Inhoudsopgave COLOFON. Hoofdstuk 1 4. Hoofdstuk 2 7. Hoofdstuk 3 9. Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk 7 39

20 09

Inhoudsopgave Woord van de voorzitster

3

Hoofdstuk 1

4

Profiel van Trias

Hoofdstuk 2

7

Bestuur van Trias

Hoofdstuk 3

9

Mensen van Trias

COLOFON Voor algemene vragen over

Hoofdstuk 4

12

Het Zuiden Vier kernthema’s Regio’s en regiokantoren

dit jaarverslag kan u terecht bij: Françoise Dejaeger Diensthoofd Fondsenwerving & Externe Communicatie 02/548 01 36 [email protected] Voor vragen in verband met het financieel verslag kan u terecht bij: Christa De Backer

Hoofdstuk 5

24

Uitwisseling tussen Noord en Zuid KLJ en Groene Kring KVLV Landelijke Gilden en Boerenbond markant Neos UNIZO

Diensthoofd Financiën & ICT 02/548 01 14

Hoofdstuk 6

[email protected]

Financieel, maatschappelijk en milieuverslag

Trias vzw Wetstraat 89

31

Financiële indicatoren Milieu-indicatoren Sociale indicatoren

1040 Brussel www.triasngo.be V.U.: Lode Delbare,

Hoofdstuk 7

Wetstraat 89, 1040 Brussel

Tot slot

39

20 09

Jaarverslag l Woord van de voorzitster

Woord van de voorzitster

Beste lezer, 2009 blijft waarschijnlijk in ons collectief geheugen

In 2009 hebben zich een drietal belangrijke veranderin-

gegrift als het jaar van de onzekerheid. De vraag in

gen voltrokken in onze organisatie. Zo werden de plaats

welke mate de mondiale financiële crisis ons leven ver-

en de rol van Trias binnen het netwerk van AgriCord ver-

der zou beïnvloeden, sleepten we als een soort constan-

duidelijkt en versterkt. Verder hebben we ons geïnte-

te druk maandenlang met ons mee. Dat gebeurde niet

greerd personeelsbeleid verder uitgebouwd voor alle

alleen hier bij ons, maar ook in het Zuiden.

categorieën van medewerkers. Tot slot is Trias verhuisd naar haar nieuwe stek in de Wetstraat. Daarmee is de

Toch heeft Trias over het algemeen een positief jaar

kwaliteit van de huisvesting er fors op vooruitgegaan. De

achter de rug. Op financieel vlak werd de organisatie

komende jaren hopen we definitief onze intrek te kunnen

gestabiliseerd, de jaren met rode cijfers liggen achter

nemen op een evenwaardige locatie.

ons en het groeiproces werpt zijn vruchten af: het budget steeg van minder dan acht miljoen euro in 2007

Diverse processen die Trias voordien had opgestart, heb-

naar bijna twaalf miljoen euro in 2009. Deze groei is een

ben in 2009 tot concrete resultaten geleid. Naast het per-

bewuste keuze van de directie en de Raad van Bestuur.

soneelsbeleid en de bijhorende instrumenten, werden ook

Die keuze moet het mogelijk maken om een kwaliteits-

de financiële en boekhoudkundige software onder handen

volle en professionele werking, dus goede en voldoende

genomen. Daarnaast hebben we de performantie van de

medewerkers, te kunnen combineren met een gezonde

planning- en opvolgingsinstrumenten verhoogd. Bovendien

financiële toestand.

kwam een nieuwe dynamiek tot stand bij de dienst Fondsenwerving & Externe Communicatie. De vernieuwde

Dankzij dit beleid is Trias er in 2009 ook in geslaagd om

website en elektronische nieuwsbrief illustreren deze trend.

haar bereik in het Zuiden substantieel te verhogen. Intussen gaat het om 579.795 kleine ondernemers en

Zoals dit jaarrapport aantoont, zetten we verdere stappen

familiale landbouwers. In de praktijk zijn dat dus even-

om van Trias één van de koplopers onder de Vlaamse ngo’s

veel gezinnen die op basis van hun eigen creativiteit en

te maken als het gaat om de professionalisering van ontwik-

ondernemerszin kansen krijgen om aan een duurzame

kelingssamenwerking. Tegelijk blijven we ons heel bewust

verbetering van hun levensomstandigheden te bouwen.

profileren als een ngo die zijn vindingrijkheid grotendeels puurt uit zes partnerbewegingen. Die inspireren ons om elke

Trias en haar 80 lokale partnerorganisaties treden op als

dag het beste van onszelf te blijven geven ten bate van het

begeleiders en facilitators, met de bedoeling om gunsti-

kleinschalig ondernemerschap in het Zuiden.

ge randvoorwaarden voor kleinschalig ondernemerschap te helpen creëren. Denk aan aangepaste financiële producten, de juiste technische ondersteuning, een vlottere toegang tot markten en ook de bundeling van individuele krachten in representatieve en dynamische ledenorganisaties.

Ik wens u veel leesplezier, Sabine de Bethune

3

Profiel van Trias Trias is een ngo waar niemand omheen kan

Op die manier bepalen zij zelf hoe zij dat

als het over kleinschalig ondernemerschap

lokaal economische ondernemersklimaat ver-

in het Zuiden gaat, zowel binnen als buiten

der willen invullen en in welke mate ze zich

de landbouwsector. Om dit statement kracht

willen aansluiten bij nationale organisaties

bij te zetten, zette Trias ook in 2009 sterk in

die hun belangen kunnen verdedigen. De

op de inhoudelijke kwaliteit van haar activi-

ondernemende mensen in het Zuiden zijn

teiten, de opvolging en analyse ervan en de

dus eigenaar van de processen die de lokale

verdere profilering en zichtbaarheid van de

economie moeten opwaarderen. Op basis

organisatie. Dit past perfect binnen de visie,

hiervan begeleidt Trias dan ook verder haar

missie, strategie, doelstellingen, waarden

partnerorganisaties die inspelen op die

en thema’s die Trias kenmerken.

noden, zodat zij kwaliteitsvolle diensten kunnen aanbieden aan hun leden en/of cliënten.

Een belangrijke keuze van Trias – die in 2009 expliciet werd bevestigd –, is de rol

VISIE

van de ledenorganisaties waarmee in het

Trias gelooft dat individuen en groepen de

Zuiden wordt samengewerkt. Hun aandeel

kracht bezitten om zichzelf te ontplooien en

in de lokale economische ontwikkeling moet

zich samen in te zetten om sociaal en econo-

groeien. Dit betekent dat Trias en haar part-

misch sterker te staan. Een ontwikkelde maat-

ners dergelijke organisaties steeds meer

schappij kenmerkt zich door de waaier aan

zullen ondersteunen, zodat de plaatselijke

keuzes waarover een individu beschikt om zijn

familiale boeren en kleine ondernemers zelf

leven een zinvolle invulling te geven. In het

hun noden kunnen formuleren en dus zelf

Zuiden bestaan die keuzes vaak niet, en zijn de

keuzes kunnen maken.

mensen dus letterlijk ‘kansarm’. Wij kiezen er daarom voor de economische en sociale positie van individuen te versterken via ondernemerschap, zodat de armen de kans krijgen om deel te nemen aan processen die leiden tot betere levensomstandigheden. Op die manier draagt ook Trias bij aan de realisatie van de Millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties. Trias werkt vanuit een christelijk waardepatroon. Het recht op zelfontplooiing, respect voor elkeen en gelijkwaardigheid van mensen staan centraal. Daarbij zijn zowel gelijkgestemdheid als zelfredzaamheid van primair belang voor Trias: ▲ gelijkgestemdheid: het belang van een gemeenschappelijke visie op de maatschappij, waarin de betrokkenen zelf het recht hebben een eigen visie uit te bouwen. ▲ zelfredzaamheid: van zodra er voldoende sociaal en economisch basiskapitaal aanwezig is, kunnen mensen hun eigen lot in handen nemen.

20 09

Jaarverslag l Hfdst 1 VIJF STRATEGISCHE DOELEN Trias stelt vijf strategische doelstellingen voorop, waarbij de drie eerste vooral slaan op onze werking in het Zuiden, de vierde op uitwisseling tussen Noord en Zuid, en de vijfde op de algemene werking van Trias: 1. Trias wil kleine boeren en ondernemers toegang verschaffen tot adequate, aangepaste en kwalitatief hoogstaande dienstverlening (microfinanciering, bedrijfsondersteunende diensten en vermarkting). 2. Trias wil democratische en onafhankelijke organisaties helpen uitbouwen waardoor de doelgroep steeds meer invloed kan uitoefenen op haar sociale en economische realiteit. 3. Trias wil de doelgroep beter inbedden en meer invloed laten uitoefenen op sociale en economische ontwikkelingen, wat resulteert in een verhoogde institutionele slagkracht om de eigen strategische belangen te verdedigen. 4. Trias wil de solidariteit en het wederzijds respect tussen bewegingen in Noord en Zuid versterken. 5. Trias wil op een resultaatgerichte manier werken aan haar missie en doelstellingen.

ENKELE KERNCIJFERS Trias werkt in twaalf landen, geconcentreerd in negen regio’s. De samenwerking met de familiale landbouwers en kleinschalige ondernemers verloopt via 80 lokale partnerorganisaties. In Vlaanderen heeft Trias een formeel partnerschap met zes organisaties uit de civiele maatschappij: KLJ, KVLV, Landelijke Gilden, UNIZO, markant en Neos. Bovendien kan Trias beroep doen op een breed netwerk van individuele sympathisanten, vrijwilligers en donateurs.

MISSIE Trias wil de bestaanszekerheid verhogen van kleinschalige ondernemers en familiale landbouwers in het Zuiden. De werking van

Totaal inkomsten

12.034.691,65

ledenorganisaties is daarbij een centraal aandachtspunt. Trias wil

Subsidies

8.147.431,71

ook wereldwijd uitwisseling en samenwerking stimuleren tussen

Fondsenwerving en andere

3.887.259,94

Totaal kosten

11.226.833,15

landbouwers, ondernemers en hun verenigingen. In het Noorden draagt Trias bij tot meer bewustzijn over gelijk-

Bestedingen programma’s

heid en verschillen in waarden, en tot grotere maatschappelijke

in het Zuiden

betrokkenheid van haar partnerbewegingen omtrent de Noord-

Bestedingen programma’s

Zuid-verhouding en internationale solidariteit. Trias heeft haar

in het Noorden

905.516,11

missie vertaald in één algemene en vijf strategische doelstellin-

Kosten beheer

985.169,99

gen.

Kosten fondsenwerving

233.994,73

9.102.152,32

ALGEMENE DOELSTELLING Cruciaal voor de bestaanszekerheid van kleine ondernemers en familiale boeren is hun actieve participatie in processen van lokale economische ontwikkeling, en dit op een duurzame wijze.

5

Profiel van Trias OVER DIT VERSLAG

Door gebruik te maken van dit instrument

Dit jaarverslag beschrijft de periode van 1

verhogen we onze transparantie en willen

januari 2009 tot en met 31 december 2009.

we als lerende organisatie het goede voor-

De belangrijkste bronnen zijn de rapportering

beeld geven. Voorlopig heeft onze GRI-rap-

aan DGOS en het eigen informatieplatform

portering enkel betrekking op de activiteiten

PLATS. Bij de afbakening van de inhoud werd

in het hoofdkantoor. De komende jaren is het

rekening gehouden met de belangrijkste

de bedoeling dat ook onze activiteiten in het

externe stakeholders en hun behoefte aan

Zuiden gewikt en gewogen worden volgens

informatie over de werking van Trias.

de indicatoren van GRI. Op die manier willen we een totaalbeeld geven van alle facetten

Dit document focust in eerste instantie op de omschrijving

van

de

organisatie,

van onze organisatie.

de

bestuurlijke facetten en het overleg met de

Trias engageert zich om, daar waar het er toe

stakeholders. Vanzelfsprekend komen de

in staat is, aan de hoogste normen van trans-

Noord- en Zuidwerking uitgebreid aan bod.

parantie te voldoen en die, waar mogelijk,

Ook bevat dit rapport economische, ecologi-

nog te verhogen. Zo wil Trias ervoor zorgen

sche en sociale indicatoren, afkomstig van

dat dit verslag de ideale waardemeter is voor

het Global Reporting Initiative, kortweg GRI.

onze organisatie. Dit verslag sturen wij naar

Deze standaard moedigt ngo’s, bedrijven en

alle donateurs, financiers en een lijst van

overheden aan om te rapporteren over hun

betrokken stakeholders. Trias maakt een

volledige maatschappelijke impact, met

samenvatting van dit document in het

aandacht voor alle componenten van een

Nederlands, Engels, Frans en Spaans.

duurzame aanpak.

Bestuur van Trias

20 09

Jaarverslag l Hfdst 2

BESTUURSSTRUCTUUR

HERVORMING VAN BESTUURSORGANEN

Trias is een vzw naar Belgisch recht met als hoogste bestuurs-

De in 2008 ingezette hervorming van de bestuursorganen werd

orgaan de Algemene Vergadering (AV). De AV stelt de Raad van

tijdens de extra Algemene Vergadering in december 2009 afge-

Bestuur (RvB) aan en keurt de jaarrekening goed, geeft kwijting

rond. Voortaan bestaat de AV uit 59 in plaats van 93 mandata-

aan de bestuurders en keurt de begroting goed. De AV komt één

rissen. Driekwart van de zetels is voorbehouden voor de belang-

keer per jaar samen, de Raad van Bestuur maandelijks. De RvB

rijkste stakeholders van Trias, zijnde de achterbanorganisaties

zet de krijtlijnen uit die door de directie en de medewerkers wor-

van de landelijke beweging, de achterbanorganisaties van de

den uitgevoerd. De voorzitster zit zowel de AV als de RvB voor.

ondernemersbeweging en vertegenwoordigers van CD&V. Het

Alle bestuursleden zijn onbezoldigde vrijwilligers die geen man-

resterende kwart van de zetels is bestemd voor andere maat-

daat hebben binnen de operationele werking van de organisatie.

schappelijk relevante actoren. De AV heeft in 2009 een nieuwe

De huidige samenstelling van de Raad van Bestuur is als volgt:

Raad van Bestuur benoemd voor een mandaat van drie jaar en die bestaat uit vijftien leden.

Sabine de Bethune Eric Tollens

Aansluitend op deze herijking van de bestuursinstanties werd ook

Rik Jaeken

beslist om vanaf 2010 een jaarlijks Netwerk Event Trias te organi-

An Van Elsacker

seren waarbij aan de actieve sympathisanten van Trias een forum

Anne Van den Bussche

wordt geboden om hun engagement verder te voeden. Als sympa-

Carla Durlet

thisanten worden de volgende groepen onderscheiden: vrijwilligers

Chris Verhaegen

en sleutelfiguren uit de zes achterbanorganisaties, andere vrijwilli-

Christian Stivigny

gers, ex-mandatarissen van Trias (AV/RvB), ex-medewerkers en

Dominique Veraert

medewerkers met inbegrip van hun persoonlijk netwerk, en klei-

Jaak Mortier

nere institutionele donateurs.

Guido Lamote Jan Boulogne

MEDEZEGGENSCHAP

Jos Daniels

Alle medewerkers van Trias hebben verschillende formele overleg-

Miet Deckers

momenten, zowel op het niveau van de verschillende diensten als

Walter Corluy

dat van de diensthoofden. Ook tussen de leidinggevenden en de directie vindt er gestructureerd overleg plaats. Bovendien is Trias een vlakke organisatie. Dit betekent dat via de directeur en – voor specifieke onderwerpen ook via een medewerker – maximaal input wordt gegeven aan de Raad van Bestuur. Op basis daarvan neemt

7

de beheerraad beslissingen. Ten aanzien van de Raad van Bestuur heeft de directie een adviserende rol zonder stemrecht.

Bestuur van Trias ONTSTAAN VAN VISIE EN MISSIE

van de vooropgestelde objectieven. Verder

Trias heeft, na het opstarten van de integra-

onderschrijft Trias ook het charter van de

tie van Act, Form en Ieder voor Allen in 2002,

Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving

een grondig proces doorgemaakt om te

(VEF). In 2009 kreeg Trias van deze instelling

komen tot een gedragen visie en missie. In de

een ‘goed’ rapport, voor 2010 mikken we op

Strategische Nota 2006-2012 werden naast de

een ‘uitstekende’ quotering. Het label van

visie en de missie ook twee algemene doelen

‘ethisch fondsenwerver’ is reeds in het bezit

en zes strategische doelen vastgelegd. In

van Trias.

2007, naar aanleiding van het ontwerp van het nieuwe DGOS-programma 2008-2013, werd

LIDMAATSCHAPPEN

dit bijgestuurd tot één algemeen doel en vijf

▲ Trias is erkend als agri-agency en lid van

strategische doelen, zoals beschreven op pagi-

het AgriCord-netwerk.

na vijf van dit jaarverslag. Voor zijn transver-

▲ Trias is lid van 11.11.11, de koepel van

sale thema’s – duurzaamheid, participatie,

Noord-Zuidbewegingen, en van Copro-

gender en diversiteit – heeft Trias visiedocu-

gram, de sectorfederatie.

menten ontwikkeld. Die teksten vormen een leidraad voor de medewerkers en de werking in zowel Noord als Zuid. Voor begin 2010 werd een tussentijdse evaluatie gepland, waarbij strategische aspecten zoals het werken met bewegingen binnen het

▲ Trias is lid van verschillende werkgroepen binnen de federatie en de koepel. ▲ Trias is lid van de VEF, Vereniging voor Ethische Fondsenwerving en van het Fundraisers Network. ▲ Trias is deelnemer aan Donorinfo, een site

concept van lokale economische ontwikkeling

voor wie giften een bestemming wil geven.

zullen worden geëvalueerd. Belangrijke aan-

▲ Trias is lid van de coalitie ‘2015 De Tijd

bevelingen zullen een rol spelen bij de opera-

Loopt’, de campagne die de Millennium-

tionele uitwerking van nieuwe programma's,

doelstellingen als voorwerp heeft.

vanaf 2011. De evaluatie kadert binnen de

▲ Trias is één van de stichtende leden van

leercyclus van zes jaar die gekoppeld werd

het Wereldmediahuis, de uitgever van

aan het kwaliteitssysteem PLATS.

MO* magazine. ▲ Trias is lid van het Belgisch platform voor

METEN VAN PRESTATIES De prestaties, waaronder die op het vlak van

microfinanciering. ▲ Trias is lid van het Europees Microfinance

duurzaamheid, worden gemeten via het

Platform en zit in de Raad van Bestuur.

PLATS. Deze activiteit maakt deel uit van de

▲ Trias is lid van Kauri, een Belgisch duur-

vijfde strategische doelstelling van Trias, die

zaamheidsnetwerk.

de kwaliteit van de werking centraal stelt. Dit

▲ Trias is lid van de Coalitie tegen Honger,

verslag, maar ook een tussentijdse rapportage

een samenwerkingsverband van een aan-

over de werking, wordt voorgelegd aan de

tal ngo’s actief rond de voedsel- en land-

RvB. De AV keurt het jaarverslag goed, met

bouwproblematiek.

inbegrip van het financieel, maatschappelijk

▲ Trias is lid van de alliantie AgriCongo 2020,

en milieuverslag, en met inbegrip van de stra-

een samenwerkingsverband dat bouwt

tegische lijnen en begroting voor het volgende

aan een versterking van de familiale land-

werkingsjaar. De begroting wordt een eerste

bouw in DR Congo.

keer door de RvB goedgekeurd in de maand

▲ Trias is stichtend lid van CFP, een samen-

december van elk werkingsjaar, evenals de

werkingsverband tussen ngo’s en bedrij-

krijtlijnen voor het volgende werkjaar.

ven.

TRIAS ONDERSCHRIJFT… Als organisatie zet Trias mee zijn schouders onder de Millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties. Via onze werking trachten we een steentje bij te dragen tot het behalen

20 09

Mensen van Trias

Jaarverslag l Hfdst 3

STAKEHOLDERS

MEDEWERKERS VAN TRIAS

Trias is een organisatie van en voor mensen, en vooral van orga-

Brussel, hoofdkantoor:

nisaties van mensen. De belangrijkste groepen waarmee de

26 (24,67 VTE)

Ghana Expats: 0

organisatie een relatie heeft, zijn:

Lokaal personeel: 6 Guinee

Filipijnen

Expats: 3

Expats: 2

hun respectievelijke beroepsorganisaties Groene Kring, Agra

Lokaal personeel: 4

Lokaal personeel: 3

en Boerenbond. Samen zijn die goed voor 206.261 leden;

Andes

DR Congo

Expats: 3

Expats: 2

Lokaal personeel: 4

Lokaal personeel: 16

▲ CD&V;

Brazilië

Tanzania

▲ De Raad van Bestuur en de Algemene Vergadering van Trias;

Expats: 1

Expats: 4

▲ Het personeel van Trias;

Lokaal personeel: 3

Lokaal personeel: 4

▲ Donateurs zoals VDK, Veiling Hoogstraten, Aveve, Acerta,

Centraal-Amerika

Oeganda

SBB, Vandersanden, Agristo, MRBB, Lutosa, Cartonnage

Expats: 4

Expats: 3

Lammerant, Segers en Balcaen, Tullow Oil, EFRP, Rabobank

Lokaal personeel: 6

Lokaal personeel: 6

▲ De landelijke bewegingen KLJ, KVLV en Landelijke Gilden, en

▲ De ondernemersbewegingen UNIZO, markant en Neos. In hun rangen tellen zij in totaal 138.075 leden;

en andere donerende bedrijven en stichtingen zoals BRS, CFP, Via Fonds, Gillès, FelixFonds, Humanitas/De Wilg, Norriq/Helios, ICCO/Kerk In Actie, Mc Knight, Efico,

In de partnerlanden deed Trias in 2009 beroep op 74 medewer-

Ommersteyn, de Oecumenische Stichting, Belgapom, Lotus

kers, een stijging van acht eenheden in vergelijking met het jaar

Bakeries, Boone-Brems, Van de Capelle, Panasonic, GIMV,

voordien als gevolg van een verdere uitbreiding van het pro-

Cordaid en Lieven Scheppers;

gramma. Het gaat om 22 expat medewerkers en 52 lokale

▲ De koepelorganisatie 11.11.11 en bevriende ngo’s zoals Caritas International, met speciale aandacht voor de zuster-

medewerkers. Met inbegrip van de mensen die tewerkgesteld zijn op het hoofdkantoor telt Trias 100 medewerkers.

organisaties uit het netwerk van AgriCord; ▲ De individuele donateurs;

Trias medewerkers

▲ Subsidiërende overheden: de federale overheid via haar 26

agentschap DGOS en via het Belgisch Fonds voor Voedselzekerheid (BFVZ), de Europese Unie, de Vlaamse

52

22

overheid, de vijf Vlaamse provincies en een tiental gemeenten; ▲ Onze partners in Afrika, Latijns-Amerika, Azië en hun doelgroepen; ▲ De uiteindelijke begunstigden van Trias: 579.795 bestaansonzekere mensen en hun families, die Trias via haar partnerorganisaties bereikt.

in Brussel expats lokale medewerkers

9

Mensen van Trias VRIJWILLIGERS VAN TRIAS

LEVERANCIERS AAN TRIAS

In 2009 kon Trias beroep doen op een net-

Een eerste groep leveranciers van Trias is

werk van 260 vrijwilligers binnen en buiten

gerelateerd aan het personeel en de daarbij

de achterbanorganisaties. Trias is hen erg

horende diensten. Verder doen we ook

dankbaar omdat deze mensen een substanti-

beroep op freelance medewerkers, advise-

ële bijdrage leveren aan de werking. Om hun

rende en dienstverlenende organisaties.

engagement nog beter in de verf te zetten, werd in 2008 via een inventaris van bestaan-

Een tweede belangrijke groep leveranciers

de praktijken een eerste aanzet gegeven om

levert kantoormateriaal en materieel, inclu-

het vrijwilligersbeleid te optimaliseren. In

sief drukwerk en de verzending ervan. Trias

2009 zette een werkgroep na de bevraging

kiest in het verlengde van haar waarden

van een focusgroep concrete plannen op

leveranciers met aandacht voor duurzame

papier om voor het eerst een netwerkmo-

producten.

ment te organiseren zodat de brede achterban, de vrijwilligers en de medewerkers van

Een derde belangrijke groep dienstverleners

Trias elkaar minstens één keer per jaar kun-

houdt verband met de Zuidwerking en de uit-

nen ontmoeten. Dit evenement zal in het

wisselingstrajecten tussen Noord en Zuid. Ze

najaar van 2010 voor het eerst plaatsvinden.

zorgen voor een vlekkeloze organisatie van onze reizen en de daaraan verbonden kosten.

De achterbanorganisaties van Trias mobiliseerden in 2009 in totaal 188 vrijwilligers.

PARTNERS VAN TRIAS

Daarnaast hebben dertien vrijwilligers zich

Trias helpt in het Zuiden 579.795 kansarme

ingezet voor vertaalopdrachten of als fluister-

ondernemers. Dat gebeurt via 80 partneror-

tolk. Ook de 59 leden van de Raad van Bestuur

ganisaties. In 25 gevallen gaat het om ngo’s

en de Algemene Vergadering zijn vrijwilligers.

die gespecialiseerd zijn in dienstverlening, zoals vorming en bedrijfsondersteunende

Trias vrijwilligers

diensten. 27 partnerorganisaties zijn actief op het vlak van microfinanciering en 25

13

59 14

59

andere partners zijn ledenorganisaties. Tot 16

29

10

47

slot werkt Trias samen met drie organisaties die fungeren als netwerk of platform voor kleine ondernemers. Alle partners hebben

vertalers UNIZO Landelijke Gilden/Boerenbond KVLV

sociale doeleinden en zijn sterk participatief ingesteld. 48 partners bevinden zich in Afrika, waarbij Tanzania de kroon spant met dertien partner-

Neos

organisaties, vóór Ghana (12), Oeganda (8),

markant

DR Congo (8) en Guinee (7). In Centraal-

KLJ

Amerika werkt Trias met twaalf partnerorga-

mandatarissen

nisaties, in de Andes-regio zijn er dat zeven

20 09

Jaarverslag l Hfdst 3 De organisatiecultuur van Trias is doordrongen van de keuze om participatie actief te promoten bij alle interne stakeholders, zoals het personeel, maar ook de groeiende groep vrijwilligers. Op alle niveaus van de organisatie organiseren de verschillende teams periodieke overlegmomenten. Dat interne overleg resulteert via het jaarlijkse Trias Atelier en het zeswekelijkse diensten- en regiooverleg in beslissingen die door de RvB en de AV gevalideerd worden. Eind 2009 heeft Trias bovendien beslist om voortaan een jaarlijks Netwerk Event Trias te organiseren. Dat initiatief wil alle sympathisanten van Trias actief betrekken bij de werking van de organien in Brazilië vier. Negen partners bevinden zich op de Filipijnen.

satie. In dat kader is de organisatie ook van start gegaan met de

Over deze partners kan u meer lezen in het hoofdstuk over de

publicatie van een maandelijkse elektronische nieuwsbrief, zijnde

werking van Trias in het Zuiden. In Vlaanderen bestaat de ach-

Triaccent. In iedere nieuwsbrief willen we op maat van onze sym-

terban uit de 344.000 leden van de zes bewegingen waarmee

pathisanten een concrete mogelijkheid tot interactie met Trias

Trias een structureel partnerschap heeft.

integreren.

FINANCIERS VAN TRIAS

COMMUNICATIE VAN TRIAS

De financiële bronnen van Trias zijn erg divers. Enerzijds zijn dit

Trias communiceert voornamelijk met de 344.000 leden van zijn

de overheden op gemeentelijk, provinciaal, Vlaams, federaal en

achterbanbewegingen. We willen hen aansporen om solidair te

Europees niveau. Anderzijds zorgen ook andere maatschappelij-

zijn en om in dialoog te treden met familiale landbouwers en

ke actoren voor werkingsmiddelen: stichtingen en bedrijven, de

kleinschalige ondernemers in het Zuiden. Onze communicatie met

bewegingen en hun leden, andere ngo’s en individuele dona-

hen verloopt voornamelijk via de werking van de Noorddienst,

teurs uit het bredere netwerk.

door advertenties en inhoudelijke artikels in ledenbladen, via fondsenwervende acties en door gebruik te maken van het zelf

In een logica van medefinanciering brengen de financiers de tota-

opgebouwde adressenbestand.

le som aan werkingsmiddelen bijeen. Om het beheer van deze middelen zo efficiënt mogelijk te maken, heeft Trias in 2009 geïn-

Trias is dus geen campagneorganisatie die voortdurend probeert

vesteerd in de implementatie van nieuwe en geautomatiseerde

om een zo breed mogelijk publiek te bereiken. Wel maakt de

boekhoudsoftware, met name Microsoft Dynamics NAV. Die

organisatie gebruik van ad hoc mogelijkheden om af en toe te

ingreep maakt het professioneel beheer van individuele en insti-

communiceren naar een breder publiek. Zo showde Trias in

tutionele donateurs mogelijk en zal vanaf 2011 ook leiden tot een

december 2009 tijdens de landbouwbeurs Agribex een presenta-

volledig geïntegreerde en geconsolideerde boekhouding over de

tie over het internationale netwerk AgriCord, waar Trias lid van is.

verschillende regiokantoren heen. Verder werkte Trias in 2009 ook aan de verdere professionalise-

PARTICIPATIE VAN STAKEHOLDERS

ring van haar website. Trias adverteert eveneens in het maand-

Kenmerkend voor Trias is dat de organisatie een grote en diverse

blad Mo*, dat een oplage heeft van meer dan 100.000 exempla-

groep van belanghebbenden betrekt bij zijn werking. De actieve

ren. Op 12 oktober haalde Trias het televisiescherm met een

participatie van die actoren was in 2009 opnieuw een belangrijke

reportage over de boerenorganisatie Mbadifa. Voor het program-

leidraad voor het dagelijks functioneren van de organisatie.

ma 'Leefwereld in beweging' van VijfTV trok journaliste Annelies Rutten immers naar Oeganda om meer te weten te komen over

Onze bewuste keuze om te werken via gedecentraliseerde regio-

Trias en ondernemende boerinnen.

kantoren stoelt op de sterke overtuiging dat beslissingen zo dicht mogelijk bij de doelgroep in het Zuiden moeten genomen worden.

Ook verzorgde Trias op 27 maart 2009 de slotconferentie van de

Dit laat de overzeese medewerkers toe om zelf optimaal ontwik-

Week van de Vrouwelijke Ondernemer, een evenement met tal

kelingsprocessen te sturen. De samenwerking met lokale partner-

van internationale sprekers waar ook prinses Mathilde een toe-

organisaties die ook voluit de kaart van participatie trekken, is

spraak hield.

hierbij natuurlijk erg belangrijk. Vanuit die opstelling is het vanzelfsprekend dat Trias bij de keuze van partnerorganisaties speciale aandacht besteedt aan hun participatieve ingesteldheid.

11

Het Zuiden Uit onderstaande tabel blijkt dat 57,69 procent van de Trias-bestedingen in het Zuiden naar Afrika vloeit. Tegelijk kiest de organisatie bewust voor een verderzetting van de werking in LatijnsAmerika en Azië. De komende jaren zal Trias de negen regioprogramma’s dan ook volwaardig uitbouwen, zowel op inhoudelijk als op financieel vlak. Bestedingen van de programma’s in het Zuiden

9.102.152,32

Latijns-Amerika

35,22 %

Regio Brazilië

683.939,39

Regio Andes

824.484,86

Regio Centraal-Amerika

1.697.586,33

Afrika

57,69 %

Regio Guinee

673.215,31

Regio Ghana

213.450,04

Regio DR Congo

1.830.398,33

Regio Oeganda

1.062.572,11

Regio Tanazania

1.471.501,65

Azië

7,09 %

Regio Filipijnen

645.004,30

In elke regio waar Trias met een aantal partner-

zowel vrouwen als mannen in de lift, vooral in

organisaties samenwerkt, streven we een aan-

Guinee, Oeganda en Tanzania.

tal duurzame effecten na bij de doelgroep. Binnen een afzienbare periode van drie tot zes

In diezelfde landen maken ook de bedrijfsdien-

jaar moet elk samenwerkingsverband zichtbare

sten van onze partnerorganisaties een snelle

resultaten opleveren dankzij een verbeterde

groei door, net zoals dat het geval is in Centraal-

toegang tot kwaliteitsvolle en aangepaste dien-

Amerika, waar vooral het aantal mannelijke

sten. De effecten worden om de drie jaar geme-

begunstigden toegenomen is. De versterking

ten. Over de regio’s heen worden de doelstellin-

van basisgroepen was in 2009 vooral een suc-

gen geformuleerd in termen zoals een toename

ces in Guinee, Oeganda, Tanzania en de

aan financiële middelen bij de doelgroep, een

Andesregio. In absolute cijfers gaat het om

toename van het productiekapitaal, verbeterde

ongeveer 33.000 mannen en 42.000 vrouwen.

marktvoorwaarden, verhoogde competenties en

Wel moeten deze cijfers enigszins genuanceerd

een verhoogde betrokkenheid bij het beheer

worden omdat nog niet alle regio’s in hun rap-

van de organisaties die diensten aanbieden.

portering een onderscheid maken tussen het aantal mannen en vrouwen. Vanaf 2011 zal dat

In vergelijking met 2008 konden we een toename vaststellen van het aantal mannen en vrouwen dat gebruik maakt van de diensten die partnerorganisaties dankzij Trias aanbieden. In totaal ging het in 2009 om 579.795 familiale landbouwers en kleinschalige ondernemers. Het aantal mannelijke gebruikers steeg met zestien

wel het geval zijn.

Trias bereik 600000 500000 400000

procent, bij de vrouwen valt een stijging van zestig procent waar te nemen. In alle regio’s,

300000

met Brazilië, de Filipijnen, Ghana, Ecuador en Peru op kop, maakten meer mannen en vrouwen gebruik van de microfinancieringsdiensten. Ook de toegang tot vermarktingsdiensten zit bij

200000 100000 0

2006 2007 2008 2009

20 09

Jaarverslag l Hfdst 4 geval is microfinanciering zowel voor familiale landbouwers als voor andere kleinschalige ondernemers een zeer doelmatig instrument om duurzame groeikansen te creëren. Trias zet zwaar in op samenwerkingsverbanden met partners die gespecialiseerd zijn in rurale microfinanciering, met een accent op armoedebestrijding. In 2009 overtroffen de resultaten de vooropgestelde doelen: het aantal kleine ondernemers en familiale boeren dat dankzij de steun van Trias beroep kon doen op betere microkredieten en adequate spaarfaciliteiten steeg met bijna veertig procent tot 483.000. Voortaan kunnen deze mensen bijvoorbeeld veel vlotter spaargelden innen of gebruik maken van

Geïntegreerde dienstverlening

innovatieve diensten, zoals kredieten op maat van productieke-

Trias focust samen met haar partnerorganisaties op vier kernthe-

tens of speciale landbouwkredieten.

ma’s: microfinanciering, vermarkting, bewegingsopbouw en bedrijfsdiensten. Tegelijkertijd waken we erover dat de dienstver-

Trias kon in 2009 veel meer kleine ondernemers ondersteunen

lening voor de doelgroep op een meer geïntegreerde manier

met microfinanciering omdat meer fondsen beschikbaar waren.

gebeurt. De meeste regionale Triaskantoren signaleren voor 2009

Daarnaast is ook de lokale inbedding van de dienstverlening ver-

effectief een verbeterde coördinatie tussen partners onderling of

beterd, waardoor de betrokkenheid van de doelgroep bij de ont-

met andere, lokale actoren. Vanzelfsprekend komt dat de effecti-

wikkeling van aangepaste diensten toeneemt. Maatwerk heeft er

viteit en efficiëntie van de dienstverlening ten goede.

dus voor gezorgd dat de vraag naar microkredieten sneller gestegen is dan verwacht. Uit de samenwerking met onze partners op

Een betere bedrijfsontwikkeling doet bijvoorbeeld de vraag naar

het vlak van microfinanciering trekken we de volgende conclusies:

financiering stijgen. In combinatie met technische ondersteuning en een verhoogde markttoegang geeft dit de doelgroep een enor-

Betere dienstverlening

me impuls. Deze aanpak is echter niet overal even evident, maar

In de meeste regio’s komt de partnerversterking vooral tot uiting

toch concentreren bijna alle regio’s zich vandaag op integrale

door een verbetering van operationele en technische diensten.

dienstverlening en boeken ze resultaten die de toegevoegde

Ook een verbetering van het management en van interne

waarde van deze methodiek onderstrepen.

bedrijfsprocessen is merkbaar, zij het in iets mindere mate. Trias helpt bijvoorbeeld microfinancieringspartners om hun financiële

De enkele regio’s die vooralsnog geen integrale aanpak geïmple-

resultaten meer op een beleidsmatige manier te leren gebruiken.

menteerd hebben, rapporteren dit als een negatieve factor voor

Zoiets is geen evident proces wegens de frequente personeelswis-

de effectiviteit en kwaliteit van onze dienstverlening. Ze werken

sels bij het lokale management, waardoor moeizaam opgebouw-

dan ook hard aan een meer geïntegreerde projectwerking.

de kennis en vaardigheden steeds weer verdwijnen.

In diverse regio’s krijgt ook markttoegang een meer centrale

Sociale verantwoordelijkheid

focus in de integrale dienstverlening. De ontwikkeling of verster-

In het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen

king van productieketens is vaak een geschikte hefboom voor de

erkennen onze partners het belang van ‘social performance

uitbouw van nog meer diensten voor kleine ondernemers. Een

management’, een praktisch instrumentarium waarmee ze de

betere markttoegang tot stand brengen, is echter een complex

sociale rol van hun organisatie kunnen bewaken en optimaliseren.

proces omdat dit in de meeste gevallen strategische allianties ver-

Steeds meer partners van Trias focussen niet alleen op de finan-

eist met verschillende stakeholders. Over de regio’s heen blijkt dat

ciële duurzaamheid van hun klantenrelaties, maar monitoren ook

microfinanciering het moeilijkst te integreren valt met andere

de eigen sociale doelstellingen. De ontwikkeling van specifieke

diensten. Dat geldt in het bijzonder voor de landbouwsector, die

producten is belangrijk omdat onze rurale doelgroep dikwijls met

van nature permanent blootgesteld wordt aan risico’s.

een gebrekkige toegang tot kredietverlening kampt. Zo kwam in Oeganda een kredietproduct voor bananen tot stand. In 2009

MICROFINANCIERING

werkte de R&D-dienst van Trias een intern beleidsvoorstel uit rond

Trias beschouwt microfinanciering als een krachtig instrument in

sociale verantwoordelijkheid. Eén van de vaststellingen is dat

de strijd tegen armoede, op voorwaarde dat deze vorm van kre-

social performance management niet alleen nuttig is voor dienst-

dietverlening professioneel omkaderd wordt en bovendien past

verleners op het vlak van microfinanciering, maar ook voor onze

binnen een geïntegreerde lokale ontwikkelingsdynamiek. In dat

andere partnerorganisaties.

13

Het Zuiden Financiële duurzaamheid De meeste partners op het vlak van microfinanciering zijn financieel gezond, maar voor andere partners geldt dat ze nog erg afhankelijk zijn van externe donateurs. Trias stimuleert deze partners om hun inkomstenportefeuille meer te diversifiëren. Zo zetten sommige regiokantoren van Trias workshops op voor partnerorganisaties om hun capaciteiten inzake fondsenwerving te verbeteren. In Ghana

Bouwen aan een toekomst met microkrediet In het Tanzaniaanse dorpje Arkatan woont Elisabeth Moses Joseph, een 58-jarige vrouw die als eerste in de streek een lening kreeg van Wedac, een partnerorganisatie van Trias. Haar durf en doorzettingsvermogen hebben de vrouw geen windeieren gelegd.

heeft bemiddeling van Trias ervoor gezorgd dat één van de microfinancieringspartners

Moses Joseph kwam in contact met Wedac

een lening kon afsluiten bij een Nederlandse

toen de organisatie in haar dorp was neer-

organisatie, waardoor meer kredieten kunnen

gestreken om er het concept van microfi-

verstrekt worden. Ook faciliteert Trias de rela-

nanciering te promoten. Zij werd bij wijze

tie tussen partijen die garanties kunnen ver-

van spreken uitgekozen als ‘proefpersoon’

strekken zodat commerciële banken leningen

vanwege het diverse gamma aan kleine

willen verstrekken aan microfinancieringsin-

overlevingsactiviteiten dat ze ontplooit.

stellingen (MFI’s). Dit proces is bijvoorbeeld aan de gang in Honduras.

De vrouw begon kleine bedragen te lenen die ze zonder al te veel moeite kon terugbetalen. Na verloop van tijd kon ze een klein huis bou-

Voor de opvolging van de financiële resultaten

wen. Dat maakte het haar mogelijk om han-

van MFI’s hanteert Trias de zogeheten fact-

del te drijven op een droge en beschutte

sheet, een instrument voor financiële rappor-

plek. Samen met haar dochter kocht Moses

tage en analyse. In 2008 lag de nadruk nog op

Joseph na enige tijd een maalmachine. Ook

een correcte rapportage door de partners. Nu

toen de hele regio getroffen werd door aan-

ze dit aspect onder de knie hebben, focussen

houdende droogte kon ze makkelijk overle-

we op de valorisatie van de beschikbare data.

ven, omdat ze geld in omloop had.

Eén van de indicatoren is de aanwending van de gegevens op managementniveau. Zo heb-

Buffer voor jongeren

ben de managers van de rurale gemeen-

De pionierster heeft de groep leners over de

schapsbanken waar Trias in Ghana mee

jaren heen zien groeien. Intussen is ze zelf

samenwerkt een werkplan opgesteld voor de

uitgegroeid tot de plaatselijke voorzitster

integratie van de financiële analyse in hun

van Wedac. In de praktijk staat ze collega-

werking op alle niveaus, van personeel tot

ondernemers bij met advies. Bovendien

management.

zorgt ze er ook voor dat iedereen zijn leningen terugbetaalt.

Maar niet alles draait rond cijfers. De microfinancieringspartners van Trias zijn zich steeds

Waarom zij succes heeft en sommige ande-

meer bewust van hun maatschappelijke rol.

ren niet? “Simpel, ik gebruik het geld waar-

Bijvoorbeeld na rampsituaties, zoals in de

voor het nodig is: om te investeren”, vertelt

Filipijnen, waar onze partnerorganisatie Ashi

ze. Wat als Wedac met het kredietprogramma

na de doortocht van een verwoestende

zou stoppen? “Voor mij zou het oké zijn, maar

orkaan de getroffen bevolking hielp op het

jonge ondernemers zouden het bijzonder las-

vlak van onder meer huisvesting. Binnen de

tig krijgen. Ze hebben amper eigen kapitaal."

coöperatieve structuur van onze Braziliaanse partner Cresol worden de ledencoöperaties niet louter op basis van financiële maar ook op grond van sociale indicatoren beoordeeld.

20 09

Jaarverslag l Hfdst 4 Ketenorganisatie Reden voor de bevredigende resultaten is de intensere zoektocht van de lokale partnerorganisaties van Trias naar een balans tussen enerzijds de noden van de kleine ondernemers en anderzijds de vereisten van de markt en die van opkopers. Sommige partners betrekken handelaars actiever bij het programma, anderen voeren eerst marktstudies uit om hun diensten beter op de doelgroep af te stemmen. Hun activiteiten zijn er steeds meer op gericht een ondernemersattitude en bijhorende capaciteiten op te bouwen bij de micro-ondernemers.

Betere dienstverlening Tegelijkertijd sleutelt Trias aan capaciteitsversterking bij de partnerorganisaties die aan familiale landbouwers en kleine ondernemers diensten aanbieden op het vlak van vermarkting en keten-

VERMARKTING

ontwikkeling. Dat is geen overbodige luxe, want veel partners zijn

Naast microfinanciering is ook markttoegang een cruciaal kern-

nog redelijk zwak ontwikkeld. Ook is hun dienstenpakket nog zeer

thema voor Trias. Het sluit nauw aan bij ketenontwikkeling, een

gevarieerd en blijkt niet elke dienst in het aanbod even effectief

manier of strategie om toegevoegde waarde te creëren en de

te zijn. Daarom startte de R&D-dienst van Trias in 2009 een inter-

commercialisering van koopwaar te bevorderen. De voornaam-

ne werkgroep op met mensen uit Noord en Zuid om een beleids-

ste uitdaging voor Trias is capaciteitsopbouw bij kleine onderne-

voorstel uit te werken rond de versterking van partners met het

mers en familiale landbouwers zodat ze in staat zijn hun dien-

oog op een verbeterde markttoegang.

sten of goederen te verkopen aan een goede prijs. Om dat te bereiken, is het belangrijk om de doelgroep actiever te laten

Andere uitdagingen

participeren aan lokale economische ontwikkelingsprocessen.

Ook de financiële duurzaamheid van de aangeboden diensten is

Daarnaast hanteert Trias de ketenbenadering om een beter

niet vanzelfsprekend. Om kleine ondernemers een meer geïnte-

inzicht te verwerven in de brede context waarin kleine boeren en

greerde dienstverlening te garanderen, is het bovendien belang-

andere ondernemers opereren. Belangrijke omgevingsfactoren

rijk dat de partners onderling en met Trias optimaal samenwer-

zijn bijvoorbeeld productieprocessen, marktontwikkelingen, de

ken. In de meeste regio’s waar Trias actief is, erkennen de part-

zakelijke context, de eventuele aanwezigheid van allerlei dien-

ners die noodzaak. Toch verloopt de samenwerking met andere

sten en de kansen voor de doelgroep om binnen de keten te par-

dienstverleners niet altijd even vlot. Dat is bijvoorbeeld het geval

ticiperen. Alle ervaringen en kennis uit een bepaalde keten kun-

wanneer niet alle partnerorganisaties zich op identiek dezelfde

nen immers benut worden om de markttoegang van de doel-

doelgroep richten.

groep te verbeteren. In 2009 boekte Trias op dit terrein zeer goede resultaten: het

Enkele voorbeelden om de voortgang op vlak van vermarkting en

aantal kleinschalige boeren en ondernemers dat een vlottere

ketenontwikkeling te illustreren:

toegang had tot verbeterde diensten op het vlak van vermark-

▲ DR Congo: vier getrainde boeren slaagden erin om meer dan

ting en ketenontwikkeling nam in vergelijking met 2008 toe met

9.000 stekplanten voor de productie van bakbananen ter

meer dan dertig procent. Concreet betekent dit bijvoorbeeld dat

beschikking te stellen van collega-landbouwers. Ook van

er vandaag een betere begeleiding is van boeren om te komen

betere maniokstekken en kwaliteitszaden voor maïs en aard-

tot een gezamenlijke verkoop, of dat productieketens beter

noten wordt werk gemaakt. De komende jaren wil Trias sleu-

gestroomlijnd zijn.

telen aan een vlottere vermarkting van deze producten. ▲ Andes: ledenorganisaties werden er beter gestroomlijnd rond

Een aantal regio’s rapporteert mooie resultaten op het vlak van

bepaalde ketens zoals die van de Guinese biggetjes, lokale

markttoegang, in andere gevallen is het duidelijk dat er nog een

aardappelvariëteiten en ecotoerisme. Zo verbeterden bij onze

grote nood bestaat aan meer groepsvorming en training. Een

Ecuadoraanse partnerorganisatie Cordtuch elf aangesloten

significante toename van kleine ondernemers en familiale land-

gemeenschappen hun basisinfrastructuur rond gemeen-

bouwers met een betere markttoegang noteert Trias vooral in

schapstoerisme.

Guinee, Oeganda en Centraal-Amerika, minder spectaculair is de aangroei in Tanzania en de Filipijnen.

15

Het Zuiden ▲ Brazilië: onze partner Unicafes is erin

Meerwaarde creëren

geslaagd om het aantal lidmaatschappen

Trias streeft via de versterking van ledenorga-

fors uit te breiden doordat een aantal

nisaties een toename na van sociale en/of

coöperatieven in de melkveehouderij zich

economische hefboomeffecten op doelgroep-

aansloten. De organisatie werkte in 2009

niveau. Meerwaarde is mogelijk door bijvoor-

aan plannen om kleine zuivelbedrijven op

beeld producten in groepsverband te commer-

te starten voor bijvoorbeeld de productie

cialiseren, uitwisselingsbezoeken onder elkaar

van yoghurt en kaas.

te organiseren, onderlinge zakenrelaties aan te knopen of extra diensten/activiteiten te ontplooien.

Hoger niveau Een ander effect dat Trias nastreeft, is een toename van het aantal ledenorganisaties dat contacten heeft op hogere niveaus. Dat kan bijvoorbeeld doordat partners vertegenwoordigd worden door of lid zijn van een ledenorganisatie op een hoger niveau. Een andere mogelijkheid is dat ze actief zijn in structurele netwerken met andere organisaties of dat ze zelf op een hoger niveau aan belangenverde-

BEWEGINGSOPBOUW

diging doen voor hun leden.

Trias is ervan overtuigd dat de versterking van ledenorganisaties een belangrijk instrument is om lokale economische ontwikkelingsproces-

De resultaten die Trias in 2009 bereikt heeft

sen te stimuleren. Organisatieversterking

met haar partnerorganisaties die aan bewe-

heeft vooral betrekking op de interne werking

gingsopbouw doen, zijn erg hoopvol: vandaag

van die organisaties. Denk aan domeinen

zijn drie keer meer basisgroepen aangesloten

zoals beleid en strategie, planning, perso-

bij een ledenorganisatie dan in 2008. In totaal

neelszaken, financieel beheer, bewegingsop-

gaat het om meer dan 3.000 groepen. Trias

bouw, monitoring en evaluatie, enzovoort.

versterkte bijna de helft meer basisgroepen in vergelijking met 2008. Basisgroepen zijn

De werking van Trias is erop gericht om de

organisaties van individuele boeren of onder-

duurzaamheid van ledenorganisaties te ver-

nemers die een gemeenschappelijk doel heb-

groten, hun dienstverlening te optimaliseren

ben en dit door gemeenschappelijke actie wil-

en de betrokkenheid van kleine ondernemers

len bereiken. Het zijn organisaties door en

bij hun werking te verhogen. We spreken dan

voor die ondernemers.

ook van bewegingsopbouw of ‘movement building’. Naast organisatieversterking wil Trias de

De redenen voor de positieve resultaten zijn

ledenorganisaties ook aanmoedigen om samen

divers. Zo ondersteunt Trias een aantal leden-

met andere actoren te participeren aan ont-

organisaties die ook diensten aanbieden op

wikkelingsprocessen. Een gemeenschappelijke

het vlak van microfinanciering, vermarkting,

visie op ontwikkeling, waarbij alle partners

ketenontwikkeling of bedrijfsontwikkeling.

hun eigen rol opnemen met wederzijdse ver-

Verder zijn er ledenorganisaties die ook de

antwoording, leidt tot een beter ondernemers-

belangen van hun leden vertegenwoordigen

klimaat.

ten overstaan van lokale overheden. De belangrijkste lessen die we in 2009 leerden uit

In iedere regio waar Trias samenwerkt met

de samenwerking met ledenorganisaties zijn

ledenorganisaties worden een aantal effecten

de volgende:

vooropgesteld:

20 09

Jaarverslag l Hfdst 4 Netwerking loont voor Tanzaniaanse boeren De armoede van Afrikaanse landen kan maar doorbroken worden als boeren beter verdienen. Een inspirerend voorbeeld is dat van Damas Mtei, een Tanzaniaanse boer die er met vallen en opstaan in geslaagd is om uit de beknelling van de overlevingslandbouw te geraken. Mtei kreeg zijn succes als ondernemer niet in de schoot geworpen. “Ik ben klein begonnen”, steekt de boer van wal. Op een klein perceel dat Mtei geërfd had van zijn vader begon hij maïs te telen. Voor zover dat gewas winst opleverde, werd het geld in de medische kosten voor zijn zwaar zieke dochter gepompt.

Duidelijkheid scheppen

Na haar tragische dood op dertienjarige leeftijd sloot Mtei zich

Ledenorganisaties die werk maken van hun interne communicatie

aan bij Mviwamo, een netwerk van boerengroepen in Monduli

en transparantie laten dienstenverstrekkers toe om meer te leren

dat gesteund wordt door Trias. Dankzij hun vormingen rond

over de noden van de individuele leden. Op die manier kunnen ze

teeltmethodes, boekhouding en ondernemerschap, en dankzij

de kwaliteit van hun dienstverlening optimaliseren. Dat is belang-

toegang tot microkredieten, slaagde Damas Mtei erin stilaan

rijk, want een kwaliteitsvolle dienstverlening – direct of indirect –

wat winst te maken. Die investeerde hij in nieuwe gewassen,

blijft voor ledenorganisaties de belangrijkste hefboom om meer

een opslagplaats, een nieuwe ruimte in zijn huis en schoolgeld

leden te werven. Andere factoren die van belang zijn om het aan-

voor zijn kinderen. Mtei produceert nu maïs, rijst, kippen,

tal leden op te drijven, zijn de interne en externe profilering. Die

groenten en zonnebloemen. En tussendoor is hij ook actief als

zorgen respectievelijk voor extra betrokkenheid en zichtbaarheid.

imker.

Tot slot blijft ook leiderschap in veel gevallen een cruciale factor. Soms hangt het succes van organisaties nog te veel af van het cha-

Drie vierde van de Tanzanianen leeft op het platteland en een

risma van één enkele leidersfiguur.

kleine helft daarvan figureert in de statistieken als ‘arm’ of ‘extreem arm’. 45 procent van het Tanzaniaanse bnp is afkom-

Vertrouwen in elkaar

stig uit de landbouw. De FAO, de voedsel- en landbouworgani-

Het vertrouwen tussen mensen die lid zijn van een ledenorganisa-

satie van de Verenigde Naties, gaat ervan uit dat er nog een

tie is een kritische succesfactor. Zonder onderling vertrouwen is het

enorm groeipotentieel zit in de agrarische sector. Boeren en

bijvoorbeeld onmogelijk om producten collectief te commercialise-

boerinnen hebben er dus een toekomst, op voorwaarde dat ze

ren. In regio’s zoals Centraal-Amerika, Brazilië, Tanzania, DR

erin slagen om meer te produceren dan hetgeen strikt noodza-

Congo en Guinee blijkt de totstandkoming van lokale basisgroepen

kelijk is voor hun zelfvoorziening.

een zegen te zijn voor de aanwezige dienstverlening. Een hogere organisatiegraad verhoogt immers de toegang tot diensten en zelfs

Diversificatie

de kwaliteit van geïntegreerde dienstverlening.

“Door verschillende gewassen te kweken en ook aan veeteelt te doen, kan ik moeilijke periodes te boven komen”, vertelt Mtei.

Commerciële diensten aanbieden

“Als de maïsoogst mislukt door droogte, kan ik nog altijd terug-

Diverse regio’s stippen aan dat meer ledenorganisaties waar Trias

vallen op bananen of koeienmelk. Zonnebloemen zijn heel

mee samenwerkt commerciële activiteiten opnemen in hun dien-

lucratief, als er voldoende mogelijkheden zijn om die te verwer-

stenpakket. In minstens vijf regio’s – met name Tanzania,

ken tot olie en perskoeken.”

Oeganda, de Filipijnen, Guinee en DR Congo – werken lokale basisgroepen samen aan een commerciële structuur binnen hun wer-

Damas laat zijn zonnebloempitten verwerken tot zonnebloem-

king. Trias stelt in meerdere landen vast dat meer lokale groepen

olie. "Een zak zonnebloempitten van zestig kilo levert twintig

via een officiële erkenning commercieel actief worden binnen een

liter olie op. De overblijvende perskoek meng ik met maïs voor

legaal kader.

gebruik als kippenvoer", luidt het. Volgens een studie van het Landbouw Onderzoekscentrum in Ilonga kan de productie van

Bouwen aan sociale cohesie

zonnebloemolie op die manier elk jaar zo’n driehonderd dollar

De versterking van lokaal leiderschap zorgt er effectief voor dat

winst per halve hectare opleveren.

basisgroepen beter gemanaged kunnen worden. Samenwerking binnen lokale groepen verhoogt de sociale cohesie.

>>

17

Het Zuiden

>> In een land waar leerkrachten tien dol-

BEDRIJFSDIENSTEN

lar per maand verdienen en het gemiddelde

Via partnerorganisaties werkt Trias aan de

daginkomen per hoofd geen drie dollar

bedrijfsontwikkeling bij familiale landbouwers

bedraagt, is dat behoorlijk aantrekkelijk.

en kleinschalige ondernemers. Dan gaat het

Alleen is er nog veel werk aan de winkel

om aspecten zoals het aanleren van een dyna-

voordat alle boeren in Tanzania ook partici-

mische ondernemerschapsattitude, het opstel-

peren in de winst van het persen en ver-

len en uitvoeren van businessplannen, het

markten van de olie. Meestal verkopen ze

maken van kostprijsberekeningen of het cor-

de pitten en zien ze daardoor een groot deel

recte beheer van ledenorganisaties. Ten

van de opbrengst verdwijnen in de tussen-

opzichte van 2008 is het bereik van dit soort

handel.

dienstverlening toegenomen, maar het is onzeker of alle doelstellingen bereikt worden.

Intussen bezit Damas Mtei 2,5 hectare land,

Mogelijk werden bij aanvang van de pro-

gaan zijn twee kinderen naar school en stelt

gramma’s de vooropgestelde doelen wat

hij een tiental mensen tewerk op zijn vel-

onderschat door een onduidelijke definiëring

den. “Ik wil mijn activiteiten nog uitbreiden,

of afbakening van bedrijfsontwikkelingsdien-

verder investeren en ook andere mensen

sten in 2008.

werk geven. Verder hoop ik dat mijn eigen kinderen later ook succesvolle boeren-

Momenteel worden de meeste diensten inza-

ondernemers worden”, besluit de boer.

ke bedrijfsontwikkeling vaak geïntegreerd aangeboden, samen met diensten op het vlak van vermarkting of microfinanciering. Slechts enkele regio’s werken met partners die diensten aanbieden die meer op de algemene ontwikkeling van het ondernemerschap gericht zijn. Dat is het geval in de Filipijnen, de Andesregio en in Centraal-Amerika.

20 09

Jaarverslag l Hfdst 4 9 REGIO’S EN REGIOKANTOREN De draaischijven op het terrein zijn onze negen regiokantoren. Kenmerkend is hun gedecentraliseerde werking: de teams in het Zuiden zorgen niet enkel voor de uitvoering van programma’s, maar zijn ook verantwoordelijk voor bijvoorbeeld de lokale kwaliteitsbewaking, strategie, coördinatie en partnerschappen. Deze aanpak biedt de regiokantoren de noodzakelijke manoeuvreerruimte tussen lokale stakeholders. Bovendien neemt op die manier de betrokkenheid van plaatselijke partners toe, een belangrijke voorwaarde om de strategie van Trias van onderuit te kunnen voeden.

Regiokantoor in Guinee Regionaal coördinator: Bert Snoek

oprichting van de coöperatie Coprakam (zie

BP 50 Kindia

guineekarite.com), waarin twee partneror-

Guinee Conakry

ganisaties van Trias de krachten bundelen

Tel 00224 30 61 16 77

om karité, pinda’s en honing te verwerken

Satelliet 0088 16 31 57 88 96

en te vermarkten. Een ander belangrijk

Mobiel 00224 64 37 14 42

resultaat is de officiële erkenning van de 44

De Trias-medewerkers in Guinee hebben in

aangesloten afdelingen van de regionale

2009 de synergie tussen de diverse partners

boerenfederatie FOP-BG. Dankzij de opge-

verder gestroomlijnd. De activiteiten van die

bouwde terreinkennis en coördinatiecapaci-

partnerorganisaties raken daardoor goed op

teiten van het Trias-team in Guinee lukt het

elkaar afgestemd, waardoor het totaalpak-

steeds beter om extra financiering aan te

ket van de dienstverlening aan boeren en

trekken, vooral van de Europese Unie.

ondernemers steeds vollediger oogt. Een

Daardoor kunnen de lokale programma’s

belangrijke eyecatcher in 2009 was de

aanzienlijk uitgebreid worden.

Regiokantoor in Ghana Regionaal coördinator: Rex Asanga

daard ligt er aanzienlijk lager dan in het zui-

PO Box 778

den. Met de hulp van Trias bouwen de ban-

Bolgantanga

ken aan duurzame microfinanciering ten

Upper East Region

dienste van familiale boeren en micro-

Ghana

ondernemers. Trias verstrekt deze steun in

Tel 00233 72 23 282

de vorm van opleidingen, transport, logis-

Mobiel 00233 20 82 47 156

tiek en ICT-ondersteuning. De medewer-

Het team van Trias in Ghana verbetert de

kers monitoren op regelmatige basis de

werking van twaalf plattelandsbanken, ver-

dienstverlening van de bankinstellingen en

spreid over de drie noordelijke regio’s van

adviseren hen bij de afstemming van hun

het land. Het noorden van Ghana bestaat

diensten op de behoeften van kleine onder-

hoofdzakelijk uit savanne en de levensstan-

nemers.

Regiokantoor in DR Congo Regionaal coördinator: Alphonse Kapuya

staat om de multidisciplinaire programma’s

7ème Rue, Avenue de la Révolution 402

in Maï Ndombe en Bas-Congo te begeleiden.

Q. Résidentiel

De acht plaatselijke partners van Trias zijn

Commune de Limete

dienstverlenende organisaties op het vlak

Kinshasa

van microfinanciering, landbouwproductie,

DR Congo

vermarkting en organisatieopbouw en –ver-

Tel 00243 99 98 270 904

sterking. Het agrarisch potentieel van DR

Het regioteam in DR Congo telt vijftien

Congo strekt zich uit over 80 miljoen hecta-

medewerkers die over een grondige kennis

re, maar slechts tien miljoen hectare wordt

van de lokale context beschikken. Door de

benut als landbouwgrond of grasweide.

verscheidenheid van hun profielen zijn ze in

19

Het Zuiden Regiokantoor in Oeganda Regionaal coordinator: Willem Koster PO Box 5617 Kampala Oeganda Tel 00256 41 42 66 371 De strategie van Trias in Oeganda is toegespitst op de toegang tot markten en investeringskapitaal. In 2009 werden de eerste resultaten zichtbaar, en die zijn veelbelovend. Een groot aantal arme boeren-

Uganda Operations Pty Ltd kon het lokale team van

gezinnen, die zich georganiseerd hebben in boe-

Trias haar werking uitbreiden naar twee nieuwe

rengroepen, konden investeren in een hogere pro-

districten, met name Masindi en Buliisa. In 2009

ductie van strategische landbouwgewassen.

vielen de projecten in de smaak van de Belgische

Bovendien verkregen ze toegang tot markten met

pers: VijfTv maakte in juli een reportage in Mbarara

betere prijzen. Dankzij de steun van het Belgisch

en drie Belgische journalisten kwamen op bezoek

Fonds voor de Voedselzekerheid (BFVZ) en Tullow

met het oog op Wereldvoedseldag.

Regiokantoor in Tanzania Regionaal coördinator: Toon Röttjers PO Box 12 005 Arusha Tanzania Tel 00255 73 29 79 942 Trias zorgt ervoor dat kleinschalige boeren en ondernemers in Babati en Monduli een betere toegang krijgen tot aangepaste kwaliteitsdiensten op het vlak van microfinanciering, bedrijfs-

genieten ze ook erkenning vanwege de over-

ondersteuning, vermarkting en ketenontwikke-

heid. Op het vlak van vrouwenemancipatie is de

ling. De boerenorganisaties die een centrale rol

geboekte vooruitgang eveneens erg hoopge-

bekleden in het programma stellen een verho-

vend: de socio-economische positie van de

ging vast van hun ledenaantallen en bovendien

vrouw is er op alle niveaus van de samenleving

slagen ze erin om hun netwerk uit te breiden

op vooruitgegaan. Dat vrouwen bijdragen aan

naar nieuwe gebieden. In toenemende mate

het gezinsinkomen, is niet langer een taboe.

Regiokantoor in de Andesregio Regiocoördinator: Lieve Van Elsen Primera Constituyente 39-87 y Carlos Zambrano Riobamba Ecuador Tel 00593 32 96 82 11 De ledenorganisaties waarmee Trias samenwerkt in Ecuador slaagden er in 2009 in om hun dienstverlening te verbeteren. Daardoor hebben de

goede komt. Zowel in Ecuador als in Peru werkt

kleine boeren en ondernemers een betere toe-

Trias rond toerisme en de productieketens van

gang tot financiële diensten zoals kredietverle-

aardappelen en cavia’s. De Trias-medewerkers in

ning en spaarplannen. Bovendien kunnen ze ook

de Andesregio focussen in de eerste plaats op

beroep doen op technische assistentie, hetgeen

een nauwe samenwerking met ledenorganisaties

de commercialisering van hun producten ten

die verbonden zijn met deze sectoren.

20 09

Jaarverslag l Hfdst 4 Regiokantoor op de Filipijnen Regionaal coördinator: Gudrun

andere ontwikkelingsactoren toe in 2009,

Cartuyvels

vooral in de provincie Antique. Door afstem-

# 22 Matiyaga Street Corner –

ming met ondernemersverenigingen en

Mapagbigay Street

boerengroepen wordt werk gemaakt van

Barangay Central District

provinciale federaties. In de hoofdstad

Diliman

Manilla verhoogde Trias haar steun aan de

Quezon City – Manila

beroepsvereniging Ka-entrep, die de belan-

Filipijnen

gen verdedigt van kleine en micro-onderne-

Tel 0063 29 26 61 63

mers. Prioritaire aandacht krijgen de orga-

ingezet op de versterking van de ledenbasis

Fax 0063 43 44 417

nisationele versterking en uitbouw van

van twee organisaties, met name de Kamer

Op de Filipijnen namen de coördinatie en

diensten. Ook in Camarines Sur zijn mede-

van Koophandel MNCCI en PDCI, een

samenwerking tussen Trias-partners en

werkers van Trias actief. Daar werd in 2009

coöperatie van biologische rijsttelers.

Regiokantoor in Brazilië Regionaal coördinator: Jaap van

Braziliaanse Trias-team. In 2005 verenigden

Waalwijk van Doorn

deze coöperaties zich onder de koepel

Rua Nilo Cairo 336

Unicafes. Die is zowel op het niveau van de

Cj. 302 – 3° andar

deelstaten als op nationaal niveau werk-

CEP 8.00.60-050

zaam. In de zuidelijke deelstaat Paraná, waar

Centro-Curitiba

Trias erg actief is, gaat het om 137 coöpera-

Paraná

ties die opkomen voor de belangen van

Brazilië

65.000 boerenfamilies. Meest in het oog

Tel 0055 41 30 79 75 81

springend was in 2009 het succesvolle lobby-

aan moet bestaan uit producten afkomstig

Coöperaties van familiale boeren bijstaan op

werk van de nationale koepel voor een wet

van familiale landbouw. Na de stemming van

het vlak van productie, vermarkting en kre-

die ervoor zorgt dat dertig procent van de

deze wet heeft Unicafes zich ingezet voor de

dietverlening: dat is de kerntaak van het

schoolmaaltijden in publieke scholen voort-

operationalisering van het programma.

Regiokantoor in Centraal-Amerika Regionaal coördinator: Astrid Vreys

Daarbij gaat veel aandacht naar participatie,

Urbanización Lomas de San Francisco,

sociale performantie en interne communica-

Pol “C”

tie. Ook de rol van de vrouw binnen de orga-

Avenida 2, casa 29

nisaties is een belangrijk werkpunt. Het

San Salvador

regionaal kantoor in San Salvador zorgt voor

Tel 00503 22 73 80 82

de nodige coördinatie tussen de partnerorga-

Fax 00503 22 73 80 82

nisaties en grensoverschrijdende netwer-

De medewerkers van Trias in Centraal-

king. Sterker uitgebouwde overlegmechanis-

Amerika opereren in drie interventiegebie-

men zorgen voor een betere complementari-

den, die zich in Guatemala, El Salvador en

teit en de ontwikkeling van nieuwe initiatie-

Honduras bevinden. In totaal krijgen elf part-

ven op het terrein.

nerorganisaties institutionele ondersteuning.

21

Het Zuiden OVERZICHT VAN PARTNERS Naam Organisatie

Land

Continent

Type Organisatie

Bessfa RB

Ghana

Afrika

Microfinancieringsinstelling

Bonzali RB

Ghana

Afrika

Microfinancieringsinstelling

Borimanga RB

Ghana

Afrika

Microfinancieringsinstelling

Builsa RB

Ghana

Afrika

Microfinancieringsinstelling

East Mamprusi RB

Ghana

Afrika

Microfinancieringsinstelling

Lawra RB

Ghana

Afrika

Microfinancieringsinstelling

Naara RB

Ghana

Afrika

Microfinancieringsinstelling

Nandom RB

Ghana

Afrika

Microfinancieringsinstelling

Sissala RB

Ghana

Afrika

Microfinancieringsinstelling

Sonzele RB

Ghana

Afrika

Microfinancieringsinstelling

Toende RB

Ghana

Afrika

Microfinancieringsinstelling

West Mamprusi RB

Ghana

Afrika

Microfinancieringsinstelling

AGUIDEP

Guinee

Afrika

Dienstverlenende ngo

ATC

Guinee

Afrika

Dienstverlenende ngo

CAFODEC

Guinee

Afrika

Microfinancieringsinstelling

FOP-BG

Guinee

Afrika

Ledenorganisatie

FPAKI

Guinee

Afrika

Ledenorganisatie

RGTA-DI

Guinee

Afrika

Dienstverlenende ngo

URCO

Guinee

Afrika

ledenorganisatie

MBADIFA

Oeganda

Afrika

Ledenorganisatie

HODFA

Oeganda

Afrika

Ledenorganisatie

MADFA

Oeganda

Afrika

Ledenorganisatie

HOFOKAM

Oeganda

Afrika

Microfinancieringsinstelling

EBO SACCO

Oeganda

Afrika

Microfinancieringsinstelling

MADFA SACCO

Oeganda

Afrika

Microfinancieringsinstelling

Nucafe

Oeganda

Afrika

Ledenorganisatie

Unasgo

Oeganda

Afrika

Ledenorganisatie

CEP

DR Congo

Afrika

Dienstverlenende ngo

Coocec

DR Congo

Afrika

Microfinancieringsinstelling

SOPAM

DR Congo

Afrika

Dienstverlenende ngo

COOPECMAKIN

DR Congo

Afrika

Microfinancieringsinstelling

Mec Bosangan

DR Congo

Afrika

Microfinancieringsinstelling

Mec Idece

DR Congo

Afrika

Microfinancieringsinstelling

CADEM

DR Congo

Afrika

Dienstverlenende ngo

PREFED

DR Congo

Afrika

Dienstverlenende ngo

ACIST

Tanzania

Afrika

Dienstverlenende ngo

Faida Mali

Tanzania

Afrika

Dienstverlenende ngo

FIDE

Tanzania

Afrika

Dienstverlenende ngo

MVIWATA Manyara

Tanzania

Afrika

Ledenorganisatie

MVIWAMO

Tanzania

Afrika

Ledenorganisatie

WEDAC

Tanzania

Afrika

Microfinancieringsinstelling

INCOMET

Tanzania

Afrika

Dienstverlenende ngo

MUCOBA

Tanzania

Afrika

Microfinancieringsinstelling

TASGA

Tanzania

Afrika

Ledenorganisatie

20 09

Jaarverslag l Hfdst 4 Naam Organisatie

Land

Continent

Type Organisatie

Ujamaa Community Resouce Truas (UCRT)

Tanzania

Afrika

Dienstverlenende ngo

Pastoralist Women’s Council (PWC)

Tanzania

Afrika

Ledenorganisatie

Longido Community Development Organisation (LCDO)

Tanzania

Afrika

Dienstverlenende ngo

Tanzania Natural Resource Forum (TNRF)

Tanzania

Afrika

Ledenorganisatie

ADF

Filipijnen

Azië

Dienstverlenende ngo

AFON

Filipijnen

Azië

Netwerk/Platform

ASHI

Filipijnen

Azië

Microfinancieringsinstelling

BMCI

Filipijnen

Azië

Netwerk/Platform

CSE

Filipijnen

Azië

Dienstverlenende ngo

INSOL

Filipijnen

Azië

Dienstverlenende ngo

MNCCI

Filipijnen

Azië

Ledenorganisatie

PDCI

Filipijnen

Azië

Ledenorganisatie

PROCESS

Filipijnen

Azië

Dienstverlenende ngo

Unicafes-Paranà

Brazilië

Latijns-Amerika

Ledenorganisatie

Cresol Baser / Ancosol

Brazilië

Latijns-Amerika

Microfinancieringsinstelling

Unicafes-Nationaal

Brazilië

Latijns-Amerika

Ledenorganisatie

Unicafes-Bahia

Brazilië

Latijns-Amerika

Ledenorganisatie

APODIP

Guatemala

Latijns-Amerika

Ledenorganisatie

ACDIJ

Guatemala

Latijns-Amerika

Ledenorganisatie

FUNDACEN

Guatemala

Latijns-Amerika

Microfinancieringsinstelling

ADP

Guatemala

Latijns-Amerika

Dienstverlenende ngo

ADELSAR

Honduras

Latijns-Amerika

Dienstverlenende ngo

ASONOG

Honduras

Latijns-Amerika

Netwerk/Platform,

AMPRO

Honduras

Latijns-Amerika

Ledenorganisatie

PILARH

Honduras

Latijns-Amerika

Microfinancieringsinstelling

PILARH OPD

Honduras

Latijns-Amerika

Dienstverlenende ngo

CCA

El Salvador

Latijns-Amerika

Ledenorganisatie

FADEMYPE

El Salvador

Latijns-Amerika

Dienstverlenende ngo

Dienstverlenende ngo

Red Unión de Mujeres

El Salvador

Latijns-Amerika

Netwerk/Platform

CESA

Ecuador

Latijns-Amerika

Dienstverlenende ngo

Fundación MARCO

Ecuador

Latijns-Amerika

Dienstverlenende ngo

COLACH

Ecuador

Latijns-Amerika

Ledenorganisatie

CONPAPA

Ecuador

Latijns-Amerika

Ledenorganisatie

CORDTUCH

Ecuador

Latijns-Amerika

Ledenorganisatie

UCACCENTRO

Ecuador

Latijns-Amerika

Microfinancieringsinstelling

ADEA

Peru

Latijns-Amerika

Dienstverlenende ngo

23

Uitwisseling tussen CONTEXT

ervan is moeilijk te voorspellen, maar steeds

De zes Vlaamse partnerbewegingen van Trias –

verrassend en inspirerend. Het zijn de partners

KLJ, Landelijke Gilden, KVLV, Neos, markant en

zelf in Noord en Zuid die hun samenwerking

UNIZO – zijn opgebouwd rond familiale land-

vormgeven tot een vernieuwd en uniek part-

bouw

nerschap. Trias vervult hierbij een brugfunctie.

en

kleinschalig

ondernemerschap.

Historisch hebben ze zich in Vlaanderen stevig verankerd in het sociaal-cultureel, professioneel

De partnerschappen bieden de deelnemers de

en politiek weefsel. De expertise van deze part-

mogelijkheid om tot echte dialoog te komen,

ners in verband met bewegingsopbouw, speci-

om van elkaar te leren, om solidariteit te erva-

fieke dienstverlening en belangenbehartiging

ren als een verrijking. Trias werkt hierbij vanuit

wordt doelbewust ingeschakeld in de werking

het mandaat, de competenties en het persoon-

van Trias. Het is een vorm van solidariteit om

lijk engagement van betrokken (bestuurs)leden

een duurzame internationale samenwerking

en personeel van de partners in Noord en Zuid.

met gelijkaardige bewegingen in het Zuiden uit

Zij zijn tevens de beste ambassadeurs om het

te bouwen en het draagvlak hiervoor binnen de

solidariteitsgevoel aan te wakkeren bij hun ach-

bewegingen te versterken.

terban.

PARTNERSCHAPPEN

BEREIK

Trias wil wereldwijd uitwisseling en samenwer-

▲ In totaal bereikte Trias in 2009 meer dan

king stimuleren tussen boeren en onderne-

20.000 personen bij de zes bewegingen op

mers, en hun verenigingen. Deze dynamiek

lokaal, bovenlokaal en nationaal niveau;

zorgt voor een grotere betrokkenheid van

▲ Acht procent van alle lokale afdelingen

leden, bestuursleden en personeel bij het werk

maakte gebruik van ons educatief aanbod:

van Trias. Een ander effect is een verruimde kijk op ontwikkelingssamenwerking en armoede.

dit zijn er 259; ▲ Er werden 27 artikels gepubliceerd in de

Met elke partnerbeweging in Vlaanderen heeft

ledenbladen van de bewegingen;

Trias ondertussen een partnerschap opgestart.

▲ Een kerngroep van een 280-tal leden,

Meest recent is de uitwisseling tussen Neos en

bestuursleden en personeelsleden van de

Cordtuch, een Ecuadoraanse partnerorganisatie

bewegingen is actief betrokken bij Trias. Ze

van Trias.

vormt een klankbord voor de Noordwerking en levert ideeën en inhoud voor de partnerschappen tussen Noord en Zuid;

De wisselwerking tussen de organisaties in Noord en Zuid is per definitie van lange duur,

▲ Naast de diverse geledingen binnen de

met verschillende fasen en niveaus van intensi-

bewegingen heeft Trias een breder netwerk

teit. In deze trajecten staat uitwisseling van

van betrokken individuen. Het kwartaalblad

kennis en ervaringen centraal, steeds gerela-

Zuidingen valt in de bus bij 7.000 mensen.

teerd aan aspecten van bewegingsopbouw. Een partnerschap groeit en evolueert: het verloop

Oegandese boerinnen verbazen Annelies Rutten Annelies Rutten, de journaliste van Het Nieuwsblad die het ooit schopte tot Slimste Mens, trok in 2009 voor VijfTV naar Oeganda om zich onder te dompelen in landbouwprojecten van Trias. Ze raakte ter plaatse onder de indruk van de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, maar zag ook lichtpunten.

Dankzij Trias maakte Rutten in Oeganda kennis met Teo, een 41-jarige boerin die een goed draaiende boerderij op eigen kracht uit de grond heeft gestampt. Bovendien is ze bestuurslid van Mbadifa, een partnerorgani-

ook meewerken op de plantage en helpen in

satie van Trias die kleine kredieten toekent

het huishouden. Rutten raakte zodanig onder

aan boerinnen en hen ook opleidingen aan-

de indruk van het Trias-project dat ze prompt

biedt. Op die manier kunnen ze hun produc-

een artikel schreef en vervolgens een natio-

tie stap voor stap verhogen. De journaliste

nale krant opbelde om over de publicatie van

mocht bij Teo niet alleen overnachten, maar

de tekst te onderhandelen.

20 09

Noord en Zuid

Jaarverslag l Hfdst 5 KLJ en Groene Kring

Tegen de plattelandsvlucht in Tanzania De boerenbeweging Mviwamo uit het noorden van Tanzania heeft het niet onder de markt. Steeds meer jongeren keren het platteland de rug toe en zoeken hun heil in de stad. KLJ en Groene Kring zoeken mee naar een oplossing.

Springen In totaal namen 1.400 jongeren in 2009 deel aan de actie ‘wij springen mee’. De deelnemers konden hun sprong filmen en laten posten op een blog. Aan de springactie koppelde KLJ een fondsenwervingsactie ten voordele van Mviwamo.

Factbox: ▲ Vier jongeren van Mviwamo bezochten vijf lokale afdelingen; ▲ De Tanzaniaanse jongeren namen deel aan twee trainingsdagen en bezochten twee bedrijven; ▲ Tien leden van de Werkgroep Tanzania bereidden het bezoek voor; ▲ Personeels- en bestuursleden van KLJ en Groene Kring leidden het bezoek mee in goede banen; ▲ Informatie over het traject is te volgen op www.wijspringenmee.be; ▲ In de ledenbladen van KLJ en Groene Kring werd uitvoerig bericht over de Afrikaanse collega’s; ▲ Op de Trainingsdagen in Limburg speelden 25 KLJ-leiders in spe het spel ‘De Wereld aan Tafel’; In Tanzania trekken veel jongeren door een gebrek aan toekomstperspectieven naar de stad, waar ze vaak terechtkomen in

▲ Op diverse evenementen werd het traject aan voorbijgangers voorgesteld.

nog veel penibelere levensomstandigheden. Met de oprichting van een jongerenvleugel wil Mviwamo een forum creëren zodat jongeren op het platteland zelf kunnen nadenken hoe ze door samen te werken hun levensstandaard kunnen verhogen. Twee jaar geleden sloegen enerzijds Mviwamo en anderzijds KLJ en Groene Kring de handen in elkaar. Tijdens de herfstvakantie van 2009 bracht een delegatie van Mviwamo een bezoek aan Vlaanderen. De Tanzaniaanse jongeren leerden KLJ-afdelingen kennen, volgden trainingsdagen en bezochten landbouwbedrijven van Groene Kring’ers. De partners hebben afgesproken om verder informatie uit te wisselen over thema’s zoals de vorming van jeugdleiders en het bespreekbaar maken van de aidsproblematiek.

25

Uitwisseling tussen KVLV

Organisatietalent KVLV inspireert Guinese vrouwen KVLV kreeg in 2009 vier vrouwen over de vloer van de Guinese boerenfederatie FOP-BG, een partner van Trias. In elke provincie werd een programma uitgewerkt rond thema’s zoals landbouw, gezondheid en bewegingsopbouw. De hechte band van man en vrouw op onze familiale landbouwbedrijven was voor de West-Afrikaanse bezoekers een openbaring.

Organisatieopbouw Tijdens het bezoek bekrachtigden KVLV en FOP hun engagement om expertise met elkaar te blijven delen. Prioritair aandachtspunt is hygiënevoorlichting in Guinese dorpen. De inhoudelijke uitwisseling tussen KVLV en het Zuiden is overigens het werkterrein van de werkgroep Trias-KVLV, die bestaat uit 28 vrijwilligers. Zij denken mee na over de manier waarop het partnerschap gecommuniceerd wordt naar de achterban. Hiervoor krijgen ze de nodige begeleiding van Trias.

Factbox: ▲ Dertig KVLV-vrouwen brachten hun getuigenis van de inleefreis naar Guinee in 117 afdelingen; ▲ 193 KVLV-leden namen deel aan een fictieve kookwedstrijd omtrent de energiekost van voedsel; ▲ Vier voordrachten over biobrandstof lokIn 2008 trokken 30 leden van KVLV op inleefreis naar Guinee. Na hun terugkomst deelden ze hun onvergetelijke ervaringen via 117

ten 72 landbouwsters en tuiniersters van KVLV-Agra; ▲ 48 afdelingen en personeel van KVLV

getuigenissen in lokale afdelingen, die bijge-

kochten samen 3.320 zakjes rijst bij Trias;

woond werden door in totaal 6.286 KVLV-

▲ Vier artikels van Trias verschenen in het

vrouwen. De organisatie wilde van het tegenbezoek van de Guinese boerinnen een even groot succes maken.

ledenblad Vrouwen met Vaart; ▲ In het bestuursblad van KVLV verschenen zeven artikels over de werking van Trias; ▲ 62 vrouwen van KVLV zijn actief betrok-

Bij FOP zijn 23.000 mannen en 32.000 vrou-

ken bij Trias;

wen aangesloten. Omdat de boerinnen er

▲ Er werd een werkgroep opgericht bij

steeds meer behoefte aan hebben om als vrou-

KVLV die het partnerschap met FOP ver-

wen apart samen te komen, hebben ze het ini-

der vorm geeft;

tiatief genomen om zich te verenigen in een

▲ KVLV nam deel aan het seminarie over

vrouwenraad. De landelijke vrouwen in ons

vrouwelijk ondernemerschap dat Trias

land zijn voor hen een inspiratiebron, want tij-

organiseerde.

dens hun bezoek liet de delegatie uit Guinee zich erg lovend uit over het organisatietalent van KVLV. Geïnteresseerden konden alle activiteiten volgen via verslaggeving op een blog.

Noord en Zuid

20 09

Jaarverslag l Hfdst 5 Landelijke Gilden en Boerenbond

“Bijeenkomen maakt het verschil” De Landelijke Gilden trokken in 2009 hun partnerschap op gang met Repam, een boerenorganisatie in Bas-Congo. Een delegatie van één personeelslid en twee vrijwilligers maakte op voorzet van Trias voor het eerst kennis met de specifieke context van Congolese boeren en plattelandsbewoners.

Praten over zuivel In januari 2009 maakte een delegatie van de Braziliaanse Triaspartner Unicafes Parana kennis met de Boerenbond. De Braziliaanse bezoekers, allen lid van de zuivelcoöperaties van Uniccafes, ontdekten het Vlaamse zuivellandschap. Een leerrijke ervaring, want op dat moment waren ze zich volop aan het beraden over de manier waarop ze een eerste verwerking van hun melk zouden kunnen realiseren. De coöperatieve werking en mogelijke strategieën voor industrialisatie waren dan ook de meest aangesneden gespreksonderwerpen tijdens de uitwisseling.

Factbox: ▲ De Landelijke Gilden publiceerden vier artikels over het partnerschap met Repam; Onze ervaring kan voor Repam een inspiratiebron zijn om het verenigingsleven in DR Congo te versterken, getuigden de terreinverkenners van de Landelijke Gilden na hun terugkeer. Tegelijk garandeerden ze dat de leden van hun organisatie tijdens het uitwisselingstraject veel zullen opsteken over de Congolese solidariteit en vindingrijkheid. Tijdens de verdere uitwisseling zal de focus liggen op thema’s rond bewegingsopbouw, zoals lokaal leiderschap, participatie en de benadering van specifieke doelgroepen, waaronder jongeren en vrouwen.

▲ De Boerenbond belichtte in Boer&Tuinder uitgebreid de uitwisseling met Unicafes uit Brazilië; ▲ 770 leden van de Landelijke Gilden woonden een voorstelling over DR Congo bij van Gi Mateusen; ▲ De provinciale en nationale bestuursniveaus organiseerden activiteiten rond het DR Congo-project; ▲ Vier gilden schreven zich in voor een goed gestoffeerd debat over de rol van biobrandstof; ▲ Benefietwandelingen voor Trias lokten 685 deelnemers van de Landelijke Gilden.

In de loop van 2009 organiseerden veel afdelingen van de Landelijke Gilden spontane activiteiten ten voordele van Trias. Zo kenden de benefietwandelingen ‘Stap voor S.T.A.P.’ een groot succes. De koffieactie ten voordele van de Hondurese partners Ampro en Pilarh werd tot een goed einde gebracht.

27

Uitwisseling tussen markant

Award voor Filipijnse zakenvrouw In het kader van de Week van de Vrouwelijke Ondernemer reikten markant en UNIZO in 2009 voor de derde keer de Womed Award Zuid uit. Cecelia Arena Habulan werd verkozen tot rolmodel voor vrouwelijk ondernemerschap in de Filipijnen. Ze is lid van Ashi, een vrouwenbeweging die microkredieten verstrekt en partner is van Trias.

Nieuwe plannen Tijdens een afsluitende evaluatievergadering maakten markant en Ashi een agenda op voor het verdere verloop van het uitwisselingstraject. De bekendmaking van het partnerschap gebeurde uitvoerig in de diverse mediakanalen van markant.

Factbox ▲ Op de uitreiking van de Womed Award waren 557 genodigden aanwezig; ▲ Het bezoek van de Ashi-delegatie werd onder meer voorbereid door zes markant-leden; ▲ 1.150 markant-leden maakten tijdens de Impulsdagen van markant kennis met het Trias-aanbod; ▲ Het uitwisselingstraject met Ashi werd aan elf markant-regio's en 457 markantleden voorgesteld; ▲ Vijf begeleiders bezochten markant-afde-

Cecelia Arena Habulan startte destijds met

lingen om er de quiz ‘Mabuhay’ over de

het lamineren van foto’s op hout als deeltijd-

Filipijnen te brengen;

se bezigheid en runt ondertussen een zaak

▲ Veertien markant-leden brachten een

gespecialiseerd in foto- en filmreportages.

getuigenis

Haar award ontving ze uit handen van prin-

Tanzania in 2008;

over

de

inleefreis

naar

ses Mathilde. Cecelia maakte deel uit van een

▲ Met de getuigenis ‘Karibu Tanzania’

vierkoppige delegatie van Ashi die deelnam

bereikte Trias in zestien markant-afdelin-

aan

de

Week

van

de

Vrouwelijke

Ondernemer.

gen 500 leden; ▲ Tien markant-leden bereidden hun uitwisselingsreis naar de Filipijnen voor;

De Filipijnse vrouwen leerden markant toen beter kennen als organisatie. Dat gebeurde bijvoorbeeld via bedrijfsbezoeken en overnachtingen bij markant-leden. Tijdens de Week van de Vrouwelijke Ondernemer

▲ De nationale werkgroep Trias-markant kwam vijf keer samen; ▲ Vier artikels van Trias verschenen in het bestuursblad Schakel; ▲ In het ledenblad markant magazine wer-

namen ze ook deel aan een seminarie rond

den acht artikels over Trias gepubliceerd;

ditzelfde thema, samen met KVLV, markant

▲ 2009 werd afgesloten met een bezoek

en partners uit Tanzania en Guinee. De the-

van Ashi-directeur Mila Mercado aan mar-

maweek werd afgesloten met een internatio-

kant en Trias.

nale conferentie over vrouwelijk ondernemerschap.

20 09

Noord en Zuid

Jaarverslag l Hfdst 5 Neos

Doordringen in de indianencultuur De senioren van Neos legden in 2009 de basis voor een verbroedering met Cordtuch. Deze Ecuadoraanse partner van Trias promoot gemeenschapstoerisme en valoriseert daarbij de indianencultuur in de Andesregio. Een boeiende kennismaking tussen meerwaardezoekers in Noord en Zuid…

Gesponsorde wielertoeristen Ook per fiets heeft Neos vorig jaar een warm hart voor het goede doel getoond. In juli klommen personeelsleden, bestuurders en leden in het zadel voor een benefietactie. Die bracht 3.280 euro op, een bedrag dat nog werd aangedikt door de verkoop van ijsjes. Over dit initiatief en de werking van Trias berichtte Neos uitvoerig via de bestaande mediakanalen.

Factbox: Lezingen van Trias voor Neos-leden in 2009: ▲ Walter Zinzen met ‘Congo tussen hoop en wanhoop’: 21 lezingen; ▲ Peter Verlinden met ‘Het gezicht van Congo’: 7 lezingen; ▲ An Vranckx met ‘Latijns-Amerika op weg naar democratie’: 3 lezingen; ▲ Liesbet Walckiers met ‘Latijns-Amerika: een toekomst in beweging’: 12 lezingen; ▲ Gi Mateusen met ‘Macht door Pracht’: 2 lezingen; ▲ Hilde Eynikel met ‘Wat vertellen de Congolezen in OostCongo?’: 1 lezing; ▲ Dirk Barrez met ‘Globalisering en armoedebestrijding’: 5 lezingen; ▲ In de bestuurs- en ledenbladen van Neos verschenen 5 artiIn 2009 hebben de tien leden van de werkgroep Trias alles in

kels rond de werking van Trias.

gereedheid gebracht voor een studiebezoek aan Cordtuch. Het ontluikende toerisme in de provincie Chimborazo zorgt voor aanvullende inkomsten, extra werkgelegenheid en een opwaardering van de plaatselijke cultuur en natuur. De belangrijkste eyecatcher van de samenwerking tussen Neos en Trias waren echter ook in 2009 de tientallen lezingen voor lokale afdelingen. In totaal woonden 5.250 leden van Neos lezingen bij van prominente opiniemakers zoals Walter Zinzen en Peter Verlinden.

29

Noord en Zuid UNIZO

Ondernemers zonder Grenzen Met de steun van Trias wisselden de zelfstandige ondernemers van UNIZO in 2009 ervaringen uit met collega’s in Azië, Afrika en Centraal-Amerika. Bovendien richtte de ondernemersorganisatie een speciale commissie op om de samenwerking met Trias te optimaliseren.

Redga en Fademype. Zo reisden in het najaar van 2009 twee schrijnwerkers naar El Salvador om ter plaatse mee na te denken over de oprichting van een vormingsinstelling in het lokale bedrijvencentrum van Santo Tomas.

Solidariteit Honderden bestuursleden van UNIZO hebben hun engagement voor het Zuiden in 2009 op diverse evenementen laten weerklinken. De initiatieven van de werkgroepen waren talrijk, gaande van getuigenissen tijdens de ‘Creatieve Ondernemer’ over de deelname van een Trias-stand op de schrijnwerkersbeurs ProWood tot verslaggeving aan regionale bestuursraden over het bezoek van hun Guinese collega’s. Bovendien werkten verscheidene sectororga-

Een honderdtal vrijwilligers uit zeven lokale

nisaties

afdelingen van UNIZO Gent-Meetjesland

Nelectra, Belgapom en Syntra mee aan de

en

partners

zoals

Bouwunie,

bezorgden in 2009 de Guinese partnerorgani-

uitwisseling met het Zuiden. Het UNIZO-per-

saties Fpaki en Aguidep een hartelijke ont-

soneel is eveneens vindingrijk als het gaat

vangst in hun regio. Bewegingsopbouw, lob-

om de ondersteuning van Trias: sommigen

bywerk en vorming waren de thema’s die tij-

dragen hun steentje bij als tolk, de bestaan-

dens het bezoek uitgebreid ter sprake kwa-

de mediakanalen werden ter beschikking

men. Via wederzijdse nieuwsbrieven evalue-

gesteld en regionale afdelingen organiseer-

ren beide partners de projectresultaten en

den een actie met digitale kerstkaarten.

blikken ze vooruit naar de toekomst.

Factbox: Videoconferentie UNIZO Westhoek opteerde voor videoconferenties om met de Filippijnse partnerorgani-

▲ UNIZO heeft in 2009 een commissie opgericht voor de coördinatie van Triasactiviteiten;

saties Ka-Entrep en CSE kennis en kunde te

▲ 66 activiteiten bereikten in totaal 2.178

delen over ledenwerving, een uitdaging waar

leden, bestuurders en medewerkers van

zowel UNIZO als Ka-Entrep dagelijks mee

UNIZO;

geconfronteerd worden. Ter illustratie maak-

▲ UNIZO organiseerde samen met markant

ten vrijwilligers uit Noord en Zuid korte vide-

een conferentie over vrouwelijk onderne-

oclips waarin leden en bestuursleden hun

merschap.

ervaringen uit de doeken deden. De UNIZO-regio Noord-West-Vlaanderen organiseerde twee videoconferenties na de uitwisselingsreis van november 2008 in El Salvador. Op die manier smeedde de regio nieuwe plannen met de partnerorganisaties

20 09

Financieel, maatschappelijk en milieuverslag

Jaarverslag l Hfdst 6 FINANCIEEL VERSLAG

De eigen opbrengsten werden in 2009 voor 97,61 procent

Trias levert reeds enkele jaren inspanningen om op een gecon-

gerealiseerd zoals begroot. Vooral de substantiële meerwaarde

troleerde manier te groeien. Voor de periode 2006-2014 werden

via het AgriCord-netwerk valt op. In 2010 zal een tijdelijke

een financiële meerjarenplanning evenals een expliciete fond-

terugval van deze financieringsbron onvermijdelijk zijn, waar-

senwervingsstrategie opgemaakt. De keuze om te groeien is

door Trias andere middelen moet aanboren. Het gros van de res-

onder meer ingegeven door de bewuste zoektocht naar een

terende eigen opbrengsten komt van stichtingen en fondsen,

gezond evenwicht tussen een geprofessionaliseerde werking

maar de ongebonden middelen die via particulieren, bewegin-

enerzijds en anderzijds een duidelijke bijdrage aan het Zuiden,

gen, 11.11.11, bedrijven en andere bronnen komen, zijn essen-

ook op financieel vlak.

tieel voor de goede werking van de organisatie.

In 2009 bereikte Trias een omzet van 12.034.691,65 euro, een

OPBRENGSTEN 2009

stijging van meer dan zeventig procent in vergelijking met het omzetcijfer in 2007. Trias bereikt hiermee stilaan de top-10 van

Eigen opbrengsten

de Belgische ngo’s wat betreft financiële omvang. De eigen

Verkopen

8.749,88

administratieve werking van Trias, zowel op de hoofdzetel

Particulieren

126.308,40

(11%) als in de negen regiokantoren (6%), vertegenwoordigt

Bewegingen

138.844,41

zeventien procent van dit totaal, de resterende 83 procent komt

11.11.11

280.956,66

direct ten goede aan de inhoudelijke werking. Van dat deel vloeit

Agricord medefinanciering

956.999,87

80,10 procent naar het Zuiden.

Agricord projecten

555.156,29

Cordaid medefinanciering

25.000,00

Groei impliceert natuurlijk navenante inspanningen op het vlak

Cordaid projecten

16.300,00

van fondsenwerving. Trias blijft daarom inzetten op een zeer

Stichtingen en fondsen medefinanciering

611.468,44

gediversifieerde reeks van relaties met stichtingen, fondsen,

Stichtingen en fondsen projecten

81.745,96

bedrijven, andere ngo’s, provincies en gemeenten, en probeert

Bedrijven

114.658,78

tegelijkertijd de giften bij particuliere donateurs te stimuleren,

Buitenlandse bedrijven

27.837,13

zonder hiervoor grote campagnemiddelen in te zetten. In 2009

Andere inkomsten

33.270,87

bedroegen de eigen opbrengsten 2.323.094 euro, een substan-

Financiële opbrengsten

15.498,42

tiële verhoging ten opzichte van de 2.101.082 euro die opge-

Meerwaarde op de realisatie van vaste activa

805.535,85

haald werd in 2008.

Andere uitzonderlijke opbrengsten

2.173,28

Totaal eigen opbrengsten

3.800.504,24

verdeling eigen opbrengsten 1600000

Subsidies en medefinanciering 1400000 1200000 1000000

Provincies

110.250,09

Gemeenten

12.032,65

Belgische overheid DGOS

5.922.716,39

Belgische overheid BFVZ

1.146.300,39

800000

Vlaamse overheid

-31,00

600000

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

4.811,10

Europese Unie

951.352,09

Andere

86.755,70

Totaal subsidies

8.234.187,41

TOTAAL OPBRENGSTEN

12.034.691,65

400000 200000 0 id en rd en en en en en en en 11 iva op ulier ging .11. riCo orda nds rijv mst ngst act ngst rk d ko o C e f e e e t Ag r r 11 ve rtic ewe b s n en pb pb va b ei pa en er eo e o ie nd ciël lisat rlijk ing a t n a a ch de fin e re zon sti d t ar e ui a r w er nde a me

31

Financieel, maatschappelijk en milieuverslag KOSTEN 2009

Uit de cijfers blijkt overduidelijk dat de Belgische overheid, via de programmafinanciering enerzijds en het Belgisch Fonds voor

Directie

142.473,65

de Voedselzekerheid (BFVZ) anderzijds, ver-

Financiën & ICT

287.661,98

uit de grootste bron van subsidies is voor

Fondsenwerving &

Trias. Ook de Europese Unie financiert een

Externe Communicatie

247.340,37

niet onbelangrijk deel van de werking van de

HRM & Logistiek

202.146,00

organisatie, en bovendien is dit aandeel stij-

Regioadviseurs

352.888,36

gend. Uit de tabel blijkt ook dat Trias erg

Noorddienst

523.990,74

afhankelijk is van subsidies, want 75,11 pro-

Research & Development

368.179,73

cent van de middelen – zonder rekening te

Regio’s in het zuiden

9.102.152,32

Totaal kosten

11.226.833,15

houden met de meerwaarde op de realisatie van de vaste activa – is afkomstig van de diverse overheden. Trias slaagt er wel in om het medefinancieringmechanisme ten aanzien van die overheden zo goed als te maximalise-

De hoofdzetel is goed voor 18,9 procent van

ren.

alle kosten. Hierbij moet een onderscheid gemaakt worden tussen enerzijds de ondersteunende diensten (Directie, Fondsenwerving & Externe Communicatie, Financiën & ICT, HRM & Logistiek en Regioadviseurs) en anderzijds de programmagerelateerde diensten (Research & Development en Noorddienst). De eerste groep neemt 58,01 procent van alle uitgaven op de hoofdzetel voor zijn rekening, de tweede groep staat in voor de resterende 41,99 procent.

verdeling kosten 10000000 9000000 8000000 7000000 6000000 5000000 4000000 3000000 2000000 1000000 0 dir

ec

tie

& iën nc a fin

ict fw

ec

&

m

hr

&

t n st rs en ide eu ien pm Zu vis dd o r l d t e o a v he no gio de in re & o's h i c g ar re se re

log

ist

iek

20 09

Jaarverslag l Hfdst 6 BALANS 2009

MILIEUVERSLAG Trias engageert zich om de gegevensverzameling voor zijn jaarverslagen maximaal af te stemmen op de prestatie-indicatoren

Activa Immateriële vaste activa

33.268,33

van het Global Reporting Initiative (GRI). Dat reikt een betrouw-

Materiële vaste activa

14.636,80

baar en geloofwaardig kader aan voor verslaggeving over het

Financiële vaste activa

1.125,00

Vorderingen op meer dan 1 jaar

streven naar duurzaamheid van de organisatie.

3.357.456,02 4.907,03

Trias is zich bewust van haar milieu-impact. Het zogeheten

Vorderingen op ten hoogste 1 jaar

9.425.292,44

Planning, Learning Accountability Trias System (PLATS) zal blij-

Liquide middelen

4.120.250,45

ven evolueren om op termijn ook de milieubijdrage van de orga-

6.406,94

nisatie nog beter meetbaar te maken. Bovendien maakt de

16.963.343,01

logistiek verantwoordelijke van Trias er zijn missie van om zo

Vooruitbetalingen

Overlopende rekeningen Totaal activa

ecologisch mogelijk aankopen te doen. Zo worden fairtradeproducten aangekocht bij Oxfam Wereldwinkel en zijn alle schoon-

Passiva Bestemde fondsen

1.374.845,84

Overgedragen resultaat

139.474,78

Voorzieningen

418.476,69

Schulden op ten hoogste 1 jaar Overlopende rekeningen Totaal passiva

maakproducten vervangen door honderd procent biologisch afbreekbare producten.

262.059,84

De nulmeting die in 2009 voorzien werd voor het gebouw, de

14.768.485,86

mobiliteit en het papier kon wegens de verhuis van Trias van de

16.963.343,01

Handelsstraat naar de Wetstraat in Brussel niet worden uitgevoerd. Daardoor bestaan er twee verschillende afrekeningen voor elektriciteit en water, hetgeen een verkeerd beeld zou kun-

Uit de balans blijkt duidelijk het effect van de verkoop van de

nen weergeven bij een vergelijking met de cijfers voor 2008. In

kantoren in de Handelsstraat, waarbij enerzijds de materiële

2010 zal Trias de draad weer oppikken om op termijn trends te

vaste activa substantieel gedaald zijn. Anderzijds werd bij de

kunnen optekenen.

bestemde fondsen een nieuw bouwfonds voorzien met de meerwaarde van de verkoop van de kantoren, ten bedrage van

Om de berekening van zowel de milieu- als sociale indicatoren

805.535,85 euro. Gezien het huidige meerjarenprogramma met

zo accuraat mogelijk te kunnen maken, hebben we voor dit jaar-

DGOS in 2010 ten einde loopt, zijn de vorderingen op meer dan

verslag de rekenmodule van Bond Beter Leefmilieu gebruikt.

één jaar ook veel lager dan in het vorige boekjaar. Ook belang-

baarheid van de organisatie ten aanzien van risico’s en kosten

MILIEU-INDICATOREN EN1: Totale hoeveelheid gebruikte materialen naar gewicht of volume

verminderd is.

In 2009 bedroeg het gewicht van het aangekochte kopieerpapier

rijk om te onderlijnen is het feit dat de genomen voorzieningen sterk gestegen zijn in vergelijking met 2008, waardoor de kwets-

en drukwerk voor intern gebruik 416 kg, terwijl dat in 2008 honderd kg was. Door de verhuis van Trias werd een aanzienlijk volume briefhoofdpapier onbruikbaar en was de aankoop van nieuw briefhoofdpapier noodzakelijk, hetgeen het relatief hoge papierverbruik voor interne doeleinden in 2009 verklaart. Voor extern gebruik, inclusief het papier gebruikt voor uitbestede publicaties, werd 839 kg gebruikt. Dat is bijna een halvering ten opzichte van de 1.571 kg in 2008.

EN2: Percentage van de gebruikte materialen dat bestaat uit afval afkomstig van externe bronnen Al het aangekochte kopieerpapier en drukwerk voor intern gebruik wordt voor de volle honderd procent gerecycleerd. Voor extern gebruik bedroeg dat percentage vijftig procent.

33

Financieel, maatschappelijk en milieuverslag EN3 en EN4: Direct en indirect energieverbruik door primaire energiebron

EN8: Totale wateronttrekking per bron

Energieverbruik van de gebouwen:

bruikt: 332 kubieke meter, de maanden

▲ Aantal

kWh

elektriciteit

verbruikt:

waarvan

november en december niet meegerekend. Trias beschikt niet over een opslagcapaciteit

20.032,00 kWh -

Totaal aantal kubieke meter leidingwater ver-

standaard

grijze

stroom:

voor regenwater.

20.032,00 kWh -

waarvan groene stroom: 0,00 kWh

▲ CO2-uitstoot van het elektriciteitsverbruik:

EN 17: Andere relevante indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht ▲ CO2-uitstoot als gevolg van het woon-

15.103,33 kg CO2 ▲ Elektriciteitsverbruik

in

Megajoule:

werkverkeer: 22.944,44 kg CO2 ▲ CO2-uitstoot als gevolg van het papierver-

72.115,20 MJ

bruik: 9.400,52 kg CO2 ▲ Totale CO2-uitstoot als gevolg van het

Dienstverkeer: ▲ Aantal kilometer dienstverkeer afgelegd met de bedrijfswagen: 3.583,3 km. De

indirecte energieverbruik: 32.344,95 kg CO2

bedrijfswagen wordt één dag op de drie

met het openbaar vervoer: 231.125 km.

EN 18: Initiatieven ter verlaging van de broeikasgasemissie en gerealiseerde verlagingen

Hiermee bedoelen we het dienstverkeer met

Om de uitstoot te beperken, maakt Trias

de metro, MIVB en treinabonnementen.

gebruik van de dienst ‘Cambio autodelen’.

▲ Aantal kilometer dienstverkeer afgelegd

Personeelsleden die vaak de baan op gaan,

met de fiets: 3.368 km. Naar aanleiding

zoals de Noorddienst en de dienst Fondsen-

van de verhuis kregen medewerkers een

werving & Externe Communicatie, maken hier

Villo!-abonnement aangeboden.

het vaakst gebruik van en hoeven hun eigen

gebruikt. ▲ Aantal kilometer dienstverkeer afgelegd

▲ Aantal retourvluchten binnen Europa: 6

wagen dus enkel te gebruiken wanneer dat

▲ Aantal retourvluchten buiten Europa: 99

echt nodig is. Ook de Villo!-abonnementen, waarmee fietsen kunnen gehuurd worden voor

Totalen:

verplaatsingen in Brussel, zorgen voor een

▲ Totale CO2-uitstoot als gevolg van het

daling van de emissies.

energieverbruik

van

de

gebouwen:

15.103,33 kg CO2 ▲ Totaal energieverbruik van de gebouwen: 72.115,20 MJ ▲ Totale CO2-uitstoot als gevolg van het dienstverkeer: 12.663 832,74 kg CO2 ▲ Totaal energieverbruik als gevolg van het dienstverkeer: 156.209.360,84 MJ ▲ Totale CO2-uitstoot als gevolg van het directe energieverbruik: 12.678.936,06 kg CO2 ▲ Totale uitstoot in Megajoule als gevolg van het

directe

energieverbruik:

156.281.476,04 MJ

EN5: Energie die bespaard werd door besparingen en efficiëntieverbeteringen Totale besparing op het direct energieverbruik in vergelijking met 2008: 0 kg CO2.

20 09

Jaarverslag l Hfdst 6 SOCIALE INDICATOREN

De bijsturingen hadden onder andere te maken met een nieuwe

Sinds 2008 onderschrijft Trias een geharmoniseerd, transparant

methode om het salarisgedeelte dat in het Zuiden wordt besteed

en geïntegreerd HRM-beleid, gebaseerd op de waarden van de

aan te passen aan de levensduurte, een nieuwe benadering voor

organisatie en binnen de omschrijving van de missie en doelstel-

de berekening van de huisvestingstoelage, de invoering van een

lingen in de Trias-strategie.

hospitalisatieverzekering voor de expats en een nieuwe benadering voor de betaling van schoolkosten. In de loop van 2010 zul-

Het HRM-team bestond in 2009 uit drie medewerkers (2,5 VTE).

len deze wijzigingen geïmplementeerd worden in het HRM-beleid.

Eén persoon is verantwoordelijk voor de werknemers overzee en de andere is verantwoordelijk voor de werknemers op het hoofd-

De aanpassing van het arbeidsreglement dat van kracht is in het

kantoor te Brussel. De operationele leiding wordt waargenomen

hoofdkantoor werd opgestart in 2008. Door de verhuis naar de

door het diensthoofd.

Wetstraat werd dit project tijdelijk stopgezet. Na het uithangen van een voorstel ter inzage in december 2009 werden de opmer-

In augustus 2009 werd de directie versterkt met een deeltijdse

kingen verwerkt en wordt de aanpassing van het arbeidsregle-

kracht die het overzees HRM-beleid moest optimaliseren.

ment verder afgerond in 2010.

Hiervoor werd een werkgroep opgericht, onder leiding van de HRM-directie met leden uit verschillende disciplines die op een participatieve wijze het overzees HRM-beleid hebben doorgelicht en geoptimaliseerd.

Organigram Trias Algemene Vergadering Raad van Bestuur Algemeen directeur

Financiën & ICT Diensthoofd en 3 medewerkers

Noord Diensthoofd en 6 medewerkers

Zuid

Research & Development

Personeel & Onthaal

Fondsenwerving & Communicatie

RA RA RA

Diensthoofd en 3 medewerkers

Diensthoofd en 4 medewerkers

3 medewerkers

RC

RC

RC

RC

RC

RC

RC

RC

RC

35

Financieel, maatschappelijk en milieuverslag LA 1: Totaal personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio Tijdens het huidige en vorige rapporteringjaar

gemiddeld aantal werknemers

voltijds

deeltijds

totaal (VTE)

23

2

23,67

totaal vorig jaar (VTE)

183.540

12.768

196.308

/

voltijds

deeltijds

totaal (VTE)

23

3

24,67

23,74

aantal daadwerkelijk gepresteerde uren

Op de afsluitingsdatum van het rapporteringjaar

aantal werknemers ingeschreven in het personeelsregister

volgens de aard van de arbeidsovereenkomst: overeenkomst voor onbepaalde tijd

23

2

24,17

overeenkomst voor bepaalde tijd

0

1

0

omschreven werk

0

0

0

vervangingsovereenkomst

0

0

0

leidinggevenden

8

1

8,5

bedienden

15

2

16,17

arbeiders

0

0

0

0

0

0

overeenkomst voor duidelijk

volgens de beroepscategorie:

aantal werknemers niet ingeschreven in het personeelsregister

LA2: Totaal aantal en snelheid van personeelsverloop per leeftijdsgroep en geslacht Verloop van het aantal VTE gedurende het rapporteringjaar volgens geslacht vertrokken

ingeschreven

mannen

1

2

vrouwen

4

4

<30 j

2

4

30–50 j

3

1

>50 j

0

1

volgens leeftijdsgroep

Het personeelsverloop daalde van 40 procent in 2008 naar 20 procent in 2009. De instroom van nieuw personeel bedroeg hierdoor in 2009 slechts 24 procent, tegenover 46 procent in 2008. Trias is nog altijd een erg jonge organisatie, maar bovenstaande cijfers wijzen op een duidelijke stabilisering.

20 09

Jaarverslag l Hfdst 6 LA4: Percentage medewerkers dat onder een collectieve arbeidsovereenkomst valt Het percentage werknemers gebonden door paritair comité 329.01 bedraagt honderd procent.

LA10: Gemiddeld aantal uren training en vorming per persoon

LA13: Samenstelling van bestuurslichamen en onderverdeling van medewerkers per categorie, naar geslacht, leeftijdsgroep, het behoren tot een bepaalde maatschappelijke minderheid en andere indicatoren van diversiteit Algemene Vergadering

kaderleden: 11 uren bedienden:

23 uren

arbeiders:

0 uren

In 2009 heeft Trias de aanzet gegeven voor een Vorming,

onderverdeling naar geslacht mannen

64 (68,09%)

vrouwen

30 (31,91%)

onderverdeling naar leeftijdsgroep

Training en Opleidingsbeleid (VTO). Zo werd de zogenaamde

<30 j

‘performance appraisal’ uitgebreid uitgelegd en geïmplemen-

30–50 j

28 (29,79%)

teerd in de organisatie. Minstens één keer per jaar krijgen de

>50 j

66 (70,21%)

werknemers de gelegenheid een functiegesprek te hebben met hun diensthoofd.

0 (0%)

onderverdeling naar afkomst afkomstig uit EU

94 (100%)

niet afkomstig uit EU

0 (0%)

In dit gesprek wordt nagegaan of de doelstellingen werden behaald of niet, en of bepaalde vaardigheden en competenties moeten worden bijgeschaafd. De werknemer neemt de conclu-

Raad van Bestuur

sies op in het functieverslag. Dit verslag wordt na goedkeuring van het diensthoofd door beide partijen ondertekend, waarna het naar de HRM/Log-dienst verstuurd wordt. Via het verslag van het functiegesprek wordt de functiekaart bij-

onderverdeling naar geslacht mannen

8 (53,33%)

vrouwen

7 (46,67%)

onderverdeling naar leeftijdsgroep

gewerkt voor het nieuwe jaar. Op die manier wordt de noodza-

<30 j

kelijke bijscholing in kaart gebracht en kan de personeelsdienst

30–50 j

7 (46,67%)

de zoektocht naar geschikte vormingssessies aanvatten. Ook

>50 j

8 (53,33%)

het leren tussen collega’s blijft Trias stimuleren via ‘boeiende

0 (0%)

onderverdeling naar afkomst

boterhammen’. Tijdens deze Learn@Lunch-sessies brengt een

afkomstig uit EU

15 (100%)

collega een verhaal uit haar of zijn praktijk.

niet afkomstig uit EU

0 (0%)

Werknemers onderverdeling naar geslacht mannen

11 (42%)

vrouwen

15 (58%)

onderverdeling naar leeftijdsgroep <30 j

9 (34%)

30–50 j

13 (50%)

>50 j

4 (16%)

onderverdeling naar afkomst afkomstig uit EU

25 (96%)

niet afkomstig uit EU

1 (4%)

37

Financieel, maatschappelijk en milieuverslag Mannen en vrouwen nen en vrouwen. De organisatie houdt zich

LA14: Verhouding tussen basissalarissen van mannen en vrouwen per medewerkerscategorie

aan cao 25 ter (9/7/2008). Deze cao is opge-

Bruto startersloon van de verschillende loon-

nomen als bijlage in het arbeidsreglement

schalen binnen één beroepscategorie

Trias maakt geen onderscheid tussen man-

van Trias, waar alle werknemers van het hoofdkantoor rekening mee moeten houden.

Bedienden

Ouderen en jongeren

loonschaal

Het HRM-beleid bevat een expliciet 45-plus-

bruto starterloon in euro mannen

vrouwen

sersbeleid. Zo stimuleert Trias thuiswerk

categorie 1

1.804,05

1.804,05

onder de 45-plussers als een manier om de

categorie 2

1.984,46

1.984,46

werkdruk te verminderen. De organisatie

categorie 3

2.222,59

2.222,59

wenst uitdrukkelijk de kennis en ervaring van

categorie 4

2.555,98

2.555,98

de oudere medewerkers te behouden en

categorie 5

2.939,38

2.939,38

zichtbaar te maken, zodat de jongere mede-

categorie 6

3.527,26

3.527,26

werkers hiervan kunnen leren. Meer bepaald wil de organisatie:

De lonen zijn bij Trias transparant en gender-

▲ de werkdruk van de tijdsgebonden eisen

neutraal. De HRM-beleidstekst die elk perso-

in de complexe internationale context

neelslid ontvangt bij zijn of haar aanwerving

aanpassen aan het takenpakket en uur-

vermeldt de looncategorieën, de aanvangslo-

rooster van de oudere werknemer;

nen en het progressiemechanisme. De

▲ de zinvolle inzetbaarheid van de oudere medewerker verhogen.

secundaire arbeidsvoorwaarden zijn identiek voor elke werknemerscategorie op het hoofdkantoor. Ze zijn competitief op de arbeids-

Binnen en buiten Europa

markt en omvatten onder andere een

In 2009 werkten twee stagiaires op het

groepsverzekering, hospitalisatieverzekering

hoofdkantoor in Brussel enkele weken mee in

en maaltijdcheques.

de dienst R&D. Eén van hen was afkomstig uit Zuid-Europa, de andere uit Latijns-

In 2009 werd ook gewerkt aan een analyse

Amerika.

van het sociaal secretariaat. Na de bespreking van de bevindingen op de Raad van Bestuur besliste Trias om per 1 januari 2010 over te stappen naar een nieuw sociaal secretariaat dat beter aansluit bij de noden en specificiteit van Trias. Naar aanleiding van de Wet Verwilghen II om met ingang van 1 juli 2009 de hospitalisatieverzekering te koppelen aan een beroepsgebonden ziekteverzekering, voerden de HRMmedewerkers een marktonderzoek uit om medewerkers op het hoofdkantoor te laten aansluiten bij een nieuwe hospitalisatieverzekering conform de wettelijke vereisten.

20 09

Tot slot

Jaarverslag l Hfdst 7 Dit tweede jaarverslag volgens GRI biedt Trias de mogelijkheid om de verschillende diensten binnen Trias op dezelfde lijn te krijgen rond het principe van duurzaamheidsverslaggeving. Dit moet in de komende jaren zorgen voor nog meer objectieve gegevens en transparantie. Om de kwaliteit van de verslaggeving te verbeteren, kiest Trias er dit jaar voor om meer duiding te geven over de invulling van de sociale indicatoren. Het HRM-beleid wordt dan ook uitgebreid besproken. Daarnaast wordt milieu-indicator EN5 toegevoegd aan de lijst. Verder gaat in dit verslag ook meer aandacht naar communicatie, omdat Trias graag verduidelijkt naar welk publiek het communiceert en welke beleidsvisie op dit vlak gehanteerd wordt.

3.7

Het Global Reporting Initiative

4.3 4.4 4.8

Global Reporting Initiative of kortweg GRI ontstond een 10-tal jaar geleden als netwerk van ngo’s, bedrijven en overheden. Het opzet was om in de eerste plaats bedrijven aan te zetten om te rapporteren over hun volledige maatschappelijke impact, en dus niet alleen informatie te verschaffen over hun financiële resultaten maar ook over hun milieu-impact en hun sociale impact. Daarnaast wou GRI ook richtlijnen aanreiken om op die drie vlakken een beleid uit te stippelen. Daarvoor werkte GRI een raamwerk voor verslaggeving uit. Dat bevat ten eerste een aantal sleutelprincipes voor goede rapportering en ten tweede geeft het een aantal elementen aan waarover het rapport informatie moet verschaffen. Hieronder vindt u een overzicht van de GRI-elementen in dit verslag en op welke pagina ze terug te vinden zijn:

3.8 3.10 3.11 3.12 4. 4.1 4.2

4.12 4.13 4.14 4.15 4.16

Specifieke beperkingen reikwijdte van het verslag Verslaggeving over samenwerkingsverbanden Herformuleringen van eerder verstrekte informatie Significante veranderingen qua reikwijdte, afbakening, methoden GRI- inhoudstafel Bestuur, Verplichtingen en betrokkenheid De bestuursstructuur van de organisatie Heeft de voorzitter een leidinggevende functie? Het aantal onafhankelijke bestuurders Inspraak mogelijkheden stakeholders Interne verklaring code van belang voor MVO Externe handvesten die de organisatie onderschrijft Lidmaatschap van verenigingen Lijst van groepen belanghebbenden die werden betrokken Basis voor inventarisatie en selectie van belanghebbenden Benadering van het betrekken van belanghebbenden

Prestatie-indicatoren Economische prestatie-indicatoren EC1 Directe economische waarden EC4 Significante steun van de overheid EC6 Beleid lokale leveranciers 1. 1.1 1.2 2. 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

Strategie en analyse Verklaring duurzaamheid Beschrijving implicaties in de toekomst Organisatieprofiel Naam van de organisatie Voornaamste producten en/of diensten Operationele structuur van de organisatie Locatie van het hoofdkantoor, colofon Het aantal landen waar de organisatie actief is 2.6 Eigendomsstructuur en de rechtsvorm 2.7 Afzetmarkten 2.8 Omvang van de organisatie 2.9 Veranderingen tijdens de verslagperiode 2.10 Onderscheidingen tijdens verslagperiode 3. Verslagparameters 3.1 Verslagperiode 3.2 Datum van het meest recente verslag 3.3 Periodiciteit 3.4 Contactpunt voor vragen over het verslag 3.5 Proces ivm het bepalen van de inhoud van het verslag 3.6 Afbakening van het verslag

p3 p3 Trias vzw p12, p 24 p 35 p2 p 5, p 19 p7 p 5, p 12, p 24 p5 p6 geen p6 p6 p6 p2 p6 p6

Milieuprestatie-indicatoren EN1 Gebruikte materialen EN2 Hergebruikte materialen EN3 Direct energieverbruik door primaire energiebron EN4 Indirect energieverbruik door primaire bron EN8 Totale waterontrekking per bron EN17 Andere relevante indirecte emissie van broeikasgassen EN18 Verlaging van de emissie van broeikasgassen Sociale aspecten LA1 Totale personeelsbestand LA2 Personeelsverloop LA4 Collectieve arbeidsovereenkomst LA10 Vorming en opleiding LA13 Samenstelling van bestuurslichamen LA14 Verhouding salarissen van mannen en vrouwen

p6 p 19, p 24 geen geen p 39 p8 neen 100% p 11 geen p8 p8 p 9, p 10 p9 p11

p 31 p 31 p 10

p 33 p 33 p 34 p 34 p 34 p34 p34

p 36 p 36 p 37 p 37 p 37

39

p 38

Trias vzw l Wetstraat 89 l 1040 Brussel l 02/513 75 34 l www.triasngo.be

Steun ons op rekeningnummer 736-3333333-89