Informatie voor patiënten met
jicht
>
<
>
De geboden informatie in deze brochure hoeft niet voor u te gelden. Raadpleeg uw arts voor advies betreffende uw specifieke situatie.
Informatie voor patiënten met jicht
Inhoud Wat is jicht? Wat zijn de symptomen van jicht? Wat zijn de risicofactoren van jicht? De diagnose Behandelingen om jicht te voorkomen
4 6 8 9 11
..............................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................
....................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................
<
>
Ξ Wat is jicht?
Wat is jicht? Jicht
is een reumatische aandoening.
<
Het is een chronische inflammatoire artritis (= ontsteking van de gewrichten), waarbij de gewrichten soms, aanvalsgewijs erg pijn doen en opgezwollen zijn. Jicht kan optreden als er te veel urinezuur (ook wel ‘serumurinezuur’ genoemd) in het lichaam achterblijft. Te veel urinezuur in het lichaam is aan te tonen door het uraat in het bloed te meten: dat zal dan te hoog zijn.
Urinezuur is een afvalproduct dat ontstaat bij de afbraak van lichaamscellen en het verteren van voedsel.Te veel urinezuur in het bloed kan komen doordat er te veel ontstaat of te weinig door de nieren wordt afgevoerd. Bij te veel aan urinezuur kan dat in de vorm van naaldvormige kristallen (natriumuraat-kristallen) worden afgezet in en rondom de gewrichten of langs de pezen. Het lichaam ziet deze kristallen als ‘vreemd’ en valt ze aan, waardoor er een ontsteking in het gewricht ontstaat. Deze reactie op de kristallen veroorzaakt de pijnlijke jichtaanvallen. Het is nog niet duidelijk waarom de een met teveel aan urinezuur wel jicht krijgt en de andere niet. Iemand kan jicht hebben in één gewricht (in ongeveer 90% van de gevallen) of in meerdere gewrichten (10%). Deze laatste vorm wordt wel ‘polyarticulaire jicht’ genoemd.
4
>
Ξ Wat is jicht?
Zonder behandeling duurt een jichtaanval (ofwel ‘acute jichtartritis’) gewoonlijk 3 tot 10 dagen. Tussen de aanvallen in is er meestal geen pijn. Als je eenmaal jicht hebt, zul je aanvallen blijven krijgen zolang je urinezuurspiegel te hoog blijft. Na verloop van tijd kunnen meer gewrichten worden getroffen en kunnen aanvallen langer gaan duren. De periode tussen de aanvallen wordt korter. Dit heet chronische jicht.
Gelukkig kan door veranderingen in levensstijl meestal samen met behandeling met medicijnen -
<
het urinezuurgehalte in veel gevallen worden teruggebracht tot de streefwaarde, zodat er geen aanvallen meer optreden. Overmatig eten en drinken van alcohol kunnen een jichtaanval uitlokken.
5 miljoen mensen in de Europese Unie hebben jicht.
>
Mannen hebben het vaker dan vrouwen, omdat mannen meer urinezuur in het bloed hebben. Ook vrouwen krijgen jicht, maar vooral na de menopauze.
In veel gevallen komt jicht voor in de familie, dus iemand die het heeft, kan een familielid hebben die het ook heeft. Daarnaast zijn er wel bepaalde risicofactoren voor jicht. Hoe meer factoren iemand heeft, hoe groter de kans op jicht.
5
Ξ Wat zijn de symptomen van jicht?
Wat zijn de symptomen van jicht? Het belangrijkste symptoom
<
van jicht is een plotseling optredende pijnlijke ontsteking van een of meerdere gewrichten. Meestal betreft het één gewricht, bijvoorbeeld het gewricht van een grote teen dat ’s ochtends vroeg ineens ontzettend pijn doet. Maar het kan ook om meerdere gewrichten gaan, bijvoorbeeld in de hand. Sommige patiënten noemen het de ergst denkbare pijn: alsof je met een hooivork wordt doorboord, of een kind aan het baren bent.
Een aangedaan gewricht is vaak rood en opgezwollen, het kan glimmen, voelt warm aan en is erg gevoelig. Zelfs aanraking door iets heel lichts, zoals een laken kan ondraaglijke pijn veroorzaken. Tijdens een aanval kan het moeilijk zijn om schoenen te dragen. Andere mogelijke verschijnselen tijdens een jichtaanval: ✓ Lichte koorts ✓ Weinig eetlust ✓ Vermoeidheid
Een ander symptoom van jicht is het ontstaan van tophi, jichtknobbels. Tophi (enkelvoud ‘tophus’) zijn afzettingen van urinezuur in de vorm van harde, witte knobbeltjes in de huid, dicht bij de desbetreffende gewrichten en soms in de oorlellen. De knobbels doen meestal geen pijn.
6
>
Ξ Wat zijn de symptomen van jicht?
Als je tophi hebt, heb je meestal al lang jicht. Het is in dat geval raadzaam om naar de dokter te gaan om advies te vragen. En mogelijk een behandeling om je urinezuurgehalte te verlagen tot de streefwaarde, waardoor blijvende beschadiging van de gewrichten kan worden voorkomen.
<
>
7
Ξ Wat zijn de risicofactoren voor jicht?
Wat zijn de risicofactoren voor jicht? Er zijn vrij veel factoren die het risico op jicht
verhogen. Je krijgt dan een verhoogde aanmaak of aanvoer van urinezuur of de afvoer is verminderd. Sommige zijn te vermijden, zoals alcoholgebruik en het eten van vooral eiwitrijke voedingsmiddelen, andere niet, zoals bijvoorbeeld er aanleg voor hebben. De belangrijkste risicofactoren voor het ontstaan van jicht zijn:
<
✓
Overgewicht
✓
Jicht in de familie
✓ P urinerijke voeding (purine zit onder andere in rood vlees, schelpdieren, orgaanvlees en peulvruchten zoals bijvoorbeeld in erwtensoep) ✓ R egelmatig alcoholgebruik (vooral bier/maltbier) ✓ V erminderde nierfunctie (urinezuur wordt te weinig afgevoerd) ✓
Medicijnen (bijvoorbeeld diuretica, ofwel plaspillen)
✓ S ommige vormen van kanker (wanneer er chemotherapie wordt gegeven).
8
>
Ξ De diagnose
De diagnose Om de diagnose te stellen combineert de arts alle gegevens verkregen uit de beschrijving van de klachten met de gegevens uit verschillende onderzoeken. Jicht kan met zekerheid worden aangetoond door onderzoek naar de aard van de neergeslagen kristallen in een ontstoken gewricht. De arts zuigt eerst wat vocht op uit het ontstoken gewricht en onderzoekt dit onder een speciale microscoop. Dit onderzoek wordt gedaan door de reumatoloog.
<
goede urinezuurwaarde
Wat is een bij jicht? Voor mensen met jicht wordt een urinezuurwaarde van minder dan 0,36 millimol per liter aanbevolen, ofwel minder dan 6 milligram per deciliter (= referentiewaarde of streefwaarde).
>
Als je jicht hebt, zorg dan dat het serumurinezuurgehalte van je bloed onder de aanbevolen streefwaarde blijft. Daarmee maak je de kans op een jichtaanval veel kleiner. Je arts kan aanpassingen in je levensstijl adviseren om je serumurinezuurgehalte omlaag te krijgen en bijpassende medicijnen voorschrijven. Vergeet niet: hoe lager het urinezuur, hoe kleiner de kans op een jichtaanval.
Volg het advies van de arts op
Gebruik je medicijnen zoals door de arts geadviseerd. Werken de medicijnen niet goed of ontstaan er bijwerkingen, neem dan contact op met de arts voor overleg.
9
Ξ De diagnose
Patiëntenvereniging voor jicht
De Nederlandse patiëntenvereniging voor jichtpatiënten (NVvJ) behartigt de belangen voor jichtpatiënten in Nederland. De NVvJ geeft voorlichting over jicht en brengt jichtpatiënten met elkaar in contact. Op de website www.nvvj.nl is meer informatie te vinden over de aandoening jicht. Ook het Reumafonds (www.reumafonds.nl) informeert over jicht.
Kan jicht worden behandeld?
Jicht kan worden behandeld. Op lange termijn kunnen jichtaanvallen vrijwel geheel worden voorkomen. Als het urinezuurgehalte langdurig op of onder de streefwaarde wordt gehouden, zullen er veel minder jichtaanvallen voorkomen en voorkomt het toename van gewrichtsbeschadiging.
<
10
De belangrijkste medische behandelingen zijn in twee categorieën onder te brengen: ✓ M edicijnen om pijn en ontsteking tijdens een aanval te verminderen ✓ Medicijnen die helpen terugkerende aanvallen te voorkomen.
>
Ξ Behandelingen om jicht te voorkomen
Behandelingen om jicht te voorkomen Er zijn behandelingen om jichtaanvallen te
<
voorkomen: medicijnen waarmee de serumurinezuurwaarde wordt verlaagd. Het duurt vaak enige tijd voordat deze medicijnen effect hebben. Je arts kan een dergelijke behandeling voorschrijven als uit tests blijkt dat het urinezuur in je bloed verhoogd is en kristallen zijn aangetoond. Je moet uraatverlagende medicijnen langdurig innemen. Op lange termijn kunnen ze jichtaanvallen voorkomen en bescherming tegen gewrichtsbeschadiging bieden. De tabletten moeten dagelijks worden ingenomen, ook als je geen aanval hebt. Misschien vind je het niet prettig om voor onbepaalde tijd medicijnen tegen jicht te gebruiken, maar de medicijnen helpen beter om het urinezuurgehalte te verlagen dan veranderingen in je eet- en drinkpatroon. Medicijnen die het urinezuur verlagen, helpen doordat ze de productie van urinezuur verminderen of zorgen dat er meer urinezuur via de urine wordt afgevoerd. Als het urinezuurgehalte op de streefwaarde wordt gehouden, kunnen de urinezuurkristallen in en rond de gewrichten vanzelf oplossen. Dat is waarschijnlijk de reden dat je aan het begin van de behandeling (een toename van) jichtaanvallen kan krijgen. Ook in dat geval moet je doorgaan met je urinezuurverlagende medicijn. Op langere termijn heb je er baat bij. In de eerste maanden van de behandeling kun je ter voorkoming van aanvallen colchicine of een ontstekingsremmende pijnstiller (NSAID: niet-steroïde anti-inflammatoir geneesmiddel) krijgen. Je moet pas 1 à 2 weken na een jichtaanval beginnen met uraatverlagende medicijnen, zodat de ontsteking de kans krijgt om eerst helemaal tot rust te komen. Als je urinezuurgehalte onder de streefwaarde blijft, zul je op termijn waarschijnlijk geen jichtaanvallen meer krijgen.
>
11
Ξ
Menarini Farma Nederland | De Haak 8, 5555 XK Valkenswaard | telefoon: 040-208 2000 email:
[email protected] | internet: www.menarini.nl
NL-ADE-04-2015
<
