0
1
Inhoudsopgave Inhoudsopgave .......................................................................................... 2 1. Inleiding ................................................................................................ 6 2. Leeswijzer ............................................................................................. 7 3. Overzicht conclusies en aanbevelingen ...................................................... 8 4. Schets van Zuidlaren ............................................................................ 13 Over Zuidlaren ...................................................................................... 13 Het centrum van Zuidlaren .................................................................. 14 NoordEs ............................................................................................ 14 Westlaren .......................................................................................... 14 Schuilingsoord .................................................................................... 14 Dennenoord ....................................................................................... 15 Het voormalig kazerneterrein ............................................................... 15 Conclusies: ........................................................................................... 16 Aanbevelingen: ..................................................................................... 16 5. Demografische gegevens ....................................................................... 17 5.1 Inwoners – leeftijdsopbouw ............................................................... 17 5.2 Samenstelling huishoudens ............................................................... 18 Conclusies: ........................................................................................... 18 Aanbevelingen: ..................................................................................... 18 6. Wonen ................................................................................................ 19 6.1 Huur versus koop ............................................................................. 19 6.2 Wonen en zorg ................................................................................ 20 6.3 Woonlocaties voor mensen met beperkingen ....................................... 21 Conclusies ............................................................................................ 21 Aanbevelingen ...................................................................................... 21 7. Leefbaarheid ........................................................................................ 22 2
7.1 Voorzieningen en organisaties Detailhandel ........................................ 22 Voorliggende voorziening ..................................................................... 22 Scholen en opvang.............................................................................. 23 Buurt- dorpshuizen ............................................................................. 23 Buurtorganisaties ............................................................................... 23 Activiteiten ........................................................................................ 23 Vrijwilligers organisaties ...................................................................... 24 Sportvoorzieningen ............................................................................. 25 Speelvoorzieningen ............................................................................. 25 7.2 Veiligheid ........................................................................................ 26 7.3 Beleving van inwoners Zuidlaren ........................................................ 27 Conclusies: ........................................................................................... 30 Aanbevelingen: ..................................................................................... 30 8. Werk en inkomen ................................................................................. 31 8.1 ISD ................................................................................................ 31 8.2 UWV ............................................................................................... 31 8.3 Gemeentelijke Kredietbank ............................................................... 31 8.4 Alescon ........................................................................................... 32 8.5 Dagbesteding .................................................................................. 32 Conclusies ............................................................................................ 32 Aanbevelingen ...................................................................................... 33 9. Gezondheid, zorg en welzijn .................................................................. 34 9.1 Organisaties .................................................................................... 34 9.2 Medisch .......................................................................................... 34 9.3 Wmo .............................................................................................. 35 9.4 MEE-Drenthe ................................................................................... 36 9.5 Noordermaat 2012, Zuidlaren ............................................................ 36 3
Conclusies ............................................................................................ 37 Aanbevelingen: ..................................................................................... 38 10. Opgroeien in Zuidlaren ........................................................................ 39 10.1 Scholen......................................................................................... 39 Primair onderwijs ................................................................................ 39 Voortgezet onderwijs .......................................................................... 39 10.2 Cijfers Bureau Jeugdzorg................................................................. 39 10.3 Leerlingenvervoer .......................................................................... 39 10.4 Centrum Jeugd en Gezin ................................................................. 40 10.5 Trias Jongerenwerk ........................................................................ 40 ALGEMEEN JONGERENWERK STICHTING TRIAS ...................................... 40 Jeugdsoos the Lounge: ........................................................................ 41 Jongerenontmoetingsplek JOP in Zuidlaren ............................................ 41 Hangplekken 2013: ............................................................................. 41 10.6 Kinderopvang en peuterspeelzalen ................................................... 42 10.7 Consultatiebureau Icare .................................................................. 42 Conclusies ............................................................................................ 43 Aanbevelingen ...................................................................................... 43 11. Ouder worden in Zuidlaren ................................................................... 44 11.1 Huisbezoek 75+ ............................................................................. 44 11.2 Gezondheid ................................................................................... 44 11.3 Hulp van anderen ........................................................................... 44 11.4 Participatie .................................................................................... 45 11.5 Inkomen ....................................................................................... 46 Conclusies ............................................................................................ 47 Aanbevelingen ...................................................................................... 47 12. Wijkvergelijking per 100 woningen ....................................................... 48 4
Conclusies ............................................................................................ 51 Aanbevelingen ...................................................................................... 51
5
1. Inleiding Het Sociaal team in Zuidlaren signaleert en bouwt aan een sociaal netwerk en collectieve preventieve voorzieningen in het dorp, en ondersteunt inwoners bij hun vragen, problemen en het realiseren van ideeën. Het team is laagdrempelig en bestaat uit medewerkers van Noordermaat (maatschappelijk werk), Stichting Trias (welzijnswerk) en de gemeente Tynaarlo (brede Wmo consulenten). Het team denkt met de inwoner mee over praktische, bij hem of haar passende oplossingen. Wat kun je zelf doen in het dorp, of voor dorpsgenoten? Welke mensen in jouw omgeving kunnen gevraagd worden om met bepaalde zaken te helpen? Zijn er vrijwilligers of activiteiten in het dorp, waarbij aansluiting kan worden gezocht? En als professionele hulp of hulpmiddelen nodig zijn, dan wordt de aanvraag daarvan in gang gezet. Werkwijze: - Gesprek met een inwoner: samen in kaart brengen wat er speelt. - Samen zoeken naar oplossingen: - Wat kan een cliënt zelf nog doen? - Waar kunnen mensen uit zijn sociale netwerk bijspringen? - Waarbij kunnen vrijwilligers of anderen in het wijknetwerk helpen? - Als het echt nodig is, professionele, specialistische zorg en/of hulpmiddelen regelen. Tijdens de pilot kijken we goed wat wel en niet werkt en tegen welke knelpunten we aanlopen. Dit kan vervolgens weer gebruikt worden bij het opzetten van sociale teams in de andere dorpen. Voor u ligt de scan van het dorp Zuidlaren. Doel van de scan is inzicht te krijgen in de populatie van Zuidlaren op alle leefgebieden (zorg, participeren, inkomen enz.) Met dit inzicht kunnen we gericht keuzes maken over de samenstelling en inzet van het sociaal team en hun aanpak. Voor de scan is gebruik gemaakt van een veelvoud van cijfers die we anoniem via partners en eigen administratie hebben verkregen. Cijfers zeggen echter niet alles over leefbaarheid, ook zijn niet alle vragen met cijfers te beantwoorden en niet overal zijn cijfers over bekend. Daarom hebben we ook interviews over beleving afgenomen bij inwoners en professionals in het dorp. Belangrijk is u bij het stuk te realiseren dan de scan naast inzichten ook vooral nieuwe vragen heeft opgeleverd. Vragen die uitgezet en uitgewerkt kunnen worden en input kunnen leveren op een groot aantal beleidsterreinen.
6
2. Leeswijzer Deze wijkscan geeft informatie over Zuidlaren in tekst, cijfers en grafieken aan de hand van de volgende thema’s per hoofdstuk: Schets Zuidlaren Demografische gegevens Wonen Leefbaarheid Werk en inkomen Gezondheid zorg welzijn Opgroeien in Zuidlaren Ouder worden in Zuidlaren Wijkvergelijk per 100 woningen Om de leesbaarheid te bevorderen zijn deze thema’s voorafgegaan door onze conclusies en aanbevelingen. Voor een kort inzicht in de scan kunt u er voor kiezen alleen dit overzicht te lezen. Niet alle conclusies en aanbevelingen zijn binnen een hoofdstuk te vatten, kunst is juist overstijgend te denken. De thema’s die we in dit hoofdstuk schetsen, zijn ook de thema’s waar we als sociaal team in meerdere of mindere mate mee aan de slag kunnen gaan. Na de eerdergenoemde thema’s volgt een analyse van een aantal cijfers die in eerdere hoofdstukken naar voren komen op wijkniveau, dus een analyse per wijk, per 100 woningen.
7
3. Overzicht conclusies en aanbevelingen Conclusies schets Zuidlaren: Zuidlaren heeft zich in de loop van de geschiedenis ontwikkeld tot een dorp bestaande uit meerdere wijken. Een aantal van deze wijken heeft een relatie met (voormalige) werkgevers. Het dorp is groen opgezet en wijken liggen verspreid. De jaarlijkse paardenmarkt vormt een hoogtepunt voor veel Zuidlaarders. Aanbevelingen schets Zuidlaren: Bekijk Zuidlaren vanuit de verschillende wijken in plaats van één dorp en sluit aan bij belangrijke evenementen zoals bijv. de Zuidlaardermarkt en andere activiteiten die in hun wijk plaatsvinden.
Conclusie demografische gegevens: De opbouw van de bevolking van Zuidlaren wijkt niet erg af van de rest van de gemeente. De verwachting is dat het aantal ouderen de overhand zal krijgen in de toekomst. Komende jaren is er een groei van de groep jongeren in de puberleeftijd. Vanuit praktijkervaring is er de indruk dat er veel eenoudergezinnen in Zuidlaren zijn. Dit blijkt niet uit de cijfers. Aanbevelingen demografische gegevens: Onderzoek of de huidige voorzieningen en activiteiten aansluiten bij de leeftijdsopbouw van het dorp en zijn wijken. Onderzoek of er werkelijk veel eenoudergezinnen zijn en of hier specifieke hulp- en ondersteuningsvragen leven.
Conclusies wonen: Op basis van de huidige cijfers lijkt het overgrote deel van de inwoners van Zuidlaren in een koopwoning te wonen. Kanttekening hierbij is dat er alleen gebruik is gemaakt van de cijfers van de sociale woningbouwvereniging. Of er nog sprake is van particuliere verhuur is onduidelijk. Er zijn binnen Zuidlaren meerdere complexen waar wonen en ondersteuning worden gecombineerd. Onduidelijk is of dit voldoende is voor de toekomst, gezien de leeftijdsopbouw en het feit dat mensen langer thuis moeten en willen blijven wonen.
8
Aanbevelingen wonen: Onderzoek hoeveel levensloopbestendige woningen er zijn in Zuidlaren ( particuliere verhuur en sociale woningbouw). Hoe groot is de vraag en wanneer kun je hier gebruik van maken? Zorg er eveneens voor dat inwoners preventief hun huidige woning aanpassen of een ander alternatief zoeken. Zoek hierin de combinatie met woonvisie en plannen vanuit de gemeente.
Conclusies leefbaarheid: Uit interviews met inwoners blijkt dat veel mensen iets willen doen voor een ander, maar vaak niet structureel. Ook blijkt dat mensen iets willen doen voor iemand die dichtbij staat/woont. Het wordt belangrijk geacht dat dit aansluit op de al bestaande agenda en dat zij zelf de voorwaarden kunnen bepalen. Banken verdwijnen, Rabobank en ING zijn er nog met servicepunten. Huisartsenpost is ver weg: inwoners moeten naar Hoogezand. Een aantal inwoners zeggen iets over niet passende speelplekken in de wijken. Binnen de gemeente bestaat aandacht voor dit onderwerp. Ergernissen zijn het slechte onderhoud aan straten en groenvoorzieningen en te weinig parkeergelegenheden. In veel wijken wordt 1 of meerdere keren per jaar een buurtkrantje uitgegeven. Buurthuis ”De Bark” in Westlaren wordt voornamelijk bezocht door ouderen, er is geen jonge aanwas. De cijfers van veiligheid geven op dit moment onvoldoende inzicht in mogelijke problematiek, omdat we ze niet kunnen vergelijken met andere dorpen of voorgaande jaren. Aanbevelingen leefbaarheid: Aandacht hebben voor de signalen rond het verdwijnen van voorzieningen. Nadenken over hoe deze signalen het sociaal team Zuidlaren kunnen bereiken en hoe deze opgepakt worden. Het sociaal team wil de buurtkrantjes ontvangen en in gesprek blijven met de inwoners om samen in kaart te brengen wat er speelt. Om te beginnen kunnen we contact leggen met de buurtverenigingen. Gesprek met “De Bark” om te onderzoeken wat nodig is om de doelgroep te vergroten. Bouwen aan netwerken in Zuidlaren, zodat we in beeld krijgen wie wat kan betekenen voor een ander. Dit vraagt tijd en opbouw van relaties. De cijfers van de politie rondom veiligheid verder onderzoeken.
9
Conclusies werk en inkomen: De meeste mensen met een uitkering wonen in Schuilingsoord. In hoofdstuk 12 vergelijken we dit per 100 woningen. Het aantal ingeschreven werkzoekenden vanuit Wajong en WWB is relatief groot ten opzichte van de rest van de gemeente. Er zijn geen cijfers opgenomen over het aantal mensen dat gebruik maakt van de voedselbank. Het feit dat mensen hiervan gebruik moeten maken betekent dat er een tekort aan inkomen, dan wel een verkeerde besteding is. Vanuit diverse bronnen begrijpen we dat er sprake is van een stijging. Op dit moment maken ongeveer 100 mensen gebruik van het uitgiftepunt in Zuidlaren. Aanbevelingen werk en inkomen: Onderzoek wat de gevolgen zijn voor Wajong en WWB met de invoering van de Participatiewet en hoe we hier eventueel specifiek voor Zuidlaren op kunnen inspelen. In gesprek gaan met de voedselbank om te onderzoeken of er sprake is van bredere problematiek en wat het sociaal team hierin kan bijdragen.
Conclusies gezondheid zorg en welzijn: Het is opvallend dat er veel taxipassen in omloop zijn, ondanks het bestaan van de belbus. Ook het percentage leerlingenvervoer is in Zuidlaren hoog, t.o.v. de rest van de gemeente Tynaarlo. De explosieve stijging van de aangezegde huisuitzettingen past in de ontwikkeling die plaatsvindt in de samenleving: stijgende werkloosheid, verhoging huren, stijging prijzen leefonderhoud. Wij verwachten een verdere stijging in 2013 en 2014. Al enige tijd is ook een link aangetoond tussen huiselijk geweld en financiële problematiek. De verwachting is dat het aantal meldingen van huiselijk geweld zal stijgen. Er wordt met heel veel verschillende partners samengewerkt. Ondersteuningsvragen komen bovendien bij geheel verschillende organisaties binnen. De meeste vragen komen van volwassenen. Maatschappelijk werk houdt zich vooral bezig met mensen met problemen binnen de relationele sfeer. Aanbevelingen gezondheid zorg en welzijn: Het lijkt erop dat niet alle taxipassen worden gebruikt. Onderzoek hoeveel van de taxipassen daadwerkelijk worden gebruikt. Het is goed te onderzoeken wat de vervoersmogelijkheden zijn, zoals het openbaar vervoer of dat er andere vervoersmogelijkheden gevonden kunnen 10
worden. Onderzoek daarnaast de mogelijkheid om nog meer gezamenlijk gebruik te maken van voorzieningen (bijv. als af en toe gebruik gemaakt moet worden van rolstoel of scootmobiel). Wil je het aantal huisuitzettingen terugdringen dan moet er aandacht zijn voor de financiële problematiek. Verder is het nodig eerder in het proces zicht te krijgen op de financiële problematiek om preventief te kunnen ingrijpen. Zorg voor goede samenwerking met partners en korte lijnen binnen het sociaal team. Zorg voor een integrale aanpak van vragen. Zorg voor een creatieve aanpak. Onderzoek of er mogelijkheden zijn om problemen in de relationele sfeer eerder te signaleren en ondersteuning gezamenlijk op te pakken.
Conclusies opgroeien in Zuidlaren: Wij verwachten dat de puberproblematiek groter kan worden vanwege de demografische toename van de leeftijdsgroep 12+. Bij de aanleg van de wijken zijn m.n. speelplekken gerealiseerd voor kinderen tot 12 jaar. Aantal meldingen van overlast jeugd valt op. Het is onduidelijk hoe de overlast er precies uitziet, en om hoeveel melders het gaat. Veel organisaties kennen het probleem en er worden afspraken gemaakt over de aanpak van de groep jongeren. Aanbevelingen opgroeien in Zuidlaren: Meerdere voorzieningen voor jongeren verspreid in Zuidlaren zijn noodzakelijk, zodat de groepen per locatie niet te groot worden. Grotere groepen geven meer kans op overlast. Gezien de opkomst van de groep die nu 5-12 jaar oud is, is er meer aandacht nodig voor speel-/hangvoorzieningen voor deze doelgroep. Bijv. realisatie van voetbalkooien, kleine overkappingen. Onderzoeken hoe de overlast er uit ziet en van hoeveel melders de signalen afkomstig zijn. Het sociaal team kan ook een rol spelen bij het maken van een plan van aanpak met deze jongeren.
11
Conclusies ouder worden in Zuidlaren: Uit het huisbezoek onder 75+ers blijkt dat een groot aantal mensen tevreden is over de huidige leefsituatie. De verwachting is dat het aantal 55+ers zal toenemen. We verwachten dat daardoor de ondersteunings- en hulpvragen bij deze doelgroep zullen toenemen. De wijkverpleegkundigen hebben signalen afgegeven over overbelaste mantelzorgers, dit kan ook gelden voor andere doelgroepen.
Aanbevelingen ouder worden in Zuidlaren: Onderzoeken of bij de doelgroep 55+ extra aandacht nodig is voor de inzet van een eigen sociaal netwerk, daarbij is het belangrijk contact te leggen en onderhouden met vrijwilligersorganisaties. Als sociaal team is het belangrijk nauwe contacten te onderhouden met de wijkverpleegkundigen, zij kunnen signalen doorgeven aan het sociaal team. Onderzoeken wat het sociaal team kan betekenen voor overbelaste mantelzorgers, daarom is het noodzakelijk om een korte lijn te ontwikkelen tussen mantelzorgondersteuning Trias en het sociaal team. Bouwen aan netwerken in Zuidlaren, zodat we in beeld krijgen wie wat voor een ander kan betekenen.
Conclusies wijk en vergelijk: De meeste huurwoningen van Woonborg bevinden zich in de wijk Schuilingsoord, ook zijn hier de meeste mensen woonachtig met een uitkering van de ISD. In twee van de vijf wijken zijn geen meldingen van huiselijk geweld. De wijken ontlopen elkaar niet veel qua problematiek. Dat er een link is tussen financiële problematiek en huiselijk geweld komt naar voren bij maatschappelijk werk. Maar het is lastig dit met cijfers aan te tonen.
Aanbevelingen wijk en vergelijk: Onderzoek de gevoelsmatige verschillen die bij de professionals leven met betrekking tot wijken, problematiek en verbanden hier tussen. Wellicht kunnen we dan de cijfers beter duiden en hierop inspelen.
12
4. Schets van Zuidlaren Over Zuidlaren1 Het dorp ligt op de Hondsrug, ten zuiden van de stad Groningen en telt ruim 10.000 inwoners (1 januari 2013). De omgeving waar Zuidlaren deel van uit maakt, werd al ver voor het jaar 1200 bewoond. Rond 1200 werden er zelfs al de jaarlijkse veemarkten gehouden. Tot in het midden van de jaren dertig van de 20ste eeuw hadden de meeste mensen hun bestaan in de landbouw en veeteelt. Vanaf midden jaren dertig werd het leven gedomineerd door twee grote werkgevers: Het Ministerie van Oorlog en de stichting Dennenoord. Een derde poot was al bezig zich te ontwikkelen: het toerisme. Vanaf toen ging het snel met de ontwikkeling van Zuidlaren. In 1959 werd de Prins Bernard Hoeve geopend. Van een klein Drents brinkdorp met voornamelijk agrarische activiteit heeft Zuidlaren zich mede door de komst van Dennenoord en de kazerne, ontwikkeld tot een dorp met ruim 10.000 inwoners. Zuidlaren heeft zeven brinken en daarom wordt Zuidlaren vaak gezien als een groen dorp. Langs enkele van deze brinken loopt ook het Pieterpad. Het dorp heeft ook een Havezathe, het Laarwoud, waarin voor de samenvoeging van de gemeenten Zuidlaren, Eelde en Vries het gemeentehuis gevestigd was. Ten oosten van het dorp, aan de vaart naar het Zuidlaardermeer staat de museummolen De Wachter. Het is een windmolen waar granen en specerijen worden gemalen, met een mogelijkheid om terug te vallen op stoommachines voor het geval er onvoldoende wind is. In Zuidlaren wordt jaarlijks op de derde dinsdag in oktober de Zuidlaardermarkt gehouden. De Prins Bernhardhoeve (PBH) is een voormalig beurscomplex in het midden van het dorp.g. Belangrijke beelden in Zuidlaren zijn Berend Botje en het Zuidlaardermarkt Monument. Het beeld Berend Botje verwijst naar het lied dat op zichzelf weer een verwijzing is naar de enige zeeheld die de provincie Drenthe heeft voortgebracht: Lodewijk van Heiden (1773-1850). Het Zuidlaardermarkt Monument is een beeldengroep ter ere van de 800e Zuidlaardermarkt. Een ander beeld staat bekend onder de naam 'Vriendschap Vereeuwigd'. Het beeld staat aan de Brink O.Z. (Oost-Zijde) rechts tegenover de hoofdingang van de Prins Bernhardhoeve. Het beeld refereert naar de brand die een groot deel van de Prins Bernhardhoeve in 1986 heeft vernietigd. o Noordes o Het voormalig kazerneterrein 1
Bronvermelding: Wikipedia en Integraal accomodatiebeleid Zuidlaren (2005) 13
Zuidlaren is een samenvoeging van verschillende dorpen en verdeeld in diverse wijken: o Zuidlaren (centrum) o Noordes o Het voormalig karzerne terrein o Schuilingsoord (Zuid Es 1 Zuid Es 2) o Westlaren o Dennenoord Het centrum van Zuidlaren is de oude dorpskern van het Drentse Zuidlaren met
toegevoegde nieuwbouw, het centrum wordt ook wel 'Het Dorp' genoemd. In het centrum wordt altijd op de derde dinsdag van oktober de Zuidlaardermarkt gehouden. De Nederlandse Hervormde Kerk is één van de kerken die in het centrum is gelegen. De bouw van deze kerk is begonnen in de 13e eeuw. Het winkelbestand van Zuidlaren bevindt zich grotendeels aan de Stationsweg, De Millystraat en de Kerkbrink. De winkels delen deze hoofdweg met kantoren, dat maakt deze straat een lange winkelstraat. Andere winkels in het centrum bevinden zich onder andere aan de Telefoonstraat, Kerkstraat en Zuiderstraat. Het centrum van Zuidlaren is voorzien van een subtropisch binnenzwembad Aqualaren, ook is er het Sprookjeshof, een attractiepark voor kinderen. Aan de Havenstraat is er de mogelijkheid in rondvaartboot Berend Botje te stappen om een rondje over het Zuidlaardermeer te maken. De Prins Bernhardhoeve aan de Brink Oost Zijde, is een voormalig beurscomplex voor tentoonstellingen en evenementen en zorgt, na een tijd gesloten te zijn geweest, sinds kort weer voor veel bedrijvigheid in het dorp. (o.a. omdat er regelmatig een zwart markt plaatsvindt) NoordEs ligt ten noorden van de stationsweg en is in de jaren ’60 gebouwd op de
noordelijke esgronden. In NoordEs bevinden zich een aantal voorzieningen. ZorgCentrum Tienelswolde, MFA de Ludinge, Zernike college, Nieuw Laarhof, ‘De Laarkerk, een voormalig Marechaussee gebouw ‘De Schans’ (nu eigendom van de Laarkerk) en een volkstuinen complex. In NoordEs bevinden zich relatief veel huurhuizen van Woonborg. Westlaren ligt tussen Dennenoord en Schipborg en grenst daarmee aan de gemeente Aa
en Hunze. Na de bouw van het psychiatrisch ziekenhuis Dennenoord in 1895 ontstond de behoefte aan woonruimte in de directe omgeving. Dit leidde tot het ontstaan van Westlaren. In de wijk staat de 'De Kandelaarkerk', de in 1966 gebouwde Gereformeerd-vrijgemaakte Kerk van Zuidlaren en het buurthuis ‘De Bark’. In Westlaren staan drie basisscholen OBS Daltonschool de Zuidwester, CBS Stroomdal en Gereformeerde basisschool de Lichtkring. Er is in de wijk ook een supermarkt Coop en een kapsalon. In de wijk is een speelvoorziening voor kinderen. Schuilingsoord ligt ook ten zuiden van het centrum van Zuidlaren. Schuilingsoord als
dorp is mogelijk rond 1900 ontstaan. In wijk Schuilingsoord is de Stichting Activiteiten 14
Schuilingsoord (SAS) zeer actief. SAS organiseert jaarlijks een zestal activiteiten voor jong en oud. Hieraan nemen ook jongeren en ouderen deel uit Zuid Es 1 en 2! Dennenoord is het gedeelte van Zuidlaren tussen het centrum en Westlaren
Door de komst van Dennenoord (1895) ontstond er een nieuw dorp bij de stichting. Dennenoord werd op het eind van de 19e eeuw aangelegd ten behoeve van een gesticht van de Vereniging tot Christelijke Verzorging van Krankzinnigen en Zenuwlijders in Nederland. In 1895 werd het eerste gesticht geopend, dat aanvankelijk bestond uit vier paviljoens, maar gaandeweg uitgroeide tot een centrum met achttien paviljoens. In het gesticht werden patiënten verpleegd, die gedwongen waren opgenomen. In 1935 werd een tweede gesticht - het Noordersanatorium – gebouwd. Het hele complex vormde een klein dorp met verschillende brinkjes en veel groen, met eigen voorzieningen zoals een kerk en een watertoren. Na 1975 werd er gezocht naar een andere bestemming voor een deel van de gebouwen. Zo wordt het voormalige Noordersanatorium gebruikt door het bioresearchcentrum van PRA International. De GGZ-instelling Lentis heeft een groot aantal van de overige paviljoens in gebruik. Er is tevens op het terrein een gebouw met daarin ondergebracht een theater (De Kimme), een restaurant en een sportzaal. Over het terrein van Dennenoord loopt het Pieterpad. Dennenoord is een van rijkswege beschermd dorpsgezicht. Het beschermd gezicht beslaat een oppervlakte van 90,8 hectare. Voor Zuidlaren betekende de komst van Dennenoord een groei van de bevolking, want veel personeel ging wonen in de nabije omgeving. Hierdoor ging zich er ook middenstand vestigen. Het voormalig kazerneterrein In 1938 heeft de gemeenteraad ingestemd met het
verzoek om in Zuidlaren een kazerne te mogen vestigen. De vestiging van deze kazerne betekende ook een uitbreiding van het brinkdorp. In het nieuwe gedeelte gingen o.a. de officieren wonen. De bekendheid van Zuidlaren nam sindsdien enorm toe. Het kazerneterrein heeft geen functie meer als kazerne. Een gedeelte van de kazerne is blijven staan en wordt nu gebruikt als kantoorpand. Het voormalige kazerneterrein is een woonwijk geworden.
15
Bron: gemeente Tynaarlo
Conclusies: Zuidlaren heeft zich in de loop van de geschiedenis ontwikkeld tot een dorp bestaande uit meerdere wijken. Een aantal van deze wijken heeft een relatie met (voormalige) werkgevers. Het dorp is groen opgezet en wijken liggen verspreid. De jaarlijkse paardenmarkt vormt een hoogtepunt voor veel Zuidlaarders.
Aanbevelingen: Bekijk Zuidlaren vanuit de verschillende wijken in plaats van één dorp en sluit aan bij belangrijke evenementen zoals bijv. de Zuidlaardermarkt en diverse wijkactiviteiten.
16
5. Demografische gegevens In dit hoofdstuk zal Zuidlaren bekeken worden aan de hand van zijn demografische gegevens. De manier waarop de bevolking is opgebouwd kan iets zeggen over mogelijke behoeften en problemen op het sociale vlak.
5.1 Inwoners – leeftijdsopbouw De gemeente Tynaarlo heeft ongeveer 32.000 inwoners, waarvan op 1 januari 2013 in Zuidlaren 10.031. De verwachting is dat het inwonertal de komende jaren gemeentebreed minder zal stijgen. Voor de kern Zuidlaren moet – indien weinig tot geen woningbouw plaatsvindt – zelfs rekening gehouden worden met een afname van de bevolking. Totaal inwoners Zuidlaren januari 2013
=
10.031
Leeftijdsopbouw inwoners Zuidlaren en inwoners gemeente Tynaarlo in percentages
Bevolking 2013 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
Zuidlaren
Bron: gemeente Tynaarlo in cijfers
Gemeente Tynaarlo
17
Jongeren Leeftijd 1-4 5-12 13-16 17-18 19-23
Jongeren Zuidlaren januari 2013 aantal 479 937 507 250 366
naar leeftijd 1-4
5-12
13-16
14%
17-18
19-23
19%
10%
20%
37%
5.2 Samenstelling huishoudens Type huishoudens 2012 100% 90% 80% 70%
Samenwonend m.kinderen + alleenouder
60%
Samenwonend z.kinderen
50% 40%
Alleenstaand
30% 20% 10% 0% Zuidlaren
Gemeente
Bron: Gemeente Tynaarlo
Conclusies: De opbouw van de bevolking van Zuidlaren wijkt niet erg af van de rest van de gemeente. De verwachting is dat het aantal ouderen de overhand zal krijgen in de toekomst. Komende jaren is er een groei van de groep jongeren in de puberleeftijd. Vanuit praktijk ervaring is er de indruk dat er veel eenoudergezinnen in Zuidlaren zijn. Dit blijkt niet uit de cijfers.
Aanbevelingen: Onderzoek of de huidige voorzieningen en activiteiten aansluiten bij de leeftijdsopbouw van het dorp en zijn wijken. Onderzoek of er werkelijk veel eenoudergezinnen zijn en of hier specifieke hulp- en ondersteuningsvragen leven. 18
6. Wonen In dit hoofdstuk zal Zuidlaren bekeken worden aan de hand van het thema wonen. Type woning en woningaanbod kan inzicht verschaffen in specifieke ondersteuningsbehoefte. Preventief is hierin veel mogelijk.
6.1 Huur versus koop
Bron: Gemeente Tynaarlo/Woonborg
Bron: gemeente Tynaarlo/Woonborg 5.2 Huisuitzettingen (Bron: Woonborg) In de laatste drie jaren zijn de aangezegde huisuitzettingen in de gemeente Tynaarlo gestegen (Zuidlaren en Vries en enkele buitendorpen). In de jaren 2011 en 2012, zijn er 3 en 7 aangekondigd, er zijn geen huisuitzettingen uitgevoerd. In 2013, zijn er nu al 18 aangezegd, waarvan 2 uitgevoerd. De aangezegde huisuitzettingen worden gemeld bij het OGGZ-netwerk. Dit netwerk is in overleg met de gemeente en Woonborg om meer zicht te krijgen op de processen die leiden tot de aanzegging en uitzetting, en om tot goede werkafspraken te komen met het doel huisuitzetting te kunnen blijven voorkomen. 5.3 Wooncomplexen
19
6.2 Wonen en zorg Gezien de demografische ontwikkeling rondom het ouder worden van de bevolking in Zuidlaren hebben we specifiek gekeken naar de combinatie van wonen en zorg. Voor de huisvesting van en zorg voor ouderen bestaan een viertal instellingen: woonzorgcentrum Tienelswolde; woontussenvoorziening Nieuw Laarhof; serviceflat Everswolde Dennenoord (De Enk, De Hazelaar,Zonneheuvel) Woonzorgcentrum Tienelswolde, Noord-Es (Zorggroep Drenthe) Verzorgingstehuis met aanleunwoningen en dagbesteding. Aanleunwoningen Nieuw Laarhof, Noord-Es In Nieuw Laarhof zijn 51 seniorenappartementen met de mogelijkheid voor zorg. De appartementen vallen onder de sociale woningbouw. Hoekstra Vastgoedbeheer verhuurt de appartementen namens Habion. Er kan gebruik gemaakt worden van aanvullende service zoals welzijnsmelding, persoonsalarmering en een onderhoudsabonnement. Serviceflat Everswolde, Noord-Es In het gebouw zijn 43 appartementen: 29 tweekamerappartementen met een eigen berging in de kelder en 14 driekamerappartementen met een inpandige berging. Het is een rolstoelvriendelijk gebouw met lift. Er is 24 uur alarmering, een winkelbus aan huis en indien gewenst een maaltijdvoorziening. Verpleeghuis de Enk, Dennenoord (Lentis) In de Enk wonen mensen met een vorm van dementie, Korsakov of een andere vorm van niet aangeboren hersenletsel. Er is ook een afdeling voor mensen met een psychiatrische stoornis. In de Enk zijn vijftien woningen, ieder voor zeven tot acht mensen. Bewoners hebben een eigen (slaap) kamer. Woonzorg huis De Hazelaar, Dennenoord (Lentis) De Hazelaar is een woonzorgvorm voor ouderen die voor langere tijd behandeling, begeleiding, verzorging en verpleging nodig hebben. De psychiatrische handicap staat voorop. De Hazelaar bestaat uit vier geschakelde woningen. In woning 201 t/m 203 is plaats voor acht cliënten, in woning 204 kunnen negen cliënten verblijven. Woonvorm Zonneheuvel, Dennenoord (Lentis) Zonneheuvel is een afdeling voor mensen met meervoudige psychiatrische problemen die voor enige maanden tot enige jaren intensieve zorg en behandeling nodig hebben. Zonneheuvel is bedoeld voor de leeftijd 60+ maar kan ook voor jongere mensen met dezelfde zorgvraag. Er is plaats voor 32 cliënten.
20
6.3 Woonlocaties voor mensen met beperkingen Met de scheiding van wonen en zorg is het belangrijk te weten welke woonzorg locaties er binnen Zuidlaren aanwezig zijn. Hier kan enerzijds een ondersteuningsbehoefte zijn en anderzijds kunnen wij mogelijk gebruik maken van de voorzieningen. GGZ- locatie Batinghe (Schuilingsoord) Dit is een locatie voor 26 personen met psychiatrische problematiek (doorstroom van Lentis) Begeleiding aanwezig van 8.30 tot 22.00 uur (Daarna slaapwacht). Voor dagbesteding kunnen mensen terecht bij Lentis of Promens Care. VG – locatie Zetstee (Schuilingsoord) Dit is en locatie voor 24-uurzorg voor jongeren met een licht verstandelijke beperking en bijkomende problematiek. Jongeren gaan overdag naar school, werk of dagbesteding. Op korte afstand van de woonvoorziening wonen cliënten die meer zelfstandig wonen. Begeleiding op afspraak. Soms terugval naar 24-uursbegeleiding. Aan beide doelgroepen wordt ambulante begeleiding gegeven. Woon- en werkgemeenschap Lentis/Jonx (Westlaren) Woonvorm voor mensen met een autistische stoornis met een normale begaafdheid. Achter het wooncomplex is ook mogelijkheid tot dagbesteding. Ook ambulante begeleiding voor cliënten die op zichzelf (gaan) wonen. De Berkenhof (Lentis) Westlaren De Berkenhof richt zich op hulpverlening aan vrouwen en biedt de mogelijkheid tot een opname.
Conclusie Op basis van de huidige cijfers lijkt het overgrote gedeelte van de inwoners van Zuidlaren in een koopwoning te wonen. Kanttekening is hierbij dat er alleen gebruik is gemaakt van de cijfers van de sociale woningbouwvereniging. Er zijn geen cijfers van particuliere verhuur bekend. Er zijn binnen Zuidlaren meerdere complexen waar wonen en ondersteuning worden gecombineerd. Onduidelijk is of dit voldoende is voor de toekomst gezien de leeftijdsopbouw en het feit dat mensen langer thuis moeten en willen blijven wonen.
Aanbeveling Onderzoek hoeveel levensloopbestendige woningen er zijn in Zuidlaren ( particuliere verhuur en sociale woningbouw). Hoe groot is de vraag en wanneer kun je hier gebruik van maken? Zorg er eveneens voor dat inwoners preventief hun huidige woning aanpassen of een ander alternatief zoeken. Zoek hierin de combinatie met de woonvisie en plannen vanuit de gemeente. 21
7. Leefbaarheid Onder leefbaarheid verstaan wij het volgende: De sociale aspecten die men ervaart binnen een omgeving en in de nabijheid van de omgeving en die ervoor zorgen dat mensen zich wel of niet goed voelen op de plek waar ze zich op dat moment bevinden. De sociale aspecten die invloed hebben op de leefbaarheid in een wijk kunnen daaropvolgend weer onderverdeeld worden in verschillende kopjes: o Sociale voorzieningen in de buurt o Omgevingsfactoren o Buren en wijkgenoten o Dreiging/veiligheid binnen de buurt o Waardering eigen woning Hierbij speelt een grote rol in welke omgeving de term leefbaarheid wordt gebruikt. Zo zullen mensen in een villawijk in het Gooi anders over de term leefbaarheid denken dan mensen op een boerderijtje in Friesland. Daarom is het aan ons om de gegevens te duiden.
7.1 Voorzieningen en organisaties Detailhandel
Winkelvoorraad 2012 Supermarkt Bakkers Drogisterijen Doe het zelf Overige detailhandel Kapsalons Banken/Postkantoor Pinautomaten Cafe's/Restaurants
4 3 2 3 54 6 3 8 21
Zuidlaren heeft een speel-o-theek, een afgiftepunt van de Voedselbank en een Inbrengwinkel voor tweedehands kleding ‘Dozijntje’. Voorliggende voorziening
De stichting Trias verzorgt het ouderenvervoer (belbusTynaarlo), ouderadvies e.d. Verder zijn verscheidene belangenorganisaties voor ouderen in Zuidlaren actief: ANBO, KBO en PCOB. In Zuidlaren kunnen de inwoners gebruik maken van een boodschappenservice. Albert Heijn, Coop en Zorggroep Drenthe hebben een boodschappendienst waar men gebruik van kan maken. Daarnaast zijn er diverse maaltijdvoorzieningen.
22
Scholen en opvang
Zuidlaren beschikt over 7 basisscholen. In Zuidlaren is één school voor voortgezet onderwijs met een bovenlokale functie. Het Zernike College is een junior college. De klassen 1 t/m 3 zijn hier vertegenwoordigd. Het Zernike college is een school voor VMBO, Havo en Atheneum. De Stichting Kinderspeelzalen Zuidlaren (SKZ) verzorgt het peuterspeelzaalwerk. De Stichting Kinderopvang in Drenthe (SKID) verzorgt de kinderdagopvang, buitenschoolse opvang en gastouderopvang. Buurt- dorpshuizen
In Westlaren staat zelfstandig draaiend buurthuis “De Bark”: “De Bark” is in beheer van een eigen stichting en wordt gerund door vrijwilligers. In NoordEs staat de Multifunctionele Accommodatie “de Ludinge”.”De Ludinge” wordt geëxploiteerd door Stichting Trias. In “De Ludinge” kan men terecht voor een vergadering, maar er vinden ook allerlei activiteiten plaats op het gebeid van cultuur, kunst en educatie. Buurtorganisaties
Buurtvereniging Noorder Es, Halmersinge 43, 9471HN Zuidlaren Buurtvereniging Stationsweg, Stationsweg 101, 9471 GN Zuidlaren Buurtvereniging Leenakkers, Leenakkers 28, 9471 CL Zuidlaren Stichting activiteiten Schuilingsoord SAS, Jardensweg 18, 9472 PG Zuidlaren Daarnaast zijn er diverse straatinitiatieven, bijv. jaarlijkse buurtbarbecues en recent is er weer een stratenvolleybaltoernooi georganiseerd. Activiteiten
Zuidlaren kent een royaal aanbod aan activiteiten op gebied van kunst, cultuur en educatie. Het professionele aanbod aan kunst-, cultuur- en educatieactiviteiten bestaat ondermeer uit: bibliotheek, ICO-muziekeducatie, danseducatie K-Dans en Balletschool F. v.d. Haar en cursuswerk door de Volks Universiteit (VU), theater de “Kimme” kunst/cultuur/educatie en de stichting Trias. Daarnaast is er een breed aanbod aan activiteiten van amateur-verenigingen en gezelschappen als koren, dans-, muziek- en toneelverenigingen. De Culturele Vereniging Zuidlaren is belangenbehartiger van deze amateurverenigingen. De wijk Zuid-Es heeft Volkstuinvereniging: Wilhelminalaan. De weekmarkten en Zuidlaardermarkt (op de brink) en museummolen de Wachter. Kinder- en Jeugdclubs in de verschillende kerken (Vrijg. Geref. en PKN Laarkerk), verzorgen ook zomeractiviteiten. Jongeren kunnen, naast de activiteiten van de vele verenigingen, onder meer gebruik maken van Scouting De Rangers, de jeugdsoos the Lounge in ’t Boschhuis en de skatebaan nabij sporthal De Zwet. 23
Vrijwilligers organisaties
ANBO Zuidlaren Christelijk Gereformeerde Kerk Zuidlaren Katholieke Vrouwengilde afd. Zuidlaren NBvP, vrouwen van nu afd. Zuidlaren NVVH vrouwennetwerk afd. Zuidlaren Passage afd. Zuidlaren PCOB, afd. Zuidlaren Protestantse Gemeente Anloo/Zuidlaren Protestantse Kerk in Nederland Dorpskerk Protestantse Kerk in Nederland Laarkerk Raad voor Ouderen Rode Kruis afd. Anloo-Zuidlaren Rooms-Katholieke kerk Vereniging de Christenvrouw afd. Noord-Drenthe Vrijgemaakte Gereformeerde Kerk Zuidlaren Kandelaarkerk Vrouwenvereniging Schuilingsoord WMO adviesraad Zonnebloem (Zuidlaren/Annen) Raad van Kerken Zuidlaren/Anloo Gereformeerde Jeugdclubs (vrijgemaakt) Humanitas Werkgroep Meedoen Mogelijk Maken Tynaarlo (WMMMT) Vrijwilligers Terminale Zorg Drenthe Werkgroep senioren gemeente Tynaarlo
24
Sportvoorzieningen
De kern Zuidlaren heeft een groot aanbod aan sportverenigingen. Het aantal verenigingen in Zuidlaren is ca. 45. Binnensportaccommodaties o Sporthal de Zwet: Schuilingsoord o Gymzaal Gouden Regenlaan: Westlaren o Gymzaal de Ludinge: Noord-Es o Manege Laarwoud: Centrum o Sportschool Dave Jonkers: Centrum o Subtropisch zwembad Aqualaren De sporthal en de gymnastiekzalen worden overdag vooral gebruikt door scholen. Na schooltijd, ’s avonds en ’s weekends worden de binnensportaccommodaties intensief gebruikt door de sportverenigingen. De bezettingsgraad van de binnensportaccommodaties is hoog. De accommodaties worden voornamelijk gebruikt door eigen gemeentelijke sportverenigingen. Buitensportaccommodaties Er zijn 3 gemeentelijke buitensportaccommodaties (voetbal, tennis en hockey/korfbal). Daarnaast zijn er nog een manege, ijsbaan en er is een oefeninrichting voor de handboogsport. Enkele sporten hebben geen specifieke eigen accommodaties nodig. Het gaat b.v. om de hengelsportclubs, de wandelvereniging en de loopgroep. De watersportclubs zijn met name aangewezen op het Zuidlaardermeer; de visclubs op allerlei wateren. De buitensportaccommodaties worden intensief gebruikt met name door lokale verenigingen. Voorzieningen in de nabije omgeving Inwoners van Zuidlaren kunnen naast de voorzieningen in de eigen kern natuurlijk ook gebruik maken van voorzieningen in de overige (gemeentelijke) kernen en/of buurgemeenten. Speelvoorzieningen
Sprookjeshof Hertenkampje Westlaren Groot hertenkamp Dennenoord Geitenkampje Schuilingsoord Skatevoorziening bij de Zwet (Schuilingsoord) In het kaartje op de volgende bladzijde is een overzicht gemaakt van de plaatsen van alle speelvoorzieningen en of speeltoestellen.
25
Bron: gemeente Tynaarlo
7.2 Veiligheid Veiligheid is een zeer subjectieve beleving. Het kan afhangen van bosjes langs het fietspad of incidenten die er in het verleden zijn voorgevallen. Een open structuur wordt meestal als veiliger ervaren, omdat mensen dan de situatie kunnen overzien. Naast de subjectieve veiligheidsbeleving kan er ook iets over veiligheid gezegd worden aan de hand van onderstaande cijfers. Huiselijk Geweld Zuidlaren Centrum 0 Noordes 2 Westlaren 2 Vm.Kazerneterrein 0 Schuilingsoord 4 Bron: GGD, 2012 Overzicht gemelde incidenten Zuidlaren Veilige woon- en leefomgeving - Burenruzie - Huiselijke twist - Geluidshinder en overige - Drugsoverlast - Vernielingen (aan auto’s, gebouwen, overige)
22 9 23 13 102 26
- Diefstal (woning, gebouwen, van en uit auto’s) 153 Jeugd en veiligheid - Vandalisme/baldadigheid 10 - Overlast jeugd 95 Drugs - Softdrugs (handel en/of bezit, vervaardigen) 6 - Harddrugs (handel en/of bezit, vervaardigen) 2 Bron: Politie Tynaarlo, september 2012 t/m augustus 2013
7.3 Beleving van inwoners Zuidlaren We hebben geprobeerd de beleving van inwoners in de verschillende wijken van Zuidlaren te achterhalen door middel van een quickscan. Dit hebben we gedaan door middel van interviews met bewoners. Dit heeft geleid tot onderstaande quotes en opmerkingen per wijk. Schuilingsoord “ Ik voel me hier erg thuis, de buurt is heel gemoedelijk”. “De wijk is verslechterd, het leuke aan deze wijk zijn de buren, vrienden en de gemoedelijkheid”. “Alle activiteiten van Stichting Activiteiten Schuilingsoord zijn erg leuk, ik wil wel meedoen aan de buurtkrant”. In de wijk Schuilingsoord is veel onderlinge saamhorigheid. De bewoners van de wijk staan er voor open om elkaar te helpen bij kleine klusjes. Wel is er behoefte aan iemand die kleding kan verstellen, parkeerplaatsen en speelplekken voor hele jonge kinderen. Voor pubers is er niet een plek om buiten samen te komen. Centrum “Op de Brink ligt veel hondenpoep daardoor kunnen de kinderen daar niet spelen, dat is jammer” In het centrum is het prettig wonen. Er is een buurtvereniging die veel organiseert. De wijk is de laatste tijd ‘verjongd’. Westlaren De Gereformeerde kerk vrijgemaakt (GKV) is een groeiende kerkelijke gemeenschap die zeer actief is. De leden van de kerk kunnen hulp vragen voor zichzelf en voor anderen. Er zijn veel vrijwilligers werkzaam binnen de kerk. In de Rooms Katholieke kerk neemt het ledenaantal af. Er zijn ongeveer 45 vrijwilligers zeer actief binnen de gemeenschap. Hulp en praktische zaken worden onderling opgelost. Beide kerken zijn aangesloten bij de organisatie van de Voedselbank. “Ik ben buurtbemiddelaar, niet officieel, maar het is zo gekomen. Het blijft nooit bij één keer, ze laten je op den duur alles doen”.
“Hier wonen fatsoenlijke mensen, veel tweeverdieners, ook wel veel jonge vrouwen alleen”. 27
Buurthuis “de Bark”. “De Bark” is het buurthuis in de wijk Westlaren. “De Bark” wordt geëxploiteerd door vrijwilligers. De activiteiten in “De Bark” zijn divers (oefenen Erica Muziekband, biljarten, linedance, sjoelen, klaverjassen) Er wordt 1x per jaar een folder (700) met activiteiten die in ”De Bark” te doen zijn verspreid. Voornamelijk ouderen doen aan de activiteiten van “De Bark”mee. Weinig nieuwe (jongere gezichten). “De Bark”, alleen leuk voor oudjes” “Er komen bijna geen jonge mensen in “De Bark”. Er worden geen nieuwe activiteiten meer opgezet, omdat daar geen behoefte meer aan is. “De Bark” heeft 50 donateurs” “De bereidheid om in deze buurt iets voor elkaar te doen is groot” “Rustige wijk, maar met als grootste ergernis in de buurt de verkeersdrempels” “De mensen zijn hartelijk en genoeglijk.” Er zijn voldoende sociale contacten in de wijk. De meeste mensen om haar heen zijn overdag aan het werk, er wonen allemaal echtparen (25-65 jaar) met opgroeiende kinderen. “Het leuke van de wijk is de laan met de oude bomen, rustige buurt, mooie huizen en winkels in de dorpskern.” “Al die jaren is het qua sfeer niet veranderd. De afgelopen jaren zijn er mensen uit de buurt verhuisd naar elders, en nieuwe bewoners voor in de plaats gekomen. Eén en ander heeft de buurt qua gemoedelijkheid niet veranderd. Er wonen nu wat meer gezinnen met kinderen op de middelbare school.” Men geeft aan best wel wat voor een ander te willen doen in de buurt als het nodig is.
28
NoordEs “Saaie straat met veel ouderen, maar de opstart van een buurtvereniging juich ik wel toe” “Veel jonge bewoners die beiden werkzaam zijn en dus ook allebei een auto” “Wat is de buurt? Sociale contacten in de straat zijn goed, straat is de buurt” In deze wijk is het prettig wonen omdat het dicht bij het centrum ligt, er is veel groen in de wijk en de sociale samenhang is goed. De helft van de inwoners van de wijk hebben aangegeven in de wijk een ander te willen helpen met kleine klusjes. Ergernissen zijn het slechte onderhoud aan straten en groenvoorzieningen en te weinig parkeergelegenheden. “De buurt is de afgelopen jaren verslechterd. Woonborg is hier vooral schuldig aan. Zij zetten mensen (gescheiden) vaak in een woning die niets met tuinieren hebben. De consequentie is dat de tuinen worden verwaarloosd”. “Eén van de grootste ergernissen is dat er nu mensen (3 woningen) wonen die geen rekenschap willen houden met de buurt. Na 22.00 uur de motor van een auto laten draaien, iemand verbood een buurvrouw het gezamenlijke pad achter de huizen langs te gebruiken. Het is erg naar dat een paar bewoners bij tijd en wijle de sfeer in de buurt verzieken.” “Straat waar mensen wonen die overlast veroorzaken” Campinge: In de buurt is een buurtvereniging actief (Noord-Es). De buurtvereniging organiseert maandelijks een activiteit en er is een buurtkrantje. “De rust, je eigen gang kunnen gaan, maar ook dat er activiteiten worden georganiseerd” “een burgerlijke buurt” De verhouding ouderen en jonge gezinnen is fifty/fifty. Ze willen als het hun past best iets doen voor de buren. “De overbuurman zet de container buiten. Heb de indruk is dat iedereen wel wat wil doen voor elkaar.” “Zij doet eigenlijk nooit mee aan de activiteiten van de buurvereniging, haar vriend af en toe.” “Zich voor de buurt inzetten wordt lastig, omdat we allebei fulltime werken.” Er wonen een aantal ouderen waarvan ze weten dat die wat meer zorg nodig hebben. Straat waar overlast geen issue is. Er is een buurtvereniging. Er is een buurtkrant. Contacten in de buurt zijn oke.
29
Conclusies: Uit interviews met inwoners blijkt dat veel mensen iets willen doen voor een ander, maar vaak niet structureel. Ook blijkt dat mensen iets willen doen voor iemand die dichtbij staat/woont. Het wordt belangrijk geacht dat dit aansluit op de al bestaande agenda en dat zij zelf de voorwaarden kunnen scheppen. Banken verdwijnen, Rabobank en ING zijn er nog met servicepunten. Huisartsenpost is ver weg: inwoners moeten naar Hoogezand. Een aantal inwoners zeggen iets over niet passende speelplekken in de wijken. Binnen de gemeente bestaat aandacht voor dit onderwerp. Ergernissen zijn het slechte onderhoud aan straten en groenvoorzieningen en te weinig parkeergelegenheden. In veel wijken wordt 1 of meerdere keren per jaar een buurtkrantje uitgegeven. ”De Bark” wordt voornamelijk bezocht door ouderen, geen jonge aanwas. De cijfers van veiligheid geven op dit moment onvoldoende inzicht in mogelijke problematiek, omdat we ze niet kunnen vergelijken met andere dorpen of voorgaande jaren.
Aanbevelingen: Aandacht hebben voor de signalen rond het verdwijnen van voorzieningen. Nadenken over hoe deze signalen het sociaal team Zuidlaren kunnen bereiken en hoe deze opgepakt moeten worden. Het sociaal team wil de buurtkrantjes ontvangen en in gesprek blijven met de inwoners om samen in kaart te brengen wat er speelt. Om te beginnen kunnen we contact leggen met de buurtverenigingen. Gesprek met “deBark” om te onderzoeken wat nodig is om de doelgroep te vergroten. Bouwen aan netwerken in Zuidlaren, zodat we in beeld krijgen wie wat kan betekenen voor een ander. Dit vraagt tijd en opbouw van relatie. De cijfers van de politie rondom veiligheid verder onderzoeken.
30
8. Werk en inkomen In dit hoofdstuk komt naar voren hoeveel inwoners uit Zuidlaren een inkomen hebben of werkzoekende zijn. Daarnaast is er informatie over dagbesteding in Zuidlaren. Deze cijfers zeggen iets over de wijze waarop Zuidlaarders structuur in hun dag hebben en hun financiële zekerheid. Al enige tijd is er een link aangetoond tussen huiselijk geweld en financiële problematiek. 2
8.1 ISD cliënten sociale dienst (wwb/ioaz/iow/bbz) voor Zuidlaren per wijk: Schuilingsoord 64 Noord-Es 31 Westlaren 17 Dennenoord 17 Centrum 11 Voorm. Kazerneterrein 7 Bron: gemeente - isd
8.2 UWV Ingeschreven werkzoekenden naar indicering eind augustus 2013 WW WWB Wajong NUG+ WGA Overig Onbekend Zuidlaren 161 109 65 15 91 7 Gemeente 561 295 142 46 289 25
Totaal 448 1358
8.3 Gemeentelijke Kredietbank Uit de gegevens van de GKB van juni 2013 blijkt dat 50 inwoners uit Zuidlaren gebruik maken van deze dienst. Centrum: 5 Noord-Es: 17 Westlaren: 7 Voormalig kazernterrein: 2 Schuilingsoord: 19
2
Bron: maatschappelijk werk
31
Bron: UWV
8.4 Alescon Alescon – Zuidlaren 24 inwoners met een arbeidsovereenkomst 23 inwoners op de wachtlijst om te mogen werken 9 inwoners op de lijst begeleid werken Bron: Alescon
8.5 Dagbesteding De Stiep (Schuilingsoord) Lentis. Dagbesteding, dagverzorging en arbeidstoeleiding voor mensen met psychische/psychiatrische problemen, mensen met een autistische stoornis en mensen met een niet aangeboren hersenletsel. De Stiep is een werkproject met tuin en kas, diverse dieren, winkel en een cateringsproject. Er is plek voor 24 deelnemers per dag. (Bron: www.zorgboeren.nl)
Conclusies: De meeste mensen met een uitkering wonen in Schuilingsoord. In hoofdstuk 12 vergelijken we dit per 100 woningen. Het aantal ingeschreven werkzoekenden vanuit Wajong en WWB is relatief groot ten opzichte van de rest van de gemeente. Er zijn geen cijfers opgenomen over het aantal mensen dat gebruik maakt van de voedselbank. Het feit dat mensen hiervan gebruik moeten maken betekent dat er een tekort aan inkomen, dan wel een verkeerde besteding is. Vanuit diverse bronnen begrijpen we dat 32
er sprake is van een stijging. Op dit moment maken ongeveer 100 mensen gebruik van het uitgiftepunt in Zuidlaren.
Aanbevelingen: Onderzoek wat de gevolgen zijn voor Wajong en WWB met de invoering van participatiewet en hoe we hier eventueel specifiek voor Zuidlaren op kunnen inspelen. In gesprek gaan met de voedselbank om te onderzoeken of er sprake is van bredere problematiek en wat het sociaal team hierin kan bijdragen.
33
9. Gezondheid, zorg en welzijn In Zuidlaren zijn veel organisaties op het gebied van gezondheid, zorg en welzijn werkzaam. Deze cijfers geven inzicht in de soort problematiek en ondersteuningsbehoefte. Dit kan als basis gebruikt worden voor de inzet van het sociaal team.
9.1 Organisaties De GGD bevordert en beschermt de gezondheid van inwoners in het algemeen en risicogroepen in het bijzonder. Activiteiten zijn ondermeer: periodiek gezondheidsonderzoek op scholen; onderzoeken op indicatie; epidemiologisch onderzoek; voorlichting en advies. Icare verzorgt in Zuidlaren de jeugdgezondheidszorg voor 0-4 jarigen. Stichting Noordermaat biedt maatschappelijke hulp voor alle leeftijden. Stichting Trias levert diensten die mensen ondersteunt en stimuleert in hun dagelijkse leven. (huisbezoek, mantelzorgondersteuning, vrijwilligersdienst, jongerenwerk, maatjesproject, vervoer, etc.)
9.2 Medisch3 In Zuidlaren zijn meerdere huisartsen, tandartsen en fysiotherapiepraktijken. Huisartspraktijken Zuidlaren Schuilingsoord
4 1
Fysiotherapiepraktijken: 3 Tandartspraktijken: 3 Wijkverpleegkundigen: Icare Buurtzorg Zorggroep Drenthe en overige
3
Zorgkaartnederland.nl
34
9.3 Wmo Bij de medewerkers van het Wmo loket van de gemeente kunnen mensen terecht voor allerlei ondersteuningsvragen op diverse gebieden waaronder hulp bij het huishouden, vervoer, woningaanpassingen etc. Wmo aanvragen Zuidlaren Jaar 2011 240 2012 230 2013 230 (prognose) Wmo doorlopende voorzieningen Zuidlaren: Hulp bij het huishouden 273 Taxipassen 340 Scootmobielen en andere vervoersvoorzieningen 69 Rolstoelen 83 (Dit kunnen meerdere aanvragen/mutaties zijn per adres)
35
9.4 MEE-Drenthe MEE Drenthe helpt mensen met een beperking weer grip op hun leven te krijgen. MEE en consulenten informeren, adviseren en ondersteunen op alle levensgebieden: opvoeding & ontwikkeling, leren & werken, samenleven & wonen en regelgeving & geldzaken. We doen dat gratis én onafhankelijk. Hiervoor is geen verwijzing nodig. De consulenten van MEE hebben 20 contacten in Zuidlaren.
9.5 Noordermaat 2012, Zuidlaren 91 aangemelde cases - waarvan 26 jeugdhulpverleningcases. - waarvan 10 multiprobleemcases (waarbij drie of meer problematieken worden gescoord). - de cijfers die hieronder staan vermeld, zijn een optelsom van de amw-clienten en de jeugdhulpverleningcliënten.
Relatieprobematiek Buurtrelatie Familierelatie Relatie met werk Relatie met school Partnerrelatie
3 15 2 5 13
Overige problematiek Gezondheid Huiselijk geweld Huisvesting Identiteit Maatsch. organisaties Opvoeding Overig geweld Verwerking Eenzaamheid School/opleiding Financien
3 11 11 7 3 26 1 7 3 5 27
36
Voorkomende samenwerkingspartners van Noordermaat in Zuidlaren Er is in de 91 aangemelde cases ruim 1200 keer overlegd met samenwerkingspartners:
Leeftijd cliënten:
Conclusies: Het is opvallend dat er veel taxipassen in omloop zijn, ondanks het bestaan van de belbus. Ook het percentage leerlingenvervoer is in Zuidlaren hoog, t.o.v. de rest van de gemeente Tynaarlo. De explosieve stijging van de aangezegde huisuitzettingen past in de ontwikkelingen in de samenleving: stijgende werkloosheid, verhoging huren, stijging prijzen leefonderhoud. Wij verwachten een verdere stijging in 2013 en 2014. Al enige tijd is ook een link aangetoond tussen huiselijk geweld en financiële problematiek. Het is te verwachten dat het aantal meldingen van huiselijk geweld zal stijgen.
37
Er wordt met heel veel verschillende partners samengewerkt. Ondersteuningsvragen komen bovendien bij geheel verschillende organisaties binnen. De meeste vragen komen van volwassenen. Maatschappelijk werk houdt zich het meest bezig met problemen van inwoners in de relationele sfeer.
Aanbevelingen: Het lijkt erop dat niet alle taxipassen worden gebruikt. Onderzoek hoeveel van de taxipassen daadwerkelijk worden gebruikt. Het is goed te onderzoeken wat de vervoersmogelijkheden zijn, zoals het openbaar vervoer of dat er andere vervoersmogelijkheden gevonden kunnen worden. Onderzoek daarnaast de mogelijkheid om nog meer gezamenlijk gebruik te maken van voorzieningen (bijv. als af en toe gebruik gemaakt moet worden van rolstoel of scootmobiel). Wil je het aantal huisuitzettingen terugdringen dan moet er aandacht zijn voor de financiële problematiek. Verder is het nodig eerder in het proces zicht te krijgen op de financiële problematiek om preventief te kunnen ingrijpen Zorg voor goede samenwerking met partners en korte lijnen binnen het sociaal team. Zorg voor een integrale aanpak van vragen. Zorg voor een creatieve aanpak. Onderzoek of er mogelijkheden zijn om problemen in de relationele sfeer eerder te signaleren en ondersteuning gezamenlijk op te pakken.
38
10. Opgroeien in Zuidlaren Alhoewel de meeste ondersteuningsvragen door volwassen worden gesteld is de meest kwetsbaarste groep de jeugd. Zij zijn een specifieke doelgroep die extra aandacht vraagt. Dit is daarom een specifieke categorie binnen de scan. Een goede start voorkomt problemen op latere leeftijd.
10.1 Scholen Primair onderwijs
Scholen basisonderwijs 2013 Zuidlaren 5 Schuilingsoord 2 Totaal 7
leerlingen 498 476 974
totaal gemeente
3171
22
Voortgezet onderwijs
In Zuidlaren is één school voor voortgezet onderwijs, het Zernike Junior College. Op het Zernike College Zuidlaren kun je van een basisberoepsgerichte leerweg tot en met Atheneum-Xtra (alle niveaus) onderwijs volgen. De school is kleinschalig, het gebouw heeft 21 lokalen, een mediatheek en een gymzaal. De leerlingen zijn tussen de 12 en 16 jaar oud. Bron: www.Zernike.nl
10.2 Cijfers Bureau Jeugdzorg Hieronder per postcode het aantal jeugdige cliënten dat op dit moment (peildatum 10-07-2013) bij Bureau Jeugdzorg 'in zorg' is, gesorteerd naar werksoort. Het adres van de jeugdige is daarbij bepalend, veelal is dit het adres uit de gemeentelijke basisadministratie. Zuidlaren Zuidlaren Kern Schuilingsoord/Zuid Es Aantal openstaande dossiers 9471 9472 Toegang 6 3 Jeugdbescherming 3 3 Jeugdreclassering 4 3 Totaal 13 9
10.3 Leerlingenvervoer Totaal aantal leerlingen vanuit Zuidlaren in het leerlingenvervoer: Waarvan 13 naar het Voortgezet Onderwijs Percentage Zuidlaren t.o.v. totaal gemeente is
55 40% 39
Bron: gemeente peildatum sept.2013
10.4 Centrum Jeugd en Gezin Het CJG is de plek waar ouders, verzorgers, jongeren tot 23 jaar en professionals en andere betrokkenen terecht kunnen. Het CJG geeft antwoord op alle vragen over opvoeden en opgroeien. Het CJG geeft graag informatie en advies over alles wat met opvoeden en opgroeien te maken heeft. Wanneer het CJG niet direct kan helpen, brengt het CJG je in contact met de juiste organisatie. Het Centrum jeugd en gezin Tynaarlo is een samenwerkingsverband tussen: Icare, jeugdgezondheidszorg (0-4jaar) consultatiebureau GGD, jeugdgezondheidszorg 4-19 jaar Stichting Noordermaat, (0 tot 23 jaar) Bureau Jeugdzorg (0 tot 19 jaar) Welzijnstichting Trias Gemeente Tynaarlo In deze samenwerking nemen deel: politie, HALT, scholen en leerplicht Bron: www.tynaarlo.nl Actief in behandeling in Zuidlaren: 1 groep van 35 personen 12 gezinnen, bestaande uit 15 jongeren/kinderen
10.5 Trias Jongerenwerk ALGEMEEN JONGERENWERK STICHTING TRIAS
Het jongerenwerk richt zich op jongeren in de leeftijd van 12 – 23 jaar en organiseert samen met jongeren activiteiten, die uitdagend en sportief kunnen zijn. Maar ook op het gebied van muziek en cultuur wordt van alles samen georganiseerd. Ook zorgt het jongerenwerk ervoor dat jongeren elkaar gewoon ergens kunnen ontmoeten op een plek waar ze zichzelf kunnen zijn. Dit kan een jeugdsoos zijn of een hangplek (JOP = jongeren ontmoetingsplaats) . De jongerenwerkers proberen de jongeren bij alles te betrekken, het samen met de jongeren te doen (want het moet immers aansluiten bij wat jongeren zelf leuk vinden). Maar jongerenwerk is meer dan alleen leuke activiteiten opzetten voor jongeren. Jongeren kunnen bij de jongerenwerkers terecht als ze vragen hebben over werk, een uitkering, drugs, seks, roken etc. En ook als het even mis gaat en het in het leven niet zo gladjes verloopt (wanneer het thuis even niet lekker gaat en problemen zijn op school/met je vriend(in), je in aanraking bent geweest met de politie of je zwaar in de knoop zit met jezelf). Weet je de weg om hulp te zoeken niet, heb je gewoon een vraag of heb je alleen een “luisterend oor” nodig? Een jongerenwerker kan je bij alles ondersteunen. De jongerenwerkers van Trias mogen zich officieel JIMMY noemen: Jongeren InforMatie Medewerker. De jongerenwerkers van Trias gaven natuurlijk altijd wel informatie maar zijn nu nog beter in staat om jongeren te helpen zoeken naar de juiste informatie. 40
Een jongerenwerker heeft vooral een vertrouwensfunctie! Alle informatie die een jongere aan een jongerenwerker vertelt blijft geheim; alleen wanneer de jongere toestemming geeft wordt de informatie gedeeld. Jeugdsoos the Lounge:
De Millystraat 12 9471 AH Zuidlaren Openingstijden jeugdsoos the Lounge: woensdagmiddag van 14.00 t/m 17.00 uur Donderdagmiddag van 14.00 t/m 17.00 uur Vrijdagavond van 19.00 t/m 00.00 uur Jongerenontmoetingsplek JOP in Zuidlaren
Voorgeschiedenis van jongerenontmoetingsplek in Zuidlaren. De eerste JOP werd in 2003 geplaatst bij sporthal de Zwet. Er werd een begeleidingscommissie opgestart. In deze begeleidingscommissie zaten de jongeren, buurtbewoners, Gemeente (regievoerder), wijkbeheerder, wijkagent en de jongerenwerker. De begeleidingscommissie draaide in het begin erg goed. Tot er steeds meer jongeren uit Zuidlaren en omgeving naar deze JOP werden gestuurd. Met als gevolg dat er steeds meer overlast ging ontstaan bij de JOP. Er kwam veel lawaaioverlast voor de buurt. Verder was er veel glasoverlast op de skatebaan. Doordat de politie alle jongeren uit Zuidlaren bleef doorverwijzen naar de JOP bij de Zwet werd de overlast heviger. Vervolgens heeft de wethouder besloten om de JOP weg te halen. Het gevolg hiervan was dat er geen jongeren meer mee participeerden in de begeleidingscommissie. Waardoor de begeleidingscommissie eigenlijk geen bestaansrecht meer had. Sinds die tijd zijn jongeren zwervende als het gaat om een ontmoetingsplek/hangplek. In het begin ontmoetten de jongeren elkaar onder de veranda bij de jeugdsoos. Verder was er een groep die elkaar ontmoet op de brink. Hangplekken 2013:
o o o o o o o o o
Berend Botje tegenover de Jumbo Tunnel bij PBH Naast de Jumbo De Brink Achter de PBH De zuiderbrink Veranda bij de Jeugdsoos In het zomerseizoen bij het Zuidlaardermeer en het zandgat Westlaren Shoarma Sahara
Daarnaast zijn er hangplekken die spontaan ontstaan, bijv. door slecht weer: o De diverse scholen in Zuidlaren o Grasveldje aan de Hilde o Skatevoorziening bij de Zwet 41
o o o o
Voor de diverse supermarkten Plein naast het tolhuisje in Schuilingsoord Keten Aan de Lageweg richting Annen zijn diverse keten op eigen terrein waar jongeren elkaar ontmoeten
10.6 Kinderopvang en peuterspeelzalen 2 Peuterspeelzalen van Stichting Trias: OBS de Schuthoek, OBS Schuilingsoord Kinderdagopvang, BSO: SKID en Trias, verschillende locaties. TSO Zuidwester en Stroomdal: Trias
10.7 Consultatiebureau Icare
42
Conclusies: Wij verwachten dat de puberproblematiek groter kan worden vanwege de demografische toename van de leeftijdsgroep 12+. Bij de aanleg van de wijken zijn m.n. speelplekken gerealiseerd voor kinderen tot 12 jaar. Aantal meldingen van overlast jeugd valt op. Het is onduidelijk hoe de overlast er precies uitziet, en om hoeveel melders het gaat. Veel organisaties kennen het probleem en er worden afspraken gemaakt over de aanpak van de groep jongeren.
Aanbevelingen: Meerdere voorzieningen voor jongeren verspreid in Zuidlaren zijn noodzakelijk, zodat de groepen per locatie niet te groot worden. Grotere groepen geven meer kans op overlast. Gezien de opkomst van de groep die nu 5-12 jaar oud is, is er meer aandacht nodig voor speel-/hangvoorzieningen voor deze doelgroep. Bijv. realisatie van voetbalkooien, kleine overkappingen. Onderzoeken hoe de overlast er uit ziet en van hoeveel melders de signalen afkomstig zijn. Het sociaal team kan ook een rol spelen bij het maken van een plan van aanpak met deze jongeren.
43
11. Ouder worden in Zuidlaren De verwachting is dat het aantal 55+ers zal toenemen. Bovendien wordt vanuit de overheid gestimuleerd dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen. We verwachten dat daardoor de ondersteuningsvragen zullen toenemen. Ouder worden in Zuidlaren is daarom een apart thema. De onderstaande cijfers en bevindingen komen voornamelijk uit het huisbezoek 75+ van stichting Trias.
11.1 Huisbezoek 75+ Bij iedereen van 75 jaar of ouder kan er vanuit de Stichting Trias een ouderenvoorlichter op bezoek komen. Zij spreken het overgrote deel van de ouderen in Zuidlaren en zijn daarmee een grote bron van informatie over deze doelgroep. Van september 2012 tot en met augustus 2013 zijn in het kader huisbezoek 75+ er 109 mensen bezocht in de leeftijd van 79 tot 90 jaar. Dit betreft ongeveer 18% van de totale groep mensen van 79 tot 90 jaar. De helft mannen en de helft vrouwen. Daarvan waren er 81 getrouwd/samenwonend. 4% heeft geen kinderen. 80% Van de bezochte ouderen hebben de kinderen binnen een straal van 30 km wonen. Over het algemeen is iedereen tevreden over zijn/haar leefsituatie. De meeste ouderen wonen zelfstandig in een eengezinswoning. Alle mensen geven aan dat hun woning voldoet en dat ze indien mogelijk er graag willen blijven wonen. Als knelpunt geven ze vaak aan dat hun tuin te groot wordt om te onderhouden. 97% geeft aan zich veilig te voelen. De overigen voelen zich niet veilig, omdat er was ingebroken, de verlichting op straat niet voldoende is of zich kwetsbaar voelen. 36% staat ingeschreven voor een andere woning omdat ze verwachten op termijn behoefte te hebben aan zorg, de tuin te groot wordt om te onderhouden, het huis geen aanpassingen heeft, de woning te groot wordt. De meesten willen graag naar een serviceflat of aanleunwoning/appartement. De wens gaat uit naar Nieuw Laarhof of Tienelswolde.
11.2 Gezondheid (huisbezoek 75+) Gezondheid is vooral een beleving. Het komt voor dat mensen hun gezondheid ‘goed’ noemen, terwijl bij doorvragen toch sprake is van lichamelijk en/of geestelijke klachten. 16% geeft aan hun gezondheid wisselen tot slecht te vinden. 70% heeft een langdurige ziekte, een beperking of psychische problemen. Problemen ondervindt men met hart en bloedvaten, bij het lopen, artrose worden vaak genoemd als klacht. Een aantal heeft een combinatie van alle klachten. De mensen ervaren door deze klachten wel een belemmering in hun functioneren (huishouden, uitgaan, hobby’s, tuinonderhoud)
11.3 Hulp van anderen (huisbezoek 75+) Er kan minder een beroep gedaan worden op professionele zorg- en hulpverlening. Daardoor zal er meer een beroep gedaan worden op het sociale netwerk van vrienden, 44
kennissen en familie. Bijna alle mensen kunnen op iemand (kinderen, partner, familie) terugvallen als ze emotionele problemen hebben. Praktische hulp krijgen de meesten van thuiszorg, mantelzorger of een particulier betaalde hulp. Thuiszorg levert vooral huishoudelijke hulp (96%), zelfverzorging en personenalarmering. De particulier betaalde hulp biedt hulp in de huishouding (85%) en tuinonderhoud (15%). Bij mantelzorg komen vaak de kinderen in beeld voor; het vervoer, boodschappen, kleine klusjes, tuinonderhoud en het huishouden. Familie wordt vaak gevraagd voor kleine klusjes, boodschappen en vervoer. De buren worden vaak gevraagd voor boodschappen en kleine klusjes. Vrienden vraagt men voor boodschappen, kleine klusjes en tuinonderhoud. 12 mensen (11%) kunnen in geval van nood geen beroep doen op iemand. Als er geen partner is worden de kinderen gevraagd. 19% schakelt de buren in. 19% zegt mantelzorger te zijn en deze mantelzorg te geven aan de partner. Uit gesprekken met wijkverpleegkundigen van Icare en Buurtzorg krijgen we signalen over overbelaste mantelzorgers.
11.4 Participatie (huisbezoek 75+) 23% geeft aan soms onvoldoende mogelijkheden te hebben om zelfstandig te reizen. 9% zou graag vaker de deur uit willen. (naar kinderen, theater,museum, winkel, vrienden, concert, wandelen). Deze mensen geven aan slecht ter been te zijn. 84% zegt voldoende sociale contacten te hebben, Als men geen sociale contacten heeft wordt als reden gezondheid, gebrek aan mobiliteit of zorg voor partner aangegeven. Mensen ondernemen weinig meer om hun netwerk uit te breiden en willen daar ook geen hulp bij. Ze vinden het prima zo. 45% neemt nog wekelijks deel aan activiteiten buitenshuis. Deze activiteiten zijn divers (kaarten, wandelen, verenigingactiviteiten, sporten). Er zijn 12 mensen die aangeven meer te willen weten over computergebruik en 9 die wat meer willen weten over hoe de mobiele telefoon werkt. Een aantal mensen geeft aan het volgende te missen in hun gemeente: o een theater o meer appartementen voor ouderen o goede groenvoorziening o een bioscoop o goede verlichting in de straat o dat fietsers voorrang hebben op auto’s o hopelijk blijft het overdekte zwembad anders is dat een groot gemis o buurthuis in de wijk zuides o goede overgang van weg naar stoep o winkel van Aldi of Lidl o een Operette Vereniging. o betere groenvoorziening, als het blad valt dan graag weghalen o stijldansen in de Ludinge o goed aangelegd en onderhouden trottoir. o meer aangepaste woningen voor senioren. o goede parkeerplaats naast het huis. o betere communicatie met de gemeente over verbetering straten 45
o cursussen welke goedkoper zijn en dus laagdrempelig zoals bijv in Groningen met de "Stadjerspas" o openbare toiletten o soosachtige activiteiten o een dorpshuis in het centrum van Zuidlaren. o vijf personen geven aan behoefte te hebben aan een telefooncirkel.
11.5 Inkomen (huisbezoek 75+) 4 mensen hebben een inkomen dat minder is dan AOW, 13% heeft alleen AOW, 1 persoon geeft aan met moeite rond te kunnen komen. En 20 met enige moeite. 16 mensen geven aan te bezuinigen op de krant, kleding, voeding, reizen en uitgaan. Regelingen op het gebied van huurtoeslag (33%) en zorgtoeslag (67%) zijn bij veel mensen bekend vanwege relatering aan de belastingdienst. Meedoenpremie (25%) is wat minder bekend net als het mantelzorgcompliment. Kwijtschelding van gemeentelijke belastingen is bij veel mensen niet bekend. Wanneer je niet in aanmerking komt voor dit soort regelingen ligt het voor de hand dat je niet van het bestaan af weet. Bijzondere bijstand behoort ook tot zo’n regeling.
Vraag dit gesteld is tijdens het huisbezoek 75+: Van welke voorziening gaat u wellicht gebruik maken?
46
Conclusies: Uit het huisbezoek 75+ blijkt dat een groot aantal mensen tevreden is over de huidige leefsituatie. De verwachting is dat het aantal 55+ zal toenemen. We verwachten dat daardoor de ondersteunings- en hulp vragen bij deze doelgroep zullen toenemen. De wijkverpleegkundigen hebben signalen afgegeven over overbelaste mantelzorgers, dit kan ook gelden voor andere doelgroepen.
Aanbevelingen: Onderzoeken of bij de doelgroep 55+ extra aandacht nodig is voor de inzet of het ontbreken van een eigen sociaal netwerk, daarbij is het belangrijk contact te leggen en onderhouden met vrijwilligersorganisaties. Als sociaal team is het belangrijk nauwe contacten te onderhouden met de wijkverpleegkundigen, zij kunnen signalen doorgeven aan het sociaal team. Onderzoeken wat het sociaal team kan betekenen voor overbelaste mantelzorgers, daarom is het noodzakelijk om een korte lijn te ontwikkelen tussen mantelzorgondersteuning Trias en het sociaal team. Bouwen aan netwerken in Zuidlaren, zodat we in beeld krijgen wie wat voor een ander kan betekenen.
47
12. Wijkvergelijking per 100 woningen In dit laatste hoofdstuk is een wijkvergelijking per 100 woningen gemaakt op de volgende gebieden: meldingen OGGZ, huiselijk geweld, leerplicht, maatschappelijk werk, uitkeringen ISD en de gemeentelijk kredietbank. Met deze cijfers kunnen we de wijken op juiste wijze met elkaar vergelijken.
Per wijk in Zuidlaren
vm. Centrum NoordEs Westlaren Kazerneterrein Schuilingsoord
Per 100 woningen/gezinnen huurwoningen meldingen OGGZ Huiselijk Geweld Leerplicht Maatschappelijk werk Uitkering isd Gemeentelijke Kredietbank
0 0,23 0 1,15 1,38 2,53 1,15
14,4 0,86 0,17 1,81 2,76 2,68 1,47
11,2 0,67 0,27 1,61 1,75 2,28 0,94
11 0,74 0 1,84 1,1 2,57 0,74
17,3 0,44 0,25 1,38 2,26 4,02 1,19
meldingen OGGZ per 100 woningen Centrum Schuilingsoord Noordes Vm.Kazerneterr ein
Westlaren
48
Leerplicht per 100 woningen Centrum Schuilingsoord
Noordes
Vm.Kazerneterre in
Westlaren
Maatschappelijk werk per 100 woningen Centrum
Schuilingsoord Vm.Kazerneterre in
Noordes
Westlaren
49
Uitkering isd per 100 woningen Centrum
Schuilingsoord Noordes Vm.Kazerneterre in
Westlaren
50
Huiselijk Geweld per 100 woningen Noordes
Schuilingsoord
Westlaren
Conclusies: De meeste huurwoningen van Woonborg bevinden zich in de wijk Schuilingsoord, ook zijn hier de meeste mensen woonachtig met uitkeringen van de ISD. In twee van de vijf wijken zijn er geen meldingen van huiselijk geweld. De wijken ontlopen elkaar niet veel qua problematiek. Het is lastig verbanden te leggen tussen de financiële problematiek en huiselijk geweld, maar er ligt wel een link. Dit ervaart maatschappelijk werk.
Aanbevelingen: Onderzoek de gevoelsmatige verschillen die bij de professionals leven met betrekking tot wijken, problematieke en verbanden hier tussen. Wellicht kunnen we dan de cijfers beter duiden en hierop inspelen.
51
52
