Inhoudsopgave. Leeswijzer 1

53

Inhoudsopgave Leeswijzer

1

1 Inleiding en participatie 1.1 Kleurrijk Delfshaven 1.2 Naar een nieuwe cultuus van samen stad maken 1.3 Participatie in de praktijk 1.4 Participatie en het gebiedsplan 2 Spangen, Oud-Mathenesse en Witte Dorp 2.1 De ambitie voor de wijken 2.1.1 Wijkbeschrijving 2.1.2 De ambitie 2.2 De doelen 2.3 De aanpak 2.3.1 Strategieën 2.3.2 Prioriteiten 3 Bospolder-Tussendijken 3.1 De ambities voor de wijk 3.1.1 Wijkbeschrijving 3.1.2 De ambitie 3.2 De doelen 3.3 De aanpak 3.3.1 Strategieën 3.3.2 Prioriteiten 4 Middelland en het Nieuwe Westen 4.1 De ambities voor de wijk 4.1.1 Wijkbeschrijving 4.1.2 De ambitie 4.2 De doelen 4.3 De aanpak 4.3.1 Strategieën 4.3.2 Prioriteiten 5 Delfshaven, Schiemond en het Lloydkwartier 5.1 De ambities voor de wijk 5.1.1 Wijkbeschrijving 5.1.2 De ambitie 5.2 De doelen 5.3 De aanpak 5.3.1 De strategieën 5.3.2 Prioriteiten 6 Prioriteiten en knelpunten 1 Bewonersinitiatieven 2 Veiligheid 3 Jeugd 4 Problematiek achter de voordeur 5 Aanpak hoofdroutes en winkelstraten Delfshaven

3 3 3 4 4 7 7 7 7 8 8 8 11 13 13 13 13 14 14 15 17 19 19 19 19 20 20 20 23 25 25 25 26 27 29 29 33 35 35 36 37 39 40

Bijlagen 1 2 3

43 45 46

Participatieproces gebiedsplan Enquêteresultaten Beknopte weergave DIN per gebied

Colofon

50

Leeswijzer Voor u ligt het gebiedsplan Delfshaven. Op hoofdlijnen worden hierin de ambities en doelen voor dit deel van Rotterdam beschreven. Delfshaven bestaat uit vier deelgebieden: Spangen en Oud-Mathenesse-het Witte Dorp, Bospolder-Tussendijken, Middelland en het Nieuwe Westen. Het oude historische Delfshaven en Schiemond is het vierde gebied. Per deelgebied zijn de belangrijkste prioriteiten beschreven. Hieraan wordt de komende jaren gewerkt om, met vereende krachten, de doelen te realiseren. Hoofdstuk 1 bestaat uit de inleiding en een paragraaf over de participatie waarmee dit gebiedsplan tot stand is gekomen. De hoofdstukken 2, 3, 4 en 5 beschrijven de deelgebieden van het totaalgebied Delfshaven. Deze hoofdstukken beginnen met een korte wijkbeschrijving, gevolgd door de ambitie voor het betreffende deelgebied. Ook is hierna een paragraaf over de doelen die we in 2018 willen bereiken, te vinden. Omwille van de leesbaarheid is ervoor gekozen om minimaal cijfers in de tekst op te nemen. Daarvoor zijn de zogenaamde DIN schema’s opgesteld. DIN is de afkorting van ‘Doel Inspanningen Netwerk’. Hierin zijn wél concrete cijfers vermeld. Per deelgebied is een beknopte DIN als bijlage gevoegd. Iedere hoofdstuk sluit af met een paragraaf van strategieën, gericht op het realiseren van de genoemde doelen. Per gebied zijn daarbij maximaal vijf prioriteiten geformuleerd. Om recht te doen aan de eigenheid van de gebieden, verschilt de indeling per deelgebied. Binnen de deelgebieden is er ook een aantal openstaande vraagstukken. Daarvoor zijn verschillende redenen. In een aantal gevallen vraagt dit verdere uitwerking en daarmee meer tijd. In andere gevallen is de financiering niet geregeld. Ook kan het zijn dat de uitvoering pas na 2018 plaatsvindt. In hoofdstuk 6 staan de vijf topprioriteiten van gebied Delfshaven; prioriteiten en soms knelpunten die onder de aandacht van gemeenteraad en college gebracht worden. Dit gebiedsplan is nadrukkelijk ook een uitnodiging aan bewoners, lokale initiatieven, netwerken, instellingen, ondernemers én ambtenaren om gezamenlijk bij te dragen aan een positieve ontwikkeling van Delfshaven, zoveel mogelijk vanuit een integrale aanpak.

Gebiedsplan Delfshaven 2014 - 2018

1

2

1

Inleiding en participatie 1.1

Kleurrijk Delfshaven Aan het begin van de Achterhaven staat een standbeeld van Piet Heijn. Goed zichtbaar vanaf de brug in de Havenstraat. Het staat er al vanaf 1870. Delfshaven was toen nog een zelfstandig havenstadje. Zestien jaar na de onthulling van het standbeeld werd het onderdeel van Rotterdam. Piet Heijn is waarschijnlijk de bekendste inwoner van Delfshaven. Geboren in 1577 groeide hij uit tot een icoon van de vaderlandse geschiedenis. Een onverschrokken zeeheld die furore maakte in de strijd ‘der lage landen’ tegen de Spaanse overheersing. Een geschiedenis van zeeslagen, veroveringen en nederlagen. Met trotse en met donkere kanten. Het standbeeld van Piet Heijn, hoog op zijn sokkel aan de Achterhaven, staat symbool voor de rijke geschiedenis van Delfshaven. Door de eeuwen heen breidde ‘historisch Delfshaven’ zich uit; Coolhaveneiland, BospolderTussendijken, Spangen, Oud Mathenesse en het Witte Dorp, het Nieuwe Westen, Middelland. En nog maar relatief kort geleden kwamen daar de wijken Schiemond en Lloydkwartier bij. Het gebied Delfshaven telt ca. 75.000 inwoners en ‘de meeste voeten per vierkante meter’. Dat wil zeggen dat er veel mensen op een relatief kleine oppervlakte wonen, werken en winkelen Iedere wijk heeft zijn eigen geschiedenis, zichtbaar in de vele historische gebouwen, monumenten en symbolen die door heel Delfshaven te vinden zijn. En niet in de laatste plaats, in de mensen die er wonen en hun geschiedenis. Iedere wijk heeft een eigen schoonheid én eigen aandachtpunten. Delfshaven is kleurrijk. Op 15 juni 2013 werd aan de Lloydkade, aan de Maas, het Slavenmonument onthuld. Hemelsbreed niet ver van het standbeeld van Piet Heijn. Het monument, getiteld ‘Clave’, is gemaakt door de kunstenaar Alex da Silva. Een klein bord aan de voet van het monument geeft uitleg en eindigt met de woorden: “Voor alle Rotterdammers, omdat zij niet alleen erfgenaam zijn van het verleden, maar ook verantwoordelijkheid dragen voor de toekomst van deze stad!” Tegen deze achtergrond zijn wijkplannen voor het gebied Delfshaven opgesteld. Plannen die tot doel hebben de wijken verder te ontwikkelen, passend bij de toekomst. Een toekomst waarin iedere wijkbewoner volwaardig meedoet. Een toekomst waarin kinderen kunnen opgroeien in een veilige en positief uitdagende omgeving en waarin waardering is voor verschillen.

1.2

Naar een nieuwe cultuur van samen de stad maken De samenleving verandert; mensen bepalen steeds meer zelf op welke wijze zij willen leven, hoe zij hun leefomgeving willen inrichten en welke keuzen zij maken. Daarbij is de samenleving complexer geworden, meer gedifferentieerd, individualistischer en minder overzichtelijk. Waar in het verleden sprake was van een overheid die regels stelde en die handhaafde, verschuift dit naar faciliteren en ruimte geven. Betrokken burgers willen participeren; meedenken, meedoen en meebeslissen. Door de snelle ontwikkeling van digitale mogelijkheden en nieuwe media is er veel snellere informatie-uitwisseling. Mensen vinden elkaar meer en meer in (gelegenheids)netwerken die voortdurend veranderen en moeilijker voorspelbaar zijn1. In het vorm geven van de stad vervaagt de traditionele rolverdeling overheid, burgers en markt. Waar in het verleden iedere partij een duidelijk afgebakende rol speelde, ontstaat meer en meer een nieuw en open speelveld, waarin we elkaar ontmoeten, belangen delen en samenwerken. Bewoners, ondernemers, instellingen, sportverenigingen, initiatieven, ambtenaren, opleidingsinstituten: we vinden elkaar steeds vaker in het nastreven van onze gezamenlijke belangen2. 1. In februari 2010 is hierover een boeiend essay verschenen: ‘De boom en het rizoom’, geschreven door dr. M. van der Steen, drs. R. Peeters en prof. Dr. M. van Twist, in opdracht van het ministerie van VROM


3

Tegen deze achtergrond verandert de rol van de overheid. De overheid initieert en faciliteert waar nodig en stelt kaders en randvoorwaarden. Handhaving vindt meer en meer plaats als het écht moet. Uit oogpunt van veiligheid of uit oogpunt van overstijgende belangen. Hierbij past een overheid die optreedt met betrokken bescheidenheid; een overheid die luistert, waar nodig verbindingen tot stand brengt en snel handelt waar dat verwacht wordt. Gebied Delfshaven wil werken op een manier die past bij de huidige tijd; geworteld in de wijken om kennis te hebben van wat er leeft. En met antennes; om steeds en vroegtijdig signalen op te kunnen vangen. In de interactie met bewoners en wijkpartners wil zij inspireren en geïnspireerd worden. Met ruimte voor verrassing. Deze houding is tevens gelinkt aan de uitgangspunten van het coalitieakkoord van Rotterdam. 1.3

Participatie in de praktijk Delfshaven is één van de armste gebieden van Rotterdam en ook het gebied met de hoogste bevolkingsdichtheid. Aan de andere kant weet de beter opgeleide nieuwe stedeling in toenemende mate Delfshaven te vinden als aantrekkelijk woongebied (Delfshaven kent de meeste variëteit en het grootste aantal pioniers voor wat betreft bewonersinitiatieven). Deze bijzondere mix biedt mogelijkheden. Delfshaven wil haar voortrekkersrol continueren door proeftuin te zijn voor allerlei maatschappelijke initiatieven van bewoners en ondernemers. In synergie met instellingen en wijkpartners, gemeentelijk en privaat. Met de overgang van deelgemeente naar gebiedscommissie ontstaat een nieuwe ruimte waarin invulling gegeven kan worden aan de veranderende rollen in de stad. Het coalitieakkoord spreekt over 'The Right to Challenge'. Een juiste duiding van de tijdsgeest waarbij een buurt of wijk het recht krijgt om lokale voorzieningen over te nemen, als zij dat zelf anders en beter kunnen organiseren. Delfshaven wil hier actief aan meewerken door te experimenteren met ‘The right to coöperate’. Wel moet worden gekeken naar de condities die nodig zijn en per initiatief kunnen verschillen. In 'The right to coöperate' realiseren gemeentelijke partners en partijen naar wie is aanbesteed, brede maatschappelijke doelstellingen. Zij doen dit in samenwerking met lokale netwerken en initiatieven. Als voorbeeld kan hierbij een percentage van de begroting terugvloeien naar lokale partijen, als tegenprestatie voor de waarde die zij toevoegen. Anders gezegd; eerst kijken wat (georganiseerde) bewoners zelf willen en kunnen en daaromheen dienstverlening organiseren. Delfshaven wil hierin een voortrekkersrol vervullen en experimenteren met verschillende vormen. Delfshaven wil hiermee stimuleren dat bestaande en nieuwe partijen toegang krijgen tot dat nieuwe speelveld van co-productie van de stad.

1.4

Participatie en het gebiedsplan Bewoners hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan het gebiedsplan. Wat gebeurt er in de wijk, wat is de ambitie van de bewoners en welke prioriteiten leven bij hen, waren uitgangspunt bij het opstellen van dit gebiedsplan. Gaandeweg is daar een goed beeld van ontstaan. Niet alleen door gebiedskennis die er al was - zoals in bijlage 1 is weergegeven -, maar ook door de vele gesprekken die zijn gevoerd met bewoners en ondernemers. Om richting en doelen in het plan te toetsen bij een brede groep bewoners is een enquête opgesteld met open vragen. Niet alleen voor het verkrijgen van feitelijke informatie, maar vooral om daarmee het gesprek aan te gaan; op straat, op de markt, in het park en bij evenementen. Met de enquêteformulieren in de hand gingen de commissieleden op vier zaterdagen de wijken in.

2. Lezing Klaus Overmeyer, Van der Leeuwkring, november 2013

4

Waar mogelijk werd aangehaakt bij bestaande evenementen of activiteiten (Lentemarkt Oud-Mathenesse, Singeldingen, markt Visserijplein). In andere wijken werd een wijkontmoeting georganiseerd. Tijdens die ontmoetingen spraken de commissieleden met bezoekers en passanten. Daarnaast leverden ‘meet-en-greet-gesprekken’ in alle wijken informatie op voor dit gebiedsplan. Ook digitaal sloten de leden van de gebiedscommissie aan bij bestaande netwerken. Met name sociale media speelden hierin een belangrijke rol. Bewoners en ondernemers werden via Facebook en Twitter uitgenodigd een bezoek te brengen aan de wijkontmoetingen. Betrokken mensen die niet aanwezig konden zijn, vulden een digitaal enquêteformulier in via de website. Partijen in de wijken die zelf over een website en/of andere vormen van sociale media beschikken, kregen het verzoek om de wijkontmoetingen daar te vermelden. Tot besluit kregen partners in de wijken, zoals bewonersorganisaties, verenigingen en scholen, het enquêteformulier toegestuurd met het verzoek deze ingevuld terug te sturen of tijdens de wijkontmoetingen in te leveren. Ca. 300 mensen hebben de enquête ingeleverd. In bijlage 2 is de uitkomst op hoofdlijnen weergegeven. De resultaten van de wijkbezoeken presenteerde de gebiedscommissie op 25 juni jl. aan bewoners, ondernemers en partners. In Park 1943 werden de uitkomsten gedeeld met geïnteresseerden. Dat gebeurde onder aangename (weers)omstandigheden, met een hapje en een drankje. Het was goed om te zien dat ongeveer 100 mensen hier met belangstelling en betrokkenheid op af kwamen. Onder voorzitterschap van verschillende commissieleden werden aan lange tafels levendige discussies gevoerd. Ter afsluiting van deze bijeenkomst deelden commissieleden de uitkomsten van de discussies met alle aanwezigen. Deze uitkomsten hebben een plek gekregen in dit gebiedsplan.


5

6

2

Spangen, Oud Mathenesse en Witte Dorp 2.1

De ambitie voor de wijken

2.1.1 Wijkbeschrijving De dagelijkse samenleving in Spangen wordt gevormd door ca. 10.300 bewoners, mensen die een omvangrijke mix vertegenwoordigen van verschillende culturele en sociale aspecten. De afgelopen jaren is enorm geïnvesteerd in wonen en woonomgeving Bekende voorbeelden zijn de klushuizen en het Justus van Effenblok. Dit heeft onder andere geresulteerd in een geleidelijke verschuiving van de bevolkingssamenstelling; meer midden- en hogere inkomens hebben de weg naar de wijk gevonden, veelal jonge gezinnen. Dat maakt Spangen tot een kinderrijke wijk. Dit is destijds aanleiding geweest om de wijk tot Kindvriendelijke wijk (KIWI) te benoemen en daaraan gekoppeld projectbudget beschikbaar te stellen. De kinderen kunnen in hun eigen wijk naar school; er zijn maar liefst vier basisscholen. Ook heeft Spangen met sportcomplex Vreelust geen gebrek aan sportfaciliteiten. De wijk is groener dan op het eerste gezicht verwacht wordt. Spaanse Bocht, Spangense Kade en Mathenesserdijk vormen samen een groene ring van bomen, struiken en gras. Sinds vorig jaar wordt een deel daarvan enkele keren per jaar door een schaapskudde begraasd. Dit heeft bijgedragen aan een veranderd imago van de wijk en het gevoel dat mensen daarbij hebben. Oud Mathenesse heeft circa 7.000 inwoners en in het Witte Dorp wonen zo’n 550 mensen. Ondanks de oud stedelijke omgeving is het er rustig wonen. Temidden van bedrijvigheid van Spaanse Polder en Stadshavens. De Franselaan is een doorgaande winkelstraat richting Schiedam. De laan verdeelt de wijk in twee buurten: de Schepenbuurt en de Landenbuurt. De aanwezige voorzieningen zijn van goede kwaliteit en worden intensief benut. Het Vreelustcomplex vormt een sportieve en groene verbindingsstrook met het naburige Spangen. Even verderop ligt kinderboerderij De Bokkesprong. Vanuit buurthuis De Put zetten bewoners zich onvermoeibaar in voor de wijk. Jaarlijks is er op en rond het Pinasplein een drukbezochte Lentemarkt en trekken de kinderen met Halloween in optocht door de wijk. Het Wijkprofiel van Oud Mathenesse laat zien dat de wijk vooral laag scoort op belevingsaspecten. Veiligheids-, woon- en algemene beleving scoren ver onder het gemiddelde van Rotterdam. Het verhoudingsgewijs groot aantal verhuisbewegingen is illustratief voor een lage binding met de wijk. De wijk is mede door de woningvoorraad in het goedkopere, particuliere segment populair onder starters. Woningcorporatie Woonbron en gemeente Rotterdam werken samen in de Adoptiewijkaanpak. Beoogd resultaat is om tot goed onderhoud van vastgoed te komen, door ondersteuning van woningbezitters en/of Verenigingen van Eigenaren (VvE). Mede door de gunstige ligging ten opzichte van het Westland (werkgelegenheid in de glastuinbouw) is de wijk sinds een aantal jaren ook vestigingsplaats voor veel EU-arbeidsmigranten. 2.1.2 De ambitie In Spangen en Oud Mathenesse-Witte Dorp woont en werkt men graag; men doet en telt mee en het is er veilig voor jong en oud In beide wijken, met een rustig, stedelijk profiel, wonen en leven jeugd en volwassenen goed samen, benutten kansen en krijgen de zorg die nodig is. De herstructurering van Spangen is afgerond en in Oud Mathenesse heeft de adoptiewijkaanpak geleid tot zichtbare verbeteringen aan het particuliere vastgoed. Deze ambitie geeft richting aan de inspanningen voor de komende jaren. Onderstaande doelen kleuren de ambitie verder in.


7

2.2

De doelen Hieronder volgen de belangrijkste doelen voor beide wijken; bij de uitwerking in de DIN is meer maatwerk per wijk aangebracht. 1. Iedereen doet mee Minder mensen hebben moeite met rondkomen; meer mensen werken en minder mensen doen een beroep op een uitkering; de taalbeheersing is beter; meer kansen voor de jeugd en hun talenten; meer onderlinge hulp en contacten. Dit betekent: creëren van werkgelegenheid en daarmee verkleinen van de groep mensen die een beroep doen op een uitkering. Het verhogen van de taalbeheersing, het opleidingsniveau en talentontwikkeling en daarmee het verbeteren van de kansen voor de jeugd. Het versterken van de onderlinge samenhang en het netwerk in de wijk, bijvoorbeeld aandacht voor de participatie van EU arbeidsmigranten in Oud Mathenesse. 2. Woonmilieu/leefomgeving Spangen en Oud Mathenesse-Witte Dorp zijn aantrekkelijker om te (blijven) wonen; meer gevarieerd in huishoudens en inkomensgroepen, met betere aansluiting van voorzieningen en woningen op wensen van bewoners en ondernemers; de kwaliteit van de buitenruimte is hoger en winkelgebieden zijn aantrekkelijker door een gevarieerd aanbod en goede kwaliteit. Anders gezegd; het verbeteren van het woonmilieu en de leefomgeving en met het aanbod aan voorzieningen en woningen een gevarieerde bewonersgroep te interesseren of geïnteresseerd te houden voor deze wijken. 3. Basis is op orde In beide wijken is de veiligheid verbeterd, zowel in cijfers, objectief en subjectief (veiligheidsgevoel); voor Schoon en Heel geldt dat de stedelijke normen behaald worden; bewoners zijn met Buurt Bestuurt actief betrokken. Het voorzieningenniveau faciliteert in voldoende mate de vele (vrijwilligers)activiteiten die onder andere in buurthuis De Put plaatsvinden.

2.3

De aanpak In de wijken wordt in een integrale samenwerking tussen wijkpartners, bewoners en gemeentelijke partners (clusters) gewerkt aan realisatie van de doelen. Gemeentelijke partners hebben zich gecommitteerd aan de hieronder beschreven inspanningen, gerelateerd aan hun eigen uitvoeringsprogramma’s. • Activering van mensen heeft meer resultaat in samenhang met programma’s en inzet op gezondheid, taalonderwijs volwassenen, maatschappelijke activering, sportparticipatie en preventie vroegtijdig schoolverlaten. Dit gebeurt in samenwerking met cluster Maatschappelijke Ontwikkeling. • In samenwerking met Stadsontwikkeling staan enkele bouw- en inrichtingsplannen op de agenda, naast verbeteren van particuliere woningen in Oud Mathenesse en van kleinere verbindingen. • Met Stadsbeheer wordt gewerkt aan schoon- en heel in de buurten, ook Buurt Bestuurt speelt hierin een belangrijke rol. Waar nodig worden kleine buitenruimte aanpassingen gerealiseerd. • Met Directie Veiligheid wordt vinger aan de pols gehouden voor wat betreft High Impact Crimes. Inspanningen gericht op voorkomen van Overlast vallen onder reguliere inzet.

2.3.1 Strategieën - Inzet op binding, op zelfredzaamheid en op gezondheid De actieve inzet in de buurt stijgt. Bewoners participeren en kennen elkaar. Aandacht voor bewoners waarvoor deelname aan de samenleving niet vanzelfsprekend is. Verbeteren van de taalbeheersing doormiddel van het aanbieden van passend taalaanbod, het verbeteren van schoolprestaties door in te zetten op preventie van vroegtijdig schoolverlaten, het 8

preventief aanpakken van gezondheidsproblemen (onder andere met het programma Lekker Fit), de aanpak van overgewicht en te weinig bewegen (onder andere via Leefstijl) en aandacht voor psychosociale problematiek1. Arbeidsmigranten uit Oost Europa worden gestimuleerd om deel te nemen aan wijkactiviteiten door middel van voorlichting en informatie over regelgeving zodat zij meer participeren in de (wijk) samenleving. In het woonservicegebied Oud Mathenesse wordt het woningaanbod zodanig aangepast dat ouderen of mensen met een beperking zelfstandig kunnen blijven wonen. Op deze manier blijven zij (langer) verankerd in hun wijk. - Investeren in talent Meer jongeren gaan naar school, ronden een schoolopleiding af of behalen startkwalificaties. Ook jongeren participeren in de buurt. Jeugdproblematiek vindt in Oud Mathenesse niet plaats op straat, maar achter de voordeur. Samen met partner Maatschappelijke Ontwikkeling en het wijkteam wordt ingezet op het betrekken van ouders en intermediairen bij de aanpak hiervan. Voor talentontwikkeling is kunst een mooi instrument. De cultuurscout van Delfshaven is hierin een belangrijke partner. - Inzet kindvriendelijke wijken Spangen is kindvriendelijk; kinderen gaan zoveel als mogelijk in de wijk naar school; er is een gezamenlijke visie op opgroeien; kinderen leren in de natuur en durven buiten te spelen. Er is aandacht voor kinderen in huiselijk geweldsituaties en er is een aanpak op problemen met gezinsmanagement. - Goed woon- en leefmilieu Er wordt ingezet op een stijging van woontevredenheid en een stijging van het aandeel bewoners dat (zeer) tevreden is met hun woonomgeving. De herstructurering van Spangen is voor een belangrijk deel afgerond. Dat geldt ook voor de renovatie en sloop- nieuwbouw in de Staringbuurt, alsook voor de nieuwbouw op Schieoevers 1. In Oud Mathenesse wordt de particuliere woningvoorraad door middel van de VvE aanpak opgeknapt. Dit betreft met name de Adoptiewijkaanpak in Schepenbuurt noord. In Spangen/Staringbuurt wordt een deel van de opgave van wateropvang gerealiseerd door de aanleg van twee waterpleinen. Naar verwachting wordt de 2e pas in de volgende bestuursperiode gerealiseerd. Voor de Spoorzone tussen NS-spoor en Horvathweg bestaan al langer plannen voor een bescheiden economische ontwikkeling. In de vorige bestuursperiode is dit gekoppeld aan optimalisering van de voorzieningen op Vreelust. Hiermee kan de sporten recreatiefunctie verder worden verbeterd. Vreelust biedt met haar faciliteiten kansen aan bewoners voor ontmoeting, sport, gezondheid en werkervaring. De nieuwe status van de Van Nellefabriek als Werelderfgoed en het bijzondere Justus van Effenblok gaan meer betekenen voor het imago van Spangen. De strategische relatie met Stadshavens krijgt een concrete uitwerking. Er is minder grootschalige herinrichting mogelijk. Gekeken wordt daarom naar de mogelijkheden van kleinere ingrepen waarmee de wijken beter bereikbaar worden, net even fraaier en beter op elkaar aansluiten. Het betreft aanpassingen voor voetgangers en fietsers. Uitgangspunt is dat de inrichting van de buitenruimte aansluit bij de behoefte en ideeën van bewoners. Waar mogelijk wordt de buitenruimte verder vergroend. Voor het groenbeheer wordt stevig ingezet op het betrekken en enthousiasmeren van bewoners. 1 In het kader van de decentralisaties van Jeugdzorg, AWBZ en de participatiewet is een belangrijk uitgangspunt: lokale netwerken versterken, zodat mensen daar met hun eerste hulpvraag terecht kunnen. Daarnaast het realiseren van laagdrempelig zorgaanbod dicht bij huis, waar professionals werkend in wijkteams in iedere wijk maatwerk kunnen leveren.


9

- De basis is op orde Voor de wijken Spangen en Oud Mathenesse wordt door de veiligheidspartners inzet gepleegd op High Impact Crimes (overvallen, woninginbraken, straatroof). De veiligheidsbeleving verbetert daardoor. De aandacht is vooral gericht op preventie van inbraak in woningen, diefstal van en uit voertuigen en verminderen van overlast. Ook jeugdoverlast is nadrukkelijk aandachtsgebied; geen drugsgerelateerde overlast en bestrijding van huiselijk geweld. Winkelgebieden ontvangen veel bezoekers en worden dus intensief gebruikt. Ook hier is nadrukkelijk aandacht voor schoon en heel. Het Gebied investeert in bewonersparticipatie, gericht op versteviging en verdere ontwikkeling van Buurt Bestuurt. Andere aandachtgebieden zijn: een schone, hele leefomgeving, verkeersveiligheid (snelheid), verzakkingen in trottoirs, afval bijplaatsingen naast containers, etc.

10

Prioriteiten Spangen en Oud Mathenesse

• Verbindingen tussen bewoners(groepen) Voor Oud Mathenesse gaat het om behouden en doorontwikkelen van onderlinge contacten en contacten met EU arbeidsmigranten; in Spangen gaat het om contacten tussen de oude en de nieuwe bewoners en het faciliteren van ontmoetingen. Dit legt fundamenten voor participatie, gezamenlijke initiatieven en aandacht en zorg voor elkaar. Migranten zelforganisaties en andere bewonersinitiatieven zijn betrokken bij deze opgaven.

• Investeren in jeugd De fysieke buitenruimte is kindvriendelijk en er is aandacht en zorg voor de jeugd. Er wordt geïnvesteerd in talent; wijkteam en wijknetwerk zorgen ervoor dat jeugdvragen worden opgepakt en een effectieve follow-up krijgen, onder meer door opvoedingsondersteuning en het stimuleren van ouderbetrokkenheid.

• Veiligheidsbeleving verbeteren Concreet betekent dit dat er ingezet wordt op de veiligheidsonderwerpen die kwantitatief hoog scoren. Al enkele jaren betreft dit het verminderen van woninginbraken, inbraken van en uit voertuigen, overvallen (HIC) en aandacht voor overlast. Bewoners werken samen met politie en Stadsbeheer in Buurt Bestuurt en agenderen de veiligheidsonderwerpen.

• Ontwikkeling Vreelust Optimalisering door het intensief benutten van de sportfaciliteiten en meer aandacht voor het avontuurlijk spelen. Dit gebeurt in samenwerking met bewoners en nabijgelegen voorzieningen. Hier wordt meer bekendheid aan gegeven.

• Welzijn en zorg in relatie tot de komende decentralisaties Wijkaanbod en wijkmogelijkheden moeten laagdrempelig aansluiten op het aanbod en de mogelijkheden van de zorgpartners. Er moet immers maatwerk geleverd worden. De inzet op gezondheid en de focus hierbij wordt in het Wijkgezondheidsplan opgenomen. Goed functionerende netwerken, met kennis en kunde op een breed zorgterrein, zijn hierbij een voorwaarde.


11

12

3

Bospolder - Tussendijken 3.1

De ambities voor de wijk

3.1.1 Wijkbeschrijving Een eeuw na de aanleg van de wijk Bospolder - Tussendijken is anno 2014 een aantal ontwikkelingen in gang gezet, die erop gericht is de bevolkingssamenstelling meer gevarieerd te maken. De wijk is een té eenzijdig woongebied geworden voor lager opgeleide bewoners, vaak met een laag inkomen en voor een steeds groter deel van niet-westerse afkomst. Inspanningen om ook andere doelgroepen voor de wijk te winnen (of te behouden) hebben geresulteerd in de bouw van een aantal eigentijdse wooncomplexen. Le Medi is daar een sprekend voorbeeld; hoogwaardige woningen, passend in een veelkleurige stadswijk waar deze woningen staan. Tegelijk is gewerkt aan het renoveren van de karakteristieke oude bebouwing, zoals De Fabriek en de kluswoningen op de Mathenesserdijk. Er is ook nog veel te doen; verschillende blokken in de Schans-Watergeusbuurt zijn hard toe aan renovatie, terwijl langs de Hudsonstraat en op de Mathenesserdijk tijdelijke inrichting van bouwlocaties het langdurig uitblijven van nieuwbouw zichtbaar maakt. Bospolder telt 7.250 inwoners. Tussendijken heeft ongeveer 7.000 inwoners. Het is een kinderrijk gebied, ongeveer een kwart van de bevolking is jonger dan 15 jaar. De wijk is stenig en dicht bevolkt. Het Dakpark en Park 1943 zijn dan ook welkome aanvullingen. De aanwezige voorzieningen worden intensief gebruikt. Tweederde van de woningen in de wijk zijn huurwoningen. Ongeveer de helft van alle woningen zijn sociale huurwoningen. De verhouding tussen het totaal aantal bewoners en bewoners met een baan is 13 werkenden op 100 bewoners. Dit is een derde van het stedelijke cijfer. Deze verhouding is terug te zien in de inkomensgegevens. Bijna driekwart van de huishoudens valt in de categorie ‘laag inkomen’. Bospolder-Tussendijken heeft het allemaal: ligging dichtbij de binnenstad, goede ontsluiting met de Ring Rotterdam, scholen, voorzieningen, historisch Delfshaven om de hoek. Desondanks kampen de wijken met ernstige problematiek waardoor ze de minst aantrekkelijke woonwijken van de Rechter Maasoever zijn. Bospolder-Tussendijken, met name Tussendijken, doen op het vlak van capaciteiten (taal, opleidingsniveau), arbeidsparticipatie, schuldenproblematiek, etc. niet onder voor de focuswijken op Zuid. Tot op heden ontbreekt het echter aan dezelfde urgentie voor het aanpakken van deze problematiek als de genoemde focuswijken op Zuid krijgen. Er zijn ook kansen die van Bospolder-Tussendijken een aantrekkelijke woonwijk voor een kansrijkere doelgroep kunnen maken. Deze kansen moeten worden benut! Dat kan door ruimte te creëren voor maatschappelijke innovatie; door te luisteren naar de wensen van deze doelgroep en daarmee aan de slag te gaan. De woningvoorraad die corporatie Havensteder wil verkopen, leegstaande bedrijfspanden, het omliggende groen en het profiel van bepaalde voorzieningen zijn hier kansrijke handvatten voor. 3.1.2 De ambitie Bewoners-ondernemers van Bospolder-Tussendijken participeren, komen vooruit en wonen naar hun zin. Bospolder-Tussendijken is een wijk tussen binnenstad en buitenwijk, het beste van beide werelden wordt hier verenigd: het centrum van de stad met alle voorzieningen en bedrijvigheid is onder handbereik. Datzelfde geldt voor recreatiemogelijkheden en uitvalswegen. Bospolder-Tussendijken is minder druk dan de binnenstad en levendiger dan een buitenwijk. Dat is aansprekend voor een gevarieerde bevolkingsgroep, die deze kwaliteit van het gebied waardeert.


13

In Bospolder-Tussendijken is het mogelijk om wooncarrière te maken en waar dat nodig is, zijn de sociale structuren van bewoners sterk genoeg om elkaar hulp te bieden. 3.2

De doelen Op basis van de ambitie voor het gebied zijn de volgende drie doelstellingen geformuleerd. De genoemde indicatoren zijn onderdeel van het wijkprofiel. Bij de uitwerking in de DIN (zie bijlage) is meer maatwerk per wijk aangebracht. 1. Iedereen doet mee Bewoners zijn meer zelfredzaam en meer verbonden met de buurt. Zij hebben daarvoor beschikking over de benodigde capaciteiten en vaardigheden. De onderwijsen arbeidsmarktpositie van jongeren is beter. Deze doelstelling wordt concreet door te sturen op een toename van het aandeel van de bevolking met een startkwalificatie en het aandeel schoolgaande jeugd. Ten aanzien van arbeidsparticipatie zijn het beroep op de bijstand, het aantal niet werkende werkzoekenden van 18 tot 22 jaar en het aantal langdurige werkzoekenden de indicatoren. De binding met de wijk geldt als overkoepelende maatstaf voor het behalen van deze doelstelling. 2. Basis is op orde Bewoners zijn meer tevreden met hun woonomgeving. Bewoners voelen zich veilig en de buitenruimte en de voorzieningen zijn op orde. Een stijging van de tevredenheid over de totale woonkwaliteit geeft hier een algemene indruk. Meer specifiek wordt gewerkt aan een verbetering op het feitelijke aantal meldingen en aangiften van overlast, geweld en vandalisme. Ook de beleving van overlast is een belangrijke indicator: van de vijf sterkst ervaren buurtproblemen wordt ingezet op een daling van het percentage bewoners dat vaak overlast ervaart. Bronnen van overlast, zoals vervuiling door de markt, worden aangepakt. Hierdoor stijgt de score van de veiligheidsindex als onderdeel van het wijkprofiel. 3. Woonmilieu/leefomgeving Bewoners en bezoekers vinden de wijk aantrekkelijker. Men wil hier graag wonen én verblijven. De gemeente onderzoekt de vraag of bewoners anderen de wijk als woonomgeving aanbevelen. Inzet is om hier een stijging te realiseren, als uiting van de aantrekkelijkheid van de wijk. De kansen die de wijk biedt, worden beter benut. De resultaten van deze doelstelling worden meetbaar door een afname van het percentage mensen dat kort in de wijk woont, gecombineerd met een groei van het eigen woningbezit.

3.3

De aanpak In deze paragraaf worden de strategieën en thema’s beschreven waar de prioriteit ligt. Met deze strategieën worden de genoemde doelstellingen gerealiseerd. De prioriteiten gelden als focus voor de totale gemeentelijke inzet. Tussendijken is een focuswijk. Niet alleen ten aanzien van Veiligheid, door de score van een 4,7 op de Veiligheidsindex, maar ook voor wat betreft de Maatschappelijke Inspanning1 en gezondheid. Hierdoor is voor deze wijk een aanvullende aanpak geformuleerd. Deze aanpak wordt ook intensief gevolgd door de Stuurgroep Veilig. Het gebiedsplan en de genoemde aanpak als focuswijk worden als één geheel uitgevoerd, waarmee de verschillende doelstellingen voor de wijk in samenhang zijn gebracht.

1. De maatschappelijke inspanning is hier vooral gericht op het leveren van een tegenprestatie voor een WWB-uitkering

14

3.3.1 Strategieën - Inzet op binding en op zelfredzaamheid Om de zelfredzaamheid van bewoners te bevorderen wordt een impuls gegeven aan de capaciteiten van bewoners en aan de arbeidsparticipatie. Taalachterstanden worden teruggedrongen, onderwijsprestaties verbeterd en de algehele gezondheid van de wijkbewoners wordt versterkt. Zelfredzaamheid van ouderen wordt bevorderd door de toegankelijkheid van voorzieningen te verbeteren. Het beroep op uitkeringen wordt teruggedrongen door meer toeleiding naar werk. Daarnaast wordt ook de toeleiding naar vrijwilligerswerk geïntensiveerd en is er meer aandacht voor kansarme gezinnen. Sociale binding wordt bevorderd door participatie in de wijk te stimuleren, bijvoorbeeld bij programmering, beheer en onderhoud van het Dakpark. Emancipatie en contact wordt door programmering van het Vrouwen Empowerment Centrum bevorderd. Ook sport en cultuur worden ingezet als middel om binding met de wijk en met elkaar te vergroten. - Goed woon- en leefmilieu Problemen die zich in Bospolder-Tussendijken voordoen op het gebied van veiligheid worden aangepakt. Het gaat hierbij met name om overlast, inbraken en geweld. De verkeersveiligheid is vooral van belang op de Schiedamseweg en bij de verbinding met Marconiplein. Fietsroutes moeten veilig zijn voor kinderen. De tevredenheid van bewoners met hun woonomgeving is alleen te realiseren als de algehele kwaliteit van de buitenruimte in de wijk toeneemt. Vuil op straat en versleten of kapot straatmeubilair werkt de beleving van een veronachtzaamde en onveilige omgeving in de hand. De vervuiling door de markt is hierbij een doorn in het oog. Investeren in onderdelen en acties die de beleving van de buitenruimte verbeteren, is in wijken met meervoudige problemen als Bospolder-Tussendijken cruciaal. Door het aanzien van de buitenruimte in algemene zin te verbeteren, leveren investeringen als de aanpak van winkellinten Schiedamseweg en Mathenesserweg veel meer op. Een nieuwe invulling van leegstand en het vullen van bouwlocaties rendeert beter in een wijk waar de buitenruimte op orde is. Op plekken waar de gebruikelijke werkwijze niet voldoet, zoals op de Grote Visserijstraat en in de Schans-Watergeusbuurt wordt de methode van Intensief Beheer ingezet. Daarnaast is op sommige plekken in de wijk, zoals de Schans-Watergeusbuurt, het uitblijven van renovatie van de woningen een groot probleem. Dit probleem moet opgepakt worden. - Inzet op wonen Veel inzet is gericht op realiseren van een zelfredzame bevolking en een buitenruimte die op orde is. Om de wijk structureel van deze investeringen te laten profiteren moet het beter mogelijk worden om binnen Bospolder-Tussendijken wooncarrière te maken. Dat betekent dat de herstructurering moet worden afgemaakt en de woonservicegebieden moeten worden doorontwikkeld. Prioriteit wordt gegeven aan het Schans-Watergeusstraat gebied. Daarbij wordt rekening gehouden met aspecten die het imago van de wijk verbeteren. Gedacht wordt aan het bieden van woonruimte en voorzieningen aan bijvoorbeeld studenten, starters en de creatieve sector en aan het beter benutten van Historisch Delfshaven. Ook het benutten van imagobepalende gebouwen en voorzieningen, zoals het Dakpark, het Parkpodium, de markt, Schiezicht, het Prinses Theater en verschillende (voormalige) schoolgebouwen dragen hieraan bij.


15

16

Prioriteiten Bospolder - Tussendijken

• Focusaanpak Tussendijken De status van Tussendijken als focuswijk Veilig heeft geleid tot een eigen aanpak, gericht op het verbeteren van de veiligheidsscores. Deze aanpak richt zich voor een belangrijk deel op het blok voor blok in beeld brengen en aanpakken van de problematiek in Tussendijken. In de huishoudens in Tussendijken doet zich veel individuele problematiek voor. Armoede, gezondheidsproblemen en een gebrekkige beheersing van het Nederlands staan te veel Tussendijkers in de weg om volwaardig mee te doen in de samenleving. Bewoners worden bezocht en waar nodig wordt hulp en steun aangeboden. Hierbij is de beleving van bewoners leidend. Om die reden is communicatie een belangrijk onderdeel van dit plan.

• Investeren in jeugd Jongeren die opgroeien in BospolderTussendijken worden geconfronteerd met achterstanden op verschillende terreinen. Schooluitval, talentontwikkeling, hulp verlening en activering zijn thema’s die aandacht behoeven om de ambitie voor de jongeren uit de wijk te kunnen realiseren. Kinderen die opgroeien in armoede krijgen prioriteit. Ook ondersteuning bij het opvoeden en ouderbetrokkenheid hebben hierbij volle aandacht.

• Aanpak Schiedamseweg De winkelstraat Schiedamseweg verkeert in zwaar economisch weer. Tegelijkertijd is de Schiedamseweg een voorname toegangsweg, belangrijke ontmoetingsplek, verbinding tussen Bospolder en Tussen dijken en gezicht van de wijken erachter. Aanpak van panden, verbetering van winkel aanbod en waar nodig een nieuwe invulling van leegstaande winkelruimten moet deze belangrijke straat weer in ere herstellen.


• Bewonersbetrokkenheid Dakpark Het Dakpark is er gekomen vanwege de wens van bewoners; zij hebben dan ook een grote rol bij het beheer en de programmering. Dit heeft al elementen in zich van het Right to challenge. Daarbij is een goed gebruik van het park belangrijk: bewoners worden uitgenodigd om actief te worden en aan activiteiten mee te doen. Daarnaast biedt het dakpark ruime mogelijkheden voor ontspanning en spelen.

• Leegstand en tijdelijk gebruik Leegstaand van (gemeentelijk) vastgoed en braakliggende bouwgrond heeft met tijdelijke goede en aantrekkelijke programmering een meerwaarde voor de wijk. Zolang er op de vastgoedmarkt onvoldoende vraag is naar de bouwlocaties en leegstaande panden, worden deze benut om bruggen te leggen en ambities uit dit gebiedsplan dichterbij te brengen en doelstellingen te realiseren.

17

18

4

Middelland en het Nieuwe Westen 4.1


4.1.1 Wijkbeschrijving Middelland en Het Nieuwe Westen zijn rond 1900 gebouwd. Het is een mix van wonen met grootstedelijke allure én typische volksbuurten. De wijken liggen dicht bij het centrum van Rotterdam. Middelland en Het Nieuwe Westen tellen respectievelijk circa 12.000 en 19.000 inwoners. De Nieuwe Binnenweg en de 1e en 2e Middellandstraat hebben een decennialange bekendheid als winkelen uitgaansgebied. Helaas was hier en daar sprake van achteruitgang. Om de Nieuwe Binnenweg iets van zijn charme en grandeur terug te geven is een ambitieus revitaliseringsprogramma uitgevoerd. Creatieve ondernemers, vrolijke winkeltjes en trendy restaurants kleuren inmiddels het straatbeeld. Deze ontwikkeling is helaas nog niet stabiel. Er is sprake van stagnatie. Het bestrijden van leegstand blijft een opgave. Het Nieuwe Westen heeft goede voorzieningen op het gebied van onderwijs en gezondheidszorg. Aan het Tidemanplein ligt het drukbezochte Post West; een wijkcentrum waar voor jong en oud van alles te doen is. Het Heemraadsplein is de centrale plek voor de buurt, vooral in de zomer. Een mooi voorbeeld is het Kaapverdiaanse feest Sao Joao. Waakzaamheid is echter geboden; zonder goede afspraken en handhaving van die afspraken kunnen evenementen tot overlast voor omwonenden van het Heemraadsplein leiden. De wijken Middelland en Het Nieuwe Westen kennen een groot aantal initiatiefrijke bewoners en veel betrokken professionals. De Opzoomerstraat, Speeltuin Binnenste Buiten, de Woonkamer van de burgemeester, Singeldingen, Thuis in West zijn voorbeelden van initiatieven in Rotterdam West die belangrijk zijn voor de leefbaarheid en de levendigheid voor de buurt. In #ditiswest halen Rotterdammers het beste uit zichzelf, de buurt en de stad. Dit sluit aan bij de stedelijke visie en uitdagingen in het nieuwe coalitieakkoord. De gemeente Rotterdam vraagt bewoners om initiatieven die bijdragen aan de maatschappelijke opgave rond buurtbinding, emancipatie en gezondheid. #ditiswest is graag een laboratorium voor maatschappelijke innovatie en een andere rol van de gemeente. Die rol gaat uit van nieuwsgierigheid van de overheid naar de Rotterdammers. Handelen van de overheid begint met luisteren. Om Rotterdammers ruimte te geven, moet de overheid weten wat er gebeurt en waarom Rotterdammers doen wat ze doen. Op de facebookpagina voorwestdoorwest daagt de gemeente Rotterdam Rotterdammers uit mee te doen1. 4.1.2 De ambitie Rotterdammers in Middelland en het Nieuwe Westen halen het beste uit zichzelf, de buurt en de stad. Rotterdammers halen het beste uit zichzelf, uit de buurt en uit de stad. De ambitie is gericht op het stimuleren en ondersteunen van ondernemerschap, in de ruimste zin van het woord. Deze uitdaging geldt niet alleen voor de Rotterdammers, maar ook voor de gemeente Rotterdam zelf. De ruimte en faciliteiten die geboden worden maken het immers mogelijk dat Rotterdammers het beste uit zichzelf, de buurt en de stad (kunnen) halen. In Middelland en het Nieuwe Westen maken we de ‘right to challenge’ concreet door openbaar uitvraag te doen.

1. www.facebook.com/voorwestdoorwest


19

4.2

De doelen Bewonersinitiatieven worden erkend in hun maatschappelijke waarde en kracht. 1. Iedereen doet mee Bewoners hebben meer binding met elkaar en met de buurt. Achterstanden in taal en armoede zijn verminderd. Speeltuinverenigingen, zelforganisaties, actieve Buurt Bestuurt groepen en bewonersinitiatieven kenmerken Middelland en het Nieuwe Westen. Door de activiteiten die deze organisaties ontplooien, is er binding met elkaar en de buurt. Inzet is om deze binding verder te versterken. Dit gebeurt vooral door het versterken van de relatie van kansarmere bewoners met de kansrijkeren. Achterstanden van kansarmere bewoners zijn verbeterd door relaties en netwerken met de kansrijkere bewoners. Schulden van bewoners staan ondernemerschap in de weg. Daarom zijn schulden aangepakt en wordt gewerkt aan het voorkomen ervan. Ook zijn initiatieven ontplooid die ‘zorg voor elkaar’ mogelijk maken, zoals Zorgvrijstaat Rotterdam West. 2. Woonmilieu/leefomgeving Het milieu is verbeterd; evenals (een deel van) het de staat van het vastgoed. Tevredenheid van bewoners en ondernemers over het beheer van buurten, straten en pleinen is toegenomen. Bewoners in Middelland en het Nieuwe Westen beheren graag zelf hun straat en buurt. Bewoners krijgen zeggenschap over (een deel van) het beheer van een wijk of buurt, zoals het Heemraadspark. Daarnaast is de luchtkwaliteit verbeterd. Ook is inzet gepleegd op het minimaliseren van de schadelijke en overlastgevende gevolgen van de luchtkwaliteit op de ’s-Gravendijkwal voor de rest van de wijken. Er is onderzoek gedaan naar de verbetering van de waterkwaliteit van de singels en onderzocht waar extra wateropvang kan worden gerealiseerd. Vergroening van de wijken door bewonersinitiatieven is hiervoor een geschikt middel. Funderingsprobleem van Middelland heeft aandacht gekregen. 3. Veiligheid Ook in Buurt Bestuurt vindt samenwerking plaats tussen diverse bewoners van Middelland en het Nieuwe Westen. De vele actieve Buurt Bestuurt groepen dragen bij aan het verminderen van onveiligheidsgevoelens van bewoners. Door zeggenschap en concrete samenwerking met gemeente en politie over de veiligheidsaanpak in hun buurt stijgt de bewonerstevredenheid. Dit proces van verbinden en faciliteren wordt doorontwikkeld.

4.3

De aanpak Het speelveld voor de maatschappelijke opgaven van de wijken Middelland en het Nieuwe Westen moet worden verruimd. Bewonersinitiatieven doen mee als professionele partij op het terrein van onder andere zorg en welzijn, sociale cohesie, inrichting en beheer van straten en buurten; de gemeente Rotterdam laat zich verrassen door de inzet en ideeën van anderen.

4.3.1 Strategieën Middelland en het Nieuwe Westen zijn focuswijken Veiligheid. In het Nieuwe Westen staat de aanpak woninginbraak hoog op de agenda. Voor Middelland is er een aanvullende aanpak; vorm geven in de Alliantie Middelland. Deze aanpak is gericht op het vergroten van de veiligheid en op een duurzame verbetering van de leefbaarheid. De aanpak bestaat uit: • verminderen van overlast van opvangvoorzieningen op en rond de ’s-Gravendijkwal • verminderen van overlastgevende horeca, waaronder het mogelijk verplaatsen van coffeeshops • revitaliseren van de Middellandstraat • verminderen van achterstallig onderhoud van panden • verminderen van overlast van personen (drugsgebruikers, stelselmatige daders, etc.) • verbeteren van de luchtkwaliteit (onder andere de ’s-Gravendijkwal) 20

- Inzet op zorg en welzijn en sociale cohesie Dit gebeurt vooral door het ondersteunen van door bewoners geïnitieerde en/of georganiseerde aanpak van het verbeteren van gezondheid en welzijn, het bestrijden van eenzaamheid en armoede en het verminderen van taalachterstand. Waar (bewoners)initiatieven actief zijn op genoemde terreinen, worden deze initiatieven ondersteund. Dit gebeurt door het verstrekken van kennis en informatie, het faciliteren in o.a. (openbare)ruimte en waar nodig het beschikbaar stellen van middelen om activiteiten uit te voeren. Dit biedt de mogelijkheid om maatschappelijke aanbestedingen1 uit te voeren waardoor we inderdaad andere partijen ruimte geven. - Inzet op beheer en inrichting buitenruimte Inrichting van buurt, straat of park, gebruik van gemeentelijk (leegstaand) vastgoed en verbetering van luchtkwaliteit is een zaak van bewoners. De gemeente biedt hierbij, waar nodig, zoveel mogelijk ondersteuning. Een belangrijk uitgangspunt is dat de gemeente bewoners en ondernemers actief betrekt bij de inzet in en de ontwerpen van de buurt. Dit geldt ook voor het beheer van buurt, straat of plein. Dit is bij uitstek een zaak van bewoners. De gemeente heeft hierin vooral een ondersteunende rol. Bewoners en ondernemers worden actief betrokken bij de inzet die door de gemeente gepleegd wordt en nemen zo nodig een initiatief over in het kader van ‘right to challenge’. Om eigen invulling te geven aan de wooncarrière van Rotterdammers in dit deel van de stad wordt de mogelijkheid van klushuizen nader beschouwd. Middelland en het Nieuwe Westen zijn hier als ‘bakfietswijk’, zoals het College het noemt, geschikt voor. Aan de Essenburgsingel is de bereidheid van bewoners hiertoe goed zichtbaar; diverse bewonersinitiatieven hebben deze rafelrand van dit deel van de stad omgetoverd tot een aantrekkelijk groen gebied. Actieve buurtbewoners rond de verschillende tuinen organiseren activiteiten voor jong en oud, creëren een gemeenschap rond de tuinen en weten anderen dan de overheid hun activiteiten te laten financieren. De aanwezigheid van deze groepen en groenactiviteiten maken de Essenburgsingel tot een ideale locatie voor een stadspark. Een niet te missen kans voor het serieus nemen van bewoners; Rotterdammers die zelf een stadspark nabij het centrum willen realiseren. Het stadspark Essenburg begint vlakbij het Centraal Station. Van hieruit begint een wandeling door het groen, in westelijke richting. Deze loopt door naar het Roel Langerak Park, één lange groene verbinding. Naar het oosten kan de verbinding van deze groene long worden versterkt in de richting van de Luchtsingel en straks ook de Hofbogen. Door bewoners geïnitieerd. Hiermee zet Rotterdam de vindingrijkheid en betrokkenheid van Rotterdammers op de (groene) kaart.

1. Maatschappelijk aanbesteden is een vergaande manier om burgers en maatschappelijke partners bij beleid en uitvoering te betrekken. Het eigenaarschap verschuift van de opdrachtgever, vaak de overheid, naar de samenleving. Het gaat daarbij om publieke taken die (deels) worden overgedragen. Hiervoor worden kaders geformuleerd en hierover wordt verantwoording afgelegd.


21

22

Prioriteiten Middelland en het Nieuwe Westen

• Veiligheidsaanpak Middelland De aanpak van de overlast van verouderde panden, opvangvoorzieningen en coffeeshops in de wijk, in bijzonder in de Middellandstraat, alsook de verbetering van de luchkwaliteit van (de omgeving) van de ’s-Gravendijkwal en Middellandstraat.

• Initiatieven op het gebied van zorg en welzijn Het ondersteunen van een concreet bewonersinitiatief dat de zorg terug de wijk in brengt; de buurt gaat meer voor elkaar zorgen en werkt aan de ontwikkeling van een zorgcoöperatie voor Rotterdam West. Dit initiatief is gericht op het realiseren van een duurzame en toekomstbestendige oplossing voor de uitdagingen van zorg en welzijn in de wijk. Dit initiatief kan mogelijk als voorbeeld dienen voor andere wijken van de stad.

• Bewonersbetrokkenheid Bewoners nemen (delen van) het beheer van de buitenruimte over, te beginnen bij het Heemraadspark. Realisatie van stadspark Essenburg, nabij het centrum, gelegen in de spoorzone van het Nieuwe Westen. De groene route daarheen loopt vanaf het Centraal Station langs het spoor richting west.

• Leegstand en tijdelijk gebruik De aanpak van het verminderen van leegstand, samen met Stadsontwikkeling, wordt gestuurd door bewonersinitiatieven en andere werkwijzen dan standaard verhuur of verkoop. Maatschappelijke innovaties vinden hier plaats.

• Aanpak en preventie van schulden Met schulden krijgt ondernemerschap geen kans. In Middelland en het Nieuwe Westen halen bewoners het beste uit zichzelf, de buurt en de stad. Het wegwerken van schulden en het voorkomen daarvan bij een deel van de bewoners is een belangrijke opgave.


23

24

5

Delfshaven, Schiemond en het Lloydkwartier 5.1


5.1.1 Wijkbeschrijving De wijk Delfshaven wordt gevormd door de buurten Historisch Delfshaven en het Coolhaveneiland. Beide hebben hun eigen specifieke, mooie én probleemkanten. Delfshaven heeft ruim 6.500 inwoners. Historisch Delfshaven bestaat uit woningen en bedrijven; veelal kleinere ondernemingen, passend bij de omgeving (galeries, antiquariaten, etc.). Daarnaast is er horeca. Ondanks duidelijke regels en afspraken, en de handhaving daarvan, ervaren bewoners hiervan soms overlast. Dit blijft een aandachtspunt voor de komende jaren. Temeer omdat horeca als kans voor de verdere ontwikkeling van het gebied wordt gezien. Medio 2014 staat ca. 20% van de totale winkelvoorraad leeg. De hoge huurprijzen in dit gebied zijn een belangrijke oorzaak. Winkelplinten worden doorbroken door leegstaande panden. Historisch Delfshaven is een belangrijke toeristisch en recreatieve trekpleister van Rotterdam. Het aangrenzende Coolhaveneiland is tegenwoordig vooral een ontwikkelgebied voor creatieve ondernemers. Daarnaast heeft Coolhaveneiland ook een stedelijke functie voor culturele opleidingen en voorzieningen. Voorbeelden zijn Centrum voor wereldmuziek en dans, Hogeschool Rotterdam, Theaterschool en het aangrenzende theater Maas. In Coolhaveneiland wonen studenten, starters (vaak met goede arbeidsvooruitzichten), mensen die tijdelijk woonruimte nodig hebben en relatief veel kansarme huishoudens. Een gevolg hiervan is veel doorstroming en weinig sociale cohesie. In de directe omgeving van Coolhaveneiland is veel aantrekkelijks te vinden; winkelstraten, pleinen met recreatiemogelijkheden en evenementen; een rustige woonbuurt en op loopafstand de voorzieningen van een dynamische havenstad. Tegelijkertijd is er ook zorg. Het binnengebied van Coolhaveneiland kent bijna 400 geregistreerde opvang- en woonvoorzieningen voor specifieke doelgroepen. Daarnaast zijn er nog andere projecten van begeleid wonen. Concreet gaat het om mensen met een psychiatrische achtergrond, daklozen en andere vormen van aandacht- en begeleidingsbehoeften. Ruim 6% van de bewoners valt in de categorie bijzondere doelgroepen. Dit aantal is uniek in Rotterdam; het stedelijk gemiddelde is 0,98%. In combinatie met aard en staat van bebouwing en het gebrek aan groen, geeft dat de buurt op bepaalde plekken een onprettige uitstraling. Buitendijks, aan de Nieuwe Maas, ligt de wijk Schiemond. Ook deze wijk bestaat uit twee verschillende buurten: het ‘oude’ Schiemond en het nieuwe Lloydkwartier. Schiemond is gebouwd als overlooplocatie voor de stadsvernieuwing in Bospolder-Tussendijken en Delfshaven en een sociale huurwijk bij uitstek; de woningen zijn sober en doelmatig. Ongeveer 85% van de 3300 bewoners is van allochtone afkomst en er wonen veel jongeren. De solitaire ligging van de buurt, in combinatie met de vervlechting van ruimtes en functies in de gebouwen heeft in het verleden tot veel beheersproblemen geleid, met name in de periode van de tippelzone aan de Keileweg. Woonbron, bezitter van alle woningen in de buurt, heeft de afgelopen jaren stevig geïnvesteerd in verbetering van de buurt. Daarmee is de sociale veiligheid toegenomen en het uiterlijk verbeterd.


25

Schiemond is een aandachtwijk; de focus ligt op armoedebestrijding en inbraak. Met extra aandacht voor de jeugd en hun perspectief. Bewoners van Schiemond zijn over het algemeen trots op hun buurt. Binnen de verschillende bevolkingsgroepen is er vaak een sterke binding. Daartussen is die er nauwelijks. Het bevorderen van de sociale cohesie tussen de verschillende bevolkingsgroepen wordt dan ook als een belangrijke uitdaging gezien. Hierdoor wordt ook meer zichtbaar welke problemen zich achter de voordeuren afspelen. Er is één Buurt bestuurtgroep, die een zieltogend bestaan leidt. In de negentiger jaren werd een begin gemaakt met de bouw van het Lloydkwartier. Er werd gebouwd en bestaande oude gebouwen kregen een nieuwe bestemming; wonen en kleinschalige bedrijvigheid. Het Jobsveem, gebouwd in 1913, is daar een voorbeeld van. De oude bedrijfsgebouwen geven de buurt een eigen karakter. Dit heeft weer andere bewoners aangetrokken; hoog opgeleid, ondernemend, creatief en met hogere inkomens. Het Lloydkwartier is een aantrekkelijke plek om te wonen, te midden van restaurants, cafés, theater en creatieve bedrijven. Ook heeft de buurt een basisschool, supermarkt, sportvelden en medische voorzieningen. Er wonen op dit moment ca. 1700 mensen in het Lloydkwartier. Het Lloydkwartier is niet af; door de recessie is de ontwikkeling gestagneerd. Het doorontwikkelen van dit gebied is dan ook de grootste uitdaging voor de komende jaren. In de tussentijd zijn er op braakliggende terreinen een aantal mooie bewonersinitiatieven ontstaan op het gebied van vergroening, ontmoeting en speelgelegenheid voor kinderen; een gevolg van de grote betrokkenheid van bewoners op hun leefomgeving. Bovendien heeft dit een vliegwieleffect; meer bewoners doen hier enthousiast aan mee. Waar mogelijk wordt dit gefaciliteerd, waar nodig worden kaders gesteld. In het Lloydkwartier vraagt de ouderenproblematiek in de brede zin om aandacht. De grootste kwaliteit van Lloydkwartier en Schiemond is het wonen aan het water. 5.1.2 De ambitie Bewoners-ondernemers van Delfshaven en Schiemond participeren, komen vooruit, wonen naar hun zin. De vertaling van bovenstaande, algemeen geformuleerde ambitie naar de verschillende wijken heeft andere speerpunten en prioriteiten tot gevolg. Om die reden zijn de ambities voor Historisch Delfshaven, Coolhaveneiland, Schiemond en Lloydkwartier afzonderlijk verwoord. Voor Historisch Delfshaven is het de ambitie dat er meer balans ontstaat tussen wonen en bedrijvigheid. Horecaoverlast is tot een aanvaardbaar niveau teruggebracht, ondernemers hebben voldoende ruimte hun bedrijf te kunnen voeren. Er zijn weinig leegstaande bedrijfsruimten en de buitenruimte is toegankelijk en ziet er aantrekkelijk uit. Waar nodig is die aangepast op basis van lokale behoeften. Voor bezoekers van buiten de buurt is er een aantrekkelijk verblijfsklimaat, gevormd door aanbod en sfeer. In Coolhaveneiland is de betrokkenheid van bewoners, bedrijven en instellingen op hun directe leefomgeving en op elkaar toegenomen. Er is meer balans tussen bewoners en voorzieningen voor doelgroepen die nu nog oververtegenwoordigd zijn. Er is meer zicht op problemen achter de voordeur, met name huiselijk geweld en schulden. Deze problemen zijn afgenomen als gevolg van een goed functionerend wijknetwerk. Door renovatie zijn woningen verbeterd. Er zijn meer mensen maatschappelijk actief; het aantal uitkeringen in dit gebied is afgenomen. Mede door de toegenomen betrokkenheid op de omgeving voelt men zich veiliger. Coolhaveneiland biedt ruimte aan een toenemend aantal culturele voorzieningen; in 2018 staat dit gebied op de culturele kaart van Rotterdam.

26

Ook in Schiemond is de sociale cohesie merkbaar toegenomen. Er zijn verbindingen ontstaan tussen de verschillende bewonersgroepen onderling, door etnische achtergronden heen. Daardoor is de betrokkenheid op de directe leefomgeving zichtbaar groter geworden. Ook hier zijn er meer mensen maatschappelijk actief en is het aantal uitkeringen afgenomen. De onderwijsen marktpositie van jongeren is versterkt. De toegenomen betrokkenheid en het verbeterde perspectief voor jongeren draagt ook bij tot meer zicht op problemen achter de voordeur; deze worden gericht aangepakt en nemen daardoor af. Datzelfde geldt voor inbraak en vervuiling van de buitenruimte. De inzet is om vanuit omliggende wijken verbindingen te leggen naar Schiemond. Dit gebeurt in de vorm van experimenten, impliciet gericht op het leveren van bijdragen aan de oplossingen. Dit wordt gedaan onder de noemer ‘laboratorium Schiemond.’ In het Lloydkwartier is het proces van het doorontwikkelen van de buurt de grootste uitdaging. In geplande of aangepaste vorm. Ondertussen zijn bewoners aan de slag gegaan met de braakliggende terreinen. Hieraan wordt ruimte gegeven en waar nodig ondersteuning. Een andere uitdaging is om verbinding tot stand te brengen met aangrenzende wijken, in het bijzonder het ‘oude’ Schiemond. De buitenruimte van het Lloydkwartier blijft op een hoog peil en de overlast van jongeren op een aanvaardbaar niveau. Voor de vier buurten geldt dat de aanwezige cultuurinstellingen een nuttige bijdragen kunnen leveren aan het vergroten van sociale cohesie, bewonersparticipatie, talentontwikkeling en imago van en in de wijken. Theater Formaat doet al mooie dingen in dit gebied. Het nieuwe theater Maas, gevestigd in het voormalige OT gebouw, heeft naar de gebiedscommissie uitgesproken betekenis te willen hebben voor de omgeving. Ook de cultuurscout vervult hierin een belangrijke initiërende en verbindende rol. 5.2

De doelen Vanuit de ambities is voor de wijken een drietal algemene doelen geformuleerd. 1. Iedereen doet mee Bewoners zijn meer zelfredzaam en meer verbonden met de buurt. Zij hebben daarvoor beschikking over de benodigde capaciteiten en vaardigheden. De onderwijsen arbeidsmarktpositie van jongeren is beter. 2. Basis is op orde Bewoners zijn meer tevreden met hun woonomgeving. Er is participatie en verbindingen met andere partijen in de omgeving. Bewoners voelen zich veilig. De buitenruimte en de voorzieningen zijn op orde. 3. Woonmilieu/leefomgeving Bewoners, ondernemers en bezoekers vinden de wijk aantrekkelijker. Er is meer balans en aanvaardbare overlast. Men wil hier graag wonen, werken en recreëren. Vanuit deze algemene doelen zijn voor Historisch Delfshaven, Coolhaveneiland, Schiemond en Lloydkwartier per buurt specifieke doelen geformuleerd. Dit is gedaan op basis van indicatoren uit het wijkprofiel en andere onderzoeksinformatie, waaronder enquêtes van de gebiedscommissie. Historisch Delfshaven: Er is meer balans tussen bewoners en bedrijvigheid/ ondernemers. Horecaoverlast is op een (voor bewoners) aanvaardbaar niveau, bewoners en ondernemers zijn constructief met elkaar in gesprek en onderschrijven een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Er zijn weinig leegstaande bedrijfsruimtes, de buitenruimte ziet er aantrekkelijk uit en er is een aantrekkelijk verblijfsklimaat.


27

28

Coolhaveneiland: Bewoners voelen zich meer verbonden met hun buurt, ze zijn meer tevreden met hun woonomgeving. De onderlinge contacten tussen bewoners en (doelgroep)instellingen zijn toegenomen en bewoners voelen zich veiliger. De buitenruimte is op orde. Er is een groter aantal bewoners maatschappelijk actief, er is meer zelfredzaamheid en problemen achter de voordeur zijn afgenomen. Cultuur en culturele voorzieningen hebben een verbindende functie binnen en buiten de wijk. Opvangvoorzieningen zijn beter verbonden; onderling en met de buurt. Er is meer balans ontstaan. Schiemond: Bewoners voelen zich meer verbonden met hun buurt, de onderlinge verbinding tussen bewonersgroepen is toegenomen. De tevredenheid met de eigen woonomgeving wordt nog sterker gevoeld dan nu. Bewoners voelen zich veiliger en de buitenruimte voldoet aan de stedelijke normen. Er is een groter aantal bewoners maatschappelijk actief, er is een afname van uitkeringsafhankelijkheid, problemen achter de voordeur zijn afgenomen. De onderwijsen marktpositie van jongeren is verbeterd, omdat zij beschikken over de hiervoor benodigde capaciteiten en vaardigheden. Lloydkwartier: Het proces van het doorontwikkelen van de buurt is weer op gang gebracht. Eigen initiatief van bewoners wordt gefaciliteerd waar dat nodig is. Bewoners en creatieve ondernemingen leggen verbindingen met aangrenzende wijken. 5.3

De aanpak In deze paragraaf wordt beschreven welke acties inzetten worden om de genoemde doelstellingen te realiseren. Bijkomende beperking is dat in de wijkprofielen steeds twee wijken zijn samengetrokken. Dit vlakt de cijfers af, zowel aan de bovenkant, alsook aan de onderkant.

5.3.1 Strategieën Om de doelen per wijk te realiseren worden onderstaande strategieën ingezet. - Bevorderen capaciteiten bewoners Coolhaveneiland en Schiemond: ingezet wordt op het verhogen van de zelfredzaamheid van bewoners. Dit gebeurt door programma’s op het gebied van taal, cultuur en sociale vaardigheden, gericht op ouders en opvoeders. Verder worden taaltrainingen voor specifieke doelgroepen georganiseerd. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van sporten culturele verenigingen en worden vrijwilligers(organisaties) ingezet. Met de cultuurscout wordt gezocht mogelijkheden om vormen van kunst en cultuurinitiatieven te initieren, gericht op talentontwikkeling. Met scholen wordt gesproken over hoe en waar de kwaliteit van het onderwijs beter kan, toegespitst op de specifieke wijksituatie. Daarbij speelt het schoolmaatschappelijk werk een belangrijke rol. Continuïteit van het programma Beter presteren is hiervoor een voorwaarde. Gezondheidsproblemen belemmeren vaak participatie. Onderzocht wordt of hiervoor een programma gemaakt kan worden. Speciale aandacht is er voor de speeltuin van Schiemond, die een belangrijke functie heeft voor de wijk. Zowel voor de kinderen, als voor de ouders (ontwikkeling en binding). - Bevorderen arbeidsparticipatie Voor Coolhaveneiland en Schiemond is de toeleiding naar werk een speerpunt. Instrumenten hiervoor zijn de lopende stedelijke programma’s van Werk en Inkomen. En verder het organiseren van vrijwilligersmarkten, gericht op wijkbehoeften en wijkmogelijkheden. Ook het wijkteam voor Jeugd en Gezin gaat hierin een rol spelen; signalerend en randvoorwaardelijk. Schuldhulpverlening is zo’n randvoorwaarde. Met de Welzijnsorganisaties Zowel en Radar zijn afspraken gemaakt over hun inzet op het gebied van schuldhulpverlening. Het leveren van bijdragen aan verbetering van de leefbaarheid in de wijk is hierbij nadrukkelijk onderdeel.


29

30

- Bevorderen sociale binding Op basis van de specifieke situatie in de vier verschillende buurten wordt constant ingezet op het versterken van de band tussen bewoners onderling en de gemeente en andere partners. In Schiemond is een Buurt Bestuurt groep. In de andere drie wijken is die er niet. Met behulp van de bestaande wijknetwerken wordt ingezet op het verhogen van de participatiegraad en het stimuleren van Buurt Bestuurt groepen. Datzelfde geldt voor sportverenigingen. Kunst en cultuur bieden hiervoor tal van mogelijkheden. Voor Coolhaveneiland en Schiemond worden ‘deuraandeur’- en portiekgesprekken als instrument ingezet, om de contacten met bewoners te vergroten als ook andere vormen van bewonersbijeenkomsten. Op Coolhaveneiland worden bestaande culturele instellingen benut om de participatie in de directe omgeving te vergroten. In het algemeen zijn ook buurtambassadeurs hierbij zeer belangrijk. Waar mogelijk en nodig worden nieuwe initiatieven ook financieel ondersteund. Voor Schiemond wordt het nieuwe dakpark als kans gezien om op aan te haken vanuit bewoners. - Verbeteren veiligheid Voor alle buurten geldt dat, samen met directie Veilig, Politie en andere partners, situationeel maatwerkmaatregelen georganiseerd worden, gericht op de aanpak van overlast, geweld en inbraak. Voor dat laatste worden preventiemaatregelen gestimuleerd. Hiervoor zijn verschillende instrumenten, vooral gericht op voorlichting. Datzelfde geldt voor jeugdoverlast, woonoverlast en drugsoverlast. Bewoners worden optimaal betrokken. Overwogen wordt om het Politiekeurmerk Veilig Wonen (weer) in te voeren. Op Coolhaveneiland en in Schiemond vervult het wijkteam voor Jeugd en gezin, samen met de wooncorporatie en de wijkagent een belangrijke rol in het vat krijgen op huiselijk geweld en woonoverlast. - Buitenruimte, basis op orde Onderdeel van het bevorderen van participatie is het schouwen van de buitenruimte met bewoners. Het is geen gemakkelijke opgave gebleken om hier bewoners warm voor te krijgen. Er zijn gebieden in Rotterdam waar dit wel goed gaat. Onderzocht wordt of Delfshaven voordeel kan halen uit deze ervaringen. Dit heeft betrekking op alle wijken. Zelfbeheer van Buitenruimte door burgers wordt gestimuleerd. De Gebiedsorganisatie enthousiasmeert, faciliteert en stelt kaders, samen met Stadsbeheer. Die kaders worden vastgelegd in afspraken. Met gemeentelijke partners, buurt en partners in de buurt wordt situationeel een panden/ of straatgerichte aanpak afgesproken, gericht op bouwkundige staat, gebruik en functie. Die aanpak heeft een harde en een zachte kant (handhaven en verleiden). In bepaalde situaties wordt voorgesteld om een bestemming en/of inrichting te wijzigen. Het accent ligt daarbij nadrukkelijk op Historisch Delfshaven. - Verhogen woontevredenheid/ bevorderen eigen woningbezit Voor Historisch Delfshaven wordt ingezet op de aanpak van leegstand en het ontwikkelen van een ‘Plintenfunda’. Transformatie van leegstaande panden naar wonen of wonen/werken is daar onderdeel van. Voorbeelden zijn strategische panden als: VOC magazijn, Dubbelde Palmboom en Zakkendragershuisje. Daarbij kan het voorkomen dat bestemmingsplannen aangepast moeten worden op een veranderde wijkeconomie. Te organiseren inspiratiebijeenkomsten geven richting aan de toekomst. Tijdelijk beheer en gebruik moeten de ‘hier en nu’ situatie verbeteren. Kunst en cultuur bieden hiervoor vaak inspirerende aanknopingspunten. Voor Schiemond en Coolhaveneiland wordt verkoop van corporatiebezit gestimuleerd, bedoeld om mensen met midden en hogere inkomens te verleiden zich in deze buurten te vestigen. De ervaring leert dat dit een wijk evenwichtiger en beter maakt. De grootste uitdaging van het Lloydkwartier is een herprogrammering van de oorspronkelijke plannen.


31

- Verbeteren imago wijken Er ligt een belangrijke opgave in het verbeteren van het imago van de buurten Coolhaveneiland en Schiemond. Deze opgave is er zowel naar de bewoners zelf, alsook naar de omgeving (naar binnen en naar buiten). Beide hebben een imago van buurt met veel problemen te zijn. Interessant detail is overigens dat de bewoners in Schiemond heel tevreden zijn over het wonen in de eigen buurt. Voor verbetering van het imago van Coolhaveneiland is een belangrijke rol weggelegd voor de creatieve sector. Waar mogelijk wordt deze verder versterkt. Dat geldt hier voor de wijkeconomie in het algemeen. Daarnaast wordt onderzocht of de functie van studentenhuisvesting in dit gebied vergroot kan worden. Voor Historisch Delfshaven en het Lloydkwartier wordt geïnvesteerd in het doorontwikkelen van stedelijk toerisme, gekoppeld aan een plan van aanpak voor Historisch Delfshaven. Naast horeca spelen de culturele instellingen hierin een belangrijke rol; private initiatieven worden dan ook gestimuleerd.

32

Prioriteiten Historisch Delfshaven, Coolhaveneiland, Schiemond en Lloydkwartier

• Historisch Delfshaven: Aanpak spanning tussen wonen, horeca en leegstand strategische gebouwen. Deze spanning wordt veroorzaakt door huidige inrichting van de buitenruimte en door verschillende behoeften en verwachtingen bij bewoners en ondernemers. Het is belangrijk dat er een plan van aanpak voor dit gebied wordt opgesteld in samenwerking met lokale stakeholders en wordt gecommuniceerd naar iedereen die daar woont en werkt. Daaraan gekoppeld vraagt de buitenruimte om aanpassing die leidt tot betere toegankelijkheid.

• Voor Coolhaveneiland en Schiemond is arbeidsparticipatie en toeleiding een speerpunt Tegelijkertijd is het ook een knelpunt; het cluster Werk en Inkomen heeft onvoldoende capaciteit om hier goed op in te zetten. Op een andere manier geldt dat voor gezondheidsprogramma’s van Publieke Gezondheid & Zorg (PG&Z).

• Coolhaveneiland: Een onevenredig doelgroepvoorzieningen en een geringe sociale cohesie in de wijk. Er zijn afspraken dat er geen verdere uitbreiding van doelgroepvoorzieningen meer plaatsvindt en dat de huidige opvang geleidelijk ‘verdund wordt’ naar een aanvaardbaar evenwicht. Ook verbetering van bebouwing en buitenruimte speelt hierbij een belangrijke rol. Dit samen heeft grote invloed op de veiligheid en het veiligheidsgevoel. Om die reden dienen bewoners en partners nauw bij de aanpak betrokken te zijn.

• Schiemond: geringe betrokkenheid van bewoners op hun omgeving en het aantal inbraken. Om vat te krijgen op sociale problemen is het noodzakelijk dat bewoners actiever participeren in hun omgeving, samen met partners. Focus op jongeren en het terugdringen van inbraken zijn hierbij de belangrijkste aandachtspunten.

• Lloydkwartier Doorontwikkelen van de wijk naar een eindfase en het realiseren van verbindingen met de omgeving. Het Lloydkwartier is niet af; door de recessie is de ontwikkeling gestagneerd. Het doorontwikkelen van dit gebied is de grootste uitdaging voor de komende jaren. In de tussentijd zijn er op braakliggende terreinen bewonersinitiatieven genomen op het gebied van vergroening, ontmoeting en speelgelegenheid voor kinderen. Dit heeft ook een vliegwieleffect; meer bewoners doen hier enthousiast aan mee. Waar mogelijk wordt dit gefaciliteerd. De genoemde stagnatie zet hier en daar de leefbaarheid onder druk.


33

34

6

Prioriteiten en knelpunten In dit hoofdstuk benoemen we op basis van de prioriteiten in de vier deelgebieden de vijf topprioriteiten voor het hele Gebied Delfshaven. Deze prioriteiten komen voor een groot gedeelte overeen met punten uit het coalitieakkoord. Delfshaven kijkt er naar uit om deze zaken in een goede samenwerking met de clusters, de vele wijkpartijen zoals corporaties, politie, ondernemers en de zeer vele goede bewonersinitiatieven die Delfshaven rijk is, op te pakken. Soms zal in de wijk goed geprioriteerd moeten worden en zal samen met bewoners creatief gekeken moeten worden om het basisniveau in de woonomgeving op orde te houden. Dit betekent een buitenruimte en voorzieningenniveau die voldoen aan de Rotterdamse standaarden. Ook binnen deze standaarden zal vaak goed geprioriteerd kunnen worden. Dit eveneens op basis van de inbreng van bewoners. Toch blijven er dan nog veel zaken over die extra inzet vragen. Er is hierin streng gekozen voor vijf topprioriteiten. Ten aanzien van onze vijf topprioriteiten benoemen we hier daarom een aantal kansen en knelpunten die wij graag onder de aandacht van het College en de Gemeenteraad brengen.

1 Bewonersinitiatieven Het Gebied Delfshaven geeft prioriteit aan initiatieven die uit het Gebied zelf komen. In die zin voelen we ons erg verbonden met de opmerking ‘Right to Challenge’, zoals beschreven in het coalitieakkoord van Rotterdam. Daarnaast wil Delfshaven ook invulling geven aan 'Right to Cooperate'; waar clusters of aanbestedende partijen brede maatschappelijke doelstellingen realiseren in samenwerking met lokale netwerken en initiatieven. Er ligt ook een mooie kans in het verbinden van vrijwilligers (onder andere vanuit maatschappelijke inzet) aan initiatieven die soms moeilijk nieuwe vrijwilligers en mede-initiatiefnemers kunnen vinden. Omdat deze initiatieven door sociaal ondernemerschap sterk in ontwikkeling zijn is er ook de kans voor vrijwilligers om mee te groeien met deze organisaties als zij steeds meer maatschappelijke meerwaarde (sociale binding, lokale economie, vergroening, bestrijding eenzaamheid, etc) produceren. Dit biedt voor mensen perspectief om hun (lokale) netwerk te versterken, maatschappelijk betrokken te zijn en mogelijkheden om door te groeien naar nieuw werk of eigen (sociaal) ondernemerschap. En voor de initiatieven kan een bijdrage voor de begeleiding van deze vrijwilligers helpen in de professionalisering, verzelfstandiging en verbreding van hun activiteiten. In die zin zou er ook meer aandacht en begrip moeten komen voor de waardering van vrijwilligers (beperkte vergoeding, attentie, deskundigheidbevordering) en initiatiefnemers (sociaal ondernemers). Aan bewonersinitiatieven die bijdragen aan een verbetering van de sociale cohesie en infrastructuur, aan verbindingen tussen de diversiteit (meerdere culturen, meer en minder kansrijke bewoners, enzovoort) van bevolkingsgroepen, aan een grotere mate van zelfbeheer van de buitenruimte en leegstaande panden, aan het verbinden van bedrijven, instellingen en clusters aan bewonersinitiatieven en aan vergroening van Delfshaven geven we extra prioriteit. Bij een aantal initiatieven zien we grote mogelijkheden om samen met de stad maatschappelijke meerwaarde te realiseren en deze willen we de komende periode extra ondersteunen. In een aantal situaties zal een minimale inzet van beheer of professionele begeleiding nodig zijn en/of zal creatief met kostendekkende huur moeten worden omgegaan. Het gaat daarbij o.a om: • Het in zelfbeheer geven van parken zoals het Heemraadspark en het ‘Dakpark’ en het op deze locatie laten ontstaan van allerlei initiatieven zoals activiteiten voor ouderen, activiteiten met de speeltuinvereniging en een bewonerstuin; • Het in zelfbeheer geven (aan onder andere jongeren) van (leegstaande) accommodaties, zoals buurthuis ‘De Pupillen’; • De ontwikkeling van een wijkpark met stedelijke allure aan de Essenburgsingel in nauwe relatie met daar bestaande bewonersinitiatieven;


35

• Vernieuwende initiatieven op het gebied van zorg en welzijn, zoals lokale initiatieven Zorgvrijstaat Rotterdam West en Wilskracht Werkt; • Het opzetten van laboratoria waarin kansrijke bewoners uit andere wijken helpen bij versterking van de sociale cohesie; bijvoorbeeld tussen het ‘armere’ Schiemond en het ‘rijkere’ Lloydkwartier; • Het faciliteren en ondersteunen van wijkhuiskamers (zoals de Woonkamer van de Burgemeester en het buurtatelier aan de Zwaerdecroonstraat) en andere initiatieven die bijdragen aan de aanpak van de sociale cohesie zoals bijvoorbeeld op Coolhaveneiland; • Het aanpakken van de leegstand in winkels en vastgoed door initiatieven van bewoners een kans te geven en zo nodig te faciliteren. Relatie met coalitieakkoord De prioriteit bewonersinitiatieven sluit goed aan bij de prioriteiten uit het coalitieprogramma. Het sluit o.a. aan op de thema’s meer direct bestuur en het Right to challenge, bruisende woonstad, duurzaamheid en zorg voor jeugd en ouderen. In het thema Werk moet lonen zien wij mogelijkheden om de stijgende behoefte aan vrijwilligers in te vullen. Binnen het thema groene en schone leefomgeving in het coalitieakkoord stellen wij voor om het wijkpark aan de Essenburgsingel verder te ontwikkelen tot ‘stadspark’ bij het centrum. De participatie van bewoners bij inrichting en activiteiten hierbij is al enorm groot. Het stadspark Essenburg begint vlakbij het Centraal Station en maakt een wandeling in westelijke richting, door het groen, naar het Roel Langerak Park en richting Midden Delfland mogelijk. Naar het oosten kan de verbinding van deze door bewoners geïnitieerde groene long worden versterkt richting Luchtsingel en straks ook de Hofbogen. Hiermee zet Rotterdam de vindingrijkheid en betrokkenheid van Rotterdammers op de (groene) kaart. Knelpunten Wij zien in het coalitieakkoord veel afspraken waarmee onze prioriteiten ondersteund worden. In de uitwerking in het collegeprogramma hopen wij concrete maatregelen terug te zien om deze bewonersinitiatieven te ondersteunen. Vaak gaat het om een stimulerende houding en ondersteuning om vernieuwende ontwikkelingen en bewonersinitiatieven mogelijk te maken en om bureaucratie tegen te gaan. Deels gaat het om - vaak geringe - financiële middelen voor kosten die hier uit voortvloeien, zoals inrichtingskosten bij zelfbeheerprojecten in de buitenruimte of bewonersinitiatieven in leegstaande panden op belangrijke doorgaande routes zoals de winkelstraten mogelijk maken. Bij het aanpakken van de leegstand is de hulp van corporaties en particuliere woningeigenaren nodig. Het kan ook zijn het hulp geven bij het vinden van financiën, bijvoorbeeld bij fondsen. Nu er steeds meer een beroep op bewoners wordt gedaan, hopen wij in het collegeprogramma mogelijkheden te zien waarbij mensen iets terug doen voor hun uitkering als vrijwilliger in en voor de wijk. Speciale aandacht vragen we voor het mogelijk maken van het stadspark aan de Essenburgsingel. Wij zien op deze locatie niet alleen een mogelijkheid tot een stadspark maar ook een grote mogelijkheid dit te doen met veel inzet vanuit initiatieven van bewoners. Daarnaast is er een enorme mogelijkheid een groene doorloop naar het centraal station en richting Spangen te realiseren. De groene doorloop naar het centraal station kan zowel in Noord als in het Centrum doorgetrokken worden. We gaan hierover in overleg met Noord, de NS en het Stadscentrum.

2. Veiligheid In een aantal wijken in het Gebied Delfshaven is de veiligheid ver beneden het Rotterdamse gemiddelde. Het gaat daarbij met name om de wijken Middelland en Tussendijkenen in een aantal straten en buurten in de wijken het Nieuwe Westen, Bospolder en Coolhaveneiland. We willen ons bij de veiligheidsaanpak vooral focussen op de wijken Middelland en Tussendijken. Voor deze wijken hebben we dan ook een plan van aanpak opgesteld. 36

In Tussendijken willen we aandacht besteden aan de uitkomsten uit de ‘blok-voor-blok’ aanpak waarin van adres tot adres achter de voordeur wordt gekeken. In Middelland willen we aandacht besteden aan de overlast van coffeeshops en overlast van sommige maatschappelijke opvangvoorzieningen. In de overige wijken: Schiemond, Lloydkwartier, Spangen en Oud Mathenesse-Het Witte Dorp, moet de veiligheid minimaal op het huidige niveau blijven. We constateren dat sommige jeugdgroepen vooral als overlastgevend worden gezien. Daar waar dit tot problemen leidt, moet dit dan ook goed worden opgepakt. Hiervoor zijn al veel programma’s waaronder de schouder-aan-schouder aanpak, beschikbaar. Om overlast te voorkomen denken we dat het ook belangrijk is dat de jeugd goede kansen krijgt. Relatie met coalitieakkoord Ten aanzien van de prioriteit Veiligheid voelen we ons erg gesteund door het coalitieakkoord. We constateren o.a. dat de aandachtspunten in Middelland grotendeels zijn opgepakt. Ook de aandacht voor (overlast van) maatschappelijke opvang zien we terug in het coalitieakkoord. Voor Coolhaveneiland is hiervoor al eerder een afspraak met het vorige college gemaakt. De goede samenwerking met de stadsmariniers blijft noodzakelijk. Knelpunten Knelpunten liggen nog in Tussendijken. Om deze knelpunten aan te pakken is voor de stuurgroep Veilig een plan van aanpak geschreven. Uit dit plan van aanpak blijkt welke zaken gerealiseerd kunnen worden door herprioritering van bestaande middelen en voor welke zaken de komende jaren extra gelden nodig zijn. Wij nemen aan dat de aanpak van criminele jeugd wordt voortgezet en waar nodig uitgebreid met programma’s als de schouder-aan-schouder aanpak.

3. Jeugd Delfshaven is naar verhouding een Gebied met veel Jeugd. Dit biedt grote kansen, maar ook bedreigingen. Het is dan ook logisch dat dit voor ons Gebied een belangrijke prioriteit is. Onze jeugd verdient een goede toekomst met goede scholing en goede mogelijkheden tot werk. Als we deze taak niet oppakken dreigt een situatie met een grote groep permanent gedesillusioneerde jong volwassenen. We constateren dat sommige jeugdgroepen vooral als overlastgevend worden gezien. Daar waar dit tot problemen leidt, moet dit dan ook goed worden opgepakt. Hiervoor zijn al veel programma’s waaronder de schouder-aan-schouder aanpak, beschikbaar. Wij gaan vooral uit van kansen van de jeugd en niet van problemen. In het coalitieakkoord staat al veel over de verbetering van het onderwijs en de aansluiting op de arbeidsmarkt. Daarnaast moeten we jongeren meer mogelijkheid geven om te sporten, spelen en andere activiteiten te verrichten. We denken dat een aantal zaken hierbij kunnen helpen. In ons Gebied denken we dan aan: a. Activering en talentontwikkeling; bijvoorbeeld door vergroten van mogelijkheden om te sporten, waaronder op Vreelust, of om deel te nemen aan maatschappelijke, culturele of creatieve cursussen en initiatieven als ‘huiskamers’ voor jongeren te stimuleren; b. Kindvriendelijker maken van de buitenruimte, zoals groene routes door wijken en veilige oversteekplaatsen naar scholen en bij speeltuinen het toezicht (door vrijwilligers en BSW) minimaal te handhaven op het huidige niveau; c. Voorschoolse voorzieningen en extra leertijd met nadruk op taal; d. Goede huiswerkbegeleiding en tegengaan van schooluitval; e. Voortzetten en uitbreiden van preventieve programma’s om jongeren kansen te geven, zoals projecten met individuele coaching en begeleiding (bijvoorbeeld The Urban Family en College Delfshaven); f. Toeleiding naar werken stageplekken, zoals bij de maakindustrie ‘Made in 4Havens’ en bij sponsoren van Sparta.


37

38

Relatie met coalitieakkoord In het coalitieakkoord staat het thema jeugd ook als belangrijk speerpunt beschreven. We hopen dat bij de beschrijving van het Rotterdams Onderwijs Beleid en het op te stellen masterplan onderwijs 2015 - 2025 onze punten worden meegenomen. Knelpunten Een mogelijk knelpunt voorzien wij bij het doen van fysieke aanpassingen om de buitenruimte kindvriendelijker te maken. Daarnaast denken we dat er alles aan moet worden gedaan om jeugd voldoende te activeren en kansen en mogelijkheden te geven om hun talent te ontwikkelen. Dit kan onder andere door (individuele) coaching, maar ook door initiatieven als huiswerkbegeleiding, ‘huiskamers’ voor jongeren en ondersteuning bij de opvoeding.

4. Problematiek achter de voordeur Delfshaven kent vele gezichten. Het is een gebied met veel potentie en veel bewonersinitiatieven. Delfshaven bruist. Hierdoor is niet altijd aan de oppervlakte zichtbaar welke problemen zich afspelen achter de voordeuren. Dit is op de hoofdstraten van Delfshaven niet zichtbaar en vaak ook niet in de zijstraten van de hoofdstraten. Maar wel in een aantal zijstraten van de zijstraten. Problemen die daar voorkomen zijn niet minder dan de problematiek van de focuswijken op Zuid, zoals schulden, eenzaamheid en huiselijk geweld. Omdat we vele schrijnende gevallen zien, zijn we in de wijk Tussendijken gestart met een integrale ‘blok-voor-blok’ aanpak waarin van adres tot adres achter de voordeur wordt gekeken. In de komende maanden willen we ook een beperkt aantal (maximaal vijf) straten in de andere wijken benoemen om een soortgelijke aanpak op te richten. De meeste straten zijn bij ons bekend maar we willen hierin strak prioriteren. Het gaat hierbij om: a. Eenzaamheid; b. Inkomen; c. Aanpak en preventie van schulden; d. Taal; e. Gezondheid, waaronder mensen met een persoonlijkheidsstoornis; f. Huiselijk geweld; g. Langdurige zorg en begeleiding (WMO); h. Aandacht voor vrouwen empowerment; i. Aandacht voor één oudergezinnen met specifieke problemen. Relatie met coalitieakkoord Het coalitieakkoord besteedt op verschillende plekken aandacht aan (afgeleiden van) problematiek achter de voordeur. Zo sluiten de thema’s samenleven gaat niet vanzelf, werk moet lonen en zorg voor jeugd en ouderen in de wijk, aan bij onze prioriteiten. Knelpunten Ten dele hopen we door herprioriteren van middelen de aanpak van problemen haalbaar te maken. Afhankelijk van de beschikbaarheid van middelen en mede op basis van de grootte van de problematiek in de diverse wijken van Delfshaven willen we scherp prioriteren in de aanpak. De wijk Tussendijken krijgt daarbij veel prioriteit ook via de reeds bij prioriteit Veiligheid genoemd ‘blok-voor-blok’ aanpak. Ook een aantal straten in de wijk Bospolder en in een aantal andere straten in Delfshaven is door een cumulatie van veel problemen in een klein gebied extra aandacht nodig. We hopen dat het college open staat voor het bestemmen van extra financiële middelen, dan wel de gebieden ontziet bij bezuinigingen. Wij zijn blij met de start van het integrale wijkteam voor Coolhaveneiland. Graag willen wij versneld de wijkteams jeugd en volwassenen in Spangen bijeen voegen.


39

Samen met het college willen we de juiste wijze van doorverwijzen van mensen met een persoonlijkheidsstoornis in kaart te brengen en hiervoor goede aanpak en voldoende capaciteit realiseren en hierbij een samenwerking met Vraagwijzer en Zowel aan gaan. Wij zien vooral een knelpunt bij de continuïteit in het taalaanbod voor volwassenen met een taalachterstand. Juist dit aanbod kan zorgen voor het versterken van het arbeidspotentieel en het verbeteren van de cohesie in onze wijken. Wij hopen op de mogelijkheid van extra inzet volgens de frontlijnsystematiek bij de aanpak van schuldenproblematiek in de meest schrijnende situaties. Nadrukkelijk aandacht vragen wij voor het capaciteitsknelpunt bij cluster Maatschappelijke Ontwikkeling om voldoende inzet voor maatschappelijke inspanning te leveren

5. Aanpak hoofdroutes en winkelstraten Delfshaven In Delfshaven hebben we een aantal hoofdstraten en winkelstraten met veel allure en ook eigen problemen. De allure en levendigheid van deze straten hebben een belangrijke uitstraling naar het hele Gebied Delfshaven. Voor de winkelgebieden sturen wij op resultaatsniveau conform de stedelijke normen voor schoon (4), heel (3,5) en veilig (6) Een aantal winkelstraten willen we prioriteit geven ten aanzien van de levendigheid, de verkeersveiligheid en de uitstraling. In Bospolder-Tussendijken heeft met name de Schiedamseweg een opgave. Hier moeten winkels worden geconcentreerd en vierkante meters winkeloppervlak worden teruggebracht om de winkelstraat toekomstbestendig te maken. Wat er terug komt voor de winkels en welke branchering wordt toegepast is onderwerp van gesprek tussen ondernemers, bewoners, vastgoedpartijen en gemeente. De Nieuwe Binnenweg heeft de afgelopen jaren een stevige verandering doorgemaakt dankzij de inzet van vele partijen. Om ervoor te zorgen dat de gedane investeringen niet meteen verdampen, is inzet van zowel de vastgoedeigenaren als gemeente Rotterdam nodig. Leidraad bij deze inzet is dat de ondernemers en de ondernemersvereniging samen met de bewoners van de Nieuwe Binnenweg de dragers zijn. De gemeente zal de gang van zaken op de winkelstraat monitoren en zal ondersteunend zijn aan de te ontwikkelen activiteiten. De Middellandstraat is een winkelstraat waar sinds kort een actieve ondernemersvereniging is. Ook is er relatief weinig leegstand. De staat van het vastgoed is wel zorgelijk. Een aantal panden zorgt voor een verloederde uitstraling. Ook twee grote gezichtsbepalende panden van de gemeente Rotterdam. Het winkellint loop over in de Vierambachtsstraat. Hier is de situatie met betrekking tot activiteit van ondernemers en leegstand zorgelijker dan de Middellandstraat. Daarnaast is er ook een aantal winkelgebieden waar transformatie van een surplus aan vierkante meters getransformeerd moet worden naar andere functies zoals de Grote Visserijstraat / Mathenesserweg en de Schiedamseweg. Hierbij zijn de winkelgebieden al benoemd als stedelijke aandachtsgebieden. Relatie met coalitieakkoord De aanpak van de ’s-Gravendijkwal staat duidelijk genoemd in het coalitieakkoord en wij gaan er van uit dat dit ook wordt opgenomen in het collegeprogramma. De revitalisering van de Nieuwe Binnenweg dreigt af te glijden. Hier is aandacht voor nodig. De in het coalitieakkoord genoemde mogelijkheid om via ‘stop en shop’ tarieven kwetsbare winkelgebieden aantrekkelijk te houden, biedt mogelijkheden voor de Nieuwe Binnenweg en de Schiedamseweg. Het thema Bruisende woonstad uit het coalitieakkoord geeft ruimte voor innovatieve ideeën om leegstand te bestrijden. 40

Knelpunten In het plan van aanpak Middelland is geconstateerd dat de Middellandstraat aandacht behoeft. De aanpak van de Schiedamseweg en Historisch Delfshaven worden in een krachtenveldanalyse betrokken waar een opgave uit naar voren komt, waarvoor middelen benodigd zijn. Ook bij de hiervoor genoemde prioriteiten ‘Veiligheid’ en ‘Problematiek achter de voordeur’ wordt over de aanpak Tussendijken gesproken. Voor de Schiedamseweg ligt reeds een toezegging voor het maken van een analyse. De aanbevelingen uit de plannen brengen kosten met zich mee. Wij gaan hierover graag in gesprek met het college.


41

42

Bijlage 1 1.1

Participatieproces gebiedsplan Participatie voorafgaand aan het gebiedsplan In Spangen en Oud Mathenesse-Witte Dorp zijn bewoners op verschillende niveaus en terreinen actief; in een bewonersorganisatie, buurthuis, groenbeheer, etc. Organiserend, netwerkend, imagoverbeterend, zorgend voor elkaar. Voor het realiseren van DIN en gebiedsplan is gestart met een update van de ontwikkelingen aan de hand van het wijkprofiel; de cijfers geven een ontwikkeling op de verschillende thema’s weer. Hierbij zijn clusteraccounthouders van Stadsontwikkeling, Stadsbeheer, Maatschappelijke Ontwikkeling en Directie Veiligheid betrokken. En ook Woningcorporaties. De analyses die volgden uit het besproken wijkprofiel zijn in een vijftal netwerkbijeenkomsten gedeeld. Daarbij zijn vooral bewoners en wijkpartners betrokken. De analyses zijn getoetst aan de praktijk in de wijken, waarna doelen en inspanningen zijn benoemd. In Middelland en het Nieuwe Westen zijn DIN en gebiedsplan tot stand gekomen door de praktijken, initiatieven en bewoners uit de wijken als uitgangspunt te nemen en na te gaan wat bewoners beweegt om actief te zijn in speeltuin, buurthuis of tuin. Hierdoor ontstaat een agenda van wat bewoners en ondernemers belangrijk vinden. In de zomer van 2013 is een start gemaakt met het organiseren van ontmoetingen tussen de wijken en de gemeente; ambtenaren zijn op zomersafari geweest met de opdracht zich te laten verrassen. De opdracht was vooral nieuwsgierig te zijn. Van deze ontmoetingen is verslag gedaan op Facebookpagina Voor West, Door West (250 likes). Zo werd voor iedere geïnteresseerde zichtbaar welke ontmoetingen plaatsvonden en welke verbindingen er ontstonden. Naast de Facebookpagina zijn er bijeenkomsten voor en door bewoners geweest rond thema’s als: zorg, vuil en groen. Daarin stond de vraag naar de eigen initiatieven en wat de buurt voor elkaar kan betekenen centraal. Deze ontmoetingen zijn gemiddeld door 50 bewoners bezocht. De kracht van Middelland en het Nieuwe Westen zit in bewoners en ondernemers die van hun buurt iets willen maken. Deze kracht is het uitgangspunt voor het gebiedsplan. Deze manier van werken vraagt een ander type overheid. Professionals die relaties aangaan, zich kwetsbaar opstellen, stelling nemen en durven handelen. In januari 2013 is gestart met het opstellen van DIN en gebiedsplan voor de wijken Bospolder, Tussendijken, Delfshaven en Schiemond. Voor dit gebied is een gezamenlijke sessie georganiseerd in samenwerking met het Nicis, dat naast inhoudelijke ondersteuning heeft geadviseerd over de toepassing van de laatste inzichten in het gebiedsgericht werken. Bij deze gezamenlijke sessies waren de betrokken ambtenaren aanwezig, wijkpartners, politie, woningcorporaties en een aantal bewoners. In werkgroepen zijn onderdelen van DIN en gebiedsplan uitgewerkt. Op basis van deze uitwerkingen zijn gesprekken gevoerd met groepen bewoners in de verschillende wijken, is gevarieerd in de vorm, passend bij die betreffende wijk. Zo is in Schiemond een toelichting gegeven tijdens een meer formele bijeenkomst en in het Lloydkwartier in een informeel wijkgesprek. Tijdens een bijeenkomst van de Stuurgroep Veilig in Bospolder-Tussendijken zijn veiligheidsthema’s besproken met een groep van circa 100 bewoners. Conclusies uit andere bijeenkomsten en gesprekken zijn als (DIN)input gebruikt. Over de meeste punten is vaak na een goed gesprek consensus gevonden. Minder overeenstemming was er over het ambitieniveau. Een afname van enkele procenten in de werkloosheidscijfers bijvoorbeeld is in ambtelijke ogen vaak een hele klus. Vooral tegen de achtergrond van een internationale economische crisis. Bewoners zagen dat vaak anders en vonden dat de lat best hoger gelegd mocht worden.


43

1.2

Participatie en het gebiedsplan Uiteraard hebben ook na de verkiezingen van maart 2014 bewoners een belangrijke bijdrage geleverd aan het gebiedsplan. Wat gebeurt er in de wijk, wat is de ambitie van de bewoners en welke prioriteiten leven bij hen? De afgelopen tijd is daar een goed beeld van ontstaan door de vele gesprekken die zijn gevoerd met bewoners en ondernemers. Die gesprekken vormden onder meer de basis van het gebiedsplan. Om de richting van het plan te toetsen bij een nog bredere groep uit Delfshaven is een korte enquête met open vragen opgesteld. Met de enquêteformulieren in de hand gingen de commissieleden op vier zaterdagen de wijken in. Waar mogelijk sloten de commissieleden aan bij bestaande evenementen of activiteiten zoals de Lentemarkt, Singeldingen of de zaterdagmarkt op het Visserijplein. In andere wijken werd een wijkontmoeting georganiseerd. Tijdens ontmoetingen spraken de commissieleden met bezoekers en passanten en namen met hen de enquêtevragen door. Daarnaast leverden zogenaamde “meet-en-greet” gesprekken in alle wijken informatie op voor het gebiedsplan. De resultaten van de wijkbezoeken presenteerde de commissie op 25 juni aan bewoners, ondernemers en partners. In Park 1943 bespraken zij de uitkomsten, prioriteiten en knelpunten met ruim 100 aanwezigen tijdens een gezamenlijke maaltijd. De commissie koos ervoor zoveel mogelijk aan te sluiten bij bestaande initiatieven. Dat deden zij onder meer door de wijkontmoeting op die plek te organiseren waar een evenement of activiteit was. Maar digitaal sloten de leden aan bij bestaande netwerken om bewoners over de streep te trekken een bijdrage te leveren. Met name sociale media speelden hier een belangrijke rol in. Bewoners en ondernemers werden via Facebook en Twitter uitgenodigd een bezoek te brengen aan de wijkontmoetingen. Zij die niet aanwezig konden zijn maar wel hun mening wilden geven, konden een digitaal enquêteformulier invullen via de website. Uiteraard kregen partijen in de wijken die zelf een communicatiemiddel bijhouden het verzoek de wijkontmoetingen ook te vermelden op hun site, blog of in hun krantje. Partners in de wijken zoals bewonersorganisaties, verenigingen en scholen kregen het enquêteformulier toegestuurd met het verzoek dit terug te sturen of tijdens de wijkontmoetingen in te leveren. Bijna 300 mensen hebben de enquête ingeleverd. In de bijlage is de uitkomst op hoofdlijnen weergegeven.

1.3

Participatie na het gebiedsplan Delfhaven gaat ook na de totstandkoming van het gebiedsplan door met een continue dialoog met mensen die zich vanuit welke hoek dan ook betrokken voelen bij hun wijk en buurt. Consequente, heldere en uitnodigende communicatie is daarbij van wezenlijk belang. In de overgang van deelgemeente naar gebiedscommissie en onder de krappe planning voor het gebiedsplan is er nu met kunst en vliegwerk het maximale uitgehaald. Naast een actuele en functionele website, een levendige facebookpagina, een mobiliserend twitteraccount en evenementen en bijeenkomsten in de wijken zijn er nog een aantal nieuwe instrumenten nodig om op een slimme actuele manier de dialoog aan te gaan. Een plek, platform of speelveld waar betrokken bewoners, instellingen en ambtenaren gezamenlijk aan de opgaven voor Delfshaven kunnen werken (zie bijvoorbeeld samenwerkingssoftware Mett en KNHM). Niet alleen voor externe maar ook voor interne communicatie. Delfshaven wil - samen met partners als bijvoorbeeld het kennispunt inspraak en participatie - graag invulling geven aan de voortrekkersrol van Rotterdam als laboratorium op het gebied van sociale innovatie.

44

Bijlage 2

Enquêteresultaten In aanloop naar het gebiedsplan gingen de commissieleden op vier zaterdagen de wijken in met enquêteformulieren in de hand. Partners in de wijken zoals bewonersorganisaties, verenigingen en scholen kregen het enquêteformulier toegestuurd met het verzoek dit terug te sturen of tijdens de wijkontmoetingen in te leveren. Bijna 300 mensen hebben de enquête ingeleverd.

Uitkomst op hoofdlijnen 290 mensen geven antwoord op de vraag ‘Bent u actief in de buurt?’ 60% is actief, ongeveer 40% niet actief. Actief: Vrijwilliger, helpen schoonmaken, Buurt bestuurt, bewonersinitiatief. Niet actief: Geen tijd, kinderen, weet niet wat er allemaal te doen is.

Ongeveer 300 mensen geven antwoord op de vraag ‘Wat vindt u plezierig aan de buurt?’ Bijna iedereen noemt ten minste 1 ding, 67% noemt 2 zaken, 36% noemt drie dingen. Er zijn ongeveer 10 mensen die niets of alleen maar negatieve zaken noemen. Trend: het is gezellig (mensen en de omgeving), mix van alle culturen, in de buurt van scholen en BSO, gezellig / goede buren, veel winkels dichtbij, pleintje waar je kunt spelen.

Ongeveer 300 mensen geven antwoord op de vraag ‘Waar maakt u zich zorgen over in uw straat of buurt?’ Iedereen noemt 1 ding, 65% noemt er 2 en 35% noemt er 3. Trend: vuil op straat en bij de containers, overlast van jongeren, inbraak en dealen, hard rijden van auto’s, geen activiteiten voor jongeren (met name 12+), weinig cohesie tussen de verschillende groepen. Bovenstaande zaken worden echt vaak genoemd en worden dus door veel mensen als probleem ervaren. Vuil op straat en jongerenoverlast springen er echt uit.

Ongeveer 300 mensen geven antwoord op de vraag ‘Wat moet de gebiedscommissie als eerste oppakken/aanpakken?’ Trend: aanpakken van de vervuiling, zorgen voor activiteiten voor jongeren, zorgen voor meer veiligheid (politie, handhaving, verkeer).

Ongeveer 240 mensen geven antwoord op de vraag ‘Kunt/wilt u een bijdrage leveren?’ 60% wil dat doen, 40% wil dat niet doen.

Trends: • Veel van de mensen die iets willen doen, doen dat ook al. • Wat willen ze doen, meedenken, helpen organiseren van zaken voor jongeren, actief zijn in de buitenruimte, meedoen aan Buurt bestuurt. • Redenen om niets te doen: geen tijd, is zaak van de gemeente, te oud, gezondheid.


45

46

Thema

- Activering en zorg voor elkaar - Woonservicegebied vraag en aanbod sluit op elkaar aan - Verhogen participatie EU arbeidsmigranten

Strategie

Prioriteiten Verbindingen tussen bewoners(groepen) Investeren in jeugd Welzijn en zorg in relatie tot decentralisaties

taalaanbod - Verbeteren huishoudinkomen - Toeleiding naar werk - Vrouwen in hun kracht - Preventie en aanpak op overgewicht en te weinig bewegenleefstijl - Aandacht Psychische problematiek - Aanpak alcohol/ drugsgebruik jeugd

- Er is een passend

Thema

Inzet op zelfredzaamheid en gezondheid

Inzet op binding

schooluitval & behalen startkwalificaties - Jeugd betrekken bij wijkactiviteiten ism scholen - Meer benutten van kunst als middel tot talentontwikkeling

Thema

- Preventie

Strategie

Investeren in talent

Spangen is afgerond - adoptiewijkaanpak in Oud Mathenesse doorontwikkelen - Wateropgave in Spangen is volgens plan en noodzaak op orde - Strategisch relatie met Stadshavens krijgt meer concrete uitwerking - Economische ontwikkeling Spoorzone - De wijken zijn goed bereikbaar

Thema

- herstructurering

Strategie

Goed woon- en leefmilieu

Prioriteiten Investeren in jeugd Welzijn en zorg in relatie tot decentralisaties

Thema

- Spangen is kindvriendelijk; kinderen gaan zoveel als mogelijk in de wijk naar school; - Er is een gezamenlijke visie op opgroeien; - Kinderen leren in de natuur en durven buitenspelen; - Aanpak problemen met gezinsmanagement

Strategie

Inzet kindvriendelijke wijken

Doel Basis is op orde

Thema

- Focus op High Impact Crimes (overvallen, woninginbraken, straatroof) - Geen jeugdoverlast - Aandacht op drugsgerelateerde overlast - Aandacht huiselijk geweld - De buitenruimte is schoon & heel, conform stedelijke normen; dit geldt zeker voor de winkelgebieden - Buurt Bestuurt: participatie/ samenwerking met bewoners

Strategie Basis op orde

Prioriteiten Veiligheidsbeleving verbeteren Ontwikkeling Vreelust

Thema

- De inrichting van de buitenruimte sluit aan bij behoefte en ideeën van bewoners - Gebied Vreelust/ sport en recreatie wordt verder ontwikkeld - Meer groen en meer bewoners betrokken bij beheer van (groene) buitenruimte

Strategie

Veiligheidsbeleving verbetert. Aandeel bewoners dat (zeer) tevreden is met wonen in de buurt stijgt van 69% naar 73% in Spangen. In Oud Mathenesse van 64% naar 67% - Waardering (gebruiks) groen: in Spangen verbeterd van 53% naar 58%. In Oud Mathenesse van 48% naar 52%

Investeren in buitenruimte

- Het aandeel mensen in Spangen dat (zeer) tevreden is over de huidige woonsituatie is gestegen van 55% naar 60%. In Oud Mathenesse van 58% naar 68% - Het aandeel mensen in Spangen dat (zeer) tevreden is over kwaliteit van het aanbod van voorzieningen in de wijk is gestegen van 30% naar 33%. In Oud Mathenesse van 34% naar 37% - Waardering veiligheid voetpaden in Spangen van 56% naar 60%. Voor de fietspaden in Spangen van 41% naar 45%

- Aandeel bewoners met een laag huishoudensinkomen is gedaald, in Oud mathenesse van 27% naar 25%. In Spangen van 33% naar 31%. - Aandeel mensen dat aangeeft taalhulp nodig te hebben daalt in Spangen van 11% naar 9% - Actieve inzet buurt stijgt. In Spangen van 49% naar 52%. In Oud Mathenesse van 56% naar 60% - Meer jongeren gaan naar school. In Oud Mathenesse stijgt dit aandeel van 57% naar 60%. Spangen scoort gelijk aan stedelijke score (64%)

Strategie

Doel Aantrekkelijker woonmilieu en leefomgeving

Doel

Iedereen doet mee

het veilig is voor jong en oud

Spangen en Oud Mathenesse-Witte Dorp zijn wijken in Delfshaven waar men graag woont en werkt, waar men meedoet en meetelt en

Ambitie

Bijlage 3 Beknopte weergave DIN per gebied

DIN Spangen, Oud Mathenesse - Witte Dorp

Ambitie


Doel

Thema

Aanpak Schiedamseweg Leegstand en tijdelijk gebruik vastgoed

Prioriteiten

Thema

- Buitenruimtekwaliteit verbeteren - Intensief beheer

Bewonersbetrokkenheid Dakpark

Thema

- Overlast - Inbraak - Geweld - Verkeersveiligheid

Strategie

Buitenruimte basis op orde

Investeren in jeugd

Thema

- Wijkspecifieke participatieplannen - Programmering Dakpark Bospolder - Sport en Cultuur

Strategie

Verbeteren veiligheid

Focusaanpak Tussendijken

Prioriteiten

- Maatschappelijke inspanning - Toeleiden naar vrijwilligerswerk - Aanpak kansarme gezinnen

Strategie

Focusaanpak Tussendijken

- Verminderen taalachterstand volwassenen - Schooluitval voorkomen - Inzet op gezondheid

Thema

Bevorderen capaciteiten bewoners

Bevorderen sociale binding

Thema

- Parkboulevard afmaken - Aanpak winkellinten - Wederzijds profijt Stadshavens

Strategie

Economie/ voorzieningen

Leegstand en tijdelijk gebruik vastgoed

Thema

- Aanpak leegstand - Meer studenten huisvesten - Private initiatieven ondersteunen

Strategie

Verbeteren imago wijken

Prioriteiten Focusaanpak Tussendijken

Thema

- Herstructurering afmaken - Woonservicegebieden doorontwikkelen

Strategie Woonmilieu verbeteren

Openbare ruimte: objective score in wijkprofiel in BO handhaven (120% van R'dams gemiddelde). In TU op 85% R'dams gemiddelde (80 naar 85, 2013)

Aandeel bewoners dat aangeeft taalhulp nodig te hebben daalt. In BO van 14% naar 10%. in TU van 16% naar 11%.

Strategie

Tevredenheid voorzieningen stijgt in BO van 37% naar 40%. In TU van 34% naar 37%

Aandeel bewoners zonder startkwalificatie. is gedaald. In BO van 36% naar 33%, in TU van 43% naar 39%

Bevorderen (arbeids)participatie

Koopwoningen: in BO van 17% naar 18%. In TU van 11% naar 12%

Veiligheidsbeleving: tevredenheid buurt stijgt in beide wijken van 58% naar 65%

Aandeel bewoners met een laag huishoudensinkomen is gedaald. In BO van 41% naar 38%. In TU van 45% naar 41%

Strategie

Verhuisgeneigdheid daalt. In BO van 35% naar 32%. In TU van 26% naar 24%

Aandeel huishoudens (zeer) tevreden huidige woonsituatie stijgt. In BO van 57% naar 62%. In TU van 54% naar 59%

Lange(re) woonduur. In BO van 46% naar 49%. In TU van 40% naar 44%

Aantrekkelijker woonomgeving

Actieve inzet voor de buurt is in BO gestegen van 53% naar 57%. In TU van 65% naar 67%

voorzieningen zijn op orde

Doel Bewoners voelen zich veilig en de buitenruimte en

Doel

Meer economische en sociaal krachtige bewoners

Bewoners en ondernemers van Bospolder-Tussendijken participeren, komen vooruit en wonen naar hun zin

DIN Bospolder-Tussendijken

47

48

Prioriteiten

Initiatieven op het gebied van zorg en welzijn Aanpak en preventie van schulden

Buurt bruist -

1) serieus aanbod door Rotterdammers (andere, minder vanzelfsprekende partijen) waarmee de gemeente Rotterdam zichtbaar aan de slag is 2) mate van betrokkenheid van Rotterdammers bij inzet/aanpak

Thema

Strategie

inzet door MO gemeente Rotterdam laat zich leiden door initiatieven van anderen

Strategie

Veiligheidsaanpak Middelland Leegstand en tijdelijk gebruik

Bewonersbetrokkenheid

Prioriteiten

Prioriteiten

Veiligheidsaanpak Middelland

Buurt bestuurt

Buurt bestuurt

Buurt bruist

Prioriteiten

1) serieus aanbod door Rotterdammers waarmee de gemeente Rotterdam zichtbaar aan de slag is 2) mate van betrokkenheid van Rotterdammers bij inzet/aanpak

Thema

inzet door veilig gemeente Rotterdam laat zich leiden door initiatieven van anderen


Thema

Strategie

inzet door SB gemeente Rotterdam laat zich leiden door initiatieven van anderen


Thema

Strategie

inzet door SO gemeente Rotterdam laat zich leiden door initiatieven van anderen

Daadwerkelijk andere partijen/spelers doen mee met een serieus aanbod

OndernemendER

Doel

* Rotterdammers zijn bewoners en ondernemers

De gemeente Rotterdam maakt het mogelijk dat Rotterdammers* het beste uit zichzelf, uit de buurt en uit de stad halen

Ambitie

DIN Middelland en het Nieuwe Westen

Ambitie


Prioriteiten

- uitvoeren wijkspecifieke participatieplannen - Cultuur

Thema

- het beroep op uitkeringen terugdringen - toeleiding naar vrijwilligerswerk - aanpak kansarme gezinnen

Thema

Strategie

Bevorderen sociale binding

Strategie

Bevorderen (arbeids)-participatie

Aanpak (driehoek) Coolhaveneiland Sociale cohesie en (arbeids)participatie bewoners Schiemond en Coolhaveneiland

- Verminderen taalachterstand volwassenen - kwaliteit onderwijs verbeteren - Aanpak Voortijdig Schoolverlaten - Inzet op gezondheid in Schiemond

Thema

Bevorderen capaciteiten bewoners

Strategie

- Actieve inzet voor de buurt is in DH gestegen van 50% naar 53%. In Schiemond handhaven op 66% - Aandeel bewoners met een laag huishoudensinkomen is gedaald. In Delfshaven van 28% naar 25%. In Schiemond van 18% naar 17% - Aandeel leerlingen in 3e Havo/VWO is gestegen. In Schiemond van 20% naar 24% - Gezondheid: ervaren slechte gezondheid in Schiemond van 15% naar 12%

Prioriteiten

Thema

- Buitenruimtekwaliteit verbeteren - uitrol intensief beheer

Strategie

Buitenruimte basis op orde

Plan van aanpak Historisch Delfshaven Aanpak (driehoek) Coolhaveneiland Sociale cohesie en participatie bewoners Schiemond

Thema

- Overlast, vooral gericht op jongeren, burengerucht (Delfshaven) - Inbraak - Geweld

Strategie

Verbeteren veiligheid

- Aandeel huishoudens (zeer) tevreden huidige woonsituatie stijgt. In Delfshaven van 58% naar 62%. In Schiemond handhaven op 72% - Veiligheidsbeleving: tevredenheid buurt stijgt in Schiemond van 66% naar 69%. In Delfshaven handhaven op 78% - Tevredenheid voorzieningen stijgt met 5%. In Delfshaven van 39% naar 44%. In Schiemond van 49% naar 54% - Openbare ruimte: objectieve score in wijkprofiel in handhaven in Schiemond 140% van R'dams gemiddelde, in Delfshaven 109% van R'dams gemiddelde (inzet vuil, zwerfvuil, vernieling)

zich veilig en de buitenruimte en voorzieningen zijn op orde

buurt, de onderwijsen arbeidsmarktpositie van jongeren is

beter.

Doel Bewoners zijn meer tevreden met hun woonomgeving, voelen

Doel

Bewoners zijn meer zelfredzaam en meer verbonden met de

Doel

Prioriteiten

Thema

- Participerende rol creatieve sector versterken - Onderdelen visie Historisch Delfshaven uitvoeren (toerisme, uitgaan) - Investeren in woningaanbod en imago bepalende kenmerken - Aanpak leegstand - Gedifferentieerde aanpak studentenhuisvesting (Coolhaveneiland) - Binnenwijks verhuizen faciliteren

Strategie

Verbeteren imago wijken

Plan van Aanpak Historisch Delfshaven Aanpak (driehoek) Coolhaveneiland Doorontwikkelen Lloydkwartier

Thema

- een betere aansluiting van vraag en aanbod voorzieningen in de wijken realiseren via Woonservicegebied - verbeteren woningvoorraad driehoek Coolhaveneiland - Herprogrammeren woningbouwplannen Lloydkwartier - Verkoop huurwoningen

Strategie

Verhogen woontevredenheid, bevorderen eigen woningbezit

- Verhuisgeneigdheid daalt. In Delfshaven van 33% naar 30%. In Schiemond van 20 naar 18% - Koopwoningen: in Delfshaven van 21% naar 22%. In SCHIE van 31% naar 32%

Aantrekkelijker woonomgeving

Bewoners en ondernemers van Delfshaven en Schiemond participeren, komen vooruit en wonen naar hun zin

DIN Delfshaven en Schiemond

49

Colofon Gebiedsplan Delfshaven 2014 - 2018 is tot stand gekomen door de samenwerking van Gebiedscommissie Delfshaven, Gebiedsorganisatie Delfshaven, accounthouders van de clusters, professionals en vele bewoners en ondernemers. Tekst: gebied Delfshaven Vormgeving: RSO Fotografie: Ruben Hamelink Rotterdam - Delfshaven, juli 2014

50

Gebiedsplan Delfshaven 2014 - 2018 Meer informatie: www.rotterdam.nl/delfshaven

juli 2014

Inhoudsopgave. Leeswijzer 1

Recommend Documents