogte van de forfaitaire verhuiskostenvergoeding is opgenomen in artikel 4.4 van het Besluit. Pas na het verkrijgen van de beschikking kan de aanvrager tot verhuizen overgaan. Echter via de hardheidsclausule kan het college van burgemeester en wethouders alsnog besluiten een financiële tegemoetkoming te verlenen indien, naar de mening van de gemeente, in urgente gevallen naar een geschikte woning is verhuisd voordat de beschikking door de gemeente is verleend, rekening houdend met de eisen van zorgvuldigheid. De zorgvuldigheid houdt in dat het advies wel ingewonnen moet zijn en het proces verloopt via de normale procedure.

De beschikking betreffende de verhuiskostenvergoeding heeft een werkingsduur van vijftien maanden. De daadwerkelijke betaling van de verhuiskostenvergoeding vindt pas plaats nadat is vastgesteld dat de woning adequaat is, de aanvrager is verhuisd en zich heeft ingeschreven op het nieuwe adres. Bovendien dient de aanvrager een getekende verklaring Verhuizing naar de gemeente te sturen. Om voor een verhuiskostenvergoeding in aanmerking te kunnen komen moet vast staan dat de verhuizing plaatsvindt naar een adequate woning. Tevens moet vaststaan dat de totale kosten van de verhuizing lager zijn dan het aanpassen (dus adequaat maken) van de huidige woning. Een verhuiskostenvergoeding is geen voorziening voor het opheffen van een ergonomische belemmering. Een verhuiskostenvergoeding kan niet als goedkoopst adequate voorziening worden aangedragen als er een woonvoorziening is aangevraagd. 4.21 Toekennen verhuiskostenvergoeding Een financiële tegemoetkoming in de verhuis- en inrichtingskosten wordt slechts toegekend als: - de verhuizing niet heeft plaatsgevonden voordat op de aanvraag is beschikt. Pas nadat advies is uitgebracht en de afweging is gemaakt welke oplossing het meest adequaat is, kan de aanvrager tot verhuizen overgaan; - de aanvrager niet voor het eerst zelfstandig gaat wonen. Een aanvrager met beperkingen, die voor het eerst zelfstandig gaat wonen, onderscheidt zich daarin (in principe) niet van personen die zonder beperkingen voor het eerst zelfstandig gaan wonen. Er is geen noodzaak tot het verstrekken van een verhuiskostenvergoeding; - de aanvrager verhuist vanuit en naar een woonruimte die bestemd en geschikt is om het hele jaar door te worden bewoond; - de aanvrager niet verhuist naar een AWBZ-instelling (gezinsvervangend tehuis, verzorgings- of verpleeghuis); - in de te verlaten woning ergonomische belemmeringen (lichamelijk functionele beperkingen) zijn ondervonden.

Versie maart 2008

Pagina 31 van 61

Productenboek Wmo

4.22 Afwijzen verhuiskostenvergoeding In de volgende situaties wordt geen verhuiskostenvergoeding gegeven: - verhuizing vanuit een focuswoning; Er wordt geen financiële tegemoetkoming in de verhuiskosten verleend als verhuisd wordt vanuit een focuswoning, nadat de aanvrager is overleden of uit huis is geplaatst. - verhuizing wegens ouderdom; Er wordt geen verhuiskostenvergoeding toegekend indien een oudere verhuist naar een AWBZinstelling, aanleunwoning, satellietwoning of andersoortige woning waaraan een zorgcomponent verbonden is. - verhuizing naar een satellietwoning; Omdat voorspelbaar is dat mensen vroeger of later te maken krijgen met een zorgbehoefte kan een verhuizing naar een van de hierboven genoemde woonvormen gezien worden als een algemeen gebruikelijke ontwikkeling waarop geanticipeerd kon en moet worden. - overige redenen: - andere gronden zoals sociale urgentie of gezinssamenstelling (denk bijvoorbeeld aan uitbreiding) zijn geen aanleiding om tot het verlenen van een verhuiskostenvergoeding over te gaan; - als de aanvrager langer dan drie jaar staat ingeschreven als woningzoekende bij een woningbouwvereniging, wordt geen verhuiskostenvergoeding toegekend. De aanvrager heeft het plan gehad om te verhuizen, hiervoor hadden financiën gereserveerd kunnen worden. De verhuizing waarvoor de vergoeding werd aangevraagd was een voorzienbare verhuizing en geen onvoorziene kostenpost; - de werksituatie van de aanvrager kan van invloed zijn op de beslissing om al dan niet te verhuizen. Als de aanvrager door de verhuizing dichter bij zijn werk kan komen te wonen, kan verhuizing de voorkeur hebben. Dit betekent echter niet dat een verhuizing om dichter bij de werkplek te wonen, een reden is om verhuiskosten te vergoeden; - er is sprake van te voorziene beperkingen, bijvoorbeeld ouderdomsklachten, waarvoor de aanvrager al eerder maatregelen of oplossingen had kunnen treffen. De gemeente gaat uit van de eigen verantwoordelijkheid (zie paragraaf 1.5). Verhuiskostenvergoedingen kunnen niet worden verstrekt in gevallen waarin de verhuizing als algemeen gebruikelijke kan worden aangemerkt. De enige uitzondering waarbij ook oudere mensen voor een verhuiskostenvergoeding in aanmerking kunnen komen, is wanneer er sprake is van een ‘onverwacht optredende noodzaak’. Bijvoorbeeld wanneer een persoon zonder beperking door een ziekte is getroffen of door een ongeval beperkt is geraakt. 4.23 Huurderving Van huurderving, in de zin van artikel 4.11 van de Verordening, is sprake in het geval dat: - de woning (opnieuw) wordt aangepast ten behoeve van een aanvrager en het huurcontract nog niet is ingegaan; - er een aangepaste woning vrijkomt, die geschikt is om opnieuw aan een aanvrager te verhuren, terwijl er op korte termijn geen kandidaat beschikbaar is; - als de (gelijkvloerse) woning op verzoek van de gemeente Houten wordt vrijgehouden voor het zoeken van een geschikte kandidaat. In geval van huurbeëindiging van een aangepaste woonruimte die, voor meer dan het bedrag genoemd in artikel 4.5 van het Besluit, is aangepast, kan aan de woningeigenaar een financiële tegemoetkoming verleend worden in verband met derving van huurinkomsten voor de duur van maximaal zes maanden voor het vrijhouden van de woning. De vergoeding wordt niet eerder verleend dan vanaf de tweede maand waarin sprake is van huurderving. De maximale hoogte van de tegemoetkoming is opgenomen in artikel 4.7 van het Besluit. 4.24 Tijdelijke huisvesting Tijdens de uitvoering van een woningaanpassing kan het mogelijk zijn dat de aanvrager geen gebruik kan maken van de woning. Dit kan worden veroorzaakt door een grote bouwkundige aanpassing waarbij gevels of trappen moeten worden verwijderd, dan wel bij gevallen waarbij het voor de aanvrager onmogelijk is toegang tot de woning te verkrijgen of ruimten die noodzakelijk zijn voor het normale gebruik van de woning te bereiken.

Versie maart 2008

Pagina 32 van 61

Productenboek Wmo

De aanvrager dient aan te geven waarom tijdelijke huisvesting noodzakelijk is en waarom dat redelijkerwijs niet te voorkomen is. Voor de periode dat tijdelijke huisvesting elders noodzakelijk is, kan een tegemoetkoming in de dubbele woonlasten worden verstrekt. De laagste woonlasten worden dan vergoed. 4.25 Medische urgentie De gemeente kan een urgentieverklaring op medische gronden afgeven. De afdeling Wmo en de Urgentiecommissie hebben nadere afspraken gemaakt om de toewijzing van woningen via gescheiden kanalen meer te stroomlijnen. In de urgentieverklaring wordt door de gemeente nadrukkelijk gewezen op de mogelijkheid voor een verhuiskostenvergoeding, mits de aanvrager zich binnen twee weken meldt bij de afdeling Wmo. De gemeente beoordeelt of de aanvrager onder de doelstellingen van de Wmo valt en stelt vervolgens een programma van eisen op waaraan de nieuwe woning moet voldoen, wil de aanvrager voor een verhuiskostenvergoeding in aanmerking komen. De woning, waar de voorkeur van de aanvrager naar uitgaat, wordt door de gemeente getoetst op geschiktheid. Op deze wijze wordt voorkomen dat de aanvrager, zich pas bij de gemeente meldt voor een verhuiskostenvergoeding, nadat hij/zij een andere woning toegewezen heeft gekregen. 4.26 Algemene voorwaarden woonvoorzieningen 4.26.1 Hoofdverblijf en bezoekbaarheid Een financiële tegemoetkoming voor het treffen van een woonvoorziening wordt verstrekt indien de aanvrager zijn hoofdverblijf heeft of zal hebben in de woning waar de aanpassing wordt getroffen. Er wordt een uitzondering gemaakt als de aanvrager zijn hoofdverblijf in een AWBZ-instelling heeft en regelmatig een bepaalde woning bezoekt. Op verzoek van de aanvrager kan één woonruimte bezoekbaar worden gemaakt. Dat betekent dat de aanvrager de woonruimte zelf, de woonkamer en één toilet moet kunnen bereiken, zie artikel 4.11 van het Besluit. Indien deze voorziening gelet op de individuele omstandigheden niet adequaat moet worden geacht kan, onder toepassing van de hardheidsclausule, een aanvullende voorziening worden geadviseerd. Bij de tweede uitzonderingssituatie is er sprake van twee hoofdverblijven. Daarbij moet worden gedacht aan kinderen met beperkingen van gescheiden ouders, die in co-ouderschap door beide ouders worden opgevoed en daadwerkelijk de ene helft van de tijd bij de ene ouder wonen en de andere helft van de tijd bij de andere ouder. Alleen in die situatie kunnen in beide ouderlijke woningen woonvoorzieningen getroffen worden, dit kan niet in situaties waarin sprake is van bezoekregelingen. Als de woningen van de ouders in een dergelijke situatie in twee verschillende gemeenten zijn gesitueerd, rust de compensatieplicht alleen op de gemeente waar de woning van de betreffende verzorgende ouder is gelegen. 4.26.2 Verzekering Indien in een woning een traplift, een verstelbare keuken of een andere dure voorziening is aangebracht, heeft dit gevolgen voor de te verzekeren waarde van de opstal. Dit risico dient in de opstalverzekering van de eigenaar gedekt te worden. Indien bijvoorbeeld bij brand blijkt dat de woning onvoldoende verzekerd is, dan kan op dat moment geen beroep op de Verordening worden gedaan. Hetzelfde geldt voor roerende woonvoorzieningen, die door de verzekering van de aanvrager moeten worden gedekt. Dit wordt standaard in de beschikking vermeld. De meerkosten van deze verzekeringen zijn voor rekening van de aanvrager. 4.26.3 Woningeigenaar Indien onroerende woonvoorzieningen (aard- en nagelvast) geïndiceerd zijn als Wmo-voorziening, dienen deze met toestemming van de woningeigenaar aangebracht te worden. Deze schriftelijke toestemming van de woningeigenaar (vereniging woningeigenaren) wordt ingediend bij de aanvraag van een woonvoorziening of bij het advies gevoegd. De meeste huurwoningen zijn woningen van Viveste. Bij huurwoningen doet de gemeente schriftelijk mededeling aan de betreffende woningstichting over het voornemen om een woningaanpassing te laten uitvoeren. De vergoeding wordt rechtstreeks uitbetaald aan de aannemer of een gespecialiseerd bedrijf. Daarnaast wordt ook aan de huurder gevraagd een gereedmeldingsformulier in te dienen. Dit alles is erop gericht de kwaliteit van de dienstverlening te verhogen. Bij dure woningaanpassingen boven € 10.000,– vindt er achteraf controle plaats.

Versie maart 2008

Pagina 33 van 61

Productenboek Wmo

4.26.4 Aanvang werkzaamheden en inzicht in de woning Niet eerder dan nadat de gemeente een beschikking over de aanvraag heeft afgegeven, mag een aanvang worden gemaakt met de werkzaamheden. Hierdoor wordt bewerkstelligd dat een voorziening wordt getroffen die overeenstemt met hetgeen de gemeente als goedkoopst adequate voorziening aanmerkt. Burgemeester en wethouders kunnen immers andere factoren mee laten wegen, zoals een beschikbare woning elders, waardoor woningaanpassing niet noodzakelijk is. 4.26.5 Anti-speculatiebeding In het geval een woningaanpassing leidt tot een waardestijging van het huis, bijvoorbeeld door het verwerven van extra grond of van het vergroten van de woning, dan is de eigenaar-bewoner gebonden aan verschillende regels welke zijn opgenomen in het Besluit (artikel 4.13 en 4.6) en de Verordening (artikel 4.13 en 4.8). 4.27 Uitgesloten van woonvoorzieningen Alleen woonruimten die, volgens de Wet op de huurtoeslag, beschouwd worden als zelfstandige woonruimten komen in aanmerkingen voor woonvoorzieningen onder de Wmo. Een uitzondering hierop zijn woonschepen en binnenschepen (artikel 4.7 van de Verordening). Het maximum bedrag waarvoor deze woningen aangepast kunnen worden is vastgesteld in artikel 4.8 van het Besluit.

Versie maart 2008

Pagina 34 van 61

Productenboek Wmo

Versie maart 2008

Pagina 35 van 61

Productenboek Wmo

HOOFDSTUK 5.

VERVOERSVOORZIENINGEN

(dit hoofdstuk verwijst naar hoofdstuk 5 van de Verordening) 5.1 Inleiding De compensatieplicht voor vervoer is in beginsel gericht op sociaal vervoer, ook wel vervoer in het kader van het leven van alledag in de directe woon- en leefomgeving genoemd. Door middel van jurisprudentie is vastgesteld dat vervoersvoorzieningen mensen in staat moeten stellen maximaal 2.000 kilometer per jaar te reizen. Het gaat in de Wmo in beginsel om verplaatsingen die de gemiddelde Nederlander in zijn omgeving maakt, zoals vervoer om boodschappen te doen, vrienden en familie te bezoeken, vervoer naar clubs of naar culturele instellingen. Therapeutisch vervoer wordt niet vergoed onder de Wmo, de zorgverzekeraar kan de kosten hiervoor vergoeden. Recreatieve verplaatsingen kunnen deel uitmaken van het dagelijkse patroon van alledag. Hiermee moet rekening gehouden worden bij de beoordeling van de aanvraag voor een vervoersvoorziening. Een vervoersvoorziening die uitsluitend wordt aangevraagd met het oog op recreatie en ontspanning, wordt echter niet in het kader van de Wmo verstrekt. Te denken valt hierbij aan bewoners van een AWBZ-instelling die de voorziening uitsluitend aanvragen om het vervoer van het jaarlijkse uitje te kunnen bekostigen of regelen. Onder de Wvg is een uitgebreide jurisprudentie ontstaan omtrent vervoersvoorzieningen. Deze jurisprudentie kan eveneens gebruikt worden onder de Wmo en fungeert als kader voor de Wmocompensatieplicht. Hieruit is duidelijk geworden dat de goedkoopst adequate oplossing prevalerend is. Een bruikleenauto mag bijvoorbeeld worden afgewezen, de combinatie van scootmobiel en volledige taxikostenvergoeding is namelijk adequaat voor het vervoeren van de aanvrager en goedkoper gezien vanuit de gemeente. 5.2 Beoordeling van aanvragen vervoersvoorzieningen Bij de beoordeling van aanvragen voor vervoersvoorzieningen dienen twee essentiële vragen te worden beantwoord: - is er een indicatie voor een vervoersvoorziening? - voor welke voorziening (welk middel, welke vorm, en in welke omvang) wordt gekozen? De algemene aspecten die bij de beoordeling in ieder geval moeten worden meegenomen zijn: - de diagnose; - indien mogelijk, inzicht in de progressie van de aandoening en de in verband hiermee op korte termijn te verwachten toename van beperkingen; - de mogelijkheid van verplaatsen zonder nadere voorzieningen, zoals de loopafstand (minder dan 100 meter); - de afstand, af te leggen met een eventueel reeds verstrekt ander vervoermiddel, rolstoel en dergelijke; - mogelijkheden gebruik te maken van fiets, brom- of snorfiets; - bereikbaarheid en mogelijkheden om gebruik te maken van (aanvullend) openbaar vervoer; - reeds verstrekte vervoersvoorzieningen; - omvang en aard verplaatsingsbehoefte; - zelfverzorgend zijn; - de invloed van weersomstandigheden op de verplaatsingsmogelijkheden (bijvoorbeeld bij aandoeningen van de luchtwegen). Psychische problemen (men durft niet in een drukke bus of men is bang voor de trein) zijn in principe geen indicatie voor een vervoersvoorziening. Hiervoor moet een adequate voorziening worden getroffen, hetgeen wellicht beter gevonden kan worden in een therapie waardoor de blokkade kan worden opgelost. Echter, indien aangetoond wordt dat de blokkade niet kan worden opgelost (betrokkene heeft reeds diverse therapieën gevolgd) kan een vervoersvoorziening worden toegekend. In voorkomende gevallen dienen de navolgende aspecten ook bij de beoordeling te worden betrokken: - rolstoelpatiënten; - de noodzaak van de beschikbaarheid van een elektrische rolstoel op de bezoekplek;

Versie maart 2008

Pagina 36 van 61

Productenboek Wmo

-

-

-

- de eigen transfermogelijkheden en/of zitbalans ten behoeve van vervoer in een personenauto. bij incontinentie; - de mate van incontinentie en de beperkingen die deze incontinentie oplevert ten aanzien van het zich verplaatsen met name per openbaar vervoer c.q. taxi; - de noodzaak van ADL-verzorging onderweg; - de noodzaak van het meenemen van hulp en verzorgingsmiddelen (welke en hoe vaak, incidenteel of bij iedere verplaatsing buitenshuis?). bij personen met verstandelijke beperkingen; - de mogelijkheid voor betrokkene om zonder begeleiding gebruik te maken van taxi/rolstoeltaxi; - de invloed van het gedrag van betrokkene op de verplaatsingsmogelijkheden (is het gedrag van betrokkene zodanig dat bijvoorbeeld vervoer met het openbaar vervoer of taxi niet mogelijk is). bij kinderen. - de gezinssamenstelling; - de leeftijd van de andere kinderen in het gezin; - de beperkingen die eventueel (gezamenlijk) vervoer met zich meebrengt.

5.3 Vormen van verstrekken vervoersvoorziening Artikel 5.1 van de Verordening bepaalt dat er vier mogelijkheden zijn om een vervoersvoorziening te verstrekken: - als algemene voorziening (zie paragraaf 5.4); - als vervoersvoorziening in natura (zie paragraaf 5.6, 5.7, 5.8, 5.9); - als persoonsgebonden budget (zie paragraaf 5.10); - als financiële tegemoetkoming (zie paragraaf 5.5 en 5.11). 5.4 Algemene vervoersvoorzieningen Uit artikel 5.4 van de Verordening volgt het primaat van de algemene voorzieningen. Bij het bestaan van vervoersproblemen wordt altijd eerst gekeken of de aanwezige algemene voorzieningen daar een snelle en eenvoudige oplossing voor bieden. In de gemeente Houten zijn het collectief aanvullend vervoer, Regiotaxi Utrecht, het bovenregionaal vervoer, Valys, en de vervoerspas voor 65-plussers aangemerkt als algemene voorzieningen. In principe kunnen algemene voorzieningen niet naast individuele voorzieningen worden gebruikt. 5.4.1 Regionaal vervoer (Regiotaxi) Op 1 juni 1999 is in de regio Utrecht een nieuwe vorm van openbaar vervoer in gebruik genomen: Regiotaxi Utrecht. Een vervoerssysteem dat openbaar vervoer biedt van deur tot deur en het hele jaar door elke dag te gebruiken is. De Regiotaxi kan door iedereen worden gebruikt. 5.4.2 Bovenregionaal vervoer (Valys) Bovenregionaal betekent dat de bestemming of het vertrekpunt van de reis op meer dan vijf openbaar vervoerzones van het woonadres ligt. Valys is een landelijke reisorganisatie voor mensen met een mobiliteitsbeperking en kan worden gebruikt voor sociaal recreatieve uitstapjes. 5.4.3 65-plussers Met een speciale pas komen mensen van 65 jaar of ouder in aanmerking voor een verlaagd tarief in het openbaar vervoer. Het tariefsverschil wordt door de gemeente Houten betaald aan de vervoerder op basis van een declaratiesysteem. Mensen van 65 jaar en ouder kunnen een aanvraagformulier voor de pas opvragen bij de balie van Sociale Zaken.

Versie maart 2008

Pagina 37 van 61

Productenboek Wmo

5.4.4 Overige vervoerspassen Wmo vervoerspas Personen met een beperking en een Wmo indicatie kunnen in aanmerking komen voor een Wmo vervoerspas. De pas is persoonsgebonden en voorzien van een pasfoto. Met deze pas kan de pashouder de eerste vijf (5) zones op rekening rijden. De vervoerder brengt de kosten via het bestuur Regio Utrecht (BRU) rechtstreeks in rekening bij de gemeente. Deze vervoerspas valt niet onder de algemene voorzieningen, maar is een geïndiceerde individuele voorziening. 5.5 Individuele vervoersvoorzieningen De gemeente Houten legt het primaat bij algemene vervoersvoorzieningen. Alleen als deze niet kunnen voorzien in de behoefte van de aanvrager, worden de mogelijkheden van individuele voorzieningen onderzocht. Deze voorzieningen kunnen op drie manieren worden verstrekt, in natura of persoonsgebonden budget of in de vorm van een financiële tegemoetkoming. Onderstaande voorzieningen kunnen in natura of via een persoonsgebonden budget verstrekt worden: - de al dan niet aangepaste bruikleenauto (zie paragraaf 5.6); - de al dan niet aangepaste gesloten buitenwagen (zie paragraaf 5.7); - de al dan niet aangepaste open buitenwagen (zie paragraaf 5.8); - een ander verplaatsingsmiddel (fiets en auto) (zie paragraaf 5.9). Onderstaande voorzieningen kunnen via een financiële tegemoetkoming verstrekt worden: - aanpassing van een eigen auto (zie paragraaf 5.9.2.2); - gebruik van een bruikleenauto (zie paragraaf 5.6); - gebruik van een taxi of een eigen auto (zie paragraaf 5.11); - gebruik van een rolstoeltaxi (zie paragraaf 5.11.1); - aanschaf of gebruik van een ander verplaatsingsmiddel (zie paragraaf 5.11); - (medisch noodzakelijke) begeleiding tijdens het vervoer (zie paragraaf 5.11.4). Hieronder gaan wij concreet op deze voorzieningen in. 5.5.1 Inkomensafhankelijke voorzieningen Als het inkomen van de aanvrager hoger is dan anderhalf keer het norminkomen wordt er geen bruikleenauto verstrekt (zie artikel 5.9, sub a van het Besluit). Er wordt dan vanuit gegaan dat een auto algemeen gebruikelijk is. Financiële tegemoetkomingen voor het gebruik van een bruikleenauto, een taxi, eigen auto of rolstoeltaxi zijn eveneens inkomensafhankelijk (zie artikel 5.9, sub b van het Besluit). 5.5.2 Inkomensonafhankelijke voorzieningen Dit houdt in dat het verstrekken van een gesloten buitenwagen, een open buitenwagen of een fiets en het vergoeden van begeleiding tijdens het vervoer en aanpassingen aan de eigen auto onafhankelijk van het inkomen gebeuren. 5.6 Bruikleenauto In principe worden er geen auto’s in bruikleen verstrekt. De gemeente Houten kijkt eerst naar de algemene voorzieningen en als deze niet toereikend zijn wordt gekeken naar de gesloten buitenwagen (de Canta). Er wordt altijd gekozen voor de goedkoopst adequate vervoersvoorziening. In zeer uitzonderlijke gevallen kan een bruikleenauto geïndiceerd worden, wanneer vervoer met een (rolstoel)taxi niet mogelijk is en gesloten vervoer noodzakelijk is (bijvoorbeeld als bij de persoon met beperkingen sprake is van zeer ernstige long- of cardiale problematiek of als er medisch technische behandelingen in de auto verricht moeten worden in de zin van beademing, uitzuiging of iets dergelijks). Een bruikleenauto wordt verstrekt als de aanvrager zich niet of nauwelijks buitenshuis kan verplaatsen zonder auto en het pakket van algemene voorzieningen in combinatie met een individuele vervoersvoorziening of financiële tegemoetkoming niet toereikend is. Uit de jurisprudentie blijkt dat een scootmobiel of buitenrolstoel in combinatie met een maximale reiskostenvergoeding een adequate voorziening onder de Wmo is. De gezinssamenstelling speelt geen rol bij het al dan niet

Versie maart 2008

Pagina 38 van 61

Productenboek Wmo

verstrekken van een bruikleenauto. Alleen als het vanuit medisch oogpunt noodzakelijk is dat een gezinslid meerijdt kan het meespelen bij de afweging voor het verstrekken van een bruikleenauto. Evenmin vormt privé-vervoer van kinderen een reden voor verstrekking. Als een kind aan een rolstoelgebonden is en met de rolstoeltaxi naar school gaat, is de verwachting dat reizen naar schoolvriendjes of een dagje uit, eveneens met een rolstoeltaxi gemaakt kunnen worden en een maximale rolstoeltaxivergoeding is daarmee een adequate voorziening. De afweging voor het verstrekken van een bruikleenauto hangt nauw samen met de persoonlijke omstandigheden, zoals de plaats waar iemand woont, de gezinssamenstelling, de vervoersbehoefte, enzovoort. Blijkt uit de afweging dat een bruikleenauto doelmatiger en in ieder geval niet duurder, maar misschien zelfs goedkoper is, dan kan besloten worden tot verstrekking van een auto. De financiële tegemoetkoming voor het gebruik van een auto in bruikleen is vastgesteld in artikel 5.1 van het Besluit. Het verstrekken van een bruikleenauto is afhankelijk van het inkomen, zie paragraaf 5.5.1. Wanneer een verstrekking van een bruikleenauto plaatsvindt, wordt de omvang van de vervoersbehoefte van de persoon met beperkingen per jaar bepaald. In principe bedraagt deze 3500 kilometer, maar in uitzonderlijke gevallen kan hiervan worden afgeweken. De gemeente Houten sluit voor de betreffende auto een leasecontract af gebaseerd op de vervoersbehoefte. Indien achteraf blijkt dat veel meer kilometers worden gereden dan past binnen de contractafspraak dan zal het meerdere dat de gemeente Houten in dat geval aan de leasemaatschappij verschuldigd is, aan de klant in rekening worden gebracht. De verstrekking vindt plaats in combinatie met een forfaitaire kilometervergoeding. Het gaat bij deze bedragen om de kosten van benzine en olie. De overige kosten vallen onder de bruikleenverstrekking en zijn opgenomen in het leasecontract. Aanpassingen Voor vergoeding komen alleen meerkosten van speciale aanpassingen in aanmerking. 5.7 Een (aangepaste) gesloten buitenwagen De gemeente Houten legt het primaat bij de algemene vervoersvoorzieningen, als deze geen adequate oplossing bieden voor de vervoersbehoefte wordt er gekeken naar de individuele vervoersvoorzieningen. De gesloten buitenwagen vormt het sluitstuk van deze voorzieningen. Als geen van de andere voorzieningen de mobiliteitsproblemen van de aanvrager kan compenseren, wordt overgegaan tot verstrekking van de gesloten buitenwagen. Een gesloten buitenwagen is een specifiek invalidenvoertuig, dat niet breder is dan één meter en is uitgerust met een verbrandingsmotor met een cilinderinhoud van ten hoogste 50 cm3 of met een elektromotor. De actieradius van een elektrische buitenwagen is beperkt. Een buitenwagen met benzinemotor heeft een min of meer onbeperkte actieradius, mits men de mogelijkheid heeft onderweg te tanken. De meest bekende gesloten buitenwagen met verbrandingsmotor is de Canta. Indicatie voor een gesloten buitenwagen: - een ander goedkoper vervoermiddel, met name een scootmobiel, biedt geen adequate oplossing (de aanvrager is bijvoorbeeld medisch gezien niet tegen weersomstandigheden bestand); - de vervoersbehoefte betreft vooral de korte en middellange afstanden; - een persoon met beperkingen woont op een voor taxibedrijven moeilijk bereikbare plaats of kan geen gebruik maken van de taxi. Een gesloten buitenwagen wordt in bruikleen verstrekt. Voor de gebruikskosten wordt een tegemoetkoming verleend gelijk aan 50% van het forfaitaire bedrag van de bruikleenauto. Is de gesloten buitenwagen in eigendom van de klant dan wordt een tegemoetkoming voor de gebruikskosten verleend gelijk aan 50% van het forfaitaire bedrag voor gebruik van de eigen auto, zie artikel 5.3 in het Besluit.

Versie maart 2008

Pagina 39 van 61

Productenboek Wmo

5.8 Een open (elektrische) buitenwagen (scootmobiel) In principe kunnen algemene voorzieningen niet naast een individuele voorziening verstrekt worden, de uitzondering hierop vormt de open buitenwagen. De open buitenwagen kan verstrekt worden als aanvulling op de algemene voorzieningen, maar ook als het gebruik van de Regiotaxi, al dan niet in combinatie met de vervoerskostenvergoeding niet voorziet in de vervoersbehoefte op de korte afstand. De scootmobiel kan gebruikt worden in de directe omgeving van de woning. Deze voorziening wordt in bruikleen verstrekt. De gemeente koopt de scootmobiel van de leverancier. Tussen gemeente en gebruiker wordt een bruikleenovereenkomst afgesloten. In de onderhoudsprijs is inbegrepen: onderhoud, reparatie en verzekering. De afschrijvingstermijn ligt op zeven jaar, afhankelijk van de intensiteit van het gebruik en het onderhoud. Vraagt men binnen die periode een nieuwe scootmobiel aan, dan wordt eerst gekeken in hoeverre de oude niet meer voldoet en om welke reden. Is de oude nog goed te gebruiken na reparatie of revisie, dan vindt er geen nieuwe verstrekking plaats. Indicatie voor een open buitenwagen: - de vervoersbehoefte ligt grotendeels in de directe nabijheid, de korte en/of middellange afstand vanaf de woning; - een vervoerskostenvergoeding al dan niet in combinatie met de Regiotaxi biedt geen adequate oplossing; - een ander goedkoper vervoermiddel biedt evenmin een adequate oplossing. Voorwaarden: - belanghebbende heeft rijvaardigheid en een goed verkeerstechnisch inzicht (eventueel via rijlessen te leren); - de scootmobiel wordt, min of meer, voor dagelijkse verplaatsingen gebruikt en niet slechts incidenteel (bijvoorbeeld als het heel mooi windstil weer is); - de verplaatsingen waarvoor de scootmobiel gebruikt zal worden, betreffen verplaatsingen van alledag, dus niet alleen voor recreatie of ontspanning. Snelheid Scootmobielen kunnen een maximumsnelheid bereiken van 8, 12 of 15 kilometer per uur. Gewoonlijk wordt een 12 kilometer model verstrekt, tenzij daarvoor een contra-indicatie bestaat. Een contraindicatie heeft voornamelijk betrekking op de (verkeers)veiligheid in het gebruik. Bij verstrekking van een scootmobiel aan een oudere gebruiker zal de adviseur neigen naar een minder snelle uitvoering, met name als visueel vermogen of reactievermogen een contra-indicatie vormen. Soort accu Een scootmobiel is uitgerust met 'droge' (onderhoudsvrije) of gewone accu's. Onderhoudsvrije accu's hoeven niet gecontroleerd en bijgevuld te worden. Het vermogen is wat lager dan bij gewone accu's. De keuze is afhankelijk van de mogelijkheden om zelf voor het onderhoud te zorgen en de behoefte aan vermogen (actieradius). Het is mogelijk om een extra vermogende accu te adviseren, als een meer dan gemiddelde vervoersbehoefte aanwezig is. Accu’s gaan gemiddeld twee jaar mee en worden dan vervangen. Gewenningslessen In tegenstelling tot rijlessen die vergoed worden door het ziekenfonds, vallen maximaal drie gewenningslessen onder de Wmo. De gewenningslessen worden vergoed door de gemeente en geleverd door de leverancier van de scootmobiel. Mandjes scootmobielen Mandjes worden standaard meegeleverd met de verstrekking van een scootmobiel. Indien een mandje is versleten, dient de gebruiker op eigen kosten voor aanschaf van een nieuw mandje te zorgen.

Versie maart 2008

Pagina 40 van 61

Productenboek Wmo

5.9 Ander verplaatsingsmiddel 5.9.1 De fiets Bij de aanvraag voor een aangepaste fiets, wordt altijd eerst gekeken of de algemene voorzieningen kunnen voorzien in de vervoersbehoefte. Omdat de fiets uit menig leven niet meer valt weg te denken, wordt de fiets beschouwd als algemeen gebruikelijk. Ook fietsen met een verlaagde instap, hulpmotor of trapondersteuning zijn algemeen gebruikelijk, evenals de aanhangfiets, kid car, de bromfiets en de Spartamet (CRvB, 17 december 1996, 95/7818 Wmo). Desondanks is het mogelijk om voor sommige aangepaste fietsen of aanpassingen aan de fiets een beroep te doen op de Wmo 5.9.1.1 De driewiel of vierwielfiets Deze fietsen worden speciaal gebruikt door personen met beperkingen met een slecht evenwicht, hetgeen het gebruik van een normale fiets gevaarlijk maakt. Anderen kunnen eveneens gebaat zijn bij een driewielfiets, zoals personen met verstandelijke beperkingen of mensen met een gestoorde motoriek. Driewiel- of vierwielfietsen worden in bruikleen verstrekt. Leeftijd hoeft daarbij niet van belang te zijn, hoewel er bij kinderen wel sprake moet zijn van behoefte aan verplaatsing. Een normale (kinder)driewieler is algemeen gebruikelijk en komt niet voor een tegemoetkoming in aanmerking. Alle driewielfietsen in een bijzondere uitvoering voor kinderen in principe wel. De VNG is van plan de driewielfiets algemeen gebruikelijk te verklaren. Zodra dit een feit is, conformeert de gemeente Houten zich hieraan. 5.9.1.2 De driewiel ligfiets De driewiel ligfiets wordt alleen verstrekt als hiervoor een medische indicatie bestaat, bijvoorbeeld omdat de aanvrager geen zitfunctie heeft. Een driewiel ligfiets kan in de vorm van een persoonsgebonden budget worden verstrekt. 5.9.1.3 De rolstoelfiets Indien de aanvrager (grotendeels) rolstoelgebonden is, kan om aan de verplaatsingsbehoefte van de aanvrager tegemoet te komen, gebruik gemaakt worden van een rolstoelfiets. Een voorbeeld van een rolstoelfiets is een fiets met een wiel achter en twee wielen voor, waarbij de rolstoel voor op een plateau geplaatst is. De persoon met beperkingen kan op deze wijze in de rolstoel over grotere afstanden vervoerd worden en deelnemen aan het sociaal verkeer. Te denken valt bijvoorbeeld aan gezinnen met een kind met beperkingen die graag gezamenlijk uit fietsen gaan, of gezinnen waar geen auto aanwezig is. Een rolstoelfiets kan worden verstrekt als deze een reële oplossing betekent voor een relevant deel van de vervoersbehoefte. Bij de beoordeling dient aandacht te worden besteed aan de navolgende aspecten: - ten aanzien van een reële oplossing: - is er een bestuurder aanwezig en is deze (fysiek) in staat de fiets te hanteren? - is betrokkene (fysiek) in staat een goed deel van de tijd van de fiets gebruik te maken? - heeft men mogelijkheden de fiets te bergen? - ten aanzien van een relevant deel van de vervoersbehoefte: - voor welk doel wil men de fiets gebruiken? - met welke frequentie? - wordt in deze behoefte niet reeds c.q. beter door andere middelen voorzien?

Versie maart 2008

Pagina 41 van 61

Productenboek Wmo

5.9.1.4 De tandem De tandem is een fietsmogelijkheid voor personen die zonder hulp van een bestuurder niet zelfstandig tot fietsen in staat zijn. Gedacht kan worden aan personen met visuele beperkingen (men is zeer slechtziend of blind) of sommige groepen met motorische of verstandelijke beperkingen, waarvoor het noodzakelijk is dat een ander een vast tempo aangeeft en het stuur ter hand neemt. Eventuele aanpassingen aan een tandem zijn mogelijk. Indien de tandem een rol speelt in het kader van de alledaagse verplaatsingen en voorziet in een deel van de totale vervoersbehoefte van de persoon met beperkingen, kan een tandem in bruikleen worden verstrekt. Voorwaarden: - belanghebbende kan zich niet zelfstandig verplaatsen of niet zelfstandig aan het verkeer deelnemen; - de tandem speelt een belangrijke rol in het dagelijkse verplaatsingspatroon (geen indicatie indien de tandem alleen voor recreatief gebruik bedoeld is); - belanghebbende heeft (bijna altijd) de beschikking over een meerijder. 5.9.1.5 Combinatie tandem en driewielfiets De gecombineerde verstrekking van een tandem en een driewielfiets is op grond van de genoemde criteria uitgesloten. Immers, of een persoon kan zich zelfstandig verplaatsen, dan is een driewielfiets adequaat, of men kan zich niet zelfstandig verplaatsen, dan is een tandem een adequate voorziening. Hierop is één uitzondering gemaakt voor een kind met een vertraagde ontwikkeling. Bij hoge uitzondering kan op basis van de hardheidsclausule een kind, voor een bepaalde periode, voor beide verstrekkingen in aanmerking komen als duidelijk is dat door het oefenen met een driewielfiets in en om huis geleerd wordt om zelfstandig te fietsen en aan het verkeer deel te nemen. Een tandem voor het oefenen onder begeleiding van derden kan een belangrijke functie hebben bij het leren zich zelfstandig verplaatsen. Hiervoor moet een onafhankelijke arts schriftelijk motiveren dat: a. er sprake is van een vertraagde ontwikkeling; b. in een hoge mate van waarschijnlijkheid het betrokken kind binnen een maximale termijn van vier (4) jaar zelfstandig aan het verkeer kan deelnemen met een driewielfiets. 5.9.1.6 De verlengde fiets Een groter kind met beperkingen kan niet zonder problemen per fiets worden vervoerd met behulp van een al dan niet aangepaste fietszitje. Het kind past er niet meer in en voor de ouders zal het geen gemakkelijke opgave zijn een groter kind met beperkingen in en uit een fietszitje te tillen. Tevens heeft de stabiliteit van de fiets onder het toenemen van het gewicht van het kind te lijden waardoor er gevaarlijke situaties kunnen ontstaan. Als oplossing voor dit vervoersprobleem zijn de zogenoemde verlengde fietsen ontwikkeld waarbij het frame achter de zadelbuis ongeveer 30 centimeter is verlengd: met andere woorden, het achterwiel is 30 centimeter naar achter verplaatst. Hierdoor ontstaat enerzijds meer ruimte om op te stappen c.q. te tillen en de positie van het zitje ten opzichte van de achteras is gunstiger. 5.9.1.7 Fietszitje Kinderen met een sterk verminderde spierfunctie zijn voor het verplaatsen per fiets afhankelijk van speciale fietszitjes. Deze zitjes kunnen voorzien zijn van speciaal op maat gemaakte zitkuipjes. Een fietszitje voor een kind tot vijf jaar is in principe algemeen gebruikelijk en wordt niet vergoed door de gemeente. Echter in de situatie waarin, voor een kind onder de vijf jaar een individueel aangepast fietszitje geïndiceerd is, is volledige vergoeding mogelijk. Indien een indicatie bestaat dat een fietszitje nodig blijft, wanneer het kind de leeftijd van vijf jaar heeft bereikt wordt het zitje eveneens geheel vergoed. 5.9.2 De auto Een auto of autobusje waarin men in de rolstoel gezeten zelf kan rijden wordt in het kader van de Wmo nimmer verstrekt. In vergelijking met de andere vervoersvoorzieningen is dit niet de goedkoopst adequate voorziening.

Versie maart 2008

Pagina 42 van 61

Productenboek Wmo

5.9.2.1 Aangepaste bus De verstrekking van een aangepaste bus, voor het vervoer van kinderen met bijvoorbeeld een spierziekte die aangewezen zijn op een elektrische rolstoel, is in uitzonderlijke gevallen mogelijk. Algemene voorzieningen, zoals de Regiotaxi, hebben altijd het primaat. Als deze voorzieningen niet voorzien in de vervoersbehoefte kan uitgeweken worden naar individuele vervoersvoorzieningen, bijvoorbeeld een financiële tegemoetkoming voor de rolstoeltaxi. Pas als geen van eerder genoemde voorzieningen een adequate oplossing biedt, kan een aangepaste bus worden verstrekt. Een aangepaste bus wordt alleen in bruikleen verstrekt als een gezinsinkomen onder anderhalf maal het norminkomen ligt. Bij een inkomen boven deze grens zal een eigen betaling gevraagd worden, ter hoogte van de prijs van de meest verkochte auto in Nederland van het afgelopen jaar (zie artikel 5.2 van het Besluit). Voor de extra kosten die het gebruik van een bus met zich meebrengt wordt een compensatie verstrekt. Deze compensatie wordt eenmalig verstrekt. Dit bedrag wordt verrekend met de hiervoor bedoelde eigen betaling bij aanschaf van de auto. Voor auto's in een andere uitvoering dan een busje geldt deze compensatieregeling niet. De hoogte van het compensatiebedrag is opgenomen in Besluit (zie artikel 5.1). Soms zal zich de situatie voordoen dat het busje gebruikt wordt om het kind naar en van school te brengen. In het kader van de Wmo kunnen hiervoor geen vergoedingen worden verstrekt omdat dit vervoer wordt geregeld door de Wet leerlingenvervoer of de Wet basisonderwijs (beide wetten worden uitgevoerd door de gemeente). 5.9.2.2 Autoaanpassingen Het primaat van de vervoersvoorzieningen ligt bij de algemene voorzieningen. Het is mogelijk, gelet op de vervoersbehoefte van de persoon met beperkingen, aanpassingen aan de eigen auto te vergoeden. De aanpassing wordt, indien geïndiceerd en medisch noodzakelijk, eenmalig verstrekt. De aanvrager wordt geacht voor de nieuwe aanpassing te reserveren, voor het geval de aanpassing technisch versleten is of men een nieuwe auto koopt. Bepaalde aanpassingen worden niet door de gemeente vergoed. Het gaat dan om faciliteiten. Faciliteiten zijn voorzieningen in een auto die algemeen gebruikelijk zijn. Om te bepalen welke voorzieningen algemeen gebruikelijk zijn wordt uitgegaan van de faciliteiten die aanwezig zijn in een middenklasse auto. In ieder geval zijn een automatische transmissie, elektrische ruitenwisser en sproeier (achter), driepuntsgordels, hoofdsteunen, verstelbare lendesteun van de voorstoel, (kunst)stoffen bekleding, buitenspiegel van binnenuit verstelbaar, elektrisch bedienbare portierramen, standaard stuurbekrachtiging, standaard rembekrachtiger en een neer of inklapbare achterbank als faciliteit aan te merken. 5.9.2.3 Autozitjes Kinderen met een sterk verminderde spierfunctie zijn voor het verplaatsen per auto afhankelijk van speciale autozitjes. Deze zitjes kunnen voorzien zijn van speciaal op maat gemaakte zitkuipjes. Een kinderzitje voor een kind tot vijf jaar is algemeen gebruikelijk en komt niet voor vergoeding in aanmerking. Echter in die situatie waarin, voor een kind onder de vijf jaar een individueel aangepast kinderzitje geïndiceerd is, is volledige vergoeding mogelijk. Indien een indicatie bestaat dat een autozitje nodig blijft, wanneer het kind de leeftijd van vijf jaar heeft bereikt wordt het zitje eveneens geheel vergoed, zie artikel 5.4 van het Besluit. 5.9.2.4 Rijbewijzen Het behalen van een rijbewijs is in principe algemeen gebruikelijk.

Versie maart 2008

Pagina 43 van 61

Productenboek Wmo

5.10 Stalling en verzekering Met name vervoersvoorzieningen met een motor, maar ook andere vervoersvoorzieningen en rolstoelvoorzieningen moeten adequaat gestald kunnen worden. Bij een voorziening met een accu is het noodzakelijk dat de stalling droog is en er een aansluiting aanwezig is om de accu op te laden. Bovendien moet de klant de verplaatsing van stalling naar woonruimte kunnen maken, hetgeen kan leiden tot aanpassingen. Als een dergelijke stalling niet aanwezig of adequaat is, maar de klant wel geïndiceerd is voor een vervoersvoorziening, dan zal de gemeente bij moeten dragen in het realiseren of adequaat maken van een dergelijke ruimte. De aanpassing van de stalling is in dat geval onlosmakelijk verbonden aan de verstrekking aan de vervoersvoorziening of de rolstoel. Als de voorziening wordt opgeslagen, is de klant verplicht de inboedelverzekering te verhogen of een opstalverzekering af te sluiten. Bij schade door brand of anderszins verstrekt de gemeente geen nieuwe voorziening, als blijkt dat de voorziening niet was verzekerd. Vervoersvoorzieningen zijn door de gemeente WA verzekerd. 5.11 Persoonsgebonden budget Voor de volgende verplaatsingmiddel kan een persoonsgebonden budget verstrekt worden: - een bruikeenauto (zie paragraaf 5.6); - een gesloten buitenwagen (zie paragraaf 5.7); - een scootmobiel (zie paragraaf 5.8); - ander verplaatsingmiddel (zie paragraaf 5.9). Het persoonsgebonden budget voor vervoersvoorzieningen wordt vastgesteld conform de aanschafwaarde van de vervoersvoorziening in natura. Indien reparatie, onderhoud of verzekering van toepassing zijn, zal het bedrag dat aan de budgethouder betaald wordt even hoog zijn als bij de vervoersvoorziening in natura, zie artikel 5.7 en bijlage 2 van het Besluit.

5.12 Financiële tegemoetkoming Naast de voorziening in natura is de financiële tegemoetkoming een andere individuele voorziening. Men kan een financiële tegemoetkoming ontvangen voor de aanschaf en het onderhoud van een voorziening in natura en als vergoeding voor gemaakte vervoerskosten. 5.12.1 (Rolstoel)taxikostenvergoeding of vergoeding eigen auto Indien een persoon met beperkingen om medische redenen geen gebruik kan maken van de Regiotaxi, dan kan een vergoeding voor het gebruik van een taxi of eigen auto worden geïndiceerd. Een persoon met beperkingen kan voor een (rolstoel)taxikostenvergoeding in aanmerking komen indien hij/zij op grond van lichamelijke beperkingen alleen zittend in de rolstoel vervoerd kan worden en gebruik van het collectieve vervoer om medische redenen niet mogelijk is. Omdat het gebruik van een rolstoeltaxi duurder is dan het gebruik van een gewone taxi is de norm van deze vergoeding op anderhalf maal de norm voor een gewone taxikostenvergoeding gesteld, zie artikel 5.1 van het Besluit. 5.12.2 Taxikostenvergoeding voor jeugdigen De taxikostenvergoeding voor jeugdigen wordt in vier categorieën met bijbehorende percentages van het normbedrag ingedeeld: - 0 tot 5 jarigen: geen vergoeding; - 5 tot 12 jarigen: 50% van de norm; - 12 tot 15 jarigen: 75% van de norm; - 15 jaar en ouder: 100% van de norm.

Versie maart 2008

Pagina 44 van 61

Productenboek Wmo

Zodra een verhoging van de norm van toepassing is, wordt de norm van de taxikostenvergoeding verhoogd met ingang van de eerste dag van de maand volgend op de verjaardag. Hierbij wordt er van uitgegaan dat het toepassen van deze percentages een redelijke afspiegeling is van het toenemen van de sociale contacten van het kind met beperkingen. Bij het toekennen van een taxikostenvergoeding aan jeugdigen moet een duidelijke eigen, zelfstandige vervoersbehoefte bestaan. Echter, er vanuit gaande dat kinderen onder de vijf jaar nog geen zelfstandig behoeftepatroon ten aanzien van het onderhouden van sociale contacten hebben ontwikkeld, wordt aangenomen dat een vergoeding voor vervoerskosten niet aan de orde is. Incidenteel kan een vergoeding worden toegekend, indien de beperkingen van het kind dermate groot zijn dat ook onder begeleiding geen gebruik kan worden gemaakt van de algemeen gebruikelijke middelen van vervoer, waaronder het openbaar vervoer, en de klant aannemelijk kan maken dat er sprake is van extra kosten. Hierbij zij opgemerkt dat er sprake moet zijn van een duidelijk eigen, zelfstandig behoeftepatroon. Deze vervoersbehoefte is niet aanwezig wanneer de aanvraag het vervoer van en naar school, logeeradres of dagopvang betreft en er een voorliggende voorziening is op grond van de Wet Speciaal Onderwijs of de Wet Speciaal Voortgezet Onderwijs. 5.12.3 Partnervergoeding Een partnervergoeding is aan de orde zodra beide partners samen een huishouding voeren en beiden aangewezen zijn op een taxikostenvergoeding. Er vanuit gaande dat er een overlapping in het afzonderlijk behoeftepatroon van beide partners bestaat, wordt de hoogte van deze vergoeding gesteld op tweemaal 75% van de norm (voor ieder dus 75% in plaats van 100%). Indien kan worden aangetoond dat elk van de partners een afzonderlijke vervoersbehoefte patroon heeft, kan tweemaal een volledige taxikostenvergoeding worden toegekend. 5.12.4 Begeleiderskosten Een aantal personen met beperkingen, waaronder kinderen met geestelijke beperkingen zijn in staat om onder begeleiding gebruik te maken van het openbaar vervoer. Een persoon met visuele beperkingen zal in vreemde situaties grote moeite hebben de juiste vertrek of aankomstplaatsen van bussen en treinen te vinden. Personen met auditieve beperkingen kunnen op stations de omroepberichten niet verstaan, zodat zij van belangrijke reizigersinformatie verstoken blijven. Voor personen met motorische beperkingen is de ontoegankelijkheid van de openbare weg en het openbaar vervoer er de oorzaak van dat men met een begeleider moet reizen. Een persoon met beperkingen die over een OV begeleiderkaart beschikt kan in het openbaar vervoer, waarvoor hij/zij zelf wel betaalt, gratis een begeleider meenemen. De tegemoetkoming in de kosten is alleen bestemd voor die gevallen waarin de persoon met beperkingen wordt weggebracht of gehaald en de begeleider steeds een reis alleen en derhalve als betalend passagier moet afleggen. De hoogte van de tegemoetkoming is vastgesteld op eenderde deel van het forfaitaire bedrag van de vervoerskostenvergoeding (zie artikel 5.1 van het Besluit). De inkomensnorm wordt niet toegepast op deze voorziening. Het betreft hier een situatie waarin de aanvrager reeds voor de eigen vervoerskosten zorg draagt. Men is immers in staat te reizen met het openbaar vervoer en hiervoor wordt geen vergoeding gegeven. Kinderen onder de tien jaar komen niet voor begeleidingskosten in aanmerking. Vervoer van jonge kinderen is algemeen gebruikelijk en ook gezonde kinderen moeten begeleid worden. 5.12.5 Taxikosten: afbakening met de AWBZ Sinds 1 januari 1996 komen bewoners van AWBZ-instellingen in de gemeente Houten voor vervoersvoorzieningen in aanmerking. De beoordeling moet op dezelfde wijze plaatsvinden als voor andere aanvragen. Hierbij moet met name worden beoordeeld in hoeverre er een zelfstandige sociale vervoersbehoefte bestaat, naast een eventuele vervoersvoorziening die door de AWBZ-instelling wordt verzorgd. Er wordt geen vervoersvoorziening getroffen indien de gevraagde voorziening enkel betrekking heeft op vervoer van de AWBZ-instelling naar het ouderlijk huis en vice versa (Rechtbank Breda, 10 juni 1996, 96/1378 Wvg).

Versie maart 2008

Pagina 45 van 61

Productenboek Wmo

Voor een persoon met beperkingen in een gezinsvervangend tehuis (GVT) behoort het vervoer (en de kosten daarvan) primair tot de taken van het GVT. In principe is er geen (vorm van) financiële tegemoetkoming mogelijk. Uit jurisprudentie blijkt dat er wel sprake is van compensatieplicht ingevolge de Wvg. Bewoners van gezinsvervangende tehuizen in de gemeente Houten kunnen gebruik maken van de Wmo-pas. Bij de aanvraagprocedure beoordeelt de begeleiding of de aanvrager van de Wmopas zelfstandig van de vertrek- naar de aankomstlocatie kan reizen. De gemeente geeft op basis van dit advies een Wmo-pas af. 5.13 Toekenningsduur vervoersvoorzieningen De tegemoetkoming in de extra vervoerskosten vindt voor onbepaalde duur plaats onder de voorwaarden dat de aanvrager: - inwoner is van de gemeente Houten; - deelneemt aan periodieke heronderzoeken; - voldoet aan de voorwaarden voor een vervoerskostenvergoeding. Desgewenst kan de gemeente daartoe een nader onderzoek instellen of doen instellen. 5.14 Declaratiesysteem Sinds 1 april 2001 is in de gemeente Houten een declaratiesysteem ingevoerd. Het declaratiesysteem houdt in dat alle klanten die een financiële tegemoetkoming in de vervoerskosten voor taxi of eigen auto ontvangen, iedere maand een vast voorschot ontvangen. De daadwerkelijk gemaakte vervoerskosten tot een maximum van het bedrag zoals vastgesteld in artikel 5.1 onder c en d van het Besluit worden overgemaakt nadat de klant de totale vervoerskosten heeft aangetoond. Hiervoor wordt een declaratieformulier gebruikt dat per kwartaal wordt ingediend. Wanneer een jaar lang geen declaraties zijn ingediend stopt het voorschot. De gemeente Houten wil hiermee bereiken dat de vergoeding ook daadwerkelijk voor vervoer gebruikt wordt en niet als inkomensondersteuning. Hoe werkt het declaratiesysteem? Op het declaratieformulier worden de datum, de reisbestemming en de gemaakte kosten ingevuld. Op drie manieren kan gereisd worden: a. taxi: is er gereisd met de taxi (particulier) dan moet de taxibon of betalingsbewijs bewaard worden en met het declaratieformulier worden ingeleverd; b. derden: is er gereisd met derden (familie, kennissen, enzovoort) dan dienen deze derden voor akkoord mee te tekenen op het declaratieformulier; c. eigen auto: indien gereisd wordt met de eigen auto, dan kan worden volstaan met opgave van de kilometerstand van het begin van het kwartaal en de kilometerstand aan het einde van het kwartaal. De vergoeding bedraagt € 0,18 per kilometer.

Versie maart 2008

Pagina 46 van 61

Productenboek Wmo

Versie maart 2008

Pagina 47 van 61

Productenboek Wmo

HOOFDSTUK 6.

ROLSTOELVOORZIENINGEN

(dit hoofdstuk verwijst naar hoofdstuk 6 van de Verordening) 6.1. Algemene uitgangspunten bij selectie rolstoel Een rolstoel kan een oplossing zijn voor verplaatsingsproblemen in en om de woning. De keuze van een rolstoel hangt onder meer af van het gebruiksdoel (de actieradius, gebruik binnen of binnen en buiten) van de rolstoel. Vervolgens spelen factoren een rol als: a. de aandrijving (zelf, door een ander of met een aandrijfmechanisme); b. de zithouding (afhankelijk van de handicap en van de activiteiten die vanuit de rolstoel worden verricht); c. de meeneembaarheid; d. de lichaamsmaten van de gebruiker. 6.2. Beoordeling van aanvragen rolstoelvoorzieningen Bij de beoordeling van aanvragen voor rolstoelvoorzieningen dienen twee essentiële vragen te worden beantwoord: - is er een indicatie voor een rolstoelvoorziening? - voor welke voorziening (welk middel, welk vorm en in welke omvang) wordt gekozen? De algemene aspecten die bij de beoordeling in ieder geval moeten worden meegenomen zijn: - de diagnose; - indien mogelijk, inzicht in de progressie van de aandoening en de in verband hiermee op korte termijn te verwachten toename van beperkingen; - reeds verstrekte rolstoelvoorzieningen. 6.3 Vormen van verstrekken vervoersvoorziening Artikel 6.1 van de Verordening bepaalt dat er vier mogelijkheden zijn om een rolstoelvoorziening te verstrekken: - als algemene voorziening (zie paragraaf 6.4); - als vervoersvoorziening in natura (zie paragraaf 6.5); - als persoonsgebonden budget (zie paragraaf 6.6); - als financiële tegemoetkoming (zie paragraaf 6.7). 6.4 Algemene voorziening De algemene rolstoelvoorziening biedt een mogelijkheid voor aanvragers die een rolstoel niet dagelijks maar incidenteel nodig hebben. Te denken valt aan mensen die in en om de woning geen hulpmiddelen nodig hebben of zich met andere loophulpmiddelen kunnen verplaatsen, terwijl tijdens een dagje uit de afstanden te groot worden en een rolstoel noodzakelijk wordt. De aanvrager kan in dit geval aanspraak maken op een rolstoel uit het depot van de leverancier of de zorgaanbieder. AWBZinstellingen beschikken over rolstoelen die geleend kunnen worden door bewoners, de gemeente beschouwd deze rolstoelen als algemene voorzieningen. Allereerst wordt er gekeken naar de algemene voorzieningen. Dit betekent wanneer een algemene voorziening een snelle en eenvoudige oplossing biedt, deze voorziening eerst in aanmerking komt voordat er gekeken wordt naar een individuele voorziening. Als het voor de aanvrager niet noodzakelijk is om zich dagelijks zittend te verplaatsen in en om de woning. Is dit wel het geval, dan komt de aanvrager in aanmerking voor een individuele voorziening. 6.4.1 Nieuw beleid Naast het lenen van rolstoelen uit het depot of door bewoners van AWBZ-instellingen wil de gemeente het lenen van scootmobielen gaan stimuleren. Als iemand een goede rolstoel kan lenen, hoeft de gemeente geen rolstoel te verstrekken die misschien incidenteel gebruikt wordt.

Versie maart 2008

Pagina 48 van 61

Productenboek Wmo

AWBZ-instellingen ervaren parkeerproblemen door de individueel verstrekte scootmobielen. Het moet voor bewoners, met een scootmobielrijbewijs, mogelijk worden om scootmobielen te lenen van de AWBZ-instelling. Om te zorgen dat de rolstoelen en scootmobielen in het depot en AWBZ-instellingen in goede staat verkeren, wordt er een onderhoudscontract afgesloten met de leverancier, waarbij zij regelmatig de status van de rolstoelen controleren en reparaties uitvoeren. De AWBZ-instelling maakt een melding bij de leverancier als er grote reparaties nodig zijn, maar tot een bedrag zoals bepaald in artikel 1.14 van het Besluit, zijn zij zelf verantwoordelijk voor reparaties. 6.5 Rolstoel in natura Rolstoelen worden in bruikleen verstrekt. De bruikleenovereenkomst eindigt in ieder geval bij overlijden, verhuizing naar een bestemming buiten de gemeente Houten en wanneer die voorziening niet langer geïndiceerd of noodzakelijk is. Als de rolstoel door de gemeente wordt teruggenomen wordt de rolstoel opgeslagen in het depot van de betreffende leverancier. In het depot wordt het benodigde onderhoud gepleegd waarna de rolstoel opnieuw kan worden verstrekt. Tevens wordt opgemerkt dat de gemeente geen reserve rolstoelen en/of reserve adaptaties verstrekt, met dien verstande dat in bijzondere omstandigheden een beroep kan worden gedaan op de hardheidsclausule. Het verstrekken van één voorziening is over het algemeen adequaat, het verstrekken van een dubbele voorziening is uitgesloten. 6.5.1 Selectie rolstoel Rolstoelen worden geselecteerd door de gemeente, het CIZ of de leverancier in overleg met de aanvrager. In principe wordt de rolstoel gekozen uit het kernassortiment van de leverancier. Bij nieuwe aanvragen worden de beide leveranciers om en om benaderd. Heeft een klant al een voorziening bij een leverancier, dan wordt een volgende voorziening geselecteerd bij dezelfde leverancier. Is een middel om technisch dan wel functionele redenen afgeschreven, dan dient het middel vervangen te worden. De leverancier bepaalt of een middel technisch is afgeschreven en geeft hiervan schriftelijk bericht aan de gemeente. De gemeente stuurt een afkeuringbrief aan de klant die met deze brief contact opneemt met de gemeente. Indien een middel om functionele redenen is afgeschreven, zal hierover gemotiveerd gerapporteerd worden door de gemeente of het CIZ en wordt een nieuw middel geselecteerd en in bruikleen verstrekt. 6.6 Soorten rolstoelen 6.6.1 Handbewogen rolstoelen Handbewogen rolstoelen zijn weer onder te verdelen in: - zelfbewegers voor personen met beperkingen met een redelijk uithoudingsvermogen en een goede arm- en handfunctie; - duwwandelwagens die worden voortgeduwd door een begeleider. 6.6.2 Elektrische rolstoelen Mensen voor wie een handbewogen rolstoel niet geschikt of toepasbaar is, kunnen in aanmerking komen voor een elektrische rolstoel. Een elektrische rolstoel voor buiten moet gezien worden als vervoermiddel en kan dus niet in combinatie met een ander vervoermiddel voor de korte en middellange afstand verstrekt worden (bijvoorbeeld een scootmobiel). 6.6.3 Kinderrolstoelen Kinderrolstoelen zijn er in diverse soorten, maten, kleuren, uitvoeringen, enzovoort. Met name voor kinderen die de hele dag aan een rolstoel gebonden zijn, is de rolstoel een zodanig verlengstuk van hun lichaam, dat de uitvoering een grote rol speelt. Vanaf het moment dat kinderen in het algemeen kunnen lopen, kunnen kinderen met beperkingen in principe gebruik maken van een rolstoel. Zij leren zeer snel omgaan met de rolstoel. Het gebruik van een rolstoel kan een belangrijke bijdrage

Versie maart 2008

Pagina 49 van 61

Productenboek Wmo

leveren aan de ontwikkeling van een kind met beperkingen. Zelf kunnen rondrijden in een rolstoel biedt een kind uitdagingen en stimuleert het om zelfstandig te worden en zoveel mogelijk mee te doen en te spelen met andere kinderen. Kinderen die een zo beperkte hand en/of armfunctie hebben dat ze aangewezen zijn op een elektrische rolstoel, zijn over het algemeen vanaf het vierde jaar in staat een elektrische rolstoel te bedienen. Tot dat moment zijn ze aangewezen op een buggy of kinderwandelwagen. 6.6.4 Aangepaste buggy, duwwandelwagen Afhankelijk van de mate van de handicap van het kind zullen de ouders aangewezen zijn op het gebruik van een aangepaste buggy of speciale duwwandelwagen. Deze buggy is in het algemeen breder en groter dan de gewone buggy en is bedoeld voor kinderen die over een redelijke spierfunctie beschikken en relatief weinig ondersteuning nodig hebben. Als grotere ondersteuning noodzakelijk is, zal men aangewezen zijn op een duwwandelwagen eventueel voorzien van een verwisselbare zit- of ligkuip. Deze duwwandelwagens kunnen door tussentijdse vervanging van de zit- of ligkuip voor een langere periode gebruikt worden. De buggy en de duwwandelwagen worden in bruikleen verstrekt. 6.6.5 Stoelen op wielen Behalve rolstoelen zijn er ook stoelen op wielen in de handel die veel overeenkomsten vertonen met een rolstoel. Deze revalidatieinvalidenstoelen hebben een kantelbaar zitgedeelte en kunnen worden voorzien van arm-, been- of hoofdsteun. Deze stoelen kunnen op een frame met wielen gezet worden en krijgen daarmee het karakter van een duwwandelwagen. De stoel moet dus altijd voortgeduwd worden. De gebruiker kan de stoel niet zelf voortbewegen. De situatie kan zich voordoen dat een dergelijke stoel op wielen even adequaat maar goedkoper is als een vergelijkbare rolstoel. Afhankelijk van het gebruikersgebied kan een kamerrolstoel zelfs de voorkeur genieten boven een handrolstoel. Voor alle duidelijkheid: de zogenaamde trippelstoelen vallen niet onder de Wmo, maar onder de AWBZ. 6.7 Sportrolstoelen en sportvoorzieningen Specifiek voor sportbeoefening door personen met beperkingen zijn diverse typen sportrolstoelen ontwikkeld, zoals de marathon-, de sprint-, de basketbal- en de tennisrolstoel. Sportrolstoelen zijn niet altijd bruikbaar in de gewone leefsituatie. Sommige rolstoelen, zoals de ‘actiefrolstoel’, zijn zowel geschikt voor sportbeoefening als voor dagelijks gebruik als verplaatsingsmiddel. Naast de sportrolstoelen bestaan er sportvoorzieningen welke de rolstoelsporter in staat stellen op een andere wijze dan alleen met een sport/aktiefrolstoel sport te beoefenen. Voorbeelden van dergelijke sportvoorzieningen zijn de HandBike, de Zitski en een aangepast zadel voor paardrijden. Deze sportvoorzieningen worden niet verstrekt onder de Wmo. Alleen een sportrolstoel, die eruit ziet zoals een rolstoel eruit ziet, wordt in de vorm van een forfaitair bedrag verstrekt. Een sportrolstoel wordt altijd verstrekt als een persoonsgebonden budget, omdat het voor leveranciers van rolstoelen onmogelijk is om alle soorten sportrolstoelen, voor allerlei verschillende sporten en met allerlei specifieke aanpassingen, in depot te hebben. Het bedrag is bestemd voor de aanschaf van een sportrolstoel en het onderhoud en reparatie gedurende een periode van drie jaar. Na deze periode kan een nieuwe aanvraag worden ingediend, indien de sportrolstoel technisch en economisch is afgeschreven. Bij het verstrekken van deze voorziening is het van belang of de aanvrager de sport voor langere tijd zal uitoefenen. Het is aan de aanvrager om dit redelijkerwijs aan te tonen. Het is niet mogelijk om het persoonsgebonden budget aan te wenden voor de aanschaf van een sportvoorziening, anders dan een rolstoel (CRvB, 3 april 2004, nr. 02/3105 LJN AO5674). De verstrekking van een sportrolstoel is een bovenwettelijke voorziening. Daarnaast wordt er geen persoonsgebonden budget toegekend voor de aanschaf van een tweede sportrolstoel. Het toekennen van meerdere sportvoorzieningen kan niet worden aangemerkt als goedkoopst adequaat.

Versie maart 2008

Pagina 50 van 61

Productenboek Wmo

6.8 Aanpassingen aan rolstoelen De diverse soorten rolstoelen, die hierboven beschreven zijn, worden in het algemeen in een standaarduitvoering geleverd, waarbij diverse maatvoeringen mogelijk zijn. Indien nodig is het mogelijk om individuele aanpassingen (adaptaties) te realiseren om een rolstoel te verkrijgen die adequaat is. Een deel van deze aanpassingen wordt gerealiseerd door standaardcomponenten aan de rolstoel toe te voegen. Een ander deel van de benodigde aanpassingen wordt individueel en op maat gemaakt. Aanpassingen aan rolstoelen zijn te onderscheiden in: - zit–, rug– en ondersteuningsdelen; - rijgedeelte: frame, aandrijving wielen en eventueel motoren; - bediening en/of besturing. Indien deze aanpassingen noodzakelijk zijn, vallen ze onder de compensatieplicht van de gemeente. 6.8.1 Antidecubituskussen Losse antidecubituskussens in rolstoelen vallen niet onder de Wmo, maar in bepaalde gevallen onder de Regeling hulpmiddelen AWBZ. Met de zorgverzekeraar en/of leverancier worden werkafspraken gemaakt over de verstrekking en financiering van dergelijke losse kussens in combinatie met een rolstoel. Antidecubituskussens die een vast onderdeel uitmaken van de rolstoel vallen onder de Wmo. 6.8.2 Zitorthesen Indien een zitorthese noodzakelijk is om een rolstoel of een kinderduwwandelwagen adequaat te laten zijn, kan deze door de gemeente worden verstrekt. 6.8.3 Rolstoelaccessoires Accessoires zijn extra's die niet persé noodzakelijk zijn om de rolstoel een adequate voorziening te laten zijn. In het algemeen is er geen reden om deze accessoires te vergoeden. In bepaalde gevallen kan wel een vergoeding worden toegekend. Met name kan worden gedacht aan de vergoeding van been– en voetzakken, op het wiel van de rolstoel aangesloten spaakbeschermers en zonneschermen aan buggy’s en wandelwagens. Om voor vergoeding in aanmerking te komen is een medische indicatie noodzakelijk. Been– en voetzakken (schootskleden) zijn van groot belang voor mensen die als gevolg van een verminderde bloedsomloop buitenshuis voortdurend koude voeten en benen hebben. Spaakbeschermers zijn voor kinderen en ouderen van belang om te voorkomen dat zij met hun vingers tussen de spaken komen. Rolstoelaccessoires vallen in principe onder de bruikleenovereenkomst, een aantal accessoires worden echter in eigendom verstrekt. 6.8.4 Vergoeding voor onderhoud, reparatie en verzekering Deze kosten zijn bij de voorzieningen inbegrepen en vallen binnen de bruikleenovereenkomst. De aanvrager wendt zich direct tot de leverancier voor onderhoudsbeurten en reparaties. De kosten van een verzekering van de rolstoel zijn ook in de voorziening begrepen. De aanvrager dient wel een persoonlijke WA-verzekering af te sluiten, als de rolstoel via een persoonsgebonden budget wordt verstrekt. Eveneens is de aanvrager zelf verantwoordelijk voor het verhogen van de inboedelverzekering. 6.9 Persoonsgebonden budget voor een rolstoel Het is mogelijk om een persoonsgebonden budget te ontvangen voor de aanschaf van een rolstoel. De hoogte van het budget wordt vastgesteld aan de hand van de goedkoopst adequate voorziening, inclusief de kosten voor onderhoud en reparatie. In bijlage 2 van het Besluit zijn de bedragen opgenomen. 6.10 Financiële tegemoetkoming Men kan een financiële tegemoetkoming ontvangen voor de aanschaf of het onderhoud van de rolstoel.

Versie maart 2008

Pagina 51 van 61

Productenboek Wmo

HOOFDSTUK 7.

HET VERKRIJGEN VAN VOORZIENINGEN EN HET MOTIVEREN VAN BESLUITEN

(dit hoofdstuk verwijst naar hoofdstuk 7 van de Verordening) 7.1 Aanvraagprocedure Een voorziening wordt uitsluitend verstrekt op aanvraag, waarop de Algemene wet bestuursrecht (Awb) van toepassing is. Aanvragen voor Wmo-voorzieningen moeten schriftelijk worden ingediend. Er is altijd een eerste handeling van de kant van de aanvrager noodzakelijk, iemand kan niet verwachten dat er vanuit de gemeente initiatief wordt genomen. In de Verordening is bepaald dat een aanvraag ingediend moet worden via het door het college beschikbaar gestelde aanvraagformulier. Op het aanvraagformulier moet in ieder geval de naam en adres van de aanvrager staan en een aanduiding van de beschikking die gevraagd wordt. Uit jurisprudentie is gebleken dat alleen een ondertekend formulier met overige bescheiden in behandeling moet worden genomen. Het ligt voor de hand in een dergelijke situatie te verzoeken om aanvulling van de gegevens. Als de aanvrager door de beperking niet kan schrijven of anderszins in staat is zijn wil kenbaar te maken, kan de aanvraag ingediend worden door een gevolmachtigde. 7.2 Indicatieadvies Om te bepalen of een aanvrager in aanmerking komt voor een voorziening onder de Wmo moet er een indicatie gesteld worden. De gemeente indiceert voor een woonvoorziening, vervoersvoorziening, rolstoelvoorziening en sinds 1 januari 2008 voor Hulp bij het huishouden. Naar aanleiding van een aanvraagformulier wordt een telefonisch indicatiegesprek gevoerd aan de hand van de Beslisboom van het CIZ. Op basis van dit gesprek kan een indicatie afgegeven worden, dit gebeurt op basis van de protocollen gebruikelijke zorg en huishoudelijke verzorging. De aanvrager is verplicht om alle gegevens te verschaffen die noodzakelijk zijn voor de beoordeling van de aanvraag. Hieronder worden verstaan gegevens omtrent de medische toestand, het inkomen, de woonsituatie, enzovoort. Het is echter ook mogelijk voor de Wmo-medewerker om op huisbezoek te gaan om de situatie in te schatten; om medisch advies in te winnen bij artsen of specialisten en om het CIZ om advies te vragen. Bij een mogelijke afwijzing op medische gronden wordt altijd advies gevraagd van een externe deskundige. Volgens de Verordening is het college bevoegd om de aanvrager op te roepen in persoon te verschijnen om meer informatie te geven of te laten interviewen of onderzoeken door een aangewezen deskundige. Dit artikel is opgenomen om een zorgvuldig onderzoek mogelijk te maken. Als een aanvrager weigerachtig medewerking blijft verlenen aan het onderzoek, dan kan de aanvraag inhoudelijk niet worden beoordeeld en wordt deze buiten behandeling gelaten. Hulp bij het huishouden Uit het indicatieadvies moet de motivatie blijken waarop de beslissing is genomen. Het advies voor Hulp bij het huishouden bestaat uit een van de drie vormen Hulp bij het huishouden en het aantal uur per week. Onderstaand worden de drie vormen beschreven en het aantal uren per klasse.

Versie maart 2008

Pagina 52 van 61

Productenboek Wmo

HH1 - Huishoudelijke werkzaamheden, primair in de vorm van alphahulp Huishoudelijke werkzaamheden licht huishoudelijk werk zwaar huishoudelijk werk de was doen

stof afnemen, afwassen, hand– en spandiensten en bedden opmaken bedden opmaken en verschonen en opruimen huishoudelijke afval was sorteren, was in wasmachine doen, centrifugeren, ophangen, afhalen, in droger doen, vouwen, strijken en huishoudelijke spullen op orde houden

boodschappen doen boodschappen inkopen en opslaan en boodschappenlijst samenstellen broodmaaltijden bereiden warme maaltijd bereiden

broodmaaltijd klaarzetten, tafeldekken en afruimen, koffie/thee zetten, afwassen, opslaan en beheer levensmiddelen voorraad eten voorbereiden, eten koken, tafeldekken en afruimen, afwassen, opslaan en beheer levensmiddelen voorraad

HH2 – Huishoudelijke werkzaamheden Huishoudelijke werkzaamheden licht huishoudelijk stof afnemen, afwassen, hand– en spandiensten en bedden opmaken werk zwaar huishoudelijk Bedden opmaken en verschonen en opruimen huishoudelijke afval werk was sorteren, was in wasmachine doen, centrifugeren, ophangen afhalen, in de was doen droger doen, vouwen, strijken en huishoudelijke spullen op orde houden boodschappen doen boodschappen inkopen en opslaan en boodschappenlijst samenstellen broodmaaltijden broodmaaltijd klaarzetten, tafeldekken en afruimen, koffie/thee zetten, bereiden afwassen, opslaan en beheer levensmiddelen voorraad warme maaltijd eten voorbereiden, eten koken, tafeldekken en afruimen, afwassen, opslaan bereiden en beheer levensmiddelen voorraad

HH2 + – Huishoudelijke werkzaamheden aangevuld met organisatie van het huishouden en/ of hulp bij ontregelde huishouding Huishoudelijke werkzaamheden stof afnemen, afwassen, hand– en spandiensten en bedden licht huishoudelijk werk opmaken zwaar huishoudelijk werk Opmaken en verschonen en opruimen huishoudelijke afval was sorteren, was in wasmachine doen, centrifugeren, ophangen de was doen afhalen, in droger doen, vouwen, strijken en huishoudelijke spullen op orde houden boodschappen inkopen en opslaan en boodschappenlijst boodschappen doen samenstellen broodmaaltijd klaarzetten, tafeldekken en afruimen, koffie/thee broodmaaltijden bereiden zetten, afwassen, opslaan en beheer levensmiddelen voorraad eten voorbereiden, eten koken, tafeldekken en afruimen, warme maaltijd bereiden afwassen, opslaan en beheer levensmiddelen voorraad

Versie maart 2008

Pagina 53 van 61

Productenboek Wmo

Organisatie van het huishouden administratieve werkzaamheden, organisatie huishoudelijke (dagelijkse) organisatie van het activiteiten, plannen en beheren van middelen m.b.t. het huishouden huishouden Anderen helpen in huis bij (ochtend, middag en avond) maaltijd voorbereiden bereiden maaltijden Anderen helpen met de wassen en aankleden, hulp bij eten en drinken, sfeer scheppen en zelfverzorging opvoedingsactiviteiten Hulp bij ontregelde huishouding eenvoudige kortdurende formuleren of bijstellen van doelen met betrekking tot het psychosociale hulp huishouden, helpen handhaven/verkrijgen/herkrijgen van structuur en observatie in het huishouden kortdurend advies, instructie, instructie omgaan met hulpmiddelen, instructie licht huishoudelijk voorlichting gericht op het werk en textielverzorging, boodschappen doen en koken huishouden Alphahulp Gemeente Houten verstrekt deze vorm van Hulp bij het huishouden als de aanvrager aan onderstaande criteria voldoet: - de aanvrager is in staat het eigen huishouden te overzien en de juiste opdrachten te geven aan de zorgverlener; - de aanvrager is in staat een (beperkte) werkgeversrol te vervullen, ze kunnen afspraken maken, indien nodig kritiek geven en aangeven als ze het dienstverband willen beëindigen; - de aanvrager is in staat de hulp uit te betalen, of er is iemand anders die dat voor hen regelt.

Klasse

Aantal uur Hulp bij het huishouden per week

Klasse 1

0 – 1,9 uur

Klasse 2

2 – 3,9 uur

Klasse 3

4 – 6,9 uur

Klasse 4

7 – 9,9 uur

Klasse 5

10 – 12,9 uur

Klasse 6

13 – 15,9 uur

Versie maart 2008

Pagina 54 van 61

Productenboek Wmo

Woonvoorziening Uit het indicatieadvies moet worden afgeleid of er sprake is van ondervonden ergonomische beperkingen in de woning, zoals benoemd in de Wmo. In het indicatieadvies wordt aangegeven welke bouwkundige en woontechnische voorzieningen aan de woonruimte nodig zijn om de ergonomische beperkingen op te lossen dan wel te verminderen. Indien een verhuizing naar een andere woning een meer adequate oplossing biedt, dient dat uit het advies te blijken. Uit het advies en de woningkenmerken moet kunnen worden gehaald welke voorzieningen getroffen moeten worden en of deze technisch mogelijk zijn. Vervoersvoorziening Uit het indicatieadvies moet worden afgeleid of er sprake is van een zelfstandige vervoersbehoefte. Rolstoelvoorziening Uit het indicatieadvies moet worden afgeleid of er sprake is van een behoefte om zich te verplaatsen in en om de woning. 7.3 Beschikking Het indicatieadvies is de basis voor de beschikking die naar de aanvrager wordt toegestuurd. De aanvrager kan in bezwaar gaan tegen de beslissing die in de beschikking is geformuleerd. De beschikking vermeldt en motiveert inhoudelijk op welke wijze de genomen beschikking bijdraagt aan het behouden en bevorderen van de zelfredzaamheid en de normale maatschappelijke participatie van mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem, zie artikel 26, lid 1 van de Wmo. Het besluit moet altijd zo volledig mogelijk onderbouwd worden, met argumenten voor elke stap die de gemeente heeft gemaakt. Zodat een eventuele bezwarencommissie of rechter de argumentering volledig kan volgen. In het geval van een toekennende beschikking hoeft enkel aangegeven te worden welke mogelijkheden betrokkene krijgt door de toegekende voorziening(en). In het geval van een afwijzende beschikking wordt aangegeven dat compensatie niet noodzakelijk of zelfs ongewenst is, omdat betrokkene zonder de gevraagde voorzieningen ook in staat is de zelfredzaamheid en/of maatschappelijke participatie te behouden of te bevorderen. 7.4 Wijzigingen De aanvrager is verplicht, volgens de Verordening en de beschikking, om zo spoedig mogelijk melding te maken van feiten en omstandigheden, waarvan redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat deze van invloed kunnen zijn op het recht op een voorziening. 7.5 Intrekken en terugvordering De gemeente heeft de mogelijkheid om een voorziening na beschikking of levering in te trekken als: - de aanvrager niet heeft voldaan aan de voorwaarden zoals beschreven in de Verordening, het Besluit en het Productenboek; - gebleken is dat de gegevens waarop beschikt is zodanig onjuist waren dat, waren de juiste gegevens bekend geweest, een andere beslissing zou zijn genomen; - de aanvrager niet voldoet aan de voorwaarden van de bruikleenovereenkomst of de uitvoeringsovereenkomst; - de aanvrager onvoldoende verantwoording heeft afgelegd over het ontvangen persoonsgebonden budget; - de financiële tegemoetkoming of het persoonsgebonden budget niet besteed is aan het doel waarvoor het was toegekend.

Versie maart 2008

Pagina 55 van 61

Productenboek Wmo

7.6 Terugvordering De Wmo bevat geen wettelijke bepalingen voor terugvordering van voorzieningen in natura, persoonsgebonden budgetten of financiële tegemoetkomingen. Om terugvordering toch mogelijk te maken, moet worden teruggevallen op de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek over onverschuldigde betaling. Terugvordering vindt pas plaats nadat de (termijnen voor) bezwaar- en beroepsprocedures voor de intrekking van de voorziening zijn afgewikkeld. Indien geen sprake is van verwijtbaarheid, wordt de tegemoetkoming vastgesteld op grond van de juiste gegevens, dan wel beperkt tot het bedrag, dat reeds is uitbetaald. Ingeval van verwijtbaarheid kan de tegemoetkoming geheel of gedeeltelijk worden teruggevorderd. Er is dan sprake van een civielrechtelijke vordering op grond van onverschuldigde betaling, waartoe het Burgerlijk Wetboek (boek 6, artikelen 203, e.v.) de wettelijke basis biedt. Opgemerkt wordt dat het bij zowel intrekking als terugvordering gaat om een bevoegdheid van het college (een kan-bepaling). Dit betekent dat in de betreffende situatie telkens een individuele afweging moet worden gemaakt of ook daadwerkelijk tot intrekking en/of terugvordering wordt overgegaan. Het uitgangspunt van het college is dat altijd wordt teruggevorderd, tenzij er sprake is van zeer bijzondere individuele omstandigheden. Een financiële tegemoetkoming of persoonsgebonden budget kan worden teruggevorderd als blijkt dat het reeds uitbetaalde bedrag niet is aangewend voor het aanschaffen of betalen van het middel waarvoor de beschikking was afgegeven. 7.7 Samenhangende afstemming Aan de hand van artikel 7.2 van het Besluit kan er meer informatie worden opgevraagd over de aanvrager. Hiermee kan de aanvraag beter aansluiten op de individuele situatie van de aanvrager.

Versie maart 2008

Pagina 56 van 61

Productenboek Wmo

HOOFDSTUK 8.

SLOTBEPALINGEN

8.1 Hardheidsclausule In bijzondere gevallen kan ten gunste van de aanvrager afgeweken worden van de bepalingen in de Verordening, het Besluit en het Productenboek, als toepassing van de bepalingen tot onbillijkheden van overwegende aard leidt. Er kan alleen maar ten gunste en nooit ten nadele van de betrokken persoon met beperkingen of de eigenaar van de woonruimte afgeweken worden van de bepalingen. Verder is met nadruk gemeld: in bijzondere gevallen. Het gebruik maken van de hardheidsclausule moet worden beschouwd als een uitzondering en niet als een regel. Het college moet in verband met precedentwerking dan ook duidelijk aangeven waarom in een bepaalde situatie wordt afgeweken. 8.2 Indexering Het is mogelijk om op 1 januari de bedragen in het Besluit te verhogen of verlagen in overeenstemming met de ontwikkelingen van de door de gemeente gehanteerde indexering.

8.3 Evaluatie Door het gemeentebestuur wordt eenmaal in de vier jaar het beleid geëvalueerd. Het is mogelijk de Verordening of het Productenboek aan te passen naar aanleiding van deze evaluatie. Tussentijdse aanpassing van de Verordening, het Besluit of het Productenboek is mogelijk, door prijsindexering of beleidswijzigingen.

Versie maart 2008

Pagina 57 van 61

Productenboek Wmo

Versie maart 2008

Pagina 58 van 61

Productenboek Wmo

Bijlage 1 Overbelasting Factoren die van invloed zijn op de draagkracht zijn onder meer: - lichamelijke conditie gebruikelijke zorgverlener of mantelzorger; - geestelijke conditie gebruikelijke zorgverlener of mantelzorger; - wijze van omgaan met problemen (coping); - motivatie voor zorgtaak; - sociaal netwerk. Factoren die van invloed zijn op de draaglast zijn onder meer: - omvang en mate van (on)planbaarheid van zorgtaken; - ziektebeeld en prognose; - inzicht van gebruikelijke zorgverlener of mantelzorger in ziektebeeld van de aanvrager; - woonsituatie; - bijkomende sociale problemen; - bijkomende emotionele problemen; - bijkomende relationele problemen. Onderzoeksvragen -

-

-

-

-

-

Wat zegt de gebruikelijke zorgverlener of mantelzorger er zelf over? Hoe ervaart hij of zij het zorgen? Hoe is de (lichamelijke en geestelijke) gezondheid van de gebruikelijke zorgverlener of mantelzorger? Zijn er signalen van overbelasting: nervositeit, vermoeidheid? Heeft de gebruikelijke zorgverlener of mantelzorger een ‘uitlaatklep’? Heeft hij of zij de mogelijkheid om activiteiten buitenshuis te doen? Kan iemand zijn verhaal kwijt bij vrienden, familie of professionals? Wordt er respijtzorg geboden zodat de gebruikelijke zorgverlener of mantelzorger even op adem kan komen? Hoe is de relatie tussen de gebruikelijke zorgverlener of mantelzorger en de aanvrager; Hoe stelt de aanvrager zich op, veeleisend of juist dankbaar? Kan de gebruikelijke zorgverlener of mantelzorger grenzen aangeven en ‘nee’ zeggen? Is er irritatie tussen de gebruikelijke zorgverlener of mantelzorger en aanvrager? Heeft de gebruikelijke zorgverlener of mantelzorger inzicht in de ziekte van de aanvrager? (Als men weet dat bepaald gedrag uit de ziekte voortkomt, kan het gemakkelijker zijn dat gedrag te accepteren.) Hoeveel tijd heeft de gebruikelijke zorgverlener of mantelzorger? Heeft iemand een baan, een eigen gezin, een ander familielid dat zorg behoeft? Bijvoorbeeld: een echtgenoot wordt ziek, terwijl zijn vrouw ook al voor haar ouders zorgt. Is de zorg te plannen of is er continue controle en toezicht nodig? Hoe is de prognose? (Een terminale situatie is altijd zwaar, maar een situatie die langdurig en stabiel is, kan ook veeleisend zijn.) Wat zijn de knelpunten in de zorg? Hoe is de woonsituatie? Woont men afgelegen, of in een flat zonder lift zodat de aanvrager en de gebruikelijke zorgverlener of mantelzorger min of meer samen opgesloten zitten.

Versie maart 2008

Pagina 59 van 61

Productenboek Wmo

Symptomen die zouden kunnen wijzen op overbelasting Indien er meerdere van onderstaande symptomen aanwezig zijn, is het raadzaam dat de zorger de huisarts raadpleegt, omdat bij langdurige aanwezigheid en/of verwaarlozing van dergelijke symptomen weer kunnen leiden tot andere, ernstige stoornissen. Mogelijke symptomen van overbelasting zijn: - gespannen spieren, vaak in schoudergordel en rug; - hoge bloeddruk; - gewrichtspijn; - gevoelens van slapte; - slapeloosheid; - migraine, duizeligheid; - spierkrampen; - verminderde weerstand, ziektegevoeligheid; - opvliegingen; - ademnood en gevoelens van beklemming op de borst; - plotseling hevig zweten; - gevoelens van beklemming in de hals; - spiertrekkingen in het gezicht; - verhoogde algemene prikkelbaarheid, boosheid, (verbale) agressie, zwijgen; - ongeduld; - vaak huilen; - neerslachtigheid; - isolering; - verbittering; - concentratieproblemen; - dwangmatig denken, niet meer kunnen stoppen; - rusteloosheid; - perfectionisme; - geen beslissingen kunnen nemen; - denkblokkades.

Versie maart 2008

Pagina 60 van 61

Productenboek Wmo

Bijlage 2 Prijzengids NIBUD Tabel 9 Stoffering Prijs Per vloerbedekking vinyl € 40,- meter (4 m breed) 2 vloerbedekking laminaat € 20,- m

Benodigd per huishouden van 1 pers 2 pers 3 pers 4 pers 5 pers 6 pers 13

14

14

18

18

20

jaloezieën

€ 15,- meter (175 cm hoog.)

vitrage

€ 9,-

meter (180 cm br.)

overgordijnen maakloon gordijnrail, U-rail behang behanglijm

€ 13,€ 8,€ 4,50 € 7,€ 5,-

meter (140 cm br.) baan meter rol (10 m)

20 10 7,5 13

20 10 7,5 14

20 10 7,5 14

24 12 9 18

24 12 9 18

28 14 10,5 20

verf

€ 4,-

literblik

6

6

6

8

8

9

Bron: NIBUD, 2007. Toelichting bij tabel 9 Wanneer een huishouden dat bestaat uit drie personen een huis gaat stofferen, heeft het de volgende artikelen nodig: vloerbedekking vinyl 14 meter à € 40,- = € 560,overgordijnstof 20 meter à € 13,- = € 260,maakloon gordijnen 10 banen à € 8,- = € 80,gordijnrail 7,5 meter à € 4,50 = € 33,75 behang 14 rollen à € 7,- = € 98,totaal = € 1031,75

Versie maart 2008

Pagina 61 van 61