Urologie
Hypospadie bij kinderen Inleiding U heeft met de behandelend uroloog afgesproken dat een hypospadie operatie bij uw zoon gaat plaatsvinden. De arts heeft u al informatie gegeven. In deze folder kunt u alles rustig nalezen. Wat is hypospadie? Hypospadie is bij jongens één van de meest voorkomende afwijkingen van het mannelijke geslachtsorgaan (1:200 jongens). Bij één op de drie kinderen is er duidelijk sprake van familiaire hypospadie (vader, opa, broertjes, neefjes). Zeer zelden is er een voorgeschiedenis van DES gebruik (bij een oma).DES werd tot begin jaren zeventig gezien als een zwangerschapsbevorderend middel. Het is een relatief onschuldige aandoening waarbij de plasbuis niet uitmondt aan de top van de penis maar aan de onderzijde van de penis. Bijna altijd is de voorhuid niet gesloten, maar gespleten. Uw kind kan hierdoor plasproblemen krijgen als hij staand plast. Hij heeft dan geen controle over de plasrichting van de straal. De abnormale opening kan op iedere plaats aan de onderzijde van de penis voorkomen, zelfs in de balzak. Hoe verder de opening naar beneden zit (richting de balzak) des te groter is de kans op kromstand van de penis. De oorzaak van deze kromming is littekenachtig weefsel (chorda) op de zwellichamen van de penis. De oorzaak voor hypospadie is meestal onduidelijk. Wat een rol kan spelen zijn onder andere erfelijke factoren, onvoldoende hormonale stimulatie van het penisweefsel tijdens de zwangerschap en een groeiachterstand van het kind tijdens de zwangerschap.
1
Indeling van hypospadie
Figuur 1. hypospadie
Behandeling De enige behandeling voor hypospadie is een operatie. Voordeel van een operatie op jonge leeftijd is dat kinderen dan nog nauwelijks door hebben wat er gebeurt en daardoor (psychologisch) weinig last hebben van de operatie en alles eromheen. Het doel van de operatie is dat de penis van uw zoon normaal kan functioneren. Dit betekent later normaal seksueel functioneren met een rechte erectie en er cosmetisch zo normaal mogelijk uitzien. Medisch gezien is het niet altijd nodig om een hypospadie te behandelen. Met name bij heel lichte vormen van hypospadie wordt soms in overleg met de kinderuroloog besloten niet te opereren. De operatie heeft dan meer een cosmetisch doel. Poliklinisch bezoek Tijdens het eerste bezoek zal de uroloog uw kind nakijken, de diagnose stellen, de operatie met u bespreken en uw vragen beantwoorden Als u akkoord gaat met de voorgestelde operatie plaatst de uroloog uw zoon op de wachtlijst. De operatie vindt meestal plaats op de leeftijd van 14 tot 18 maanden (als uw kind niet al ouder is bij verwijzing). Ongeveer een week voor de operatie krijgt u een telefonische oproep. U wordt gebeld door de secretaresse van het opnamebureau. U krijgt te horen wanneer, hoe laat en op welke afdeling uw zoon opgenomen wordt. Ook hoort u vanaf welk tijdstip uw zoon nuchter moet zijn. Voorbereiding Voor de operatie is geen speciale voorbereiding nodig. Informatie over narcose en nuchter blijven vindt u in de folder “anesthesie bij kinderen”.
2
De ingreep Bij een hypospadie kan de uroloog verschillende operatietechnieken toepassen. De uitgebreidheid van de operatie wordt bepaald door de plaats van de plasopening en of er tijdens een erectie een verkromming van de penis plaatsvindt. Bij ernstige vormen van hypospadie kan het nodig zijn de correctie over twee operaties te verdelen met een tussentijd van zes tot twaalf maanden. Als de kinderuroloog verwacht dat dit het geval is, zal hij dit al bij het eerste polikliniekbezoek met u bespreken. Tijdens de operatie wordt gecontroleerd of de penis bij een erectie recht staat. Is dat niet het geval, dan wordt eerst de verkromming opgeheven. Daarna wordt de plasbuis hersteld zodat de opening zoveel mogelijk op de normale plaats komt. Het is zelden mogelijk de voorhuid volledig te herstellen. De uroloog overlegt dit van tevoren met u. Indien de situatie van uw kind het toelaat, wordt de keuze voor het herstellen van de voorhuid of de verwijdering hiervan (besnijdenis) met u besproken. Herstel van de voorhuid is niet mogelijk als er te weinig huidaanleg is of als de voorhuid gebruikt moet worden bij het herstel van de plasbuis. Of de voorhuid hersteld kan worden, kan pas tijdens de operatie definitief worden beoordeeld. Omdat de nieuwe plasbuis waterdicht moet genezen, wordt een katheter (splint) via de plasbuis in de blaas gebracht. De katheter zorgt voor de afvoer van de urine tijdens het genezingsproces. Bij kinderen die nog niet zindelijk zijn druppelt de urine via het splintje in de luier. Kinderen die zindelijk zijn krijgen een blaaskatheter waaraan een urineopvangzak bevestigd wordt. Na de operatie In principe mag uw zoon de dag na de operatie naar huis. De uroloog zal dit met u bespreken. Hij gaat dan met verband en katheter (splintje) naar huis. Het verband wordt, afhankelijk van het type operatie, meestal na ongeveer drie tot zeven dagen na de operatie verwijderd. De katheter mag eruit op dezelfde dag of een à twee dagen nadat het verband is verwijderd. Dit hangt af van het type operatie en/of hoe de penis er uitziet na het verwijderen van het verband. Dit alles gebeurt op de polikliniek Urologie door de uroloog. De meeste kinderen vinden dit niet echt pijnlijk, maar wel wat gevoelig. Soms moet de katheter (splint) echter nog even blijven zitten. Als de katheter/splint is verwijderd, mag uw zoon naar huis als hij goed heeft geplast. Hierna wordt een afspraak voor controle op de polikliniek urologie gemaakt. Verzorging met katheter / met of zonder verband Zolang uw zoon verband en/of katheter (splintje) draagt, mag hij niet lopen of fietsen. U mag hem wel in een buggy of wandelwagen vervoeren. Is uw zoon nog aan luiers gewend dan krijgt hij twee luiers om, zoals u tijdens de opname heeft geleerd. Alleen oudere kinderen die volledig zindelijk zijn, krijgen een katheterzak die aan het been of naast het bed wordt vastgemaakt. Een luier is dan niet nodig. Zorg ervoor dat de zak altijd lager hangt dan de blaas. Het is verstandig de natte luier vaker dan normaal te verwisselen. Dit verkleint de kans op irritatie en infectie. Wanneer uw kind ontlasting heeft, moet u de luier direct verschonen. De ontlasting kunt u met oliedoekjes voorzichtig verwijderen. Als er ontlasting onder het verband 3
blijft zitten, of als het verband zelf erg vies is, moet u contact opnemen met de verpleegafdeling. In overleg wordt dan soms antibiotica voorgeschreven of kan het nodig zijn het verband eerder dan gepland te verwijderen. Het is zinvol om uw kind goed te laten drinken, zodat hij goed kan plassen. De urine moet druppelsgewijs uit de katheter komen. Het is belangrijk dat u dit af en toe controleert. Hij mag gewoon op de buik slapen als hij dat gewend is. Zolang het verband er nog omheen zit, mag uw zoon niet onder de douche of in bad.
Medicijnen Oxibutinine Het kan zijn dat uw zoon last krijgt van blaaskrampen, daarom wordt oxibutinine voorgeschreven. Dit moet u standaard drie maal per dag geven. U stopt de oxibutinine op de dag dat het splintje of de blaaskatheter wordt verwijderd. gewicht 7 - 9 kg 10 - 14 kg 15 - 19 kg v/a 20 kg
dosering 1,0 mgr. 3x daags 1,5 mgr. 3x daags 2,0 mgr. 3x daags 2,5 mgr. 3x daags
Pijnmedicatie Het kan zijn dat uw zoon de eerste dagen nog pijn heeft. Daarom is het belangrijk dat u hem pijnmedicatie geeft. Zie hiervoor ook de folder „anesthesie bij kinderen‟. Contact opnemen met het ziekenhuis Het is raadzaam contact op te nemen met het ziekenhuis als: de katheter niet goed druppelt; uw kind koorts krijgt; er ontlasting onder het verband komt; de pijn niet verdwijnt na gebruik van paracetamol. Verzorging na verwijderen van verband en katheter Voor een goede genezing is het belangrijk dat u op onderstaande zaken let gedurende de periode tot het eerste polikliniekbezoek. Dit bezoek vindt doorgaans vier tot zes weken na ontslag plaats. Uw kind mag dagelijks in bad of onder de douche. Aan te bevelen is lauw tot warm water met wat Badedas of babyshampoo. De douche of badbeurt mag maximaal vijf minuten duren. Het geopereerde gebied kunt u droog deppen of „aan de lucht‟ laten drogen. De basis van de penis (in de plooi) kunt u eventueel schoonmaken met oliedoekjes. Als uw kind nog niet zindelijk is, kunt u hem na de ontlasting zo nodig een keer extra wassen onder de douche.
4
Overige aandachtspunten 4-6 weken na de operatie Uw kind moet voorzichtig doen zodat hij het geopereerde gebied niet stoot of er op valt. Hij mag niet sporten, zwemmen, fietsen en niet in een loopfietsje of fietsstoeltje. Ook niet in de zandbak of speeltuin spelen. Uw kind mag in deze periode wel naar het kinderdagverblijf, de peuterspeelzaal of school. Het is zinvol om uw kind goed te laten drinken, zodat hij goed kan plassen. Controle Controle vindt meestal twee keer in de eerste weken na de operatie plaats op de polikliniek. De kinderuroloog bekijkt dan het resultaat van de operatie en beoordeelt of er tekenen zijn van mogelijke complicaties. Indien deze aanwezig zijn zal hij u hierover uitleg geven en aangeven hoe deze verholpen kunnen worden en op welke termijn dit dient te gebeuren. Na de eerste controle spreekt de kinderuroloog af wanneer hij uw zoon weer terug wilt zien op de polikliniek. Uw zoon blijft onder controle tot hij uitgegroeid is, mochten er tussen de controles door problemen ontstaan dan verzoeken wij u contact op te nemen met de polikliniek om een vervroegde afspraak te maken. Mogelijke complicaties / Bijwerkingen Bij iedere operatie kunnen complicaties voorkomen, zo ook bij een hypospadie operatie. Meestal verloopt deze operatie echter zonder problemen. Bij ongeveer één op de vijf kinderen is een vervolgoperatie nodig. De kans op complicaties is bij een ernstige vorm van hypospadie groter dan bij een lichte vorm. Complicaties kunnen nog optreden tijdens de gehele groeifase van een kind, maar het grootste deel treedt vrij kort na de operatie al op. De meest voorkomende complicaties Fistel. Dit is een lekkage van de (nieuw aangelegde) plasbuis, meestal op de plaats waar de plasbuis vóór de operatie eindigde. Uw kind plast dan vaak uit twee openingen maar heeft hiervan meestal geen last. Een fistel kan meestal vrij eenvoudig met een kleine operatie in dagbehandeling worden verholpen. Vernauwing van de plasbuis. Hierdoor kan het plassen moeilijker gaan met een slechtere straal. Wondinfectie. Zoals bij elke operatie kan er een infectie optreden. Vaak is dit met antibiotica te behandelen. Bij ernstigere infecties kan soms de nieuw aangelegde plasbuis weer openvallen en moet er later opnieuw geopereerd worden.
5
Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u ze stellen tijdens het eerstvolgende bezoek of contact opnemen met: Polikliniek Urologie Locatie Venlo routenummer 67 (077) 320 68 33
Locatie Venray routenummer 44 (0478) 52 26 01
VieCuri Medisch Centrum Locatie Venlo Locatie Venray Tegelseweg 210 Merseloseweg 130 5912 BL Venlo 5801 CE Venray (077) 320 55 55 (0478) 52 22 22 internet: www.viecuri.nl © VieCuri Patiëntenservicebureau januari 2016 bestelnummer 10053
6
