Inhoud. Voorwoord 5. Missie, ambitie en kompas 6. Wat vooraf ging 9. Vijf speerpunten in het beleid 12 voor 2014 tot en met 2017

Ondernemingsplan 2014 tot en met 2017

Inhoud

Voorwoord 5 Missie, ambitie en kompas 6 Wat vooraf ging 9  ijf speerpunten in het beleid V voor 2014 tot en met 2017

Inspireren 1. Het culturele programma 2. Zakelijke evenementen



Verbinden 3. De klant centraal 4. Bondgenoten voor draagvlak en ondersteuning 5. Samenwerking binnen en buiten de stad



12

 e cultureel ondernemer 23 D Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem Feiten en cijfers 2014 tot en met 2017 31 Nawoord 35 Bijlagen A. Raad van Toezicht en Raad van Bestuur B. Organogram C. SWOT analyse D. Netwerken en partners van Stadsschouwburg & Philharmonie E. Sponsors en donateurs F. Samenvatting

2

3

Voorwoord

Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem, kloppend hart van de stad Haarlem is een prachtige stad. Een wereldplek met de kernwaarden oorspronkelijkheid, kwaliteit en menselijke maat, zoals het stadskompas van de gemeente trots aangeeft. Het is een eer om in die stad leiding te mogen geven aan twee prachtig gerenoveerde podia: de Stadsschouwburg en de Philharmonie. In dit ondernemingsplan laten we zien waar de Stichting Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem voor staat en hoe wij denken deze onderneming samen met ons team de komende jaren neer te zetten als een moderne, duurzame culturele instelling die in belangrijke mate bijdraagt aan de creatieve en dynamische uitstraling van Haarlem. De wereld om ons heen verandert snel en dat vraagt ook van ons aanpassingen en actie. Na een tijd van veel-meer-meest, groot-groter-grootst en een oververhitte economie wordt het nu tijd voor terug naar de basis, inhoud voorop, kleinschaligheid en menselijk contact. Waar kun je een dergelijke ontwikkeling beter gestalte geven dan in Haarlem? Culturele instellingen spelen daarbij een essentiële rol. Inspiratie en verbinding, persoonlijk contact met het publiek zijn de kernwoorden in het theater van deze tijd. De intieme Haarlemse Stadsschouwburg, één van de mooiste klassieke theaterzalen van Nederland, en de kleine kamer-

4

muziekzaal in de Philharmonie, met misschien wel de beste akoestiek van Europa, zijn plekken bij uitstek om aan het nieuwe tijdsgewricht inhoud te geven. Daarnaast geven de nieuwe multifunctionele mogelijkheden van de Grote Zaal in de Philharmonie ons de armslag die nodig is om met vele activiteiten bij te dragen aan de economische bedrijvigheid in de stad. In de afgelopen jaren heeft ons team weten te anticiperen op veranderende tijden en zich bewezen als een slagvaardige organisatie. In dit plan leest u hoe wij vanuit dat vertrekpunt de toekomst van onze prachtige podia voor ons zien. Wij gaan ervoor!

Haarlem, maart 2014 Namens Raad van Toezicht en medewerkers van de Stichting Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem Jaap Lampe, algemeen directeur Maria Hansen, zakelijk directeur

5

Missie, ambitie en kompas

Missie

Waar staan we voor? Wie zijn we en wat doen we? Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem, kloppend hart van de stad De Stadsschouwburg en de Philharmonie zijn de twee grootste culturele podia van de stad Haarlem. Wij presenteren een hoogwaardig Nederlands aanbod aan theater en muziek voor een breed publiek uit Haarlem en omstreken. Onze theaters bieden een gastvrij podium voor creatieve initiatieven van binnen en buiten de stad. Wij zijn daarmee belangrijke ontmoetingsplekken in de stad, waar het publiek gastvrij wordt ontvangen en het zich door ons laat inspireren, uitdagen en vermaken. Daarnaast verwelkomen wij zakelijke evenementen op topniveau en dragen daarmee niet alleen bij aan de eigen gezonde exploitatie, maar ook aan de economische bedrijvigheid en levendigheid van Haarlem.

Ambitie

Waar gaan wij voor? Hoe willen wij onze doelen bereiken? Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem willen inspireren en verbinden Inspireren Met onze culturele programmering, maar ook met de overige activiteiten die wij organiseren, bieden wij inspiratie. Wij willen dat de bezoekers van onze podia de zalen met verlichte tred verlaten, omdat zij even opgetild zijn en even hebben kunnen kijken in een andere wereld die uitdaagt, inspireert en energie geeft. Bij een bezoek aan onze theaters krijgt de bezoeker nieuwe ideeën, 6

food for thought en vermaak, en dit alles in een stijlvolle en gastvrije omgeving waar de klant echt koning is. Wat wij doen sluit aan bij de belevingswereld van onze bezoeker: we zijn online, open, flexibel en interactief. De organisatie achter onze podia onderscheidt zich door haar gastvrijheid en enthousiasme, zowel voor bezoekers als voor bespelers en huurders. Verbinden De podiumkunsten zijn de kunsten van de verbinding. Bespelers zoeken actief contact met de bezoekers in de zaal. Als podiumorganisatie faciliteren wij deze ontmoetingen, maar wij komen ook graag zelf in contact met onze bezoekers. Wij gaan het gesprek aan en bieden bezoekers een plek om elkaar te ontmoeten. Ook in de stad zoeken wij actief naar de verbinding. Wij willen er toe doen en van belang zijn voor de bewoners en het bedrijfsleven. Wij kunnen en willen dat niet alleen. Wij zoeken onder onze bezoekers en bespelers Bondgenoten die ons helpen om het verhaal over onze theaters te vertellen. Onze organisatie staat midden in de Haarlemse gemeenschap en levert een duidelijk herkenbare bijdrage aan het culturele klimaat en de economische bedrijvigheid in de stad. Als grootste culturele instelling in de omgeving zoeken wij nadrukkelijk naar maatschappelijke verbindingen die bijdragen aan de levendigheid, de leefbaarheid en de sociale structuur in de stad. Wij werken nauw samen met andere (culturele) partners aan de toekomst van Haarlem. Onze podia zijn duurzaam en dynamisch en bieden een inspirerende en prettige werkplek voor onze medewerkers.

7

Wat vooraf ging

Kompas

Wat is - in één oogopslag - onze focus voor de komende jaren? Wij hebben onze missie kloppend hart van de stad vertaald in een Kompas dat in één beeld laat zien wie we zijn, waar we naar toe willen en hoe we dat willen bereiken. Wij laten ons de komende jaren bij al onze daden en beslissingen leiden door de kernwaarden en beloften zoals geformuleerd in ons Kompas. Het Kompas wordt actief gebruikt in de organisatie en maakt deel uit van het inwerkprogramma voor nieuwe medewerkers. Links, onder Klantinzicht, is te zien wat de bezoeker minimaal van ons vraagt; rechts, onder

Klantvoordeel, is te zien wat wij de klant in onze podia als extra willen geven. Dat doen we door de onze Merkwaarden te versterken en onze Merkpersoonlijkheid (open, flexibel, inspirerend, verbindend, stijlvol en enthousiast) actief uit te dragen. We beloven onze bezoekers een van de mooiste klassieke theaterzalen van het land en we bewijzen dat door een stijlvolle en goed onderhouden unieke ‘bonbonnière’ met een inspirerende en gastvrije ontvangst. We beloven onze bezoekers een veelzijdig podiumkunstaanbod en we bewijzen dat door de goede recensies van bezoekers en artiesten. Bezoekers van onze podia voelen zich blij, geïnspireerd en welkom. Hun bezoek aan onze podia zegt over hen dat zij genieten, zich laten inspireren en cultuur in Haarlem van belang vinden.

kloppend hart van de stad

kompas 2014 - 2017 klantvoordeel

klantinzicht hoe voel ik me bij dit merk? wat wil de klant?

verrijkt, geïnspireerd trots

goede prijs, goede waarde

gekend

zorgeloos genieten

voel me thuis, welkom

gemak

ik hou van stijl

blij, vrolijk

beleving, emotie, gezamenlijke ervaring, gezelligheid, entertainment

belofte

een van de mooiste klassieke zalen van NL sublieme akoestiek voor kamermuziek

gepassioneerde gastvrijheid ‘we try harder’

samen

alles kan!

betrokkenheid

bewijs

kennis, kunde en goed geoutilleerd

merkessentie

Philharmonie kloppend hart van de stad

veel cd-opnames testimonials van klanten

testimonials van artiesten

wat krijgt de klant? zintuigelijke prikkeling

ik ben een genieter

unieke bonbonnière

een van de beste kamermuziekStadsschouwburg & zalen van Europa

een veelzijdig podiumkunstaanbod

bereikbaarheid, bedschikbaarheid (ook online)

wat vertelt het merk over mij?

ik ben cultureel actief ik word serieus genomen

ik ben sociaal actief

ik vind cultuur in Haarlem essentieel

aanbod op maat gastvrijheid entertainment ‘food for thought’ inspiratie en ideeën gezamenlijke ervaring

veiligheid merkwaarden wat vinden onze klanten belangrijke waarden verbonden / samen ontdekken / nieuwsgierig ontspannen / zorgeloos

8

merkpersoonlijkheid SPH

Terugblik In 2008 kreeg de Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem na vele jaren van verbouwing en renovatie weer de beschikking over twee volledig operationele podiumkunstgebouwen. Beide panden zijn klaar om volop ten dienste van de bezoekers te worden ingezet. De Philharmonie (grote concertzaal met 1.200 stoelen in klassieke opstelling of 1.600 plaatsen in popopstelling en een kleine kamermuziekzaal met 400 stoelen) en de Stadsschouwburg (630 stoelen) voldoen aan alle eisen die aan een moderne concertzaal en een modern theater gesteld worden. Beide podia bieden als basis een kwalitatief goed Nederlands aanbod aan theater en muziek voor een breed publiek uit de regio (circa. 225.000 bewoners). Het publiek, dat in de jaren van de verbouwingen zijn heil elders had gezocht, vond de weg weer terug naar onze podia. De Stadsschouwburg werd naast de reguliere programmering weer een geliefd premièretheater met ruim tien landelijke theaterpremières per seizoen. Daarnaast is ons theater al jaren gastheer voor circa 20 voorstellingen van lokale dans- en balletscholen die hun jaarlijkse einduitvoering op ons podium presenteren. De Philharmonie was de thuisbasis voor Holland Symfonia en bood naast de populaire programmering ook ruimte aan diverse klassieke muziekensembles en amateurkoren en -orkesten. De klassieke programmering in de Kleine Zaal kan de concurrentie op landelijk niveau zeer goed aan. De Philharmonie bood naast de culturele programmering ook succesvol ruimte aan zakelijke evenementen, die in belangrijke mate bijdragen aan de exploitatie van de organisatie.

Vanaf 2010 is de groei van de organisatie door de bezuinigingen op cultuur en het tegenzittende economisch tij afgevlakt. De bezuinigingen op cultuur raakten de organisatie op twee fronten: de gemeentelijke bijdrage aan onze organisatie werd gekort; vanaf 2013 loopt deze subsidiekorting op tot 7,5% van de exploitatiesubsidie in 2017. Een nog ingrijpendere verandering was het feit dat huisorkest Holland Symfonia per 2013 het grootste deel van zijn rijkssubsidie verloor en hierdoor stopte met spelen en repeteren in Haarlem. Het wegvallen van het orkest was een grote slag voor de klassieke muziekprogrammering. Holland Symfonia presenteerde circa 15 concerten per jaar en een uitgebreid educatief programma. Tegelijkertijd verdween met het wegvallen van het orkest de grootste huurder van de Philharmonie, waarmee een belangrijk deel van de huurinkomsten van de vernieuwde Philharmonie wegviel. De organisatie nam reeds in 2010 stappen om te anticiperen op deze ontwikkelingen. Het in dat jaar ingezette plan van aanpak werd (voor de culturele sector) verhoudingsgewijs vroeg opgesteld, waardoor veranderingen weloverwogen en met het oog op de toekomst konden worden ingezet. Hierdoor slaagde de organisatie erin financieel stabiel de eerste crisisjaren het hoofd te bieden. Een ingrijpende herstructurering leidde tot een meer centraal georganiseerde onderneming met een kleiner management en meer accent op inkomstenwerving. In de programmering van de Kleine Zaal van de Philharmonie werd een zestigtal kleinschalige concerten per seizoen geschrapt. Naast een bezuiniging op de programmeringskosten betekende dit tevens meer facilitaire ruimte voor congressen en andere verhuuractiviteiten in de Kleine Zaal.

open, flexibel, inspirerend, verbindend, stijlvol, enthousiast

9

Om de organisatie focus te geven werd een Kompas ontwikkeld waarin de kernpropositie Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem, kloppend hart van de stad centraal staat. Met deze kernpropositie geeft de organisatie aan dat zij met haar doen en laten midden in de samenleving staat en actief bijdraagt aan een vitale en levendige stad. Met de “kloppend hart-gedachte” in het achterhoofd manifesteerde de organisatie zich, naast de reguliere programmering, in de (co)productie van diverse evenementen die een bindend effect op de stad hadden. Goede voorbeelden daarvan zijn de twee edities van onze familie kerstvoorstelling Scrooge in 2011 en 2013, het Lennaert Nijgh Festival, de festiviteiten rond 50 jaar Turkse gemeenschap in Haarlem en onze betrokkenheid bij onder andere Internationale Koorbiënnale, Internationaal Orgelfestival, Viola Viola Festival, ondernemerstalkshow NVHaarlem, Haarlem Marketing en de Centrum Management Groep. Na het doorvoeren van de hiervoor genoemde herstructurering en bezuinigingen is in de tweede fase een ambitieus innovatieprogramma ingezet, gericht op het realiseren van meer inkomsten uit 10

beide gebouwen. Daarbij zetten wij de komende jaren doelbewust in op onder andere de volgende speerpunten: • hogere bezoekersaantallen, • meer particuliere fondsenwerving, • meer zakelijke evenementen, • grotere efficiency door meer samenwerking. Haarlem Cultuurstad Haarlem steeg in 2013, volgens De Atlas voor Gemeenten, naar de vijfde plek op de lijst van meest aantrekkelijke steden in Nederland. De stad scoort daarnaast regelmatig hoog als beste winkelstad, meest gastvrije stad, monumentenstad en cultuurstad. Deze topnoteringen worden voor een belangrijk deel mede bepaald door de culturele uitstraling van de stad. Een goed cultureel klimaat is een essentiële waarde om de levendigheid, creativiteit en onderlinge verbondenheid in een stedelijke samenleving te vergroten. Haarlem heeft de laatste jaren fors geïnvesteerd in de culturele basisinfrastructuur van de stad. Kunst en cultuur vormen een onmisbare schakel in een vitale stad.

“In Nederland zijn er negen kerngemeenten die in staat zijn een zeer breed en volledig podiumkunst aanbod te tonen met (internationale) kwaliteit en voldoende diepgang. Dit zijn de zogenaamde G9: Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Groningen, Enschede, Arnhem, Eindhoven en Maastricht. Deze G9 worden op de voet gevolgd door Breda, Leeuwarden, Haarlem, Heerlen en Zwolle”. 1 Haarlem neemt ook op dit lijstje, ondanks de bescheiden omvang, ondanks de nabijheid van de culturele metropool Amsterdam en ondanks het ontbreken van WO-instellingen een hoge positie in. Dat is mede een gevolg van de prachtige musea en het zeer complete aanbod aan podiumkunsten, met de Toneelschuur als landelijk toonaangevend vlakke vloertheater en productiehuis, met Patronaat als kwaliteitspodium voor popmuziek en met de prachtige en stijlvol gerenoveerde Stadsschouwburg en de Philharmonie als grote theaterzaal en concertgebouw. De infrastructuur voor de podiumkunsten verkeert in Haarlem in topconditie!

en de levendigheid. Dit is een duidelijk bewijs dat cultuur een van de belangrijkste pijlers is onder het welzijn van Haarlem. Het culturele aanbod in Haarlem sluit naadloos aan op de kernwaarden van de stad: oorspronkelijk, kwalitatief van hoog niveau en met een menselijke maat. In 2011 werd Haarlem stevig geraakt door de bezuinigingen op cultuur van het Rijk, die zijn ingezet onder het kabinet Rutte 1. Naast de eerder genoemde subsidiestop voor Holland Symfonia, huisbespeler van de Philharmonie, werd ook de rijksbijdrage aan Toneelschuur Producties stopgezet, en verloor Teylers Museum een deel van zijn subsidie. Desondanks blijft de culturele uitstraling van Haarlem groot en blijft het streven naar een levendig cultureel klimaat in de stad voor iedereen hoog in het vaandel staan.

Na alle investeringen in bakstenen, die in 2008 werden afgerond met de heropening van de Stadsschouwburg, hebben de podia in Haarlem de handen ineen geslagen. Zij hebben behoud van de inhoudelijke programmering en een vruchtbaar productieklimaat in Haarlem tot speerpunten van het beleid gemaakt voor de komende jaren. De investeringen in de culturele basisinfrastructuur werpen hun vruchten af. De culturele bedrijvigheid in Haarlem is toegenomen en heeft tussen 2010 en 2013 een groei van bijna een half miljoen bezoekers aan culturele evenementen opgeleverd2. Naast hun bezoek aan de culturele evenementen verblijven en consumeren deze bezoekers in de stad en dragen zo bij aan het economische verkeer

1 Citaat Hans Onno van den Berg, oud-directeur Vereniging van Schouwburg- en Concertzaaldirecties 2 Uit de Cultuurmonitor Haarlem 2013 en de City Index 2013 11

Vijf speerpunten in het beleid voor 2014 tot en met 2017 Nu de gerenoveerde podia in gebruik zijn genomen, de basis van de organisatie staat en de financiën op orde zijn, is het de komende jaren noodzakelijk om de organisatie verder uit te bouwen en te versterken teneinde onze missie en ambitie waar te maken. Om focus aan te brengen, richten we ons de komende jaren op vijf speerpunten in het beleid, die hier nadrukkelijk aan bijdragen. Inspireren 1. Het culturele programma 2. Zakelijke evenementen Verbinden 3. De klant centraal 4. B  ondgenoten voor draagvlak en ondersteuning 5. Samenwerking binnen en buiten de stad

Inspireren Speerpunt 1: Het culturele programma Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem biedt met de culturele programmering inspiratie aan de bezoekers van de podia. Dat is de kernactiviteit van de organisatie. Wij willen dat de bezoekers van onze podia de zalen met verlichte tred verlaten, omdat zij even opgetild zijn en hebben kunnen kijken in een andere wereld die uitdaagt, inspireert en energie geeft. Bij een bezoek aan onze theaters voelt de bezoeker zich verbonden in een gezamenlijke ervaring. De programmering maakt nieuwsgierig, daagt uit tot nieuwe ontdekkingen en biedt de mogelijkheid tot zorgeloos ontspannen en genieten.

12

Stadsschouwburg De Stadsschouwburg in Haarlem is na de renovatie één van de mooiste en best geoutilleerde, klassieke theaterzalen van Nederland. De capaciteit is met 630 stoelen niet groot, en is daardoor beperkt te exploiteren. De zaal heeft echter een grote intimiteit en een uitstekende spraakverstaanbaarheid. Dat maakt de zaal zeer geliefd bij de bespelers. Het publiek is heel direct aanspreekbaar en de interactie tussen bespeler en publiek is intens. Het publiek voelt dit enthousiasme ook en de wisselwerking tussen bespeler en publiek voegt veel toe aan de uitvoeringen in ons theater. Dat maakt de Stadsschouwburg uitermate geschikt en veel gevraagd voor landelijke theaterpremières, televisieregistraties en montages met try-outs. Deze bijzondere mogelijkheden zijn een unique selling point van de Stadsschouwburg waarmee veel activiteiten naar Haarlem worden gehaald, die op basis van de zaalcapaciteit financieel eigenlijk niet mogelijk zouden zijn maar die zeker bijdragen aan de uitstraling van het theater én de stad. Bij de programmering van de Stadsschouwburg spelen wij in op deze kwaliteiten van de zaal. De komende jaren zullen wij ons nadrukkelijk blijven richten op premières, montages en tv-registraties die aansluiten bij het profiel van de zaal, die (landelijke) uitstraling hebben en die commercieel aantrekkelijk zijn. Vanwege de beperkte capaciteit van de zaal achten wij de presentatie van kostbare podiumkunstvormen zoals opera en grootschalige musical op dit moment niet haalbaar in de Stadsschouwburg. Familie kerstvoorstelling Eens in de twee jaar produceren wij onze eigen Haarlemse familie kerstvoorstelling Scrooge. Rond een professionele kern met een regisseur, ontwerpers en een aantal acteurs spelen Haarlemse amateurspelers en muzikanten en vele vrijwilligers drie weken lang in een goed gevulde Stadsschouwburg. Het ultieme kerstverhaal

Erik van Muiswinkel als Scrooge in 2011

Scrooge is op deze wijze een echt Haarlems evenement voor jong en oud, dat door de hele stad gedragen wordt. Scrooge is in dit plan opgenomen in de jaren 2015 en 2017. Toneel Toneel is (naast cabaret) de kunstvorm bij uitstek die baat heeft bij de intimiteit van de schouwburgzaal. Haarlem is al sinds jaren een echte toneelstad en om die reden is bij de heropening in 2008 gekozen voor toneel als duidelijk accent in de programmering. De Stadsschouwburg presenteert jaarlijks nagenoeg alle grote reizende gesubsidieerde toneelgezelschappen van Nederland, zoals het RO-Theater, Toneelgroep Oostpool en het Nationale Toneel. Volgens de bespelers zijn deze voorstellingen in Haarlem beter bezet dan elders in het land. De Stadsschouwburg en de Toneelschuur trekken sinds de heropening samen op om het toneelpubliek in Haarlem en in de regio te vergroten, te stimuleren en te inspireren met een kwalitatief goede toneelprogrammering. Onder de titel Dubbelspel presenteren beide podia ook de komende jaren samen een toneelserie die een goede dwarsdoorsnede geeft van het landelijk aanbod en die zowel de grote zaal bestrijkt (Stadsschouwburg) als de vlakke vloer (Toneelschuur).

Peter de Jong als Scrooge in 2013

Philharmonie De Philharmonie is met de Grote Zaal (1.200 zitplaatsen of 1.600 sta/zitplaatsen in popopstelling) en de intieme Kleine Zaal (400 stoelen) hét concertgebouw van Haarlem en wijde omgeving. Beide zalen zijn bij uitstek geschikt voor de presentatie van een breed aanbod aan concerten. Grote Zaal In de Grote Zaal presenteren wij de komende jaren klassiek repertoire (o.a. Nederlands Philharmonisch Orkest, Nederlands Kamerorkest, Orkest van de 18e Eeuw, De Nederlandse Bachvereniging), populaire muziek (Boudewijn de Groot, Bløf, Frans Bauer, Guus Meeuwis), wereldmuziek (Paco Peña, Cristina Branco, Soweto Gospel Choir) en muzikaal cabaret (Herman van Veen, Hans Liberg). Waar mogelijk zullen wij bij de programmering van de Grote Zaal inspelen op de nieuwe mogelijkheden van de zaal met een grote vlakke vloer. Zo zullen ensembles midden tussen het publiek kunnen spelen en kunnen ´ligconcerten´ worden gegeven waarbij het publiek, op yogamatten en zitzakken verdeeld over de hele zaal, luistert naar de muziek.

13

met name voor de 15 - 20 schoolvoorstellingen per jaar. De tweejaarlijkse familie kerstvoorstelling Scrooge vervult eveneens een belangrijke rol in ons jeugd- en educatiebeleid. Jonge kinderen spelen mee in de voorstelling, we organiseren rond de productie stages voor MO en VMBO, er zijn schoolvoorstellingen, er zijn (met behulp van sponsors) speciale voorstellingen voor kinderen uit kansarme groepen en, last but not least, het is een familievoorstelling die geschikt is voor iedereen.

Sandra en Jeroen van Veen spelen tijdens een ligconcert in 2013 de Canto Ostinato

Nederlands Philharmonisch Orkest – Nederlands Kamerorkest Nieuwe huisbespelers van de Philharmonie zijn het Nederlands Philharmonisch Orkest en het Nederlands Kamerorkest (NedPhO/NKO). Daarmee is voor de komende Kunstenplanperiode tot onze grote vreugde een symfonisch programma op topniveau in de Grote Zaal gegarandeerd. NedPhO/NKO zullen per jaar circa 6 tot 7 concerten verzorgen, geprogrammeerd in samenwerking met de Philharmonie. Het is onze taak de komende jaren een groter publiek bij de hand te nemen en kennis te laten maken met deze twee top-ensembles. Popmuziek in samenwerking met Patronaat Sinds de recente renovatie van de Grote Zaal zijn sta-concerten voor 1.600 bezoekers mogelijk. Daarmee is de zaal een interessante aanvulling op het poppodium Patronaat (grote zaal 950 en kleine zaal 300 plaatsen). In samenwerking met Patronaat worden er de komende jaren jaarlijks 5 tot 10 grotere popconcerten gepresenteerd in de Philharmonie in, het eerste seizoen (onder andere met UB40, Marillion, dEUS en Ilse de Lange). Dit is voor beide organisaties qua exploitatie interessant en versterkt het pop-imago van de stad Haarlem. 14

Kleine Zaal De Kleine Zaal in de Philharmonie blinkt uit in akoestiek en intimiteit en is daarmee een van de beste kamermuziekzalen van Nederland. Musici roemen de briljante, natuurlijke akoestiek, die vooral onversterkte klassieke kamermuziek uitstekend doet klinken. Mede om deze reden is in de muziekprogrammering van het begin af aan sterk ingezet op een kwalitatief hoogstaand kamermuziekprogramma. In dit onderdeel van de programmering zien we ook dat de klassieke abonnementenseries het uitstekend blijven doen en zelfs een lichte stijging meemaken. Deze tendens willen wij in de komende periode verder uitbouwen. Jeugd en educatie Sinds de heropening van onze zalen is in de programmering bijzondere aandacht besteed aan programma’s voor de jeugd en educatie. Met de verschraling van het cultuuronderwijs van de afgelopen jaren komt deze taak steeds nadrukkelijker te liggen bij de kunstinstellingen. De Stichting investeert in de jeugdprogrammering en het educatieve programma, zowel op het gebied van muziek (Philharmonie) als theater (Stadsschouwburg). Ook in de komende jaren streven wij naar een intensieve samenwerking met het Haarlemse cultuureducatiecentrum HART,

Talentontwikkeling De ontwikkeling van jong talent op het podium is cruciaal voor de ontwikkeling van de toekomst van de podiumkunsten. In de Kleine Zaal in de Philharmonie participeren wij ook de komende jaren in de landelijke serie Dutch Classical Talent. De regionale finale van het Prinses Christina Concours vindt ieder jaar plaats in de Philharmonie en samen met de lokale dirigente Annelies Smit organiseren we in 2014 voor de derde keer Op de Stip, een ’Idols’ voor klassieke muziek. In de serie Club Phil zoeken wij jaarlijks ook naar jonge onbekende talenten die een groter podium verdienen. In samenwerking met onze buren, de Toneelschuur, programmeren we in de Toneelschuur sinds het seizoen 2012 - 2013 de serie Kleintje Cabaret waarin jong cabarettalent een professioneel podium krijgt. Amateurs te gast Wij zetten onze podia graag in als ontmoetingsplek voor Haarlemmers en Haarlemse initiatieven. Jaarlijks presenteren zich circa 25 Haarlemse koren en toneelgezelschappen in de twee gebouwen. Daarnaast zijn er ieder jaar grote manifestaties als het Korenlint in de Philharmonie, het Provincieconcert en de 15 - 20 einduitvoeringen van ballet- en dansscholen die in de Stadsschouwburg plaatsvinden. Vaak is het een

ander publiek dat elkaar dan ontmoet in onze theaters (voor de balletscholen alleen al ruim 10.000 bezoekers per jaar). In de komende periode zullen wij manieren zoeken om deze functie nog verder uit te bouwen. Haarlemse artiesten Haarlem kan zich gelukkig prijzen dat in de omgeving een groot aantal podiumkunstenaars is geboren en getogen, dan wel daar de laatste jaren is komen wonen. Dat geeft de stad een extra creatieve dynamiek. Wij vinden het belangrijk dat ‘onze’ Haarlemse artiesten zich thuis voelen op onze podia en de Stadsschouwburg beschouwen als hun “eigen buurttheater” zoals Brigitte Kaandorp het noemt. Wij leggen dan ook actief verbindingen met hen en zoeken daarin de inspiratie voor nieuwe projecten.

15

Thomas Wilsondiner op het podium van de Grote Zaal in 2011

Speerpunt 2: Zakelijke evenementen De komende jaren zetten wij nadrukkelijk in op een uitbreiding van de zakelijke evenementen gericht op versterking van de exploitatie. Dat willen wij onder andere doen door het creatief inzetten van onze gebouwen en zalen en inspiratie bieden aan huurders, organisatoren en evenementenbureaus, met name met betrekking tot de mogelijkheden van de geheel vernieuwde en multifunctionele Grote Zaal.

De Philharmonie met haar open foyer, grote diversiteit aan zalen en uitstekende technische mogelijkheden leent zich bij uitstek voor congressen, beurzen, seminars, feesten en partijen. Sinds de renovatie en de heropening in 2005 zijn de verhuuractiviteiten van het gebouw, mede als gevolg van de prachtige faciliteiten, fors gegroeid. Op deze wijze draagt het gebouw tevens bij aan de economische bedrijvigheid in en rond de stad: wij werken graag mee aan het streven om Haarlem als congresstad te profileren. Ondanks de economische recessie van de afgelopen jaren is de omzet van de Stichting op dit gebied na de groei van de eerste jaren relatief robuust gebleken. Vernieuwde Grote Zaal Vanaf het seizoen 2012 - 2013 werd het verlies van de huurinkomsten van het voormalige huisorkest Holland Symfonia zwaar gevoeld. De belangrijkste uitdaging voor de komende jaren is dan ook het opnieuw invullen van deze financiële en artistieke leemte. Mede tegen deze achtergrond is de Grote Zaal in 2013 verbouwd. De zaal is voortaan multifunctioneel inzetbaar, zowel voor sta-concerten en dansfeesten als voor beurzen en dinnershows. De business case die voor de verbouwing is opgesteld, 16

gaat op termijn uit van een netto rendement van circa € 185.000 per jaar alleen op dit onderdeel van het gebouw. De vele mogelijkheden die de zaal gaat bieden, zullen wij pas in de praktijk leren kennen. De komende jaren zijn in dat opzicht een interessante ontdekkingsreis. De target voor de huurinkomsten in 2014 is ambitieus gesteld op een omzet van € 800.000. De eerstkomende jaren zijn erop gericht om deze groei te realiseren en te stabiliseren.

Verbinden Speerpunt 3: De klant centraal Jarenlang is in de theatersector voornamelijk gedacht vanuit het aanbod (de voorstelling of het concert). Voorstelling zoekt doelgroep. Dat is in een uitdijende vrije-tijdsmarkt, waarin het theater moet concurreren met de sushibar en de sauna, niet langer houdbaar. De komende jaren moeten wij de aandacht nog meer dan wij al doen, verleggen naar de vraagzijde, de klant. Hoe zorgen wij ervoor dat theater- en concertbezoek nadrukkelijk op de agenda staat bij onze (potentiële) bezoekers? Doelgroep zoekt voorstelling. Om dat te bereiken stellen wij de klant in ons denken en doen centraal.

Tijdens een congres van Hyundai in 2013 worden de auto’s in de Grote Foyer gereden

Om de klant werkelijk centraal te zetten in ons denken, implementeren wij een bedrijfsbrede CRM-strategie. CRM staat voor Customer Relationship Management oftewel Klant Relatie Beheer (in dit stuk verder CRM). Dit is een bedrijfsstrategie die gebaseerd is op klantinzicht. 17

CRM richt zich op basis van dat inzicht op het realiseren van duurzame relaties met klanten door middel van het creëren van waarde voor de klant. Door goed in te spelen op de wensen en behoeften van klanten, kunnen we de klanttevredenheid vergroten. Tevreden klanten blijven ons langer trouw en nemen vaker producten en diensten van ons af, zij worden ambassadeurs van onze theaters. Dat leidt uiteindelijk tot meer tevreden bezoekers, meer omzet, meer verdiensten en meer continuïteit en stabiliteit voor onze onderneming. Onze klanten zijn niet alleen de bezoekers van onze culturele voorstellingen, maar ook onze huurders, bespelers, Founders, Bondgenoten en sponsors. CRM is dan ook niet alleen een beleid van de afdeling Marketing & Communicatie louter gericht op kaartverkoop, maar het is een bedrijfsbrede strategie, waar alle medewerkers bij betrokken moeten worden en die bij al onze beslissingen en handelingen voortdurend leidend moet zijn.

18

Voor de uitvoering van een succesvolle CRMstrategie zijn goede CRM-systemen onontbeerlijk. In 2014 lanceren wij een geheel vernieuwde website gekoppeld aan een online verkoopsysteem en een uitgebreide CRM-database, waarmee wij de bewegingen van onze klanten beter leren kennen en hen daardoor meer op maat kunnen bedienen. De implementatie en het gebruik van deze systemen vraagt een stevige investering. In de voor het CRM-beleid opgestelde business case worden de investeringen terugverdiend door hogere aantallen bezoekers en stijgende particuliere fondsenwerving (oplopend van 3.5% groei in 2014 tot 10% groei in 2017). Wij registreerden in 2013 143.507 bezoekers voor onze theater- en concertactiviteiten. Wij streven naar een groei van 5% voor de komende jaren. Uiteindelijk zorgt de veel betere communicatie met ons publiek voor voordelen op de langere termijn. Het doel is om met ons CRMbeleid te gaan behoren tot de toonaangevende theaters in Nederland op dit terrein.

CRM-strategie: een voorbeeld Eén van de belangrijkste vernieuwingen in de communicatie met onze bezoekers is de CRMstrategie om research te doen naar de verschillende aankoopmotieven van onze bezoekers. Wij weten dat er meer aankoopmotieven zijn dan louter en alleen de inhoud van de voorstellingen. Vriendinnengroepen bijvoorbeeld laten zich niet alleen leiden door de voorstelling maar vinden ook data en het ‘’avondje uit gevoel’’ belangrijk bij de keuze van voorstellingen. Op de nieuwe website hebben we een zogenaamd ‘verkoopstraatje’ ingericht, speciaal gericht op deze vriendinnengroepen. Onderdeel daarvan is bijvoorbeeld de ontwikkeling van een ‘voorstellingsprikker’ die fungeert als de welbekende datumprikker. Stel een aantal voorstellingen voor aan de vriendinnengroep en beslis samen via de voorstellingsprikker waar je naar toe gaat. Ook organiseren wij speciale arrangementen voor deze vriendinnengroepen. Op vergelijkbare wijze bieden wij op de openingspagina van onze nieuwe website voor zes belangrijke doelgroepen dergelijke ‘straatjes’ aan (onder andere Familie, Feestelijk uitgaan, Puberproof, Samen Uit). Vervolgens kunnen wij via het klikgedrag van de bezoekers op de website hun voorkeursprofiel verder verfijnen, de verkoopstraatjes beter inrichten, maar ook de bezoekers een beter en meer relevant aanbod doen.

Speerpunt 4: Bondgenoten voor draagvlak en ondersteuning Eind 19e eeuw nam de gegoede burgerij op veel plekken in Nederland zelf het initiatief tot de oprichting van instellingen die een bijdrage leverden aan de bloei van het geestelijke en culturele leven. De meest sprekende voorbeelden daarvan zijn het Concertgebouw en Artis in Amsterdam. Maar ook onze eigen Stadsschouwburg in Haarlem en de aankoop van het Cavaillé-Coll-orgel in de Philharmonie zijn voortgekomen uit initiatieven van ondernemende burgers, die de verantwoordelijkheid namen om de leefomgeving in hun eigen regio te verheffen. Deze tijd, waarin de overheid zich terugtrekt en vervolgens de burger weer meer aanspreekt op de eigen verantwoordelijkheid, vraagt om nieuw elan en een andere betrokkenheid van de Haarlemmers en regiobewoners bij hun eigen culturele voorzieningen. Word Bondgenoot, herpak de eigen verantwoordelijkheid en geef om cultuur, zijn voor ons de kernwoorden waarmee wij de komende jaren nadrukkelijk draagvlak in de samenleving zoeken, uiteindelijk gericht op aanvullende financiële ondersteuning

19

Daan en Joost Speelman spelen tijdens de oprichting van Thomas Wilson Genootschap (2009) op het podium van de Stadsschouwburg

Direct bij de heropening van de Stadsschouwburg in 2008 hebben wij ons, naast de meer traditionele cultuursponsoring en fondsenwerving, nadrukkelijk gericht op particuliere fondsenwerving. In een tijd waarin steun door overheden terugloopt en instellingen hun afhankelijkheid van overheidsgelden zullen moeten verminderen, is de rol van het publiek cruciaal. Net als voor klassieke goede doelen geldt in de toekomst ook voor cultuurinstellingen dat het publiek rechtstreeks een bijdrage zal moeten leveren om het werk van cultuurinstellingen te blijven waarborgen. Deze ontwikkeling is nieuw in Nederland. Slechts een handvol grote, internationaal aansprekende culturele instellingen is tot nu in staat gebleken het publiek op een dergelijke manier substantieel aan zich te binden. 20

Wij zien echter juist voor ons soort instelling op regionaal niveau een zinvolle geefpropositie. Met een gift aan de Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem kunnen de burgers van deze regio uiting geven aan de emotie dat zij het bestaan van de instelling in hun eigen regio belangrijk vinden. Tegelijkertijd voelen zij eigenaarschap en grotere betrokkenheid bij het werk van de organisatie, ongeacht de hoogte van het gegeven bedrag. Hierin ligt de grote waarde van particuliere fondsenwerving: een echte win-win voor beide partijen die leidt tot de versterking van de exploitatie maar ook tot grotere binding en draagvlak. Als organisatie hebben wij in de afgelopen periode een positieve ontwikkeling gerealiseerd op dit terrein waarbij wij ons in de zogenaamde geef

piramide hebben gericht op de ‘bovenlaag’, met andere woorden grote donaties. Wij hebben ons gewend tot betrokken inwoners in de regio die het belangrijk vinden dat er een goed functionerende schouwburg en concertzaal in hun leefomgeving aanwezig zijn en die bereid zijn daar een bijdrage aan te leveren. We hebben ons daarbij gericht op het bestaande publiek en gezocht naar ambassadeurs die ons konden helpen bij het vertellen van het verhaal. Zodoende ontstond een kleine groep gulle gevers, onze Founders. De komende jaren willen wij deze kring van Founders verder uitbreiden. Wij zullen blijven investeren in een warme relatie met de Founders door ze uit te nodigen voor premières en bijzondere voorstellingen en meer service te bieden zoals vroegboek-korting en advies op maat ten aanzien van voorstellingskeuze. In de periode 2014 tot en met 2017 zal de particuliere fondsenwerving een nieuwe fase ingaan door ook te werven aan de onderkant van de zogenaamde geefpiramide: veel mensen die een klein bedrag geven. Daarbij richten we ons op eenmalige giften, vaak gekoppeld aan een speciale actie, én op periodieke giften van € 3 tot € 10 per maand. Voor het werven van deze grote groep kleine gevers (Bondgenoten genoemd) gaan wij gebruik maken van een online strategie, die onderdeel is van onze totale CRM-strategie. Ook hierbij richten we ons op onze bestaande bezoekers en zullen wij ons CRM-systeem gebruiken om de meest loyale en kansrijke bezoekers te vinden. Met dit beleid zoeken wij nadrukkelijk verbinding met ons publiek. ‘Hart voor Haarlem’ betekent ook hart voor cultuur! We zullen dit beleid duidelijk zichtbaar maken in onze gebouwen, zodat het publiek er aan went dat extra bijdragen aan cultuur in hun eigen stad letterlijk van levensbelang is.

Speerpunt 5: Samenwerking binnen en buiten de stad Samenwerken op allerlei gebieden is een belangrijke manier van verbinden. Door samenwerking ontstaat een bundeling van denk- en daadkracht: dat is van levensbelang voor het vinden van creatieve en doeltreffende oplossingen voor kleine en grote uitdagingen, zowel in voor- als in tegenspoed. Wij willen een stevige bijdrage leveren aan samenwerking binnen en buiten de stad, waarbij wij vaak een voortrekkersrol op ons zullen blijven nemen.

Wij gaan op dit moment op verschillende manieren samenwerkingsverbanden aan, binnen én buiten de stad, die wij de komende jaren graag verder willen ontwikkelen. • Gemeente Haarlem De gemeente Haarlem is de belangrijkste stakeholder van de Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem. Wij streven ernaar ook in de komende periode de hechte samenwerking met de gemeente op inhoudelijk en praktisch gebied voort te zetten, om zo effectief en efficiënt een waardevolle bijdrage aan de stad en haar burgers te kunnen leveren. • Partners Wij werken met verschillende culturele instellingen in Haarlem samen op het gebied van ICT, het beheer en onderhoud van de culturele podia, de afstemming van de programmering, de gezamenlijke marketing en het gezamenlijk ontwikkelen van strategie en cultureel beleid in de stad. Binnen de stad, maar ook daarbuiten, dragen wij bestuurlijk en anderszins bij aan belangrijke netwerken en waar we een verschil kunnen maken. Als ondernemers hebben wij een groot 21

De cultureel ondernemer Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem belang bij alles wat onze stad betreft. Onze bijdrage, namens de culturele instellingen, aan de Centrum Management Groep en Haarlem Marketing zijn voorbeelden van manieren om dat belang om te zetten in actie. Buiten de stad zijn wij onder andere actief in de branchevereniging VSCD en de werkgeversvereniging WNP. Een compleet overzicht van deze betrokkenheden is te vinden in bijlage D. • Coproducties Meermalen per jaar coproduceren wij activiteiten die ons na aan het hart liggen, zoals de Stad als Podium/023 Uur Cultuur, het Internationaal Orgelfestival, de Internationale Koorbiënnale, de talentencompetitie Op de Stip, het Kennemer Goede Doelen Gala en diverse andere culturele festivals in onze gebouwen. Rondom deze activiteiten ontstaan partnerships die onze band met vele delen van de stad versterken. Deze lijn zullen wij, indien de middelen het toelaten, ook in de komende jaren voortzetten.

• Gezamenlijke programmering met Parktheater Hoorn Al enige jaren is duidelijk dat een belangrijk deel van de programmering in de provincietheaters hetzelfde is. Slechts op onderdelen leggen theaters eigen accenten en hebben zij een eigen profiel. Het is onze overtuiging dat het mogelijk moet zijn om met één programmeur of met één team van programmeurs verschillende theaters tegelijk te programmeren, waarbij het theater zelf zorg draagt voor het eigen accent en de eigen profilering. Voor de programmering van het seizoen 2014 - 2015 doen wij een proef met een freelance theaterprogrammeur die wij delen met het Parktheater in Hoorn. Ook het schrijven van de marketingteksten voor de seizoenbrochures van Haarlem en Hoorn is een gezamenlijk project.

Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem heeft zich de afgelopen jaren op verschillende fronten een actief cultureel ondernemer getoond. Om onze plannen de komende jaren te kunnen realiseren, moet er een degelijke, goed functionerende en flexibele organisatie staan die zich makkelijk aanpast aan de eisen van deze tijd. Het uitbouwen en verbeteren van ons cultureel ondernemerschap heeft de komende jaren hoge prioriteit.

vrijwilligers een grote bijdrage leveren aan onze klantgerichte beleidsvoornemens. Vrijwilligers zijn tegelijkertijd donateurs (van hun eigen tijd) en belangrijke ambassadeurs voor de organisatie, de gedachte om ‘te verbinden’ komt hier nadrukkelijk terug. In het voorjaar van 2014 wordt een begin worden gemaakt met het werken met vrijwilligers. Hieraan ligt een uitgebreid plan van aanpak ten grondslag.

Personeel

Lerende organisatie De slagvaardigheid en effectiviteit van de organisatie is onderdeel van het succes voor de komende jaren. Het lering trekken uit het werk en het door-ontwikkelen van onze kennis en gezamenlijke bekwaamheid zijn hierbij cruciaal. Wij maken als organisatie gebruik van diverse mogelijkheden op dit terrein, voorbeelden hiervan zijn de wekelijkse terug- en vooruitblik, projectmanagement en -evaluaties, casusbesprekingen, werkbezoeken bij andere theaters, dagje meelopen met een andere afdeling en uiteraard opleidingen op het vakgebied.

De podiumkunsten zijn arbeidsintensief en ons betrokken personeel is het belangrijkste kapitaal. Een weloverwogen personeelsbeleid en een goede organisatie van het werk zijn de pijlers onder een duurzame onderneming. De organisatie werkt met een jaarlijkse cyclus van functionerings- en beoordelingsgesprekken waarmee de medewerkers in hun ontwikkeling worden begeleid. Het sturen op prestatie en kwaliteit heeft hoge prioriteit. Herstructurering Tussen 2010 en 2012 is met het oog op de recessie en de toen aangekondigde bezuinigingen een uitgebreide herstructurering van de organisatie doorgevoerd, gericht op meer efficiency. De werkzaamheden in de twee gebouwen zijn toen in belangrijke mate gecentraliseerd, de onderlinge samenwerking tussen de verschillende afdelingen is geïntensiveerd en het managementteam is verkleind van zes naar vier functionarissen. Waar mogelijk en zinvol, past de organisatie de principes van flexibel werken toe. Werken met vrijwilligers Vanaf 2014 gaan de Stadsschouwburg en de Philharmonie structureel werken met vrijwilligers. Met name op het gebied van hospitality en publieksbegeleiding tijdens voorstellingen kunnen

22

Financiën Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem heeft in de aanloop naar de opening van de Stadsschouwburg in 2008 een substantieel tekort weggewerkt. De financiële situatie is sinds die tijd, mede dankzij de structurele exploitatiesubsidie van de gemeente Haarlem, gezond. De organisatie beschikt echter niet over een noemenswaardig weerstandsvermogen. Onderdeel van het financieel beleid van de komende jaren is de opbouw van een dergelijke buffer zodat de organisatie tegen een stootje kan. Er wordt gewerkt met een meerjarenbegroting en met managementrapportage-instrumenten om zowel kosten- en inkomstenstromen als prestaties 23

beter en sneller inzichtelijk te maken. De Stichting streeft naar vastlegging van meerjarige subsidieafspraken met de gemeente Haarlem conform de systematiek van meerjarige budgetfinanciering, zoals landelijk bij het Rijk en in verschillende grote gemeenten al jaren gebruikelijk is. Lastenvermindering door middel van de bundeling van inkoop met andere (culturele) instellingen is een onderdeel van de financiële doelstellingen voor de periode 2014 tot en met 2017. Business model Zonder steun van de overheid is de culturele exploitatie van een schouwburg en een concertzaal niet levensvatbaar. Het is niet voor niets dat de circa 150 schouwburgen en concertzalen in Nederland allemaal in meer of mindere mate worden gesubsidieerd. Vanaf de heropening van beide gebouwen streeft de organisatie echter nadrukkelijk naar een modernisering van het business model, dit wil zeggen het verminderen van de overheidsafhankelijkheid en het verbeteren van de eigen inkomstenstromen uit recettes, zaalhuur, 24

horeca en fondsenwerving. Om dat te bereiken zetten wij nadrukkelijk in op nieuwe strategieën om bezoekers te trekken en fondsen te werven, op verbetering van de efficiency van de organisatie en op uitbreiding van de samenwerking. Ons huidige business model laat zien dat onze eigen inkomsten inmiddels 2/3 van de culturele exploitatie (exclusief huisvesting) uitmaken. De bezuinigingen die de gemeente Haarlem oplegt voor de periode 2013 tot en met 2017 en daarna, nopen tot verdergaande verschuivingen binnen het business model. In de meerjarenbegroting 2014 tot en met 2017 is zichtbaar dat wij er naar streven de subsidieafhankelijkheid van de Stichting in 2017 met 7 % te verminderen ten opzichte van 2012. Afhankelijk van het aantrekken van de economie en het welslagen van onze nieuwe plannen, kunnen wij in overleg met de gemeente Haarlem bezien of en hoe wij onze subsidieafhankelijkheid in de jaren daarna verder kunnen terugbrengen.

25

De Philharmonie heeft een groot zonne-energie systeem op haar dak staan

Gebouwen en techniek Wij hebben de eervolle taak om zorg te dragen voor de prachtige gebouwen die door de gemeente Haarlem aan onze zorg zijn overgedragen. De gemeente Haarlem stelt geoormerkte budgetten ter beschikking ten behoeve van onderhoud en vervangingsinvesteringen. De invulling hiervan ligt in handen van de Stichting zelf. De uitvoering van het onderhoud op een niveau dat past bij de functie en rol van de gebouwen, is voor ons een topprioriteit. Tenslotte zijn de gebouwen iedere dag opnieuw onderdeel van de complete ervaring die een bezoeker of klant bij ons meemaakt. Gezamenlijk gebouwbeheer Door de gemeente Haarlem is in 2013 het eigenaarsonderhoud voor de gebouwen overgedragen aan de vier Haarlemse podia die hierin voortaan gezamenlijk aan het werk gaan. Door bundeling op inhoud en inkoop wordt naast een efficiencyslag ook een kwaliteitsverbetering gerealiseerd. In de komende vier jaar moet dit nieuwe systeem zich bewijzen.

26

Automatisering: samenwerking in de stichting BACH Sinds 2005 heeft onze organisatie het systeembeheer ondergebracht bij de stichting BACH (Beheer Automatisering Cultureel Haarlem). Wij doen dit gezamenlijk met vier andere culturele organisaties in Haarlem (Toneelschuur, Frans Hals Museum, HART en Teylers Museum). Het personeel van deze stichting beheert in een bezetting de ict-systemen van de vijf organisaties. In gezamenlijkheid kunnen een hoog serviceniveau en bereikbaarheid met een uitstekende prijs-kwaliteit-verhouding worden gegarandeerd. Duurzaamheid Met de plaatsing van de grootste installatie van zonnecollectoren in Haarlem op het dak van de Philharmonie in 2010 deed de duurzaamheidsgedachte nadrukkelijk haar intrede in onze organisatie. Theatergebouwen zijn energie-intensief en wij beschouwen het als een taak voor de komende periode om het energieverbruik substantieel te verlagen. Daarmee draagt de organisatie bij aan de realisatie van de doelstellingen van Haarlem Klimaatneutraal. Deels zijn we hierbij afhankelijk van technologische ontwikkelingen (zoals bijvoorbeeld bij het theaterlicht) maar op veel terreinen (zoals het vervangen van de lichtbronnen in publieks- en kantoorruimtes door led-armaturen) kunnen we de komende jaren vooruitgang boeken. Ook hier kunnen structurele besparingen worden gerealiseerd.

Sales en evenementen

Horeca en hospitality

Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem heeft in haar bestaan altijd zakelijke evenementen gekend ter ondersteuning van de algehele exploitatie in het algemeen en de culturele programmering in het bijzonder. In de Stadsschouwburg zijn dit voornamelijk voorstellingen van amateurgezelschappen en de jaarlijkse uitvoeringen van regionale ballet- en dansscholen. De Philharmonie met haar open foyer, grote diversiteit aan zalen en uitstekende technische mogelijkheden leent zich bij uitstek voor congressen, beurzen, seminars, tv-uitzendingen, feesten en partijen. Sinds de renovatie en de heropening in 2005 zijn de verhuuractiviteiten van het gebouw, mede als gevolg van de prachtige faciliteiten, fors gegroeid. Het binnenhalen van meer nieuwe en profijtelijke evenementen in met name de vernieuwde Grote Zaal is de komende jaren een speerpunt in het beleid. Het kader daarbij blijft dat dit onderdeel van onze bedrijfsvoering de (culturele) exploitatie ondersteunt.

Het leveren van een uitstekende dienstverlening aan bezoekers, klanten en bespelers is in dit tijdsgewricht een absolute voorwaarde voor een moderne theaterorganisatie: de ervaring van de klant wordt in hoge mate beïnvloed door de dienstverlening op het gebied van horeca en hospitality. Wij hebben dit hoog in het vaandel staan en de bezoeker weet dit te waarderen (tijdens een recent publieksonderzoek werd op dit aspect ruim een 8 gescoord).

De afdeling Sales en evenementen verzorgt de culturele en zakelijke verhuur in beide gebouwen. De komende jaren ligt de focus van de afdeling op acquisitie van nieuwe evenementen en de optimalisatie van dit bedrijfsonderdeel door onder andere analyse en benchmarking.

Dat verschillende doelgroepen andere behoeftes hebben als het gaat om eten en drinken, is in de horeca al lang een bekend gegeven. Op dit gebied liggen veel kansen om klanttevredenheid in de komende jaren nog te verhogen. De afdeling Horeca en hospitality is daarom van wezenlijk belang in een goede integrale CRM-strategie. Daarbij levert dit bedrijfsonderdeel ook een stevige bijdrage aan de zakelijke verhuur en de algehele omzet van de organisatie. Verdere optimalisatie van een klantgericht aanbod met een daarbij passende marge zal de komende jaren hoofdprioriteit zijn. Onze organisatie heeft de horeca in eigen beheer. Het horecateam, dat werkt in beide gebouwen, wordt centraal aangestuurd en bestaat uit een kleine groep vaste medewerkers aangevuld met een grote groep van circa 55 oproepmedewerkers. Het theatercafé dat onderdeel uitmaakt van de Philharmonie is verhuurd aan twee jonge horecaondernemers, die op deze plek de Brasserie van Beinum exploiteren.

27

Fondsenwerving Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem heeft sinds de heropening van de Stadsschouwburg in 2008 de fondsenwerving in de breedste zin van het woord structureel aangepakt. Fondsenwerving is in deze tijd een belangrijke bron van inkomsten en draagt bij aan draagvlak binnen en binding met de samenleving. Wij onderscheiden bij onze fondsenwerving drie aandachtsgebieden: 1. G  erichte subsidieaanvragen 2. Sponsoring 3. Donaties Om fondsenwerving binnen onze organisatie een goede basis te geven, hebben wij een fondsenwervingsstructuur aangebracht (zie het organogram in bijlage B). Een (onbezoldigde ) Raad van Advies, bestaande uit een groep betrokken particulieren uit de regio, adviseert de directie over mogelijkheden om in de regio middelen binnen te halen. Daarnaast zijn de leden van de Raad van Advies zelf ook actief bij de werving. Subsidies van fondsen en overheden Sinds 2008 hebben wij voor diverse activiteiten, maar met name voor ondersteuning van de programmering, gericht subsidieaanvragen gedaan bij verschillende fondsen, zoals het Cultuurstimuleringsfonds Haarlem, het Fonds voor de Podiumkunsten, VSB Fonds, SNS Reaal Fonds en het Prins Bernhard Cultuurfonds. Wij zijn daarin vrij succesvol geweest en hebben op deze manier de afgelopen jaren een kleine € 100.000 op jaarbasis aan externe financiering binnen gehaald. Hierbij hoorde ook de honorering van twee aanvragen

28

voor de Subsidie Reguliere Programmering van het Fonds voor de Podiumkunsten en een grote hoeveelheid toezeggingen voor onze tweejaarlijkse familie kerstvoorstelling Scrooge. Partnership bedrijfsleven Ook het Haarlemse bedrijfsleven is gebaat bij een goed cultureel klimaat in de stad, omdat dit ten goede komt aan de bedrijvigheid, levendigheid en dus het vestigingsklimaat in de stad. Wij bieden het bedrijfsleven verschillende manieren om onze bondgenoot te worden. Ten tijde van de renovatie van onze beide podia hebben wij in samenwerking met de gemeente Haarlem verschillende bedrijven aan ons gebonden met een sponsorbijdrage voor de verbouwing en renovatie. Onze meest trouwe bondgenoot sinds die tijd is Rabobank Haarlem en omstreken, die al jarenlang op creatieve wijze invulling geeft aan het sponsorschap van onze podia. Inmiddels zijn de economische tijden drastisch veranderd en is het minder makkelijk om bedrijven bereid te vinden deel te nemen in structurele cultuursponsoring. Daar komt bij dat in de regio Haarlem weinig grote bedrijven te vinden zijn, die werkelijk substantieel kunnen sponsoren. Om die reden hebben wij ons meer gericht op het MKB in de vorm van een bedrijvenkring, het Thomas Wilson Genootschap, waar kleinere bedrijven tegen een bijdrage van € 1.000 per jaar aan kunnen deelnemen om zo hun betrokkenheid bij de podiumkunsten in Haarlem zichtbaar te maken. De komende jaren stellen wij ons ten doel onze bedrijvenkring verder uit te breiden.

Opnames in 2012 voor het populaire televisieprogramma Maestro van de AVRO in de Grote Zaal

Particuliere fondsenwerving Sinds 2008 hebben wij nadrukkelijk ingezet op fondsenwerving onder betrokken particulieren uit de regio en hebben wij Bondgenoten geworven voor meer draagvlak en extra financiële ondersteuning. Tussen 2008 en 2012 heeft de Stichting een bestand van 75 Founders opgebouwd, waarmee jaarlijks een bijdrage van circa € 90.000 gerealiseerd kon worden. Voor de komende periode is de doelstelling om bovenop het handhaven van dit niveau een groei van € 25.000 per jaar uit deze bron te halen. De bijdragen die de afgelopen jaren verkregen zijn van onze Founders en de bedrijvenkring het Thomas Wilson Genootschap zijn volledig besteed aan jeugdprogrammering, educatie en ondersteuning van Scrooge. In bijlage E zijn de Founders, sponsors en leden van het Thomas Wilson Genootschap anno 2013 opgenomen.

Marketing & communicatie

Het marketing- en communicatiebeleid van een dubbelpodium met een belangrijk aandeel zakelijke evenementen en uitgebreide fondsenwerving gaat over veel meer dan alleen marketing en publiciteit bedrijven voor bijna 300 verschillende voorstellingen en concerten. Wij onderscheiden vijf aandachtsgebieden: 1. Identiteit van de organisatie 2. Kaartverkoop 3. Fondsenwerving 4. Zakelijke evenementen 5. Interne communicatie

29

Feiten en cijfers 2014 tot en met 2017

De feiten Identiteit van de organisatie De identiteit en uitstraling van de organisatie vraagt, juist met twee verschillende podia en een grote verscheidenheid aan producten, veel aandacht. De bezoeker van het Orkest van de 18e Eeuw wilt andere communicatiekanalen en boodschappen dan de bezoeker van Frans Bauer. Tegelijkertijd stelt de afdeling Sales en evenementen weer andere eisen aan onze uitstraling dan de afdeling Fondsenwerving. Kortom, het is een uitdaging bij zulke verschillende doelstellingen één uitstraling en identiteit te ontwikkelen en te bewaken. Kaartverkoop In de komende vier jaar verwachten wij in de podiumkunsten grote veranderingen op het gebied van de marketing en communicatie. Het koopgedrag van het publiek verandert continu: bezoekers hebben ruime keuzes in vrijetijdsbesteding, bestellen steeds later en zijn minder trouw aan bepaalde instellingen of gezelschappen. De complete ervaring van een avondje uit staat voor veel bezoekers centraal. Met behulp van het nieuwe CRM-systeem zal de organisatie hierop inspelen, waarbij de verwachting is dat het gebruik van de oude marketinginstrumenten (zoals brochures, flyers et cetera) minder belangrijk wordt en dat de sociale media de komende jaren aan belang zullen winnen.

Fondsenwerving De activiteiten en plannen op het gebied van (particuliere) fondsenwerving vragen eveneens uitgebreide afstemming met en ondersteuning door de afdeling Marketing en communicatie. Zakelijke evenementen Ook de afdeling Sales en evenementen heeft behoefte aan een uitgewerkt marketing- en communicatiebeleid en ook hier levert de afdeling Marketing en communicatie deze ondersteuning. Het gaat hier om een hele andere markt dan de markt van de theater- en concertbezoekers en dit vraagt om een specifieke aanpak, andere uitingen en communicatie op maat. Zo hebben wij voor de zaalverhuur en zakelijke evenementen een aparte website met een andere uitstraling en tone of voice dan onze reguliere website. Interne communicatie Wij zijn een middelgroot bedrijf dat verdeeld is over twee locaties in de stad en waarin door veel mensen op onregelmatige tijden wordt gewerkt. Dit vraagt veel aandacht voor de interne communicatie, samenwerking en teambuilding. We maken hiervoor mede gebruik van een intranet en een maandelijkse interne nieuwsbrief De Souffleur.

De organisatie Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem heeft als rechtsvorm het stichtingsmodel, met een Raad van Toezicht en een tweehoofdige directie als bestuur. De Stichting volgt de Governance Code Cultuur (zie bijlage A voor de samenstelling van de Raad van Toezicht). Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem werkt met een platte organisatie (zie organogram in bijlage B). Anno 2014 telt de organisatie 46 formatieplaatsen die verdeeld zijn over 53 medewerkers, naast een oproepploeg van 50 personen (voornamelijk bestaande uit werkstudenten). De Stichting heeft geen winstoogmerk en is aangemerkt als culturele ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling), hetgeen betekent dat giften en bijdragen van bedrijven en particulieren aftrekbaar zijn voor de belastingen. De Stichting ontvangt jaarlijks een exploitatiesubsidie van de gemeente Haarlem, gericht op het cultureel exploiteren van de podia. De gebouwen zijn eigendom van de gemeente en worden door de Stichting van de gemeente gehuurd. De Stichting ontvangt van de gemeente aanvullende subsidie voor huur en onderhoudskosten. Naast de beide subsidies van de gemeente Haarlem verwerft de Stichting inkomsten uit recettes van voorstellingen en concerten, zaalverhuur voor zakelijke en culturele evenementen, horeca en bijdragen van sponsors, particulieren donateurs en fondsen. Het financieel boekjaar is met ingang van 1 januari 2014 gelijk aan het kalenderjaar. Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem is btw-plichtig. De Stichting is lid van de branchevereniging VSCD (Vereniging van Schouwburg en Concertgebouw Directies), de WNP (Werkgeversvereniging

30

Nederlandse Podia), ISPA (International Society for the Performing Arts) en is aangesloten bij de CAO Nederlandse Podia.

De cijfers Een cruciale voorwaarde voor de continuïteit van Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem is onze financiële gezondheid. Na de heropening van beide gebouwen werd snel duidelijk dat er gerekend kon worden op de meest belangrijke bouwsteen voor de financiële stabiliteit: de bezoekers van voorstellingen en concerten en daarmee de recette-inkomsten. Er is bewezen belangstelling voor het product dat de organisatie biedt en deze post zal ook in de komende jaren een stabiele inkomstenpost in onze exploitatie blijven. Daarnaast is de organisatie er in de periode 2008 tot en met 2012 in geslaagd om een substantieel opgelopen tekort weg te werken en tegelijkertijd de inrichting van de twee gebouwen en diverse grootschalige projecten (zoals Scrooge 2011 en 2013) te realiseren. De opbouw van een acceptabel weerstandsvermogen behoorde in deze periode niet tot de mogelijkheden. In de komende jaren zullen de verschillende inkomstenstromen veranderen. In dit hoofdstuk lichten wij deze nieuwe realiteit toe en schetsen wij het meerjarenperspectief tot 2017. De belangrijkste verandering is de teruglopende overheidssubsidie en de verschuiving van (deels nieuwe) inkomstenstromen die wij daar tegenover stellen. Gaandeweg is er sprake van een sterk veranderd business model, zoals de onderstaande grafiek laat zien.

31

2013 (prognose)

dEUS treedt op in vernieuwde Grote Zaal in 2013

2017 (begroting)

2013 (realisatie)

2017 (prognose) 4%

7% 32%

30%

28%

39%

4% 10%

3% 14%

programmering zaalhuur horeca

13%

16%

fondsenwerving exploitatiesubsidie overige inkomsten

Meerjarenbegroting 2014 tot en met 2017 Begroting 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Totaal

Totaal

Totaal

Totaal

€

€

€

€

Programmering

1.612

1.898

1.608

1.950

Zaalhuur

825

825

825

825

Horeca

991

1.024

1.033

1.049

Fondsenwerving

231

239

252

277

Overige inkomsten

337

290

290

290

Prijspeil 2014 in € 1.000

Baten

Uitgangspunten • Lasten blijven nagenoeg gelijk, de opbrengsten stijgen waardoor verlies aan huurinkomsten door het vertrek van Holland Symfonia en subsidiekorting door de gemeente Haarlem kunnen worden opgevangen. • Het aantal voorstellingen blijft gelijk, maar met behulp van de nieuwe CRM-strategie stijgt jaarlijks het aantal bezoekers, en dit moet: hetgeen zal leiden tot een hogere zaalbezetting. De verbeterede CRM-strategie moete daarnaast leiden tot hogere inkomsten fondsenwerving en meer donateurs; • De kerstvoorstelling Scrooge zorgt in de jaren 2015 en in 2017 voor een substantiële stijging van publieksinkomsten en programmeringslasten. • De betekenis van de commerciële verhuur stijgt

32

significant vanaf 2014. Gezien het ambitieuze vertrekpunt in 2014 (44% groei ten opzichte van het seizoen 2012/2013) richten wij ons in de jaren daarna op het vasthouden van deze omzet. Uitbreiding van de omzet zal voornamelijk gerealiseerd worden in de Philharmonie en dan met name door inzet van de verbouwde Grote Zaal. • Personeelsformatie blijft gelijk ondanks een hoger activiteitenniveau, dit kan gerealiseerd worden door hogere arbeidsproductiviteit en de inzet van vrijwilligers. • Op het gebied van efficiency zijn jaarlijkse targets verwerkt in de kostenbesparing, vooral op het gebied van onderhoud, algemene kosten en huisvestingskosten. • Ondanks de bezuinigingsperikelen, die een sluitende exploitatie steeds moeilijker maken, is het ons beleid voor de komende jaren om geleidelijk

Subsidiebaten - exploitatiesubsidie

2.218

2.218

2.218

2.218

- korting op exploitatiesubsidie

-35

-80

-100

-125

6.178

6.414

6.125

6.484

Subsidiebaten - subsidie huur en onderhoud

3.484

3.484

3.484

3.484

- korting op meerjarig onderhoudsubsidie

-38

-38

-38

-38

3.446

3.446

3.446

3.446

9.624

9.861

9.571

9.930

Kosten programmering en marketing

1.7 31

1.955

1.663

2.002

Personeelskosten

2.868

2.883

2.888

2.903

Exploitatiekosten

1.243

1.239

1.232

1.237

Kapitaalslasten

335

334

339

340

Huur en onderhoud

3.446

3.446

3.446

3.446

Totaal uitgaven

9.623

9.858

9.569

9.929

Resultaat

1

3

2

1

Totaal baten Lasten

33

Nawoord

Risico’s en kansen De meerjarenbegroting is realistisch opgesteld zodat kleine tegenvallers binnen de grenzen van de begroting opgevangen kunnen worden. Dit geldt met name voor die terreinen, waar wij het meest innoverend zijn: de CRM-strategie, de online fondsenwerving en de nieuwe (zakelijke) evenementen in de Grote Zaal van de Philharmonie. Daarnaast kunnen zich andere tegenslagen voordoen waar geen rekening mee is gehouden maar die aanleiding kunnen zijn om veranderingen in het hier gepresenteerde meerjarenperspectief aan te moeten brengen. Risico’s 1. Nieuwe bezuinigingen door de gemeente Haarlem. Het is duidelijk dat de gemeente Haarlem de komende jaren 8 - 10 miljoen euro jaarlijks extra zal moeten bezuinigen. Het is op dit moment niet duidelijk of cultuur daarbij opnieuw geraakt gaat worden. Afhankelijk van de hoogte en ingangsdatum eventuele bezuinigingen op de exploitatiesubsidie van Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem, kan dit verstrekkende gevolgen hebben. De laatste knoppen waar wij in het uiterste geval aan kunnen draaien betreffen de omvang en de inhoud van de programmering en raken direct aan het primaire bestaansrecht van de organisatie. 2. Economisch herstel gaat langzamer dan gedacht. Een substantiële vertraging in het economisch herstel kan gevolgen hebben voor de business case die de basis vormt voor het nieuwe verdienmodel voor de Grote Zaal. Verminderde koopkracht beïnvloedt ook de kansen op verbeterde bezoekcijfers en online fondsenwerving.

34

3. Programmering slaat onvoldoende aan en de CRM-strategie mist zijn uitwerking, bezoekersaantallen stijgen niet maar lopen eerder terug. Kansen 1. Verschuivingen binnen het personeelsbestand na 2018. In de periode 2017 tot en met 2019 zal een aantal medewerkers met pensioen gaan. Een dergelijk moment biedt de mogelijkheid om de organisatie goed onder de loep te nemen en mogelijk anders in te richten. 2. Economisch herstel komt sneller dan verwacht. Een verbetering van het economisch perspectief kan betekenen dat de mogelijkheden voor commerciële verhuur beter zijn dan verwerkt in het meerjarenperspectief. Het gebouw en de programmering bieden de ruimte om deze kans, met name in de Philharmonie, dan ook te benutten. Ook op de bezoekcijfers en de online fondsenwerving kan een sneller herstel een positieve werking hebben. 3. Bundeling van inkoop op gebouwbeheer en andere kostenposten kunnen beter uitpakken dan nu begroot. 4. Een hechtere samenwerking met (één of meer) culturele partners in de stad, met name de podia, kan meer besparingen opleveren dan tot nu toe zijn gerealiseerd. Wij staan als organisatie zeer positief tegenover samenwerkingsvormen die inhoudelijke meerwaarde bieden en efficiency kunnen bevorderen en zetten ons hier proactief voor in.

De jaren 2005 tot en met 2013 zijn voor Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem turbulente jaren geweest, met het in gebruik nemen van vernieuwde gebouwen met honderden voorstellingen en concerten, het herstructureren van de organisatie, het opvangen van bezuinigingen en het voorbereiden op een onzekere economische toekomst. Wij verloren ons huisorkest, maar wij slaagden er ook in een enorm succesvolle kersttraditie in de Stadsschouwburg neer te zetten. De achtbaan waarin de culturele sector zich de afgelopen jaren bevond, hebben wij aan den lijve ervaren.

tijdig zullen reageren en waar nodig onze koers verleggen, wanneer de omstandigheden daar om vragen. Dit ondernemingsplan is een momentopname en geeft richting aan de organisatie, de mensen en het werk.

Aan het begin van een nieuwe periode van vier jaar hebben wij de stellige overtuiging dat de basis onder de onderneming is gelegd en dat de plannen voor het uitbouwen van de exploitatie en het opvangen van mogelijke bedreigingen goed in de steigers staan. De focus voor de organisatie is duidelijk en we hebben goed voor ogen welke speerpunten in het beleid wij willen realiseren. Wij staan klaar om met ons team een stevige bijdrage te leveren in het behoud van diversiteit, kwaliteit en toegankelijkheid van kunst en cultuur in Haarlem voor de komende jaren. Kortom, aan de slag!

Jaap Lampe algemeen directeur

Wij hebben er alle vertrouwen in dat wij hiermee de komende jaren vooruit kunnen en dat wij in staat zullen zijn Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem als duurzame, moderne culturele onderneming het kloppend hart van Haarlem te laten zijn.

Maria Hansen zakelijk directeur

Tegelijkertijd realiseren wij ons juist deze dagen maar al te goed, dat zeker is dat niets zeker is. Dat betekent dat wij altijd alert zullen blijven op veranderingen die zich aandienen en op het welslagen van onze beleidsvoornemens en dat wij

De organisatie werkt voor de periode 2014 tot en met 2017 met diverse scenario’s waarin rekening is gehouden met deze risico’s en kansen.

35

Bijlagen

A. Raad van Toezicht en Raad van Bestuur B. Organogram C. SWOT analyse D. N  etwerken en partners van Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem E. Sponsors en donateurs

Bijlage A

Samenstelling Raad van Toezicht en Raad van Bestuur Raad Van Toezicht De heer R.H. Bloemers Algemeen directeur Imbema Groep

voorzitter

De heer J.C.J. Preijde RA Partner Ernst & Young Accountants, register accountant



lid

Mevrouw drs. G. Reus-Deelder Zakelijk directeur van de Anne Frankstichting.



lid

Mevrouw mr. R.D. van Andel Advocaat en toezichthouder bij o.a. Royal Imtech N.V. en het Jeugdsportfonds Nederland



lid



lid

De heer M.H.P.J. Emondts oud directielid/bestuurder Ahold. Bols/Remy Cointreau, toezichthouder Flevo Ziekenhuis en voorzitter Friends of Tanzania Raad Van Bestuur De heer drs. J.J.Q. Lampe, algemeen directeur Mevrouw drs. M. Hansen, zakelijk directeur Erevoorzitter Mr. J. de Vries

36

37

Bijlage B

Bijlage C

Organogram

SWOT analyse

Bijlage C: SWOT analyse De sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen voor onze organisatie zijn in teamverband geanalyseerd. Zij vormen een belangrijke basis voor het formuleren van het beleid voor de komende jaren. Uit de SWOT-analyse blijkt dat de organisatie haar sterke kanten in de afgelopen jaren stevig heeft ontwikkeld en zich bewust is van haar zwaktes. Er liggen voldoende kansen om in de komende jaren

Raad van Toezicht

Bestuur/Directie Algemeen directeur Zakelijk directeur

Fondsenwerving Coördinator Assistent

Programmering Educator/allround medew.programmering Externe adviseurs

Directiesecretariaat Ass. Programmering en management Managementassistent

Gebouwbeheer Gebouwbeheerder Coördinator gebouwbeheer

Financiën & Organisatie Manager

Financiële Administratie Administrateur Medewerkers financiële administratie

Personeel & Organisatie Personeelsfunctionaris

Marketing, Communicatie & Kassa Manager

Marketing & Communicatie Senior medew. marketing & communicatie Eerst ass. M edew. marketing & communicatie

Kassa en receptie Hoofd kassa en receptie

Sales & Evenementen Hoofd sales en evenementen

Medewerkers sales en evenementen

Techniek & Planning Hoofd techniek & planning (Hoofd BHV)

Horeca& Hospitality Hoofd horeca & hospitality

Bedrijfsleiders Productiemedewerker horeca Eerste ass. Horeca Huismeesters Portier

Techniek Toneelmeesters Theatertechnicus gespecialiseerd Theatertechnicus algemeen

Medewerkers kassa en receptie Oproepmedewerkers

Planning Ass. Planner/ werkvoorbereider

CRM CRM-coördinator

Arbo Preventiemedewerker

Zwak

Twee prachtig gerenoveerde gebouwen met historie en een unieke uitstraling.

De gebouwen hebben hoge exploitatiekosten.

Kleine Zaal Philharmonie onderscheidt zich landelijk door akoestiek en uitstraling.

De gemiddelde zaalbezetting (aantal bezoekers per voorstelling) kan beter.

Stadsschouwburg is een geliefd premièretheater bij de producenten.

De onderneming heeft geen weerstandsvermogen om grote tegenslagen op te kunnen vangen.

De nieuwe mogelijkheden van de verbouwde Grote Zaal in de Philharmonie maken veel meer nieuwe evenementen en activiteiten mogelijk.

Na de bezuinigingen van de afgelopen jaren is de rek er uit en de werkdruk op sommige afdelingen erg hoog.

De financiële en administratieve organisatie is op orde.

Parkeermogelijkheden bij de Philharmonie t.b.v. commerciële activiteiten zijn onvoldoende.

De organisatie is creatief, veranderingsgezind en ondernemend. Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem Organogram peildatum 1 januari 2014

38

Sterk

De organisatie heeft toegewijde medewerkers met De interne organisatie kan nog een slag maken hart voor de podiumkunsten en focus op kwaliteit in besluitvaardigheid. en service.

Vacature Vrijwilligers-coördinator

ICT Coördinator Medewerkers

2 oproep/ZZP

met grote sprongen vooruit te gaan. De economische crisis, met als gevolg mogelijke extra bezuinigingen en een minder rooskleurige verhuurmarkt worden als meest serieuze bedreigingen ingeschat. De belangrijkste sterktes om hierop in te spelen zijn de innovatieve en veranderingsgezinde instelling van de organisatie.

De focus van de organisatie is gericht op het zoeken van verbindingen in de stad. Het kloppend hart is goed verankerd in het denken van de medewerkers.

39

Bijlage D

Netwerken en partners van Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem Kansen

Bedreigingen

Bezoekers waarderen de dienstverlening door de organisatie met ‘8’ of beter.

De gemeente Haarlem verkeert financieel gezien nog steeds in zwaar weer en er dreigen nieuwe bezuinigingen, ook op cultuur.

Cultuur is een van de speerpunten van het beleid De nabijheid en aanzuigende kracht van de van de gemeente Haarlem. (culturele) metropool Amsterdam wordt gevoeld. Ook het ruime culturele aanbod in Haarlem e.o. zelf is groot voor de omvang van het verzorgingsgebied.

40

Er is bovenmatig veel in cultuur geïnteresseerd publiek in Haarlem en omgeving. Een goede CRM-strategie kan meer publiek opleveren.

De concurrentie op de vrijetijdsmarkt, waar Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem deel van uitmaakt, wordt steeds groter (verdringingsmarkt).

Er is een grote mate van bereidheid om samen te werken tussen de culturele instellingen in het algemeen en tussen de podia in Haarlem in het bijzonder. Uitbreiding van de samenwerking kan nog meer efficiency opleveren.

Aanhouden van de crisis en daardoor minder bestedingen door particulieren en bedrijfsleven.

Er is een actieve creatieve wereld in Haarlem en omgeving, waar goed op aangesloten kan worden.

Druk op de sponsormarkt en in de particuliere fondsenwerving is groot.

Samenwerkingspartners Gemeente Haarlem Nederlands Philharmonisch Orkest/Nederlands Kamerorkest Toneelschuur Patronaat Frans Hals Museum Teylers Museum HART Stichting Op de Stip Stichting Viola Viola TEDxHaarlem Internationale Koorbiënnale Haarlem Stichting Internationaal Orgelconcours De Vishal Vijfde Kwartier Festival Culture at the Beach Festival Schalwijk aan Zee Federatie Haarlemse Koren Heemsteedse Kunstkring Caprera Stadsschouwburg Velsen Schouwburg Het Park Hoorn Haarlem Marketing NV Haarlem Meeting Professionals International MeerBusiness Haarlem-IJmond Kennemer Business InHolland Bibliotheek Kennemerland Grote of St.-Bavo Kerk

Netwerken Vereniging van Schouwburg- en Concertzaaldirecties Werkgeversvereniging Nederlandse Podia Centrum Management Groep Haarlem (namens de culturele instellingen) Haarlem Klimaat Neutraal Stichting Tafel der Gelijkgestemde Theaterdirecteuren Vereniging voor podiumtechnologie G11  marketingoverleg Noord-Hollandse theaters Marketingoverleg Haarlemse kunstinstellingen Bestuurlijke betrokkenheden van de directie J. Lampe Bestuurslid Internationaal Orgel Concours Haarlem, Stichting Nutsschool voor Beeldende Expressie, Stichting Woods, Stichting Kleine Komedie Producties, Stichting Op-de-Stip Raad van Advies Haarlem Marketing Jurylid van De Olifant, cultuurprijs van het HD Columnist in het Haarlems Weekblad M. Hansen Voorzitter Stichting Beheer Automatisering Cultureel Haarlem (BACH) Secretaris Stichting Oorkaan Bestuurslid International Society for the Performing Arts (ISPA), Werkgeversvereniging Nederlandse Podia Jurylid Evenementenprijs Haarlem

41

Bijlage E

Sponsors en donateurs

Wij zijn de volgende personen en organisaties zeer erkentelijk voor hun bijdrage aan de Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem: Subsidiënten Gemeente Haarlem Fonds Podiumkunsten VSB fonds J.C. Ruigrok Stichting Stichting Zabawas Prins Bernard Cultuurfonds Noord-Holland Sponsors Rabobank Haarlem en Omstreken Heineken Bouwfonds Ontwikkeling Sieraad Diensten Koot Vleugels Piano’s Witteveen Kantoorinstallaties Thunnissen Onderhoud Sipkes Edelsmeden Smithuijsen, Winters en De Vries Advocaten Pot Jonker Advocaten TEVA Nederland Fluor ABN AMRO Goldman Sachs Donateurs Familie Grapperhaus Anja Bak en Boudewijn de Groot

42

Founders Ruth van Andel Familie De Goederen-Van Litsenburg Mw. M. Stijn-Kuipers Jaap Lampe en Jetske Vulsma Mr. J.J.H. Pop Familie Reus-Deelder Robert, Willemijn en Sacha Rinnooy Kan Mr. B.B. Schneiders De heer en mevrouw Van Till Jeannette en Chris van Velzen Maria Hansen en Lee Verhoeff Mevrouw Voûte Droste Founding Duo’s Annette de Vries en Jan Coen Binnerts De heer en mevrouw J.M. van Bommel De heer en mevrouw Van den Bos-van der War De heer en mevrouw Bouwman-Bulder Voor Rutger en Liselotte Buma Familie Emondts Harry van Dooren en Linda Hovius Jean Pierre en Ilona Dubois-van Walsem De heer en mevrouw Franx-Schaap De heer en mevrouw Goeman Borgesius-Blomjous Stichting VG Margot Haasdonk en Anneke Tros Familie Van den Heuvel Caspar en Katy de Jong-Thunnissen De heer en mevrouw Kasprowicz-Van Grondelle De heer dr. Albert M. Kroon De heer en mevrouw Kuitems De heer en mevrouw Latour-Köhler De heer en mevrouw S.A.C. van Lent-Wiemeijer

De heer en mevrouw J.H. Menke Familie Mettrop-Wesselingh Pieter Ronner & Anja van den Tempel Ed Monasch en Hanneke Rudelsheim De heer en mevrouw E.D. Osinga De heer en mevrouw Reijnders - Van Till Dhr. H. Hartong en Mw. J. Sluijter-Uyterhoeven De heer en mevrouw Van der Veer Maarten en Ank Wolleswinkel Familie M.H. van der Worp Founding Families Liesbeth van Boven Familie Dobber De heer en mevrouw B.J. Dorlas Jaco van Ekeris en Gerti Maierl D. graaf Festetics de Tolna, Consul hon. van Hongarije Familie van Gellekom Familie Helmig Familie J.B.J.M. Hunfeld De heer en mevrouw Lenterman-Van Diemen De heer en mevrouw Lindenbergh-Sluis De heer F.W.P. en mevrouw A.A. de Nerée tot Babberich Familie Roelvink De heer en mevrouw W. de Rooij-Geerlings Familie K.J. Storm Hans en Iesje Vermeulen Jan de Vreede en Evelien Pfeiffer De heer en mevrouw Van Walsem-Roelvink De Familie Zoetmulder Sanders

Thomas Wilson Genootschap Blank Prevoo van Bolhuis notarissen Dévies cookcompany El Pincho Tapasbar Exito Hoofddorp BV Fiën Adviesgroep Hoorne Vastgoed Imbema Groep Inspiriment Events Institut de Beauté ‘Salon Claire’ Koudijs Bouw en Onderhoud BV Laus c.s. advocaten Merck Sharp & Dohme BV Pot Jonker Advocaten Orthodontisten Heemstede R.A. van Teeseling Orthodontie BV Restaurant de Wandelaar Schoonmaakbedrijf De Spiegel Haarlem BV Van Brugge en Partners BV VanOoijen Accountants en Belastingsadviseurs Veldwijk Aannemers Vinites Witteveen Kantoorinstallaties Zaamen En dank aan allen die niet met naam genoemd willen worden.

43

Bijlage F

Samenvatting

Wat vooraf ging In 2008 kreeg de Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem na een ingrijpende verbouwing en renovatie van vele jaren de beschikking over twee podiumkunstgebouwen die aan alle eisen van deze tijd voldoen. Het publiek, dat in de jaren van de verbouwing zijn heil elders had gezocht, vond de weg terug. Het concert- en theaterbezoek floreerde weer als vanouds. Dit gold evenzo voor de artiesten, orkesten, koren en gezelschappen. Vanaf 2010 is de groei van de organisatie door bezuinigingen op cultuur en het tegenzittende economische tij afgevlakt. Huisorkest Holland Symfonia moest noodgedwongen stoppen waardoor de organisatie niet alleen met een gat in klassieke muziek- en educatieprogrammering werd geconfronteerd, maar ook met het wegvallen van de grootste huurder van de Philharmonie. De organisatie anticipeerde tijdig op deze ontwikkelingen met een ingrijpende herstructurering van de onderneming, aanpassingen in de programmering en een actiever beleid ten aanzien van verhuuractiviteiten.

Missie en ambitie De Stadsschouwburg en de Philharmonie, de twee grootste culturele podia van Haarlem, presenteren een hoogwaardig Nederlands aanbod aan theater en muziek voor een breed publiek uit Haarlem en omstreken. De theaters bieden ook een gastvrij podium aan creatieve initiatieven van binnen en buiten de stad. Het zijn daarmee belangrijke ontmoetingsplekken in de stad, waar het publiek gastvrij wordt ontvangen en het zich laat inspire44

ren, uitdagen en vermaken. De organisatie werkt nauw samen met andere (culturele) partners aan de toekomst van Haarlem en levert een duidelijk herkenbare bijdrage aan het culturele klimaat. Daarnaast worden zakelijke evenementen op topniveau verwelkomd die daarmee niet alleen bijdragen aan de eigen gezonde exploitatie, maar ook aan de economische bedrijvigheid en levendigheid van Haarlem. De missie kloppend hart van de stad is vertaald in een Kompas dat laat zien waar de organisatie voor staat, waar zij naar toe wil en hoe zij dit wil bereiken. Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem heeft in het beleid voor 2014 tot en met 2017 vijf speerpunten vastgesteld die de ambitie Inspireren en Verbinden moeten waarmaken en daarmee nadrukkelijk bijdragen aan de missie. De cultureel ondernemer Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem heeft zich de afgelopen jaren op verschillende fronten een actief cultureel ondernemer getoond. Zo heeft zij in aanloop naar de opening van de Stadsschouwburg een substantieel tekort weggewerkt. De financiële situatie is sinds die tijd, mede dankzij de structurele exploitatiesubsidie van de gemeente Haarlem, gezond. Zonder deze steun is de culturele exploitatie van een schouwburg en een concertzaal niet levensvatbaar. Toch streeft de organisatie nadrukkelijk naar een modernisering van het business model, dat wil zeggen het verminderen van de overheidsafhankelijkheid en het verbeteren van de eigen inkomstenstromen uit recettes, zaalhuur, horeca en fondsenwerving. Voor de periode 2014 tot en met 2017 streeft de organisatie ernaar de bijdrage van de Gemeente in de culturele exploitatie terug te brengen van 39% van de totale inkomsten naar 32%.

Inspireren Speerpunt 1: Het culturele programma Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem biedt haar bezoekers met haar uitgekiende culturele programmering inspiratie. Dat is de kernactiviteit van de organisatie: de bezoeker deel uit laten maken van een andere wereld die uitdaagt, inspireert en energie geeft. Tijdens een bezoek aan de Stadsschouwburg of de Philharmonie voelt het publiek zich verbonden in een gezamenlijke ervaring. De programmering maakt nieuwsgierig, daagt uit tot nieuwe ontdekkingen en biedt de mogelijkheid tot zorgeloos ontspannen en genieten.

Speerpunt 2: Zakelijke evenementen De komende jaren zetten wij nadrukkelijk in op een uitbreiding van de zakelijke evenementen gericht op versterking van de exploitatie. Dat willen wij onder andere doen door het creatief inzetten van onze gebouwen en zalen en bieden aan huurders, organisatoren en evenementenbureaus, met name met betrekking tot de mogelijkheden van de geheel vernieuwde en multifunctionele Grote Zaal.

Verbinden Speerpunt 3: De klant centraal Jarenlang is in de theatersector voornamelijk gedacht vanuit het aanbod (de voorstelling of het concert). Voorstelling zoekt doelgroep. Dat is in een uitdijende vrije-tijdsmarkt, waarin het theater moet concurreren met de sushibar en

de sauna, niet langer houdbaar. De komende jaren moeten wij de aandacht nog meer dan wij al doen, verleggen naar de vraagzijde, de klant. Onder klanten worden niet alleen verstaan de bezoekers van de culturele voorstellingen, maar ook de huurders, bespelers, Founders, Bondgenoten en sponsors. Doelgroep zoekt voorstelling/podium. Om dat te bereiken stelt de organisatie de komende jaren de klant in breedste zin van het woord centraal.

Speerpunt 4: Bondgenoten voor draagvlak en ondersteuning De komende jaren zal de organisatie nadrukkelijk draagvlak in de samenleving zoeken door betrokkenheid van de Haarlemmers en regiobewoners bij hun eigen culturele voorzieningen te vragen. Word bondgenoot, herpak de eigen verantwoordelijkheid en geef om cultuur. Deze kernwoorden zijn uiteindelijk gericht zijn op aanvullende financiële ondersteuning.

Speerpunt 5: Samenwerking binnen en buiten de stad Samenwerken op allerlei gebieden is een belangrijke manier van verbinden. De organisatie wil een stevige bijdrage leveren aan samenwerkingsverbanden binnen en buiten de stad, waarbij zij vaak een voortrekkersrol wil blijven nemen. De komende jaren worden verschillende samenwerkingsverbanden verder ontwikkeld: met de gemeente Haarlem en diverse culturele partners in de stad, door bestuurlijk en anderszins bij te dragen aan netwerken, het coproduceren van activiteiten die aansluiten bij onze missie en tenslotte de gezamenlijke programmering met Parktheater Hoorn. 45

Bruun Kuijt leest voor tijdens 1e Haarlemse Voorleesfeest in 2013

fotografie: Ben van Duin, Gert Jan van Rooij, Jarko Aikens en In Bloei Fotografie Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem www.theater-haarlem.nl [email protected] Bezoekadressen Philharmonie Lange Begijnestraat 11 2011 HH Haarlem Stadsschouwburg Wilsonsplein 23 2011 VG Haarlem Postadres Postbus 491 2000 AL Haarlem Telefoon 023 - 512 12 12 46

47