Inhoudsopgave
Inhoudsopgave
1 Inleiding 1 2 Doelstelling 2 2.1 Relevante wetgeving 2 3 De Toezichtonderzoeken 4 3.1 Controle modaliteiten 4 3.2 Toezicht op naleving van het Besluit 4 3.3 Werkwijze 4 3.4 Bevindingen 6 3.5 Repressief optreden bij geconstateerde overtredingen 6 4 Resultaten en Conclusies 7 5 Aanbevelingen 8
5 juni 2003
Rapportage Etikettering Auto's
1
1 Inleiding
1 Inleiding In opdracht van de ministeries van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) en Verkeer en Waterstaat (V&W) zijn door de FIOD-ECD over de periode april 2002 tot en met december 2002 controles uitgevoerd naar de naleving van het Besluit etikettering energiegebruik personenauto’s. Deze rapportage geeft een overzicht van de controlewerkzaamheden bij personenauto’s voor de vaststelling van de aanwezigheid én juistheid van de etikettering, de brandstofverbruikgidsen, de posters en/of displays door de hiertoe bevoegde ambtenaren van de FIOD-ECD in 2002.
5 juni 2003
Rapportage Etikettering Auto's
1
2
2 Doelstelling
2 Doelstelling De doelstelling van de onderzoekswerkzaamheden is het bevorderen van de naleving van het Besluit etikettering energiegebruik personenauto’s (hierna het Besluit). De controlewerkzaamheden zijn gericht op het vaststellen van de aanwezigheid en de juistheid van de gegevens met betrekking tot het brandstofverbruik en de CO 2-uitstoot op de verplichte onderdelen. 2.1 Relevante wetgeving Van belang voor de handhaving van dit aandachtsgebied is de volgende wet- en regelgeving: -
-
Wet energiebesparing toestellen (hierna WET); Besluit houdende aanwijzing toezichthoudende ambtenaren WET; Richtlijn nr. 1999/94/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 13 december 1999 betreffende de beschikbaarheid van consumenteninformatie over het brandstofverbruik en de CO 2-uitstoot bij het op de markt brengen van nieuwe personenauto’s (PBEG 2000, L12); Besluit etikettering energiegebruik personenauto’s (hierna het Besluit)
De Europese richtlijn geeft aan dat elke lidstaat ervoor zorg dient te dragen dat een etiketteringsmaatregel voor het brandstofverbuik en de CO 2- uitstoot wordt ingevoerd. Deze maatregel bestaat uit de volgende onderdelen: -
-
een etiket met het brandstofverbruik en de CO2 -uitstoot op of in de nabijheid van elke nieuwe personenauto in de showroom; een brandstofverbruikgids, op aanvraag van de consument kosteloos verkrijgbaar in de showroom; een poster, dan wel display in de showroom met het brandstofverbruik en de CO 2-uitstoot van alle nieuwe modellen die door een merk worden aangeboden; het in reclamemateriaal opnemen van het brandstofverbruik en de CO2 -uitstoot van de modellen waarop het betrekking heeft.
Naast bovenstaande maatregel is in het Besluit vastgesteld, dat in aanvulling op de minimale vereisten van de EU op het Nederlandse etiket naast het brandstofverbruik ook de relatieve zuinigheid van een personenaut o ten opzichte van vergelijkbare personenauto’s moet worden vermeld. Deze wordt aangegeven door middel van 7 categorieën A t/m G en met een kleur van groen via geel naar rood. Het Besluit is van toepassing op ‘verkooppunten van nieuwe personenauto’s’. Volgens de definitie van de EU-richtlijn is een verkooppunt een ‘plaats, zoals een toonzaal of een terrein buiten waar nieuwe auto’s zijn uitgestald of aan potentiële klanten voor de verkoop of lease worden aangeboden. Beurzen waar nieuwe personenauto’s aan het publiek worden gepresenteerd vallen ook onder deze definitie’. Dit betekent dat het Besluit van toepassing is op de volgende verkooppunten:
Rapportage Etikettering Auto's
2 Doelstelling
1. 2. 3. 4.
officiële merkdealers; universele autobedrijven, die nieuwe personenauto’s ter verkoop aanbieden; autobedrijven, die ‘grijs geïmporteerde’ nieuwe personenauto’s ter verkoop aanbieden; autotentoonstellingen, waar nieuwe personenauto’s aan het publiek worden getoond.
Overtreding van de voorschriften, gesteld bij of krachtens de WET is strafbaar gesteld in het Wet op de economische delicten. De FIOD-ECD is belast met het toezicht op de naleving en de handhaving van onderhavige voorschriften. In de EU-richtlijn zijn geen voorschriften gegeven voor de rolverdeling tussen betrokken partijen, met name leveranciers, de dealer en de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW). Hier wordt in een Algemene Maatregel van Bestuur nader op ingegaan.
5 juni 2003
Rapportage Etikettering Auto's
3
4
3 De Toezichtonderzoeken
3 De Toezichtonderzoeken
3.1 Controle modaliteiten De werkzaamheden in deze onderzoeksperiode bestonden uit: - preventieve voorlichting; - uitgebreid toezicht op de naleving van het Besluit; - repressief optreden bij geconstateerde overtredingen. 3.2 Toezicht op naleving van het Besluit Bestaat uit controle op: -
-
-
-
-
de aanwezigheid van een etiket met daarop vermeld het brandstofverbruik en de CO 2-uitstoot op of in de nabijheid van elke nieuwe personenauto in de verkoopruimte; de beschikbaarheid van een brandstofverbruikgids op aanvraag van de consument, kosteloos verkrijgbaar in de showroom; de aanwezigheid van een poster, dan wel display in de showroom met het brandstofverbruik en de CO2 -uitstoot van alle nieuwe modellen die door een merk worden aangeboden; de aanwezigheid van vermelding van het brandstofverbruik en de CO2 -uitstoot en de energie-efficiëntieklasse van de modellen in het betreffende reclamemateriaal; de juistheid van de informatie op het energie-etiket over het brandstofverbruik, hierbij wordt de CO 2-uitstoot en de energieefficiëntieklasse gecontroleerd; door middel van een steekproef bij 125 autobedrijven vaststellen of de op de voertuigen aanwezige energie-etiketten daadwerkelijk bij deze voertuigen horen. Deze informatie wordt vermeld op het certificaat van oorsprong, welke kan worden achterhaald door het Voertuigen Identificatie Nummer, de zogeheten VIN-code, te controleren.
3.3 Werkwijze Toezicht aanwezigheid etiketten Zoals eerder aangegeven wordt bij de verkooppunten van nieuwe personenauto’s een onderscheid gemaakt tussen officiële dealers, universele autobedrijven, importeurs en autotentoonstellingen. Momenteel zijn in Nederland ongeveer 3000 officiële merkdealers lid van de Nederlandse Dealer Associatie (NDA). Ongeveer 1000 universele autobedrijven, die aangesloten zijn bij de Auto Bedrijven Associatie (ABA) verkopen nieuwe personenauto’s. De NDA en de ABA zijn afdelingen van de BOVAG. Het aantal autobedrijven dat ‘grijs geïmporteerde’ nieuwe personenauto’s voor de verkoop aanbiedt, bedraagt circa 40. De grootste autotentoonstelling van Nederland is de, tweejaarlijks terugkerende, Personenauto RAI. Daarnaast zijn er ook minder grote regionale autotentoonstellingen waar nieuwe personenauto’s aan het publiek worden gepresenteerd.
Rapportage Etikettering Auto's
3 De Toezichtonderzoeken
5
Er zijn in deze onderzoeksperiode in totaal 802 onderzoeken verricht bij verkooppunten, waarbij alle ten verkoop aangeboden personenauto’s op aanwezigheid én juistheid van de verplichte onderdelen zijn gecontroleerd.
Selectie te bezoeken ondernemingen Er is met betrekking tot de dealers en universele autobedrijven een selectie gemaakt over alle postcodegebieden van Nederland, zodat een goede spreiding van de controles over het land is gerealiseerd. In 2002 zijn geen importeurs gecontroleerd. (Deze groep is in 2001 gecontroleerd en zal in 2003 wederom op de RAI worden bezocht). Wijze van controleren In de onderzoeksperiode zijn 702 autobedrijven mét vooraankondiging bezocht en gecontroleerd. Selectie van de bezochte autobedrijven heeft plaatsgevonden aan de hand van adressenlijsten die beschikbaar zijn bij de Kamers van Koophandel. In 2002 zijn 100 autobedrijven bezocht en gecontroleerd zonder dat deze vooraf in kennis werden gesteld van de te houden controle. Ter verificatie van de juistheid van het etiket zijn bij 125 van de bezochte adressen steekproefsgewijs 500 personenauto’s gecontroleerd op de juistheid van de gegevens zoals vermeld op het etiket in combinatie met de gegevens zoals vermeld op de VIN-code. Deze controle heeft plaatsgevonden door middel van vergelijking van de informatie op het etiket met de gegevens die door de RDW aan de FIOD-ECD zijn verstrekt. Maandelijks wordt hiertoe door de RDW een databestand aangeleverd. Alle automerken met onderliggende modellen/types zijn daarin opgenomen. Voor elke model zijn de volgende gegevens vermeld: - Merk, model en uitvoering; - Versnellingsbak; - Verbruik in liter per 100 km; - Verbruik in km per liter; - CO 2-uitstoot; - De zuinigheidscategorie; -Benzine of diesel. Aan de hand van de in de personenauto’s aangebrachte VIN-code werd de energieclassificatie geverifieerd met het RDW-databestand. Bij de overige controles is gebruik gemaakt van de gegevens die staan vermeld in de Brandstofverbruikgids. Dit is een uitgave van het ‘RDW Centrum voor Voertuigtechniek en Informatie’. Hierin wordt een overzicht gegeven van alle nieuwe modellen personenauto’s die op de Nederlandse markt worden geïntroduceerd en die bij de RDW zijn geregistreerd. Alle automerken zijn daarin opgenomen. Voor elk model zijn de bovengenoemde gegevens vermeld.
5 juni 2003
Rapportage Etikettering Auto's
6
3 De Toezichtonderzoeken
3.4 Bevindingen a) Bij vijf ondernemingen is geconstateerd dat geen etiket met het brandstofverbruik en de CO 2-uitstoot op of in de nabijheid van elke nieuwe personenauto in de verkoopruimte aanwezig was. b) Bij twee ondernemingen is vastgesteld dat geen poster, of display, met het brandstofverbruik en de CO2 -uitstoot van alle nieuwe modellen die door een merk worden aangeboden, in de showroom aanwezig was. c) In twee gevallen was sprake van een combinatie van het onder A en B genoemde. d) Voorts is bij een aantal ondernemingen geconstateerd dat bij het ontbreken van het etiket een aanduiding ‘Verkocht’ is aangetroffen terwijl de auto niet was verkocht. e) Tevens zijn brieven aangetroffen, afkomstig van het RDC Datacentrum (leverancier van de etiketten) waarin werd aangegeven dat het op het moment van aanvraag niet mogelijk was het gevraagde etiket te verstrekken. f) Bij de start van de controles door de FIOD-ECD is geconstateerd dat universele autobedrijven moeilijkheden ondervonden bij het verkrijgen van de benodigde etiketten. Later in de controlefase bleek dit probleem te zijn opgelost. g) Bij de controle op de juistheid van de gegevens op het energie-etiket in combinatie met de op het betreffende voertuig aanwezige VIN-code zijn geen afwijkingen gevonden. 3.5 Repressief optreden bij geconstateerde overtredingen In 2002 is zoals eerder aangegeven mét vooraankondiging gecontroleerd. Er is een tolerantiegrens van 10% aangehouden. Dit betekent, dat wanneer bij meer dan 10% van het aantal aanwezige personenauto’s op een verkooppunt een overtreding werd geconstateerd, de onderneming eerst een waarschuwing kreeg. Hierbij is aan de onderneming kenbaar gemaakt, dat indien bij een hercontrole zou blijken dat er nog steeds of weer sprake zou zijn van een overtreding, er een proces-verbaal zou worden opgemaakt. Dit beleid is afgestemd met het Openbaar Ministerie. De onderneming is zowel mondeling als schriftelijk in kennis gesteld van de overtreding en de omvang daarvan. Binnen twee maanden na het eerste bezoek is aan de onderneming een hercontrole in het vooruitzicht gesteld. De bij de hercontrole opgemaakte processen-verbaal zijn aangeboden aan het Openbaar Ministerie voor verdere strafrechtelijke afhandeling.
Rapportage Etikettering Auto's
7
4 Resultaten en Conclusies
4 Resultaten en Conclusies De cijfers van deze onderzoeksperiode (kalenderjaar 2002) Bij de 100 autobedrijven waar zonder vooraankondiging is gecontroleerd, voldeed in eerste instantie 90% aan de wettelijke voorschriften met betrekking tot etikettering. Bij hercontrole voldeden alle 100 autobedrijven aan de wettelijke verplichtingen. Het resultaat bij de overige autobedrijven was dat in 98,8% van de gevallen sprake was van naleving van de regelgeving. Aantal onderzoeken Aantal overtredingen gevolgd door hercontroles Processen-verbaal
802 104 9
Uit het onderzoek blijkt, dat de etiketteringsmaatregel in Nederland zeer goed vorm heeft gekregen. Deze conclusie is gebaseerd op het feit dat de nalevingsgraad, zoals hierboven is weergegeven, zeer hoog is.
5 juni 2003
Rapportage Etikettering Auto's
8
5 Aanbevelingen
5 Aanbevelingen Om ook in de toekomst een dergelijke goede handhaving te waarborgen, is het van belang de handhaving steeds volwaardig te benaderen. Daarom acht de FIOD-ECD het noodzakelijk dat ook in 2003 een representatief aantal onderzoeken op dit product worden uitgevoerd. De 100 onderzoeken waarbij vooraf geen aankondiging is gedaan, geven aanleiding om in 2003 zonder vooraankondiging te gaan controleren. Dit biedt de opdrachtgevers de mogelijkheid een goed beeld van resultaten te krijgen door deze met elkaar te vergelijken. Tot slot is het aan te bevelen in het volgende seizoen ook een aantal van 50 VIN-code onderzoeken te doen. Dit is de enige manier waarop de juistheid van het etiket bij de betreffende specifieke personenauto kan worden vastgesteld.
Rapportage Etikettering Auto's