Passe-Partout:
Ingenieursbureau in Gouwe Hoek Passe-Partout, opgericht door geodeet Han Knol, is gespecialiseerd in de uitvoering van hoogwaardig dimensioneel meetwerk. Met nu nog circa tachtig medewerkers is het bureau wereldwijd actief.
A
ls je de website www.passe-partout.nl opent, springt het woord ‘vacatures’ er op de homepage duidelijk uit. De daarna volgende slogan, ‘Ingenieursbureau Passe-Partout groeit! Groei jij met ons mee?’, verklaart deze honger naar nieuwe medewerkers. Ook de overname halverwege 2007 van Delta Surveys B.V. (1979) moet aan deze groei bijdragen, niet alleen kwantitatief maar ook kwalitatief. Alle reden dus voor een bezoek aan het bedrijventerrein Gouwe Hoek te Gouda, primair vernoemd naar de rivier.
De directeur…
26
De sticker ‘lid NVBG’ bij de ingangspartij oogt gedateerd maar de gefuseerde branche-organisatie Geobusiness was bij
GEO-INFO 2008-1
Adri den Boer, redacteur
Herkenbaar ingenieursbureau.
het bezoek nog te pril voor een nieuwe sticker. Gert Monshouwer, sinds 2006 directeur bij het ingenieursbureau, steekt direct van wal over de discussies binnen Geobusiness over het nieuwe vignet. (Zijn advies was: hou het simpel.) Passe-Partout zelf is heel herkenbaar met een E-baak (inderdaad: staand op de muur en liggend op de auto’s) en een driepoot met ‘instrument’ op het dak. De vele treinreizigers uit Rotterdam weten dankzij het instrument dat ze het station Gouda naderen. Monshouwer is enthousiast als hij over de projecten die Passe-Partout oplevert, praat. Hij somt vanachter het bureau klussen op die variëren van Nederlandse werfmetingen voor het SSP ‘Piranema’ tot torenkraanmetingen in het Afrikaanse Gabon. ‘De mensen hier zijn te bescheiden’, zo constateerde Monshouwer vlak na zijn aantreden. De werkwijze van Passe-Partout is ge-
toetst door KIWA en vastgelegd in een handboek. Passe-Partout heeft naast het ISO9001-2000 certificaat ook het VCA-certificaat aan de muur hangen. (VCA betekent Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers, maar het is intussen meer, zie www.vca.nl.)
Meervoudige ingang.
... en de bedrijfsleider Landmeten
IJsbrand van der Bent werkte eerder bij Rijkswaterstaat MD, bij Fugro en is sinds april 2007 bij Passe-Partout bedrijfsleider Landmeten. ‘Bouwmeten, Landmeten en Speciale Projecten waren en zijn de afdelingen binnen PassePartout, maar de mogelijke synergie tussen de afdelingen wordt momenteel met veel energie uit de kast gehaald. Eén van mijn rollen is om die synergie zichtbaar te maken en te benutten’, aldus Van der Bent. ‘We willen ook opschalen, meer mensen aannemen. Zo is ook Delta Surveys met tien tot twaalf man overgenomen. Er is werk zat, het is heel erg druk, maar nieuwe mensen vinden, valt niet mee’, zo vervolgt hij. Zij-instromen in de geodetische branche wordt steeds gebruikelijker. Van der Bent: ‘In juni hadden we een open dag om leer-/werktrajecten aan te bieden. Ik stond er versteld van wat voor mensen er op af kwamen: MBO-ers van zilversmid tot boer en kraanmachinist. Een selectie van zeven man uit de geïnteresseerden van die open dag volgt nu een opleiding bij ROC ASA Techniek Scutos in Utrecht. Het zijn enthousiaste mensen die je om een boodschap kunt sturen en die snel ervaren meetleiders kunnen assisteren. Het enthousiasme dat deze mensen uitstralen als ze voor het eerst zelfstandig met bijvoorbeeld GPS op pad mogen, werkt aanstekelijk. Binnen het leertraject dat deze mannen volgen, zijn dit soort momenten ankerpunten, op weg naar het einddoel: zelfstandig en volleerd landmeter worden.’
27 3D-laserscannen
3D-laserscannen is een technologie waar Passe-Partout nuttig gebruik van maakt. Men beschikt over verschillende 3D-laserscanners. Deze scanners zijn in staat om ieder willekeurig object volledig en nauwkeurig (±3 mm op 50 m) digitaal, 3-dimensionaal in te meten. ‘In plaats van een draadmodel op basis van enkele meetpunten, kan een compleet betrouwbaar en één-op-één model gegenereerd worden op basis van vele miljoenen punten. 3D-laserscannen kan worden ingezet om niet bereikbare objecten veilig en zonder procesonderbrekingen in te meten, dankzij de contactloze IJsbrand van der Bent en Gert Monshouwer.
Van oudsher verzorgt Passe-Partout opleidingen en trainingen voor de bouwen constructiewereld. Deze worden door geschoolde docenten met praktijkervaring en voldoende meetapparatuur gegeven. ‘Het past dus in de sfeer dat ook nieuwe eigen mensen hier iets leren, het is een gelukkige combinatie. Hans van Doornen kent instrumenten van binnen en van buiten en geeft onze medewerkers er op zaterdagochtenden les over’, aldus Van der Bent. GEO-INFO 2008-1
kunnen zich identificeren met hun projecten en zijn trots op hun bijdrage daaraan’, zo vervolgt hij. Het maatvoeren/bouwen blijkt te kunnen variëren van huizen via infrastructuur tot schepen. De locatie van de projecten is lokaal voor de activiteiten in de bouw en wereldwijd voor de andere activiteiten. ‘Ik zeg altijd: met een straal van tweehonderd kilometer rond Gouda voor de bouw, tweeduizend kilometer voor de infrastructuur en twintigduizend kilometer voor de maatvoering in het staal. Het zand op onze vloer kan dan ook van zeer ver komen’, aldus de bedrijfsleider.
‘Ken de klant’
28
meettechniek en de grote hoeveelheid meetpunten’, aldus de website. De referentieprojecten laten een hele lijst exotische locaties zien: proces-module Molikpaq nabij Sakhalin in Oost-Siberië en piping op een FPSO-schip in de Zuid-Chinese zee komen in het lijstje voor. Van der Bent toont en passant het drievoudig resultaat van een gescand monument: rasterbeeld, vectorlijnenbeeld en de full-colorfoto aan de muur.
Tanja Niggemeijer wijst op uitgezet heliplatform.
‘Zand op de vloer’
‘We werken voor 80% voor de particuliere markt, het gros van de klanten is aannemer, architect of projectontwikkelaar. Er heerst dan ook een andere sfeer dan bij de overheid of een voor de overheid werkend bureau. Er ligt hier vaak zand op de vloer’, aldus Van der Bent. ‘Onze mensen zijn zeer nauw betrokken bij bouwactiviteiten. De medewerkers
Niggemeijer, Den Drijver en Van der Bent: ‘We cannot really plan it’.
‘Wat we veel doen, is cascometingen aan bestaande gebouwen voor renovatie. Die as-builtmetingen zijn nodig omdat de oorspronkelijke bouwtekeningen niet altijd (meer) kloppen of niet digitaal beschikbaar zijn. Het valt me op dat het hele landschap van architecten, projectontwikkelaars en aannemers ieder zo hun eigen werkmethoden hebben. Als landmeters zijn we in ’t algemeen nog slecht in staat in te spelen op hun diverse CAD-behoeftes. We moeten serieus ingaan op de verwachtingen van de klant’, aldus Van der Bent. In de offshore bestaan weer heel andere behoeftes, en dat geldt zeker voor de behoeften in de staalmaatvoering. Om een goed begrip te hebben van de behoeftes van deze doelgroepen, heeft Passe-Partout medewerkers in huis die hun wortels hebben in deze sectoren. Zij hebben het survey vak er later bijgeleerd. Zo werken bij de afdeling Bouwmeten bouwkundigen en bij de andere poot ook werktuigbouwers en civiel technici.
In de Botlek
Om echt te zien wat Passe-Partout zoal doet, wordt ook een bezoek gebracht aan de werf van Keppel/Verolme in de Botlek. Via ‘dedicated inhuur’ wordt meetkundige ondersteuning geboden bij de ‘conversion’ van het booreiland Blackford Dolphin. Floris den Drijver (what’s in a name) en Tanja Niggemeier hebben de beschikking over een half containerkantoortje van de opdrachtgever omdat Passe-Partout er een jaar lang elke dag present is. Den Drijver deed civiele techniek aan de HTS en kwam dus in het landmeten terecht; Niggemeier deed landmeten aan de Fachhochschule Oldenburg. Voor GEO-INFO 2008-1
Duitse landmeters is het aanbod op de arbeidsmarkt groter dan de vraag en dus ging ze in en voor Nederland aan de slag. Den Drijver zegt: ‘Het afwisselende van dit speciale landmeten trekt me: off-shore, werven, raffinaderijen, buitenland.’ Samen waren ze tweemaal drie weken in Indonesië, waar voor een Nederlandse opdrachtgever in pijpen van 70m met een diameter van 6m gaten moesten worden uitgezet. ‘Passe-Partout verzorgt vaak de interface tussen wat daar en hier geproduceerd moet worden en het moet wel allemaal passen’, aldus Van der Bent. Den Drijver over het werk aan het drijvend booreiland: ‘Eigenlijk doen we alle maatvoering aan boord bij de renovatie van dit platform van vijfendertig jaar oud, het had acht jaar in een fjord liggen roesten. Een Noors bedrijf kocht het op om het te renoveren. In 2008 is de renovatie klaar. Een geheel nieuw eiland zou pas in 2011 klaar zijn want alle grote werven zitten vol.’ De intensiteit van het werk wisselt en men heeft zelf contact met alle partijen die maatvoering nodig hebben op het project. ‘Soms is er één telefoontje en de andere dag wil men alles tegelijk gemeten hebben’, aldus Den Drijver. ‘We cannot really plan it’, voegt Niggemeier dienstvaardig toe, en met Engels
Van der Bent: ‘Het moet allemaal wel passen!’
‘…maatvoering van kabels en leidingen doen monteurs zelf’.
en Duits kan ze in de internationale werkgemeenschap hier wel terecht. Bij het begin van de klus is een lokaal referentiesysteem met stickers vastgelegd, en al worden die soms overschilderd of verstoord: er valt mee te werken. Niets is waterpas op een drijvend object en dus wordt de compensator van het instrument afgezet. Niggemeier had het zo op school niet geleerd en landmeters kijken er nog steeds van op. Den Drijver memoreert nog een timmerman die aan boord van een schip wel zijn waterpas benutte voor een laatste kwaliteitscontrole… Het helicopterplatform wordt beklommen, dat net is uitgezet en aangebracht. Het uitzetten van het helidek op het platform gebeurde niet alleen op basis van tekeningen maar vooral aan de hand van een eigen as-built survey toen dat object nog elders lag. Echt alle maatvoering hoeven de twee toch niet te doen: bij de vele leidingen worden alleen de doorsnijdingen uitgezet en doen monteurs de rest gelukkig zelf… De betrokkenheid op het werk is groot: men ziet de ‘conversion’ vlotten en Den Drijver zegt graag dat dit iets heel anders is dan terreinmeten van locaties waar je nooit meer komt. Leverde een tocht met de bouwlift naar het platform op 50m hoogte al uitzicht op, Den Drijver bereikte via kooiladders de meer dan 100m hoge boortoren. (Gelukkig hoeft dat vandaag niet.) ‘Waar we nu ook veel werk aan hebben, is het uitlijnen van rails voor een kraan’, aldus de laatste toevoeging van een gedreven Den Drijver. Na februari volgt weer een andere klus. Welke en waar dat is, is nog onbekend!
Slot
Passe-Partout heeft sinds 2003 een eigen Nieuwsbrief, ook present op de site. De frequentie is nog niet echt die van een periodiek, maar de volgende komt wel snel met een verslag van de ‘Roadshow bouwmaatvoering: smeerolie van de bouw’ van 20 november 2007 bij de stormvloedkering in Hoek van Holland. Of Passe Partout alles kan? Van der Bent: ‘Met één been in de geodesie staan en met één been in het vakgebied van de klant, daar moet je ook keuzes in maken, want er zijn ingewikkeld veel vakgebieden…’ n GEO-INFO 2008-1
29
Samenvatting
Overdracht
Ingenieursbureau in Gouwe Hoek
Han Knol studeerde van 1963-1970 geodesie in Delft en richtte in 1975 in een kamer in Reeuwijk Passe-Partout op. Hij kocht in 1978 in Gouda een huis met aanbouw en toen dat te klein werd, volgde een kantoortje in Waddinxveen. In 1990 legde Karianne Knol (zes jaar) de eerste steen voor het pand Nieuwe Gouwe OZ 11B te Gouda. Werd daarvan lang een deel verhuurd, binnenkort heeft men het voor 100% zelf in gebruik. Eind juni 2007 nam senior afscheid als leidinggevende van het ingenieursbureau (en bij Meetcentrum PP zal dat nog volgen). Over zijn opvolgers zei de grootaandeelhouder/commissaris bij die gelegenheid: ‘Zij weten wat de wensen van het team van adviseurs/commissarissen zijn, het creëren van groei in een meetbedrijf dat een zichtbaar eigen plek in metend Nederland heeft, met oog voor bijzondere projecten over ’s lands grenzen, met aandacht voor nieuwe, handige meettechnieken. Een meetbedrijf dat dit jaar werk nog verschaft aan circa 80 personen maar waarbij het vizier staat op een omvang van 120 en meer werkenden.’
Het Nederlandse ingenieursbureau PassePartout, in 1975 opgericht door geodeet Han Knol, is gespecialiseerd in de uitvoering van hoogwaardig dimensioneel meetwerk. Met nu nog circa tachtig medewerkers (men wil er meer) is het bureau wereldwijd actief. Dat is naar zeggen met een straal van tweehonderd kilometer rond de vestigingsplaats Gouda voor de bouw, tweeduizend kilometer voor de infrastructuur en twintigduizend kilometer voor de maatvoering in het staal.
Summary Engineering company in Gouwe Hoek The Dutch engineering company PassePartout, founded in 1975 by geodesist Han Knol, specialises in executing high-quality dimensional surveying. The company’s eighty people strong team operates on a global scale. In a radius of 200 kilometers from its trading address in Gouda, the company operates mainly on construction sites, in a radius of 2,000 kilometers on infrastructural sites, and in a radius of 20,000 kilometers for measurements in the steel industry.
30
Résumé Gedenksteen uit 1990.
Bureau d’ingénieurs au Gouwe Hoek
Naast het ingenieursbureau Passe-Partout B.V. zijn er op dezelfde ‘gouwe lokatie’ nog Passe-Partout Opleiding & Research B.V. en Meetcentrum PP B.V. (www.meetcentrumpp.nl).
…en deze foto nam Van der Bent van de redacteur.
Le bureau néerlandais Passe-Partout, créé en 1975 par le géomètre Han Knol est spécialisé dans les mesurages dimensionnels de très haute qualité. Avec aujourd’hui encore (on en voudrait plus) 80 collaborateurs l’office est présent dans le monde entier. Il est présent dans la construction à 200 km autour de Gouda - leur lieu d’implantation -, à 2000 km pour des levés d’infrastructure et à 20 000 km pour les mesurages de haute précision.
G e o f i c t i c u s M a rt i j n K e ss l e r ´Ik ben waarschijnlijk de enige ter wereld die landkaarten nog met de hand maakt. Ik heb het altijd heerlijk gevonden om nieuwe landschappen en werelden te creëren. Die passie heet geofictie en fascineert kunstenaars en wetenschappers van alle tijden en disciplines. We hebben ons verenigd in het Genootschap voor Geofictie. (…) Kessler leunt op een ervaring van jaren. Al op zijn vijfde tekende hij met krijt steden en landkaarten op de stoep´. Uit: Margriet de Groot, ‘Mijn kaarten zijn spiegels van de werkelijkheid’, in: Herenhuis, jrg 1 nr 1, september 2007 (Over geoficticus Martijn Kessler, www.martijnkessler.nl)
GEO-INFO 2008-1
