Inhoudsopgave. Leeswijzer 4

Inhoudsopgave

Leeswijzer

4

1. Aanbiedingsbrief 2. Samenvatting 2.1 Uitkomst Kadernota 2010 2.2 Ontwikkelingen gemeentefonds 2.3 Rentevergoeding grondexploitaties 2.4 Beleggingen 2.5 Budgetvragen per categorie 3. Vertrekpunt 3.1 Financiële ruimte meerjarenbegroting 2009-2012 3.2 Resultaat jaarrekening 2008 3.3 Organisatieontwikkeling, sturing en bedrijfsvoering 3.3.1 Samenwerking Land van Cuijk 3.3.2 Interne personele aangelegenheden 3.3.3 Doorontwikkeling dienstverlening 3.3.4 Kostendekkende tarieven (notitie kostenverhaal) 3.3.5 Regiomagazine 3.3.6 Grondexploitaties 4. Financieel kader en uitgangspunten 4.1 Financieel kader 4.2 Uitgangspunten 5. Budgettair kader 2010-2013 5.1 Exploitatiebegroting 5.2 Suggesties voor dekkingsmogelijkheden 5.3 Investeringsplan 6. Algemene uitkering uit het gemeentefonds 7. Kredietcrisis/beheer op orde

6 8 8 9 9 10 10 11 11 11 12 12 13 13 14 14 14 15 15 15 19 19 21 22 23 25

Bijlagen Totaaloverzicht A – structureel, Meer inkomsten/minder uitgaven B – structureel, Dekking t.l.v. beheerplannen C – structureel, Dekking binnen bestaande budgetten D – structureel, Budgettair neutraal E – structureel, 3 O’s F – structureel, College- en raadsbesluiten G – structureel, Bestuurlijk wenselijk (geen dekking) H – structureel, Geschrapte onderwerpen I – structureel, Kapitaallasten Investeringsprojecten – C Investeringsprojecten – E Investeringsprojecten – F Investeringsprojecten – G Investeringsprojecten – H Investeringsprojecten – Algemeen A – incidenteel, Meer inkomsten/minder uitgaven B – incidenteel, Dekking t.l.v. beheerplannen C – incidenteel, Dekking binnen bestaande budgetten D – incidenteel, Budgettair neutraal E – incidenteel, 3 O’s F – incidenteel, College- en raadsbesluiten G – incidenteel, Bestuurlijk wenselijk (geen dekking) H – incidenteel, Geschrapte onderwerpen I – incidenteel, Kapitaallasten

Kadernota 2010

3

28 30 32 34 37 38 47 48 53 57 59 60 61 62 64 65 67 68 69 71 72 73 74 76 77

Leeswijzer

Algemeen De Kadernota is de gelegenheid om de nieuwe wensen voor de komende jaren in beeld te brengen. Dat is ook gebeurd en voor 2010 en volgende jaren zijn weer verschillende wensen en budgetvragen ingediend. Al deze budgetvragen hebben wij in een aantal categorieën ingedeeld. Daarbij zijn wij tot de volgende indeling gekomen. Categorie A. Hierbij gaat het om zaken/onderwerpen die meer inkomsten of minder uitgaven met zich meebrengen. Deze categorie biedt dus ruimte in de begroting/exploitatie. Categorie B. Hierbij gaat het om zaken/onderwerpen die gedekt kunnen worden vanuit de beheerplannen (bijvoorbeeld wegen, gebouwen, ICT) of waarvan de kosten kunnen worden doorberekend in tarieven (rioolrechten, leges, reinigingsheffingen). De onderwerpen die binnen deze categorie vallen kunnen dus worden uitgevoerd zonder dat dit (direct) budget vraagt ten laste van de begroting/exploitatie. De budgetten voor de beheerplannen worden niet opgehoogd, maar al het onderhoud e.d. moet plaatsvinden binnen de voor de jaren 2009 en 2010 reeds beschikbare budgetten. In 2010 worden door de nieuwe gemeenteraad de nieuwe beheerplannen en de daarbij behorende budgetten voor de jaren 2011 t/m 2014 vastgesteld. Categorie C. In deze categorie gaat het om zaken/onderwerpen, waarvan de kosten worden afgedekt binnen de reeds beschikbare budgetten. Deze zaken/onderwerpen kunnen dus worden uitgevoerd zonder extra budget ten laste van de begroting/exploitatie. Categorie D. De zaken/onderwerpen binnen deze categorie verlopen budgettair neutraal en vragen geen extra budget ten laste van de begroting/exploitatie. Categorie E. In deze categorie gaat het om zaken/onderwerpen die naar onze mening uitgevoerd moeten worden, omdat voldaan wordt aan de zogenaamde drie O’s: onvoorzienbaar, onvermijdbaar, onuitstelbaar. Onder deze categorie valt een breed scala aan onderwerpen. Deze zaken/onderwerpen vragen extra budgetruimte voor 2010 en volgende jaren. Categorie F. Hierbij gaat het om zaken/onderwerpen die voortvloeien uit reeds genomen besluiten. Ook deze zaken/onderwerpen vragen om extra budgetruimte voor 2010 en volgende jaren. Categorie G. Ook binnen deze categorie valt een breed scala aan onderwerpen. Het gaat hierbij om zaken/onderwerpen, die budgetruimte vragen, waarvan wij vinden dat ze bestuurlijk weliswaar wel wenselijk zijn, maar waarvoor geen dekking/budgettaire ruimte voor 2010 en volgende jaren aanwezig is. Voor de zaken/onderwerpen die binnen deze categorie vallen, zullen door de gemeenteraad keuzes moeten worden gemaakt. Categorie H. Binnen deze categorie vallen de zaken/onderwerpen die gedurende het gelopen interne voorbereidingsproces van de Kadernota zijn komen te vervallen.

Kadernota 2010

4

Voor de inzichtelijkheid voegen wij deze categorie toch toe. Binnen uw kaderstellende bevoegdheden kunt u immers altijd nog beslissen dat een zaak/onderwerp binnen deze categorie alsnog moet worden toegevoegd c.q. uitgevoerd. Categorie I. Bij deze categorie gaat het om de kapitaallasten van enkele investeringen, die niet onder een van de voorgaande categorieën zijn ingedeeld. Deze investeringen vragen voor de komende jaren budgetruimte. De kapitaallasten van investeringen die onder een van de voorgaande categorieën vallen, zijn in die betreffende categorie (afzonderlijk) opgenomen. Tenslotte is er een overzicht per categorie van alle gewenste investeringen opgesteld. Al deze overzichten zijn als bijlagen aan de Kadernota toegevoegd. Binnen de categorieën is een onderscheid gemaakt tussen incidenteel en structureel. In deze Kadernota gaat het, wat het financiële kader betreft, om de zaken/onderwerpen die structureel budget vragen voor 2010 en volgende jaren. De zaken/onderwerpen die incidenteel budget vragen, komen terug bij de aanbieding van de concept begroting 2010. Dan is er ook inzicht in het totale budget dat voor incidenteel beschikbaar is, zodat op dat moment de afweging door u plaats kan vinden welke incidentele zaken/onderwerpen voor 2010 worden uitgevoerd. Er is ook een relatie met de bestuursrapportage 2009-1. Zaken/onderwerpen die vanuit 2009 een structurele doorwerking hebben, zijn in de Kadernota 2010 verwerkt. De economische recessie/kredietcrisis gaat ook aan Grave niet voorbij. Voor de ontwikkelingen rond de algemene uitkering uit het gemeentefonds verwijzen wij u naar de afzonderlijke paragraaf. Ook hebben wij een paragraaf toegevoegd over de kredietcrisis en het beheer op orde. Hoe lees ik de cijfers? Positief / negatief In verband met de aansluiting op de brongegevens van de financiële administratie worden in deze kadernota lasten, uitgaven en nadelen positief vermeld (+ of blanco) en baten, inkomsten en voordelen negatief (-/-). In sommige gevallen worden, ter verduidelijking van de cijfers, de letters V en N gebruikt waarbij V = voordeel of voordelig saldo en N = nadeel of nadelig saldo. Voor- en nadelen in beschrijvende teksten worden vaak met ‘voordeel’ of ‘nadeel’ aangegeven, waarbij het + of – teken meestal niet wordt gebruikt. Afronding Bij presentaties in duizendtallen kunnen afrondingsverschillen ontstaan bij bedragen of bij de tellingen. Hoe lees ik de bijlagen? De bijlagen zijn gebruikt als basis voor de kadernota en bevatten (relatief) gedetailleerde (achtergrond) informatie. In de bijlagen zijn per categorie de mutaties t.o.v. de programmabegroting 2009 uiteengezet. In het geval van stijging van kosten zijn de mutaties positief (+ of blanco) opgenomen en in het geval van dalingen negatief (-/-). In het geval van stijging van inkomsten zijn de mutaties negatief (-/-) opgenomen en in het geval van dalingen positief (+ of blanco).

Kadernota 2010

5

1.

Aanbiedingsbrief

Geachte leden van de raad, Inleiding Hierbij presenteren wij u de kadernota 2010. De kadernota 2005 was de laatste aan u gepresenteerde kadernota. Doel De kadernota heeft tot doel de raad in staat te stellen om zijn budgettaire taak te vervullen. De kadernota is het middel om het politieke debat in de gemeenteraad te voeren over de prioriteiten die de gemeente Grave voor zichzelf voor de periode 2010-2013 stelt. De raad stelt in het voorjaar de prioriteiten via de Kadernota vast en geeft daarmee het college mandaat deze hoofdlijnen te verwerken in een aan de gemeenteraad aan te bieden programmabegroting 2010 (najaar 2009). Zoals vermeld is dit de eerste kadernota sinds 2005 die aangeboden wordt. Op basis van de ervaringen die we met deze kadernota opdoen zal deze verder worden doorontwikkeld. Opzet De kadernota is een momentopname. Naderhand kunnen zich nieuwe feiten of omstandigheden voordoen die leiden tot een andere uitkomst. In deze kadernota zijn de consequenties van de meicirculaire van het gemeentefonds verwerkt. In 2010 zijn de financiële consequenties hiervan verwerkt in het saldo. Voor 2011 t/m 2013 zijn deze consequenties inzichtelijk gemaakt maar (nog) niet verwerkt in de saldi. Bij het opstellen van de kadernota wordt op basis van de huidige inzichten in beeld gebracht welk nieuw beleid en investeringsprojecten de komende jaren spelen en welke financiële en personele middelen daarvoor nodig zijn. De kadernota is ook een resultante van het afgelopen jaar. Een jaar waarin allerlei nieuwe initiatieven zijn ontstaan, voornemens zijn geuit en nieuwe wet- en regelgeving is vastgesteld. Al deze ontwikkelingen zijn vertaald naar voorstellen voor nieuw beleid en investeringsprojecten. Deze voorstellen hebben wij besproken, waarbij nut, noodzaak en prioriteit van het nieuwe beleid aan de orde zijn gekomen. Daarnaast hebben wij investeringsprojecten die voor een belangrijk deel hun basis vinden in het coalitieprogramma 20062010 meegenomen in deze kadernota. Op basis van de zo tot stand gekomen lijst hebben wij binnen de financiële uitgangspunten en randvoorwaarden, de voorstellen zoals opgenomen in deze Kadernota vastgelegd. Het uitgangspunt van een sluitende begroting was daarbij steeds aanwezig. Opbouw Deze kadernota geeft in de hoofdstukken de financiële opbouw aan, vanuit het verleden, het voorgestelde beleid en de gevolgen daarvan.

Kadernota 2010

6

Bestuurlijke procesgang De procedure van de bestuurlijke behandeling van de kadernota 2010 is als volgt: Behandeling in MT / B&W e Behandeling in B&W (2 maal) Verzending naar raadsleden Technische toelichting Voorbereidende raadsvergadering Besluitvormende raadsvergadering

2 juni 2009 23 juni 2009 25 juni 2009 25 juni 2009 7 juli 2009 14 juli 2009

Grave, 23 juni 2009 BURGEMEESTERS EN WETHOUDERS VAN GRAVE; De secretaris, De burgemeester, G.J.A.F. Hubers W.J.G. Delissen-van Tongerlo

Kadernota 2010

7

2.

Samenvatting

2.1

Uitkomst Kadernota 2010

In onderstaand overzicht zijn de structurele budgetvragen per categorie opgenomen.

Nr. Omschrijving

Cat. Cat.

Saldo programmabegroting 2009 na begrotingswijzigingen Categorie A - Meer inkomsten / minder uitgaven 1 Totaal beschikbaar bij kadernota 2010

A

Cat. B

Categorie B - uitgaven t.l.v. beheerplannen Dekking uit beheerplannen Categorie C - uitgaven t.l.v. bestaande budgetten Dekking uit bestaande budgetten 2 Budgettair neutrale voorgestelde uitgaven

C

Categorie E - (onvoorzienbaar, onvermijdbaar, onuitstelbaar) Categorie F - College- en raadsbesluiten Categorie I - Kapitaallasten investeringen 3 Budgettair noodzakelijke uitgaven 4 Bestuurlijk wenselijk

2010

2011

2012

2013

2010 -213.655 -465.883 -679.538 v

2011 -71.345 -482.623 -553.968 v

2012 -68.845 -491.598 -560.443 v

2013 -68.845 -493.398 -562.243 v

2010 365.705 -365.705 149.293 -149.293 0

2011 379.801 -379.801 160.324 -160.324 0

2012 379.165 -379.165 160.355 -160.355 0

2013 456.877 -456.877 159.888 -159.888 0

Cat. E F I

2010 549.616 28.107 0 577.723 n

2011 519.070 36.439 11.520 567.029 n

2012 529.615 47.650 11.520 588.785 n

2013 541.209 53.983 11.520 606.712 n

G

571.795 n

617.548 n

622.298 n

477.038 n

5 Totale budgetvraag cat. E+F+G+I

1.149.518 n 1.184.577 n 1.211.083 n 1.083.750 n Cat.

Totale budgetvraag exclusief G: (E+F+I) = (3) Totaal beschikbaar budget (1) Saldo kadernota 2010

2010 577.723 -679.538 -101.815 v

2011 567.029 -553.968 13.061 n

2012 588.785 -560.443 28.342 n

2013 606.712 -562.243 44.469 n

6 Effecten mei-circulaire gemeentefonds

in saldo

n

236.000 n

416.000 n

510.000 n

7 Financiele effecten Samenwerking Land van Cuijk

in saldo

n

87.700 n

22.700 n

-23.400 v

-101.815 v

336.761 n

467.042 n

531.069 n

Beschikbaar voor bestuurlijke wensen v = voordeel; n = naadeel

Uit dit overzicht blijkt dat er voor het jaar 2010 een bedrag van € 679.538 beschikbaar is (saldo vanuit de programmabegroting 2009 na begrotingswijzigingen + het bedrag uit categorie A “Meer inkomsten/minder uitgaven”). Bij de budgetvragen gaat het om een bedrag van € 577.723, te weten € 549.616 vanuit categorie E “Voldoen aan de 3 O’s; € 28.107 vanuit categorie F “College- en raadsbesluiten” en voor 2010 geen budgetvraag vanuit categorie I “Kapitaallasten”, omdat de kapitaallasten van de gewenste investeringen pas in 2011 beginnen te lopen. Dit resulteert in een restant budget van € 101.815. Dit voordelig saldo kan worden ingezet om zaken/onderwerpen uit categorie G “Bestuurlijk wenselijk, maar geen dekking” uit te voeren. Bij categorie B “Dekking ten laste van beheerplannen” en categorie C “Dekking binnen bestaande budgetten” gaat het om budgettair neutraal voorgestelde uitgaven. Omdat de categorieën D “Budgettair neutraal” en H “Geschrapte onderwerpen” geen budget vragen, zijn deze niet in bovenstaand overzicht opgenomen.

Kadernota 2010

8

2.2

Ontwikkelingen gemeentefonds

De meicirculaire heeft voor de nodige onrust binnen de gemeenten gezorgd. Op het recente VNG-congres is een motie aangenomen, waarin aan het bestuur van de VNG is opgedragen om op korte termijn in overleg te treden met het Rijk om aanvullende afspraken te maken over de periode na 2011, met als uitgangspunt dat niet verder gekort wordt op het gemeentefonds na 2011. Voor Grave zien de effecten van de meicirculaire er als volgt uit: e -2009 € 109.000 negatief (verwerkt in de 1 Burap 2009) -2010 € 75.000 negatief (verwerkt in de Kadernota 2010) -2011 € 236.000 negatief (nog niet verwerkt in de Kadernota 2010) -2012 € 416.000 negatief (nog niet verwerkt in de Kadernota 2010) -2013 € 510.000 negatief (nog niet verwerkt in de Kadernota 2010) Bij de berekening van de algemene uitkering is voor het aantal bijstandsgerechtigden de landelijke tendens aangehouden, te weten een stijging van 40 % voor de komende jaren. Anders zouden de negatieve effecten voor de uitkeringen uit het gemeentefonds nog groter zijn. Ambtelijk telefonisch overleg met de provincie Noord-Brabant op 12 juni 2009 heeft opgeleverd dat de provincie het standpunt huldigt om voor de meerjarenraming alleen een sluitende jaarschijf 2010 te presenteren. Vergelijkbaar met het standpunt van de provincie Gelderland. Dit standpunt wordt in Den Bosch nog intern kort gesloten en wij worden geïnformeerd als hiervan afgeweken dient te worden. Wij stellen voor om voor de negatieve effecten voor de jaren 2011 t/m 2013 nu nog geen dekking te zoeken. In de motie van het VNG-congres is het bestuur van de VNG opgedragen om voor 1 november 2009 duidelijkheid aan de leden te verstrekken over de uitkomsten van het overleg met het Rijk. Wij zullen deze ontwikkelingen blijven volgen, en bij de behandeling van de begroting 2010 de laatste stand van zaken bekijken en dan nagaan of er nog steeds sprake is van negatieve effecten.

2.3

Rentevergoeding grondexploitaties

De algemene dienst treedt op als financier voor de grondexploitaties. Met andere woorden: de algemene dienst leent geld aan de grondexploitaties en ontvangt hiervoor een vergoeding. Vanuit het oogpunt van onzekerheid rond de ontwikkeling van de grondexploitaties is hiervoor vanuit het voorzichtigheidsprincipe een beperkt structureel bedrag in de begroting opgenomen. In de begroting 2009 is een structureel bedrag van € 80.000 opgenomen. Jaarlijks vergoedt de grondexploitaties een hoger bedrag aan de algemene dienst. Dit wordt dan in de jaarrekening verantwoord onder incidentele rente. Uitgaande van de huidige boekwaarde van de complexen ( € 7.500.000), moet de grondexploitaties jaarlijks een bedrag van € 318.000 aan rente vergoeden aan de algemene dienst. In de meerjarenbegroting is voor 2010 een rentevergoeding van € 65.000 opgenomen en voor 2011 t/m 2013 een bedrag van € 50.000. Met in acht name van enige benodigde reserve (een bedrag van € 50.000) is nu voor 2010 een bedrag van € 203.000 extra aan rentevergoeding opgenomen, en voor de jaren 2011 t/m 2013 een bedrag van 218.000. Wanneer de grondexploitaties zich positief gaan ontwikkelen, kan het door de algemene dienst uitgeleende bedrag van € 7.500.000 worden afgelost waardoor dit bedrag vervolgens weer rente op zal brengen. Het structureel opnemen van deze rentecomponent in de begroting is dus in lijn met het voorzichtigheidsprincipe. In de exploitatieopzetten van de grondexploitaties is al rekening gehouden met een bedrag van € 318.000, zodat dit binnen de grondexploitaties niet tot “extra” uitgaven leidt.

Kadernota 2010

9

2.4

Beleggingen

Naar aanleiding van de kredietcrisis zijn de beleggingen van Grave onder de loep genomen. Een eerste scan laat nu zien dat er sprake is van een tekort bij de structurele renteopbrengsten (ten opzichte van de structureel geraamde rente-inkomsten in de begroting) en een overschot bij de incidentele renteopbrengsten. Het structurele tekort moet structureel worden afgedekt. Dit is verwerkt in deze Kadernota. Voor 2010 gaat het om een bedrag van € 26.965. Het incidentele overschot kan worden ingezet voor incidentele uitgaven/projecten. Voor 2010 gaat het om een bedrag van € 98.970. Het totaal aan beschikbare incidentele middelen zal bij de aanbieding van de begroting 2010 inzichtelijk worden gemaakt. Op dat moment kunt u de afweging maken welke incidentele zaken/onderwerpen in 2010 uitgevoerd kunnen worden. 2.5

Budgetvragen per categorie

Wat het structurele deel van de budgetvragen betreft is voor 2010 het volgende te melden: Categorie A “meer inkomsten/minder uitgaven” levert een budgetruimte op van € 465.883. Dit bedrag kan dus ingezet worden voor de dekking van andere zaken/onderwerpen. Binnen categorie B “Dekking ten laste van beheerplannen” gaat het om een budget van € 365.705. Dit bedrag wordt gedekt binnen de bestaande beheerplannen. De zaken/onderwerpen binnen deze categorie kunnen uitgevoerd worden zonder dat (direct) extra budget gevraagd wordt ten laste van de exploitatie/begroting. Bij categorie C “Dekking binnen bestaande budgetten” gaat het om een bedrag van € 149.293. Voor de uitvoering van de zaken/onderwerpen binnen deze categorie is geen extra budget nodig ten laste van de exploitatie/begroting. Categorie D “budgettair neutraal” vraagt uiteraard geen budget. De zaken/onderwerpen binnen categorie E “Voldoen aan de 3 O’s” vragen een budget van € 549.616. In de Kadernota 2010 zijn deze zaken/onderwerpen als budgetvragen verwerkt. Ook de collegebesluiten binnen categorie F “College- en raadsbesluiten” zijn als budgetvragen in de Kadernota verwerkt. Hierbij gaat het om een bedrag van € 28.107. Categorie G “Bestuurlijk wenselijk, maar geen dekking” levert een budgetvraag op van € 571.795. De zaken/onderwerpen in deze categorie zijn niet verwerkt in deze Kadernota. De gemeenteraad moet hierover een besluit nemen. In categorie H “Geschrapte onderwerpen” zijn de zaken/onderwerpen vermeld die tijdens de interne voorbereiding van de Kadernota zijn vervallen. Hiervoor vindt geen budgetvraag plaats, maar de vervallen zaken/onderwerpen leveren ook geen budgetruimte op, omdat het om nieuwe zaken/onderwerpen gaat, die nog niet eerder in de begroting zijn opgenomen. Categorie I “Kapitaallasten” vraagt voor 2010 geen budget. De betreffende kapitaallasten beginnen vanaf 2011 te lopen. De effecten van de ontwikkelingen van de algemene uitkering uit het gemeentefonds zijn voor 2010 opgenomen in categorie E “Voldoen aan de 3 O’s”. Tenslotte zijn er nog afzonderlijke budgetten opgenomen in het kader van de financiële effecten van de Samenwerking Land van Cuijk. Voor een toelichting hierop wordt verwezen naar de paragraaf “Organisatieontwikkeling, sturing en bedrijfsvoering”.

Kadernota 2010

10

3.

Vertrekpunt

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het vertrekpunt voor de Kadernota 2010. Het financiële vertrekpunt is gebaseerd op de volgende gegevens: • de meerjarenbegroting 2009-2012; • de doorgevoerde begrotingswijzigingen. Daarnaast wordt kort ingegaan op de niet-financiële ontwikkelingen binnen de organisatie.

3.1

Financiële ruimte meerjarenbegroting 2009-2012

Twee keer per jaar, bij de Kadernota en bij de begroting, wordt het financiële perspectief geactualiseerd. Bij deze Kadernota wordt het laatst gepresenteerde financiële perspectief, dat van de begroting 2009, geactualiseerd.

Programmabegroting 2009 na de eerste begrotingswijziging:

Programmabegroting 2009 Lasten Baten Subtotaal Doorbelasting Resultaat voor winstbestemming Mutaties reserves Resultaat na winstbestemming

Categorie V/N

V

2010 V/N 26.669.233 -26.474.388 194.845 0 194.845 -412.650 -217.805 V

2011 V/N 27.055.689 -26.408.061 647.628 0 647.628 -721.733 -74.105 V

2012 V/N 26.624.480 -26.333.061 291.419 0 291.419 -363.024 -71.605 V

2013 V/N 26.624.480 -26.333.061 291.419 0 291.419 -363.024 -71.605 V

Begrotingswijzigingen 2009 o.b.v. raadsbesluiten

V

4.150 N

2.760 N

2.760 N

2.760 N

Programmabegroting 2009 (na begrotingswijzigingen)

V

-213.655 V

-71.345 V

-68.845 V

-68.845 V

Tabel 2.1: Programmabegroting 2009 na begrotingswijziging

3.2

Resultaat jaarrekening 2008

Het jaarresultaat 2008 sluit met een negatief exploitatiesaldo van € 427.000. De stand van de vrij besteedbare algemene reserve per 31 december 2008 bedraagt € 917.648. Per 1 januari 2009 is de stand van deze vrij besteedbare algemene reserve na verplichtingen € 130.000 negatief. Daarnaast beschikt de gemeente nog over een algemeen weerstandsvermogen van € 1.000.000. In de jaarrekening 2008 is een doorkijk gegeven naar het saldo van de vrij besteedbare algemene reserve per begin juni 2009. De stand begin juni 2009 bedraagt € 1.833.944. De stand van de algemene reserve van de grondexploitatie bedraagt per 31 december 2008 € 350.570 negatief. Per 1 januari 2009 is de stand van de algemene reserve van de grondexploitatie na verplichtingen € 458.404 negatief. Het weerstandsvermogen van de grondexploitatie bedraagt per 31 december 2008 € 453.780.

Kadernota 2010

11

3.3

Organisatieontwikkeling, sturing en bedrijfsvoering

3.3.1

Samenwerking Land van Cuijk

Gedurende 2009 zullen de geplande samenwerkingsverbanden binnen ‘Samenwerking Land van Cuijk’ gestalte krijgen. Ten behoeve van deze samenwerking heeft de gemeenteraad van Grave in april 2009 ingestemd met de oprichting van een gemeenschappelijke regeling. Betreft de start van de navolgende organisatieonderdelen: • Sociale Zaken gaat onderdeel uitmaken van de Intergemeentelijke Sociale Dienst; • ICT gaat onderdeel uitmaken van het Regionaal Dienstencentrum ICT; • Personeelszaken gaat onderdeel uitmaken van de Personeelsdienst Land van Cuijk. In 2010 zal de samenvoeging van WOZ/belastingen verder worden voorbereid. Deze samenwerking is voorzien in 2011. De basis voor deze samenwerking is het fysiek samenvoegen van medewerkers van het betreffende onderdeel van elke gemeente. Hiertoe is eerder door de medezeggenschapsorganen een sociaal statuut geaccordeerd en zullen gedurende de 1e helft van 2009 de arbeidsvoorwaarden voor alle gemeentelijke medewerkers geharmoniseerd worden. Arbeidsvoorwaarden verschillen per gemeente. Door deze harmonisatie zullen voor de gemeente Grave extra kosten zichtbaar worden die thans niet van toepassing zijn op de Graafse arbeidsvoorwaarden. Zo zullen binnen een overgangsmodel van ± 4 jaar reiskosten woon-werkverkeer hun intrede doen. Op zich een verdedigbare kostenpost gezien de krappe arbeidsmarkt waarbij het al dan niet hanteren van reiskosten woon-werkverkeer een extra gegeven kan zijn kwaliteit aan te trekken. Daarnaast zullen de extra uren a.g.v. eerder overeengekomen bovengemeentelijke verlofuren verrekend worden op individuele basis en zullen deze uren worden verrekend in een persoonlijke ‘rugzak’ op basis waarvan de individuele medewerker arbeidsvoorwaardelijke zaken kan ‘inkopen’. Deze harmonisatie van arbeidsvoorwaarden betekent in de praktijk dat er met ingang van 2010 extra budget nodig zal zijn ter compensatie van deze extra kosten. Voor 2010 € 42.000, voor 2011 € 44.000, voor 2012 € 48.000 en voor 2013 € 58.000. Deze budgetvragen zijn opgenomen in categorie E “Voldoen aan de drie O’s”. De stellige verwachting is dat door de efficiency effecten van de samenwerking, deze extra kosten binnen de reguliere personeelskostenbegroting gecompenseerd zullen worden. Het bovenstaande geeft de stand van zaken weer per begin juni 2009. Verder speelt in het kader van de Samenwerking Land van Cuijk nog het aandachtspunt van de zogenaamde desintegratiekosten. Kort samengevat komt dit er op neer, dat de gemeenten met kosten van overhead (o.a. huisvesting, ICT, maar links en rechts ook vrijvallende snipperuren op het gebied van ondersteuning/dienstverlening) worden geconfronteerd doordat medewerkers elders in het Land van Cuijk worden gehuisvest. Als dit niet gecompenseerd wordt door huisvesting van “nieuwe” medewerkers vanuit de andere vier gemeenten, blijven de kosten van overhead e.d. voor rekening van de betreffende gemeente komen. Meerdere factoren en kostenaspecten spelen hierbij een rol. Een oplossing voor dit aandachtspunt kan gevonden worden in de zogenaamde “gedwongen winkelnering”. Dit houdt onder andere in dat leegkomende werkplekken gevuld worden door “nieuwe” medewerkers van andere gemeenten en dat de nieuwe gemeenschappelijke regeling diensten e.d. inkoopt bij de vijf gemeenten. Als dit voor 100 % gerealiseerd wordt, worden de desintegratiekosten genivelleerd. Voorlopig gaan wij er van uit dat de gedwongen winkelnering voor 50 % kan worden gerealiseerd. Voor Grave ligt het break-evenpoint dan in 2013. Vanuit dit uitgangspunt is er voor Grave in 2010 nog een nadeel van € 14.200, in 2011 van € 87.700 en in 2012 van € 22.700. In 2013 en 2014 is sprake van een voordeel van € 23.400. Deze bedragen hebben wij opgenomen in deze Kadernota. Nogmaals willen wij benadrukken dat het hierbij om een aanname gaat, naar de stand van zaken begin juni 2009.

Kadernota 2010

12

3.3.2

Interne personele aangelegenheden

De organisatie komt in 2009 in beweging. Het traject tot aanpassing van de organisatie is in april 2009 ingezet. Het is te verwachten dat in een dergelijk aanpassingsproces knelpunten worden gesignaleerd op het gebied van Personeel & Organisatie. Knelpunten die bij voorkeur binnen de organisatie zelf opgelost moeten worden. Indien dat niet (meer) mogelijk is, zal er behoefte zijn aan het beschikbaar hebben van middelen ten behoeve van een ‘flankerend personeelsbeleid’. Ten behoeve van dit beleid voorzien wij de komende 3 jaar een behoefte aan extra middelen ten bedrage van € 150.000 per jaar, zijnde 3% van de huidige gemeentelijke loonsom. De verdere professionalisering van de organisatie vraagt om een gestructureerde wijze van opleiden en begeleiden van de medewerkers. Klantgerichtheid, integraal werken en een projectmatige benadering van (beleids)vraagstukken zijn speerpunten van de organisatie die, uitgaande van de huidige IST situatie, veel aandacht vragen om de gewenste SOLL situatie te bereiken. Daarom is buiten het reguliere budget in de begroting, additioneel behoefte aan een extra integraal opleidingsbudget van € 50.000 per jaar voor de komende 3 exploitatiejaren. Omdat de budgetvragen het beschikbare budget voor dekking overschrijden, hebben wij de vraag om extra opleidingsbudget op genomen in categorie C “Dekking binnen bestaande budgetten”. De budgetvraag voor ‘flankerend personeelsbeleid’ hebben wij ingedeeld in categorie G “Bestuurlijk wenselijk, maar geen dekking”. Het risico van het niet beschikbaar stellen van deze budgetten is dat knelpunten die gedurende de komende tijd tijdens het verander- en professionaliseringsproces ontstaan, niet adequaat kunnen worden opgelost.

3.3.3

Doorontwikkeling dienstverlening

Gemeenten moeten in 2015 het zogenaamde voorportaal van de overheid vormen. Dit betekent dat de burger voor alle vragen op het gebied van de overheid (het Rijk, de Provincie, de Gemeente, het Waterschap etc.) bij de gemeente terecht kan. Hiertoe moet de gemeente een zogenaamde Klant Contact Centrum (KCC) inrichten. Hoewel we al goed op weg zijn met onze publieksbalie moeten er de komende jaren ook in onze gemeente nog forse stappen gezet worden. In samenwerking met de andere gemeenten in het Land van Cuijk worden al diverse activiteiten ondernomen op het gebied van ICT-infrastructuur (inrichting mid-office). Hiervoor zijn in het ICT beheerplan middelen opgenomen. Waarin dit beheerplan niet voorziet is de verdere visie-ontwikkeling en het in beeld brengen van de consequenties voor de manier van werken in de eigen organisatie. Veel werkprocessen zullen anders ingericht gaan worden. Voor deze activiteiten en voor het monitoren van- en inspelen op de ontwikkelingen op landelijk niveau is het nodig om een projectgroep in het leven te roepen, bestaande vooral uit eigen medewerk(st)ers. Op afroep kan externe expertise worden ingeschakeld voor heel specifieke vraagpunten. Vanaf 2010 tot 2014 dient hiervoor een bedrag van € 50.000 per jaar te worden gereserveerd. Dit bedrag kan worden ingezet ter compensatie van de uren die de leden van de projectgroep aan dit project zullen besteden.

Omdat de budgetvragen het beschikbare budget voor dekking overschrijden, hebben wij deze budgetvraag ondergebracht in categorie G “Bestuurlijk wenselijk, maar geen dekking”. Het risico van het niet beschikbaar stellen van dit budget is dat de gemeente Grave niet op tijd is voorbereid op de ontwikkelingen die ons voor 2015 te wachten staan en dus achterblijft bij de dienstverlening aan onze inwoners.

Kadernota 2010

13

3.3.4

Kostendekkende tarieven (notitie kostenverhaal)

In de loop van 2009 zal een notitie kostenverhaal worden opgesteld. Onderwerpen die daarin aan de orde komen zijn: • •

•

De dekkingspercentages die gewenst zijn voor de diverse soorten heffingen en rechten; De wijze van kostentoerekening aan de diverse heffingen en rechten. Dit houdt ook verband met andere onderzoeken en notities die in het kader van “beheer op orde” zijn aangekondigd, zoals de toerekening van rentelasten en het opstellen van een nieuwe kostenverdeelstaat voor de personeelslasten inclusief overhead. Over die onderwerpen zal eerst duidelijkheid nodig zijn; De snelheid waarmee wordt toegegroeid naar de vastgestelde gewenste dekkingspercentages.

Wij verwachten dat de uitgangspunten uit deze notitie verwerkt kunnen worden in de begroting 2011.

3.3.5

Regiomagazine

In 2009 is een budget opgenomen voor het Regiomagazine voor de duur van 1 jaar. Na dit jaar zal een evaluatie plaatsvinden en bekeken worden of het Regiomagazine nog verder wordt uitgegeven. De financiële bijdrage is voor de komende jaren nog niet bekend, dit zal na de evaluatie gestalte krijgen.

3.3.6

Grondexploitaties

Herziening grondexploitaties 2009 In afwijking van wat vorig jaar is aangekondigd in het ‘Overzicht Herziening grondexploitaties Grave 2008’ (1x per jaar herziening), is er toch voor gekozen om vanaf 2009 de grondexploitaties 2x per jaar te herzien. De eerste herziening zal plaatsvinden bij de jaarrekening (of in de eerste raadsvergadering daarna) en de tweede bij de begroting. De herziening betreft de wijzigingen die zijn opgetreden in 2008. De verantwoording middels een analyse van de uitgaven en inkomsten van het voorgaande jaar, is afzonderlijk bij de jaarrekening 2008 weergegeven. Verbeterproces projecten Begin 2009 is ook gestart met een ontwikkelingsproces van de projecten. Dit proces moet leiden tot een uniforme projectstructuur en –aanpak en wijziging in de opbouw van de projecteninformatie van alle gemeentelijke projecten, een daarop aansluitende financiële structuur in het financiële pakket en een algehele herziening van de huidige grondexploitaties o.a. naar aanleiding van recente (maatschappelijke en markt-) ontwikkelingen. Door deze fundamentele aanpak wordt de sturing en beheersing sterk verbeterd, mits alle bouwstenen uit dit proces ook dagelijks worden gebruikt en als basis dienen voor het afleggen van verantwoording. Het inbedden van deze procesveranderingen in de organisatie is dan ook zeer belangrijk. De nieuwe opbouw van projecten en informatie zal naar verwachting in de loop van 2009 kunnen worden toegepast bij de herziening van de grondexploitaties voor de begroting 2010.

Kadernota 2010

14

4.

Financieel kader en uitgangspunten

4.1

Financieel kader

De middelen zijn beperkt. De financiële vertaling van alle politieke wensen en budgetvragen vanuit de ambtelijke organisatie overstijgt de financiële ruimte. Het is daarom van belang evenwichtige keuzes te maken die gericht zijn op continuïteit en een meerjarig financieel stabiele situatie. Een van de uitgangspunten van de Kadernota is dan ook het verder op orde brengen van de financiële positie van de gemeente Grave (zie paragraaf 7 ‘Kredietcrisis/Beheer op orde’). Gelet op de huidige financiële situatie is een koerswijziging noodzakelijk. Om dit tot uitvoering te kunnen brengen is o.a. een heroverweging van het ambitieniveau en van de investeringen nodig. Verder moeten projecten rendabel gemaakt worden c.q. minder verliesgevend en nieuw beleid alleen opgenomen worden indien hiervoor ruimte kan worden gecreëerd binnen een sluitende begroting. Deze ruimte kan ontstaan door een toename van de middelen of eigen incidentele besluitvorming. Inruilen van oud voor nieuw beleid en subsidieverwerving zijn ook mogelijkheden om ruimte te creëren binnen de begroting. Het verminderen van uitgaven voor bestaand beleid (het beïnvloedbare beleid) is ook een manier om ruimte te creëren. Een belangrijk aspect van de financiële positie is de algemene reserve en de reserve van het grondbedrijf. Deze zullen in de komende periode op het gewenste niveau gebracht en gehouden worden. Vrijvallende voorzieningen binnen het grondbedrijf, doordat onrendabele projecten worden heroverwogen en herzien, moeten ten gunste komen van de reserve van het grondbedrijf. Dit geldt niet voor de extra dotatie uit de algemene reserve van de algemene dienst aan de voorziening verliesgevende complexen van de grondexploitaties van € 8.000.000. Dit bedrag zal eerst teruggestort moeten worden in de algemene reserve van de algemene dienst. Nieuwe plannen worden alleen in ontwikkeling genomen als deze een positief resultaat hebben. Al deze maatregelen moeten ervoor zorgen dat er voor de volgende bestuursperiode ruimte is voor nieuw beleid. Teneinde een beleidscyclus te creëren waarbij in iedere jaarschijf ruimte ontstaat voor nieuw beleid, dient nieuw beleid in deze Kadernota ook eindig te zijn (dat wil zeggen voor een periode van een aantal jaren).

4.2

Uitgangspunten

Hieronder staan de belangrijkste uitgangspunten voor het opstellen van de Kadernota 2010 en programmabegroting 2010. Algemeen: Basis voor de opstelling van de begroting 2010 is het bestaande en aanvaarde beleid en de door de gemeenteraad op 11 november 2008 voor de jaarschijf 2010 van de meerjarenramingen 2009-2012 vastgestelde uitgangspunten. Daarnaast wordt rekening gehouden met de door de raad vastgestelde begrotingswijzigingen tot en met de raadsvergadering van 14 juli 2009. Duale begrotingsdocumenten: De uitgangspunten, zoals deze hier worden geformuleerd, zullen als basis dienen om zowel de productenraming als de programmabegroting op te stellen. De raad stelt de programmabegroting 2010 vast en het college van B&W de productenraming 2010. Toerekening (verdeling) van de apparaatskosten: In het kader van “financiën op orde” wordt in de loop van 2009 gestart met het opstellen van een nieuwe kostenverdeelstaat. Deze verdeelstaat is de basis voor de doorberekening van de salariskosten en de overheadkosten aan de beheersproducten. Deze wordt geëffectueerd in de Kadernota/Begroting 2011.

Kadernota 2010

15

Output - gegevens: De ramingen worden met relevante prestatiegegevens (hoeveelheden maal tarieven) en kengetallen onderbouwd c.q. aangevuld. Dit is een groeiproces dat in iedere volgende begroting verder uitgebouwd wordt. Personeelsformatie: Hierbij is het uitgangspunt de door de raad bij de begroting 2009 goedgekeurde formatie en de hierop nadien vastgestelde wijzigingen. Loonkosten: De basis voor de loonstijging in 2010 is als volgt: • Er wordt uitgegaan van het salarispeil conform de begroting 2009 (inclusief bestaande eindejaarsuitkering) en voor 2010 verhoogd met 1,5% (conform de inschattingen zoals opgenomen in de meicirculaire 2009) en met de periodieke verhogingen (anciënniteiten) voor 2009 en 2010. Voor het jaar 2009 wordt uitgegaan van de situatie per 1 februari 2009. De huidige CAO loopt af op 1 juni; • Voor de periode 1 juni 2009 - 1 januari 2010 wordt uitgegaan van 1% loonstijging (sluit aan bij stijgingspercentage voor 2009 zoals in de begroting 2009 werd gebruikt); • Naast de directe loonkosten stijgen ook enkele premies. De ABP-premie stijgt in 2010 met 2% (inschatting) en vanaf 1 juli 2009 met 1%. Deze stijgingen zijn verwerkt in de hierboven genoemde stijgingen voor 2009 (1%) en 2010 (1,5%). Dit betekent in totaliteit een stijging van de loonkosten met 2,52% ten opzichte van de werkelijke salarissen februari 2009. Uitgangspunt zijn de salarissen van februari 2009. Daar komt vanaf juni 2009 1% bij (inschatting, en is inclusief de premiestijging), dit is dan 101%. De stijging voor 2010 bedraagt 1,5% (dit is inclusief de stijging met premies), bovenop 101%. 101% verhoogd met 1,5% = 102,52%. Een stijging dus met 2,52%. Loon- en prijsstijgingen in de begroting 2010: Prijsstijgingen met betrekking tot goederen en diensten van derden worden verwerkt op basis van feitelijke ontwikkelingen i.v.m. contractuele afspraken, specifiek prijsbeleid e.d.. In alle andere gevallen kan een prijsstijging voor 2010 worden meegenomen van maximaal 0,50% (conform de inschattingen van de meicirculaire 2009) ten opzichte van de in de begroting 2009 geraamde budgetten. Stelpost nominale ontwikkeling loon- en prijsstijgingen 2011 – 2013: Voor de raming van de stelpost nominale ontwikkeling loon- en prijsstijgingen 2011 – 2013 wordt uitgegaan van een gemiddelde loon- en prijsontwikkeling van 1,25%, conform de inschattingen van de septembercirculaire 2008 (de meicirculaire 2009 noemt deze percentages niet). In de begroting 2009 werd voor het meerjarige percentage nog uitgegaan van 1,5%. Autonome groei uitgaven: Conform de vastgestelde beleidslijn en vertaling hiervan in het dekkingsplan van de begroting 2009 – 2012, wegens achterblijvende autonome groei bij het aantal woningen en inwoners, worden ook in de begroting 2010 geen budgetverhogingen meegenomen als gevolg van autonome groei (toename inwoners, bebouwing et cetera). Voorzieningen onderhoudsbeheer, instandhouding en vervanging kapitaalgoederen: Bij de ramingen van de stortingen in de voorzieningen wordt rekening gehouden met de financiële consequenties van het (vastgesteld) beleid in beheerplannen e.d.. Gemeenschappelijke regelingen en instellingen: De begrotingen of kadernota’s van de desbetreffende instellingen en de daarbij behorende adviezen van de adoptiegemeenten zijn de basis voor de ramingen in de begroting 2010. Vrijval afschrijvingen: De vrijval wordt gereserveerd voor vervangingsinvesteringen.

Kadernota 2010

16

Algemene uitkering: De raming wordt gebaseerd op de door het rijk te verstrekken gegevens bij de meicirculaire 2009. Rekening wordt o.a. gehouden met de eventuele groei van de uitkeringsbasis als gevolg van de uitbreiding van de gemeente (inwoners, woonruimten enz.). Belastingen en tarieven: Hiervoor wordt een wijziging in de systematiek voorgesteld. In de begroting 2009 werden de uitgaven verhoogd met de inflatiepercentages van de laatste septembercirculaire. De inkomsten (trendmatige verhoging van de belastingen) daarentegen werden, behalve met het ingeschatte inflatiepercentage voor het begrotingsjaar (dit is hetzelfde percentage als voor de uitgaven), ook nog verhoogd met de werkelijke inflatie van de twee jaren daarvoor, verminderd met de geraamde percentages in die jaren. Deze systematiek is de afgelopen jaren in de begroting gehanteerd. Deze systematiek heeft tot gevolg dat er voor de uitgaven- en inkomstenkant verschillende inflatiepercentages werden gehanteerd. In 2009 aan de uitgavenkant 2 % inflatie en aan de inkomstenkant 6 % inflatie. Voor de verhoging van de OZB geldt als maximum de macronorm. Voor 2009 bedraagt deze macronorm 5 %. Daarom is de OZB in 2009 met 5% verhoogd in plaats van 6%. Voor 2010 (en volgende jaren) wordt voorgesteld om het inflatiepercentage voor de uitgaven en de inkomsten hetzelfde te houden. Mocht de Kadernota of de begroting daar aanleiding toe te geven, dan dient apart (los van de inflatiepercentages) door de gemeenteraad besloten te worden tot eventuele verhoging van de OZB of andere heffingen voor de dekking van nieuw beleid of het afdichten van begrotingstekorten. Deze nieuwe systematiek verhoogt de transparantie van zowel de begroting als de besluitvorming. Hieronder worden de percentages voor 2010 en volgende jaren op basis van deze nieuwe systematiek aangegeven. a. Tarievenbeleid voor 2010: • Inflatiecorrectie: De ramingen voor de opbrengst van belastingen, retributies, tarieven van accommodaties e.d. worden voor 2010 verhoogd met een percentage om de algemene kostenstijging op te vangen. Hiervoor wordt de algemene prijsinflatie-index gehanteerd. Dit percentage wordt gesteld op 0,50%, conform de inschattingen van de meicirculaire 2009. De macronorm voor 2010 (OZB) bedraagt 4,3%; • Reinigingsheffingen, marktgelden en leges overige dienstverlenende activiteiten: Met inflatiecorrectie 2010 van 0,50%. Er wordt in de loop van 2009/2010 een notitie kostenverhaal opgesteld. Daarin zal dan door de raad vastgesteld worden wat de stijgingen vanaf 2011 zijn; • Rioolrecht: Er is op dit moment geen actueel Gemeentelijk RioleringsPlan (GRP). Dit betekent ook dat niet duidelijk is met welk percentage gefaseerd naar een volledige kostendekking toegegroeid kan worden. Vorig jaar is besloten om het rioolrecht niet te laten stijgen in afwachting van het nieuwe GRP dat eind 2008 aan de raad zou worden aangeboden. Inmiddels is de planning aangepast. Het nieuwe GRP komt eind 2009 in de raad aan de orde. Ook dan pas kan het juiste stijgingspercentage genoemd worden en kan de raad daar een besluit over nemen. Voorlopig gaan wij daarom uit van een stijging met het inflatiepercentage van 0,50%. Dit voorkomt ook een oplopende “achterstand” in de mate van kostendekking. Bij de behandeling van het nieuwe GRP eind 2009 kan dan alsnog een ander stijgingspercentage voor 2010 worden vastgesteld. b. meerjaren tarievenbeleid 2011 - 2013: Op basis van het in de meerjarenramingen opgenomen tarievenbeleid gelden naast de algemene inflatiecorrectie als bedoeld onder a voor 2011 de volgende stijgingen c.q. uitgangspunten: • Inflatiecorrectie voor lokale heffingen en tarieven van 1,5%, conform de inschattingen van de septembercirculaire 2008 (de meicirculaire 2009 noemt deze percentages niet), en de groei op basis van bestandsuitbreidingen;

Kadernota 2010

17

• •

Reinigingsheffingen, marktgelden en leges overige dienstverlenende activiteiten: tegen kostendekkende tarieven; Rioolrecht: gefaseerde groei naar kostendekkend rioolrecht conform het nieuwe Gemeentelijk RioleringsPlan (GRP) dat nu geactualiseerd wordt.

Onvoorzien: Door de provincie zijn nieuwe kaders gesteld voor het toezicht op de begrotingen van de gemeenten. Er zijn o.a. geen vaste regels meer voor de hoogte van het saldo onvoorziene uitgaven. De gemeente moet hiervoor zelf een reëel bedrag inschatten en opnemen. Wij gaan daarbij uit van de door de provincie in het verleden gehanteerde norm van 0,6% van de algemene uitkering. Dat is een bedrag van € 45.000,--. Dit is een reëel bedrag. Andere (stel)post voor onvoorzien is: • Onvoorzien nieuw beleid. Dit is een stelpost voor ontvangsten via de algemene uitkering voor specifieke doelen waarvoor nog geen beleid is vastgesteld. Het inkomstenbedrag wordt dan tijdelijk gereserveerd (gedurende 2 jaar, in afwachting van definiëren nieuw beleid) voor mogelijke uitgaven op dat beleidsterrein; • Onvoorzien loon- en prijsstijgingen. Hiervoor was in 2009 een stelpost van € 10.000,-opgenomen. Deze blijft gehandhaafd. Ruimte voor vervangings- en uitbreidingsinvesteringen en overig nieuw beleid: a. De lasten voor vervangingsinvesteringen worden in de begroting geraamd op basis van de bij de begroting 2009, als onderdeel van de meerjarenramingen, vastgestelde planning voor 2010 – 2013; b. De lasten voor nieuwe investeringen en overig nieuw beleid worden in de begroting geraamd op basis van het in de programmabegroting 2009 opgenomen nieuwe beleid 2009 en aangevuld met de lasten voortvloeiend uit de door de raad bij de Kadernota 2010 nog vast te stellen prioriteiten.

Overige financieel-technische uitgangspunten: * raming aantal inwoners per 1 januari 2010:

12.950 (1-1-2009: 12.757 + ingeschatte mutaties 2009: 193 ) * raming aantal woonruimten per 1 januari 2010: 5.664 (1-1-2009: 4914 woningen, 1 recr.won. 693 bijz. woongebouwen. mutaties 2009 plus 56) * rente investeringsprogramma : 4,25 % * rente financieringstekort (exclusief kasgeldlimiet) 4,25 % * rente over kasgeldlimiet : 4,25 % * bespaarde rente reserves : 4,25 % * Rente grondexploitatie : 4,25% * inflatietoevoeging aan reserves : 0 % (conform vastgesteld beleid) Er volgt nog een notitie over het al dan niet invoeren van een renteomslagpercentage. In de begroting 2010 komen wij met concrete voorstellen daarover. Structurele en incidentele begrotingssaldo (nieuw) In de begroting worden de structurele lasten gedekt door structurele baten. De incidentele lasten worden gedekt uit incidentele of structurele baten. De begroting en meerjarenraming moeten structureel in evenwicht zijn of overschotten laten zien. Incidenteel kunnen er overschotten of tekorten zijn. In de begroting 2010 gaan wij in een nieuwe bijlage de incidentele lasten en baten vermelden zodat daarover geen onduidelijkheid bestaat en dan kan het structurele saldo ook beter inzichtelijk worden gemaakt en worden bijgehouden gedurende het begrotingsjaar. Overzicht investeringen (nieuw) Aan de programmabegroting 2010 wordt een totaaloverzicht van de geplande investeringen toegevoegd zoals die in de begrotingsperiode 2010 – 2013 zijn opgenomen.

Kadernota 2010

18

5.

Budgettair kader 2010-2013

In dit hoofdstuk worden de financiële gevolgen van de Kadernota voor de programmabegroting 2010 – 2013 weergegeven. Deze zijn samengevat in de tabel in paragraaf 5.1. 5.1

Exploitatiebegroting

Tabel 5.1: Exploitatiebegroting Programmabegroting 2009 Lasten Baten Subtotaal Doorbelasting Resultaat voor winstbestemming Mutaties reserves Resultaat na winstbestemming

Categorie

2010 V/N 26.669.233 -26.474.388 194.845 0 194.845 -412.650 -217.805 V

Begrotingswijzigingen 2009 o.b.v. raadsbesluiten

Programmabegroting 2009 (na begrotingswijzigingen)

Nr. Omschrijving

2.760 N

2.760 N

-213.655 V

-71.345 V

-68.845 V

-68.845 V

A

Cat. B C

Categorie E - (onvoorzienbaar, onvermijdbaar, onuitstelbaar) Categorie F - College- en raadsbesluiten Categorie I - Kapitaallasten investeringen 3 Budgettair noodzakelijke uitgaven 4 Bestuurlijk wenselijk

2013 V/N 26.624.480 -26.333.061 291.419 0 291.419 -363.024 -71.605 V

2.760 N

Cat.

Categorie B - uitgaven t.l.v. beheerplannen Dekking uit beheerplannen Categorie C - uitgaven t.l.v. bestaande budgetten Dekking uit bestaande budgetten 2 Budgettair neutrale voorgestelde uitgaven

2012 V/N 26.624.480 -26.333.061 291.419 0 291.419 -363.024 -71.605 V

4.150 N

Cat.

Saldo programmabegroting 2009 na begrotingswijzigingen Categorie A - Meer inkomsten / minder uitgaven 1 Totaal beschikbaar bij kadernota 2010

2011 V/N 27.055.689 -26.408.061 647.628 0 647.628 -721.733 -74.105 V

2010

2011

2012

2013

2010 -213.655 -465.883 -679.538 v

2011 -71.345 -482.623 -553.968 v

2012 -68.845 -491.598 -560.443 v

2013 -68.845 -493.398 -562.243 v

2010 365.705 -365.705 149.293 -149.293 0

2011 379.801 -379.801 160.324 -160.324 0

2012 379.165 -379.165 160.355 -160.355 0

2013 456.877 -456.877 159.888 -159.888 0

Cat. E F I

2010 549.616 28.107 0 577.723 n

2011 519.070 36.439 11.520 567.029 n

2012 529.615 47.650 11.520 588.785 n

2013 541.209 53.983 11.520 606.712 n

G

571.795 n

617.548 n

622.298 n

477.038 n

5 Totale budgetvraag cat. E+F+G+I

1.149.518 n 1.184.577 n 1.211.083 n 1.083.750 n Cat.

Totale budgetvraag exclusief G: (E+F+I) = (3) Totaal beschikbaar budget (1) Saldo kadernota 2010

2010 577.723 -679.538 -101.815 v

2011 567.029 -553.968 13.061 n

2012 588.785 -560.443 28.342 n

2013 606.712 -562.243 44.469 n

6 Effecten mei-circulaire gemeentefonds

in saldo

n

236.000 n

416.000 n

510.000 n

7 Financiele effecten Samenwerking Land van Cuijk

in saldo

n

87.700 n

22.700 n

-23.400 v

-101.815 v

336.761 n

467.042 n

531.069 n

Beschikbaar voor bestuurlijke wensen v = voordeel; n = naadeel

Kadernota 2010

19

Kadernota 2010 incidenteel: Meer inkomsten / minder uitgaven Dekking t.l.v. beheerplannen Dekking binnen bestaande budgetten Budgettair neutraal 3 O's College- en raadsbesluiten Geschrapte onderwerpen Kapitaallasten Totaal Kadernota 2010 incidenteel (excl. categorie G) Bestuurlijk wenselijk (geen dekking)

Categorie A B C D E F H I

G

Totaal Kadernota 2010 incidenteel

2010 -101.950 46.082 80.276 0 98.840 15.643 0 0 138.891 n 185.000 323.891 n

2011 -143.970 18.650 50.000 0 10.000 11.143 0 0 -54.177 v 41.300 -12.877 v

2012 -188.970 0 50.000 0 0 6.143 0 0 -132.827 v 0 -132.827 v

Vertrekpunt Het financiële uitgangspunt van de Kadernota 2010 is de programmabegroting 2009 – 2012 inclusief de eerste begrotingswijzigingen hierop (zie ook hoofdstuk 2). Samenvattend betekent het bovenstaande voor de jaarschijf 2010 het volgende.

Beginstand begroting 2010 Toevoeging categorie A “Meer inkomsten/minder uitgaven”

€ 213.655 465.883

Totaal beschikbaar

€ 679.538

Budgetvragen: Categorie E “Voldoet aan de drie O’s” Categorie F “College- en raadsbesluiten”

€ 549.616 28.107

Totaal budgetvragen

€ 577.723

Voordelig saldo

€ 101.815

Dit voordelig saldo kan bijvoorbeeld worden ingezet om enkele zaken/onderwerpen uit categorie G “Bestuurlijk wenselijk, maar geen dekking” uit te voeren.

Kadernota 2010

20

2013 -233.970 0 0 0 0 0 0 -31.293 -265.263 v 6.300 -258.963 v

5.2

Suggesties voor dekkingsmogelijkheden.

Uit het overzicht onder 5.1 Exploitatiebegroting blijkt dat er voor de jaarschijf 2010 budgettaire ruimte is tot een bedrag van € 101.815. Aan bestuurlijke wensen (categorie G) ligt er een budgetvraag van € 571.795. De budgetvraag gaat de budgettaire ruimte dus ver te boven. Met verwerking van de gevolgen van de meicirculaire gemeentefonds en de financiële effecten van de Samenwerking Land van Cuijk lopen de tekorten in meerjarenperspectief verder op: voor 2011 € 336.761, voor 2012 € 467.042 en voor 2013 € 531.069. Zoals wij in paragraaf 2. Samenvatting hebben aangegeven, wordt voorgesteld om voor de jaren 2011 t/m 2013 nu nog geen dekking te zoeken. Hoewel misschien niet helemaal passend binnen de duale verhoudingen, willen wij u voor uw kaderstellende rol enkele suggesties meegeven voor de dekking van het tekort van de jaarschijf 2010. U zou kunnen denken aan een herziening van het ambitieniveau. Hierbij kan gedacht worden aan een temporisering van verschillende plannen en projecten, afgestemd op de beschikbare ambtelijke capaciteit. Er worden verschillende plannen en projecten naar voren geschoven, terwijl hiervoor onvoldoende ambtelijke capaciteit is. De ambtelijke capaciteit moet (ook) ingezet worden voor de reguliere dagelijkse werkzaamheden (o.a. verlening van bouwvergunningen), voor de nieuwe wettelijke taken die op de gemeenten afkomen (wet omgevingsvergunning, Basisregistratie Adressen en Gebouwen, nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening, enz.) en voor de veelheid aan taken in het kader van het programma van het rijk “De Andere Overheid”. Bij het ambitieniveau kunt u ook denken aan het niveau van tal van voorzieningen op het gebied van welzijn (hoogte van subsidies, niveau binnen de WMO e.d.). Ook het uitvoeringsniveau binnen de (nieuwe) beheerplannen kan tegen het licht worden gehouden. Binnen de huidige financiële realiteit (incl. de zorgelijke ontwikkelingen rond de grondexploitatie en de uitkering uit het gemeentefonds) kunnen verschillende projecten geprioriteerd worden. De afgelopen jaren is regelmatig gebleken dat beheerplannen en projecten niet tot uitvoering kunnen komen. Prioriteiten stellen houdt ook in dat de benodigde financiële middelen en personele capaciteit inzichtelijk worden gemaakt en worden afgestemd op de uit te voeren zaken. Eenmalig putten uit de voorzieningen voor de beheerplannen om de jaarschijf 2010 sluitend te krijgen kan een optie zijn. Op dit moment wordt gewerkt met de beheerplannen voor de periode 2006 t/m 2010. In de 2e helft van dit jaar wordt begonnen met de voorbereiding van de nieuwe beheerplannen voor de periode 2011 t/m 2014. Deze beheerplannen worden door de nieuwe gemeenteraad in 2010 vastgesteld en de financiële vertaling hiervan vindt plaats in de Kadernota 2011 c.q. de begroting 2011. Voor 2010 zou eenmalig uit de voorzieningen voor deze beheerplannen geput kunnen worden. De jaren 2009 en 2010 kunnen gebruikt worden om de opgelopen uitvoeringsachterstand bij de verschillende beheerplannen in te halen. Het risico dat hierbij gelopen wordt is dat in 2010 het gewenste uitvoeringsniveau mogelijk niet geheel wordt gerealiseerd. Nogmaals: hierbij gaat het alleen om de jaarschijf 2010. Naar onze mening verdient het geen aanbeveling om nu de storting in de voorzieningen voor de beheerplannen structureel te verlagen. Dit structurele niveau dient betrokken te worden bij de vaststelling van de nieuwe beheerplannen voor de periode 2011 t/m 2014. Daarbij moet het “ambitieniveau” van de verschillende beheerplannen worden betrokken. Voor verschillende projecten kunnen wellicht subsidies binnen worden gehaald. De verschillende mogelijkheden hiertoe zullen door ons actief worden nagegaan. U kunt als gemeenteraad nagaan of het mogelijk is om onderwerpen uit de verschillende categorieën tegen elkaar “uit te ruilen”. Bijvoorbeeld zaken/onderwerpen vanuit categorie E “Voldoet aan de 3 O’s”

Kadernota 2010

21

en categorie C “Dekking binnen bestaande budgetten” uitruilen met onderwerpen uit categorie G “Bestuurlijk wenselijk, maar geen dekking”. Hierbij is het reële risico aanwezig dat daardoor tekorten op de budgetten van de zaken/onderwerpen uit de categorieën C en E in de jaarrekening tot uitdrukking komen. Ook kan gedacht worden aan belastingverhoging. In het verleden is aangegeven dat, wanneer het voorzieningenniveau voor onze inwoners toeneemt, daar een belastingverhoging tegenover kan staan. Bij uw kaderstelling/keuzes dient u wel te realiseren dat, wanneer u zaken/onderwerpen kiest voor de jaarschijf 2010 met een structurele doorwerking, dit ook doorwerkt in het meerjarenperspectief voor 2011 t/m 2013. De tekorten voor die jaren nemen dan verder toe.

5.3

Investeringsplan

Uitgangspunt voor het investeringsplan, zijn de investeringen die opgenomen zijn in de programmabegroting 2009. In de programmabegroting 2009 is geen meerjaren investeringsplan (MIP) opgenomen.

Tabel 5.3: Investeringen Investeringen

2010

2011

2012

2013

Dekking binnen bestaande budgetten

C

95.000

0

0

0

3 O's

E

200.000

0

0

0

College- en raadsbesluiten

F

45.000

0

0

0

Bestuurlijk wenselijk (geen dekking)

G

6.371.199

3.331.000

0

0

Geschrapte onderwerpen

H

35.000

0

0

0

188.740

0

0

4.108.000

6.934.939

3.331.000

0

4.108.000

Algemeen

Algemeen

Totaal

Kadernota 2010

22

6.

Algemene uitkering uit het gemeentefonds

In april 2009 hebben het Rijk en de VNG een bestuurlijk akkoord gesloten over de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. Effecten aanvullend beleidsakkoord: Het Rijk heeft onder meer met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) aanvullende afspraken gemaakt op de bestaande Bestuursakkoorden. Daarin zijn de partijen het eens geworden over de gevolgen van de economische situatie en van het aanvullende beleidsakkoord van het kabinet voor de onderlinge financiële verhoudingen in de periode 2009 tot en met 2011. Deze afspraken vervangen de gangbare vaststelling van de bedragen (gelijk de trap op en gelijk de trap af). Die vaststelling is onder de huidige omstandigheden onhoudbaar en daarom tijdelijk buiten werking gesteld. • Het reële accres (= datgene dat niet nodig is voor loon- en prijscompensatie) wordt voor 2009 gehandhaafd op het niveau van de septembercirculaire 2008. Voor 2010 en 2011 daarentegen wordt het teruggebracht naar 0%; • Het nominale accres wordt vastgesteld conform de raming van het Centraal Planbureau uit maart 2009; • Voor de periode 2009-2011 wordt ook niet meer gewerkt met een behoedzaamheidsreserve. • Gemeenten ontvangen in 2009 en 2010 een incidentele bijdrage van € 90 miljoen, ter financiering van de plaatselijke “stimuleringsprojecten”; • Verder is afgesproken dat het kabinet nader in overleg zal treden met medeoverheden over de invulling van onderdelen van het stimuleringspakket van het kabinet. Bepaalde onderdelen uit het pakket komen ten goede aan gemeenten en/of provincies. Dit geldt bijvoorbeeld voor het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) en Besluit Locatiegebonden Subsidies (BLS), de renovatie en bouw van schoolgebouwen in gemeenten, schuldhulpverlening, jeugdwerkloosheid en extra investeringen in het ruimtelijke domein. In het Bestuurlijk Overleg Financiële Verhoudingen van voorjaar 2011 wordt bezien of er voor 2011 sprake is van een sterke afwijking van de netto rijksuitgaven ten opzichte van het Aanvullend Beleidsakkoord. Dan zal er een bestuurlijke weging plaatsvinden over de mate waarin met een eventuele (negatieve danwel positieve) afwijking wordt omgegaan. Gevolgen kredietcrisis: De gevolgen van de kredietcrisis komen niet alleen tot uiting in de effecten van het aanvullend beleidsakkoord. Zowel op de arbeidsmarkt als de woningbouwmarkt zien we de effecten van de kredietcrisis. In de algemene uitkering komt dit tot uiting in een toenemend aantal bijstandsontvangers en een verminderde groei in het aantal woonruimten. In de algemene uitkering zien we daarbij op dit moment een sterke invloed van de ontwikkelingen elders in het land. Om een voorbeeld te noemen: wanneer het zuiden van ons land geconfronteerd wordt met een meer dan gemiddelde groei van het aantal bijstandsontvangers dan wordt dit bekostigd uit de totale algemene uitkering. Concreet kan het zelfs betekenen dat een relatief gunstige ontwikkeling in de Graafse aantallen leidt tot een daling in onze algemene uitkering. Ontwikkeling uitkeringsbasis 2010 en verder: Er is vanaf 2010 sprake van een sterke ontwikkeling van de uitkeringsbasis. Bij dit begrip praten we over de mutatie van de aantallen inwoners, woonruimten, uitkeringsgerechtigden, bedrijfsvestigingen, WOZ-waarden en dergelijke. Dit leidt tot een daling van de uitkeringsfactor. Je kunt dat nadeel compenseren als de gemeente meegaat in de ontwikkeling van de aantallen met de rest van Nederland. Over het algemeen muteren plattelandsgemeenten niet gemiddeld mee. Financieel effect: Gezien de omvang van Graafse uitkering uit het gemeentefonds (ruim € 11 miljoen) valt het effect van genoemde ontwikkelingen niet mee. Het effect is vooral vanaf 2012 fors negatief. Het resulteert in de volgende mutatie van het meerjarenperspectief: 2009: 2010: 2011: 2012:

€ 109.000 € 75.000 € 236.000 € 416.000

Kadernota 2010

Negatief Negatief Negatief Negatief

23

2013: € 510.000 Negatief Naast dit “harde” financiële effect doet zich echter nog iets anders voor. Het aanvullende beleidsakkoord leidt er toe dat we tot en met 2011 normaliter geen bijstellingen van de algemene uitkering kunnen verwachten. Het is goed om ons hierbij te realiseren dat financiële tegenvallers en nieuw beleid voor de jaren 2010 en 2011 dus niet uit de groei van de algemene uitkering gefinancierd kan worden. Dit vraagt dus de komende jaren om een andere benadering van het financiële meerjarenperspectief. Bij de berekening van de algemene uitkering is voor het aantal bijstandsgerechtigden de landelijke tendens aangehouden of een stijging van 40% voor de komende jaren. In aantallen betekent dit voor Grave: 2009: stijging met 5 tov 2008. 2010: stijging met 10 tov 2008. 2011: stijging met 17 tov 2008. 2012: stijging met 29 tov 2008. 2013: stijging met 38 tov 2008. Loon- en prijsontwikkeling en pensioenpremies: Onder invloed van de effecten van de kredietcrisis zijn tussen Rijk, provincies en VNG aanvullende afspraken gemaakt over onder meer het Gemeentefonds. Om te bevorderen dat alle partijen weten waar ze aan toe zijn in deze onzekere tijden, is een reeks van nominale uitkeringen voor het Gemeentefonds overeengekomen voor de periode 2009-2011. Deze afspraken vervangen de gangbare vaststelling van de bedragen (gelijk de trap op en gelijk de trap af). Deze afspraken houden onder meer in dat het reële accres voor 2010 en 2011 teruggebracht wordt naar nul. Het nominale accres wordt vastgezet op 0,50%. Dit groeipercentage voor de Algemene Uitkering van 0,50% is vooralsnog fors lager dan de percentages die wij hanteren voor de berekening van de loon- en prijscompensatie. De afzonderlijke CPB ramingen d.d. maart 2009 bedragen voor loonontwikkeling en prijscompensatie respectievelijk 1,5% en 2%. Wanneer wij zowel intern als extern (gesubsidieerde instellingen en tarieven) hogere percentages hanteren dan de genoemde 0,50%, dan betekent dit dat dekking elders moet worden gevonden. Voorgesteld wordt dan ook om de compensatie voor de jaren 2010 en 2011 te beperken tot 0,50%. Wellicht ten overvloede: dit betekent dat zowel bij de subsidies als in de tarieven wordt uitgegaan van een percentage van 0,5%. In het financiële meerjarenperspectief is ingaande 2010 wel een nadeel geraamd, aangezien wij geconfronteerd worden met een loonstijging (incl. pensioenpremie) welke deze 0,5% te boven gaat.

Kadernota 2010

24

7.

Kredietcrisis/Beheer op orde

De neerwaartse risico’s voor de Nederlandse economie die bij eerdere ramingen door het Centraal Planbureau (CPB) werden benoemd, zijn uitgekomen. De kredietcrisis heeft zich de afgelopen maanden op niet mis te verstane wijze verbreed en verdiept. De gevolgen voor de economische ontwikkeling zijn voelbaar. Het belangrijkste kanaal waarlangs Nederland, als kleine en open economie, getroffen wordt, is de wereldhandel. Voor 2009 wordt voor het eerst sinds 1975 een krimp voorzien. In het spoor daarvan daalt de uitvoer, een belangrijke motor van de Nederlandse economie. De financiële onrust heeft ook gevolgen voor de kredietverlening aan bedrijven. Lenen wordt moeilijker doordat banken strengere eisen stellen en duurder doordat bedrijven een hogere risicopremie moeten betalen. Verder werkt de kredietcrisis ook door via de beurskoersen. Aandelenkoersen zijn gedaald, een aantal pensioenfondsen past geen inflatiecorrectie toe en er is sprake van ongunstige vertrouwenseffecten. De onzekerheden ten aanzien van de diepte van de economische terugval en het tijdstip van herstel zijn bijzonder groot, met name omdat de huidige neergang voorafgegaan werd door een crisis in de financiële sector. Een dergelijke neergang duurt vaak langer, waarbij de productiedaling vaak groter is. Bovendien is de bankencrisis niet tot één land beperkt gebleven, maar is deze mondiaal van karakter, waardoor vrijwel alle economieën in een recessie belanden. Ook Grave ontkomt niet aan de gevolgen van de economische recessie en de kredietcrisis. Hierbij kan voor de schaal van Grave onder andere gedacht worden aan de volgende aspecten: • • • •

wegvallende werkgelegenheid/toename van het aantal werklozen/groter beroep op uitkeringen en voorzieningen (o.a. minimabeleid, schuldhulpverlening, WMO); afname economische groei/minder uitgifte van bedrijfskavels/consequenties voor de grondexploitatie; stagnatie woningbouwproductie/stagnatie ontwikkeling projecten/minder verkoop van woningen/consequenties voor de grondexploitatie; minder inkomsten/geen stijging uitkering Gemeentefonds/minder legesopbrengsten vanuit bouwprojecten/meer kwijtscheldingen.

Uiteraard hebben wij ons beraden hoe wij met deze problematiek op lokaal niveau om moeten/kunnen gaan. Wij hebben besloten om hiervoor een werkgroep in te stellen, onder voorzitterschap van de portefeuillehouder Financiën, wethouder Bos. De werkgroep heeft als opdracht gekregen de effecten voor Grave als gevolg van de economische crisis in beeld te brengen en voorstellen te doen hoe hier mee om te gaan. Omdat we de laatste maanden met een aantal forse financiële tegenvallers zijn geconfronteerd (o.a. de verliezen binnen de grondexploitatie voor het project Wisseveld), is de opdracht voor de werkgroep uitgebreid met het in beeld brengen van de actuele financiële positie van onze gemeente. De werkgroep heeft binnen de organisatie 94 actiepunten uitgezet. Op hoofdlijnen zijn deze actiepunten in de volgende categorieën ingedeeld: 1. 2. 3. 4. 5.

impact economische crisis op nationaal niveau (=rijk); impact economische crisis op lokaal niveau (= gemeente); actuele financiële thema’s; interne beheer- en administratieve maatregelen; optimalisering bedrijfsvoering/planning en control cyclus.

Onder categorie 1 gaat het om actiepunten op het gebied van wegvallende werkgelegenheid, afname economische groei, terug lopende woningbouwproductie en ontwikkeling van bedrijventerreinen en de ontwikkelingen hiervan op nationaal niveau te blijven volgen. Onder categorie 2 gaat het op hoofdlijnen om actiepunten die op dezelfde gebieden betrekking hebben als onder categorie 1, maar dan met doorwerking naar lokaal niveau (o.a. toename aantal werklozen en investeren in scholing van werklozen; afname inkomsten grondexploitatie/opbrengsten leges en mogelijkheden om bouwprocedures te versnellen en grondprijzen te verlagen; afname uitkeringen Gemeentefonds en specifieke uitkeringen waardoor de budgetten en de begroting

Kadernota 2010

25

aangepast moeten worden; consequenties voor uitgezette middelen en beleggingen en deze heroverwegen). Onder categorie 3 gaat het om actiepunten die meer financieel technisch van aard zijn, zoals: afwikkeling BTW-compensatiefonds, heroverweging renteomslag in de begroting, berekenen van de onbenutte belastingcapaciteit, actualisatie van de grondexploitatieopzetten, uitvoering treasurybeheer, integrale kostprijsberekening van tarieven en leges. Onder categorie 4 gaat het om interne beheermaatregelen, zoals: actualisatie van de budgethoudersregeling, monitoren van ontwikkelingen binnen Samenwerking Land van Cuijk, liquiditeitenplanning, interne controle maatregelen, opstellen van een 2-maandelijkse MT-rapportage. Onder categorie 5 tenslotte gaat het om actiepunten op het gebied van organisatiebreed risicomanagement, invoering van een verplichtingenadministratie en projectadministratie, scannen van inkoopfacturen, verdere uitvoering van verordeningen ex artikelen 212 en 213 van de Gemeentewet. Alle 94 actiepunten zijn door de organisatie voorzien van een reactie/voorstellen hoe hiermee op lokaal niveau om te gaan. Actiepunten waarvan nu al bekend is dat deze financiële consequenties hebben voor de komende jaren, zijn opgenomen in de Kadernota 2010. Een aantal actiepunten moet nog worden uitgewerkt/uitgediept. De meeste actiepunten hebben betrekken op de interne organisatie, zonder directe financiële consequenties voor de begroting. Bij deze actiepunten gaat het er juist om het beheer verder op orde te krijgen. Verschillende actiepunten worden nog dit jaar afgewerkt. Andere actiepunten vergen meer tijd, zoals het opstellen en implementeren van het interne controleplan, opstellen van een nieuwe kostenverdeelstaat e.d. Voor zover het onderwerpen/actiepunten betreft, waarover u als gemeenteraad moet beslissen, zullen deze uiteraard aan u worden voorgelegd. Het zal u duidelijk zijn dat de economische crisis niet aan Grave voorbij gaat. Inkomsten nemen af, de ontwikkeling van projecten stagneert, uitgaven op verschillende taakvelden nemen toe. Voeg daaraan toe dat we de afgelopen maanden een aantal forse financiële tegenvallers hebben gehad, dan zal het voor u duidelijk zijn dat de financiële positie van Grave op dit moment bijzonder zorgelijk is. Er liggen nog verschillende (bestuurlijke) wensen (ambitieniveau), terwijl er geen cent te makken is. Hiermee dient u bij de behandeling van en discussie over de Kadernota 2010 ernstig rekening te houden.

Kadernota 2010

26

Bijlagen

Totaaloverzicht A – structureel, Meer inkomsten/minder uitgaven B – structureel, Dekking t.l.v. beheerplannen C – structureel, Dekking binnen bestaande budgetten D – structureel, Budgettair neutraal E – structureel, 3 O’s F – structureel, College- en raadsbesluiten G – structureel, Bestuurlijk wenselijk (geen dekking) H – structureel, Geschrapte onderwerpen I – structureel, Kapitaallasten Investeringsprojecten – C Investeringsprojecten – E Investeringsprojecten – F Investeringsprojecten – G Investeringsprojecten – H Investeringsprojecten – Algemeen A – incidenteel, Meer inkomsten/minder uitgaven B – incidenteel, Dekking t.l.v. beheerplannen C – incidenteel, Dekking binnen bestaande budgetten D – incidenteel, Budgettair neutraal E – incidenteel, 3 O’s F – incidenteel, College- en raadsbesluiten G – incidenteel, Bestuurlijk wenselijk (geen dekking) H – incidenteel, Geschrapte onderwerpen I – incidenteel, Kapitaallasten

Kadernota 2010

27

Programmabegroting 2009 Lasten Baten Subtotaal Doorbelasting Resultaat voor winstbestemming Mutaties reserves Resultaat na winstbestemming

Categorie

Begrotingswijzigingen 2009 o.b.v. raadsbesluiten

Programmabegroting 2009 (na begrotingswijzigingen)

2010 26.669.233 -26.474.388 194.845 0 194.845 -412.650 -217.805 v

2011 27.055.689 -26.408.061 647.628 0 647.628 -721.733 -74.105 v

2012 26.624.480 -26.333.061 291.419 0 291.419 -363.024 -71.605 v

2013 26.624.480 -26.333.061 291.419 0 291.419 -363.024 -71.605 v

4.150 n

2.760 n

2.760 n

2.760 n

-213.655 v

-71.345 v

-68.845 v

-68.845 v

2010 -101.950 46.082 80.276 0 98.840 15.643 0 0 138.891 n

2011 -143.970 18.650 50.000 0 10.000 11.143 0 0 -54.177 v

2012 -188.970 0 50.000 0 0 6.143 0 0 -132.827 v

2013 -233.970 0 0 0 0 0 0 -31.293 -265.263 v

Kadernota 2010 incidenteel: Meer inkomsten / minder uitgaven Dekking t.l.v. beheerplannen Dekking binnen bestaande budgetten Budgettair neutraal 3 O's College- en raadsbesluiten Geschrapte onderwerpen Kapitaallasten Totaal Kadernota 2010 incidenteel (excl. categorie G)

Categorie A B C D E F H I

G

Bestuurlijk wenselijk (geen dekking) Totaal Kadernota 2010 incidenteel

185.000

41.300

0

6.300

323.891 n

-12.877 v

-132.827 v

-258.963 v

2010 -465.883 365.705 149.293 0 549.616 28.107 158.514 0 785.352 n

2011 -482.623 379.801 160.324 0 519.070 36.439 160.514 11.520 785.045 n

2012 -491.598 379.165 160.355 0 529.615 47.650 147.334 11.520 784.041 n

2013 -493.398 456.877 159.888 0 541.209 53.983 150.334 11.520 880.413 n

Kadernota 2010 structureel: Meer inkomsten/minder uitgaven Dekking t.l.v. beheerplannen Dekking binnen bestaande budgetten Budgettair neutraal 3 O's College- en raadsbesluiten Geschrapte onderwerpen Kapitaallasten Totaal Kadernota 2010 structureel (excl. categorie G)

Categorie A B C D E F H I

G

Bestuurlijk wenselijk (geen dekking)

571.795

617.548

622.298

477.038

Totaal Kadernota 2010 structureel

1.357.147 n

1.402.593 n

1.406.339 n

1.357.451 n

Totaal Kadernota 2010

1.681.038

1.389.716

1.273.512

1.098.488

Saldo Programmabegroting 2010-2013 (excl. G)

-101.815 v

13.061 n

28.342 n

44.469 n

Effect ontwikkelingen op algemene uitkering

in saldo n

236.000 n

416.000 n

510.000 n

Financiële effecten Samenwerking Land van Cuijk

in saldo n

87.700 n

22.700 n

-23.400 v

2010

2011

2012

2013

Investeringen Dekking binnen bestaande budgetten

C

95.000

0

0

0

3 O's

E

200.000

0

0

0

College- en raadsbesluiten

F

45.000

0

0

0

Bestuurlijk wenselijk (geen dekking)

G

6.371.199

3.331.000

0

0

Geschrapte onderwerpen

H

35.000

0

0

0

Algemeen

188.740

0

0

4.108.000

6.934.939

3.331.000

0

4.108.000

Algemeen Totaal

Kadernota 2010

28

Structureel per categorie

Kadernota 2010

29

A - structureel

Meer inkomsten/minder uitgaven

Prog I/S

CL

I/U

2010

2011

2012

Nr

Omschrijving

Prog I/S

CL

I/U

-465.883

-482.623

-491.598

A - structureel

Meer inkomsten/minder uitgaven

Prog I/S

CL

I/U

2010

2011

2012

Nr 1.1

Omschrijving Fietsenstalling gemeentehuis

Prog I/S CL I/U 1S VB I

-403.206 -1.070

-419.946 -1.070

-428.921 -1.070

1.2

Politiepost

1S

VB

I

-1.200

-1.200

-1.200

1.3 1.4 1.5 1.6

Leges vergunningen Leges stookvergunningen Procesverbaal-vergoeding OZB fietsenstalling

1 1 1 1

VB VB VB VB

I I I U

-5.090 -600 -5.565 -2.500

-5.090 -600 -5.565 -2.500

-5.090 -600 -5.565 -2.500

1.7

Vergoeding van derden gebruik brede school De Verrekijker

3S

WO

I

-88.490

-90.230

-92.000

1.8

Huurkosten lokaal Viersprong in Gassel

3S

WO

U

-7.800

-7.800

-7.800

1.9

Huur lokalen Merletcollege en Harten2

3S

WO

U

-8.000

-8.000

-8.000

1.10

Jeugdbeleid, onderhoudsinspectie

3S

WO

U

-1.835

-1.835

-1.835

1.11

Jacht- en visrechten

5S

ROW I

-306

-306

-306

Kadernota 2010

30

S S S S

2013 Toelichting -493.398

2013 Toelichting -430.721 -1.070 De inkomsten van de fietsenstalling zijn structureel hoger dan geraamd. -1.200 De huurinkomsten van de politiepost zijn structureel hoger dan geraamd. Deze verhoging houdt verband met de vergoeding voor nutsvoorzieningen waarmee in de begroting 2009 geen rekening was gehouden. -5.090 De leges inkomsten zijn structureel hoger dan geraamd. -600 De leges inkomsten zijn structureel hoger dan geraamd. -5.565 De inkomsten zijn structureel hoger dan vewacht. -2.500 De OZB voor de fietsenstalling valt structureel lager uit omdat de WOZ-waarde lager is dan vooraf werd ingeschat. -93.800 Voor het gebruik van de brede school De Verrekijker in Velp wordt met terugwerkende kracht vanaf 1-8-2008 huur betaald door de gebruikers. Deze dient als dekking van de investeringskosten. -7.800 Door een teruglopend leerlingenaantal hoeft er geen lokaal meer gehuurd te worden bij de Viersprong in Gassel voor basisschool De Bongerd. Hierdoor zijn de uitgaven lager dan begroot. -8.000 Het Merletcollege maakt geen gebruik meer van de lokalen van het AZC, ook Harten2 gebruikt minder lokalen. Dit leidt tot een daling van de huur met € 8.000. -1.835 Op deze post is een bedrag geraamd dat niet nodig is. Deze raming van € 1.835 kan structureel vervallen. -306 Er is een nieuw contract afgesloten met hogere vergoeding.

A - structureel

Meer inkomsten/minder uitgaven

1.12

Bijdrage aan gemeenschappelijke regeling welstandszorg

1.13

1.14

Rentecomponent boekwaarde grondexploitaties Stelpost nieuw beleid (van WOZ naar gemeentefonds)

Verlaging stelpost onvoorziene uitgaven

A - structureel

Meer inkomsten / minder uitgaven (Kapitaallasten) Omschrijving Restantkrediet fietsenstalling

1.2 1.3 1.4

Kadernota 2010

I/S

5S

CL

Aanpassing schoolgebouwen onderwijskundige vernieuwingen Vrijval kapitaallasten oude krediet Hartenaas Subsidie bouw school Velp

I/U

BWZ U

7S

1.15

Nr 1.1

Prog

I

2010

2011

2012

0

0

-7.205

-203.750

-218.750

-218.750

7S

WZB U

-57.000

-57.000

-57.000

7S

U

-20.000

-20.000

-20.000

I/U

2010

2011

2012

Prog I/S CL I/U 2S PJB U

-62.677 -3.327

-62.677 -3.327

-62.677 -3.327

Prog I/S

CL

2013 Toelichting

-7.205 Gemeenschappelijke regeling welstandszorg noodbrabant houdt per 1 jan 2012 op te bestaan. Dit leidt tot een verlaging van de uitgaven. -218.750 Ten laste van de grondexploitates wordt er een rentevergoeding t.g.v. de gemeentelijke exploitatie gebracht voor de gelden die de grondexploitaties van de gemeente "geleend" heeft. -57.000 1)Betreft overhevelen woz-kostenregeling naar het gemeentefonds. Deze post kan worden verrekend met Vergoeding van derden (tegenprestatie). 2)Vergoeding van het rijk (tegenprestatie) / WOZ-gegevens. Betreft vergoeding van afnemers voro levering WOZ-gegevens. Deze vergoeding werd t/m 2008 apart uitbetaald door het ministerie, vanaf 2009 is deze overgeheveld naar het gemeentefonds en vervalgt de raming van € 66.000 op deze post. Per saldo betekent deze aanpassing een structureel nadeel van € 9.000 (€ 66.000 -/- € 57.000. zie ook categorie E 1.22 -20.000 De stelpost onvoorzienen uitgaven is verlaagd van € 65.000 naar € 45.000

2013 Toelichting

3S

WO

U

-15.400

-15.400

-15.400

-62.677 -3.327 Het restantkrediet fietsenstalling vervalt, uitgaven worden verlaagd met € 19.415 en inkomsten worden verlaagd met € 25.000 -15.400 zie investeringsprojecten

3S

WO

U

-29.000

-29.000

-29.000

-29.000 Een nieuw krediet is aangevraagd voor 2010.

3S

WO

U

-14.950

-14.950

-14.950

-14.950 De inkomsten zijn € 598.000 hoger dan begroot.

31

B - structureel Nr 1.1

Dekking t.l.v. beheerplannen Omschrijving Onderhoud brandweerkazerne

2010 365.705 10.500

2011 379.801 10.500

2012 379.165 10.500

1.2

Elektra rioolbeheer

2S

CCT

U

AO

4.225

4.225

4.225

1.3

Parkeren

2S

CCT

U

AO

20.000

20.000

20.000

20.000 In de begroting 2009 is deze post weggevallen en hiervoor kan door externe ontwikkelingen ontstane vraag van parkeermutaties worden ondersteund en vindt onderhoud van parkeerspecifieke materialen plaats.

1.4

Onderhoud buitenruimte nieuwe stadhuis

2S

CCT

U

AO

5.000

5.000

5.000

2S

BWZ U

AO

9.100

9.100

9.100

Onderhoud de brede school Velp

3S

BWZ U

NB

50.000

50.000

50.000

1.7

Uitvoering beheerprogramma schoolgebouwen

3

WO

1.8

Onderhoud gemeentewerf

4S

BWZ U

AO

14.750

14.750

14.750

1.9

Onderhoud nieuw gemeentehuis

4S

BWZ U

AO

27.000

27.000

27.000

5.000 Dit zijn de geschatte niet geïndexeerde kosten voor onderhoud van de buitenruimte van het nieuwe stadhuis. 9.100 Gebaseerd op 1,25% van de bouwkosten, hierbij is voor alle jaren rekening gehouden met een basisbedrag van €2500. 50.000 De onderhoudskosten zijn gebaseerd op 1,25% van de bouwkosten. Er zijn in de lijn van het beheerplan schoolgebouwen geen voorzieningen voor 2010 aangevraagd. Er dient wel rekening gehouden te worden met onvoorziene spoedeisende aanvragen. Dekking uit voorziening huisvesting scholen. 14.750 Gebaseerd op 1,25% van de bouwkosten hierbij is voor alle jaren rekening gehouden met een basisbedrag van €3000. 27.000 Gebaseerd op 1,25% van de bouwkosten, hierbij is voor alle jaren rekening gehouden met een basisbedrag van € 25.000.

1.5

Onderhoud gebouw ’t Trefpunt te Velp

1.6

1.10

Onderhoud historische stadhuis

4S

BWZ U

AO

75.000

9.880

10.625

65.248 Zie BRIM rapporten, voor 2010 is het budget aangepast, voor de overige jaren zijn de bedragen uit het BRIM rapport aangehouden.

1.11

Onderhoud de Hampoort

4S

BWZ U

AO

41.429

69.952

57.973

1.12

Onderhoud Katrien

4S

BWZ U

AO

-30.095

55.658

43.062

61.200 Zie BRIM rapporten, voor 2010 is het budget aangepast, voor de overige jaren zijn de bedragen uit het BRIM rapport aangehouden. 38.951 Zie BRIM rapporten, voor 2010 is het budget aangepast, voor de overige jaren zijn de bedragen uit het BRIM rapport aangehouden.

Kadernota 2010

Prog I/S CL I/U Prog I/S CL I/U 1S BWZ U

32

Cat Cat AO

U

30.000

2013 Toelichting 456.877 10.500 Gebaseerd op 1,25% van de bouwkosten, hierbij is voor alle jaren rekening gehouden met een basisbedrag van €10.500. Dienen inzichtelijk te zijn in 2010 en meerjarenperspectief. 4.225 Elektrakosten zijn structureel te laag begroot. Aanpassing is nog niet geïndexeerd. Doorrekening in tarieven (t.l.v. GRP).

B - structureel 1.13

Dekking t.l.v. beheerplannen Onderhoud waterschapsgebouw

1.14

Uitbestede werkzaamheden i.h.k.v. Milieu Bijdrage aan gemeenschappelijke regeling (RMB)

1.15

Prog I/S CL I/U 4S BWZ U

Cat NB

2010 30.000

2011 2.500

2012 2.500

2013 Toelichting 2.500 Dit gebouw is enige tijd geleden aangekocht. Er is echter geen onderhoud aan gepleegd. Momenteel wordt het verhuurd. Op basis van een offerte zal dit gebouw (rijksmonument) voor circa €30000 opgeknapt (achterstallig onderhoud) moeten worden om deze weer in een aanvaardbaar staat van onderhoud te verkrijgen.. Dekking uit beheerplan Gebouwen. 2.202 Stijgende uurtarieven uitbestede werkzaamheden (kadernota RMB) - indexering uurtarieven. 1.566 Stijgende kosten gemeenschappelijke regeling (kadernota RMB, regionaal beleid) - indexering uurtarieven. 87.555 Stijgende kosten gemeenschappelijke regeling (kadernota RMB, afvalinzameling) - indexering uurtarieven. 2.000 Toename stortingskosten. 10.000 Toename onderhoudskosten kleinschalig onderhoud. 15.000 Betreft uitbestede werkzaamheden aan bureaus, m.u.v. werkzaamheden die ihkv actualisatie bestemmingsplannen worden verricht. Bv. partiele herzieningen, wijzigingsplannen en stedenbouwk. adviezen. Kosten zullen toenemen als gevolg van te voeren procedures 5.000 Betreft de kosten voor glasvezelverbinding Land van Cuijk en indexering van kosten gedurende de afgelopen jaren. Onvermijdelijke kosten. Dekking t.l.v. bestemmingsreserve ICT. 5.400 Begeleiding/ondersteuning automatisering; dekking t.l.v. bestemmingsreserve ICT. Werkelijke kosten voor helpdesk ondersteuning. Dekking t.l.v. beheerplan ICT.

5S

MIL

U

AO

528

1.070

1.628

5S

MIL

U

AO

384

771

1.165

1.16

Bijdrage aan gemeenschappelijke regeling (RMB)

5S

MIL

U

AO

20.804

42.315

64.557

1.17 1.18 1.19

Stortingskosten (afval) bomen Onderhoud Wegen Controle en advieskosten t.b.v. diverse RO- projecten

5S 5S 5S

BMB U CCT U ROW U

AO AO AO

2.000 10.000 15.000

2.000 10.000 15.000

2.000 10.000 15.000

1.20

Datacommunicatie (glasvezelverbinding Land van Cuijk)

7S

IZ/ICT U

AO

5.000

5.000

5.000

1.21

Begeleiding/ondersteuning automatisering

7S

IZ/ICT U

AO

5.400

5.400

5.400

1.22

Leasekosten kopieerapparatuur

7S

IZ/ICT U

AO

8.400

8.400

8.400

1.23

Raadsinformatiesysteem (RIS)

7S

GR

NB

11.280

11.280

11.280

Kadernota 2010

33

U

8.400 Apparatuur voor scannen en kopiëren grootformaat (A0 en A1) t.g.v. Wabo en WRO + indexering kosten afgelopen jaren. Alternatief: opzeggen leasecontract van enkele apparaten. Wel gebonden aan contracttermijn + in de praktijk langere wachttijden. Dekking t.l.v. bestemmingsreserve ICT. 11.280 Voor de implementatie en onderhoud van het nieuwe Raadsinformatiesysteem is budget nodig. Dekking t.l.v. beheerplan ICT.

C - structureel

Dekking binnen bestaande budgetten Omschrijving

Prog

I/S

CL

I/U

Cat

2010

2011

2012

Prog

I/S

CL

I/U

Cat

149.293

160.324

160.355

Prog

I/S

CL

I/U

Cat

2010

2011

2012

Nr 1.1

Dekking binnen bestaande budgetten Omschrijving Verzekering verkeerslichten

I/U U

Cat AO

149.293 50

152.824 50

152.855 50

1.2

BAG beheer

2S

CCT

U

NB

7.500

7.500

7.500

1.3

Integratiesubsidie stichting Graeft Voort

3S

WO

U

AO

2.800

2.800

2.800

1.4

Subsidie binnen de gemeente (Stichting Graeft Voort)

3S

WO

U

AO

-1.000

-1.000

-1.000

1.5

Waterkosten volksfeesten (incl. Kermis)

4S

CCT

U

AO

235

235

235

Nr

C - structureel

Kadernota 2010

Prog I/S CL 2S CCT

34

2013 Toelichting 159.888

2013 Toelichting 152.388 50 Deze post is structureel te laag begroot met oog op uitgaven van 2008. 7.500 Dit betreft een verplichte activiteit die opgelegd is door de rijksoverheid. Deze activiteiten worden gecombineerd met de bestaande functie GIS medewerker, daardoor uitbreiding van huidige fte van 25,85 naar 36 uur. Uitvoering wettelijke taak. 2.800 Het betreft een bijstelling van de jaarlijkse integratiesubsidie aan de stichting Graeft Voort op de volgende punten: -het tot beschikking hebben van geoormerkt bedrag voor aankoop (kunst)werken (€ 1.000); -een bijstelling in de exploitatiebijdrage met € 1.500 als gevolg van professionalisering en uitbreiding museum (realisatie depotruimte medio 2009); -een met ingang van 1-1-2009 te betalen compensatie in verzekeringskosten (€ 300) voor de (kunst)werken, zijnde eigendom van de gemeente, die door de gemeente bij de stichting Graeft Voort in bewaring zijn gesteld (collegebesluit 17-6-2008). -1.000 Het betreft een verlaging van het budget dat beschikbaar is voor het honoreren van incidentele verzoeken (ondersteuning lokale initiatieven voor kleinekunstaankopen). Het van deze post onttrokken bedrag (€ 1.000) wordt toegevoegd aan de integratiesubsidie van de stichting Graeft Voort en geoormerkt voor aankoop van (kleine) kunstwerken voor het Graafs Museum. De stichting mag voor beoogde aankoop van duurdere werken over een periode van maximaal 5 jaar reserveren 235 Kosten voor water zijn structureel te laag begroot. Aanpassing is niet geïndexeerd.

C - structureel

1.6

Dekking binnen bestaande budgetten Vergunning havenmonden

1.7

Prog

I/S

CL

I/U

Cat

2010

2011

2012

4S

CCT

U

AO

102

133

164

Onderhoud camperplaats

4S

ROW U

NB

1.500

1.500

1.500

1.8

Onderhoud wandelknooppuntennetwerk

4S

ROW U

NB

1.000

4.000

4.000

1.9

Onderhoud Struinpad

4S

ROW U

NB

2.000

2.000

2.000

1.10

Onderhoud overige routes

4S

ROW U

NB

500

1.000

1.000

1.11

Openbaar groen en dergelijke/Brandstof vervoermiddelen

5S

BMB U

AO

319

319

319

1.12

5S

BMB U

AO

637

637

637

1.13

Bomen/reparatie en onderhoud machines Optimaliseren WABO proces

5S

BWZ U

NB

15.000

15.000

15.000

1.14

Bouwbeleidsplan

5S

BWZ U

NB

67.500

67.500

67.500

1.15

Grondexploitatiewet

5S

ROW U

NB

10.000

10.000

10.000

1.16

Extra (algemeen) advieswerk op het gebied van Milieuw als gevolg van de invulling van Bedrijventerrein de Bons

5S

MIL

6.150

6.150

6.150

Kadernota 2010

35

U

2013 Toelichting

197 Structurele geïndexeerde verhoging van vergunning kosten voor het houden van havenmondingen. 1.000 In het kader verbeteren overnachtingsmogelijkheden (conform huidige bestuursprogramma). Bestuurlijke keuze.Activiteiten zijn wel opgenomen in het huidige bestuursprogramma. 4.000 In het kader verbeteren (wandel)routes (conform huidige bestuursprogramma) en uitgaande van co-financiering. Bestuurlijke keuze.Activiteiten zijn wel opgenomen in het huidige bestuursprogramma. 2.000 In het kader verbeteren (wandel)routes (conform huidige bestuursprogramma) en uitgaande van co-financiering. Realisatie pad heeft al plaatsgevonden. 1.000 In het kader verbeteren (wandel)routes (conform huidige bestuursprogramma) en uitgaande van co-financiering. Bestuurlijke keuze.Activiteiten zijn wel opgenomen in het huidige bestuursprogramma. 319 Toename brandstofkosten.

637 Toename reparatiekosten machinepark. 15.000 Interne processen afstemmen op WABO proces en dienstverlening verbeteren. Bestuurlijke keuze verbetering dienstverlening. 67.500 2 fte (HV/BWZ) afhankelijk van door de Raad gekozen toetsniveaus. Bestuurlijke keuze. 10.000 Onderdeel van de nieuwe Wro is de Grondexploitatiewet. Dit heeft grote gevolgen voor de werkwijze binnen ROW/PJB. Er moeten exploitatieplannen worden gemaakt, waaraan ook nieuwe beroepsmogelijkheden zijn gekoppeld. Betreft een zeer globale kostenraming. Wettelijke verplichting. 6.150 Dekking uit Grondexploitaties.

C - structureel

1.17

C - structureel Nr 1.1 1.2 1.3

Kadernota 2010

Dekking binnen bestaande budgetten Kostenplaats controller / parttime medewerker controlling

Prog

Dekking binnen bestaande budgetten (Kapitaallasten) Omschrijving Inrichting structurele locatie voor campers Aanleg wandelknoop-puntennetwerk Verbetering overige fiets-wandel en kano-routes

Prog

I/S

7S

I/S

CL

CO

I/U

U

NB

2010

2011

2012

35.000

35.000

35.000

2013 Toelichting

35.000 Uitbreiding functies binnen het taakveld Controlling.De instelling van het taakveld Controlling is gebaseerd op het rapport van Mercuri Urval van eind 2004 / begin 2005. Primair is de functie van concerncontroller ingevuld met een voorzien groeipad naar organisatiebrede Controlling met als eerste prioriteit uitbreiding met een parttime functie (50%) voor juridische Controlling. De kosten hiervoor worden geraamd op € 35.000. Nieuwe organisatie opzet juridische control nog niet compleet in beeld. Kan vervallen indien gekozen wordt dit op basis van de uitkomsten verandertraject specifiek op politiek en bestuurlijk niveau te verantwoorden met een nieuw organisatieplaatje.

I/U

Cat

2010

2011

2012

2013 Toelichting

Prog I/S CL I/U 4S ROW U

Cat KL

0 0

7.500 2.000

7.500 2.000

7.500 2.000 Bestuurlijke keuze.

KL KL

0 0

4.000 1.500

4.000 1.500

4.000 Bestuurlijke keuze. 1.500 Bestuurlijke keuze.

4S 4S

36

CL

Cat

ROW U ROW U

D - structureel Nr 1.1

Budgettair neutraal Omschrijving Doeluitkering bestrijding onderwijsachterstanden

1.2

Subsidie binnen de gemeente bestrijding onderwijsachterstanden

Kadernota 2010

Prog I/S CL I/U Prog I/S CL I/U 3S WO I

3S

37

WO

U

2010 0 -35.200

2011 0 -35.200

2012 0 -35.200

35.200

35.200

35.200

2013 Toelichting 0 -35.200 De doeluitkering voor de bestrijding van onderwijsachterstanden is door het ministerie van OCW verhoogd. 35.200 Als gevolg van een stijging van de doeluitkering voor de bestrijding van onderwijsachterstanden worden de uitgaven evenredig verhoogd om te garanderen dat deze post budgettair neutraal blijft. Een eventuele onderbesteding zal gecompenseerd worden met een storting in de Voorziening onderwijsachterstandenbestrijding.

E - structureel Nr

3 O's Omschrijving

Prog I/S Prog I/S

Cat Cat

2010 549.616

2011 519.070

2012 529.615

2013 Toelichting 541.209

E - structureel Nr 1.1

3 O's Omschrijving BIBOB-beleid (Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur)

Prog I/S CL I/U Cat Prog I/S CL I/U Cat 1S VB U NB

2010 544.483 1.500

2011 500.603 1.500

2012 511.148 1.500

1.2

Brandweerkazerne

1S

VB

21.500

21.500

21.500

2013 Toelichting 522.742 1.500 Met de Wet BIBOB hebben bestuursorganen een instrument in handen waarmee zij kunnen voorkomen dat overheden tegen hun wil betrokken raken bij criminele organisaties en/of criminele activiteiten. Vanaf 2009 wordt dit regionaal opgepakt in projectvorm waarvoor een gemeentelijke bijdrage voor wordt gevraagd. 21.500 De beheerkosten voor 2008 waren nog niet goed ingeschat. In de bestuursrapportages 2009 worden de structurele lasten geraamd. Voorlopig gaan we t.o.v. 2008 uit van de volgende mutaties: gas € 5.000; electra € 10.000; reparatie/onderhoud € 3.000; ozb € 3.500

1.3

Beheer woonwagencentrum, ontvangen huren

2S

ROW I

6.014

6.014

6.014

Kadernota 2010

38

CL CL

I/U I/U

U

AO

6.014 De gemeente Grave heeft tegenwoordig twee huurwoonwagens in haar bezit. Beide woonwagens worden verhuurd, met een huuropbrengst van in totaal maximaal € 9.986 (1 woonwagen à € 413,16 per maand en 1 woonwagen à € 419,04 per maand). Op dit moment is € 16.000 geraamd als huurinkomsten. Deze raming is echter gebaseerd op het oude aantal van vier huurwoonwagens. In september 2008 zijn echter twee huurwoonwagens verkocht, vanwege het feit dat er sinds geruime tijd geen interesse meer was om deze wagens te huren. Vanwege het kleinere aantal van twee huurwoonwagens, dient op deze post een structurele verlaging van de inkomsten met € 6.014 te worden toegepast.

E - structureel 1.4

3 O's Beheer woonwagencentrum, standplaatsvergunning woonwagens

1.5

Nieuwbouw gemeentehuis

2S

PJB

U

1.6

Beheer woonwagencentrum, uitbestede beheerswerkzaamheden

2S

1.7

Afdracht btw gebruik brede school Velp

1.8

Jeugdbeleid, intergemeentelijke subsidie (HALT)

Kadernota 2010

Prog I/S CL I/U Cat 2S ROW I AO

2010 5.276

2011 5.276

2012 5.276

2013 Toelichting 5.276 Er zijn in totaal vijf woonwagenplaatsen. Tot oktober 2007 waren er zes standplaatsen op het woonwagencentrum. Bij collegebesluit van 23 oktober 2007 is standplaats Smient 24 opgeheven. Het staangeld/huur bedraagt in 2009 € 1.544,88 per standplaats per jaar. Dit betekent een opbrengst van in totaal € 7.724. De huidige raming voor deze post is sinds 2005 gesteld op € 13.000. Onduidelijk is waar dit bedrag van € 13.000 op was gebaseerd. In 2005 en 2006 werd, met zes standplaatsen, een bedrag van ca. € 8.700 ontvangen en in de jaren 2007 en 2008, met vijf standplaatsen, een bedrag van ca. € 7.500. Op deze post kan een structurele verlaging van de inkomsten met € 5.276 worden toegepast.

AO

3.741

3.741

3.741

3.741 Nieuwbouw gemeentehuis, uitgaven zijn verhoogd met € 185.786 (rapportage volgt in september 2009).

ROW U

AO

1.640

1.640

1.640

1.640 Op deze post worden de kosten voor het beheer van het woonwagenkamp geboekt (kosten Nijbod). Op dit moment is € 4.860 geraamd. Deze raming is gezien de uitgaven van voorgaande jaren te laag. In de periode 2006-2008 waren de uitgaven voor het beheer en onderhoud van het woonwagencentrum gemiddeld € 6.315. Gelet hierop is een raming van € 6.500 reëel. Dit betekent een structurele bijraming van € 1.640.

3S

WO

U

AO

1.320

1.340

1.360

1.380 Een deel van de vergoeding voor het gebruik van de brede school in Velp heeft betrekking op de gymzaal. Dit deel is belast met 6% btw hetgeen afgedragen dient te worden aan de belasting.

3S

WO

U

AO

1.450

1.450

1.450

1.450 Voor bureau HALT is structureel € 1.450 te laag begroot. Er wordt vuurwerkvoorlichting gegeven op de scholen. Daarvoor was nog geen bedrag opgenomen.

39

E - structureel 1.9

3 O's Jeugdbeleid, algemen subsidieverstrekking Radius en RMC Land van Cuijk

1.10

Peuterspeelzalen, ontvangen huren

3S

WO

U

1.11

Onderhoud Scholen, vergoeding OZB Sensis-onderwijs

3S

WO

U

1.12

Gemeentegronden en -schuren, rechten (verordening)

4S

ROW I

1.13

Subsidie aan marktproducenten

4S

1.14

Kpl. cluster Beheer en Milieu Buiten /Electra

5S

Kadernota 2010

Prog I/S CL I/U Cat 3S WO U AO

40

2010 55.100

2011 55.100

2012 55.100

2013 Toelichting 55.100 In de begroting 2008 zijn incidentele middelen toegevoegd aan deze post. Gebleken is dat deze structuree, dus ook in 2009 en volgende jaren, geraamd hadden moeten worden.

2.000

2.000

2.000

2.000 Dit betreft een correctie. In 2008 is deze post € 2.000 bijgeraamd. Abusievelijk is deze post in 2009 nogmaals met hetzelfde bedrag opgehoogd, dus dubbel. Dit wordt nu gecorrigeerd en betekent een structureel nadeel van € 2.000.

8.550

8.550

8.550

AO

5.220

5.220

5.220

8.550 Op grond van de Wet op de expertisecentra heeft Sensis recht op vergoeding van de OZB-lasten. Naar nu blijkt zijn de OZB lasten van Sensis onderwijs niet verwerkt in de begroting. Sensis heeft de afgelopen jaren verzuimd hiervoor een aanvraag in te dienen en verzoekt alsnog om vergoeding van de OZB-lasten, zowel voor 2008 als 2009. Voor 2007 ziet men af van een vergoeding. 5.220 Deze inkomstenpost staat in ieder geval sinds 2004 op de begroting, voor het bedrag van € 5.220 met uitzondering van het jaar 2006 waarin deze post op nihil is begroot. Er is echter nooit een bedrag geboekt op deze post. Evenmin valt te achterhalen welke inkomsten op deze post geboekt zouden moeten worden. Gelet hierop is er geen noodzaak om deze post aan te houden. Het opheffen van deze post betreft een structureel nadeel van € 5.220.

ROW U

AO

3.076

4.101

5.126

BMB U

AO

5.000

5.000

5.000

AO

Onontkoombare kostenuitzetting door staffelgewijze verhoging jaarlijkse bijdrage aan de Regio-VVV Meierij & Noordoost Brabant (conform meerjarenovereenkomst). 5.000 Toename stroomkosten nieuwe gemeentewerf.

E - structureel 1.15

3 O's Onroerend zaakbelasting gemeentelijke eigendommen

1.16

Openbaar groen, personeel van derden (IBN)

5S

BMB U

1.17

Openbaar groen, onderhoud groenvoorziening derden

5S

1.18

Beheer begraafplaatsen, personeel van derden (IBN)

1.19

Luchtfoto's t.b.v. intern gebruik

1.20

Vergoeding van derden (tegenprestatie) / WOZ-gegevens 7S WZB I

Kadernota 2010

Prog I/S CL I/U Cat 5S ROW U AO

2010 1.300

2011 1.500

2012 1.500

AO

6.000

12.000

18.000

BMB U

AO

4.000

6.000

8.000

5S

BMB U

AO

1.500

3.000

4.500

6.000 Het IBN hanteert een hoger indexeringspercentage dan wij in onze begroting. De raming wordt daarop aangepast. Dti betekent structureel hogere lasten.

5S

CCT U

NB

7.500

7.500

7.500

7.500 Actualisering luchtfoto's tbv intern gebruik(BAG, bestemmingsplannen, handhaving e.d.)

AO

66.000

66.000

66.000

41

2013 Toelichting 1.700 OZB voor eigen objecten. Dit betreft aanslagen voor diverse kleine percelen grond die ons eigendom zijn. Deze post was nog niet in de begroting opgenomen. Met de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) is de gemeente verplicht de eigen objecten/percelen mee te nemen in de OZB-aanslag. Gelet hierop dient voor de onroerend zaakbelasting eigen objecten een structureel bedrag te worden gereserveerd.

24.000 Het IBN hanteert een hoger indexeringspercentage dan wij in onze begroting. De raming wordt daarop aangepast. Dti betekent structureel hogere lasten. 10.000 Indexering van de uurlonen van Maashegge. Ook hiervoor geldt dat Maashegge een hogere indexering hanteert dan wij in onze begroting.

66.000 1)Betreft overhevelen woz-kostenregeling naar het gemeentefonds. Deze post kan worden verrekend met Vergoeding van derden (tegenprestatie). 2)Vergoeding van het rijk (tegenprestatie) / WOZ-gegevens. Betreft vergoeding van afnemers voro levering WOZ-gegevens. Deze vergoeding werd t/m 2008 apart uitbetaald door het ministerie, vanaf 2009 is deze overgeheveld naar het gemeentefonds en vervalgt de raming van € 66.000 op deze post. Per saldo betekent deze aanpassing een structureel nadeel van € 9.000 (€ 66.000 -/- € 57.000. Zie ook categorie A 1.14

E - structureel 1.21

3 O's Opbrengsten beleggingen

1.22

Algemene uitkering o.b.v. de meicirculaire 2009

Kadernota 2010

Prog I/S CL I/U Cat 7S FBB I AO

7S

42

BV

I

2010 26.965

75.000

2011 58.840

2012 58.840

2013 Toelichting 58.840 In de begroting 2009 en de meerjarenraming 2010-2012 zijn de renteopbrengsten nog geraamd op basis van aannames zoals het dividend van voormalig Obragas. Daarbij ontbreekt er een meerjarenoverzicht van de investeringen en mede daardoor is er geen goed overzicht van vooral het meerjarig verloop van de overtollige financieringsmiddelen. Ook speelt het minder afhankelijk maken van de begroting van structurele rente-inkomsten een rol. De huidige systematiek wordt binnenkort nader onderzocht en zal in de begroting 2010 waarschijnlijk worden aangepast maar in ieder geval transparanter worden gepresenteerd. Naar aanleiding van de kredietcrisis zijn de beleggingen van Grave onder de loupe genomen.Een eerste scan laat nu zien dat er sprake is van een tekort bij de structurele renteopbrengsten en een overschot bij de incidentele renteopbrengsten. Het structurele tekort moet structureel worden afgedekt. Het structurele overschot kan worden ingezet voor incidentele uitgaven/projecten. In de begroting 2010 zal e.e.a. exact worden berekend, omdat op dat moment het investeringsschema bekend is.

Het Kabinet heeft op 17 april 2009 een financieel akkoord getekend met het VNG over het gemeentefonds in relatie tot de maatregelen ter bestrijding van de recessie. Onderdeel daarvan is het buiten werking stellen van de zgn. normeringsmethodiek in de jaren 2009, 2010 en 2011. In 2009 daalt t.o.v. de septembercirculaire 2008 het nominaal accres van 8,28% naar 5,88%. Dat is een daling van 32 uitkeringspunten die structureel doorwerkt naar de jaren erna.

E - structureel 1.23

3 O's Gas (nieuw stadhuis)

1.24

Elektra (nieuw stadhuis)

7S

IZ/ICTU

1.25

Inrichting en overige kosten (nieuw stadhuis)

7S

1.26

Archief, huurkosten archiefruimte bij BHIC

1.27

Schoonmaakkosten (nieuw stadhuis)

Kadernota 2010

Prog I/S CL I/U Cat 7S IZ/ICTU AO

2010 4.000

2011 5.000

2012 5.000

AO

32.000

33.000

33.000

IZ/ICTU

AO

32.000

33.000

33.000

7S

IZ/ICTU

AO

9.300

10.000

10.000

7S

IZ/ICTU

AO

28.000

29.000

29.000

43

2013 Toelichting 5.000 Het gasgebruik van het nieuwe stadhuis is hoger dan dat van het oude stadhuis. Dit komt met name door de fors grotere inhoud (m3) van het nieuwe stadhuis ten opzichte van het oude stadhuis (met name de publiekshal). 33.000 Het electriciteitsverbruik van het nieuwe stadhuis is hoger dan dat van het oude stadhuis. De voornaamste oorzaak is de klimaatbeheersingsinstallatie.

33.000 De exploitatie van het nieuwe stadhuis is nadeliger dan de exploitatie van het oude stadhuis. Hiervoor zijn diverse oorzaken: onderhoudscontract klimaatbeheersing, onderhoudscontract schuifdeuren, onderhoudscontract liften, contract vuilophaaldienst (voorheen eigen personeel), onderhoud paternoster archiefkast, onderhoudscontract sanitair en alarmopvolging. 10.000 Dee meerkosten voor huur archiefruimte bij het BHIC ad € 9.300 (structureel) worden veroorzaakt doordat wij 400 m1 extra aan archiefruimte zijn gaan huren. Van te voren was ingeschat dat er 600 m1 archiefruimte gehuurd moest worden. Achteraf blijken we 1000 m1 nodig te hebben. In het stadhuis hebben wij zelf geen archiefbewaarplaats. 29.000 De schoonmaakkosten van het nieuwe stadhuis zijn hoger dan dat van het oude stadhuis vanwege: 1)hanteren hogere hygiënenormen;2)meer glasreiniging;3)schoonmaak nieuwe gemeentewerf is duurder dan oude gemeentewerf. De schoonmaakkosten van de gemeentewerf dienen eigenlijk ten laste te komen van de gemeentewerf en niet ten laste van het stadhuis. Dit zal in de begroting 2010 worden gesplitst.

E - structureel 1.28

3 O's Koffie en thee (nieuw stadhuis)

2010 2.800

2011 3.800

2012 3.800

1.29

Vakformulieren

7S

WZB U

AO

2.000

2.000

2.000

1.30

Porti en overige postzaken

7S

WZB U

AO

500

500

500

1.31

FPU gelden

7S

PZ

U

AO

35.000

30.000

26.000

1.32

Receptie en ontvangsten

7S

CBO U

AO

7.500

7.500

7.500

7.500 Op het gebied van bestuurlijke representatie wordt al jaren een sober beleid gevoerd. Het beschikbare budget van € 8.200,- is echter niet toereikend en dient op basis van ervaringscijfers structureel met € 7.500,- te worden verhoogd.

1.33

Wachtgeld wethouders

7S

PZ

U

AO

25.000

25.000

25.000

25.000 Deze post is als gevolg van Grave 2020 niet in de begroting verwerkt. Er is ook geen voorziening getroffen zodat nu geen middelen zijn om deze kosten te dekken.

1.34

Lidmaatschappen en contributies

7S

CBO U

AO

531

531

531

531 Contributie VNG stijgt met 0,56%. Onvermijdelijk t.g.v. indexatie. Alternatief: de lidmaatschappen van verenigingen e.d. heroverwegen en een aantal lidmaatschappen opzeggen.

Kadernota 2010

Prog I/S CL I/U Cat 7S IZ/ICTU AO

44

2013 Toelichting 3.800 Verbruik van koffie en thee is meer dan in het oude stadhuis. Met name doordat er meer apparatuur aanwezig is dan in het oude stadhuis.

2.000 Door de toename van het aantal belastingobjecten en dus het aantal aanslagen en de dure huisstijl (o.a. belastinggids) moet dit budget structureel worden verhoogd. 500 Door toename van het aantal belastingobjecten en dus het aantal aanslagen, het zware briefpapier en de dikke belastinggids moet dit budget structureel worden verhoogd. 23.000 Deze post is als gevolg van Grave 2020 niet in de begroting verwerkt. Er is ook geen voorziening getroffen zodat nu geen middelen zijn om deze kosten te dekken.

E - structureel 1.35

3 O's Harmonisatie arbeidsvoorwaarden a.g.v. Samenwerking Land van Cuijk

1.36

Financiële effecten Samenwerking Land van Cuijk

Kadernota 2010

Prog I/S CL I/U Cat 7S PZ U NB

7S

45

Secr U

2010 42.000

14.200

2011 44.000

2012 48.000

2013 Toelichting 58.000 Samenwerking Land van Cuijk: Door de medezeggenschapsorganen is een sociaal statuut geaccordeerd waarin bepaald is dat gedurende de 1e helft van 2009 de arbeidsvoorwaarden voor alle gemeentelijke medewerkers geharmoniseerd worden. Door deze harmonisatie zullen voor de gemente Grave extra kosten zichtbaar worden die thans niet van toepassing zijn op de Graafse arbeidsvoorwaarden. Dit betekent in de praktijk dat er met ingang van 2010 een extra budget nodig zal zijn van € 42.000 ter compensatie van deze extra kosten. Zijn onvermijdelijke kosten tav harmonisatie AV LvC. Uitgaande van een mogelijk overeen te komen substantiele bijdrage in een PGB per medewerkers gedurende een periode van 7 jaren: 2010: € 42.000; 2011: € 44.000; 2012: € 48.000 en 2013 € 58.000

In het kader van de Samenwerking Land van Cuijk is er nog het aandachtspunt van de zogenaamde desintegratiekosten. Kort samengevat komt dit er op neer, dat de gemeenten met kosten van overhead worden geconfronteerd doordat medewerkers elders in het Land van Cuijk worden gehuisvest. Als dit niet gecompenseerd wordt door huisvesting van “nieuwe” medewerkers vanuit de andere vier gemeenten, blijven de kosten van overhead e.d. voor rekening van de betreffende gemeente komen. Meerdere factoren en kostenaspecten spelen hierbij een rol. Een oplossing voor dit aandachtspunt kan gevonden worden in de zogenaamde “gedwongen winkelnering”. Dit houdt onder andere in dat leegkomende werkplekken gevuld worden door “nieuwe” medewerkers van andere gemeenten en dat de nieuwe gemeenschappelijke regeling diensten e.d. inkoopt bij de vijf gemeenten. Als dit voor 100 % gerealiseerd wordt, worden de desintegratiekosten genivelleerd. Voorlopig gaan wij er van uit dat de gedwongen winkelnering voor 50 % kan worden gerealiseerd. Voor Grave ligt het breakevenpoint dan in 2013.

E - structureel Nr 1.1

3 O's (Kapitaallasten) Omschrijving Aanpassing klimaatbeheersing gemeentehuis

1.2

Bijdrage waterschap voor gemaal

Kadernota 2010

Prog I/S CL I/U Cat Prog I/S CL I/U Cat 4S BWZ U KL

5S

46

CCT U

KL

2010 5.133 5.133

2011 18.467 5.133

2012 18.467 5.133

2013 Toelichting 18.467 5.133 In 2009 is eenmalig een extra bedrag opgenomen voor de aanpassing van de klimaatbeheersing. Bestuurlijke keuze voor aanpassing van de klimaatbeheersing mits Arbo omstandigheden in het geding zijn.

0

13.333

13.333

13.333 zie investeringsprojecten

F - structureel Nr

College- en raadsbesluiten Omschrijving

Prog I/S Prog I/S

I/U I/U

2010 28.107

2011 36.439

2012 47.650

2013 Toelichting 53.983

F - structureel Nr 1.1

College- en raadsbesluiten Omschrijving Bijstelling prestatiesubsidie stichting Peuterspeelzalen Grave e.o.

Prog I/S CL I/U Prog I/S CL I/U 3S WO U

2010 28.107 2.250

2011 34.189 2.300

2012 45.400 2.350

1.2

Voorjaarsnota 2009 GGD

3S

WO

U

4.607

4.607

4.607

2013 Toelichting 51.733 2.400 Collegebesluit dd.2-4-2007 Compensatie hogere huurlasten en enkele bijkomende kosten Brede School Velp. 4.607 Raadsbesluit 16-06-2009 Voorjaarsnota 2009 GGD; verhoging inwonersbijdrage van € 0.36 per inwoner incl. indexering voor 2010.

1.3

Biblioplus

3S

WO

U

9.080

15.052

21.143

1.4

Activiteitenbudget Gezondheidszorg / AED

3S

WO

U

1.5

Bomen, onderhoud door derden project Mariëndaal

5S

BMB U

1.6

Bijdrage schoolbest. bijzondere scholen (De Verrekijker)

3S

WO

F - structureel

College- en raadsbesluiten (Kapitaallasten) Omschrijving Toegankelijkheid bushaltes

Nr 1.1

Kadernota 2010

CL CL

5.000

27.356 Verhoging van het budget t.o.v. budget 2009 door: - jaarlijkse indexering. Dit vloeit voort uit de ondertekende raamovereenkomst met Biblioplus, collegebesluit 17-09-2007; - het aangaan van schoolcollecties per maart 2009, collegebesluit 9-12-2008. Vanaf 2010 worden deze collecties op jaarbasis in rekening gebracht. 5.000 Collegebesluit 17 februari 2009. Deze structurele kosten voor het AED-beleid worden gebruikt voor de inzet van First Responders. Bij de evaluatie van het beleid in 2011 wordt bepaald hoe groot het vervangingsbudget exact moet zijn. Tot die tijd wordt voor dat doel € 5.000,- extra geraamd ten aanzien van vervanging.

10.000

10.000

10.000

10.000 Besluit college Mariendaal Door het besluit dicht bij bestaande bomen te bouwen dienen deze intensief gesnoeid te worden. Dit betekent een structurele bijraming met € 10.000.

2.170

2.230

2.300

2.370 Raadsbesluit 2-4-07 Toekenning structurele vergoedingen. Ter dekking van de exploitatiekosten voor de brede school De Verrekijker wordt een exploitatievergoeding verstrekt.

I/U

2010

2011

2012

2013 Toelichting

Prog I/S CL I/U 2S CCT U

0 0

2.250 2.250

2.250 2.250

2.250 2.250 Zie investeringsprojecten. Besluit College.

Prog I/S

47

CL

U

G - structureel Nr

G - structureel Nr 1.1

Bestuurlijk wenselijk (geen dekking) Omschrijving

Prog I/S

CL

I/U

Cat

2010

2011

2012

Prog I/S

CL

I/U

Cat

571.795

617.548

622.298

Bestuurlijk wenselijk (geen dekking) Omschrijving Overige goederen en diensten / Kinderboerderij Velp

Prog I/S

CL

I/U

Cat

2010

2011

2012

Prog I/S CL I/U Cat 2S ROW U NB

571.795 8.000

550.465 8.000

551.465 8.000

8.350

8.350

1.2

RMC Land van Cuijk

3S

WO

U

AO

4.680

1.3

Bijdragen in vervoerskosten (Taxihopper)

3S

WO

U

AO

30.000

1.4

Realisatie nieuwe Gemeenschapsaccommodatie (GMA)

3S

WO

U

NB

140.000

Kadernota 2010

48

2013 Toelichting 477.038

2013 Toelichting 406.205 8.000 Naast een eenmalige investering is voor realisatie van de Kinderboerderij in Velp een jaarlijkse bijdrage in de exploitatie gewenst van € 8.000. Continuering van het bestaande dierenpark in Grave wordt in het kader van voorliggende plannen tegen het licht gehouden. Bestuurlijke keuze nog te maken. 12.090 Op grond van een raamovereenkomst met het Regionaal Maatschappelijk Centrum Land van Cuijk wordt de subsidie jaarlijks geïndexeerd. Betrekken bij algehele discussie rond verbonden partijen. Ofschoon het projectbureau Taxihopper nog geen totaal beeld kan bieden van de te verwachten kosten dient ernstig rekening gehouden te worden met sterk oplopende kosten voor het leerlingenvervoer. Via een afzonderlijke rapportage zal nader op deze materie worden ingegaan.

140.000

140.000

140.000 Voor het beheer en de exploitatie van het GMA is Quadrant benadert als first supplier. Quadrant is beheerder van de gemeenschapsaccommodaties die (op termijn) komen te vervallen. Het maximaal berekende exploitatietekort is berekend op € 140.000. Hierbij is nog geen rekening gehouden met de positieve variabelen van maximaal € 116.000 en de negatieve variabelen van maximaal € 32.000. Hierbij is nog geen rekening gehouden met eventuele lagere beheerskosten van € 20.000 en hogere baropbrengsten van € 23.000. Bij het uitwerken van het raadsvoorstel Multifunctioneel Centrum wordt mogelijk het extra benodigde structurele bedrag van € 140.000,- nog gemuteerd.

G - structureel 1.5

Bestuurlijk wenselijk (geen dekking) Lokale Omroep

1.6

1.7

Kadernota 2010

Prog I/S

CL

I/U

Cat

2010

2011

2012

2013 Toelichting

3S

WO

U

NB

6.200

6.200

6.200

6.200 Subsidie Lokale Omroep is in 2008 door de Raad uit de begroting geschrapt. Subsidie zal worden afgebouwd in 2009. In mei 2009 hebben we bericht gekregen van het VNG dat er een motie in de 2e kamer is aangenomen dat subsidiëring vanaf 2010 wettelijk verplicht wordt. Vandaar dat er structureel geld opgenomen wordt voor de subsidiëring van een lokale omroep.

Groter beroep op WMO voorzieningen

3S

SZ

U

NB

150.000

150.000

150.000

Tijdelijk jongerencentrum

3S

WO

U

AO

11.000

15.000

15.000

150.000 Taakverzwaring en extra kosten WMO (m.i.v. 2010). Gelet op de cijfers van het eerste kwartaal 2009 lijkt er nog geen sprake te zijn van een sterke toename van de kosten en een groter beroep op de WMO. Wel dient hierbij bedacht te worden dat ook incidentele aanvragen (bijvoorbeeld in geval van een grote woningaanpassing) het beschikbare budget vrij direct negatief kunnen beïnvloeden. Een ander aspect betreft de kosten in het kader van de hulp bij het huishouden (HH). Voor de HH zijn contracten gesloten met diverse aanbieders van zorg. Dit zijn Pantein, VDA en Brabantschoon. Deze contracten lopen per 1 januari 2010 af. Per die datum zullen (al dan niet via een aanbestedingsprocedure) nieuwe contracten gesloten moeten zijn. De verwachting is dat de huidige HH tarieven fors zullen stijgen. Zorgaanbieders hebben zowel landelijk als regionaal aangegeven dat de huidige tarieven in de toekomst niet meer kostendekkend zijn. Zij zullen dan ook hogere tarieven gaan bedingen. Hierdoor is de verwachting dat de kosten voor de Hulp bij het huishouden zullen gaan stijgen. 15.000 In het kader van het tijdelijke jongerencentrum aan de Landbouwstraat is via IBN een beheerder aangesteld. Deze wordt voor de projectperiode (tot en met maart 2010) betaald uit de AGR-gelden. Omdat er nog geen zicht is op een permanente locatie voor een jongerencentrum wordt in de loop van 2009 bekeken of de projectperiode voor het tijdelijke jongerencentrum verlengd kan worden. Hierbij zal ook voorzien moeten worden in beheer, voor 2010 dan voor een periode van 9 maanden, hierna op jaarbasis. Uitvoering van genomen besluiten; terugdraaien is politieke keuze maar niet gewenst.

49

G - structureel 1.8

Bestuurlijk wenselijk (geen dekking) Jeugdbeleid, intergemeentelijke subsidie (HALT)

Prog I/S

CL

3S

WO

I/U U

Cat

2010

2011

2012

AO

215

215

215

2013 Toelichting 215 Hogere subsidieaanvraag Halt Oost-Brabant voor 2010.

1.9

Leges

5S

BWZ I

AO

-37.000

-37.000

-37.000

1.10

Subsidie binnen de gemeente / molen Gassel, Elisabethkerk en Protestante Kerk

5S

BWZ U

NvO

14.000

14.000

14.000

14.000 Indexering van de jaarlijkse bijdrage onderhoud aan de "top"rijksmonumenten van Grave (molen Gassel, Elisabethkerk) + toevoeging van Protestantse Kerk. Bestuurlijke keuze.

1.11

Kansrijke erfgoed initiatieven

5S

BWZ U

NB

10.000

10.000

10.000

10.000 Erfgoed krijgt steeds meer een dominante rol binnen onze maatschappij. Daarbij ontstaan kansrijke initiatieven die d.m.v. een kleine financiële impuls de mogelijheid krijgen om van de grond te komen.

1.12

Wabo functies

5S

BWZ/RO U

NB

25.000

25.000

25.000

1.13

Duurzaam bouwen (DUBO convenant)

5S

BWZ U

NB

2.700

2.700

2.700

1.14

Kantoorbenodigdheden / controleinstrument GPR-gebouw Kabinetszaken en officiële ontvangsten

5S

BWZ U

NB

1.500

1.500

1.500

6S

CBO U

AO

5.500

6.500

7.500

25.000 Na 1 jan 2010 0,75 Fte uitbreiding door nieuwe wet Wabo - BWZ/RO. 2.700 Fte uitbreiding 120 uur voor controle nieuwe DUBO convenant. 1.500 Uitbreiding controle-instrument "GPR-Gebouw" Duurzaam bouwen. 8.500 Doordat in het nieuwe stadhuis externe catering moet worden ingezet bij ontvangsten en bijeenkomsten is vanaf 2008 een kostenverhoging opgetreden; de werkelijke kosten in 2008 zijn nu doorgerekend naar 2009 en volgende jaren.

1.15

Kadernota 2010

50

-37.000 Doordat er structureel een te laag bedrag aan inkomsten is begroot wordt er nu structureel € 37.000 aan inkomsten bijgeraamd.

G - structureel 1.16

1.17

Kadernota 2010

Bestuurlijk wenselijk (geen dekking) Klant Contact Centrum (Dienstverlening)

Prog I/S 6S

PB

U

Flankerend personeelsbeleid

7I

PZ

U

51

CL

I/U

Cat

2010

2011

2012

2013 Toelichting

NB

50.000

50.000

50.000

50.000 Gemeenten moeten in 2015 het zogenaamde voorportaal van de overheid vormen. Dit betekent dat de burger voor alle vragen op het gebied van de overheid bij de gemeente terecht kan. Hiertoe moet de gemeente een zogenaamde Klant Contact Centrum (KCC) inrichten. In samenwerking met de andere gemeenten in het Land van Cuijk worden al diverse activiteiten ondernomen op het gebied van ICT-infrastructuur (inrichting mid-office). Hiervoor zijn in het ICT beheersplan middelen opgenomen. Waarin dit beheersplan niet voorziet, is de verdere visieontwikkeling en het in beeld brengen van de consequenties voor de manier van werken in de eigen organisatie. Veel werkprocessen zullen anders ingericht gaan worden. Voor deze activiteiten en voor het monitoren van- en inspelen op de ontwikkelingen op landelijk niveau is het nodig om een projectgroep in het leven te roepen, bestaande vooral uit eigen medewerk(st)ers. Op afroep kan externe expertise worden ingeschakeld voor heel specifieke vraagpunten.

NB

150.000

150.000

150.000

Het traject tot aanpassing van de organisatie is in april 2009 ingezet. Het is te verwachten dat in een dergelijk aanpassingsproces knelpunten worden gesignaleerd op het gebied van Personeel & Organisatie. Knelpunten die bij voorkeur binnen de organisatie zelf opgelost moeten worden. Indien dat niet (meer) mogelijk is, zal er behoefte zijn aan het beschikbaar stellen hebben van extra middelen ten bedrage van € 150.000 per jaar, zijnde 3% van de huidige gemeentelijke loonsom. Indien er teruggevallen kan worden op IZA gelden, dan kan een risico worden gelopen deze kosten te laten vervallen tav het flankerend personeelsbeleid. Houdt in dat er geen kosten zichtbaar beschikbaar zijn voor oplossen personele problematieken en mogelijke trajecten zoals outplacement. IZA gelden zijn echter beperkt.

G - structureel Nr 1.1

Bestuurlijk wenselijk (geen Prog I/S CL I/U Cat dekking) (Kapitaallasten) Omschrijving Prog I/S CL I/U Cat Aanleg vrijliggend fietspad Mariendaal 2S CCT U KL

1.2

Realisatie Kinderboerderij

3S

ROW U

KL

0

2.000

2.000

2.000 zie investeringsprojecten

1.3

Realisering brug over de Raam in Escharen

3S

CCT U

KL

0

6.250

6.250

6.250 zie investeringsprojecten

1.4

Uitbreiding/vervanging/ renovatie scholen Hartenaas en Sensis Realisatie Multi Functioneel Centrum (MFC) Uitbreiding Graafs Museum Aanpassing parkeren bij Sprankel Parkeren gemeentehuis Parkplan Bekaf/uitbestede investeringen Bijdrage provincie aanpassing kruising N321 Inrichten loswal

3S

WO

U

KL

0

0

0

0 zie investeringsprojecten

3U

WO

U

KL

0

0

0

0 zie investeringsprojecten

5 5 5 5

WO CCT CCT CCT

U U U U

KL KL KL KL

0 0 0 0

13.000 2.750 2.500 9.000

13.000 2.750 2.500 9.000

5S

CCT U

KL

0

0

3.750

5S

ROW U

KL

0

26.000

26.000

1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10 1.11

Kadernota 2010

52

S S S S

2010

2011

2012

2013 Toelichting

0 0

67.083 5.583

70.833 5.583

70.833 5.583 zie investeringsprojecten

13.000 2.750 2.500 9.000

zie investeringsprojecten zie investeringsprojecten zie investeringsprojecten zie investeringsprojecten

3.750 zie investeringsprojecten 26.000 Uitvoering geven aan initiatiefvoorstel LPG.

H - structureel Nr

Geschrapte onderwerpen Omschrijving

Prog I/S Prog I/S

I/U I/U

2010 158.514

2011 160.514

2012 147.334

2013 Toelichting 150.334

H - structureel Nr 1.1

Geschrapte onderwerpen Omschrijving Bereikbaarheidsvergoeding Boa’s

Prog I/S CL I/U Prog I/S CL I/U 1S VB U

2010 158.514 8.500

2011 160.514 8.500

2012 147.334 8.500

2013 Toelichting 150.334 8.500 Om meer te kunnen voldoen aan de 24uursverantwoordelijkheid met betrekking tot handhaving is het noodzakelijk de juiste personen daarvoor te faciliteren. Als voorbeeld kan genoemd worden dat indien het havenmeesterschap wordt uitgeoefend door de Boa’s dat zij daarvoor 24 uur per dag bereikbaar zijn. Om dit te regelen is structureel een bedrag van €8500,nodig. Kan vervallen. Betreft vooralsnog een luxe uitgangspositie die in het kader van beheersing van kosten uitgesteld kan worden.

1.2

RIEC Zeeland, Midden- en WestBrabant en Brabant-Noord

1S

VB

U

7.500

7.500

7.500

7.500 RIEC’s (regionaal informatie en expertise centra) ondersteunen en faciliteren de gemeenten voor een betere bestuurlijke aanpak van georganiseerde criminaliteit. Het kabinet gaat uit van het opzetten van 11 RIEC in Nederland. Feitelijke realisatietermijnen niet duidelijk. Latenm vervallen en de kosten dan nemen waneer deze realiteit worden.

1.3

Bradweer, preventie en pro-actie

1S

VB

U

2.400

2.400

2.400

2.400 Gezien de uitgaven op deze post, ook in voorgaande jaren, wordt er structureel € 4000 bijgeraamd. Kosten komen m.i.v. 2010 t.l.v. de districtsbrandweer.

1.4

Verlichting / electra

2S

CCT U

24.275

24.275

24.275

1.5

Onderhoudscontracten VRI

2S

CCT U

5.600

5.600

5.600

24.275 Structureel te laag begrote uitgaven voor elektriciteit, gerelateerd aan uitgaven van 2008. Betreft straatverlichting. 5.600 Onderhoudscontracten voor instandhouding en storingsdienst voor VRI’s.

Kadernota 2010

53

CL CL

H - structureel 1.6

Geschrapte onderwerpen Jeugdgezondheidszorg

2010 4.739

2011 4.739

2012 4.739

WO U WO U

-2.500 2.500

-2.500 2.500

-2.500 2.500

2013 Toelichting 4.739 Door de wijziging van de landelijke verdeelsleutels in de doeluitkering jeugdgezondheidszorg (jgz) en een overheveling van prenatale zorg van de AWBZ naar gemeenten, ontstaat er een structureel tekort voor de uitvoering van de jgz. Regionaal vindt overleg plaats met de uitvoerende partij hoe de uitgaven voor jgz kunnen worden beperkt en eventueel tekort per 2010 kan worden gedekt. In de loop van 2009 volgt hier een voorstel voor. In afwachting van deze ontwikkelingen wordt hier het tekort van 2008 doorgevoerd. mogelijk naar o, afhankelijk van resultaten onderzoek bureau JGZ. -2.500 administratieve correctie 2.500 administratieve correctie

1.7 1.8

Toezicht kinderopvang Inspectiekosten kinderopvang

3S 3S

1.9 1.10 1.11

Schuldhulpverlening Autovrij maken in het weekend (zomer-periode) van de markt Onderhoud stadsstrand

3S 4S

SZ U ROW I

20.920

20.920

20.920

20.920

4S

ROW U

1.12

Fietspendelboot

4S

ROW U

1.13

Autoluw maken binnenstad

4S

ROW U

1.14

Personele ondersteuning Stichting Bezoekersmanagement Grave (SBG)

4S

ROW U

Kadernota 2010

Prog I/S CL I/U 3S WO U

54

Zie huidige bestuursprogramma. Nog geen inzicht in de kosten. Conform huidige bestuursprogramma, nog geen inzicht in de kosten . Het streven is om in 2010 de dienst te hervatten met nieuwe exploitant. Evt. kosten voor bijv. aanpassing voorzieningen nog niet bekend. Zie huidige bestuursprogramma. Nog geen inzicht in de kosten. 32.000

32.000

32.000

32.000 In het kader van verdere professionalisering SBG (conform huidige bestuursprogramma).

H - structureel 1.15

Geschrapte onderwerpen Ontvangen huren

1.16

Ontvangen erfpachten

5S

1.17 1.18

Bestemmingsplannen - leges Bestemmingsplannen - aanvraag tegemoetkoming planschade Parkeren / aanpassingen binnen huidige areaal

1.20 1.21

1.22

1.19

1.23 1.24

1.25

Kadernota 2010

Prog I/S CL I/U 5S ROW I

2010 -1.630

2011 -1.630

2012 -1.810

ROW I

1.630

1.630

1.630

5S 5S

ROW I ROW I

0 0

0 0

0 0

0 0 Ontvangen wettelijke leges i.v.m. planschadeverzoeken

5S

CCT U

20.000

20.000

20.000

Wettelijke publicaties en advertenties Gemeentereiniging/brandstof vervoermiddelen

5S 5S

ROW U BMB U

0 3.000

0 3.000

0 3.000

20.000 Aanleg en aanpassingen parkeerplaatsen tbv oplossen knelpunten binnen gemeente. Het betreft aanpassingen binnen het huidige areaal en staat los van projecten en het parkeerfonds. 0 3.000 Toename brandstofkosten

Openbaar groen en dergelijke/reparatie en onderhoud machines Bomen/ Brandstof vervoermiddelen Controle en advieskosten / constructieve veiligheid Bouwbesluit

5S

BMB U

6.530

6.530

6.530

5S 5S

BMB U BWZ U

2.000 35.000

2.000 35.000

2.000 20.000

Vergoeding commissieleden RKZ en welstand

5S

BWZ U

1.000

1.000

1.000

55

2013 Toelichting -1.810 Ontvangen huren. Deze post dient samen te worden gevoegd met post 8322120. 1.630 Deze post dient te worden geschrapt. Deze post was bedoeld voor de huuropbrengst van kiosk Koolen. Dient te worden geboekt op 8321100.

6.530 Toename onderhoudskosten machinepark

2.000 Toename brandstofkosten 20.000 Inhuur expertise constructieve veiligheid Bouwbesluit (constructeur) + toename kosten/afkoop gem.reg.welstand. 1.000 Bij de evaluatie van het welstandsbeleid is bepaald dat de commissie RKZ en de commissie welstand geïntegreerd worden. De vergaderingen worden intensiever en de commissie dient te worden uitgebreid met 1 commissielid.

H - structureel 1.26 1.27

Geschrapte onderwerpen Kpl. cluster Beheer en Milieu Buiten /rioolrecht Overige diensten

1.28

Prog I/S CL I/U 5S BMB U

2010 250

2011 250

2012 250

2013 Toelichting 250 Rioolrecht

5S

ROW U

0

0

0

Publ. en ov. voorlichtingskosten

6S

CBO U

2.000

4.000

6.000

1.29

Verlaging stelpost loon- en prijsstijgingen

7S

U

-10.000

-10.000

-10.000

-10.000 Stelpost handhaven voor stijging kosten t.g.v. indexeringen.

1.30

Huurkosten roerende zaken

7S

IZ/ICTU

-7.200

-7.200

-7.200

-7.200 Foutief apart geboekte post. Het betreft huur koffieapparatuur. Bedrag kan geheel worden toegevoegd aan post Koffie en thee.

H - structureel

Geschrapte onderwerpen (Kapitaallasten) Omschrijving Overige goederen en diensten / aanpassing kerkje Velp Realisatie stadsstrand Begraafplaats (BURAP)

I/U

2010

2011

2012

Prog I/S CL I/U 3S WO U

0 0

0 0

0 0

0 0 zie investeringsprojecten

0 0

0 0

0 0

0 zie investeringsprojecten 0 huidige capacteit urnenmuur is nagenoeg geheel benut.

Nr 1.1 1.2 1.3

Kadernota 2010

Prog I/S

5S 5S

56

CL

ROW U BMB U

0 Deze post dient te worden geschrapt /samengevoegd met 4343495. 9.000 Jaarlijkse stijging millimeterprijs Graafsche Courant (inflatie). Meerjarige afspraken gemaakt met de Graafsche courant.

2013 Toelichting

I - structureel Nr 1.1 1.2

1.3 1.4

Kadernota 2010

Kapitaallasten Prog I/S CL Omschrijving Prog I/S CL 1e inrichting Merletcollege 3S WO 1e inrichting onderwijs leerpakket en 3S WO meubilair meervoudig gehandicapten Sensis Verbetering binnenmilieu scholen 3S WO Uitbreiding/vervanging/ renovatie 3S WO scholen Ester, Sprankel en Wegwijzer

57

I/U I/U U U

U U

2010 0 0 0

2011 11.520 1.858 1.329

2012 11.520 1.858 1.329

2013 Toelichting 11.520 1.858 zie investeringsprojecten. 1.329 zie investeringsprojecten.

0 0

8.333 0

8.333 0

8.333 zie investeringsprojecten. 0 zie investeringsprojecten.

Investeringsprojecten

Kadernota 2010

58

Bestaande budgetten Nr 1.1

Investeringsprojecten - C

Prog V/U

CL

I/U

2010

2011

2012

Omschrijving Inrichting structurele locatie voor campers

Prog V/U CL I/U 4U ROW U

95.000 40.000

0

0

1.2

Aanleg wandelknoop-puntennetwerk

4U

ROW U

40.000

1.3

Verbetering overige fiets-wandel en kano-routes

4U

ROW U

15.000

Kadernota 2010

59

2013 Toelichting

Afschrijving

0 In het kader verbeteren overnachtingsmogelijkheden (conform huidige bestuursprogramma) . Bestuurlijke keuze.Activiteiten zijn wel opgenomen in het huidige bestuursprogramma. In het kader verbeteren (wandel)routes (conform huidige bestuursprogramma) en uitgaande van co-financiering. Bestuurlijke keuze.Activiteiten zijn wel opgenomen in het huidige bestuursprogramma. In het kader verbeteren (wandel)routes (conform huidige bestuursprogramma) en uitgaande van co-financiering. Bestuurlijke keuze.Activiteiten zijn wel opgenomen in het huidige bestuursprogramma.

20

10

10

3 O's Nr 1.1

Investeringsprojecten - E Omschrijving Bijdrage waterschap voor gemaal

1.2

Aanpassing klimaatbeheersing stadhuis (investeringsbedrag is opgenomen in1e BURAP 2009; kapitaallasten in Kadernota 2010)

Kadernota 2010

Prog V/U CL Prog V/U CL 5U CCT

4S

60

I/U I/U U

BWZ U

2010 200.000 200.000

2011 0

2012 0

2013 Toelichting Afschrijving 0 Bijdrage aan het waterschap voor reconstructie 15 waterschapsgemaal Grave. Aanpassingskosten gemaal conform de afgesloten overeenkomst. 15 In 2009 is eenmalig een extra bedrag opgenomen voor de aanpassing van de klimaatbeheersing. Bestuurlijke keuze voor aanpassing van de klimaatbeheersing mits Arbo omstandigheden in het geding zijn.

College- en raadsbesluiten Nr 1.1

Investeringsprojecten - F

Prog V/U

Omschrijving Toegankelijkheid bushaltes

Prog V/U CL 2U CCT

Kadernota 2010

61

CL

U

I/U

2010

2011

2012

I/U

45.000 45.000

0

0

2013 Toelichting

Afschrijving

0 Voor toegankelijk maken van bushaltes geeft de provincie 50% subsidie. Hierdoor kunnen de werkzaamheden ad € 90.000 voor € 45.000 worden uitgevoerd.

20

Bestuurlijk wenselijk (geen dekking) Nr 1.1

1.2 1.3

1.4

Kadernota 2010

Investeringsprojecten - G

Prog V/U

CL

I/U

2010

2011

2012

Omschrijving Realisatie Kinderboerderij

Prog V/U CL I/U 2U ROW U

6.371.199 80.000

3.331.000

0

Realisering brug over de Raam in Escharen Uitbreiding/vervanging/ renovatie scholen Hartenaas en Sensis

2U

CCT

U

3U

WO

U

Realisatie Multi Functioneel Centrum (MFC)

3U

WO

U

62

125.000 3.256.000

4.498.699

2013 Toelichting

Afschrijving

0 Door de lokale stichting Buiten-Gewoon is in nauwe samenwerking met de stichting Dichterbij een vergaand initiatief ontwikkeld om te komen tot realisatie van een Kinderboerderij in Velp. Als doelstelling is in dit kader geformuleerd behoud, integratie en educatie. Het bestaande dierenpark in Velp wordt hierbij omgevormd tot een volwaardige Kinderboerderij. Direct betrokken partijen (o.a. stichting Dichterbij, Brabants Landschap) onderschrijven de belangrijke maatschappelijke functie van de beoogde Kinderboerderij en zijn bereid een bijdrage te leveren. Van de gemeente wordt een eenmalige investering gevraagd van € 80.000.

40

Brug Escharen. Is in maart 2009 in de raad behandeld.

20

Momenteel wordt gewerkt aan een visietraject voor de huisvesting van maatschappelijke voorzieningen, waaronder scholen. Vooruitlopend op de uitkomsten zijn de investeringskosten geraamd voor de scholen die voor uitbreiding, vervanging c.q. grootschalig onderhoud in aanmerking komen. Ook is hierbij een inschatting gemaakt qua prioritering. Dit bedrag is inclusief het voorbereidingskrediet.

40

Ter vervanging van 3 bestaande gemeenschapsaccommodaties wordt een nieuw multifunctioneel centrum (MFC) ontwikkeld. De beoogde voorziening wordt fysiek onderdeel van nieuw Maaszicht (Koninginnedijk). Brabant Wonen is bouwmeester in dezen. Behalve de eenmalige investeringkosten is jaarlijks een bijdrage in de exploitatie nodig.

40

Bestuurlijk wenselijk (geen dekking) 1.5

Uitbreiding Graafs Museum

3U

WO

U

520.000

Doelstelling is het behoud van de rijke Graafse cultuurhistorie en het daarbij behorende talrijke waardevolle (kunst) historische materiaal. Beoogd effect is dat de Graafse cultuurhistorie een nog breder draagvlak krijgt en dat de kennis in ruime mate wordt verspreid met als inzet een verdere professionalisering van het Graafs Museum. Stichting Graeft Voort zal haar beleid meer dan nu gaan richten op educatie (lespakketten), op een toename van het aanbod (uitbreiding collectie), een toename van het aantal bezoekers (toerisme), adequate PR en een vergroting van de uitstraling en aantrekkingskracht die over de gemeentegrenzen zal gaan reiken. Een uitbreiding van het museumoppervlakte is hierbij een vereiste.

40

1.6

Aanpassing parkeren bij Sprankel

5U

CCT

U

55.000

20

1.7

Parkeren gemeentehuis

5U

CCT

U

50.000

1.8

Bijdrage provincie aanpassing kruising N321

5U

CCT

U

1.9

Parkplan Bekaf/uitbestede investeringen

5U

CCT

U

225.000

1.10

Aanleg vrijliggend fietspad Mariendaal

5U

CCT

U

167.500

Na de reconstructie van de kruising Estersveldlaan/Essinklaan zijn nieuwe inzichten ontstaan rond de parkeersituatie bij de Sprankel. Om de gevoelde knelpunten op te lossen en het parkeren aan te passen is een aanvullend krediet nodig. Bestuurlijke keuze Rond het stadhuis bestaat te weinig ruimte voor bezoekers om te parkeren. Bestuurlijke keuze Bijdrage aan provincie voor aanpassing kruisingN321 met Schaarweg in Gassel. Bestuurlijke keuze verhoging verkeersveiligheid Voor zowel De Kat als voor Bekaf is geen uitvoeringskrediet. Van het voorbereidingskrediet (€25.000,-) is inmiddels €3.931,- uitgegeven. Bedrag is indicatief omdat de voorbereiding en raming nog niet zijn afgerond. Bestuurlijke keuze Aanleg vrij-liggend fietspad op het complex Mariendaal voor de Brede School. Er is een voorbereidingskrediet van € 17.500 nodig voor een haalbaarheidsonderzoek voor de aanleg van een vrijliggend fietspad.

1.11

Inrichten loswal

5U

ROW U

650.000

Uitvoering geven aan initiatiefvoorstel LPG. Raadsbesluit waarbij niet is aangegeven hoe de financiele dekking plaats zal vinden.

25

Kadernota 2010

Investeringsprojecten - G

Prog V/U

63

CL

I/U

2010

2011

75.000

2012

2013 Toelichting

Afschrijving

20 20

25

30

College- en raadsbesluiten Nr 1.1

Investeringsprojecten - H

Prog V/U

CL

Omschrijving Overige goederen en diensten / aanpassing kerkje Velp

Prog V/U CL 3 WO

I/U I/U U

1.2

Realisatie stadsstrand

4I

ROW U

1.3

Begraafplaats (BURAP)

5U

BMB

Kadernota 2010

64

U

2010

2011

2012

35.000

0

0

Pm

2013 Toelichting

Afschrijving

0 De stichting Kunst in ’t Kerkje heeft, als gebruiker van het St. Vincentiuskerkje in Velp (eigendom gemeente), ambitieuze plannen om de historische en culturele waarde van het kerkje meer inhoud en uitstraling te geven. De stichting wil van het kerkje een centrum maken voor een breed scala aan culturele en aanverwante activiteiten. Het bieden van een podium evenals het versterken van het cultuuraanbod op het gebied van muziek, lezingen, beeldende kunst en overige activiteiten. De ambities van de stichting stellen aanvullende eisen aan het gebouw en omgeving. Vooralsnog is de gemeentelijke bijdrage voor deze ambities niet bekend. Conform huidige bestuursprogramma, nog geen inzicht in de kosten . Bestuurlijke keuze.Activiteiten zijn wel opgenomen in het huidige bestuursprogramma.

35.000

Bouw urnenmuur begraafplaats Grave. De huidige capacteit urnenmuur is nagenoeg geheel benut. Dit bedrag is al opgenomen in de begroting 2009.

20

Algemeen Nr 1.1

Investeringsprojecten Prog V/U CL Omschrijving Prog V/U CL Uitbreiding/vervanging/ renovatie 3U WO scholen Ester, Sprankel en Wegwijzer

1.2

1 inrichting Merletcollege

3U

WO

U

37.160

1.3

1e inrichting onderwijs leerpakket en meubilair meervoudig gehandicapten Sensis

3U

WO

U

26.580

1.4

Verbetering binnenmilieu scholen

3

WO

U

125.000

1.5

Huisvesting maatschappelijke voorzieningen

e

Kadernota 2010

I/U I/U U

U

65

2010 188.740

PM

2011 0

2012 0

2013 Toelichting Afschrijving 4.108.000 4.108.000 Momenteel wordt gewerkt aan een visietraject voor de 40 huisvesting van maatschappelijke voorzieningen, waaronder scholen. Vooruitlopend op de uitkomsten zijn de investeringskosten geraamd voor de scholen die voor uitbreiding, vervanging c.q. grootschalig onderhoud in aanmerking komen. Ook is hierbij een inschatting gemaakt qua prioritering. Dit bedrag is inclusief het voorbereidingskrediet. Bij de bouw van het Merletcollege heeft het bestuur van de school geen aanspraak gemaakt op een vergoeding e voor 1 inrichting. Inmiddels doet men alsnog een beroep op deze vergoeding. In verband met een uitbreiding van het onderwijsaanbod aan meervoudig gehandicapte kinderen maakt het bestuur van Sensis aanspraak op een vergoeding voor de 1e inrichting met onderwijsleerpakket en meubilair.

20

Door de GGD zijn op basis van diverse onderzoeken voorstellen gedaan voor het treffen van maatregelen ter verbetering van het binnenmilieu van scholen. Op basis van een subsidieregeling worden de investeringskosten voor de helft gesubsidieerd door het rijk. Uitvoering dient dan wel uiterlijk in 2010 plaats te vinden. Het bedrag is gebaseerd op een zeer grofmazige raming.

15

20

Incidenteel per categorie

Kadernota 2010

66

A - incidenteel

Meer inkomsten / minder uitgaven

Prog I/S

I/U

2010

2011

2012

Nr 1.1

Omschrijving Nazorg ex-gedetineerden

Prog I/S CL I/U 1I VB U

-101.950 -2.980

-143.970

-188.970

1.2

Opbrengsten beleggingen

-98.970

-143.970

Kadernota 2010

7I

67

CL

FBB I

2013 Toelichting -233.970 De uitgaven voor nazorg van ex/gedetineerden zullen in 2009 en 2010 lager zijn dan verwacht. Dit is inmiddels via een raadsbesluit bekrachtigd. De werkelijke kosten zijn voor 2009 en 2010 € 3.348 per jaar terwijl er € 6.330 was geraamd. De werkzaamhedwen worden via het Veiligheidshuis driect gestart. Het voordeel in 2009 en 2010 bedraagt jaarlijks € 2.980. (2009 is opgenomen in de 1e BURAP).

-188.970

-233.970 In de begroting 2009 en de meerjarenraming 2010-2012 zijn de renteopbrengsten nog geraamd op basis van aannames zoals het dividend van het voormalige Obragas. Daarbij ontbreekt er een meerjarenoverzicht van de investeringen en mede daardoor is er geen goed overzicht van vooral het meerjarig verloop van de overtollige financieringsmiddelen. Ook speelt het minder afhankelijk maken van de begroting van structurele rente-inkomsten een rol. De huidige systematiek wordt binnenkort nader onderzocht en zal in de begroting 2010 waarschijnlijk worden aangepast maar in ieder geval transparanter worden gepresenteerd. Naar aanleiding van de kredietcrisis zijn de beleggingen van Grave onder de loep genomen.Een eerste scan laat nu zien dat er sprake is van een tekort bij de structurele renteopbrengsten en een overschot bij de incidentele renteopbrengsten. Het structurele tekort moet structureel worden afgedekt. Het incidentele overschot kan worden ingezet voor incidentele uitgaven/projecten. In de begroting 2010 zal e.e.a. exact worden berekend, omdat op dat moment het investeringsschema bekend is.

B - incidenteel Nr 1.1

Dekking t.l.v. beheerplannen Omschrijving IDOPS

1.2

Huurkosten lokalen Hartenaas en Merletcollege

3I

WO

1.3

Onderhoud bibliotheek

3I

Kadernota 2010

Prog I/S CL Prog I/S CL 2I WO

68

I/U I/U U

Cat Cat NB

2010 46.082 5.000

2011 18.650 5.000

U

AO

69.650

13.650

BWZ U

AO

-28.568

2012 0

2013 Toelichting 0 In 2009 wordt onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van dorpsontwikkelings-plannen (zogeheten IDOPS waarvoor de provincie Noord-Brabant subsidie beschikbaar heeft). Vanaf 2010 wordt in het kader de integrale vormgeving van het wijk/dorp in beeld gebracht hoe integraal diverse problemen, aandachtspunten en (ruimtelijke) ontwikkelingen kunnen worden opgepakt. Een en ander vindt plaats in nauwe samenwerking met de wijk- en dorpsraden. Dekking uit voorzieining wijk- en dorpsbeheer. In verband met de constatering van een potentieel ziekteverwekkend schimmel in 6 noodlokalen, die in gebruik waren bij de Openbare basisschool Hartenaas en het Merletcollege, zijn deze lokalen, die eigendom waren van de gemeente vervangen door gehuurde lokalen. Deze kosten kunnen worden gedekt uit de voorziening huisvesting scholen (budgettair neutraal). Het bouwkundig onderhoud vervalt i.v.m. het gevestigde recht van opstal. Dit bedrag valt vrij ten gunste van het beheerplan onderhoud gebouwen (budgettair neutraal).

C - incidenteel Nr 1.1

Dekking binnen bestaande budgetten Omschrijving Noodhuisvesting Verdihuis

1.2

Evaluatie monumentenbeleid

Kadernota 2010

Prog I/S CL Prog I/S CL 3I WO

5I

69

I/U I/U U

2010 80.276 5.276

BWZ U

25.000

2011 50.000

2012 50.000

2013 Toelichting 0 Noodhuisvesting Verdihuis. De rijksuitkering voor maatschappelijke opvang is ontoereikend om de kosten van extra opvangmogelijkheden op korte en lange termijn te financieren, waardoor het gebruiken van autonome gemeentelijke middelen aan de orde komt. Omdat maatscahppelijke opvang een regionale aangelegenheid is, heeft de centrumgemeente Oss een beroep gedaan op de solidariteitsgedachte binnen de regio Brabant-Noordoost. In het portefeuillehouderoverleg mo-vb-oggz van 28 januari 2009 is akkoord gegaan met het regionaal financieren van de extra kosten voor de noodhuisvesting van het Verdihuis in 2009 en 2010. Dit moet uiteraard nog per College worden besloten. Voor de gemeente Grave gaat het om een bedrag van € 5.276 in 2009 (1e Burap) en 2010. Deze bedragen worden gedekt uit de stelpost WMO. Het gemeentelijke monumentenbeleid is in 2002 vastgesteld. Inmiddels is voldoende ervaring opgedaan met dit beleid en het subsidiestelsel. Daarnaast zijn er gewijzigde inzichten en landelijke ontwikkelingen die aanleiding geven om het huidige beleid te evalueren. Onder andere is er momenteel meer behoefte aan instandhoudingmaatregelen dan aan restauratie subsidie en is er volop aandacht voor de wederopbouwperiode. Bestuurlijke keuze.

C - incidenteel

1.3

Kadernota 2010

Dekking binnen bestaande budgetten Opleidingsbudget

Prog I/S CL 7I PZ

70

I/U

U

2010 50.000

2011 50.000

2012 50.000

2013 Toelichting De verdere professionalisering van de organisatie vraagt om een gestructureerde wijze van opleiden en begeleiden van de medewerkers. Klantgerichtheid, integraal werken en een projectmatige benadering van (beleids)vraagstukken zijn speerpunten van de organisatie die, uitgaande van de huidige IST situatie, veel aandacht vragen om de gewenste SOLL te bereiken. Daarom is buiten het reguliere budget in de begroting, additioneel behoefte aan een extra integraal opleidingsbudget van € 50.000 per jaar voor de komende 3 exploitatiejaren. Zou kunnen vervallen indien de huidige hoogte van opleidingsbudgetten in de vigerende begroting onverminderd gehandhaafd blijven. Kan echter een knelpunt opleveren tav spanningsveld reguliere opleidingen ondersteuning reguliere processen, versus organisatiebrede opleidingen agv de aangepaste organisatie. Afhankelijk van de te volgen koers kunnen deze bedragen uit de reguliere budgetten/ voorzieningen gehaald worden.

D - incidenteel Nr

Kadernota 2010

Budgettair neutraal Omschrijving

Prog I/S Prog I/S

71

CL CL

I/U I/U

Cat Cat

2010 0

2011 0

2012 0

2013 Toelichting 0

E - incidenteel Nr 1.1

3 O's Omschrijving Huurkosten lokalen

1.2

Kosten ihkv actualisatie bestemmingsplannen

5I

ROW U

1.3

Salarissen (Ambtenarenwachtgeld)

7I

PZ

Kadernota 2010

Prog I/S CL I/U Cat Prog I/S CL I/U Cat 3I WO U AO

72

U

2010 98.840 13.840

2011 10.000

2012 0

AO

60.000

10.000

0

AO

25.000

0

0

2013 Toelichting 0 Momenteel worden er 5 lokalen gehuurd voor het Merletcollege. In juli 2010 wordt de nieuwbouw opgeleverd en kan de huur van de huidige 5 lokalen beëindigd worden (per 1-8-2010). Na beëindiging en ingebruikname uitbreiding zijn er nog lokalen nodig i.v.m. een interne verbouwing van het hoofdgebouw. Hiertoe zullen de lokalen aangewend worden die gehuurd worden voor Hartenaas en het Merletcollege. 0 Betreft de kosten ihkv de actualisatie van alle bestemmingsplannen. Berekend is dat het totale budget (130.000) niet toereikend is. Geschat wordt dat de komende jaren in totaal 200.000 benodigd is (globale schatting). 0 Als gevolg van voorstellen over Grave 2020 is dit budget vervallen zonder dat er een vervangend budget (voorziening) is gerealiseerd.

F - incidenteel Nr 1.1

College- en raadsbesluiten Omschrijving EKD (Elektronisch Kind Dossier)

1.2

Professionalisering Quadrant

3I

WO

U

4.500

1.3

Inrichting en overige kosten / kunst(historische) werken voormalig stadhuis

3I

WO

U

5.000

Kadernota 2010

Prog I/S CL I/U Prog I/S CL I/U 3I WO U

73

2010 15.643 6.143

2011 11.143 6.143

5.000

2012 6.143 6.143

2013 Toelichting 0 Collegebesluit dd. 17-03-2009 Het algemeen bestuur GGD Hart voor Brabant heeft op 2 april 2009 ingestemd met de begroting van het Elektronisch Kind Dossier (EKD) en met de inwonersbijdrage met € 0,48 voor de jaren 2010, 2011 en 2012. Collegebesluit 3-2-2009 Uitvoering geven aan aanbevelingen onderzoekrapport KplusV ten aanzien van professionalisering (bedrijfsvoering en beheer) van Quadrant mede onder begeleiding van een externe deskundige Collegebesluit 17-6-2008. Voor het behoud van het erfgoed is het noodzakelijk om de kunst(historische) werken uit het voormalige stadhuis professioneel te laten reinigen/restaureren. Uitvoering van de werkzaamheden vindt op grond van prioritering gefaseerd over meerdere jaren plaats.

G - incidenteel Nr 1.1

Bestuurlijk wenselijk (geen dekking) Omschrijving Veiligheidsmonitor

1.2

Subsidiering GRIP (ouderenbeleid)

3I

WO

U

15.000

Binnen het kader van het speerpunt ‘stimuleren ouderenbeleid’ is in 2008 GRIP (verankeringgroep) opgericht om de aanbevelingen en conclusies uit te voeren naar aanleiding van het Ouderenproofproject. Evenals het Ouderenproofproject is GRIP gesubsidieerd door de provincie. De intentie is altijd geweest dat de gemeente na afloop van de provinciale subsidie de eenmalig voor 2010 de bekostiging overneemt. Hiertoe heeft GRIP een verzoek ingediend.

1.3

Actualiseren parkeerbeleid

5I

ROW U

30.000

Evaluatie mobiliteitsfonds en actualisatie parkeerbeleid is vereist door huidige ontwikkelingen op de woningmarkt, de druk op de openbare ruimte in de binnenstad en de wens om de binnenstad autoluw te maken. Politieke wens van de gemeenteraad.

Kadernota 2010

Prog I/S

I/U

2010

2011

2012

Prog I/S CL I/U 1I VB U

185.000

41.300 6.300

0

74

CL

2013 Toelichting 6.300 6.300 Tweejaarlijks wordt een bedrag gevraagd van €15.000,voor de uitvoering van de Veiligheidsmonitor. De uitkomsten van de veiligheidsmonitor worden gebruikt om het Veiligheidsbeleid te toetsen en bij te stellen. Ook zijn de uitkomsten direct in de begroting te vinden. In 2009 en 2011 ontvangen we voor de uitvoering van de monitor een subsidie voor elk jaar van €8700,-.

G - incidenteel

1.4

Bestuurlijk wenselijk (geen dekking) Actualisatie Ruimtelijke Toetsingskader

Prog

I/S

CL

I/U

2010

5I

ROW U

75.000

2011

1.5

Opstellen archeologiebeleid

5I

BWZ U

60.000

30.000

1.6

Kwijtscheldingen

7I

WZB U

5.000

5.000

Kadernota 2010

75

2012

2013 Toelichting

Het toetsingskader is een dynamisch toetselement voor de ruimtelijke inrichting van de gemeente. Diverse mogelijkheden zijn benut, andere zijn soms niet meer wenselijk. Nieuwe projecten kunnen niet meer mee in de pilot "Bouwen binnen strakke contouren". Aanpassing aan de huidige behoefte is dringend gewenst. Bestuurlijke keuze. Sinds 1 september 2007 is de Wet op de archeologische monumentenzorg in werking getreden. Hierdoor zijn gemeenten verplicht elk nieuw bestemmingsplan te voorzien van een archeologie paragraaf. Tevens hebben gemeenten een eigen rol gekregen in het archeologiebeleid. Ondermeer door het opstellen van een archeologische waardenkaart. Met een archeologische waardenkaart kan nader worden geduid waar nader archeologisch onderzoek gewenst is, maar ook waar geen of slechts bij zeer ingrijpende bodemverstoringen archeologisch onderzoek verplicht wordt gesteld. Bestuurlijke keuze.

0

0 Door de financiële crisis wordt een tijdelijke toename van kwijtscheldingen verwacht.

H - incidenteel Nr 1.1

Geschrapte onderwerpen Omschrijving Onderzoek haalbaarheid fiets- en voetgangersveer Gassel-Overasselt

1.2 1.3

Bijdrage oprichting veer Verhuizing VVV naar oude, historische, stadhuis, incl. werkruimte SBG Diverse producten / uitbreiding areaal Mariendaal

4I 4I

ROW U ROW U

5I

CCT U

PM

PM

PM

PM

1.5

Diverse producten / uitbreiding areaal algemeen

5I

CCT U

PM

PM

PM

PM

1.6

Structuurvisie

5I

ROW U

PM

1.4

Kadernota 2010

Prog I/S CL I/U Prog I/S CL I/U 4I ROW U

76

2010 0

2011 0

2012 0

2013 Toelichting 0 Conform afspraak tussen gemeente Heumen en Grave Nog geen inzicht in de kosten. Bestuurlijke intentie uitgesproken tot nader onderzoek Nog geen inzicht in de kosten. Bestuurlijke keuze. Voorzien in 2010, evt. extra kosten t.b.v. gemeente nog niet bekend . Bestuurlijke keuze. Toename kosten als gevolg uitbreiding areaal Mariendaal. Op dit moment is er nog geen beheerbegroting en is er nog geen volledige overeenstemming over het over te nemen areaal. Toename kosten als gevolg uitbreiding areaal algemeen Op dit moment is er nog geen er nog geen volledige overzicht van de toename van het areaal als gevolg van de realisatie van projecten. Op grond van de Wro is iedere gemeente verplicht om een structuurvisie op te stellen. Dit gebeurt in 2009/2010. Er is nog geen definitieve kostenraming. wettelijke verplichting

I - incidenteel Nr 1.1

Kadernota 2010

Kapitaallasten Omschrijving 1e inrichting Merletcollege

Prog I/S CL I/U Prog I/S CL I/U 3I WO U

77

2010 0

2011 0

2012 0

2013 Toelichting -31.293 -31.293 vrijval kapitaallasten (conform afspraak met budgethouder): 2013 incidenteel € 31.293 en vanaf 2014 structureel € 31.293