INFORMATIEVE RAAD 12 FEBRUARI 2015 Notulen van de vergadering Voorzitter: de heer K. de Haan Griffier: de heer H. Nubé Tevens aanwezig: de heer J. van Loenen (PvdA), mevrouw F. Polsbroek (PvdA), de heer R. Verheuvel (PvdA), de heer J. Jägers (VVD), de heer F. Mulder (VVD), mevrouw B. Wielage (VVD), mevrouw R. Herder (Leefbaar Diemen), de heer M. Rietveld (Leefbaar Diemen), de heer J. Sikking (Leefbaar Diemen), de heer H. Berkhout (D66), mevrouw J. Pietersen (D66), de heer F. Simonetti (D66), mevrouw T. Schmitz (SP), de heer W. van Vugt (SP), mevrouw A. Wijnbergen (SP), mevrouw N. van Engelen (GroenLinks), mevrouw M. van Schoot (GroenLinks), mevrouw H. Uiterdijk (GroenLinks), de heer P. Prins (PvdO), mevrouw S. Raveling (PvdO) en mevrouw M. de Graaff (CDA) Vanuit college aanwezig: wethouder R.P. Grondel en wethouder J.D.W. Klaasse Ambtelijke ondersteuning: mevrouw J. Ramakers, de heer F. Starreveld, de heer M. Cornelissen en mevrouw A. Hillert.
1. Opening en mededelingen door de voorzitter, vaststellen agenda De voorzitter heet iedereen van harte welkom. Met de voorliggende agenda wordt ingestemd. 2. Presentatie Stichting VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan (SVAZ) De voorzitter zegt dat dit agendapunt met name komt door een toelichting die door de stichting is gegeven bij de begrotingsbehandeling. Toen gaven meerdere partijen aan dat ze graag meer informatie wilden. Dit agendapunt is niet bedoeld om het college te ondervragen want die komt in de reactie op de motie nog met een memo. Mevrouw Ten Doeschot stelt allereerst een aantal mensen voor die het werk in de praktijk uitvoeren. Dat is Ramon de Robles. Hij doet de ICT en daarnaast de maatschappelijke begeleiding voor 10 gezinnen. Hij is ook klasse-assistent voor de inburgeringscursussen. Daarnaast geeft hij individuele en groepslessen op het gebied van computervaardigheden et cetera. 1
Josien is vanaf het begin een hele trouwe taalcoach die steeds weer wordt ingezet voor de nieuwe inburgeraars. Coby is zes jaar vrijwilligster en zij begeleidt een groep vrouwen die zich voorbereidt op het inburgeringsexamen. Antoinette is sinds twee jaar maatschappelijk begeleidster. Mieke is ook al jarenlang taalcoach. Het werk is redelijk onzichtbaar voor de samenleving. De hoofdtaak is voorwaarden te scheppen zodat vluchtelingen zelfredzaam worden zodat ze kunnen functioneren in de maatschappij. In de praktijk heeft VluchtelingenWerk heel veel te maken met misverstanden door gebrek aan communicatie en omdat cliënten bijvoorbeeld de hulpvragen niet duidelijk kunnen stellen. Dat is een van de meest tijdrovende klussen op kantoor. Uit diverse onderzoeken blijkt steeds weer dat het opbouwen van een netwerk en werkervaring opdoen in Nederland heel moeilijk is voor vluchtelingen. Het taalniveau is na twee jaar onvoldoende om mee te doen in de samenleving. De vluchtelingen hebben vaak familie en vrienden en een huis moeten achterlaten en soms zijn ze getraumatiseerd. In Diemen is meer dan 50% in behandeling bij Centrum 45 of bij aanverwante organisaties die ervaring hebben in het behandelen van oorlogstrauma's. Vaak zijn er nog zorgen over achtergebleven familieleden. Altijd beginnen ze in de gemeente met schulden en financiële problemen. Toch lukt het iedere keer om ook een getraumatiseerde vluchteling een trede hoger te krijgen op de participatieladder. Dat is een staffel van vijf treden om aan te geven hoe ver de afstand tot de arbeidsmarkt is en of mensen geïsoleerd leven of aan groepsgewijze activiteiten deelnemen. Soms hebben ze al een bijbaantje met steun van de sociale dienst. Uiteindelijk is de bedoeling dat iedereen zelfredzaam is en uit de uitkering kan stromen. Na de gasexplosie in Beukenhorst bleek dat mensen steeds weer terugkomen omdat ze het gevoel hebben dat ze van het kastje naar de muur worden gestuurd en dat hun problemen niet worden opgelost omdat ze van het schoonmaakbedrijf naar het opslagbedrijf, naar de gemeente enzovoort moeten. 12 gezinnen van cliënten of ex-cliënten waren hierbij betrokken. De periode van maatschappelijke begeleiding is twee jaar maar in de praktijk blijkt dat die periode onvoldoende is om een inburgeringsdiploma te halen maar ook om zelfredzaam te zijn. Dan moeten mensen hun eigen formulieren kunnen invullen en hun eigen zaken regelen. In Amsterdam worden vluchtelingen 3,5 jaar begeleid. De DUO geeft drie jaar de tijd voor het halen van het inburgeringsdiploma. Sinds 1 januari 2013 is die taak weggehaald bij gemeenten en bij de inburgeraars zelf neergelegd. Dit geeft wel de kans om de hele groep in beeld te houden maar de gemeente heeft geen zicht meer op deze groep vluchtelingen en weet ook niet wat er met die mensen gebeurt na de twee jaar dat de begeleiding moet worden gestopt. Het zou mooi zijn als de cliënt na de twee jaar als die nog afhankelijk is van een uitkering kan worden doorgeleid naar bijvoorbeeld de afdeling Re-integratie en dat een jaar later kan worden geëvalueerd hoe het verder is gegaan met die cliënt. Is er zicht op financiële redzaamheid en participatie? Dat zou tot een echt plan samen met de gemeente moeten worden uitgewerkt. Soms is er namelijk na die twee jaar sprake van een terugval. Waar krijgt de gemeente voor zo weinig geld zoveel meerwaarde voor een doelgroep die het best moeilijk heeft in de Diemense samenleving? Er zijn 25-30 vrijwilligers actief. Nauwelijks wordt een beroep gedaan op dure organisaties als schuldhulpverlening, maatschappelijk werk en juristen. Door extra projecten zijn er veel vluchtelingen die kans op studie of werk krijgen en vooral ook door de inzet van de taalcoaches die iedere week een uur met de inburgeraar optrekken om de taal in de praktijk te oefenen. 2
Er is een groot aandeel van getraumatiseerde cliënten in Diemen. Dat is uniek en misschien kan de gemeente daar met het COA over praten. Er wordt voor gezorgd dat ze een behandeling krijgen en dat er een dagbesteding is. De kinderen krijgen passend onderwijs en worden ook toegeleid naar sport. VluchtelingenWerk wil financiële zekerheid want die was er het afgelopen jaar absoluut niet. Hopelijk kan binnenkort met de wethouder worden gesproken over de basis die VluchtelingenWerk weer terug wil hebben die er een aantal jaren geleden nog was. Dat betekent meerjarige subsidieafspraken maar ook zekerheid voor de werkplek, subsidiëring van kantoorgebouwen en organisatiekosten. Op dit moment zijn er geen stagiaires omdat weinig stagevergoeding kan worden gegeven. Alle raadsleden zijn van harte welkom op kantoor om eens te ervaren hoe het is. D66 merkt op dat het afhankelijk is van wanneer de asielzoekers binnenkomen of de twee jaar begeleiding voldoende is. Als zij daarvoor al drie jaar in een AZC hebben gezeten en een bodem hebben, is twee jaar begeleiding voldoende. Komen ze zoals nu met de nieuwe toestroom, dan is twee jaar begeleiding onvoldoende. De bedragen die worden gelezen zijn zeker niet te hoog. De doelgroep vraagt ook enige interculturele kennis en die is bij de Nederlandse instellingen vaak niet erg breed. Als VluchtelingenWerk onvoldoende geld krijgt om ze te begeleiden, komen ze op een gegeven moment bij een andere deur weer binnen en dan kost het per saldo misschien wel het dubbele. D66 is ook heel benieuwd naar de uitwerking van de motie waarin bepaalde zaken zijn gevraagd. GroenLinks vraagt hoe de preventie zou kunnen worden gemeten. Is de participatieladder daar een instrument voor? Mevrouw Ten Doeschot legt uit dat landelijk wordt gezocht naar meetpunten. VluchtelingenWerk werkt met checklisten maar de participatieladder geeft niet alle onderdelen weer die met een cliënt moeten worden doorgenomen. Daarnaast maakt het veel uit of iemand analfabeet is of een hogere opleiding heeft genoten en in het Engels kan communiceren en sneller zelfredzaam is. Elk half jaar wordt ook bijgehouden of er een groei is in bijvoorbeeld zelf de post doornemen, of iemand lid is van de bibliotheek of een netwerk heeft opgebouwd enzovoort. Onlangs heeft de gemeente Amsterdam aan VluchtelingenWerk Amsterdam opdracht gegeven om te onderzoeken hoe de samenwerking is met partners en organisaties en wat de knelpunten en verbeterpunten zijn. Dit gaf een positieve score maar het opbouwen van een netwerk en toewerken naar zelfstandigheid is nog steeds heel erg moeilijk. Dit rapport zal naar de wethouder worden gestuurd. PvdO vraagt waarom Diemen in tijd en begeleiding afwijkt van Amsterdam. Is wel eens onderzocht of Diemen kan aansluiten bij de Amsterdamse systematiek? Wat zijn de voor- en nadelen en wat zou dit kosten? Is het mogelijk dat via het werkbudget van de afdeling Sociale Zaken van de gemeente betaalde taallessen kunnen worden gefinancierd? Omdat de gemeenten immers de taallessen wettelijk niet meer hoeven organiseren, komt er veel op het bordje van de vluchteling terecht. 3
Heeft VluchtelingenWerk ervaring met oudere vluchtelingen en de specifieke problemen daarmee? Het zal immers voor een oudere moeilijker zijn om de taal te leren dan voor iemand van 20 jaar oud. Zijn er contacten met bedrijven die in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen personeel beschikbaar stellen of op een andere wijze betekenis kunnen hebben voor de organisatie? Mevrouw Ten Doeschot geeft aan dat per 1 januari 2013 de inburgering bij de gemeenten is weggehaald. Er zijn nog steeds officiële taalscholen en de vluchtelingen kunnen hiervoor een lening vragen bij de DUO. Als ze binnen drie jaar een diploma kunnen overleggen, hoeven ze die lening niet terug te betalen. Dat is anders dan voor mensen die met een reguliere status in Nederland zijn. Een vluchteling pakt de Nederlandse taal minder snel op dan bijvoorbeeld een expat. Voor hen is het taalcoachproject heel erg belangrijk omdat ze nauwelijks een netwerk hebben waar ze Nederlands mee kunnen spreken. Het afgelopen jaar heeft de gemeente deze producten ruim gefinancierd en het voornemen is uitgesproken dat ze graag ziet dat het dit jaar op beperkte schaal wordt voortgezet. De 60+ers kunnen gewoon naar school en na 65 jaar zijn ze niet meer inburgeringsplichtig maar hen wordt altijd aangeraden om de lessen te volgen voor als ze bijvoorbeeld hulpbehoevend te worden. De ervaring is echter dat ze het Nederlands niet meer onder de knie krijgen. Een 90-jarige die samen met haar dochter woont wordt gekort op de AOW omdat het heel moeilijk is om de moeder-dochter relatie aan te tonen daar in het land van herkomst bijvoorbeeld geen geboortebewijzen worden verstrekt. Er zijn niet veel contacten met bedrijven maar dit heeft meer te maken met gebrek aan tijd bij de organisatie en de privacy van de vluchteling om dit goed te organiseren. Ze krijgen soms wel de mogelijkheid om werkervaring op te doen. SP vindt het zeer belangrijk dat er maatwerk komt omdat de ene persoon langduriger hulp nodig heeft dan de andere. Samenwerking met andere organisaties is ook belangrijk, bijvoorbeeld voor werkervaringsplekken of begeleiding naar een baan. Gaat dat ook via de gemeente? Voorts is een eigen website belangrijk voor het contact met andere organisaties en om mensen aan te zetten om te doneren. Mevrouw Ten Doeschot geeft aan dat VluchtelingenWerk sinds 2010 onderdeel is van VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan. Die heeft zijn eigen site en de grotere gemeenten hebben ook hun eigen site maar het zou wel welkom zijn. De vrijwilligers weten hun weg wel te vinden. Er is ook nog een landelijke site VluchtelingenWerk Nederland. Maatwerk is inderdaad heel belangrijk. Er wordt ook veel ingezet op samenwerking met andere organisaties. De gemeente is de grote partner op praktisch niveau en om afspraken te maken om de zaken goed te stroomlijnen. Verder is er incidenteel contact met het Brede Hoed Team. Gemist wordt een laagdrempelige formulierenbrigade. Ook is contact met de vrijwilligersvacaturebank van de Stichting Welzijn Diemen, het Huis van de Buurt enz. SP zegt dat de fractie graag een keer op bezoek komt om met de vrijwilligers en de vluchtelingen te kunnen praten. VVD merkt op dat de gemeente van het rijk per vluchteling een budget krijgt. Wordt het bedrag dat de gemeente krijgt één op één doorgesluisd naar VluchtelingenWerk en wordt het 4
takenpakket helemaal bij die organisatie neergelegd of ligt dat ook gedeeltelijk bij andere organisaties als Stichting Welzijn Diemen? VluchtelingenWerk krijgt een soort basissubsidie voor 25 cliënten maar als de gemeente 40 statushouders huisvest, wordt dan nog voor 15 cliënten extra subsidie gegeven? Mevrouw Ten Doeschot legt uit dat tussen 2009 en 2013 de vaste basis is neergelegd rond de € 40.000 om de expertise en de organisatie in stand te houden voor wanneer het een keer minder dan 25 cliënten zou worden. Die systematiek is echter vorig jaar doorbroken en dit heeft veel onzekerheid gegeven maar spreker heeft er vertrouwen in dat binnenkort met de wethouder die basis weer kan worden vastgelegd. Vorig jaar en dit jaar is het aantal cliënten veel groter geworden en dat zal volgend jaar niet anders zijn. Derhalve zijn er meer middelen nodig, meer aansturing van de vrijwilligers en meer overhead. Hopelijk kan dan weer worden gekomen op een vast bedrag voor elke cliënt boven de 25. Vorig jaar is het de gemeente niet helemaal gelukt om de huisvestingstaak te volbrengen, onder andere vanwege de gasexplosie. Dit jaar komt de hoge taakstelling boven op die van vorig jaar en derhalve moet worden gezien of het de gemeente lukt om alle mensen te huisvesten. In de overgang van de gemeente naar de cliënt per 1 januari 2013 was het bedrag € 2000 en dat is nu € 1000. De gemeente kan hiervoor niet alleen uit de gelden van het rijk putten. Er zullen bijvoorbeeld ook participatiegelden voor nodig zijn. Echter, in tijden van bezuinigingen moet je ervoor zorgen dat je aan de basis preventief kunt werken. Als daarop wordt bezuinigd, worden de kosten uiteindelijk alleen maar hoger. VVD stelt vast dat er nog geen duidelijkheid is of het bedrag dat de gemeente van het rijk krijgt één op één wordt doorgesluisd naar VluchtelingenWerk. Mevrouw Ten Doeschot legt uit dat nog wordt onderhandeld over het geld voor 2015. De begroting en het jaarplan voor 2016 moet hiervoor bij de gemeente worden ingediend. VVD verzoekt de wethouder om hierover helderheid te geven. Als er meer geld nodig is dan de gemeente van het rijk krijgt, dient de raad een politieke keuze te maken. Mevrouw Ten Doeschot zegt dat vorig jaar wel is gebleken dat het niet werkt met de ingezette bezuiniging. De gemeente heeft ingezien dat dit weer moet worden bijgesteld. De gemeente is immers verantwoordelijk voor de maatschappelijke begeleiding. VVD vraagt of vorig jaar rond 25 vluchtelingen zijn begeleid. Mevrouw Ten Doeschot zegt dat vorig jaar 26 vluchtelingen zijn begeleid en dit jaar zullen er 40 vluchtelingen worden begeleid op basis van de gegevens van het rijk over de instroom in de AZC´s. VVD begrijpt dat het er ook minder kunnen zijn wanneer de gemeente onvoldoende in staat is om al die mensen te huisvesten. Dat is niet de bedoeling maar het is ook niet mogelijk om ineens een heleboel woningen te bouwen. Echter, in heel Nederland wordt deze taakstelling niet gehaald.
5
Mevrouw Ten Doeschot zegt dat het in deze regio extra moeilijk is. Het is niet zo dat wanneer het niet lukt die taakstelling verdwijnt. De overheid kijkt namelijk naar het aantal inwoners van een gemeente en daar is het een percentage van. VVD gaat ervan uit dat in Nederland drie gemeenten dit percentage hebben gehaald. Mevrouw Ten Doeschot geeft aan dat Ouder-Amstel 10 voor op de taakstelling loopt over het hele jaar. VVD memoreert dat er in de vorige sessie een discussie was over schoolachterstanden maar dat bleek over een andere gemeente te gaan. Zijn die schakelklassen ook in Diemen nog een probleem? Mevrouw Ten Doeschot legt uit dat op dit moment alle leerlingen zijn geplaatst en dat er nieuwe afspraken zijn gemaakt om de protocollen duidelijk vast te leggen voor wie er verantwoordelijk voor is. Vorig jaar was het een acuut probleem. Een deel van de kinderen, ook zieke, gaat lopend of met de tram naar de schakelklas in Bijlmerhorst. VVD zegt dat de raad de informatie heeft gekregen dat er geen problemen waren met het plaatsen van kinderen van vluchtelingen uit Diemen maar nu wordt begrepen dat het acute probleem in Diemen is opgelost door zieke kinderen elders lopend naar een school te laten gaan. Mevrouw Ten Doeschot geeft aan dat er busvervoer is geregeld naar Batavia maar dat er nog geen vervoer is geregeld naar de Bijlmerhorst. PvdA vraagt wat de ziekte is van de kinderen die lopend naar een school in Zuidoost gaan en waarom zo specifiek wordt gezegd dat het om zieke kinderen gaat. Mevrouw Ten Doeschot zegt dat de eerste kinderen die niet geplaatst konden worden uit Diemen kwamen. Nu is er een oplossing gevonden in de Bijlmer maar daar is geen vervoer naar geregeld. Twee meisjes van acht en negen jaar hebben last van ernstige vallende ziekte maar van hun vader is niet gehoord dat het een probleem is. De vader moet naar de inburgeringscursus en kan daarom zijn kinderen niet begeleiden en de moeder is in Afrika achtergebleven. PvdA vraagt hoe het komt dat Diemen in verhouding vrij veel getraumatiseerde vluchtelingen heeft. Mevrouw Ten Doeschot legt uit dat de reden is dat in Diemen Zuid één van de drie in Nederland gevestigde instellingen voor oorlogsgetraumatiseerde mensen zit van Centrum 45. De meest ernstig getraumatiseerden moeten dicht bij hun behandelaars wonen en die worden in overleg met de gemeente hier geplaatst. De vrijwilligers zijn daar ook speciaal op getraind. Zij krijgen cursussen over hoe om te gaan met psychosociale en psychische problemen. Daardoor is de uitstroom ook moeilijker en zijn de trajecten langer en de gemeente zou dit eens moeten aankaarten bij het COA voor extra voorzieningen. 6
PvdA vraagt hoe VluchtelingenWerk het overgangsjaar zou willen gebruiken. Mevrouw Ten Doeschot wil graag aan de gemeente zichtbaar maken wat er nog aan vragen en problemen overblijft bij de vluchteling na die twee jaar begeleiding. Na de evaluatie zou gezamenlijk kunnen worden bekeken wat het vervolgtraject moet zijn. Daarbij is het ook belangrijk dat de cliënt niet terugvalt. CDA meldt dat de fractie de motie ook had ondertekend wanneer zij aanwezig was geweest in de betreffende raadsvergadering. Leefbaar Diemen memoreert dat in 1983 de eerste vluchtelingen in Diemen kwamen. Toen nam de gemeente 4% vluchtelingen op. Het is schokkend dat de twee genoemde kinderen lopend naar de school in de Bijlmer moeten. Is er geen vrijwilliger die de kinderen kan halen en brengen? Mevrouw Ten Doeschot zegt dat zij nog niet heeft uitgezocht of de vader hiervoor gekozen heeft. Waarschijnlijk ervaren de kinderen het helemaal niet als zo erg. Leefbaar Diemen vindt dat Nederland hiervoor zorg moet dragen omdat deze mensen in Nederland wonen. Het kan niet dat zieke kinderen dat stuk moeten lopen. Mevrouw Ten Doeschot zegt dat met de gemeente kan worden overlegd of het ook mogelijk is om voor deze schakelklas voor vervoer te zorgen. De voorzitter memoreert dat mevrouw Ten Doeschot uitdrukkelijk de uitnodiging heeft neergelegd aan alle raadsleden om eens langs te komen op het kantoor van VluchtelingenWerk.
Wethouder Grondel meldt dat het college nog zit in de periode van een reactie op een motie die nog niet is afgerond. Er is een eerste overleg geweest met VluchtelingenWerk over de begroting en er volgt nog een tweede overleg om dat af te kaarten. Als er extra geld nodig zou zijn, wordt langs de raad gegaan. Er is op zich geen directe koppeling tussen inkomsten en uitgaven maar in de begroting zitten middelen voor VluchtelingenWerk en de gemeente krijgt extra geld afhankelijk van hoeveel vluchtelingen er komen. Onderzocht wordt of terug kan worden gegaan naar het model basisfinanciering + variabele uitgaven want die kunnen dan voor het plusdeel meebewegen met wat de gemeente van het rijk krijgt. De eventuele specifieke wensen worden meegenomen en eventueel met de raad gedeeld in de kadernota. De voorzitter vraagt wanneer de raad een reactie krijgt op de motie. Wethouder Grondel geeft aan dat dit uiterlijk bij de kadernota het geval zal zijn. 3. Mededelingen portefeuillehouder
7
Wethouder Grondel geeft aan dat in de media wordt gesproken over cliënten die een PGB van de Sociale Verzekeringsbank moeten ontvangen. De indruk is dat er in Diemen weinig problemen zijn voor zover de gemeente daar zicht op heeft. Er was één cliënt die het verkeerde gironummer had ingevuld in de aanvraag. Het kan ook zijn dat er mensen zijn die de gemeente niet benaderen en dan is er natuurlijk geen beeld. Er is een landelijke discussie gaande over het vragen van een eigen bijdrage voor jeugdzorg en jeugd GGZ. Een aantal grote steden is overgegaan tot opschorting van de inning. Ambtelijk overleg in de regio heeft het advies opgeleverd om dat ook in deze regio te doen. Spreker zal hierover nog overleggen met het college en dan zal hij het standpunt van de gemeente laten weten. Overigens zal dit alleen gebeuren voor de ambulante zorg en niet voor de intramurale zorg want daar is het heel logisch dat er een eigen bijdrage wordt gevraagd. Die cliënten krijgen immers eten van de instelling. 4.
Varianten in de afvalinzameling
Wethouder Grondel zegt dat de bedoeling van de discussie vanavond is om te kijken of er voldoende materiaal is aangeleverd in de eindeloze keuzes die er zijn om te draaien aan de knoppen in het afvalstelsel. Dan gaat het om een richtingendiscussie van welke kant willen we op. De kern van de scenario's is dat redelijk beperkt kan worden geoptimaliseerd binnen het huidige stelsel. De kosten voor de burgers zullen dan stijgen. Er kunnen een aantal optimaliseringen worden doorgevoerd en de ophaalfrequentie af laten nemen. Dat is het begin van omgekeerd inzamelen door het makkelijker te maken om te scheiden en het iets minder makkelijk te maken om niet te scheiden. Het derde scenario is om dat helemaal door te zetten. Omdat er aan zoveel knoppen kan worden gedraaid maar ook omdat er zo ontzettend veel in beweging is in de afvalmarkt is het verstandig om dat geleidelijk te doen. Dus begin met stappen naar scenario 2 en kijk hoe dingen zich ontwikkelen en kom dan in de loop van de tijd met verdere stappen. Het is ook nadrukkelijk de bedoeling om het contract dat afgesloten gaat worden zo flexibel mogelijk te maken dat dit zonder problemen met de partner kan. Daar hoort ook de verkenning bij wat in de nascheiding als effect meegenomen kan worden. Als daar grote stappen in worden gezet, kunnen er aan de inzamelkant weer aanpassingen worden getroffen. De heer Starreveld is ingehuurd om de bijlage te schrijven en hij heeft ook de landelijke benchmark gemaakt. De voorzitter geeft aan dat er een inspreker is en dat is de heer Lassing. De heer Lassing is bewoner van de wijk Biesbosch. Daar vindt de afvalinzameling ondergronds plaats. Hij woont vlakbij twee restafvalbakken en een gft bak. Van de gft bak wordt het hele jaar door een flinke overlast ervaren. Dan gaat het om stank, fruitvliegjes, vliegen en kruipend ongedierte in huis. Dat is nu al vier jaar aan de gang en spreker heeft meerdere malen zijn beklag ingediend bij de gemeente. Hij hoopt dat de raad in de overwegingen meeneemt dat de gft bakken niet alleen niet effectief zijn maar dat ze ook erg veel overlast veroorzaken voor omwonenden. 8
GroenLinks heeft altijd begrepen dat wanneer mensen klaagden over de gft bakken er een andere locatie voor zou worden gezocht en dan is het verbazingwekkend dat dit niet aan de heer Lassing is aangeboden. De heer Lassing zegt dat hij op het spreekuur is geweest van wethouder Grondel en dat toen ook een alternatieve locatie is voorgelegd maar helaas is de afvalbak nog steeds niet verplaatst. PvdO vraagt op hoeveel meter de gftbak van zijn huis staat. De heer Lassing zegt dat die 4-5 m van zijn huis staat. Het sluiten van de ramen en de deuren helpt ook niet want de vliegjes komen overal doorheen. PvdA vraagt of de heer Lassing met de wethouder heeft gesproken over een ander type bak omdat dit mogelijk ook een oplossing zou kunnen zijn. De heer Lassing is van mening dat de gft bakken in ieder geval tweewekelijks moeten worden geleegd omdat het anders gaat broeien en overlast geeft voor omwonenden maar dit systeem past niet goed in een woonwijk. VVD vraagt wanneer de heer Lassing voor de eerste keer aan de gemeente heeft gevraagd om de bak te verplaatsen. De heer Lassing antwoordt dat hij dat verzoek al in 2010 heeft gedaan. VVD constateert uit de informatie dat de gemeente het eigenlijk heel goed doet want er staat in het stuk op pagina 6 dat 40% van het huishoudelijk afval nuttig wordt toegepast en dat de benchmark 32% is. Voorts staat er dat 32% van het huishoudelijk afval in Diemen wordt gescheiden en de benchmark geeft 30% aan. Daar worden een aantal redenen voor gegeven, namelijk dat er veel inzamelpunten zijn en met name voor het plastic. Toch is er gekeken naar alternatieve inzamelmethodes omdat het beter voor het milieu is als nog meer wordt gescheiden en dienstverlening en kostenbesparing zijn heel belangrijk. Wat betreft de voorgestelde scenario's zitten er wel voordelen aan voor het milieu maar de dienstverlening gaat er op achteruit en de kostenbesparing valt ook heel erg tegen. De kosten voor het inzamelen zijn in Diemen eigenlijk helemaal niet zo hoog, namelijk € 217 per aansluiting. Gemiddeld is dat € 197 maar er is ook sprake van een uitstekende dienstverlening. Een meerpersoonshuishouden betaalt echter € 408 terwijl het gemiddelde in de provincie Noord-Holland € 301 is. Gemiddeld in Nederland is het € 258. Diemen is dus heel duur maar vindt de wethouder het dan wel reëel om de dienstverlening terug te schroeven terwijl dat bijna geen kostenbesparing oplevert en dat dit met droge ogen aan de inwoners van Diemen kan worden voorgelegd? De VVD vindt van niet. Goed is dat Diemen beter uit de benchmark komt en het scheiden kan beter maar de inwoners van Diemen denken wellicht: ‘we betalen toch wel de hoofdprijs en dan donder ik ook maar alles in die bak’. Toch zijn de inwoners nog heel coulant want ze scheiden best goed als dit wordt vergeleken met gelijksoortige gemeenten. De VVD vindt dat de dienstverlening omhoog moet en dit had eigenlijk al gemoeten. De fractie kan zich vinden in scenario 1, namelijk optimalisatie van het huidige inzamelsysteem. 9
Dan gaat het bijvoorbeeld om het vergroten van de opening van de gft verzamelcontainers. Daar heeft de VVD aan het begin van de periode al om gevraagd. Daarvoor is een pilot gedaan en toen is de conclusie al getrokken dat het werkt. De VVD heeft ook regelmatig gepleit voor gerichter communicatie over afvalscheiding. Dit heeft de fractie bij de Meerlanden ook al meerdere malen neergelegd en dit had al lang moeten gebeuren. Gescheiden inzamelen van drankkartons in combinatie met plastic is een prima idee. Dat kan in de oranjebak en hoeft geen geld te kosten. Over extra brengparkjes voor glas, papier en plastic is ook al eerder gesproken en daar zullen wat extra kosten aan zitten. De optimalisatie van het systeem kost € 9,50 per inwoner. Dit moet direct worden uitgevoerd zonder verhoging van de kosten voor de inwoners want die betalen al de hoofdprijs. Wat betreft scenario 2. Het verlagen van de inzamelfrequentie van de rolemmer naar één keer per twee weken mag beslist niet. Als de bewoners het ermee eens zijn dat bij hoogbouw een ondergrondse restafvalcontainer wordt omgebouwd tot plastic/drankkartonnencontainer heeft de VVD geen bezwaar. Als wordt overgegaan tot een nieuw systeem moet dat worden gevraagd aan de inwoners van Diemen of dat zij tevreden zijn met het huidige systeem. Jammer is dat niet bij de inwoners is onderzocht of zij tevreden zijn over het huidige systeem. Wat betreft scenario 3 laagbouw. De dienstverlening gaat hierdoor drastisch achteruit en gezien het bedrag dat wordt gevraagd aan de inwoners kan dit echt niet. Bij de hoogbouw zouden de gft containers worden omgecat naar papiercontainers. Dat kan mits de bewoners het ermee eens zijn. De VVD is tegen het verlagen van de inzamelfrequentie van grof tuinafval van wekelijks naar zes maal per jaar want ook daarvoor geldt dat de dienstverlening dan enorm achteruit gaat. Bij scenario 3 holt de dienstverlening achteruit maar de mensen gaan per jaar maar € 1,10 minder betalen. Derhalve kiest de fractie voor scenario 1 maar zonder kostenverhoging voor de inwoners want de Meerlanden had hier al lang voor moeten zorgen. In het stuk worden de bladkorven gemist terwijl die een enorm succes zijn. Dit werkt prima om groen tuinafval in te doen. Er zijn veel overheadkosten doorberekend aan de inwoners en daarom is de afvalstoffenheffing zo hoog. Een van de doelstellingen bij het nieuwe contract moet onafhankelijkheid worden. Doe onderzoek naar een methode om meer draagvlak bij de inwoners te krijgen voor afvalscheiding en ga dan pas het systeem aanpassen aan de wensen van de bewoners. Bij elke stap moet worden bedacht dat het de inwoners makkelijk moet worden gemaakt. Kijk naar een betere manier van inzamelen bij andere gemeenten waardoor dit wellicht nog een kostenverlaging voor de inwoners kan opleveren en houdt de kosten constant in de gaten. SP merkt op dat de scenario's 0 en 1 ongeveer negen euro extra per jaar kosten vanwege de extra belasting die geheven wordt om te storten. De scenario's 2 en 3 leveren in het gunstigste geval zeven euro op en dat is een te klein bedrag om zo'n grote verandering te billijken. Het diftarsysteem wordt afgewezen vanwege ontwijkgedrag en het afvaltoerisme maar als er veel minder wordt opgehaald in de scenario's 2 en 3 zal er ook sprake zijn van afvaltoerisme. Er zijn drie typen rolemmers, van 120 l, 240 l en 360 l. Daar zouden drie verschillende tarieven voor kunnen worden bedacht. Uit de grafieken in het laatste memo blijkt duidelijk dat het diftarsysteem significant betere resultaten oplevert maar in alle scenario's wordt het diftarsysteem doodgezwegen. 10
Diemen doet het in klasse A het allerbeste. Ook wordt geconcludeerd dat een hoger serviceniveau leidt tot een hoger scheidingsresultaat. Als het serviceniveau wordt verlaagd, zal het scheidingsresultaat ook naar beneden gaan. Derhalve moet het serviceniveau niet naar beneden. De landelijke scheidingsdoelstellingen worden in Diemen niet gehaald maar dat is bijna nergens het geval. Dan is het ook de vraag of het reële doelstellingen zijn. Bij scenario 3 staat niet van welke gemeenten de ervaring vandaan komt dat omgekeerd inzamelen zulke goede resultaten oplevert. In de benchmark wordt de informatiesturing door Diemen op de korrel genomen. Daar scoort Diemen op alle fronten onder de maat. In het milieurapport staat op pagina 12 een tabel met het percentage herbruikbaar afval en het percentage afvalscheiding. Daaruit blijkt dat er geen enkel verband is tussen die twee en wat is dan nog de betekenis van zo'n grafiek? In de diftarmemo staan twee grafieken die moeilijk leesbaar zijn. Daar staat bij het diftarsysteem dat ongeveer 150 kg wordt gestort en bij het niet-diftarsysteem ongeveer 250 kg. De gemeente kan om dat verschil niet heen. Uit de volgende grafiek blijkt dat de afvalscheiding bij het gebruik van het diftarsysteem ongeveer 65% is en bij het nietdiftarsysteem zit dit tussen de 25 en 65% afhankelijk van het materiaal. Daar is dus ook sprake van een significant effect en het verbeteren van de afvalscheiding kan dus duidelijk worden gehaald met het diftarsysteem. Scenario 2 en 3 geven een enorme daling van het serviceniveau. Scenario 2 is niet gewenst en scenario 3 is totaal onacceptabel. Scenario 1 zou goed zijn mits daar een variant van diftar op wordt losgelaten. Leefbaar Diemen merkt op dat de gemeenteraad al jaren bezig is met dit onderwerp en de vraag is of er nu wel wat gaat veranderen. Wordt goed begrepen dat het doel van deze exercitie is dat de burger het afval goed moet scheiden wat het ook kost? De scenario's die worden voorgesteld liggen heel dicht bij elkaar. Zijn er ook andere alternatieven onderzocht die misschien minder ideologisch maar wel effectiever zijn? In de dienstverleningsovereenkomst met de Meerlanden worden de gevaren van het anders organiseren per punt neergezet. Is het mogelijk om dit als een soort scenario door te rekenen? Wordt met bronscheiding het door de burgers scheiden van de afvalstromen bedoeld of gaat het hier om bronscheiding door de AEB aan de voorkant? De financiële opbrengst voor de burger is niet erg hoog voor zo'n grote operatie en waar is de gemeente dan in vredesnaam mee bezig? De toerekening van de personeelskosten en de BTW aan de afvalstoffenheffing is een politieke keuze. Daarom moeten de burgers van Diemen 100 tot € 150 meer betalen dan de burgers van andere gemeenten die bij de Meerlanden zijn aangesloten. Dan kan aan niemand worden uitgelegd waar die kosten voor gemaakt worden. De aandelen van de Meerlanden genereren bijvoorbeeld dividend maar dat wordt weer in de algemene reserve gestopt. Waarom wordt aan de burgers niet gewoon de verwerking van de afvalstoffen in rekening gebracht en wordt voor die andere kosten niet een ander plekje gezocht? In Hoogvliet is een leuk initiatief. De burgers leveren daar waardevolle materialen in en daarvoor krijgen ze een vergoeding. Dat loopt als een trein en het stimuleren van zulke initiatieven kan Diemen een progressieve naam bezorgen en het is ook goed voor de citymarketing. De antwoorden van het college op de schriftelijk gestelde vragen zullen nog worden bestudeerd. 11
GroenLinks is met de VVD erg teleurgesteld hoe het allemaal is gelopen in Diemen. De gft containers hebben zeer kleine openingen want de daarvoor bestemde zakjes met inhoud krijg je niet door die opening heen en als er los vuil in wordt gegooid, zit de klep of het slot vast. Er wordt al vier jaar gevraagd bij werkbezoeken aan de Meerlanden en in besprekingen in de raad of er stickers kunnen worden geplakt op de gft containers zodat de mensen daar geen vleesresten etc. ingooien. De Meerlanden vond het allemaal te duur en te intensief en besloot om ze nog maar één keer in de twee weken te legen. Dat geeft overlast in de hele straat. Als de containers worden geleegd, kunnen ze ook in één beweging worden schoongespoten en dat was helemaal niet zo duur geweest. Er is niets aan gedaan om dit experiment in Diemen te laten slagen. Het gft inzamelidee is gesaboteerd. Het moet nog een keer worden geprobeerd met de gft containers maar dan wel met een betere inlaadopening met een sleutel. Als die geleegd wordt, dient het te worden schoongespoten en in de zomer moet de container één keer in de week worden geleegd. Dit zal het in scenario 2 een goede kans geven om het toch te laten functioneren. Als containers worden omgebouwd om daar plastic en drankkartons in te zamelen, wordt hetzelfde probleem gehouden want dan gaan mensen er ook andere dingen ingooien. De containers moeten dan in ieder geval wel de sleutel houden. Op zich is scenario 2 een redelijk plan maar de vraag is als het restafval één keer in de twee weken wordt opgehaald dit het scheiden zal stimuleren. Als blijkt dat dit niet zo is, moet worden gegaan naar één keer per week ophalen. VVD vraagt of GroenLinks dan ook vindt dat omdat hier sprake is van een vermindering van de dienstverlening de burgers een financiële compensatie hiervoor tegemoet moeten kunnen zien. GroenLinks komt hier later op terug. Als wordt gegaan naar één keer per twee weken ophalen, dient dat goed te worden begeleid want als iemand dan vergeet om zijn bak buiten te zetten duurt het twee weken voordat die weer wordt geleegd. Het moet dan voor iedere wijk goed op de website worden aangegeven. Op Facebook kunnen wijkgroepen worden geïnformeerd. SP merkt op dat bij scenario 1 de gft bakken ook kunnen worden verbeterd. Het grote nadeel van scenario 2 is dat als het restafval één keer in de twee weken wordt opgehaald de mensen in een diftarsysteem een kleine bak zullen inleveren voor een grotere bak. GroenLinks is tegen een diftarsysteem omdat de helft van de Diemenaren dan worden opgescheept met een hoog tarief wanneer ze vele keren hun restafval in kleine hoeveelheden wegbrengen. SP zegt dat dan het gemiddelde tarief van nu zou kunnen worden gehanteerd en dat het in de laagbouw alvast zou kunnen worden ingevoerd. GroenLinks merkt op dat in de scenario's 2 en 3 de besparingen zo marginaal zijn dat je je afvraagt waarom de gemeente dit zou willen. Als in scenario 3 de rolemmer wordt omgebouwd tot een gft container, wie gaat die dan schoonhouden? Veel burgers zullen dan betalen om dat ding te laten schoonmaken. Bovendien wordt het al duurder wanneer wordt 12
besloten om het in de zomer een keer per week te laten ophalen. Dan is de besparing dus nog veel minder. Als zou worden teruggegaan naar het idee dat het gft in het restafval kan blijven, de Diemenaren leveren immers al heel goed plastic, kleding, schoenen, papier en glas etc. in, zou misschien ook al een hele goede stap worden gemaakt. Er moet meer aandacht zijn voor het belonen van goed gedrag: zoveel is er opgehaald en dat is er mee gedaan. Om dat soort communicatie wordt ook al jaren gevraagd. Verder zouden plastic en drankkartons samen kunnen worden opgehaald. Wellicht kunnen papier en blik ook worden gecombineerd. Het moet de mensen zo makkelijk mogelijk worden gemaakt om het in kleine porties weg te brengen en de Diemenaren moeten niet met allerlei kleine containers rondom huis worden opgezadeld. Breng in kaart hoeveel verschillend afval er wordt opgehaald en wat ermee gedaan wordt. Daar kunnen de burgers van leren. Op de werf moet toch inzichtelijk zijn hoeveel facties per week van verschillende zaken worden binnengebracht? D66 concludeert dat Diemen behalve wat betreft het gft beter presteert dan de andere gemeenten in categorie A. Als aan de inwoners wordt gevraagd hoe het kan worden verbeterd, worden veel verschillende oplossingen gehoord. De ene vindt het prachtig om alle materialen gescheiden te houden en de andere gooit alles in de container. Betrek de bewoners erbij. Zijn de inwoners betrokken bij de invulling van de diverse scenario's? Het is geen goede zaak om de mensen te dwingen om de rolemmers één keer in de twee weken te laten legen want bij veel mensen zit die al na een week helemaal vol en daarbij zal het echt niet zo zijn dat die voor de helft vol zit met gft of flessen. Scenario 1 zou zo kunnen worden doorgevoerd wat het kost bijna niets. De raad kan echter niet zomaar zeggen scenario 2 of 3 doen. Betrek de bewoners daarbij. Is hierover gesproken met de gemeenten in de DUO-samenwerking hoe die dit doen om hiervan te leren en wellicht kunnen ook dingen worden gelijkgeschakeld met die gemeenten? Met de duobakken was het makkelijk om te scheiden. Nu lukt het niet meer. PvdA mist in het stuk op welke manier de bewoners bewust worden gemaakt van het doel van afvalscheiding en wat het de burger oplevert wanneer die het afval scheidt. Wanneer meer afval wordt gescheiden kan het ook beter worden hergebruikt. Het is heel belangrijk voor het milieu van de kinderen, de kleinkinderen en de achterkleinkinderen en dat beeld zou wat steviger naar buiten gebracht kunnen worden. Wordt er bekeken hoeveel mensen reageren op het artikel vorige week in het DiemerNieuws en op welke manier worden de mensen beloond voor het wel goed scheiden van afval? Als de gemeente gft blijft inzamelen, moet ervoor gezorgd worden dat mensen die in de buurt wonen van zo'n gft container daar geen last van hebben. Dit moet wekelijks worden opgehaald en schoongemaakt. Welk scenario er ook wordt gekozen, het gaat om werken aan gedragsverandering. Dit zou bijvoorbeeld kunnen worden gestimuleerd door meer wegwerppleintjes. PvdO memoreert dat diftar al 20 jaar geleden werd tegengehouden omdat er afvaltoerisme zou ontstaan. Duobakken zijn ingevoerd en voor een deel ondergrondse containers maar een deel van de bewoners blijft hardnekkig weigeren om te scheiden. De gemeente moet echter niet iets nalaten als 5% van de bevolking dat saboteert. Er worden iedere keer nieuwe systeem ingevoerd maar het wordt niet goed afgemaakt. De bladkorven werden bijvoorbeeld 13
vorig jaar ineens van de straat gehaald terwijl ze altijd goed gevuld waren en een hoge gft opbrengst hadden. Ze moesten echter weg omdat ze niet mooi waren en er af en toe een plastic zak in zat. Het college moet maar een scenario uitproberen. Wat kan de wethouder straks met de adviezen van de raad want die gaat alle kanten op? De hoogste opbrengst van gescheiden inzameling bereik je door het thuis bij de mensen op te halen. Dat is echter ook de duurste variant. De minste opbrengst bereik je wanneer de mensen alles naar de werf moeten brengen maar dat is de goedkoopste oplossing. GroenLinks verwacht dat in Diemen het wegbrengen van dingen naar winkels of wegwerppleintjes juist heel goed zal werken. PvdO zegt dat ouderen inderdaad gebaat zijn bij afvalparkjes dicht bij huis. Als er eentje te dicht bij een woning staat en overlast veroorzaakt, moet die worden verplaatst. Op één wijk na is Diemen Noord nog niet voorzien van ondergrondse containers. Worden de besluiten die in het verleden zijn genomen dan wel consequent uitgevoerd? Het college moet doen wat het goeddunkt maar goede systemen als de bladkorven kunnen niet worden weggegooid. Als de gft bak één keer in de twee weken wordt opgehaald, zou kunnen worden overwogen om de mensen zo'n ronde compostbak aan te bieden wat 25 jaar geleden ook is gebeurd. Een aantal goede dingen uit het verleden worden niet meer als ervaring gebruikt om de gescheiden inzameling te optimaliseren. Dan moet ook worden gedacht aan voorlichting en de bewoners erbij betrekken. D66 is van mening dat de duobakken indertijd goed hebben gewerkt maar die zijn ook weggehaald. PvdO constateert dat de VVD zei dat de wethouder al twee jaar geleden een en ander had moeten doen maar toen zat er een andere wethouder voor deze portefeuille. De gemeente krijgt een budget van het rijk om scholen en sportverenigingen te stimuleren om een bepaald soort afval in te zamelen. Als ze al kerstbomen inzamelen, kunnen ze ook andere materialen voor een klein bedrag ophalen. Ooit is er een soort milieukaart geweest die huis-aan-huisblad werd uitgedeeld waarop alle zaken stonden die met afvalscheiding te maken hadden. Afvalscheiding vergt een permanente voorlichting en als daar wat geld in wordt gestoken, zullen er betere opbrengsten uit komen. Wethouder Grondel proeft een meerderheid in de raad die zegt dat scenario 1 moet worden opgepakt en ontwikkeld. Het zou fijn zijn als dat in een motie wordt vastgelegd zodat duidelijk is dat een meerderheid van de raad een bepaalde richting kiest. Dan kan het college verder. De hoge afvalstoffenheffing komt voort uit een politieke keuze om er veel aan toe te rekenen. Een ander deel van de verklaring is dat Diemen een hoog serviceniveau heeft. De gemeente doet namelijk heel veel gratis. De openingstijden van de werf zijn bijvoorbeeld ruim maar de pech is dat het een volwaardige werf is voor 26.000 inwoners terwijl gemeenten van 50.000 inwoners ook zo'n volwaardige werf hebben die ongeveer hetzelfde kost. Wellicht is het daarom interessant om te kijken of de werf met buurgemeenten kan worden geconcentreerd. Naar aanleiding van de eerste discussie met de raad is geïnventariseerd aan welke knoppen kan worden gedraaid en om de discussie wat hanteerbaar te maken zijn er dingen bij elkaar gebracht. Het is mogelijk om uit die scenario's dingen te plukken. 14
De raad heeft iets te enthousiast gedacht dat de gemeente het wel goed doet. Diemen heeft 52% hoogbouw. Onder de 50% is scenario B en daarmee vergeleken zijn de prestaties van Diemen heel slecht. Amstelveen heeft 51% hoogbouw en doet het veel beter. Voorts ligt er een landelijke taakstelling om te verbeteren en dat geeft druk en de stortingsheffing gaat de burger € 10 kosten. Het rijk wil dat er beter wordt gescheiden en dat is een hele reële milieudoelstelling want grondstoffen zijn schaars. Er werd altijd gedacht dat door beter te scheiden financieel flink zou worden gescoord maar dat valt tegen. Leefbaar Diemen vraagt waar de kosten van het hoge serviceniveau zitten. In de staatjes staan verwerkingskosten voor 2,5 miljoen. Wethouder Grondel geeft aan dat de openingstijden van de werf en het gratis ophalen dingen zijn die duur zijn. VVD merkt op dat het verschil tussen € 217 en € 408 per huishouden de opslag is die de gemeente Diemen de inwoners in rekening brengt. Dat heeft niets met de Meerlanden te maken en allerlei andere zaken. Leefbaar Diemen gaat het erom dat het hoge serviceniveau niet door dat bedrag is te verklaren. Wethouder Grondel zegt dat het klopt dat de gemeente relatief veel toerekent aan de afvalstoffenheffing. Dat is een politieke keuze. Daarnaast heeft de gemeente ook hogere kosten. De heer Starreveld legt uit dat de afvalbeheerkosten hoger zijn dan gemiddeld. In de afvalstoffenheffing zit een groter verschil omdat dit niet de benchmarkvergelijking is. De vergelijking tussen de afvalbeheerkosten is gemaakt met vergelijkbare hoogbouw en vergelijkbare hoeveelheden restafval en de afvalstoffenheffing is vergeleken met alle NoordHollandse gemeenten en met het gemiddelde in Nederland. Daar zitten ook veel landelijke gemeenten bij waar het afval heel goed wordt gescheiden en daardoor hebben ze lage kosten. Leefbaar Diemen gaat het om de gemeenten die zijn aangesloten bij de Meerlanden. Daar zit de gemeente Diemen gemiddeld ongeveer € 150 boven. Wethouder Grondel kan zich dat haast niet voorstellen en de gemeente rekent meer toe maar daar zal nog apart naar worden gekeken. De keuze van de raad dat het weinig oplevert is een interessante. Een bijna raadsbrede conclusie is dat het serviceniveau wordt verlaagd maar dat is niet waar. Als je de scenario’s kiest, wordt het veel makkelijker gemaakt om te scheiden met afvalparkjes dichtbij. Als naar scenario 3 zou worden gegaan, wordt het plastic thuis opgehaald en dat is bijvoorbeeld in Amstelveen een spectaculair succes. Men hangt daar de plastic zakken aan lantaarnpalen en die worden opgehaald. 70% wat er in een bak zit kan worden gescheiden en plastic is heel veel volume. VVD zegt dat er dan in huis ruimte moet zijn om plastic te sparen en de huizen in Amstelveen zijn over het algemeen iets groter dan in Diemen. 15
Wethouder Grondel merkt op dat Diemen net zoals Amstelveen een hoogbouwgemeente is. Het scheiden van plastic is in heel Nederland een spectaculair succes en dan kan er voor worden gekozen om het op te halen of om het weg te brengen. VVD constateert dat de plastic containers in Diemen overvol zitten. Er moet eerst voor worden gezorgd dat de mensen die plastic willen scheiden het ook kunnen wegbrengen. Als de mensen het niet kwijt kunnen, gaat het immers bij het restafval. Voorts ziet de bak er niet uit voor € 408. De Meerlanden zorgt er niet voor dat er op tijd wordt geleegd en dat er een nette bakken staan. Wethouder Grondel zegt dat er dan direct moet worden gebeld met de servicelijn want dan wordt er geïntervenieerd maar het voorstel is dat er meer plekken komen om plastic weg te brengen omdat het een succes is. In het afgelopen halfjaar zijn er niet ad hoc wijzigingen doorgevoerd, behalve een kleine pilot met het gft, omdat de discussie met de raad zou worden afgerond. Pas als een keuze wordt gemaakt hoe het systeem eruit gaat zien, kan een communicatie-offensief worden gestart. Het gft is een drama en er zal kunnen worden gezegd dat de keuze die een paar jaar geleden is gemaakt een mislukking is. Als de keuze wordt gemaakt om de bakken te handhaven, wordt gekozen voor een probleem. Natuurlijk kan er voor worden gekozen om de bakken meer te laten schoonmaken maar dat kost geld. GroenLinks stelt dat al jaren om maatregelen is gevraagd en die konden niet worden doorgevoerd. Dan is het kwalijk dat de wethouder zegt dat het is mislukt. Gft moet worden ingezameld op een manier die service biedt aan inwoners, namelijk dat ze het niet bij hun huis hoeven te hebben. Wethouder Grondel legt uit dat in elk scenario zit dat wordt begonnen met het vergroten van de openingen maar er moet serieus rekening mee worden gehouden dat het dit toch niet wordt. In de tijd van de duobakken werd 100% van het gft afgekeurd omdat veel mensen die bakken gebruikten voor het grijze afval. VVD merkt op dat op pagina 6 in het stuk staat dat sinds de duobak is afgeschaft in Diemen de hoeveelheid gft is gehalveerd. Wethouder Grondel legt uit dat het wel werd opgehaald maar dat het telkens werd afgekeurd. VVD memoreert dat tegen de raad is gezegd dat moet worden gestopt met de duobak omdat die verdwijnt maar in Almere rijden de duobakken nog steeds rond. Wethouder Grondel merk op dat er zeker bewoners zijn betrokken want er was een klankbordgroep met een open oproep. Die bewoners zijn ook betrokken bij het proces. Na een lange discussie kwam daar uit dat omgekeerd ophalen het beste is: maak het makkelijker om te scheiden. De SP bepleit een matige vorm van diftar, namelijk gebruik maken van differentiatie in de bakken. Spreker staat hier niet negatief tegenover. Het college heeft er geen bezwaar tegen 16
en dit zou onderdeel kunnen zijn van een motie in de raad om te kijken of er een voldoende meerderheid voor is. Die keuze hoort dan bij scenario 1 omdat aan huis wordt opgehaald. VVD vindt dat dit dan als alternatief scenario met de voor- en nadelen in het stuk had moeten worden gezet. In het verleden is namelijk altijd gezegd dat het laten betalen naar de grootte van de bakken allerlei problemen met zich meebrengt want mensen nemen dan een kleine bak en gooien de rest van het afval bij de buren in de bak. De voorzitter legt uit dat het gebruikelijk is dat het college een voorstel doet en dat de raad daar met een motie wijzigingen op kan aanbrengen. Wethouder Grondel geeft aan dat er in de stukken een uitleg staat over diftar. Bronscheiding is scheiding thuis. Het is vrijwel zeker dat nascheiding interessanter wordt want daar worden technieken voor ontwikkeld. Dit is waarschijnlijk ook de enige manier om landelijk 75% te halen. Vermoedelijk wordt het aanvullend. Als het waar is wat het AEB nu beweert dat met nascheiding plastic er heel goed kan worden uitgehaald, zou je kunnen ophouden met voorscheiding van plastic maar dan moet er meer worden opgehaald. Het is nu echter nog te vroeg om daar een definitieve beslissing over te nemen omdat die technieken er nog niet zijn. Afval loont is een interessant fenomeen maar het werkt vooral voor de mensen die al goed scheiden. Het is echter niet de prikkel om mensen zover te krijgen die nog niet goed scheiden want je moet ergens heen en er iets voor doen. De inschatting is dus dat het geen massief effect zal hebben op het feit dat er meer wordt gescheiden. De heer Starreveld zegt dat de landelijke ervaring is dat het brengsysteem voor gft niet zo’n effectief systeem is vanwege het vervuilingsrisico en omdat de ingezamelde hoeveelheid tegenvalt. De gemeenten die veel hoogbouw hebben scheiden gft niet meer en voor laagbouw maken ze overwegend gebruik van een minicontainer. Dat levert goede kwaliteit en ook goede hoeveelheden op. Steeds meer gemeenten stoppen met de duobak omdat dit niet echt een geschikt inzamelmiddel is voor gft. Er komt immers gauw restafval bij het gft waardoor er niets meer mee te doen is. Dat in de benchmark Diemen het best presteert heeft betrekking op de alinea grof huishoudelijk afval. Dit komt met name door de nascheiding die plaatsvindt. Daarmee is Diemen de best presterende in klasse A. Sorteeranalyses geven aan dat een groot deel van het restafval uit herbruikbaar afval bestaat. Door alle service voor plastic, papier, kleding en glas is de service voor restafval nooit aangepast en burgers worden niet gestimuleerd om minder restafval aan te bieden met een te grote bak die vaak wordt geleegd. Landelijk worden er ervaringen opgedaan met minder service verlenen op restafval en dat werkt zeer effectief op het stimuleren van afval scheiden. Restafval zal in de toekomst een bijzaak zijn omdat landelijk wordt gestreefd naar een circulaire economie. De voorzitter stelt voor gezien de tijd om geen tweede termijn te doen, mede gelet op het feit dat het onderwerp de volgende week ook op de agenda staat. Wethouder Grondel zegt dat als er nog vragen per e-mail worden gesteld het college zijn best zal doen om die nog zoveel mogelijk te beantwoorden. 17
Conclusie: De voorzitter concludeert dat het voorstel als bespreekstuk naar de raad gaat. Vervolgens wordt de vergadering geschorst. De voorzitter heropent de vergadering. 5. Mededelingen portefeuillehouder Er zijn geen mededelingen. 6. Toekomstbestendige warenmarkt Wethouder Klaasse geeft aan dat het hier in principe gaat om een bevoegdheid van het college maar dat het college graag het gevoelen van de raad meekrijgt voordat verdere stappen worden genomen in de uitvoering wat bijvoorbeeld het plaatsen van fietsnietjes op de Oud-Diemerlaan zou kunnen zijn dat ook gevolgen heeft voor de markt en andere manieren waarop de markt wordt bejegend en de manier waarop uiteindelijk wordt gekomen tot een marktverordening in het derde kwartaal 2015. Er zijn verschillende aanbevelingen gedaan en bij elke aanbeveling staat een voorstel hoe het college daarmee om denkt te gaan en het zou fijn zijn als wordt aangegeven of dit kan worden onderschreven of dat er een tegenvoorstel is. Daarnaast zijn er nog insprekers die graag hun mening aan de raad geven over dit onderwerp. De heer Holstein (lid Marktcommissie en regiobestuurder CVAH) is tot twee jaar geleden marktkoopman geweest op deze locatie. In het verleden is bedongen om er een deel van de Oud-Diemerlaan bij te hebben omdat er anders onvoldoende ruimte was voor de markt. Toen zijn toezeggingen gedaan dat op de hoek waar nu de vuilcontainers staan die zodanig zouden worden neergezet dat er een aaneengesloten lint naar de markt zou ontstaan. Dat is niet gebeurd en daarom is de markt eigenlijk een beetje in tweeën gedeeld. De marktkooplieden zijn er niet voor om alles weer terug te plaatsen op het Diemerplein. Het is nu nog crisis maar het gaat weer beter worden en als de Oud-Diemerlaan er niet bij wordt betrokken, is de markt beknot in zijn uitbreidingsmogelijkheden terwijl er al veel branches zijn verloren zoals de schoenen, herenmode, dierenbenodigdheden et cetera. Als de markt wil overleven zal aan schaalvergroting moeten worden gedaan. Er is al twee jaar gevraagd om het afschaffen van de wachtlijsten en om in de plaats daarvan een sollicitatieprocedure op te richten. De CVAH wil samen met de markt en de gemeente bepalen wie er op de markt komen, namelijk alleen maar hoogwaardige kooplieden en geen hobbyisten die eens een keertje op de markt komen staan. De stalling van de fietsen is inderdaad een probleem maar dan moet met de gemeente worden gekeken of daar een andere oplossing voor kan worden gevonden. De consumenten komen ook met de fiets maar het mag niet ten koste gaan van de markt. Als de gemeente zou besluiten tot het omdraaien van de rij kan net zo goed de markt worden opgedoekt. Voor de verbouwing van het winkelcentrum stonden de marktkooplieden met de gezichten naar elkaar. Dan was er al sprake van veel windgevoeligheid vanwege het feit gebouw daar. Als de rij wordt omgedraaid gebeuren er enorme ongelukken op de markt zoals die in het verleden zijn geweest. De marktkooplieden willen meedenken met de horeca maar de snackbars krijgen niet voor 11.00 uur een klant en de markt wordt alweer om 15.00 18
uur ontruimd. Als de rij wordt omgedraaid, staan de marktkooplieden gedurende acht maanden van het jaar tegen een kale muur aan te kijken waar geen publiek zal komen. Dat zou voor de markt funest zijn. VVD merkt op dat er door het college ook is voorgesteld om de kramen die het dichtst bij de horeca staan niet om te draaien maar om daar ruimte te laten zodat wanneer je op het terras zit wat meer van de markt kunt zien en om de zeilen transparant te maken. Is dat een goed idee? De heer Holstein zou tussenloopjes willen creëren en met doorzichtige zeilen willen werken zodat de mensen van de horeca op een redelijke manier tegemoet kunnen worden gekomen. Leefbaar Diemen vraagt of 90° draaien een optie is zodat er een andere indeling komt met langere gangpaden. De heer Holstein zegt dat dit technisch niet uitvoerbaar is en dat dit logistiek niet uitkomt. PvdA vraagt of het mogelijk is om de auto's van de ondernemers die daar staan geparkeerd ergens anders te plaatsen om meer ruimte voor de markt te creëren. De heer Holstein is van mening dat er niet veel ruimte zou worden gewonnen wanneer de auto's worden weggehaald. Niet iedere marktkoopman hoeft een auto achter zijn stal te hebben maar de auto wordt vaak gebruikt als magazijn. Iemand met fournituren heeft bijvoorbeeld niet alles in zijn stal staan en moet ook een gedeelte in de auto hebben. De kaashandel, de vishandel en de slager hebben voor de Warenwet een koeling nodig. Als de auto's worden weggehaald, staat de stal onbeheerd. Er komen dan logistieke problemen omdat de marktkooplieden tegelijkertijd met de auto de markt op moeten en weer af moeten. Misschien zou kunnen worden gekomen tot een uitsterfbeleid waardoor de mensen die de auto niet nodig hebben deze elders parkeren maar de mensen die wel de auto nodig hebben dienen getolereerd te blijven. PvdA vraagt hoe men dit probleem opgelost op bijvoorbeeld de Albert Cuypmarkt. De heer Holstein zegt dat dit een straatmarkt is terwijl hier wordt gesproken over een pleinmarkt. Een straatmarkt is een lang lint met meestal winkels achter de stallen en smalle stoepen en daar is geen ruimte voor de auto. Die marktkooplieden werken vaak met gehuurde karren waar hun handel in staat. PvdA merkt op dat er een proef is op de Albert Cuyp om ook daar de kramen om te draaien. Hoe is die proef verlopen? De heer Holstein wijst erop dat die proef is gehouden op een zondag maar dan staan er kooplieden die normaal nooit op de Albert Cuyp staan. De vaste handelaren van die markt zijn er geen voorstander van. Leefbaar Diemen vraagt hoe de heer Holstein staat tegenover schaalvergroting op zaterdag en donderdag want dan staat er een kraam bij. 19
De heer Holstein is daar niet erg blij mee want dit gaat ten koste van de overige kooplieden. SP merkt op dat er in Zaandam bij het NS station prachtige spanschermen staan. Die zouden aan de achterkant kunnen worden opgesteld en dan heb je toch een mooi uitzicht vanaf het terras. De heer Holstein verwacht dat dit geen oplossing is. Bij windkracht 7 kunnen er dan al ongelukken gebeuren. De heer Kuiper (marktkoopman) vertegenwoordigt Holland Kaas op de markt en hij zit ook in de reclamecommissie. Het positieve van het omdraaien van een rij kramen is dat het winkelcentrum wordt betrokken bij de markt maar de routing gaat uit de markt en dat zou kunnen leiden tot enorm omzetverlies. Bovendien worden goede kooplui benaderd door andere marktmeesters om eens op een andere markt te komen kijken. Als er omzetverlies plaatsvindt, kunnen derhalve kooplui vertrekken. Het gaat goed in Diemen maar op de lange termijn moet er ook een goede markt worden behouden. Aansluiting bij het winkelcentrum en de horeca is logisch maar er moet een oplossing worden gevonden voor een opening. Maak van april tot oktober een terras op een plek waar nu een marktkoopman staat en in de winter kan die locatie worden opgevuld met een andere kraam. Ook andere opties zijn mogelijk maar daar zijn wel middelen, tijd en geld voor nodig. VVD vraagt of het lastig is om goede kooplieden te vinden die graag op de markt staan. De heer Kuiper legt uit dat dit ligt aan de branche. Zo zou de markt graag weer de schoenen en de herenkleding terug willen hebben want dat trok echt mensen. Op dit moment is de wachtlijst het probleem. Als de markt aantrekkelijk wordt voor iedereen zou zeker wat bereikt kunnen worden. Leefbaar Diemen constateert dat er een budget was voor reclame maar dat dit niet is opgemaakt. Gaat daarmee wat gedaan worden want dan kunnen natuurlijk ook mensen worden aangetrokken? De heer Kuiper memoreert dat een aantal maanden terug gratis poppetjes op de markt zijn uitgedeeld. Binnenkort is er een zuurkoolactie. Vorig jaar zijn er ook mokken uitgedeeld. Het is lastig om nieuwe mensen aan te trekken. Facebook moet het straks gaan worden en daar wordt druk aan gewerkt. Er wordt nu gespaard om op de lange termijn een goede actie te ontwikkelen, ook met het winkelcentrum samen. Leefbaar Diemen begrijpt dat de kosten oplopen en dat er een budget is van € 10.000 dat niet wordt opgemaakt. De heer Kuiper legt uit dat een orgelman € 600 per dag kost. Het reclamebudget wordt zeker gebruikt maar het gaat niet helemaal op en er wordt ook gereserveerd voor de toekomst.
20
Leefbaar Diemen gaat ervan uit dat de markt nieuwe mensen wil trekken uit Amsterdam Zuidoost en misschien uit Weesp en dat er derhalve nog een taak ligt voor de reclamecommissie. De heer Kuiper is het daarmee eens. D66 vraagt of er ook aan is gedacht om mensen uit andere leeftijdscategorieën voor de markt te interesseren. Er moeten meer initiatieven komen om de mensen naar deze markt te trekken. De heer Kuiper zegt dat hij in de week lange dagen maakt. Dan doet hij de reclamecommissie er nog bij en derhalve heeft hij hiervoor onvoldoende tijd. PvdA vraagt wat de pijlers op de markt zijn. Zijn dat de vis en de kaasboer? Er is een kaasboer en een groenteman op de zaterdag erbij gekomen. Er is dus nog genoeg markt. De heer Kuiper geeft aan dat mensen naar de markt worden getrokken door de groente, de noten en de aardappelman. Het zal de mensen pijn doen wanneer die weg gaan maar die marktkooplui worden regelmatig benaderd of ze geen zin hebben om het op een andere markt te proberen. PvdA merkt op dat het bijna niet mogelijk is om op de markt te komen vanuit het winkelcentrum. De heer Kuiper legt uit dat de markt nu zo is ingericht dat wie er het langst staat de mooiste plekken heeft. Op de hoek staat een grote viskar maar dat is niet handig want je kijkt niet mooi de markt op. Eigenlijk zou daar een plantenkraam moeten staan waardoor de mensen vanzelf de markt worden ingezogen. De markt zou best wel beter kunnen worden ingedeeld maar je zit met anciënniteit en oude rechten. Er zou een totaal plaatje moeten komen van wat is goed voor de markt en wat is goed voor de consument. Het is bijvoorbeeld niet handig dat de aardappelman in het midden staat. Die moet op een hoek staan zodat de mensen er even wat kunnen kopen en direct weer weg kunnen rijden. PvdA begrijpt dat de marktcommissie invloed zal hebben maar bij wie ligt de beslissing? De heer Kuiper kan dat ook niet zomaar zeggen. De markt zit zo in elkaar. De heer Van Mourik (marktkoopman) verkoopt groente op de markt. Het is heel slecht als de markt wordt omgedraaid. Dan zeggen de mensen dat er weer een verandering is op de markt en dat ze daarom niet meer komen. Daarnaast zullen de goede kooplieden weg gaan en dan stelt de markt niets meer voor. Op dit moment zijn er weinig bezoekers op de markt. De ingangen van het winkelcentrum sluiten niet goed aan op de markt. De zijopening waar nu supermarkt Deen komt, is een dode hoek. Hopelijk komt daar de loop weer in. VVD vraagt wat de belangrijkste oorzaken zijn voor het teruglopen van de omzet op de markt. 21
De heer Van Mourik zegt dat de markt zich pas een markt mag noemen als er zeven kramen staan maar er staan er nu vijf. De mensen gaan dan wel naar de zaterdagmarkt toe waar ze ook alles kunnen krijgen. Daarom moet weer worden geprobeerd om de markt sterk te maken opdat ze niet naar de zaterdagmarkt gaan want daar staan concurrenten. VVD vraagt of het idee is dat het er minder gezellig is en dat er misschien ook minder kooplieden zijn waardoor de markt minder omzet draait. De heer Van Mourik geeft aan dat het assortiment kleiner is geworden omdat schoenen en herenmode er niet meer verkrijgbaar zijn. De markt is een beetje ingekrompen en als er dan nog een verandering komt, wordt het een foute boel. De voorzitter merkt op dat het gezien de tijd ook mogelijk is om schriftelijk op de 13 punten te reageren. PvdA hecht grote waarde aan de markt en zeker aan die van morgen. De wekelijkse en de zaterdagmarkt zijn een natuurlijke verbinding met het nieuwe winkelcentrum en dit is een van de punten die het wonen in Diemen aantrekkelijk maakt. Een en ander heeft de fractie zowel mondeling als schriftelijk op 1 oktober 2014 al aangegeven in een brief aan het college en het college heeft hier op 18 november 2014 op gereageerd. Niet duidelijk blijkt uit de stukken wie het beleid bepaalt, de gemeente of de marktcommissie? Duidelijk is dat er altijd overleg met de markt moet worden gevoerd, zeker als het gaat om wijzigingen in de uitvoering van bestaand beleid. De raad mag echter niet het algemeen belang uit het oog verliezen. Dan is interessant dat in de notitie van de heer Cornelissen staat dat de APV nadrukkelijk regelt uit welke oogpunten de gemeente de standplaatsenhandel mag reguleren. Daar wordt ook gelezen dat er weinig samenwerking en inzet is en het collectieve belang niet overdreven groot. Dat er weinig concrete samenwerking vanuit de markt is met winkeliers en horeca. Dat de relatie ondernemer en gemeente klassiek is. Dat de ondernemers eerder een passieve dan een actieve rol hebben en dat de markt momenteel niet bedrijfsmatig is, niet vanuit de ondernemers en niet vanuit de gemeente. Dan rijst de vraag: wanneer gaat de gemeente over tot het daadwerkelijk reguleren? De PvdA is blij met het businessplan en kan zich vinden in de drie aanbevelingen, namelijk klantgerichte aspecten, marktorganisatie en fysieke en inrichtingsaspecten. Hopelijk blijft het niet bij aanbevelingen maar wordt er daadwerkelijk ook actie ondernomen. Ten aanzien van het voorstel om tot herijking van het standplaatsenbeleid te komen het volgende. Het stellen van kwaliteitseisen aan de uitstraling is een moeilijke. Die beoordeling is namelijk voorbehouden aan branchedeskundigen en uiteindelijk de klant. Wellicht zal een voorzichtig duwtje in de rug van de ondernemer door de gemeente, in samenspraak met de markt en branchedeskundigen, wenselijk zijn waarbij zo mogelijk een gele kaart kan worden uitgedeeld en bij regelmatige herhaling het weren van de markt tot de mogelijkheden kan behoren. Een verhoging van de prijs voor het innemen van een standplaats om zo de scheve kostenverhouding tussen winkel en standplaats recht te trekken wordt afgewezen. De markt heeft immers een totaal andere uitstraling en serviceniveau dan de winkels en de verscheidenheid heeft een positief effect op de aantrekkingskracht van de markt. 22
Een onderzoek kan altijd nog maar wat wordt hier bedoeld met: “In enige mate invloed te kunnen uitoefenen op de branchering zonder te treden in de onderlinge concurrentieverhoudingen”? Dat in de verbeteragenda de markt maar gedeeltelijk toekomstbestendig is, baart de fractie zorgen. Wel wordt gesteund de wens van het college om een compacte markt te creëren. Ingestemd wordt met het voorstel om de kramen aan de Oud-Diemerlaan te verplaatsen naar het centrale marktplein waardoor er ruimte geschapen wordt voor de hoognodige fietsnietjes. Vervolgens worden een aantal foto's getoond van de markt. Je kunt je afvragen wat de auto's daar doen. Hoe moet je de markt betreden vanaf de uitgang van de Rabobank? Op de Oud-Diemerlaan staan nog maar twee kramen en de rest is niet meer aanwezig. De PvdA is een groot voorstander van de kwaliteit maar in principe geen voorstander van het stellen van kwaliteitseisen aan de uitstraling door uitsluitend de gemeente. De PvdA is wel voorstander van regulering en handhaving. Het college geeft aan dat voertuigen zonder ontheffing daadwerkelijk worden verwijderd maar wordt die belofte ook nagekomen? Kan het college bijvoorbeeld aangeven hoeveel voertuigen zonder ontheffing vanaf 18 november 2014 zijn verwijderd? De fractie heeft zijn zorgen uitgesproken over de opstelling van de marktkramen ten opzichte van de horecastrip. In het Rapport Markt van Morgen wordt echter aangegeven dat 85% tevreden is over de opstelling maar wie zijn er tevreden? De marktlieden of de klant en wat gaat de gemeente doen aan de huidige door de PvdA niet gewenste situatie? De markt heeft, mede door de opstelling van de kramen, onvoldoende uitstraling en doet de plaatselijke horeca tekort. Het college moet zo spoedig mogelijk met een oplossing hiervoor komen. De PvdA is een groot voorstander van een goed functionerende markt waar ondernemer en afnemer elkaar kunnen vinden in aanbod, kwaliteit, aantrekkelijke prijsstelling en uitstraling. Dat zal niet zonder slag of stoot gaan en daarom moet de gemeente de regie nemen. VVD is ook voor een goed functionerende weekmarkt op de woensdag. Het maken van gerichte reclame is belangrijk want het is de vraag of het bij jongeren nog steeds tussen de oren zit dat op de markt de gulden een daalder waard is. Begrepen wordt van de insprekers dat de wachtlijst toch wel een obstakel is en dat het veel beter is om een sollicitatieprocedure te starten als er ruimte is voor nieuwe kramen. Is er wel voldoende ruimte om de kramen die nu nog staan op de Oud-Diemerlaan kwijt te raken op het plein? De vraag is of het beheer van het reclamebudget wel een gemeentelijke taak is. Is dat niet iets voor de marktcommissie zelf? Er zou een systeem kunnen worden bedacht om samen parkeertokens van de parkeergarage te kopen. Hoe zou dat systeem moeten werken? Wat zijn de belangrijkste kenmerken van een zelfregulerende markt want daar wordt in het rapport verder niet op ingegaan? Is dat hetzelfde als een verzelfstandigde markt? In het stuk worden de kwantitatieve gegevens van met name omzetten gemist. In hoeverre nemen die af en hoe is dat vergeleken met andere markten die vergelijkbaar zijn met deze markt? Als wordt beschikt over die gegevens zou je een uitspraak kunnen doen over hoe toekomstbestendig de markt feitelijk is. Heeft het college vertrouwen in de toekomstbestendigheid? Gaat de eventuele extra ingang van het winkelcentrum bij de nieuwe supermarkt straks het parkeren beïnvloeden? Wat voor invloed zal dat hebben op de loop in het winkelcentrum? Er 23
wordt in het rapport veel gesproken over betaald parkeren maar de VVD is er nog steeds voorstander om van het parkeerterrein achter het gemeentehuis een dubbeltjes parkeerplaats te maken of het instellen van een blauwe zone daar. Wellicht is het voor het winkelcentrum en de markt een oplossing om dat voor de woensdag in te voeren. Leefbaar Diemen is voor de vrijemarktwerking, ook op de markt. De markt is best in staat om zelf een goede indeling te maken. Ze wil eigenlijk nog meer ruimte om de wachtlijsten kleiner te maken en de Oud-Diemerlaan erbij betrekken. Dat is een geweldig idee maar dan komt er een plan met allerlei fietsnietjes. Het is heel onzinnig om op de Oud-Diermerlaan hiervoor ruimte te maken. Zet die nietjes maar neer op de plekken waar een aantal auto's kunnen parkeren. Als de parkeerplaatsen daar weg gaan komen er meer auto's in de garage en de markt krijgt dan veel meer ruimte om zich te manifesteren. De marktkooplui kunnen dan goed met elkaar afspreken hoe ze de indeling gaan maken. Het zou voor heel Diemen leuk zijn als daar een vrij brede promenade komt. Er zouden nog extra fietsnietjes achter bij een rond pleintje komen. Komt er soms nog een extra ingang voor het winkelcentrum? Misschien moet de markt op woensdag wat langer open maar de marktkooplui kunnen er zelf ook heel veel aan doen. Er moet ook wat gedaan worden met het reclamebudget. De gemeente dient heel erg faciliterend op te treden naar de markt want als die er niet meer is, wordt het een heel saai dorp. CDA is van mening dat de markt iets toevoegt aan het winkelcentrum. Het idee van het vormen van terrassen op de markt zou het geheel wat transparanter maken. Er zouden wat doorlopen kunnen worden gemaakt waardoor de mensen van de horeca de klanten op het terras kunnen bedienen en dat geeft tegelijk levendigheid. Er wordt gezegd dat meer moet worden gemikt op tweeverdieners en gezinnen met kinderen maar die werken over het algemeen door de week en kunnen dan niet naar de markt komen. Daarom is het concept van online bestellen en thuis bezorgen een goed idee. De ondernemers in Diemen moeten wel goed bereikbaar blijven en daarbij moet er op worden gelet dat de auto's van de marktkooplui niet zo worden neergezet dat je niets meer ziet van de horeca. De locatie voor het plaatsen van de fietsnietjes is discutabel omdat het door blinden en slechtzienden als een hinderlijk obstakel wordt ervaren. Daar moet nog eens goed naar gekeken worden. Van de mensen van de gevestigde detailhandel wordt begrepen dat de samenwerking met de markt nog minimaal is. Dit kan voor beide partijen een win-win-situatie opleveren. Daarnaast is er op de zaterdag een groep ambulante handel en dat wordt door de gevestigde detailhandel gezien als oneerlijke handel omdat daardoor bijvoorbeeld de groenteboer in het dorp moest stoppen. Daar moet dus heel goed naar worden gekeken. De verwachting is dat de opening van supermarkt Deen een verbetering zal opleveren omdat dan beter de loop in het winkelcentrum komt. GroenLinks is erg blij dat er in grote getale fietsnietjes worden bijgeplaatst. Omdat er nu veel gelegenheid komt om fietsen te stallen, moet ervoor worden uitgekeken dat er geen fietswrakken komen zodat de fietsnietjes echt bruikbaar zijn voor de mensen die met de fiets naar de markt komen.
24
De vraag is of door de enorme trits fietsnietjes die op de Oud-Diemerlaan komen de hulpdiensten nog wel voldoende bij dat stuk van de weg kunnen komen. Wellicht is het beter om er een aantal openingen tussen te maken. D66 heeft het idee dat als de kwaliteit en de collectiviteit niet goed worden opgelost er over een tijdje misschien wel helemaal geen markt meer is omdat het aantal bezoekers afneemt en er geen nieuwe mensen voor in de plaats komen. Jonge mensen gaan immers gauw naar de Action’s et cetera. D66 is voor een compacte weekmarkt op het Diemerplein. Ingestemd wordt met de fietsnietjes aan de Oud-Diemerlaan. De toekomstbestendigheid van de markt is een zorgpunt. Ligt de verantwoordelijkheid voor die markt bij Diemen of is de markt van de marktcommissie of is de markt van de marktkooplieden met de marktcommissie? Wie is verantwoordelijk voor het goed functioneren van de markt? De ondernemers denken primair vanuit hun eigen belang en dat kan de collectiviteit in de weg zitten. PvdO vraagt of de marktkooplui een koopliedenvereniging hebben. Door het oprichten van een rechtspersoon kan een steviger body worden gegeven aan de marktkooplieden als vereniging. Laten zij een website oprichten waar bestellingen op kunnen worden gedaan die later worden bezorgd. Een toekomstbestendige markt moet immers mee veranderen. Wellicht kan de markt een uur eerder open gaan, bijvoorbeeld vanaf 07.00 uur want in de eerste twee uur is er geen betaald parkeren. Het is de moeite waard om te bekijken wat het effect zou zijn wanneer het betaald parkeren op de woensdag op de openingstijden van de markt wordt afgeschaft. De fractie is niet voor het draaien van de rijen. Wil de gemeenteraad een dichtgereguleerde markt? Een markt is per definitie rommelig en wellicht willen mensen vanuit een soort regelzucht dingen veranderen maar dat hoeft helemaal niet. Dat betekent dus ook dat auto's bij een kraam horen te staan wanneer mensen dat nodig vinden. De insprekers hebben bovendien zelf uitgelegd wat de problemen zijn als die auto's worden verplaatst. Als er een terrasje wordt gemaakt en de behoefte er is om de Oud-Diemerlaan erbij te betrekken omdat de markt op het plein anders te krap wordt, moet dat gewoon gebeuren. De suggestie van Leefbaar Diemen wat betreft de fietsnietjes en om de parkeerplaats voor de auto's te verwijderen om ruimte te creëren is niet zo'n gekke gedachte. De auto's kunnen parkeren achter het gemeentehuis en desnoods in de garage. Bovendien is het in- en uitparkeren aan beide kanten van de Oud-Diemerlaan een groot obstakel. Men blokkeert dan namelijk vaak de rijweg. De markt moet de samenwerking zoeken met de horeca en de detailhandel. Kom met gezamenlijke acties. De wachtlijst is een achterhaald fenomeen. Als je de kwaliteit wilt verhogen, is het beter om met een soort sollicitatiecommissie te werken. Er wordt gewezen op de € 10.000 die op de plank ligt en niet helemaal besteed zou worden. Hoeveel ambtelijke uren worden er momenteel in de markt gestopt en wat zou daarvan bruikbaar zijn om over te hevelen naar een vorm van marktmanagement? SP zegt dat een toekomstbestendige markt staat of valt met de marktkooplui. Zij weten wat daarvoor nodig is. Het draaien van de rij is volgens de marktkooplui in verband met de wind echt geen optie. Als dat gebeurt, zijn er kooplui die weggaan. De auto fungeert ook als windbreker. Er is ook gesproken over een themamarkt. 25
Bestaan er verplaatsbare fietsnietjes omdat in de praktijk kan blijken dat ze beter toch ergens anders kunnen worden neergezet? Eens met alle aanbevelingen. Niet duidelijk is waar de raad mee moet instemmen als het gaat om kwaliteitseisen en draaiboeken in de notitie. De SP is ook niet voor het verhogen van de prijzen van de standplaatsen. Met de concurrentievervalsing zal het wel meevallen omdat per maand gauw € 1400 wordt betaald en de spullen ook moeten worden ingeladen en uitgeladen. Leefbaar Diemen zegt dat de fietsnietjes kunnen worden neergezet tussen de nummers 25 en 19 op de kaart bij de bomen en dan ontstaat er een hele mooie wandelpromenade. Waarom komen er fietsnetjes bij de extra uitgang van het winkelcentrum? Wethouder Klaasse antwoord op de laatste vraag dat daar de nieuwe ingang van supermarkt Deen komt en dan is het handig om daar tegelijk een paar fietsnietjes te plaatsen. De gemeente bepaalt het beleid maar daarbij wordt wel geluisterd naar allerlei belangengroepen zoals burgers, marktkooplieden, winkeliers et cetera. Het college heeft gekeken naar de mogelijkheid van het omdraaien van de marktkramen en is uiteindelijk gegaan voor een softere versie, namelijk het creëren van doorgangen waarbij de extra optie van het terras zeker een mogelijkheid is als dat seizoensgebonden kan worden gedaan. De heer Holstein heeft al goed verwoord waarom het college niet voor het omdraaien van de kramen is. Op dit moment staan de kramen schuin naar elkaar toe maar als de ene rij wordt gedraaid richting horeca is dat heel slecht voor de wind. Bovendien kijkt dan de ene rij naar de achterkant van de kramen van de andere rij. Dan schuift alles op en komt het erop neer dat de laatste rij richting het Wilhelminaplantsoen staat. De mensen daar moeten dan over de straat lopen plus het probleem van de apotheek en een aantal bomen. De 90° draaihoek is ook geen goede gedachte want dan krijg je wel heel veel ongewenste loopjes . De meeste partijen zeggen dat die rij niet moet worden omgedraaid en dat er doorloopjes moeten worden gecreëerd en misschien in het hoogseizoen een terras. Dat wordt meegenomen. In 2012 kwamen de marktkooplieden enigszins verweesd weer terug op het plein en toen is er een soort gedoogbeleid ontstaan dat wanneer het binnen de 5 m marge paste auto's lange tijd werden toegelaten. Soms zijn er goede redenen om daar een auto te hebben. Als bijvoorbeeld een schoenenzaak niet alle schoenen in de marktkraam kan zetten. Die criteria zijn al in een verder verleden opgesteld. De ambtenaren hebben gewacht tot dit voorstel op tafel lag om er nieuw leven in te blazen. In november zijn de marktkooplieden via flyers op de hoogte gesteld dat het wel deze kant opgaat en dat ze een vergunning moeten aanvragen als ze denken dat ze er recht op hebben en anders moet je je auto op een gegeven moment op een andere plek gaan neerzetten. Afgelopen maanden is met zachte hand gehandhaafd. Soms is gevraagd om de auto even een meter op te schuiven maar de handhaving zal vanaf nu wat steviger worden gedaan. Daarbij wordt goed gekeken of de mensen de auto echt nodig hebben om van tevoren vastgestelde redenen. SP vraagt of de wind dan ook een reden is om de kramen en de marktkooplui met de auto hiertegen te beschermen.
26
Wethouder Klaasse geeft aan dat wind niet in de criteria staat. Bovendien zijn er stormankers op de markt om de marktkraam te vergrendelen. Het onderzoeksrapport en de CVAH geven aan dat moet worden gegaan voor een compacte markt op het plein. Er is in november een sessie geweest met 10 marktkooplieden en die zeiden ook dat alles moet worden geconcentreerd op het Diemerplein. Het college wil gaan voor een compacte kwalitatief goede markt en parallel daaraan kan de problematiek van het fietsparkeren worden opgelost. De kramen die nu staan op de Oud-Diemerlaan passen krap aan op het plein. Waarschijnlijk zullen er dan een paar plekken tekortschieten en daarom zou een overgangstermijn kunnen worden gehanteerd waardoor het rustig kan worden uitgefaseerd want er is ook een natuurlijk verloop. Het zou kunnen zijn dat het daarom wel even duurt voordat de doorgangen optimaal zijn gecreëerd en het terras er is. VVD vraagt of dan de fietsnietjes op de Oud-Diemerlaan ook heel geleidelijk zullen worden ingevoerd. Wethouder Klaasse zegt dat de dropkraam en de Vietnamese loempiazaak kunnen blijven staan omdat die de fietsnietjes niet in de weg staan. Voorts zullen er nog wel wat gaten vallen in de rij fietsnietjes omdat bijvoorbeeld C&A zal zeggen dat er nog wel geleverd moet kunnen worden. Voorts zou er misschien nog wel een kraampje tussen kunnen komen. Leefbaar Diemen vraagt hoe wordt gedacht over het iets terugzetten van de fietsnietjes en de auto's de garage in. Wethouder Klaasse vindt dit een verfrissend idee maar 14 jaar geleden is een parkeerexploitatie afgesproken met Delta Lloyd en dat past er niet in. Leefbaar Diemen oppert dat een alternatief is dat de auto's achterin op het pleintje bij Deen kunnen parkeren. De heer Cornelissen zegt dat al op het rondje bij de toekomstige Deen wordt geparkeerd. Ten tweede is in het kader van het centrumplan ongeveer 14 jaar geleden met Delta Lloyd al afgesproken dat er tenminste zoveel parkeerplaatsen in de parkeergarage en op maaiveld moeten komen. Als die parkeerplaatsen op de Oud-Diemerlaan zouden worden weggehaald, moeten ze ergens anders weer terugkomen in de directe nabijheid van het winkelcentrum want dat is contractueel zo afgesproken. Leefbaar Diemen merkt op dat het postkantoor is gesloopt. Daar is een heel groot maaiveld waar kan worden geparkeerd en een stukje verderop ook nog. De heer Cornelissen legt uit dat de gemeente de parkeerplaatsen met bijna een schoenlepel er in heeft gebracht en zelfs is gezegd tegen Delta Lloyd dat het wel een beetje minder mag maar uiteindelijk is dit wat van de overeenkomst is gerealiseerd. PvdO begrijpt dat de wethouder gaat voor een kleinere markt. Wethouder Klaasse bevestigt dat hij gaat voor een compacte markt met op den duur net iets minder kramen dan er nu zijn. 27
SP vraagt hoe zich dit verhoudt met de wens dat er meer diversiteit moet komen zoals een schoenenkraam. Wethouder Klaasse zegt dat die diversiteit terugkomt als de marktcommissie ook zelf aan tafel zit op het moment dat er nieuwe marktkooplui gekozen worden. Die kwaliteitsslag zal daarin gemaakt worden en niet per se in de kwantiteit. SP vraagt hoe de wethouder staat tegenover het idee van een themamarkt. Wethouder Klaasse zegt dat een idee als rolling kitchens een leuk idee is. Dat moet in het seizoen gedaan worden maar niet elke keer en bekeken moet worden in hoeverre de markt zoiets wil organiseren. Dat zou zijn te realiseren zijn samen met de fietsnietjes omdat de rolling kitchens beperkt in omvang zijn. Het is inderdaad een uitdaging voor de markt om jongeren te trekken. De gemeente int als het ware teveel geld van de marktkooplieden maar geeft dat terug in de vorm van een soort reclamebudget dat de marktkooplieden kunnen besteden. Dan gaat het om 20% van het te innen bedrag. Dit wordt soms gedaan met heel creatieve promotiecampagnes maar ze moeten dit naast hun kraam doen. Dat is best wel zwaar en daarom zijn ze bezig om een soort externe marketingmanager in te huren die dat soort activiteiten ontplooit en bijvoorbeeld ook met social media aan de slag gaat. Verder is het aan de individuele marktkooplieden in hoeverre ze via internet gaan verkopen. PvdO lijkt het daarom ook een goed idee dat de marktkooplieden een vereniging oprichten. Als zij een rechtspositie krijgen, is het ook makkelijker om een extern iemand aan te stellen. Wethouder Klaasse zegt dat de marktcommissie en de reclamecommissie al bezig zijn om hiervoor mensen in te huren. Het is te vergelijken met een winkeliersvereniging die ook heel veel dingen regelt. Wat betreft parkeren: tokens schijnt heel lastig te zijn maar Albert Heijn geeft bijvoorbeeld een euro terug en daarin zou het kunnen worden gezocht. Marktkooplieden zouden dat soort dingen met parkeren kunnen bedenken. De raad moet ideeën als dubbeltjes parkeren en gratis parkeren op woensdag aan wethouder Scholten voorleggen. Dit geeft namelijk wel een gat van tonnen in de begroting. Bij de fietsvakken wordt er rekening mee gehouden dat de hulpdiensten erlangs kunnen. In principe zijn fietsnietjes voor visueel gehandicapten prettiger dan fietsen die kriskras door elkaar staan. Uiteraard zal geen fietsnietje worden gezet over een blindengeleidestrook. Het gaat nu om de keuze om te gaan voor een compacte markt, de Oud-Diemerlaan zal langzaam uitsterven en de ruimte wordt benut die vrijkomt als de auto's strenger worden gehandhaafd of de keuze dat de raad de kramen op de Oud-Diemerlaan wil handhaven met alle problemen voor het fietsparkeren. De ambtenaren willen dit graag weten. De voorzitter verzoekt de raadsleden om de wethouder per e-mail te laten weten welke keuze ze maken. Wethouder Klaasse stelt voor dat de raadsleden hier binnen twee weken schriftelijk op terugkomen. VVD vraagt wat onder een zelfregulerende c.q. verzelfstandigde markt wordt verstaan. 28
Wethouder Klaasse legt uit dat hier hetzelfde wordt bedoeld. 7. Sluiting De voorzitter sluit de vergadering om 00.05 uur.
29
