Toelichting
1
2
Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding 1.2 Doel 1.3 Ligging plangebied 1.4 Geldende bestemmingsregelingen 1.5 Leeswijzer
5 5 6 6 7 7
Hoofdstuk 2 BELEIDSKADER 2.1 Europees beleid 2.2 Rijksbeleid 2.3 Provinciaal beleid 2.4 Beleid waterschap 2.5 Gemeentelijk beleid
8 8 8 9 15 18
Hoofdstuk 3 BESTAANDE SITUATIE PLANGEBIED 3.1 Ruimtelijke hoofdstructuur 3.2 Omgeving plangebied 3.3 Plangebied 3.4 Geomorfologie en bodem 3.5 Verkeer en infrastructuur 3.6 Ecologie 3.7 Cultuurhistorie, archeologie en monumenten 3.8 Veiligheid 3.9 Milieu 3.10 Water
25 25 26 27 30 30 31 32 33 34 34
Hoofdstuk 4 PLANBESCHRIJVING 4.1 Uitgangspunten en randvoorwaarden 4.2 Ruimtelijke ontwikkelingen 4.3 Functionele ontwikkelingen 4.4 Verkeer en infrastructuur 4.5 Ecologie 4.6 Veiligheid 4.7 Milieu 4.8 Cultuurhistorie, archeologie en monumenten 4.9 Belemmeringen 4.10 Proces van de watertoets
39 39 40 43 44 44 46 48 50 50 50
Hoofdstuk 5 JURIDISCHE ASPECTEN 5.1 Standaard Vergelijkbare Bestemmingsplannen (SVBP) 5.2 Opzet van de nieuwe bestemmingsregeling 5.3 Regeling bestemmingen
52 52 53 54
Hoofdstuk 6 ECONOMISCHE UITVOERBAARHEID 6.1 Planrealisatie 6.2 Realisatieovereenkomst
56 56 56
Hoofdstuk 7 OVERLEG EN INSPRAAK 7.1 Inspraak 7.2 Overleg
57 57 57
Bijlagen: -Rapportage vooroverleg en inspraak -Beeldkwaliteitsplan -Beplantingsplan -Oppervlakte nieuwe natuur en natuurdoeltypen -Beheerplan -Akoestisch onderzoek
3
4
Hoofdstuk 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding In 2001 hebben de heer en mevrouw Termorshuizen-van der Pluym bij de gemeente een verzoek ingediend om een landgoed op te richten ter plaatse van de Hopmeerweg 8 te Wouwse Plantage. Bij brief van 12 december 2003 is dit verzoek namens initiatiefnemers nader geconcretiseerd. In deze brief wordt gevraagd om ten behoeve van de oprichting van het landgoed, genaamd landgoed Ottermeer, een vrijstellingsprocedure op te starten op grond van artikel 19.1 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO). Bij de brief is een ruimtelijke onderbouwing gevoegd, waarin de intentie, nl. natuur en landschapsontwikkeling in samenhang met ecologische landbouw, recreatie en educatie is toegelicht. De bouw van een cluster van landgoedwoningen is noodzakelijk voor een duurzame exploitatie van het landgoed Ottermeer. Uit het verzoek blijkt dat het de bedoeling is gebruik te maken van provinciale regelgeving op het gebied van nieuwe landgoederen. Een nieuw landgoed is volgens de provinciale beleidsnota “Rood voor groen; Notitie ‘nieuwe landgoederen in Brabant’” kort samengevat het volgende: “Een overwegend toegankelijke ecologische, economische, esthetische en functionele eenheid met een minimale omvang van 10 ha. bestaande uit bos of natuur en al dan niet met agrarische gronden met een productiedoelstelling.” Tevens zijn hierop één of meer wooncomplexen gelegen met een tuin van allure en uitstraling en is de invulling van het geheel geïnspireerd door het omringende landschap, de cultuurhistorie en de bodemgesteldheid.
Het ingediende verzoek heeft naast de realisering van nieuwe natuur en landgoedwoningen eveneens betrekking op de vergroting van een bestaand natuurkampeerterrein. In het plan “Landgoed Ottermeer” worden agrarische gronden omgezet in een landgoed nieuwe stijl. De initiatiefnemer heeft een verbrede doelstelling voor ogen: naast natuur- en landschapsontwikkeling moet er ook ruimte zijn voor ecologische landbouw, recreatie en educatie. Daartoe wordt de bestaande boerderij met de aanliggende gronden geleidelijk omgevormd tot kleinschalig gemengd agrarisch bedrijf met een natuurkampeerterrein. De initiatiefnemer streeft naar duurzame instandhouding van het landgoed. Het landgoed zal alleen echte duurzaamheid kennen als de kosten en inkomsten ten aanzien van beheer en onderhoud in evenwicht zijn. Het vrijstellingsverzoek is ter inzage gelegd voor inspraak. De inspraakreacties op het vrijstellingsverzoek artikel 19 lid 1 WRO zijn verwerkt in een inspraaknota. Vanuit met name de provincie, is aangegeven dat de planologische mogelijkheden dienen te worden vastgelegd binnen een bestemmingsplan. Binnen dat bestemmingsplan kunnen de kaders worden vastgelegd waarbinnen functionele en ruimtelijke ontwikkelingen mogen plaatsvinden. Het voorliggende bestemmingsplan beoogt dan ook een planologische regeling te scheppen voor het inmiddels in aanleg zijnde landgoed.
5
1.2 Doel Doel van dit bestemmingsplan is het bieden van een actuele juridische regeling voor het oprichten van een landgoed genaamd Landgoed Ottermeer. Voor de volgende aspecten van het verzoek bieden de geldende bestemmingsplanregels geen mogelijkheden: realisering van geplande natuurontwikkeling (hieronder valt het meanderen van een beek die in oost-westelijke richting over het landgoed loopt, het vergroten van het ven dat is gelegen achter het geprojecteerde complex van landgoedwoningen, het aanleggen van bos ten behoeve van de visuele afscherming van een bestaande landbouwloods aan de Nigtestraat; een formalisering van reeds gerealiseerde natuurontwikkeling (er zijn o.a. bos en vennen aangelegd); realisering van twee extra wooneenheden in een nog op te richten wooncluster; realisering van nieuw recreatief gebruik van het landgoed (hieronder valt de openstelling van aan de oostkant van het landgoed liggende paden, de omzetting van de reeds op grond van het bestemmingsplan (en een ontheffing op grond van de Wet op de Openluchtrecreatie) toegestane minicamping naar een ruimer opgezet natuurkampeerterrein van 40 plaatsen); een formalisering van reeds bestaand recreatief gebruik van het landgoed; een formalisering van reeds bestaand gebruik van het landgoed ten behoeve van educatieve activiteiten welke zijn gerelateerd aan de ecologische landbouw. Een aantal voorgestane ontwikkelingen is rechtstreeks toegestaan op grond van de bepalingen van het oude bestemmingsplan of er kon rechtstreeks een bouwvergunning voor worden verleend óf met behulp van een binnenplanse vrijstelling op grond van artikel 15 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening worden gerealiseerd. Hieronder worden begrepen: ecologische landbouw; de oprichting en gebruik van een gebouw ten behoeve van een groepsaccommodatie binnen het bestaande bouwvlak. 1.3 Ligging plangebied Het plangebied (zie onderstaande afbeelding) ligt ten zuidwesten van het dorp Nispen in de gemeente Roosendaal. Het ligt ten westen van de spoorlijn Roosendaal – Antwerpen en gedeeltelijk grenst het direct aan de Belgische grens. De afstand tot Nispen bedraagt ca. 2 km.
Ligging plangebied
6
Aan de westzijde grenst Ottermeer aan een boselement van Staatsbosbeheer. Het betreft de restanten van een oude laan met ca. 100 jaar oude eiken, gelegen op een hoge wal die tot 1930 diende om het natte Hopmeer te ontsluiten. Deze laan maakt deel uit van een stelsel noord-zuid gerichte lanen die het gebied kenmerken. Ottermeer beslaat een oppervlakte van ruim 19 ha. Vroeger werd dit grondgebied doorsneden door de Hopmeerweg, maar bij de laatste ruilverkaveling in 1990 is het noordelijk deel dat Hopmeerweg 6 verbond met Hopmeerweg 8 opgegaan in landbouwgrond. Er rest nog een zandpad langs de gronden van Ottermeer, dat doodloopt in de weilanden. Het zandpad is recent aangekleed met een laan van rode en groene beuken. De gronden zijn jarenlang intensief agrarisch gebruikt en kenden in die situatie weinig landschappelijke of ecologische waarde. Bos of andere landschapselementen waren niet aanwezig. Het doel is om oostelijk van deze laan het programma te realiseren conform de gemeentelijke en provinciale eisen zoals die gelden voor een nieuw landgoed. Westelijk van de laan wordt aanvullend landschaps- en natuurbouw gerealiseerd, waarbinnen het kleinschalige gemengde agrarische bedrijf met natuurkampeerterrein wordt ontwikkeld. 1.4 Geldende bestemmingsregelingen De volgende bestemmingsplannen gelden op dit moment nog voor deze locatie in het buitengebied van Wouw: Bestemmingsplan Buitengebied gemeente Wouw (1989) Partiële herziening Bestemmingsplan Buitengebied gemeente Wouw (1995) Bestemmingsplan Buitengebied gemeente Roosendaal en Nispen (2001) Tevens is op 8 juli 2010 voor het buitengebied van de voormalige gemeente Wouw een nieuw bestemmingsplan Buitengebied Wouw vastgesteld. In onderhavig bestemmingsplan is aansluiting gezocht bij de regeling zoals die in dit nieuwe bestemmingsplan Buitengebied Wouw is opgenomen.
1.5 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt het beleidskader geschetst, waarbinnen de planvorming plaatsvindt. Met name het kaderstellende planologische beleid op provinciaal en gemeentelijk niveau komt aan bod. In hoofdstuk 3 wordt de bestaande situatie in het buitengebied beschreven. Hoofdstuk 4 beschrijft de planologische uitgangspunten voor de ontwikkeling van het buitengebied. Hoofdstuk 5 bevat de juridische planbeschrijving, waarin de juridische aspecten van het bestemmingsplan worden beschreven. In hoofdstuk 6 wordt kort ingegaan op de economische uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan.
7
Hoofdstuk 2 BELEIDSKADER 2.1 Europees beleid 2.1.1 Europese Kaderrichtlijn Water De Europese Kaderrichtlijn Water stelt eisen aan de chemische kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater en de ecologische kwaliteit van oppervlaktewater. In het gebied West Brabant is onder regie van Waterschap Brabantse Delta per waterlichaam bepaald wat de knelpunten en de KRW-doelen zijn. Vervolgens zijn de maatregelen bepaald om die kwaliteitsdoelen te bereiken. Van elke RWSR-gebied in het waterschap wordt een rapport gemaakt waarin de KRW-maatregelen vastgelegd zijn. Waterschap en gemeenten leggen de KRW-maatregelen in bestuurlijke besluiten vast. Na de besluitvorming worden de maatregelen in 2009 opgenomen in de "deelstroomgebiedsbeheersplannen” voor de Maas en de Schelde. Dit moet een initiatiefnemer van een ruimtelijk plan er echter niet van weerhouden om nu al rekening te houden met de KRW-doelstellingen. Sterker nog, de KRW is al in 2005 geïmplementeerd in de Nederlandse wetgeving en al vanaf 2000 in Europa van kracht. Van belang is dat bij initiatieven tenminste voldaan wordt aan het stand-still principe. Dit houdt in dat een ingreep (uitvoering van het ruimtelijk plan) de toestand van het watersysteem niet mag verslechteren, tenzij beargumenteerd kan worden dat dit wegens 'een hoger doel' niet anders kan. Om dit te bereiken dienen in relatie tot de KRW de volgende vragen te worden beantwoord; 1. Is het project riskant? 2. Zijn er relevante chemische gevolgen? 3. Biedt de ontwikkeling kansen om het ecologisch doel dichterbij te brengen? 2.2 Rijksbeleid 2.2.1 Nota Ruimte (2006) Op 17 mei 2005 en 17 januari 2006 hebben de Tweede en Eerste Kamer der Staten-Generaal ingestemd met de Nota Ruimte “Ruimte voor ontwikkeling”. De Nota Ruimte bevat de visie van het rijk op de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland en de belangrijkste bijbehorende doelstellingen. De rijksverantwoordelijkheden en die van anderen zijn in de nota helder onderscheiden. Daarbij wordt invulling gegeven aan het motto ‘decentraal wat kan, centraal wat moet’. Het hoofddoel van het nationaal ruimtelijk beleid is om ruimte te scheppen voor de verschillende ruimtevragende functies. Het kabinet richt zich op: Versterking van de internationale concurrentiepositie van Nederland. Bevordering van krachtige steden en een vitaal platteland Borging en ontwikkeling van belangrijke (inter)nationale ruimtelijke waarden Borging van veiligheid In de Nota Ruimte is het nationaal ruimtelijk beleid tot 2020 vastgelegd. Voor de periode 2020-2030 wordt een doorkijk naar de lange termijn gegeven. Twee begrippen staan centraal in de Nota Ruimte: basiskwaliteit en nationale Ruimtelijke Hoofdstructuur (RHS). De RHS bestaat uit de belangrijkste gebieden in Nederland op het terrein van economie, infrastructuur en verstedelijking, water, natuur en landschap. De verantwoordelijkheid voor het beleid voor deze gebieden ligt (mede) bij het rijk. Voor de gebieden die geen deel uitmaken van de RHS is het beleid gericht op het waarborgen van de basiskwaliteit. De verantwoordelijkheid voor deze basiskwaliteit ligt bij de provincies. Het rijk geeft aan het begrip basiskwaliteit slechts op een beperkt aantal punten invulling: bundeling van stedelijke activiteiten, waarborgen van de milieukwaliteit en investeren in de kwaliteit van het landschap. Het buitengebied van Wouw behoort tot de RHS voor zover het gaat om: het natuurgebied Wouwse Plantage dat is aangewezen als Natura 2000 gebied (als onderdeel van de Brabantse Wal) en de gebieden die deel uitmaken van de ecologische hoofdstructuur: Landgoed Wouwse Plantage, het Pottersbos en het bosgebied rond het pompstation Altena.
8
Binnen de EHS geldt een ‘nee, tenzij’ benadering: nieuwe activiteiten mogen niet plaatsvinden tenzij ze geen significant negatieve effecten op de aanwezige natuurwaarden hebben. De EHS dient door de betrokken provincies (netto) begrensd te worden. Voor de Wouwse Plantage geldt dat ontwikkelingen in en ook rond dit Natura 2000-gebied geen significante effecten mogen hebben op de instandhoudingdoelstelling van het gebied die staan vermeld in het (concept) aanwijzingsbesluit. Voor wat betreft de landbouwsector is het beleid gericht op een vitale en duurzame landbouw. Provincies wordt gevraagd om niet-grondgebonden en/of kapitaalintensieve landbouw en daaraan gerelateerde bedrijvigheid te bundelen in zogeheten landbouwontwikkelingsgebieden. Om het economisch draagvlak en de vitaliteit van het platteland te vergroten bestaat ruimte voor heren nieuwbouw in het buitengebied. Dit dient wel gepaard te gaan met aandacht voor landschappelijke en ontwerpkwaliteit. Vrijkomende agrarische bebouwing kan worden omgezet in een woonbestemming of dienen als vestigingsruimte voor kleinschalige bedrijvigheid. Om het hergebruik van leegstaande gebouwen te stimuleren en de mogelijkheden te benutten die nieuwbouw biedt om de kwaliteit en vitaliteit van het platteland te vergroten, vraagt het rijk aan provincies om een planologisch kader op te stellen voor het thema bebouwing in het buitengebied. Op het gebied van de recreatie is de Nota Ruimte in het algemeen gericht op het vergroten van de toeristisch recreatieve mogelijkheden in de groene ruimte. 2.2.2 Nationaal bestuursakkoord water In het kader van het Nationaal Bestuursakkoord Water dient in de toekomst ondermeer de wateropgave (zowel in het stedelijk als ook in het landelijk gebied) te worden uitgewerkt. Hierbij zijn de genoemde werknormen, die afhankelijk zijn van het grondgebruik, maatgevend. Ten behoeve van deze wateropgave kan in de toekomst ruimte voor waterberging benodigd zijn binnen de bestemmingsplangrenzen. Op basis van de thans beschikbare informatie is echter hiervoor nog geen ruimtelijke reservering voorzien. In voorkomende gevallen zal de gemeente deze mogelijke functieveranderingen (bijvoorbeeld dubbelbestemming) door middel van een 'partiële herziening' of een 'vrijstelling' wijzigen. De watertoets zal dan worden doorlopen, het betreffende 'plangebied' zal worden besproken in het waterpanel en er zal een waterparagraaf worden opgesteld . Op deze wijze is het aspect water ook in de toekomst op een zorgvuldige wijze ingebed in het bestemmingsplan. Indien sprake is van nieuw verhard oppervlak, wordt op basis van de werknormen in het 'Nationaal Bestuursakkoord Water' is voor het stedelijk gebied T=100 geëist. Het is het meest voor de handliggend (vaak eenvoudig mogelijk door toestaan van peilstijging tot aan het maaiveld) dat deze wordt meegenomen in de aan te leggen infiltratie / retentievoorziening. Het is echter toegestaan om deze retentie te realiseren in groenstroken en op straat, indien er geen afwenteling plaatsvindt op andere gebieden en geen wateroverlast optreedt in woningen en bedrijven. Dit laatste is vaak alleen mogelijk als er sprake is van een nieuwe ontwikkeling. 2.3 Provinciaal beleid 2.3.1 Interimstructuurvisie Brabant in ontwikkeling Sinds de inwerkingtreding van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) is het provinciale ruimtelijke beleid verankerd in de Interimstructuurvisie Noord- Brabant (Provinciale Staten, juni 2008) en de Paraplunota ruimtelijke ordening (Gedeputeerde Staten, juni 2008). De paraplunota zal worden vervangen door de Verordening Ruimte. De Paraplunota ruimtelijke ordening heeft de status van beleidsregel en vormt de basis voor het dagelijkse handelen van Gedeputeerde Staten c.q. het beoordelen van bestemmingsplannen. In de Paraplunota wordt het bestaande beleid zoals vastgelegd in het Streekplan 2002 en de diverse thematische beleidsnota’s voortgezet. Op slechts een aantal onderdelen is het beleid (marginaal) aangepast, maar die wijzigingen zijn niet relevant voor onderhavig plan. Hierna wordt op zowel het gebiedsgerichte als sectorale beleid ingegaan.
9
Kaartuitsnede gebiedsbeleid Structuurvisie
In de gedeelten van de AHS-landbouw welke geel op de structuurvisiekaart herkenbaar zijn, krijgt de landbouw in beginsel de ruimte om zich in de door haar gewenste richting te ontwikkelen, zonder dat daarbij in het kader van de provinciale ruimtelijke ordening een voorkeur geldt voor bepaalde vormen van landbouw. Uitbreiding van bestaande tuinbouwbedrijven is mogelijk. In de Structuurvisie wordt de mogelijkheid genoemd voor het oprichten van nieuwe landgoederen in het buitengebied. Dit moet wel gepaard gaan met een duidelijke verbetering van de landschappelijke, natuurlijke of recreatieve kwaliteiten van het gebied. Een nieuw landgoed moet een omvang van minimaal 10 ha hebben, waarvan minstens 7,5 ha nieuw bos of natuur. Dit beleid is nader uitgewerkt in de notitie “Rood voor groen, nieuwe landgoederen in Brabant” (vastgesteld in 2004). De situering van een nieuw landgoed kan worden beredeneerd vanuit: de functie: een nieuw landgoed als recreatief uitloopgebied vanuit de kernen of als overgangszone tussen de kern en nabijgelegen natuurgebied. de zonering: nieuwe landgoederen worden gesticht op locaties waar vanuit provinciaal of gemeentelijk beleid de versterking van natuur- en landschapswaarden gewenst is en waar voor de realisatie daarvan geen reguliere middelen bestaan. Daarbij dient rekening te worden gehouden met agrarische belangen in de omgeving. De nieuwe landgoederen dienen een meerwaarde te hebben voor natuur/ecologie, recreatie, cultuurhistorie en landschap en een esthetische meerwaarde. Inrichting en ontwerp van zowel het ‘rode’ als het ‘groene’ onderdeel van het landgoed moeten zijn afgestemd op het omliggende landschap en de cultuurhistorie. Eén van de provinciale voorwaarden voor het ontwikkelen van een nieuw landgoed is dat er sprake dient te zijn van aanleg van nieuw bos- en/of natuurgebied. De nieuwe natuur dient aan te sluiten op de karakteristieken en kwaliteiten ter plekke en een bijdrage te leveren aan de te ontwikkelen groenstructuur. Op een landgoed van 10-15 ha zijn maximaal 3 wooneenheden toegestaan, op een landgoed van 15 ha geldt dat elke 2,5 ha nieuwe natuur (boven het gestelde minimum van 7,5 ha) een extra woning oplevert. Er wordt uitgegaan van een maximale inhoud van 1500 m3 per wooneenheid. Er is geen eenduidige definitie van ‘nieuwe natuur’ te geven. Van belang is dat er substantiële natuurwaarden worden toegevoegd, wat per situatie wordt beoordeeld, vooral op basis van de a-biotische (bodem en water), de landschappelijke omstandigheden en de wijze waarop inrichting en beheer plaatsvindt. In de bijlagen is in het beplantingsplan, beheerplan en oppervlakten nieuwe natuur/natuurdoeltypen de exacte inrichting en beheer van deze nieuwe natuur nader toegelicht.
10
Binnen het plangebied wordt aan robuuste en aaneengesloten natuur in totaal 15,7 hectare ontwikkeld. Dit bestaat uit hoofdzakelijk bos, ven (natuurwater) met omliggend schraal zand, bosrand, wandelpaden met gras, laanbomen (platanen, rood/groene beuken, eiken), natuurlijk beheert bloemrijke weide (omzoomd met bomen). 2.3.2 Verordening ruimte, fase 1 In een vroegtijdig stadium geeft de provincie aan welke belangen zij behartigt. Om deze belangen te behartigen kan zij gebruik maken van diverse bevoegdheden. Per belang weegt de provincie af welke bevoegdheden zij hiervoor inzet. De keuze van de bevoegdheden is afhankelijk van de rol of functie die zij voor de behartiging van dit belang kiest. Een van de bevoegdheden is het stellen van instructieregels voor bestemmingsplannen, projectbesluiten en dergelijke van gemeenten: de planologische verordening. De verordening bestaat uit tekst en kaartmateriaal. De tekst bevat regels waarmee gemeenten rekening moeten houden. Aan de hand van de kaart kan vastgesteld worden waar welke regels van toepassing zijn. Provinciale Staten hebben op 12 december 2008 aan Gedeputeerde Staten de opdracht gegeven een planologische verordening voor te bereiden. De achtergronden en inhoud van deze opdracht zijn opgenomen in de Startnotitie Verordening Ruimte Noord-Brabant. De voorbereiding van de verordening werd opgesplitst in twee fasen. De eerste fase bevat onderwerpen die niet ter discussie staan bij de herziening van de Interimstructuurvisie, namelijk: Stedelijke ontwikkeling; Wonen en bedrijventerreinen; Ecologische hoofdstructuur (EHS); Ontwikkelmogelijkheden van intensieve veehouderij; Ruimte-voor-ruimte-regeling; Concentratiebeleid glastuinbouw; Teeltondersteunende voorzieningen; Regionale waterbergingsgebieden e.d. De eerste fase is op 23 april 2010 vastgesteld en is op 1 juni 2010 in werking getreden. De Interimstructuurvisie is daarmee komen te vervallen. In de tweede fase volgen nieuwe onderwerpen die voortkomen uit de herziening van de Interimstructuurvisie.
GHS-landbouw/AHS-landschap/AHS-landbouw Grondwaterbeschermingsgebieden Milieuaspecten Biomassavergistingsinstallaties en mestbewerking en –verwerking Windenergie Cultuurhistorische waarden Aardkundige waarden Overlegzones infrastructuur Kantoren, voorzieningen en detailhandel Land- en tuinbouw (overige agrarische functies, niet-agrarische functies buitengebied) Nieuwe economische dragers Toeristisch-recreatieve voorzieningen
Het is de bedoeling dat de tweede fase in december 2010 door Provinciale Staten zal worden vastgesteld.
11
2.3.3 Gebiedsplan Brabantse Delta (2005) In West-Brabant geldt de Reconstructiewet niet. Voor dit gebied is besloten tot een vergelijkbaar plan en proces. Hiervoor gelden twee gebiedsplannen voor de inrichting en verbetering van het landelijk gebied: de revitalisering voor Brabantse Delta en Wijde Biesbosch. In het gebiedsplan is het plangebied aangegeven als gebied waar gestreefd wordt naar behoud en versterking van het open landschap, samen met versterking van de agrarische productiestructuur voor de grondgebonden land- en tuinbouw. Ook wordt het gebied gezien als kansrijk voor recreatief medegebruik, extensieve waterrecreatie en voor verschillende routestructuren. 2.3.4 Milieubeleidsplan Noord-Brabant De Provinciale milieuverordening Noord-Brabant (Provincie Noord-Brabant, 1995) maakt het mogelijk uitvoering te geven aan de verplichtingen die in de Wet Milieubeheer ten aanzien van de provinciale verordenende bevoegdheid zijn opgenomen. De wet schrijft een aantal materiële regels voor (bijvoorbeeld ter bescherming van de kwaliteit van het grondwater met het oog op waterwinning) en enkele formele regels (onder andere advisering door een provinciale milieucommissie, inspraak bij milieubeleidsplanning). Ten westen van de kern Wouw bevindt zich het waterwingebied en het waterproductiebedrijf 'Wouw' van Brabant Water. Omdat deze waterwinning kwetsbaar is voor verontreingingen van het grondwater wordt het waterwingebied beschermd door een grondwaterbeschermingsgebied (op plankaart opgenomen) en een boringsvrije zone. Maatregel ter behoud en verbetering van het grondwater worden geregeld in de Provinciale milieuverordening Noord-Brabant (PMV). Het bestemmingsplan sluit hier bij aan. 2.3.5 Kookboek Cultuurhistorie en Cultuurhistorische Waardenkaart Met het uit brengen van het Kookboek Cultuurhistorie en de Cultuurhistorische Waarden kaart (CHW) (Provincie Noord-Brabant, 2000) wil de provincie Noord-Brabant een handvat bieden voor het inpassen van cultuurhistorische waardevolle elementen binnen de ruimtelijke ordening. Het uitgangspunt is niet het bewaren van monumenten, maar het inpassen van cultuurhistorisch waardevolle elementen in de landschappelijke structuur. De kaart bestaat uit een inventarisatie van historische geografie, historische stedenbouw en bouwkunst, historische groenstructuren en archeologie, waaraan een waardering is gekoppeld. Deze kaart is dynamisch en wordt regelmatig aangepast. De kaart is te raadplegen op de provinciale website (http://brabant.esrinl.com/chw/). De CHW bestaat uit de volgende onderdelen:
historische bouwkunst: dit zijn de ‘monumenten’ uit het dagelijks taalgebruik; historische stedenbouw: het kan gaan om een gehucht, dorp, stad, woonwijk of industrieel complex; historische geografie: aanpassingen die de mens in de loop der eeuwen heeft gedaan aan de natuurlijke omgeving; historisch groen: de groenelementen en structuren die door ingrepen van de mens ontstaan; historische zichtrelaties: hieronder vallen: molenbiotopen, schootsvelden, eendenkooien en zichtrelaties; archeologische monumenten: deze kaartlaag bestaat uit de Archeologische Monumenten Kaart Noord-Brabant (AMK); indicatieve archeologische waarden, naast de hierboven genoemde archeologische monumenten zijn op de cultuurhistorische waardenkaart indicatieve archeologische waarden af te lezen.
De gemeente Roosendaal zal zelf een Cultuurhistorische Waardenkaart presenteren via internet, waarbij de Provinciale CHW is verfijnd en ondersteund wordt met aanvullende gegevens zoals bijvoorbeeld luchtfoto’s 1934, 1958, 1975 en 1985. Op basis van deze gemeentelijke verfijning zal de Provinciale CHW worden aangepast.
12
2.3.6 Habitatrichtlijn De provincie heeft de nota “Rekening houden met Habitatrichtlijnsoorten in Noord-Brabant” (Provincie Noord-Brabant, 2002-2) uitgebracht om degenen die in het kader van de ruimtelijke ordening te maken hebben met nieuwe ontwikkelingen, in een vroegtijdig stadium te wijzen op het eventueel voorkomen van habitatrichtlijnsoorten en de gevolgen daarvan. Verspreid over het buitengebied komen Habitatrichtlijnsoorten voor. Bescherming van deze soorten vindt plaats via de Flora- en faunawet en de gewijzigde Natuurbeschermingswet 1998 die respectievelijk op 1 april 2002 en op 1 oktober 2005 in werking zijn getreden. 2.3.7 Uitwerkingsplan brabantse buitensteden & woensdrecht (2004) Inleiding Het plan is een combinatie van een duurzaam ruimtelijk structuurbeeld (DRS) en het verstedelijkingsprogramma tot 2015 voor de regio Brabantse Buitensteden & Woensdrecht. Het DRS geeft aan welke gebieden voor natuur en landschap behouden moeten blijven. Op de plankaart staat waar nieuwe stedelijke functies zoals woningbouw en bedrijventerreinen ontwikkeld kunnen worden. Het uitwerkingsplan vormt de basis voor de toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen in het gebied en is samen met de Interimstructuurvisie Brabant in Ontwikkeling en de Paraplunota ruimtelijke ordening Brabant in ontwikkeling het provinciale toetsingskader en richtsnoer voor de gemeentelijke ruimtelijke plannen. Programma wonen, werken en infrastructuur In de stedelijke regio Bergen op Zoom - Roosendaal is vraag naar ongeveer 300 hectare bruto bedrijventerrein tot 2020, waarvan iets meer dan 200 hectare bruto voor de periode tot 2015. Daarnaast dienen er ongeveer 7.300 woningen gebouwd te worden tot 2015. De grote locaties voor woningbouw zijn de Augustapolder en de Bergse Haven in Bergen op Zoom en SpoorHaven in Roosendaal. Bergse Haven en SpoorHaven zijn locaties gelegen in het bestaande stedelijke gebied. Daar zullen woningen worden bijgebouwd, op plekken waar bedrijven verdwijnen, of op andere wijze ruimte beschikbaar is. Op deze wijze wordt tot 2015 meer dan 60% van de te bouwen woningen in het bestaande stedelijke gebied bijgebouwd. De infrastructuur in de regio wordt op dit moment op diverse plekken aangepast. Voor de ontwikkeling van de stedelijke regio is met name de aanleg van de A4 van belang. Ook de Noordoost-Tangent, de randweg Hoogerheide en RoBel (spoorlijn Roosendaal-België) zijn projecten waarmee in het plan rekening is gehouden. Thema's Roosendaal heeft veel woningbouwplannen met weinig woningen en veel verdichtinglocaties. Ingezet wordt op herstructurering. Het ontwikkelen van een duurzamer en robuuster watersysteem staat hoog op de agenda. Vanwege de ligging binnen de Regionaal Natuur en Landschaps Eenheid (RNLE) van de Brabantse Wal dient er een voorbehoud gemaakt te worden als het gaat om ontwikkelingsruimte voor wonen, werken en voorzieningen van de kernen in de landelijke regio Woensdrecht. Het accent ligt op inbreiden en herstructureren.
2.3.8 Natura 2000 Natuur heeft een belangrijke plek in Nederland en in Europa. Door waardevolle en mooie natuurgebieden te beschermen kunnen zeldzame dier- en plantensoorten beter overleven. Bovendien kunnen Nederlanders daardoor ook in de toekomst genieten van mooie natuur en bijzondere landschappen. Om de natuur te behouden, heeft de Europese Unie het initiatief genomen voor Natura 2000: een netwerk van Europese natuurgebieden. Dit netwerk vormt de hoeksteen van het beleid van de EU voor behoud en herstel van biodiversiteit. Nederland kent een internationale verantwoordelijkheid voor de Nederlandse Natura 2000-gebieden.Een Natura-2000-gebied is gebaseerd op de Vogelrichtlijn of de Habitatrichtlijn. Dit zijn twee richtlijnen van de Europese Unie die in Nederland zijn verwerkt in de Natuurbeschermingswet 1998. De Vogelrichtlijn heeft als doel de bescherming van alle in het wild levende vogelsoorten en hun leefgebied binnen het gebied van de EU. Het doel van de Habitatrichtlijn is het behoud van de totale biologische diversiteit van natuurlijke en halfnatuurlijke habitats en wilde flora en fauna in de EU. Meer informatie over de richtlijnen en de
13
criteria voor aanwijzing en de huidige stand van zaken is te vinden op de pagina Natura 2000. Nederland kent 162 Natura 2000-gebieden. Momenteel vindt aan aanwijzing van de Natura 2000-gebieden in tranches plaats. Meer informatie over het proces van deze aanwijzing is te vinden op Aanwijzing Natura 2000-gebieden. Activiteiten gelegen in of in de omgeving van Natura 2000-gebieden kunnen een negatief effect hebben op de natuurwaarden. Informatie over de ligging van Natura 2000-gebieden is te vinden op de website van het ministerie van LNV (gebiedendatabase). De Gebiedendatabase bevat alle informatie over de beschermde natuurgebieden van Nederland. De Natura 2000-gebieden (Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn), Wetlands en Beschermde Natuurmonumenten, Nationale parken, Nationale landschappen en de Ecologische Hoofdstructuur. Ook activiteiten die zich (ver) buiten een Natura 2000-gebied afspelen, kunnen mogelijk schade aanbrengen. Sommige ingrepen, zoals grondwateronttrekkingen, kunnen zelfs over een grote afstand invloed uitoefenen. In of in de directe omgeving van de gemeente Roosendaal is geen Natura 2000-gebied aangewezen. 2.3.9 Aardkundige Waardenkaart De provincie wil deze aardkundige waarden behouden vanwege de ecologische en cultuurhistorische betekenis. Ze zijn onvervangbaar. Vanuit die gedachte heeft de provincie veertig gebieden van provinciale of nationale betekenis opgenomen in het streekplan en voorzien van aanvullende ruimtelijke bescherming. De aardkundig waardevolle gebiedenkaart is de concrete uitwerking van de veertig, tot nu toe alleen globaal begrensde, gebieden. Hij bestaat uit een kaartatlas en een toelichting. De provincie geeft op deze manier een impuls aan behoud en ontwikkeling van aardkundige waarden, in én buiten de veertig gebieden. Op 3 augustus 2005 is de Aardkundig Waardevolle Gebiedenkaart Brabant bekendgemaakt. Een dag later is het vaststellingsbesluit van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant in werking getreden. In tegenstelling tot de Cultuurhistorische Waardenkaart (2.3.5) is de Aardkundige Waardenkaart geen dynamische kaart die regelmatig wijzigt. In de omgeving van het plangebied zijn geen aardkundig waardevolle gebieden aangewezen. 2.3.10 Provinciaal Waterplan 'Waar water werkt en leeft' De provincie Noord-Brabant heeft tal van taken in het waterbeheer. Zo is zij uitvoerder voor het beheer van het diepe grondwater. Ook staat de provincie voor vragen als: ‘hoe weeg je het belang van water af tegen bijvoorbeeld economische belangen’? Verder stimuleert de provincie, bijvoorbeeld in de realisatie van waterdoelen, de gemeenten. In de Wet op de waterhuishouding (1989) heeft de provincie de taak gekregen om de hoofdlijnen van het waterbeleid vast te leggen in een plan, gericht op integraal waterbeheer. Een Waterhuishoudingsplan is volgens de wet voor 4 jaar geldig. Daarna moet het worden herzien of kan het plan eenmalig met ten hoogste 4 jaar worden verlengd. In januari 1991 is het eerste Noord-Brabantse Waterhuishoudingsplan ‘Werken aan water’ (WHP-I) vastgesteld. Het plan is in januari 1995 ongewijzigd met vier jaar verlengd. In september 1998 is vervolgens het WHP-2 ‘Samen werken aan water’ vastgesteld. Het huidige waterhuishoudingsplan WHP2+ (eind 2002) sluit daarop aan. Dit plan is een gedeeltelijke herziening van WHP-2 en draagt de titel ‘Verder met water’. De titel heeft betrekking op twee aspecten. Enerzijds wordt ermee aangegeven dat voortzetting van het bestaande beleid erg belangrijk is: geen nieuw beleid als er geen goede aanleiding voor bestaat. Anderzijds brengt ‘Verder met water’ ook de relatie met andere beleidsvelden in beeld: we komen verder door op de juiste wijze rekening te houden met water en watersystemen. In het WHP2+ heeft de provincie een aantal doelstellingen geformuleerd, gericht op een impuls van verandering van de waterhuishouding. Herstel van veerkracht van watersystemen, verminderen van verdroging van natuurgebieden, vermindering van droogteschade voor de landbouw, weer laten meanderen van beken, ruimte geven aan water, zijn enkele kenschetsen van de verandering. Het WHP 2+ is de afgelopen jaren het kader geweest voor het waterbeheer van de provincie. Voor de provincie is het belangrijk te weten of zij en andere waterbeheerders het beleid hebben uitgevoerd en tot welke resultaten dat heeft geleid. Daarom evalueert de provincie eens in de twee
14
jaar de effectiviteit van het WHP. Eens in de vier jaar wordt deze beleidsevaluatie gecombineerd met een Regionale WaterSysteemRapportage (RWSR). Deze RWSR beschrijft de toestand van het watersysteem. De evaluatie van het WHP2+ -die de toestand van het water in de periode 2004-2007beschrijft- is de laatste evaluatie van het Waterhuishoudingsplan. In 2008 is het Provinciaal Waterplan Noord-Brabant 2010-2015 opgesteld (PWP). Het ontwerp is in januari 2009 ter inzage gelegd. De hoofdthema’s uit het WHP2+ zijn aangehouden. Elk hoofdstuk kijkt terug. Provinciale Staten hebben op 20 november 2009 het Provinciaal Waterplan 2010-2015 opnieuw vastgesteld met de titel 'Waar water werkt en leeft'. Het is op 22 december 2009 in werking getreden.
De plancyclus van het Provinciaal Waterplan in relatie tot de zesjaarlijkse Regionale WaterSysteemRapportage (RWSR) en de tweejaarlijkse Beleidsevaluatie
2.4 Beleid waterschap 2.4.1 Keur waterkeringen en oppervlaktewateren waterschap Brabantse Delta In West-Brabant zorgt waterschap Brabantse Delta voor ruim 240 kilometer veilige dijken en kades, zuivert het rioolwater in 18 rioolwaterzuiveringen en regelt de hoogte van het water in duizenden kilometers beken, sloten, rivieren en plassen met behulp van ruim 1700 stuwen, sluizen en gemalen. In het werkgebied van waterschap Brabantse Delta, van Bergen op Zoom tot Tilburg, wonen 751.000 mensen. De oppervlakte is ruim 170.000 hectare. Het waterschap stelt regels op voor het onderhoud van sloten, beken, rivieren en andere waterlopen om de waterafvoer in dit oppervlaktewater te waarborgen. Ook zijn er regels om te voorkomen dat dijken en kaden beschadigd worden. Dat is noodzakelijk om West-Brabant te beschermen tegen overstromingen. Deze regels worden aangeduid als de keur. De volledige aanduiding is: ’Keur waterkeringen en oppervlaktewateren waterschap Brabantse Delta’. Dit is een verordening met voorschriften die aangeven wat mensen en bedrijven wel en niet mogen in en om waterlopen en dijken. In de keur staan onder meer regels voor het lozen, afvoeren, onttrekken of aanvoeren van water. Indien het afvoerend verhard oppervlak direct of via retentie/infiltratievoorziening loost op oppervlaktewater en kleinder is dan 2000 m2, kan volstaan worden met een melding aan het waterschap. Het hemelwater kan dan zonder keurontheffing worden geloosd op de watergang. Indien het afvoerend oppervlak groter is dan 2.000 m2, is voor het lozen op oppervlaktewater wel een vergunning van het waterschap nodig. Bij het verlenen van een vergunning wordt de beleidsregel 'Hydraulische randvoorwaarden 2009' (juli 2009) gehanteerd. Uitgangspunt bij de uitbreiding van verhard oppervlak is dat dit hydrologisch neutraal gebeurt. Dit houdt in dat als gevolg van de uitbreiding van het verhard oppervlak de grondwaterstand niet verlaagd wordt en de afvoer naar het
15
oppervlaktewater niet toeneemt. De veranderingen mogen noch plaatsvinden bij gemiddelde omstandigheden en noch bij extremere omstandigheden. Dit uitgangspunt betekent dat de compenserende maatregel bij verschillende omstandigheden moet worden getoetst. Er zijn verschillende maatregelen mogelijk om in de te realiseren retentiebehoefte te voorzien. Hierbij geldt (uiteraard) de aanname dat de voorziening in kwestie bedoeld is om een lozing op het oppervlaktewater te bufferen. Indien er niet op het oppervlaktewater geloosd wordt (maar bv. op de riolering) is het watershcap immers niet bevoegd in het kader van de vergunningverlening. Het waterschap hanteert hierbij de onderstaande voorkeursvolgorde om te bepalen welke soort maatregel in de gegeven situatie het beste van toepassing is. De voorkeursvolgorde moet van boven naar beneden wordt doorlopen, waarbij op een weloverwogen basis (vooral doelmatigheid) van boven naar beneden beargumenteerd kan worden welke maatregel het meest toepasselijk is. 1. Infiltreren 2. Retentie aanleggen binnen het plangebied 3. Retentie aanleg buiten het plangebied 4. Berging zoeken in bestaand watersysteem Combinaties in één voorziening/systeem zijn ook mogelijk, bijvoorbeeld bij onvoldoende infiltratiecapaciteit kan een aanvullende retentievoorziening aangelegd worden. Voor compenserende maatregelen ten aanzien van afvoer naar oppervlaktewater wordt de afstroming vergeleken met de landbouwkundige afvoer. Het verschil tussen de afstroming en de landbouwkundige afvoer moet in een verziening worden gecompenseerd. De compenserende voorziening moet er voor zoren dat de lozing wordt teruggebracht tot de landbouwkundige afvoernorm door voldoende retentie te creëren. Deze normen zijn in de genoemde beleidsregel opgenomen. Tevens kent de Keur een aantal verbodsbepalingen over zaken die niet mogen in of om waterlopen. Goed onderhoud is noodzakelijk om de waterafvoer te waarborgen. Daarvoor zijn ook regels opgenomen. Het waterschap heeft het beheer over al het oppervlaktewater in West-Brabant, zoals rivieren, sloten en beken. In de meeste gevallen zijn de eigenaren van sloten verantwoordelijk voor het uitvoeren van het onderhoud hieraan. Het waterschap voert hoofdzakelijk het onderhoud uit aan de hoofdwatergangen, de zogeheten leggerwaterlopen. Deze waterlopen zijn immers erg belangrijk voor het afvoeren van overtollig water. Nieuwe Keur Waterschap Brabantse Delta stelt een nieuwe Keur op. Aanleiding voor het opstellen van de nieuwe Keur is de Waterwet die naar verwachting in december 2009 wordt ingevoerd. Die wet vervangt allerlei bestaande wetten op het gebied van water. De Waterwet regelt straks het beheer van het oppervlaktewater, het grondwater en de waterbodem (het watersysteem), en verbetert ook de samenhang tussen waterbeleid en ruimtelijke ordening. Maar het waterschap doet meer dan alleen maar de keur aanpassen aan de Waterwet. Uit de keur volgen ook vergunningplichten. In beleidsregels beschrijft het waterschap hoe met de vergunningverlening wordt omgegaan. Het waterschap heeft daarom als een van de eerste waterschappen in Nederland niet alleen een ontwerpkeur klaar, maar ook al de bijbehorende integrale ontwerpbeleidsregel. Deze zijn samen als één pakket ter inzage gelegd van 1 juli 2009 tot en met 11 augustus 2009. Zo kan men niet alleen zien waar een vergunning voor nodig is, maar ook hoe een vergunningsaanvraag beoordeeld zal worden en welke voorwaarden gesteld gaan worden. Waterschap Brabantse Delta heeft de aanpassing van de keur ook aangegrepen om de hoeveelheid vergunningsplichten te verminderen. Hierbij gaat het waterschap verder dan de modelkeur van de Unie van Waterschappen. Voor veel relatief kleine en minder risicovolle ingrepen is de bestaande vergunningplicht vervangen door een algemene regel. Wie zich aan die algemene regel houdt, heeft geen vergunning meer nodig. Dit scheelt zowel de burger/ondernemer als het waterschap veel werk, terwijl de waterstaatszorg er niet onder zal leiden. Er zijn algemene regels opgesteld voor diverse ingrepen zoals het aanleggen of vervangen van duikers, het aanbrengen kabels en leidingen naast en onder waterlopen, enzovoorts. Daarnaast zijn er ook nog enkele regels uit de keur in het geheel geschrapt of danig versoepeld om overbodige regeldruk te voorkomen.
16
2.4.2 Waterbeheerplan 2010-2015 Het waterschap werkt aan een beter watersysteem, voor mensen en voor flora en fauna. Het watersysteem moet robuuster worden: veiliger, minder kwetsbaar voor regenval en droogte, schoner, natuurlijker en beter toegankelijk voor recreanten. Deze thema’s pakt het waterschap in samenhang aan. In het waterbeheerplan staan de doelen en de noodzakelijke ingrepen. Bij de keuze daarvan heeft het waterschap een afweging gemaakt tussen belangen van boeren, bedrijven, burgers, natuurbeheerders en andere partijen. De inspraakprocedure met betrekking tot het ontwerp-waterbeheerplan liep van 5 januari tot en met 15 februari 2009. Naar aanleiding van de inspraakreacties past het waterschap het waterbeheerplan zonodig aan. Het Algemeen Bestuur van het waterschap stelt het plan daarna vast en stuurt het ter goedkeuring aan de Provinciale Staten van de provincie Noord-Brabant. Het definitieve plan treedt op 22 december 2009 in werking en is geldig tot 22 december 2015. Na zes jaar wordt het plan geactualiseerd. De inspraakprocedure met betrekking tot het Waterbeheerplan liep tegelijkertijd met die van het Provinciale Waterplan. Het Nationale Waterplan lag op dat moment ter inzage en de inspraak startte in mei jl. De drie plannen sluiten inhoudelijk op elkaar aan en hebben dezelfde planperiode. Het Waterbeheerplan is anders dan voorgaande plannen. Het plan bevat minder details en biedt daardoor meer ruimte om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. Het waterbeheer blijft steeds in beweging, net als het water zelf, de samenleving en het klimaat. In zes jaar tijd kan er veel veranderen. Daarom controleert het waterschap tijdens de planperiode regelmatig of doelen en maatregelen nog steeds goed gekozen zijn of dat aanpassing nodig is. Het waterbeheerplan geeft de basis voor dit continue proces van plannen (wat willen we bereiken?), doen (wat gaan we doen?), controleren (hoe meten we de resultaten?) en aanpassen (wat hebben we de afgelopen jaren geleerd?). Bij ieder thema zijn deze onderwerpen terug te vinden.' Wat is de visie op het waterbeheer na 2010?
Dynamische samenleving Het waterschap heeft drie heel verschillende toekomstbeelden verkend en daaruit afgeleid welke voorbereidingen altijd goed zijn. Verantwoord en duurzaam Maatschappelijk verantwoord ondernemen is verankerd in het werkproces. Zuinig omgaan met water en energie en gebruik van duurzame materialen zijn daar onderdelen van. Inhaalslag beheer en onderhoud De afgelopen jaren lag het accent op aanleg van nieuwe projecten. De komende jaren krijgen beheer en onderhoud een impuls. Effectief samenwerken Veel partijen zijn betrokken bij waterbeheer. Samenwerken op alle niveaus maakt het waterbeheer effectiever en goedkoper. Wat zijn de kaders voor het waterbeheerplan?
Waterplannen op alle niveaus Het Nationale Waterplan en het Provinciale Waterhuishoudingsplan vormen de kaders voor het waterbeheerplan, samen met de wet- en regelgeving. Alle waterplannen zijn gelijktijdig in de inspraak gebracht. Gebiedsproces als basis Gemeenten en belangengroepen hebben de basis voor het waterbeheerplan gelegd tijdens gebiedsprocessen. Controleren en aanpassen Het waterbeheerplan geeft ruimte voor het continue proces van controleren en aanpassen.
17
2.5 Gemeentelijk beleid 2.5.1 StructuurvisiePlus Bergen op Zoom-Roosendaal De StructuurvisiePlus is een plan waarin op hoofdlijnen wordt aangegeven hoe in de toekomst moet worden omgegaan met zaken als woningbouw, recreatie, bedrijventerreinen, natuur, verkeer, water en landbouw voor het grondgebied van de gemeente Bergen op Zoom en Roosendaal. Volgens de StructuurvisiePlus kan de kern Moerstraten worden gezien als één van de meest kleinschalige dorpen binnen de gemeente Roosendaal. Het dorp vormt een lang woonlint in een grootschalig agrarisch landschap. Gestreefd wordt om het voorzieningenniveau in de kleine kernen te handhaven en tevens een kwaliteitsimpuls te geven. Voor de kern Moerstraten geldt als uitgangspunt dat de kleinschalige basisvoorzieningen en de sportvelden behouden blijven.
Afbeelding 4: Duurzaam Structuurbeeld StructuurvisiePlus
In de StructuurvisiePlus wordt het kleinschalige gebied ten zuiden en oosten van Nispen en het gebied tussen Nispen en het Belgische landgoed Hemelrijk gerekend tot het “parklandschap”. Over het parklandschap wordt het volgende gezegd: “Het besloten kleinschalige karakter van het bestaande landschap, waar reeds een menging is van landbouw met kleine natuurgebiedjes, wordt verder versterkt. Fruitteelt, boomkwekerijen, percelen met vollegronds groenteteelt en weilanden worden afgewisseld met (deels nieuwe) houtwallen, laanbeplanting en kleine bospercelen. Bestaande functies als (glas-)tuinbouw en veehouderij kunnen in principe gehandhaafd blijven. Op kleine schaal kunnen campings en andere recreatieve voorzieningen toegevoegd worden. Plaatselijk is ook de toevoeging van individuele woon- en werkvormen mogelijk onder voorwaarde dat dit bijdraagt aan de hoofdfuncties van het gebied (landbouw en natuur). (…) De landbouw krijgt mede een taak in het produceren van natuur: agrarisch natuurbeheer. “ (StructuurvisiePlus, pag. 77,78). Ook de door de gebiedscommissie Revitalisering Brabantse Delta uitgebrachte ambitiekaart geeft voor het zuidelijk grensgebied kansrijke extensieve recreatie aan.
18
2.5.2 Landschapsontwikkelingsplan Bergen op Zoom & Roosendaal (2004/2005) Dit plan bevat een gemeenschappelijke en samenhangende visie op de kwaliteit en de ontwikkeling van het landschap. De landschappelijke hoofdstructuur die het plan hanteert sluit aan bij de die uit de StructuurvisiePlus (zie 2.3.1). Het buitengebied van Wouw ligt in de landschappelijke deelgebieden dekzandgebied en Brabantse Wal. Binnen het dekzandgebied worden drie (sub)landschapstypen onderscheiden: het hoevenlandschap (op de hogere gronden langs de beken); de oude veenontginningen (laaggelegen gebieden waar het oorspronkelijk aanwezige veen is afgegraven voor de turfwinning) en de jonge heideontginningen (hoger gelegen ontginningen) waar na de veenontginning veel bos is aangeplant. Voor de diverse landschappelijke deelgebieden is in de landschapvisie een streefbeeld beschreven. Deze streefbeelden vormen een leidraad voor de ruimtelijke ontwikkeling. In het algemeen zijn de streefbeelden gericht op het versterken van het contrast tussen de verschillende landschapstypen en het behoud en beter zichtbaar maken van de waardevolle landschappelijke, cultuurhistorische elementen daarbinnen. Als waardevolle elementen binnen het dekzandgebied en de Brabantse Wal noemt het plan: de turfvaarten (in het bijzonder turfvaart De Zoom), het agrarisch werklandschap, bestaande uit de landschapstypen hoevenlandschap, oud veenontginningslandschap en jonge heideontginningen. Behoud en herstel van deze drie landschapstypen is van groot belang. De landgoederen op de Brabantse Wal. Hier is het van groot belang dat een goed evenwicht blijft bestaan tussen de verschillende gebruiksfuncties en de aanwezige grote natuurwaarden. Voor het landgoed Wouwse Plantage geldt daarbij als specifiek aandachtspunt het historische gegeven dat het is aangelegd in een veenontginningslandschap. 2.5.3 Notitie nieuwe landgoederen in Roosendaal (2005) Het doel van deze notitie is om een duidelijk toetsingskader te vormen voor de beoordeling van aanvragen voor het realiseren van nieuwe landgoederen. Het beoordelingskader is een nadere uitwerking/invulling van het provinciale beleid op dit punt. In de notitie zijn de gebieden aangegeven die in aanmerking komen voor de ontwikkeling van nieuwe landgoederen. Gebieden die (gedeeltelijk) in het buitengebied van Wouw liggen zijn: Het noordelijke deel van de Smalle Beek. Voor dit gebied wordt gestreefd naar een gevarieerd beekdallandschap met een afwisseling van kleine landschapselementen en open (landbouw)gronden. Hier is de aanleg van nieuwe landgoederen in principe mogelijk, echter niet met grote bospercelen. Het grootste deel van het Rissebeekcomplex. Ook hier geldt als voorwaarde dat geen sprake kan zijn van de aanleg van grote aaneengesloten boscomplexen. Hier kan landgoedontwikkeling bijdragen aan de recreatieve waarde van het gebied en aan de realisatie van waterberging. Een gebied ten westen van Moerstraten. Hier liggen in de oude veenontginningen al enkele landgoederen zoals Stenen Kamer. In dit (GHS) gebied kan de aanleg van landgoederen bijdragen aan de versterking van het landschappelijke beeld en vergroting van de ecologische waarden. Daartoe moeten de landgoederen een transparante, open opzet krijgen. Tot slot komen twee gebieden in het besloten landschap rond Nispen in aanmerking voor de ontwikkeling van landgoederen, zoals de ontwikkeling van Landgoed Ottermeer. In het overige deel van het buitengebied is landgoedontwikkeling niet wenselijk omdat in deze gebieden gestreefd wordt naar het behoud van de openheid uit oogpunt van agrarisch gebruik of natuurwaarden (weidevogels).
19
Naast het aanwijzen van bovenstaande gebieden geeft de notitie een aantal (extra) beeldkwaliteitseisen voor nieuw te ontwikkelen landgoederen die betrekking hebben op de afstand van gebouwen en bos tot aangrenzende (landbouw)percelen en de vorm (bescheiden) en verschijningsvorm van de gebouwen. Deze eisen zijn opgenomen in de gemeentelijke Welstandsnota. 2.5.4 Kamperen in Roosendaal na 1 januari 2008 De gemeentelijke nota “Kamperen in Roosendaal na 1 januari 2008, Overzicht van uitgangspunten in bestemmingsplannen en APV” gaat allereerst in op de huidige situatie in de gemeente Roosendaal. Vervolgens komen uitgangspunten voor de toekomstige situatie aan bod, waarna ingegaan wordt op de hoofdlijnen voor de juridisch/planologische vertaling. Het natuurkampeerterrein zal, in overeenstemming met deze notitie bestaan uit 40 toeristische kampeer plaatsen, waaronder 5 blokhutten binnen het bouwblok en in totaal 450 m2 aan sanitaire voorzieningen en slechtweervoorzieningen binnen het bouwblok. 2.5.5 Milieubeleidsplan Het milieubeleidsplan geeft het beleidskader aan voor milieu in de gemeente Roosendaal voor de een periode van 4 jaren. Het geformuleerde beleid is een verdere uitwerking van de Startnotitie Inhoudelijke aandachtspunten voor het nieuwe geactualiseerde milieubeleidsplan 2003-2007" die in 2003 is vastgesteld. In de Startnotitie is de richting aangegeven voor de ambities en de te volgen koers voor het milieubeleid in de komende jaren. De Startnotitie resulteerde in de formulering van vijf opgaven: Verinnerlijkingopgave, Bedrijfsgerichte opgave, Omgevingsgerichte opgave, Communicatieve opgave en de Organisatorische opgave. Deze opgaven zijn in het milieubeleidsplan verder uitgewerkt, met als hoofddoelstelling: minimaal behoud, maar liever verbetering van de leefkwaliteit in de gemeente Roosendaal. Per opgave wordt een aantal milieuthema"s behandeld. per milieuthema wordt vervolgens ingegaan op de stand van zaken in de gemeente en wat er op grond van wetgeving en beleid van rijk en provincie van de gemeente wordt verwacht. Per thema is op deze wijze de ambities, doelen en activiteiten voor de komende 4 jaren in de gemeente beschreven. Op grond van de ambities, doelen en activiteiten uit het Milieubeleidsplan zal vervolgens een Meerjarenuitvoeringsprogramma (MUP) worden opgesteld. In april 2003 is de startnotitie "inhoudelijke aandachtspunten voor het nieuwe geactualiseerde milieubeleidspan 2003-2007" door het college van burgemeester en wethouders vastgesteld. Het nieuwe milieubeleidsplan zal voor een groot deel een voortzetting van het reeds in gang gezette beleid zijn. De nadruk ligt op de uitvoering van dit beleid door middel van een verdere inbedding in de organisatie. De uitvoeringsplannen worden op verschillende onderdelen periodiek geactualiseerd. 2.5.6 Welstandsnota Het welstandsbeleid voor Roosendaal is opgesteld vanuit de overtuiging dat de gemeente, ondernemers en inwoners het belang van een aantrekkelijke gebouwde omgeving dienen te behartigen. De gevels van gebouwen en andere bouwwerken vormen samen de dagelijkse leefomgeving. Dat betekent dat de verschijningsvorm van een bouwwerk geen zaak is van de eigenaar van het bouwwerk alleen. Een aantrekkelijke, goed verzorgde omgeving verhoogt de waarde van het onroerend goed en versterkt het vestigingsklimaat. Het welstandstoezicht is bedoeld om, in alle openheid, een bijdrage te leveren aan de schoonheid en de aantrekkelijkheid van Roosendaal. Het doel van het welstandsbeleid is: 'Een effectief, controleerbaar en klantvriendelijk welstandstoezicht in te richten en opdrachtgevers en ontwerpers in een vroeg stadium te informeren over de criteria die bij de welstandsbeoordeling een rol spelen.'
20
Het belangrijkste uitgangspunt voor het formuleren van welstandsbeleid vormt het handhaven van de afzonderlijke ruimtelijke karakteristieken en waardevolle elementen, zonder ontwikkelingen te belemmeren. In welke mate dit mogelijk is, hangt af van de gebiedskarakteristieken, het vigerend beleid en de gewenste ontwikkelingen en is dus met name een politieke keuze. Voor gebieden met dezelfde functie, (bebouwings)kenmerken en -eigenschappen zijn gebiedsgerichte toestingskaders opgesteld met een gebiedsbeschrijving, een waardebepaling, het vigerend ruimtelijke beleid en de welstandscriteria. 2.5.7 Waterplan Roosendaal Het Waterplan is een samenwerkingsproduct van de gemeente Roosendaal, het Waterschap Brabantse Delta, de Waterleidingmaatschappij Brabant Water en provincie Noord-Brabant. Het Waterplan vormt de opstap naar een intensieve en efficiënte samenwerking vanuit het besef dat alleen op deze manier de veelal integrale waterproblemen aangepakt kunnen worden. Het Waterplan is een vrijwillige planvorm die geen wettelijke verankering kent. De doelstellingen uit dit Waterplan dienen dan ook vertaald te worden in de gemeentelijke plannen die wel een juridische grondslag kennen. Het Waterplan vervult in dat opzicht de functie van Koepelplan op gemeentelijk niveau. In het Waterplan wordt vooruit geblikt op de wijze waarop in de toekomst met het aspect water binnen de gemeente wordt omgegaan. De doelen van het Waterplan zijn: inzicht in het functioneren van het watersysteem en de wijze waarop deze bepalend is voor functies als groen, wonen, werken en recreatie; het ontwikkelen van een gezamenlijke visie op het waterhuishoudkundig beleid binnen de gemeente Roosendaal; het benoemen van ingrepen gericht op het verbeteren van de Roosendaalse waterhuishouding. Deze doelen dragen bij aan het realiseren van de hoofddoelstelling van het nieuwe waterbeheer: “Het creëren van een duurzaam en veerkrachtig watersysteem met een daarop afgestemd water- en landgebruik tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten”. Vanuit een brede participatie waarin niet alleen de verschillende overheidsinstanties maar ook belangengroepen hebben meegewerkt, worden in dit Waterplan doestellingen, beleidsregels en maatregelen uitgewerkt die toewerken naar het bereiken van het gewenste eindbeeld. In 2030 moet er in de gemeente Roosendaal sprake zijn van een watersysteem waarin het grondgebruik zodanig is afgestemd op het natuurlijk functioneren van het watersysteem dat daarmee variaties in waterkwantiteit en –kwaliteit eenvoudig kunnen worden opgevangen (veerkracht). Dit houdt in dat de verschillende vormen van grondgebruik en de karakteristieken van het watersysteem meer met elkaar in evenwicht worden gebracht, zodat er een minimum aan ingrepen in het watersysteem nodig is om de gewenste gebruiksfuncties te kunnen uitoefenen. De waterketen is verder geoptimaliseerd waardoor er negatieve kwaliteitsinvloed op het watersysteem tot een aanvaardbaar minimum wordt teruggebracht evenals het verbruik van grondstoffen. Binnen de keten werken de organisaties op efficiënte en doelmatige wijze samen. De intensievere samenwerking beperkt zich niet tot de waterketen. Hierdoor vormen organisatorische grenzen niet langer een belemmering in het operationele waterbeheer, zodat een hoge mate van transparantie wordt bereikt en er geen ruimte resteert voor het onderling afwentelen van problemen. Het waterbeheer wordt door de betrokken organisaties als collectieve verantwoordelijkheid beschouwd en als zodanig inhoud gegeven vanuit de eigen verantwoordelijkheid. Gelet op het geldende beleid van de verschillende overheden c.q. waterbeheerders zal de fysieke toestand van het Roosendaalse water de komende jaren sterk verbeteren. Binnen de gehele gemeente wordt daarmee minimaal een algemene basiskwaliteit in het watersysteem bereikt. Middels de geldende kwaliteitsdoeleinden wordt in alle deelstroomgebieden een meer duurzaam en veerkrachtig functionerend systeem nagestreefd. Binnen de gestelde termijnen van het geldende beleid wil het waterplan bijdragen aan het realiseren van de volgende doelstellingen: de waterkwaliteit voldoet aan de bij wet geregelde minimumnorm en de negatieve invloed van de waterketen hierop is geminimaliseerd; het systeem voldoet aan de gestelde veiligheidsnormen voor inundatie;
21
de ambities die voortvloeien uit het streven naar de basisinspanning en het waterspoor zijn gerealiseerd; grootschalige barrières voor faunapassages in het watersysteem zijn geslecht doordat invulling wordt gegeven aan de ecologische verbindingszone uit het geldende beleid; nieuwe activiteiten worden op duurzame wijze ingepast in het watersysteem en de invloed van bestaande bebouwing is geminimaliseerd; de verwachte klimaatsverandering wordt opgevangen middels een systeemgerichte toepassing van het credo vasthouden, bergen, afvoeren; de mogelijkheden voor duurzame drinkwaterwinning worden in stand gehouden en bij bewoners en bedrijven is een duurzaam gebruik van (drink)water algemeen geaccepteerd. Boven op deze doelstellingen die voortvloeien uit het geldende beleid en al voor een deel gerealiseerd zijn, worden vanuit dit Waterplan extra ambities geformuleerd “de na te streven kwaliteit”. Deze verschillen per stroomgebied. Zie ook de waterparagraaf (hoofdstuk 4). 2.5.8 Gemeentelijke rioleringsplan 2010–2013 Het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (VGRP) 2010-2013 is een strategisch beheerplan. In het verbreed GRP wordt de integratie van de zorgplichten hemelwater, afvalwater en grondwater, waarvan hemelwater en grondwater een nieuwe zorgplicht zijn, vormgegegeven. In de Wet gemeentelijke watertaken, in werking per 1 januari 2008, worden naast de traditionele gemeentelijke zorg voor afvalwater expliciet zorgplichten benoemd voor hemelwater en grondwater. Er wordt uitgegaan van de verantwoordelijkheid van de perceelseigenaar voor maatregelen op het eigen terrein. Indien in het bebouwd gebied sprake is van structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand, dan krijgt de gemeente een zorgplicht. Deze gemeentelijke zorgplicht geldt alleen als het gaat om maatregelen die doelmatig zijn en niet tot de verantwoordelijkheid van het waterschap of provincie behoren. In het VGRP 2010-2013 is opgenomen: Hoe de gemeente de komende jaren het gemeentelijk rioleringsstelsel gaat beheren en onderhouden; Welke maatregelen de gemeente neemt om wateroverlast door intensieve regenbuien (klimaatverandering) te voorkomen; Hoe de gemeente omgaat met de zorg voor regenwater; Hoe inzicht verkregen wordt in overlast door hoge grondwaterstanden in de gemeente. In het VGRP 2010-2013 zijn doelstellingen voor de komende jaren vastgesteld. Daarbij is op basis van de gekozen strategie op hoofdlijnen aangegeven welke maatregelen uitgevoerd moeten worden om de gestelde doelen te bereiken en welke (financiële) middelen daarvoor nodig zijn. Hierbij worden ook de gevolgen voor de rioolheffing voor burgers en bedrijven aangegeven. Op welke wijze de noodzakelijke maatregelen, zoals rioleringvervanging of hydraulische en / of milieumaatregelen, zullen worden uitgevoerd, worden in latere operationele plannen opgenomen. Met behulp van het VGRP 2010-2013 worden de volgende doelstellingen en maatregelen nagestreefd: Goed functioneren van de bestaande transportsystemen voor afvalwater, hemelwater en grondwater; Zo min mogelijk schoon regenwater of grondwater via de gemengde afvalwaterriolering afvoeren; Met het rioleringssysteem het milieu zo min mogelijk belasten; Uitvoeren van de maatregelen om water op straat verder te verminderen; Bijdrage leveren aan behalen waterkwaliteit conform Kaderrichtlijn Water onder meer door het opsporen van foutieve vuilwateraansluitingen op hemelwaterriolen; Inzicht krijgen in grondwatersysteem Roosendaal door het opzetten van een meetsysteem en het structureel verzamelen van de meetresultaten.
22
2.5.9 Notitie grondwater In de notitie ‘Grondwater Roosendaal planperiode 2008 – 2012’ is het begrip grondwater in al haar facetten uitgewerkt: beleidskader, begripsdefinitie, betrokkenen, verantwoordelijkheden, enz. Deze notitie zal als leidraad worden gebruikt bij toekomstige ontwikkelingen, waarbij grondwater een rol speelt. Bovendien vormt deze notitie mede de basis voor de maatregelen in het uitvoeringsprogramma van het VGRP en daarmee de leidraad voor het formuleren van het gemeentelijke beleid m.b.t. grondwater. 2.5.10 Beleidsnota Handhaving "Programmatisch handhaven, dé manier van werken in Roosendaal". In 2004 is in Roosendaal gestart met de professionalisering van de handhaving. In dat kader is de beleidsnota Handhaving “Programmatisch handhaven, dé manier van werken in Roosendaal” vastgesteld. Het doel van het gemeentelijke handhavingbeleid is het verbeteren van de integraliteit en onderlinge afstemming van de handhaving door middel van het invoeren van programmatisch handhaven. Dit houdt in dat jaarlijks een uitvoeringsprogramma wordt voorbereid en vastgesteld. Uit dit programma blijkt welke handhavingactiviteiten - in welke mate en samenhang - door de verschillende handhavingpartners worden uitgevoerd. De prioriteiten zijn neergelegd in de nota “Verbreding en verdieping programmatisch handhaven in Roosendaal”. Het bestemmingsplan is bindend voor zowel de (gemeentelijke) overheid als de burger. Het gemeentebestuur is verantwoordelijk voor de controle en handhaving van de regels die zijn opgenomen in het bestemmingsplan. Het ultieme doel van handhaven is het bereiken van normconform gedrag. Handhaving betreft het toezicht houden op verleende beschikkingen en het toezicht houden op naleving van gebruiksvoorschriften. Bij niet naleving van de regels kan handhavend opgetreden worden. Er kan zowel bestuursrechtelijk als strafrechtelijk gehandhaafd worden. Tussen deze twee vormen van handhaving zit een belangrijk verschil. Bestuursrechtelijk handhaven is er op gericht om de overtreding ongedaan te maken. Deze vorm van handhaven heeft dus een herstellende functie, terwijl strafrechtelijk handhaven er op gericht is om de overtreder te bestraffen. Hoewel beide vormen van handhaven dus voorkomen zal de gemeente doorgaans bestuursrechtelijk handhaven. Aan elke beslissing op het gebied van handhaving gaat een zorgvuldige belangenafweging vooraf. De bevoegdheid tot het toepassen van een handhavingmiddel is een bevoegdheid en geen plicht. In de jurisprudentie is echter wel bepaald dat gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om handhavend op te treden in de regel van deze bevoegdheid gebruik moet maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het bestuursorgaan weigeren dit te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die situatie behoort te worden afgezien. Handhaving vindt plaats op basis van de nota “Verbreding en verdieping programmatisch handhaven in Roosendaal”. In deze nota zijn, op basis van een probleem- en risicoanalyse, prioriteiten bepaald. De keuze wanneer wel en wanneer niet wordt gehandhaafd is hierdoor terug te voeren op een vastgestelde lijn waardoor willekeur, ongelijke behandeling en onzorgvuldigheid wordt voorkomen.
23
2.5.11 Beoordelingskader initiatieven buitengebied Op 22 december 2009 is door het college van burgemeester en wethouders de nota “Beoordelingskader Initiatieven Buitengebied” vastgesteld. Dit beleidsdocument is vervaardigd omdat de gemeente frequent wordt geconfronteerd met verzoeken om medewerking te verlenen aan nieuwe ontwikkelingen in het buitengebied, waarbij het in de meeste gevallen gaat om het kunnen bouwen van (nieuwe) woningen. Om niet steeds op ad hocbasis hierover besluitvorming tot stand te moeten brengen is ervoor gekozen een afzonderlijk toetsingskader te creëren op grond waarvan concrete verzoeken kunnen worden afgehandeld. De nota betekent overigens geen belangrijke koerswijziging voor de gemeentelijke opstelling in dit soort situaties, maar kan eerder worden gezien als een formalisering van bestendig gevoerd beleid. Al jarenlang wordt namelijk uiterst terughoudend omgegaan met het toestaan van nieuwe woningbouwmogelijkheden buiten de daarvoor aangewezen woonkernen. In de nota zijn linten aangewezen waarlangs eventueel nieuwe invullingen met woningbouw tot de mogelijkheden zouden kunnen behoren. Daarnaast biedt de nota ook ruimte voor de toepassing van meer algemene regelingen, zoals bijvoorbeeld van provinciale zijde zijn geïntroduceerd. Te denken valt hierbij aan de regelingen voor landgoederen, buitenplaatsen en Ruimte voor Ruimte.
24
Hoofdstuk 3 BESTAANDE SITUATIE PLANGEBIED 3.1 Ruimtelijke hoofdstructuur De ruimtelijke c.q. landschappelijke hoofdstructuur van het buitengebied van Wouw is het resultaat van de voordurende wisselwerking tussen het natuurlijke milieu en de talloze menselijke ingrepen. In eerste instantie is de abiotische factor (geomorfologie, bodem en water) bepalend geweest, daarna heeft de mens steeds sterker zijn stempel op het landschap gedrukt. Ondanks de ligging in een grootstedelijke omgeving heeft het buitengebied van Wouw haar landelijke karakter grotendeels weten te behouden. In het Landschapontwikkelingsplan (zie ook hoofdstuk 2.3.3) zijn – op grond van de geologische ondergrond, het huidige grondgebruik en het landschapsbeeld – vier landschapstypen onderscheiden die qua aard en verschijningsvorm ieder een samenhangend geheel vormen. 1. Het hoevenlandschap met beken 2. Het oude veenontginningslandschap 3. Het jonge heideontginningslandschap 4. Het gesloten boslandschap op de Brabantse Wal
Afbeelding 6: Landschappelijke hoofdstructuur (bron: Landschapontwikkelingsplan)
De eerste drie landschapstypen liggen op de overgang van de hoger gelegen Brabantse Wal naar het lager gelegen dekzandgebied. Het dekzandgebied helt geleidelijk af in noordelijke richting. Op de Brabantse Wal ontspringen diverse beken die brede dalen in het landschap hebben ingesleten. De dalen van de Smalle Beek, de Bieskens loop en het Haiinkbeekje zijn duidelijk herkenbaar. De geografische locatie Ottermeer is al zeer oud. De boerderij en het nabij gelegen ven ‘Groette Hottemeer’ worden al in 1288 genoemd. Op een historische kaart uit 1753 staat de boerderij opnieuw vermeld. De boerderij heette toen ‘ Otmeer’. Op de kaart uit 1900 staat de naam ‘Ottermeerhoef’ vermeld. Lange tijd lag de boerderij aan de rand van een groot gebied met heide, bos en vennen, dat zich uitstrekte langs de Nederlands-Belgische grens. Door de aanwezige hoogteverschillen was het een zeer gevarieerd gebied met droge en natte delen. Het bos- en heidegebied werd rond 1920 ontgonnen tot landbouwgrond.
25
Historische kaart ca. 1850
3.2 Omgeving plangebied Het landschap in de omgeving van Ottermeer is relatief grootschalig en open, met name ten westen van de spoorlijn Roosendaal-Antwerpen.
Spoorlijn Roosendaal-Antwerpen in noordelijke richting
Over een lengte van 300 meter grenst het plangebied aan de Belgische grens en sluit hier aan op het landgoed/arboretum Hemelrijk/ Paardenhoek. Dit landgoed is 110 ha. groot en bestaat voornamelijk uit bos. Het kent een uitbreide collectie aan bijzondere bomen en struiken. Het gebied bestaat uit een afwisseling van open ruimten, beplantingen, oude bomen, vennen, watergangen en bomenlanen. Er staan drie voorname gebouwen.
26
Naar het oosten toe, aan de andere kant van de spoorlijn, wordt het landschap kleinschaliger met meer afwisseling met weilanden, houtwallen en een aantal kleine boscomplexen (de Honingbossen). Dit is de overgang naar het besloten hoevenlandschap bij Nispen. Ottermeer wordt vanaf de zuidkant en noordoostkant ontsloten. Hier liggen de Hollandse Dreef (die tevens de grens met België vormt) en de Nigtestraat. De verkeersintensiteiten op deze wegen zijn zeer laag. De dichtstbijzijnde OV-halte is het spoorstation Essen. Dit ligt op ca. 900 meter van Ottermeer. 3.3 Plangebied Het plangebied is te kenmerken als een gebied dat in de huidige situatie een tweedeling kent, enerzijds bestaande uit de bestaande bebouwing met omliggende tuin en verhardingen en anderzijds de graslanden temidden van jonge bosaanplant.
Plangebied
De bestaande boerderij ligt in het westelijke deel van het plangebied. Het complex bestaat uit een oude boerderij met daaromheen een aantal bijgebouwen, waaronder een grote ligboxenstal en een wagenloods. De bijgebouwen beslaan een oppervlakte van ca. 1100 m². De boerderij heeft een inhoud van ca. 3000 m3. Van de boerderij is het achterdeel oud, al het andere is rond 1930 verbouwd. Het is een vrij sober complex van donkere baksteen met daarboven een geknikte kap (mansardedak). De nok is ruim 10 meter hoog. Veel van de oorspronkelijke kenmerken, zoals de raamindeling, zijn later gewijzigd.
27
Zicht op de boerderij vanaf de Hopmeerweg
Aan de westkant van de boerderij ligt een natuurkampeerterrein, waarvoor in het verleden een kampeervergunning is verleend. Inmiddels is het gemeentelijk kampeerbeleid vastgelegd in een actuele nota (zie hoofdstuk beleid). Hierin is opgenomen dat op het natuurkampeerterrein maximaal 40 recreatieplaatsen worden toegestaan. Hiervoor is een boomgaard en weide ingericht met ruime standplaatsen in een groene setting, grenzend aan het ven. Naast de boerderij is in een bestaand bijgebouw het sanitair voor de camping gerealiseerd. Het Peerenven en aansluitende bosperceel en laan zijn reeds lang bestaand. Het ven heeft primair een natuurfunctie, evenals het bosperceel. Tijdens het kampeerseizoen wordt hier extensief recreatief medegebruik toegestaan voor de gasten van het natuurkampeerterrein.
Natuurven
28
Natuurven
Een groot deel van het noordelijke terrein is in 2002 – met toestemming van de gemeente – reeds ingeplant met bos. Ook zijn er reeds twee vennen/poelen gegraven en zijn er lanen, paden en bloemrijke graslanden aangelegd. Op het scharnierpunt tussen de noordelijke bosaanplant en westelijk kleinschalige boerderij ligt een wigvormige weide, die dienst doet als extensief te begrazen paardenweide. Deze wordt omgeven door aangeplante bomenlanen en zal verworden tot een besloten landschapskamer. De paden in het noordoostelijke deel zijn openbaar toegankelijk. Het westelijk deel van het landgoed (rond de boerderij, de agrarische gronden en de camping) is alleen toegankelijk voor de gasten. Het ruimtelijk contrast tussen de met bos beplante percelen en de besloten natuurkampeerterrein en wigvormige paardenweide met het westelijke open en grootschalige agrarische gebied is groot en kenmerkend voor de landschappelijke structuur. Dit contrast zal in de loop der jaren verder toenemen doordat beplanting op het landgoed en rond de boerderij verder tot wasdom zal komen. Zicht op de graslanden ten westen van het landgoed (uit westelijke richting)
29
3.4 Geomorfologie en bodem De opbouw en samenstelling van de bodem zijn van invloed op de geschiktheid voor diverse gebruiksvormen. Door technische en wetenschappelijke ontwikkelingen neemt de afhankelijkheid van de natuurlijke omstandigheden steeds verder af. Het plangebied bestaat overwegend uit fijne zandgronden (bruin, oranje en groentinten) welke naar het noorden en westen van de gemeente overgaan in zeekleigebieden. Deze in beginsel voor landbouw matig geschikte gronden zijn daarom ook pas laat ontgonnen.
Bodem. Bron: www.bodemdata.nl
3.5 Verkeer en infrastructuur Het verkeer van en naar landgoed Ottermeer wordt verdeeld over 4 tal toevoerwegen, zijnde vanuit westelijk kant via de Mariabaan en Hollandse Dreef, vanuit noord oostelijke richting via de Nigtestraat en de Grensstraat. Bezoekers uit België komen via Essen. Verder zijn er veel gasten die met de trein komen via station Essen. Verder verlaten de gasten het terrein weinig. Er komt een warme bakker elke morgen op het terrein vers gebakken brood brengen en worden boodschappenfietsen gratis ter beschikking gesteld.
30
Verkeersontsluiting
Belangrijk is de ligging van Ottermeer direct langs en vlak bij een aantal bestaande toeristische routes, zoals de LF13 (fietsers) en de GR5 (wandelaars). Voor wandelaars en fietsers die deze lange afstandsroutes volgen heeft Ottermeer een belangrijke (verblijfs)functie. 3.6 Ecologie De actuele natuur- en landschapswaarden van de gronden die tot Ottermeer behoren, waren tot voor kort beperkt. De gronden zijn jarenlang intensief gebruikt als landbouwgrond. Bos of andere landschapselementen waren niet aanwezig. Door de recente bosaanplant en het extensieve beheer is de natuurwaarde nu reeds merkbaar aan het toenemen. In de naaste omgeving zijn gebieden met hogere natuurwaarden te vinden. Net over de grens ligt het landgoed Hemelrijk/Paardenhoek. Dit is een afwisselend gebied met loofbossen, graslanden en grotere en kleinere waterpartijen. Het gebied biedt broedgelegenheid aan een breed scala aan zangen roofvogels. Er komen ook veel kleine zoogdieren voor, zoals bunzing, wezel, egel en hermelijn. Bovendien is het een leefgebied voor amfibieën. Aan de westgrens van het landgoed Hemelrijk loopt de Spillebeek, een oude historische turfvaart, die op Nederlands grondgebied als de Zoom verder gaat in de richting van Bergen op Zoom. De Zoom is een belangrijke ecologische verbindingszone. Het gebied rond de Honingbossen, ten noordoosten van Ottermeer, bestaat uit een afwisseling van kleine bospercelen en cultuurgronden. Deze afwisseling maakt het gebied geschikt voor diverse soorten vogels en kleine zoogdieren. Het gebied is in het streekplan aangemerkt als “overige bos- en natuurgebied”. De natuurwaarden zijn niet dusdanig dat het is aangemerkt als Groene Hoofdstructuur. Ten noordwesten van Ottermeer lag vroeger een groot heide- en vennengebied. Het huidige Hopmeer is het overblijfsel hiervan, een natuurreservaat dat wordt beheerd door Staatsbosbeheer.
31
Nieuw landgoedven ter versterking van de natuurwaarden
3.7 Cultuurhistorie, archeologie en monumenten 3.7.1 Cultuurhistorie Om de cultuurhistorische waarde van het plangebied en omgeving in beeld te brengen is gebruik gemaakt van de Cultuurhistorische waardenkaart van de provincie Noord-Brabant. De waarde van een gebied ligt niet alleen in cultuurhistorische elementen afzonderlijk, maar vooral in de herkenbaarheid en gaafheid van het patroon als geheel. In het plangebied en directe omgeving zijn weinig cultuurhistorische waarden bewaard gebleven. Door diverse ruilverkavelingen is veel van het oorspronkelijke patroon verdwenen. Wat overgebleven is, zijn (restanten) van het wegenpatroon. De gele, oranje en rode lijnen geven in oplopende mate de waarde van de lijnen aan. De Grensstraat, Nigtestraat en de Hopmeerweg (deels verdwenen) zijn aangemerkt als historisch-landschappelijke lijnen van een hoge waarde. Bijzonder zijn ook de noord-zuid gerichte zichtlijnen tussen de Hollandse Dreef en het Hopmeer. Deze zichtlijnen worden geaccentueerd door de bomenrijen in noord-zuid richting.
32
3.7.2 Archeologie De indicatieve archeologische waarden zijn opgenomen op de Indicatieve Kaart Archeologische Waarden (IKAW) van de provincie Brabant (zie voorgaande afbeelding). Deze kaart geeft aan of de kans op het aantreffen van archeologische bodemvondsten laag, middel hoog of hoog is. De archeologische verwachtingswaarde van de gronden op Ottermeer is overwegend laag. De gronden zijn pas in de 20e eeuw ontgonnen. Omdat de plek van de boerderij zelf een langere historie kent, is hier wel een kans dat er archeologische resten in de bodem zitten. 3.7.3 Monumenten De bebouwing in het West-Brabantse landschap is van oorsprong sober. De gebouwen zijn opgetrokken uit een donkere baksteen met donkergrijze dakpannen. De detaillering is eenvoudig: de gebouwen kennen weinig versieringen. De oorspronkelijke boerderijen zijn langgerekt: woonhuis en stalgedeelte liggen onder één dak van gelijke vorm. De boerderij op het landgoed Ottermeer is daar een voorbeeld van. Deze boerderij is zeer eenvoudig en heeft een zeer sobere uitstraling. Het betreft geen cultuurhistorische bebouwing, die op een monumentenlijst of op een lijst van potentieel aanwijsbare monumentale panden voorkomt. 3.8 Veiligheid Het plangebied ligt op een afstand van minimaal 250 meter van de spoorlijn Roosendaal-Antwerpen. Over dit traject vindt transport gevaarlijke stoffen plaats. Tevens liggen in de directe nabijheid van het plangebied een drietal hogedruk aardgasleidingen. Zie verder hoofdstuk 4.
33
3.9 Milieu Een beschrijving van de bestaande toestand inclusief de beoordeling van het plan is opgenomen in hoofdstuk 4. 3.10 Water 3.10.1 Aanleiding Sinds 1 november 2003 is het wettelijk geregeld dat in alle ruimtelijke plannen een watertoets dient te worden opgenomen. Het doel van de watertoets is de waterhuishoudkundige doelstelling zichtbaar te maken en evenwichtig mee te nemen bij ruimtelijke plannen. Er wordt met name ingegaan op de gevolgen van het plan voor de waterhuishouding en de beschrijving van de maatregelen die worden getroffen. 3.10.2 Proces Sinds het voorjaar van 2003 worden in de gemeente Roosendaal alle nieuwe gemeentelijke ruimtelijke plannen besproken in het “Waterpanel Roosendaal”. De werkwijze van het waterpanel is vastgelegd in het “Handboek bij de watertoets bij de Gemeente Roosendaal”. Naast enkele gemeentelijke afdelingen nemen het waterschap en de vaste adviseurs van de Gemeente Roosendaal éénmaal per kwartaal deel aan het overleg. Het waterschap levert in dit overleg alle relevante waterhuishoudkundige informatie over het projectgebied en haar omgeving aan. Aan de hand van opmerkingen en aanvullingen van de waterbeheerder formuleert de gemeente een waterparagraaf bij de RO-procedure. Ook wordt de waterbeheerder (via overleg of e-mail) de mogelijkheid geboden om tijdig zijn zienswijze te geven op concepten. Het definitieve wateradvies van de waterbeheerder zal door middel van een brief plaatsvinden. Bovenstaande is nader vastgelegd in werkafspraken tussen waterschap, gemeente en ARCADIS . Indien de gemeente in de definitieve waterparagraaf afwijkt van het advies van het waterschap, wordt deze afwijking in de waterparagraaf expliciet gemotiveerd. Voor het opstellen van een waterparagraaf heeft het waterschap Brabantse Delta een ‘checklist Watertoets (maart 2006)’opgesteld. Deze checklist is opgenomen in het door het waterschap opgestelde document ‘Op weg naar het waterschap’. Alle in de checklist genoemde aspecten zijn beoordeeld en afgewogen en indien relevant beschreven in voorliggende waterparagraaf. Voorliggende waterparagraaf is voorgelegd aan het waterschap. De opmerkingen van het waterschap zijn in deze waterparagraaf verwerkt. In juli 2009 heeft een actualisatie van de waterparagraaf plaatsgevonden omdat het verhard oppervlak is afgenomen doordat er geen kassen meer worden geplaatst. Deze geactualiseerde tekst is opnieuw aan het waterschap voorgelegd en de opmerkingen zijn verwerkt. 3.10.3 Beleid Nationaal Bestuursakkoord Water In het kader van het Nationaal Bestuursakkoord Water dient in de toekomst ondermeer de wateropgave (zowel in het stedelijk als ook in het landelijk gebied) te worden uitgewerkt. Hierbij zijn de genoemde werknormen, die afhankelijk zijn van het grondgebruik, maatgevend. Ten behoeve van deze wateropgave kan in de toekomst ruimte voor waterberging benodigd zijn binnen de bestemmingsplangrenzen. Op basis van de thans beschikbare informatie is echter hiervoor nog geen ruimtelijke reservering voorzien. In voorkomende gevallen zal de gemeente deze mogelijke functieveranderingen (bijvoorbeeld dubbelbestemming) door middel van een 'partiele herziening' of een 'vrijstelling' wijzigen. De watertoets zal dan worden doorlopen, het betreffende 'plangebied' zal worden besproken in het waterpanel en er zal een waterparagraaf worden opgesteld . Op deze wijze is het aspect water ook in de toekomst op een zorgvuldige wijze ingebed in het bestemmingsplan. Indien sprake is van nieuw verhard oppervlak, wordt op basis van de werknormen in het ‘Nationaal Bestuursakkoord Water’ is voor het stedelijk gebied T=100 geëist. Het is het meest voor de handliggend (vaak eenvoudig mogelijk door toestaan van peilstijging tot aan het maaiveld) dat deze
34
wordt meegenomen in de aan te leggen infiltratie/retentievoorziening. Het is echter toegestaan om deze retentie te realiseren in groenstroken en op straat, indien er geen afwenteling plaatsvindt op andere gebieden en geen wateroverlast optreedt in woningen en bedrijven. Dit laatste is vaak alleen mogelijk als er sprake is van een nieuwe ontwikkeling. Europese Kaderrichtlijn Water De Europese Kaderrichtlijn Water stelt eisen aan de chemische kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater en de ecologische kwaliteit van oppervlaktewater. In het gebied West Brabant is onder regie van Waterschap Brabantse Delta per waterlichaam bepaald wat de knelpunten en de KRW-doelen zijn. Vervolgens zijn de maatregelen bepaald om die kwaliteitsdoelen te bereiken. Van elke RWSR-gebied in het waterschap wordt een rapport gemaakt waarin de KRW-maatregelen vastgelegd zijn. Waterschap en gemeenten leggen de KRW-maatregelen in bestuurlijke besluiten vast. Na de besluitvorming worden de maatregelen in 2009 opgenomen in de "deelstroomgebiedsbeheersplannen” voor de Maas en de Schelde. Dit moet een initiatiefnemer van een ruimtelijk plan er echter niet van weerhouden om nu al rekening te houden met de KRW-doelstellingen. Sterker nog, de KRW is al in 2005 geïmplementeerd in de Nederlandse wetgeving en al vanaf 2000 in Europa van kracht. Van belang is dat bij initiatieven tenminste voldaan wordt aan het stand-still principe. Dit houdt in dat een ingreep (uitvoering van het ruimtelijk plan) de toestand van het watersysteem niet mag verslechteren, tenzij beargumenteerd kan worden dat dit wegens ‘een hoger doel’ niet anders kan. Om dit te bereiken dienen in relatie tot de KRW de volgende vragen te worden beantwoord; Is het project riskant? Zijn er relevante chemische gevolgen? Biedt de ontwikkeling kansen om het ecologisch doel dichterbij te brengen? Met betrekking tot het onderhavige plan zijn in deze waterparagraaf de bovenstaande vragen beantwoord. Waterschap Voor het lozen van water op een watergang in beheer van het waterschap en voor de aanleg van een overstort-/lozingsconstructie op zo’n watergang, is de Keur van het waterschap Brabantse Delta van toepassing (‘Keur waterkeringen en oppervlaktewateren, september 2005, waterschap Brabantse Delta’). Sinds april 2009 zijn de nieuwe Hydraulische randvoorwaarden van kracht. In deze beleidsregel zijn de regels ten aanzien van kwantiteitsaspecten zijn opgenomen, welke zijn gebaseerd op de normen uit het NBW. Tevens is een integraal hemelwaterbeleid per 17 juni 2008 vastgesteld. - Kwantiteit Op basis van de keur is een vergunning noodzakelijk voor het lozen op oppervlaktewater van hemelwater dat afkomstig is van een verhard oppervlak van 2000 m2 of meer. Bij kleinere oppervlaktes volstaat een melding aan het waterschap. Indien door de ontwikkeling het verhard oppervlak met meer dan 2000 m2 toeneemt eist het waterschap compensatie voor de uitbreiding van verharding. Dit heeft als doel te voorkomen dat de ontwikkeling leidt tot een versnelde en/of vergrote afvoer van hemelwater uit het gebied. Een afvoerend verhard oppervlak kleiner dan 2000 m2 zal worden meegenomen in het kader van de ‘Stedelijke wateropgave’. Voor het aanleggen van een overstort-/lozingsconstructie moet nog wel een ontheffing in het kader van de Keur worden aangevraagd. Compensatie dient plaats te vinden volgens de voorkeursvolgorde: Infiltreren Retentie binnen het plangebied Retentie buiten het plangebied Berging in bestaand watersysteem Bij het dimensioneren van de retentie-/infiltratievoorziening dient rekening te worden gehouden met het hele frequentiebereik van neerslaghoeveelheden met een herhalingstijd van 1 tot 100 jaar. Aangezien de retentiebehoefte het grootst is bij T = 100 is deze waarde maatgevend. Hierbij dient in zandgebieden minimaal 780 m3 per ha verhard oppervlak retentie te worden gerealiseerd uitgaande van de landbouwkundige afvoernormen. In gebieden met klei in de bovengrond volstaat een benodigde retentie van 604 m3 per ha verhard oppervlak.
35
Indien afkoppeling van bestaande verharding plaatsvindt, het bestaande rioolstelsel niet wordt aangepast en lozing binnen het bestaande rioleringsgebied wordt gesitueerd, is compensatie van de berging in het stelsel niet verplicht. Bij afkoppelen met aanpassing van het rioolstelsel, of als lozing plaatsvindt buiten het bestaande rioleringsgebied, dient het verlies aan berging te worden gecompenseerd. Retentie wordt gezien als een gezamenlijke opgave voor gemeente en waterschap. - Kwaliteit De samenstelling van het afvloeiende hemelwater bepaalt mede de wijze waarop met de afvoer van het hemelwater wordt omgegaan. De bestemming van het water volgt uit de lokale situatie. Hierbij gelden geen dogma’s: lozing in de bodem is niet altijd goed en afvoer naar de rwzi is niet altijd slecht. Schoon hemelwater, dat wil zeggen hemelwater dat afvloeit van oppervlakken in de verontreinigingscategorie “ gering” , kan direct worden geloosd op het oppervlaktewater. Hemelwater dat afstroomt van oppervlakken in de verontreinigingscategorie “ matig” kan worden geïnfiltreerd, of na zuivering worden geloosd op het oppervlaktewater. Deze zuivering kan lokaal of centraal worden vormgegeven. Hemelwater dat afstroomt van oppervlakken in de verontreinigingscategorie “groot” dient afgevoerd te worden naar de rwzi. Er dient dan bij voorkeur te worden afgevoerd via een verbeterd gescheiden rioolstelsel (VGS), waarbij het waterschap voor matig en zwaar verontreinigde oppervlakken uitgaat van een berging van 2- 4 mm en een pompovercapaciteit van 0,2 mm/uur. Gemeente Door de gemeente Roosendaal is in 1990 in samenwerking met de waterbeheerders beleid vastgelegd met betrekking tot duurzaam stedelijk waterbeheer in het kader van de ontwikkeling van nieuwe bouwlocaties. Dit beleid is in overeenstemming met het “Beleidsnota stedelijk water” van de gezamenlijke waterschappen in West-Brabant d.d. maart 2002. Als onderdeel van dit beleid wordt het afkoppelen van “schone” verharde en bebouwde oppervlakken altijd overwogen. Hierbij gaat de voorkeur van zowel de gemeente als het waterschap in eerste instantie uit naar infiltratie van hemelwater in de bodem. De mogelijkheid voor infiltratie dient altijd te worden onderzocht en is niet afhankelijk van de omvang van het verhard oppervlak. Als het afvoerend verhard oppervlak groter is dan 2000 m2 en loost op de riolering, dan dient een retentievoorziening te worden gerealiseerd met een inhoud van 120 m3/ha. Een afvoerend verhard oppervlak kleiner dan 2000 m2 zal worden meegenomen in het kader van de ‘Stedelijke wateropgave’. In het kader van het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) voor de periode 2004-2008 is het rapport “Afkoppelkansenkaart kernen gemeente Roosendaal” d.d. 13 maart 2004 opgesteld, waarin de infiltratie- en afkoppelmogelijkheden in het bestaand stedelijk gebied inzichtelijk zijn gemaakt. 3.10.4 Huidige situatie De locatie betreft een landgoed aan de Hopmeerweg te Nispen. De huidige situatie bestaat het plangebied overwegend onverhard terrein (landbouw en natuur). In het plangebied is een bestaand landhuis aanwezig. Het verhard oppervlak in de huidige situatie bedraagt circa 2100 m2. Het hemelwater van de huidige gebouwen en verhard oppervlak wordt grotendeels geïnfiltreerd. Voor een kleiner deel gaat het water naar de kort bij de bestaande gebouwen gelegen poel (15 meter noordelijk van de gebouwen). In de omgeving van het plangebied is geen riolering aanwezig. In het noordelijke bosgebied stroomt door het plangebied een beek. Direct aan de noord- en westzijde van het plangebied zijn eveneens watergangen aanwezig. Deze watergangen komen uit in het Stokske. Daarnaast bevinden zich in het plangebied een aantal vennen. Het nieuw gegraven ven ter plaatse van het vroegere Peerenven heeft een door de Provincie toegewezen “Zwemwaterstatus”. Langs de watergangen is een 5 meter brede bebouwings- en obstakelvrije strook aanwezig, die is opgenomen in de Keur. Deze bebouwings- en obstakelvrije strook dient te worden gehandhaafd. Het plangebied ligt niet in een kwetsbaar gebied. Op basis van de Bodemkaart van Nederland (Stiboka, kaartblad 49 Oost, Bergen op Zoom) kan worden geconcludeerd dat het plangebied een gevarieerde bodemopbouw heeft. In het westelijk deel zijn beekeerdgronden en veldpodzolgronden aanwezig, bestaande uit lemig fijn zand. Plaatselijk is
36
oude klei aangetroffen, beginnend tussen de 40 en 120 cm beneden het maaiveld en tenminste 20 cm dik. In het oostelijke deel van het plangebied zijn Laarpodzolgronden aanwezig, opgebouwd uit leemarm, zwak lemig en lemig fijn zand. In het oostelijk deel van het plangebied is grondwatertrap VI aanwezig. In het overig deel van het plangebied is grondwatertrap V gekarteerd. Direct ten noorden van het plangebied is grondwatertrap III aangetroffen. In onderstaande tabel is verklaring van de grondwatertrappen opgenomen. Het plangebied ligt niet in beschermd gebied.
III
V
VI
Gemiddeld hoogste grondwaterstand (GHG)
< 40 cm beneden maaiveld
< 40 cm beneden maaiveld
40-80 cm beneden maaiveld
gemiddeld laagste grondwaterstand GLG
80-120 cm beneden maaiveld
> 120 cm beneden maaiveld
>120 cm beneden maaiveld
3.10.5 Toekomstige situatie In de toekomstige situatie wordt het bestaande landgoed verder ontwikkeld. Op het gebied van recreatie zal een natuurkampeerterrein, picknickplaats en groepsaccommodatie worden gerealiseerd. Verder zal nieuwe natuur worden gevormd en zal ecologisch landbouw worden ontwikkeld. Ook zullen een tweetal landgoedwoningen worden gerealiseerd. Het toekomstig verhard oppervlak bedraagt circa in totaal 5000 m2. De toename van het verhard oppervlak bedraagt ten opzichte van de huidige situatie circa 2900 m2. Er wordt naar gestreefd om in het gebied waar mogelijk hafverharding toe te passen. Hemelwater Er is in het plangebied 15.000 m3 wateropvang (zonder overstort) gerealiseerd. De neerslag die afvloeit van “schone” oppervlakken (daken, schone verharding) wordt naar deze opvang gevoerd. De nieuw te realiseren bebouwing staan aan de voet van de grote poel waar al het water van de daar op te richten gebouwen naar afgevoerd wordt. Infiltratie is dan ook niet aan de orde. Omdat in de toekomstige situatie het verhard oppervlak met meer dan 2000 m2 toeneemt is conform de Keur een ontheffing vereist van het waterschap Brabantse Delta voor de afvoer op oppervlaktewater. In de vergunning zal bepaald worden dat de afvoer naar oppervlaktewater zodanig gedoseerd wordt dat die niet groter is dan de landelijke afvoer. Om dit te bereiken dient een retentie-/infiltratie voorziening op eigen terrein gerealiseerd te worden dan wel aanwezig te zijn gebaseerd op circa 78 mm op het totale afvoerend verhard oppervlak. Dit betekent dat de retentie-/ infiltratievoorziening dient een inhoud van circa 226 m3 (= 78 mm x 2900m2) te krijgen, met een overstort op oppervlaktewater. Aangezien de voorziening gedimensioneerd is op een neerslaggebeurtenis met T=100, mag berging tot aan het maaiveld plaatsvinden. Het hemelwater mag niet worden geloosd op het aanwezige oppervlaktewater met “zwemwaterstatus”. De locatie van het lozingspunt vanuit het plangebied dient in overleg met het waterschap nader te worden afgestemd. De huidige wateropvang op het terrein is ruim voldoende om aan deze eis te voldoen. De inhoud van de infiltratie- of retentievoorziening kan worden beperkt door het toepassen van vegetatiedaken of doorlatende verharding voor de parkeerplaatsen. Afvalwater Het huishoudelijk en bedrijfsafvalwater dient afzonderlijk ingezameld te worden. Vervolgens dient het afgevoerd te worden naar een ter plaatse in te richten zuiveringsinstallatie met een capaciteit van minimaal 100 i.e.’s (inwonerequivalenten). De in te richten zuiveringsinstallatie dient een IBA-I systeem te zijn.
37
Infiltratie van het afvalwater in de bodem wordt momenteel toegepast in het gebied. Wanneer infiltratie in de bodem mogelijk is, dient het effluent uit de zuiveringsinstallatie middels een infiltratievoorziening na de zuivering geïnfiltreerd te worden in de bodem. Indien infiltratie niet mogelijk is kan het effluent afgevoerd worden naar watergangen aan de noord- en westzijde van het plangebied. De lozingen van de IBA moeten voldoen aan de lozingsbesluiten (besluit algemene regels voor inrichtingen, WVO). Alleen wanneer aangetoond wordt dat infiltratie in de ondergrond niet mogelijk is, kan bij het waterschap ontheffing gevraagd worden om het effluent te mogen lozen op oppervlaktewater. Het effluent mag niet worden geloosd op de aanwezige vennen. Ten aanzien van het materiaalgebruik wordt opgenomen dat geen uitlogende bouwmaterialen zoals lood, koper, zink en zacht PVC gebruikt mogen worden. Hierdoor wordt voorkomen dat het hemelwater verontreinigd raakt. Dit moet langs privaatrechtelijke weg geregeld worden. Ten behoeve van de Europese Kaderrichtlijn Water zijn de vragen zoals eerder vermeld onderstaand beantwoord. Gezien de omvang en de aard van het plan, is het project niet riskant en heeft geen relevante chemische gevolgen. Daarnaast biedt de ontwikkeling geen kansen om de ecologische doelen dichterbij te brengen.
38
Hoofdstuk 4 PLANBESCHRIJVING In dit hoofdstuk komen de uitgangspunten voor het bestemmingsplan aan de orde en de wijze waarop deze in het bestemmingsplan zijn vertaald. De uitgangspunten geven het beleid voor de diverse functies in het buitengebied aan. De beleidskeuzes zijn gebaseerd op de bestaande situatie, de aanwezige beleidskaders en de te verwachten maatschappelijke ontwikkelingen zoals deze in de voorgaande hoofdstukken zijn beschreven. 4.1 Uitgangspunten en randvoorwaarden Inleiding Het buitengebied van Wouw biedt ruimte aan diverse functies waaronder landbouw, natuur, landschap, recreatie, wonen en werken. De waarden die aan deze functies worden toegekend en de onderlinge relaties verschillen per gebied. Het is dan ook noodzakelijk belangen af te wegen. Soms gaat de ontwikkeling van de ene functie ten koste van de andere functie, soms kunnen ze elkaar ook versterken. Bij de afweging van de verschillende belangen in het buitengebied wordt – aansluitend het beleid van zowel gemeente, provincie als rijk – aan de gebiedsfuncties natuur, landbouw en landschap een doorslaggevend belang toegekend. Ontwikkelingen van andere functies mogen dus niet een zodanige omvang of intensiteit hebben dat ze de functies natuur, landschap en landbouw onevenredig beïnvloeden. Het karakter van deze functies is echter niet gelijk. Landbouw en natuur zijn gebiedsdekkende functies terwijl het landschap overal is. Het landschap is het resultaat van de ontwikkelingen op het gebied van landbouw en natuur c.q. de wijze waarop de mens en natuur met elkaar omgaan. Een ingewikkeld samenspel dat in ons land diverse waardevolle cultuurlandschappen met zeer verschillende identiteiten heeft opgeleverd. Ook op de schaal van het buitengebied van Wouw in groter verband en de omgeving van de Ottermeerhoeve in kleiner verband is dit het geval: de ontginningsgeschiedenis heeft geleid tot het huidige cultuurlandschap waarin landbouw en natuur hun eigen plaats hebben. Dit samenspel is nog steeds gaande en onderhavig initiatief vormt de weerslag van hoe we tegenwoordig naar dit landschap kijken. Tegenwoordig is dat meer dan ooit herstel van het landschap vanuit het oogpunt van verblijfswaarde, daar waar dat tot niet zo heel lang geleden productiewaarde was, waarvan het opheffen van een cultuurhistorische waardevolle weg als de Hopmeer eigenlijk het trieste dieptepunt is. Vanwege deze wisselwerking tussen landbouw, natuur en het landschap en gelet op het grote belang dat (door de gemeente en ook de hogere overheden) wordt gehecht aan de instandhouding van dit cultuurlandschap geldt voor dit bestemmingsplan net zoals voor in het nieuwe bestemmingsplan buitengebied Wouw, de volgende algemene en overkoepelende beleidskeuze: “ Behoud, herstel en/of ontwikkeling van de verschillende karakteristieke landschapstypen en het waarborgen van de dynamiek daarbinnen”. Toetsing van het plan aan beleid In de interim Structuurvisie en Paraplunota van de provincie, alsmede in de gemeentelijke beleidsnota Nieuwe landgoederen zijn voorwaarden opgenomen, waaraan een nieuw landgoed moet voldoen. Deze voorwaarden/ criteria hebben betrekking op de geplande inrichting (inrichtingstoets) van een nieuw landgoed, de beeldkwaliteit (beeldkwaliteitstoets) en de duurzame instandhouding (instandhoudingstoets) hiervan. Tot slot beoordeelt de provincie met de locatietoets of de ligging van het nieuwe landgoed verantwoord is. Als onderdelen van de locatietoets worden in de Nota Nieuwe Landgoederen vijf criteria genoemd: 1. de locatie is niet aangeduid als EHS, GHS-natuur (uitgezonderd ecologische verbindingszones), weidevogelgebied (leefgebied kwetsbare soorten), landbouwontwikkelingsgebied en/of stedelijk uitleggebied; 2. de locatie grenst aan een bestaand (groter) natuurgebied. Binnen de GHS-landbouw (behoudens leefgebied kwetsbare soorten - weidevogels) en de AHS-landschap zijn nieuwe landgoederen kansrijk, mits bestaande natuur en landschapswaarden worden gehandhaafd en ontwikkeld én
39
indien sprake is van een aanzienlijke meerwaarde voor het landschappelijk raamwerk (zowel natuur en landschap als recreatie). Ten aanzien van natuurontwikkelingsgebieden is aangetoond dat natuurontwikkeling niet reeds op een andere wijze is verzekerd. Projectie van nieuwe landgoederen aan de rand van (maar wel buiten) de EHS, in de RNLE, is positief. Ook binnen AHS-landbouw zijn landgoederen toegestaan mits de aanwezige agrarische belangen, meer dan in de andere subzone’s, worden gerespecteerd; 3. de locatie ligt bij voorkeur in de periferie van het stedelijk gebied; 4. de locatie ligt bij voorkeur in de overgang van duurzame rode/groene contouren. Toetsing aan een structuurvisiePlus, voorzover mogelijk, is daarbij aan de orde; 5. bij voorkeur is de locatie gekozen gelet op aanknopingspunten vanuit landschap, infrastructuur, cultuurhistorie en waterhuishouding. Uit het begin 2005 en het in 2007 gevoerde (voor)overleg tussen de gemeente Roosendaal en vertegenwoordigers van de provincie Noord-Brabant is gebleken dat de plannen voor landgoed Ottermeer voldoen aan de gestelde criteria. Met het landgoed wordt een ecologische verbinding gelegd tussen het landgoed Hemelrijk/Paardenhoek op Belgisch grondgebied en de Honingbossen. De waterloop ’t Stokske vervult hierin ook een rol. De natuur- en landschapswaarden van het gebied worden hiermee versterkt. Bovendien past het initiatief in de verbrede plattelandsdoelstelling voor het parklandschap, waarbij de landbouw nevengeschikt is aan landschappelijke, ecologische en recreatieve potenties, waarbij ecologische landbouw gestimuleerd wordt en recreatie in toenemende mate een tweede drager wordt in het gebied. Op het landgoed Ottermeer, met een totale oppervlakte van 19,4 ha, wordt ruim 15 hectare nieuwe natuur aangelegd in de vorm van bos, struweel, bloemrijke graslanden en water. Aansluitend aan de beleidslijn van de provincie betekent dit dat het landgoed plaats mag bieden aan 2 wooneenheden. Conform het provinciaal beleid vindt de realisatie van de twee nieuwe wooneenheden op Ottermeer plaats binnen een aaneengesloten compact bouwvlak dat één ruimtelijke eenheid vormt. Daarnaast blijft het bestaande agrarisch bedrijf gehandhaafd. Deze onderverdeling past goed in dat van het traditionele landgoed met een landhuis en (meerdere) agrarische bedrijven. Het landgoed functioneert daarin als een bedrijfsmatige, multifunctionele en ruimtelijke eenheid. 4.2 Ruimtelijke ontwikkelingen 4.2.1 Kwaliteit en potenties Uitgangspunt voor de planontwikkeling is dat het landgoed ontwikkeld wordt in een cultuurhistorisch, landschappelijk, hydrologisch en ecologisch verantwoorde context. Het landgoed zal een versterking van de landschappelijke en ecologische structuur bewerkstelligen. De inrichting tot landgoed biedt kansen om diverse bos- en natuurgebieden in de nabije omgeving met elkaar te verbinden. Dit leidt tot een versterking van de natuurwaarden in het gebied. Bijgaande kaart maakt duidelijk dat er een landschappelijke verbinding wordt gelegd tussen het Belgische landgoed Paardenhoek en de Honingbossen.
40
Landschappelijke inpassing van het landgoed
Bij de opzet van het landgoed is aansluiting gezocht bij de bestaande landschappelijke structuur. Het landgoed zal een afwisseling bieden aan besloten en open ruimten, die middels bomenlanen met elkaar verbonden zijn. Het noordelijk deel van het plangebied zal grotendeels bestaan uit bos. Dit bos is reeds in 2002 met toestemming van de gemeente aangelegd. Het gebied loopt in een wigvorm tot aan de bestaande boerderij. De percelen tegenover en ten zuiden van de boerderij zijn gereserveerd voor een halfnatuurlijk bloemrijk grasland. Dit deel van het landgoed accentueert de overgang van de hogere gronden naar het aangrenzende laaggelegen gebied het Hopmeer, en tevens de overgang tussen het oude en het jonge cultuurlandschap. 4.2.2 Hoofdopzet In het plan “Landgoed Ottermeer” wordt een bestaande boerderij met de bijbehorende gronden omgezet naar een kleinschalig gemengd agrarisch bedrijf met als neventak een natuurkampeerterrein. Aansluitend worden conform de provinciale en gemeentelijke richtlijn agrarische gronden omgezet in een landgoed nieuwe stijl. De initiatiefnemer heeft een verbrede doelstelling voor ogen: naast natuuren landschapsontwikkeling moet er ook ruimte zijn voor ecologische landbouw, recreatie en educatie. De initiatiefnemer streeft naar duurzame instandhouding van het landgoed en de boerderij als ruimtelijke en economische eenheid. Het landgoed zal alleen echte duurzaamheid kennen als de kosten en inkomsten ten aanzien van beheer en onderhoud in evenwicht zijn. Om de verdere inrichting en exploitatie van het landgoed te kunnen financieren is de bouw van 2 landgoedwoningen en exploitatie van het natuurkampeerterrein noodzakelijk. De boerderij blijft op de huidige locatie in stand. Rondom de boerderij wordt op het grootste deel van de agrarische gronden een nieuw landgoed gerealiseerd. De agrarische bedrijvigheid wordt verbreed. Bezoekers van nabij en verder weg krijgen de gelegenheid om daadwerkelijk deel te nemen aan de activiteiten op het ecologische tuinbouwbedrijf. Hen wordt ook de mogelijkheid geboden om langer op het landgoed te kunnen verblijven. Naast het tuinbouwbedrijf heeft de initiatiefnemer reeds een minicamping. Het huidige aantal standplaatsen (maximaal 15) wordt daarbij vergroot tot 40 plaatsen. De natuur- en landschapsbouw staat ten dienste van zowel het nieuwe landgoed als van de recreatieve voorziening. De tuinbouw vindt plaats op ecologische basis en vormt integraal onderdeel van het landgoedplan. Het westelijke deel van het landgoed heeft vooral een agrarische en recreatieve functie. Het beeld wordt hier bepaald door kleine landschapselementen, zoals houtsingels, bomenrijen, solitaire bomen, bloemrijke randen en poelen. Het westelijk deel van het landgoed (rond de boerderij, de agrarische gronden en de camping) is alleen toegankelijk voor de gasten. Het vroegere Peerenven is als open
41
water hersteld. Deze vijver heeft primair een natuurfunctie en wordt tijdens het kampeerseizoen gebruikt als zwemvijver. 4.2.3 Het ruimtelijk concept Het plan combineert landbouw, natuur en waterberging; een belangrijke doelstelling uit onder meer het beleid van provincie, gemeente en waterschap. Op de bestemmingsplankaart is het gewenste toekomstige grondgebruik weergegeven. Eén van de provinciale voorwaarden (zie hoofdstuk 4) voor het ontwikkelen van een nieuw landgoed is dat er sprake dient te zijn van aanleg van nieuw bos- en/of natuurgebied. Tot ‘nieuwe natuur’ op het landgoed worden gerekend de bossen, de bloemrijke randen en de twee vennen in het noordelijke deel van het terrein. Het plangebied is 19,4 ha. groot. Volgens het beleid beslaan zij samen een oppervlakte van minimaal 10 ha. In werkelijkheid is dit meer, omdat de aaneengesloten grotere bospercelen reeds aan deze norm voldoen. Een aantal kleinere plekken waar ook natuurontwikkeling plaatsvindt, zoals de bloemrijke grasstrook langs de waterloop, lanen, vennen en bermen, leiden tot een meer omvangrijke natuur- en landschapsdoelstelling. Het Peerenven (0,4 ha) wordt daarbij niet gerekend tot de natuurontwikkeling, omdat dit daarnaast wordt gebruikt als zwemwater. In de bijlage is de nieuwe natuur exact weergegeven in het beplantingsplan en de kaart met de oppervlakte van de nieuwe natuur en de natuurdoeltypen.
Jonge bosaanplant in het noordoosten (vanaf de Nigtestraat)
4.2.4 Totstandkoming Het bos in het noordelijke deel van het plangebied is reeds in 2002 aangelegd. De aanplant van bos en de realisatie van andere elementen met natuurwaarden, zoals lanen, vennen en natuurvriendelijk beheerde bermen, weide en akkers, is voor een gedeelte gefinancierd door een LNV-subsidie en is voor het overige middels een lening voorgefinancierd. Door de realisatie van 2 woningen, exploitatie van het natuurkampeerterrein en het sierteeltbedrijf kan op termijn de lening worden afgelost. Vervolgens kan uit de opbrengsten van de recreatievoorzieningen het langdurig beheer van het landgoed worden gefinancierd. De bosaanplant is gerealiseerd na schriftelijke toestemming van het College van BenW van Roosendaal, onder de voorwaarde dat een vrijstellingsprocedure ex artikel 19 WRO zou worden gestart. De provincie heeft in beginsel ingestemd met de realisatie van landgoed Ottermeer op basis van een vrijstellingsprocedure. Toen de regeling nieuwe landgoederen is vastgesteld werd de vrijstellingsprocedure niet langer als geëigende weg voor realisatie van landgoed Ottermeer beschouwd en moest er een bestemmingsplan Ottermeer komen. Bij aanplant leek aldus
42
voldoende zicht te zijn op een aanstaande planologische regeling in de vorm van een vrijstelling ex artikel 19 (oude WRO). Nu dient alsnog de planologische regeling voor het landgoed als geheel afgerond te worden. In het kader van de landgoedontwikkeling zullen de woningen van een relatief beperkte omvang zijn, maar voldoende groot om de exploitatie (aanleg en onderhoud) van het nieuwe landgoed financieel mogelijk te maken. In het kader van de regeling nieuwe landgoederen wordt door de nieuwe woningen uitsluitend het deel van de natuuraanleg gefinancierd dat niet door subsidies of exploitatie van het natuurkampeerterrein wordt gedekt. 4.3 Functionele ontwikkelingen Het plangebied kent twee bebouwingsclusters: de plek van de bestaande boerderij – die behalve een agrarische, tevens een recreatieve functie vervult – en daarnaast de nieuwe landgoedwoningen, die in het kader van de regeling nieuwe landgoederen worden gerealiseerd. De boerderij Vanaf de toegangsweg (Hopmeerweg) is de plek van de bestaande boerderij het centrale punt. De bebouwing is gelegen binnen het bestaande agrarisch bouwvlak. Om de bestaande bebouwing heen liggen de kleinschalige camping, het groepsverblijf (recreatieve nevenfunctie), de boomgaarden (inclusief natuurkampeerterrein) en de agrarische gronden, die worden gebruikt voor ecologische tuinbouw. Vanaf dit centrale deel van het landgoed blijven er uitzichten bestaan op de agrarische omgeving en het natuurreservaat Hopmeer. Rond de boerderij is een karakteristieke erfbeplanting aangelegd met hagen en hoogstamfruitbomen. De inrichting van het bestaande kampeerterrein bestaat uit grasland, hoogstamfruitbomen en struikhagen. De initiatiefnemer wil de bestaande minicamping uitbreiden tot een natuurcamping met maximaal 40 plaatsen. Onder deze 40 plaatsen valt ook een vijftal trekkershutten. Het kampeerterrein is omgeven door bos en struweel. Hierdoor heeft het geen verstorende invloed op de landelijke omgeving en tegelijk wordt de privacy van de kampeerder gewaarborgd. Daarnaast is de wens – binnen het bestaande bouwvlak - een groepsaccommodatie, benodigde sanitair en een verblijfsruimte te realiseren. De bestaande gebouwen zijn over het algemeen oud en hebben een eenvoudig en zeer sober uiterlijk. Ook de bestaande boerderij heeft een bescheiden en ingetogen uitstraling. Onderzoek heeft uitgewezen dat het opknappen en hergebruiken van de bestaande gebouwen geen reële optie is. Het kost veel geld terwijl de uitstraling van het totaal matig blijft. Het is daarom gewenst om (op termijn) de agrarische bebouwing te vernieuwen, passend binnen de mogelijkheden die het agrarisch bouwvlak biedt. Natuurkampeerterrein Het natuurkampeerterrein zal, in overeenstemming met de gemeentelijke nota “Kamperen in Roosendaal na 1 januari 2008, Overzicht van uitgangspunten in bestemmingsplannen en APV” bestaan uit 40 toeristische kampeerplaatsen, waaronder 5 blokhutten binnen het bouwvlak en in totaal 450 m2 aan sanitaire voorzieningen en slechtweervoorzieningen binnen het bouwvlak. Dit in afwijking van het in het voorontwerp opgenomen programma. De zwemplas betreft een reeds lang bestaande plas waarbij in aansluiting op het natuurkampeerterrein aan één zijde een smalle zandoever is gerealiseerd voor extensief gebruik van het water door gasten die verblijven op het kampeerterrein. Voor het overige heeft dit ven een natuurfunctie. Het geheel is door de beperkte omvang, ruime inrichting en de exploitatie die vooral in het zomerseizoen zal plaatsvinden, te gering om als volwaardig bedrijf te kunnen functioneren. Vandaar dat een koppeling is gemaakt met de bedrijfsvoering van het bloementeeltbedrijf. De opbrengsten hieruit zijn gedeeltelijk benodigd voor de realisatie en het beheer van het landgoed en voor het overige als familie-inkomen voor de initiatiefnemers. Mede hierdoor kan binnen het landgoed een overmaat aan natuur worden gerealiseerd en kan het agrarische gebruik van de overige gronden extensief en natuurvriendelijk plaatsvinden. Opgemerkt wordt dat initiatiefnemers met het natuurkampeerterrein zich richten op gasten die mede worden aangetrokken door de biologisch sierteelt, de natuurontwikkeling op het terrein zelf en de rustige omgeving, het natuurzwemven, de bosontwikkeling met wandelpaden en de rustige omgeving.
43
Daarbij hoort een natuurkampeerterrein met maximaal enkele tientallen toeristische plaatsen, waardoor de verblijfsrecreatie een zeer extensief karakter houdt. Dit wordt onderstreept doordat op het daarvoor beschikbare terrein zeer ruim in het groen opgezette plaatsen worden gerealiseerd; het terrein wordt bewust niet verkaveld voor een groter aantal standplaatsen. Cluster van 2 landgoedwoningen In het plan is een bouwvlak opgenomen waarbinnen maximaal 2 wooneenheden worden gerealiseerd. Deze landgoedwoningen worden gebouwd in organische bouwstijl, volgens duurzaamheidsprincipes en geïnspireerd op de natuurlijke omgeving van het landgoed (zie ook de bijlage beeldkwaliteitsplan). Dit cluster is bewust op enige afstand van de boerderij geprojecteerd. Het exclusieve karakter van deze vorm van wonen in het landgoed komt tot uitdrukking in de fraaie ligging van het complex in een natuurlijke en rustige omgeving. De woningen worden in eigen beheer ontwikkeld of eventueel in erfpacht uitgegeven. De voorzijde van het complex richt zich naar het hier gelegen ven. Vanaf de straat zal het complex door de aanwezige bosbeplanting nauwelijks zichtbaar zijn. Het cluster van woningen wordt ontsloten vanaf de Nigtsestraat. Recreatief medegebruik bos en natuur Aan de eis, om minimaal 7,5 ha aaneengesloten landgoed openbaar toegankelijk te maken, wordt ruimschoots voldaan. Binnen het landgoed worden daartoe lanen gerealiseerd en paden door de natuurpercelen, met een gezamenlijke lengte van 2.000 meter. Het zuidelijke, niet openbaar toegankelijke deel betreft een natuurperceel en zwemven die uitsluitend toegankelijk zijn voor de gasten van het natuurkampeerterrein. In de praktijk betekent dit een zeer extensieve betreding gedurende uitsluitend het hoogseizoen. Hierdoor wordt in de kwetsbare winterperiode en het aansluitende broedseizoen maximale rust behouden voor de natuur. Overigens blijven bestaande openbaar toegankelijke paden en wegen over en aan de randen van het terrein onveranderd toegankelijk. 4.4 Verkeer en infrastructuur In het licht van de aard van het terrein en de nieuwe voorzieningen (2 woningen, extra kampeerplaatsen en een groepsaccommodatie) zal de verkeersaantrekkende werking ten gevolge van de nieuwe ontwikkelingen gering zijn. In parkeergelegenheid is en wordt voorzien op het landgoed, waarbij zal worden voldaan aan de geldende parkeernormen. Voor het landhuis is de parkeernorm gesteld op twee parkeerplaatsen per woning. Met het openbaar vervoer is Ottermeer bereikbaar via het spoorstation Essen (op 900 meter afstand). 4.5 Ecologie Het landgoed Ottermeer beoogt een verbinding te leggen tussen het landgoed Hemelrijk/ Paardenhoek op Belgisch grondgebied en het kleinschalige landschap rondom Nispen (Honingbossen). Gestreefd wordt naar een natuurlijke omgeving, bestaande uit bos, bloemrijke graslanden, bomenlanen en ecologisch beheerde agrarische gronden. Flora en Fauna Het plangebied ‘Ottermeer’ is of maakt geen deel uit van een Speciale Beschermingszone. In de omgeving liggen geen Speciale Beschermingszones die zijn aangewezen of aangemeld in het kader van de Vogel- en/ of habitatrichtlijn noch beschermde gebieden in het kader van de Natuurbeschermingswet. Uiteraard betekent dit niet dat in het plangebied geen sprake is van enige vorm van natuurwaarden; integendeel. Op basis van de Vogel- en Habitatrichtlijn moet een groot aantal inheemse bedreigde dier- en plantsoorten worden beschermd. Deze soortenbescherming is in Nederland geïmplementeerd in de Flora en Faunawet (april 2002). Hiertoe zijn met name de volgende verboden van belang: verbod om beschermde dieren opzettelijk te verontrusten; verbod tot beschadigen, vernielen, wegnemen of verstoren van nesten, holen of andere voortplantings- of vaste rust- of verblijfplaatsen van beschermde dieren; verbod op verwijderen van beschermde planten van hun groeiplaats.
44
Van de hierboven genoemde verboden is onder voorwaarden een ontheffing mogelijk. Zo kan de minister van LNV op basis van artikel 75 ontheffing verlenen ten behoeve van een dwingende reden van groot openbaar belang, met inbegrip van redenen van sociale of economische aard, indien geen afbreuk wordt gedaan aan een gunstige instandhouding van de soort. Om eventuele aantasting van aanwezige soorten te voorkomen dient vooraf een inventarisatie uitgevoerd te worden naar de aanwezigheid van dier- en plantsoorten, die door het initiatief geschaad zouden kunnen worden. Door bureau Waardenburg is daartoe een ecologische verkenning uitgevoerd op twee locaties binnen het landgoed waar bebouwing is voorgestaan. Het gaat hierbij ten eerste om het bestaande agrarische bouwblok waarop vervangende nieuwbouw is gewenst (locatie A) en ten tweede de locatie van de voorgestane landgoedwoningen (locatie B). Op locatie A bestaat de begroeiing met name uit siervegetaties, grazige vegetaties en pioniersvegetaties. Op locatie B bestaat de vegetatie uit een soortenarm beemdgras-raaigras grasland. Op geen van beide locaties zijn beschermde plantensoorten aangetroffen. Locatie A is vanwege aanwezige bebouwing en verharding niet onderzocht op fauna, binnen locatie B zijn molshopen en woelmuizenholletjes waargenomen. Voor wat betreft de locatie waar de nieuwe woningen op het landgoed zijn geprojecteerd zal de voorgenomen ingreep leiden tot beschadiging of vernietiging van vaste verblijfplaatsen van de mol en de veldmuis. Op basis van de Flora- en Faunawet hoeft echter geen ontheffing meer worden aangevraagd voor dergelijke algemene soorten. Beplantingsplan Het beplantingsplan voor het landgoed is opgesteld in nauwe samenwerking met het Brabants Landschap (en zoals al eerder vermeld ook al grotendeels uitgevoerd). De boomsoorten die zijn aangeplant zijn soorten die van nature thuishoren in deze regio. Veel gebruikte soorten zijn: zomereik, acacia, berk, beuk, zoete kers en zwarte els. In het beplantingsplan staat het assortiment per beplantingsvlak aangegeven. De hoofdpaden op het landgoed zijn aangekleed met bomenrijen in de vorm van rode en groene beuken (Hopmeerweg, Nigtestraat) en eiken (langs het natuurkampeerterrein). Op het terrein zijn inmiddels ook twee vennen/poelen aangelegd en het Peerenven is hersteld. Bij het weer open graven van het Peerenven in het westelijke deel is het talud van het oude ven ontdekt. In het plan wordt het vroegere milieu van bos, heide en vennen hersteld. Ook wordt op de overgang van het bos naar open gebieden, zoals de aanliggende agrarische gronden, graslanden of water, struweel aangeplant. Op andere plaatsen, rondom de vennen en als overgang naar omliggende agrarische gronden, worden bloemrijke graslanden ontwikkeld. Hiermee wordt voorkomen dat op de omliggende agrarische percelen hinder wordt ondervonden door bladval en schaduwwerking.
Jonge beuken langs de Nigtestraat
45
4.6 Veiligheid Externe veiligheid gaat over het beheersen van de risico's die ontstaan voor de omgeving bij het gebruik, de opslag en het vervoer van gevaarlijke stoffen als vuurwerk, lpg en munitie over weg, water en spoor en door buisleidingen. Voor de beoordeling van risico’s van transport van gevaarlijke stoffen is de circulaire ‘Risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen’ (Rnvgs) van 4 augustus 2004 richtinggevend. In deze circulaire wordt zoveel mogelijk aangesloten bij het beleid zoals verwoord in het Besluit externe veiligheid inrichtingen. De circulaire Rnvgs regelt hoe een gemeente of provincie moet omgaan met risico's voor mensen als gevolg van transport van gevaarlijke stoffen over de weg, het spoor en het water. De circulaire definieert grenswaarden en richtwaarden voor het plaatsgebonden risico. Daarnaast bevat de circulaire een verantwoordingsplicht voor het groepsrisico. Beoordeling van risico’s samenhangend met het transport via hogedruk aardgastransportleidingen, dient te geschieden aan de hand van de circulaire “Zonering langs hogedruk aardgastransportleidingen” uit 1984. In deze circulaire staan zoneringscriteria voor nieuwe ruimtelijke plannen in de nabijheid van bestaande aardgastransportleidingen. Voor de zonering rond hogedruk aardgastransportleidingen geldt een minimale afstand tot woonbebouwing en bijzondere objecten. In de loop van 2010 zal een AMvB Buisleidingen van kracht worden. In deze AMvB zal aansluiting gezocht worden bij de risicobegrippen plaatsgebonden risico en groepsrisico. Het ministerie van VROM heeft gemeenten verzocht vooruitlopend op de regelingen in de AMvB Buisleidingen bij ruimtelijke planvorming rekening te houden met het nieuwe risicobeleid. Spoor De op te richten woningen (2 stuks) liggen op een afstand van 250 meter van de spoorlijn Roosendaal-Antwerpen. De nieuw te realiseren kampeerplaatsen (40 stuks, incl. trekkershutten) liggen op een afstand 500 meter van de spoorlijn. Over dit traject vindt transport gevaarlijke stoffen plaats. Conform de opgave ProRail komen op dit baanvak de volgende hoeveelheden transport gevaarlijke stoffen voor (realisatiejaar 2007): begin
eind
A beschrijving per jaar
Roosendaal
Essen (B)
Brandbare gassen
B2
B3
C3
D3
D4
Giftige Zeer giftige gassen gassen
Zeer brandbare vloeistoffen
Acrylnitril
Zeer giftige vloeistoffen
wagens
wagens
wagens
wagens
wagens
wagens
6700
1200
0
1750
1000
300
Bekend is dat vooral bewoning op korte afstand van het spoor bijdraagt aan de hoogte van het groepsrisico. Realisering van een tweetal woningen op een afstand van 250 meter zal een zeer beperkte bijdrage leveren aan het groepsrisico. Gezien de ligging in het buitengebied zal het huidige groepsrisico ruim lager zijn dan de oriënterende waarde. Dit laatste blijkt ook uit de studie Anker (“Inventarisatie EV-risico’s bij het vervoer van gevaarlijke stoffen”, Verkeer en Waterstaat 2005), waar voor dit deel van het baanvak zowel in de huidige als in de toekomstige situatie het groepsrisico ruim onder de oriënterende waarde blijft, cq. zal blijven (minder dan 0.3 maal de oriënterende waarde). Een verantwoording van het groepsrisico wordt dan ook niet nodig geacht. Op dit moment is het basisnet spoor in ontwikkeling. Dit basisnet beoogt een milieugebruiksruimte vast te leggen ten behoeve van een hoeveelheid transport van gevaarlijke stoffen over een zeker baanvak. Binnen dit basisnet worden gemeenten verplicht bij plannen voor dichte bebouwing binnen 200 meter langs het spoor, het groepsrisico te verantwoorden. Door middel van deze verantwoording geeft de gemeente een oordeel over de aanvaardbaarheid van het groepsrisico dat door die plannen zou ontstaan. Ook vanuit het perspectief van het basisnet spoor wordt een verantwoording van het groepsrisico niet noodzakelijk geacht.
46
Leidingen Voor een gastransportleiding is een plaatsgebonden risicoberekening uitgevoerd. Hieruit komt naar voren dat sprake is van een 10-6/jr contour. Binnen deze contour is het bouwen van kwetsbare objecten niet toegestaan en het bouwen van beperkt kwetsbare objecten onder voorwaarden (bijv. bij herbouw). Kampeer- en recreatieterreinen waar meer dan 50 personen meerdere aaneengesloten dagen per jaar kunnen verblijven, dienen als kwetsbaar object te worden beschouwd. In geval van landgoed Ottermeer is hiervan sprake. Uitbreiding van de verschillende kampeer- en recreatievoorzieningen kan daarom alleen buiten deze contour geschieden. In overleg met de leidingbeheerder Gasunie is overeengekomen dat een risicoreductie van factor 2,5 zal plaatsvinden. De Gasunie zal gebruik maken van een mitigerende maatregel door strikte begeleiding van werkzaamheden op de gastransportleiding in te stellen. Als gevolg hiervan heeft vormt de plaatsgebonden risicocontour geen belemmering meer voor deze ontwikkeling. Omdat binnen het invloedsgebied (max. 430 meter), ten gevolge van het plan, het aantal personen dat daar verblijft zal toenemen, is er mogelijk sprake van een toename van het groepsrisico. De Gasunie heeft deze toename bepaald. In onderstaande tabel is voor de verschillende leidingen de toename van het groepsrisico ten opzichten van de oriënterende waarde weergegeven. Type leiding
Overschrijdingsfactor huidige situatie t.o.v. oriënterende waarde
Overschrijdingsfactor nieuwe situatie t.o.v. oriënterende waarde
A-530-KR-0 72 t/m 075
0.10
0.17
A-657-KR-0 72 t/m 075
0.09
0.14
A-614-KR-0 29 t/m 033
0.20
0.34
Omvang groepsrisico in de huidige en nieuwe situatie ten opzichte van de oriënterende waarde (‘worst case’ situatie)
Uit deze tabel blijkt dat na planontwikkeling het groepsrisico onder de oriënterende waarde blijft, maar er wel sprake is van een significante toename die verantwoord dient te worden. Bij deze verantwoording dient op de volgende elementen te worden ingegaan. Hierbij is in het kader van het vooroverleg advies ingewonnen. een aanduiding van het invloedsgebied; Deze bedraagt max. 430 meter aan beide kanten van de leiding (1% lethaliteitsgrens). de aanwezige dichtheid van personen en de in de toekomst redelijkerwijs voorzienbare dichtheid per hectare in dit invloedsgebied; De dichtheid na planontwikkeling is bepaald en is verantwoord. een aanduiding van de vervoersstromen, in termen van de aard en de omvang van gevaarlijke stoffen die specifiek bijdragen aan de overschrijding van de oriëntatiewaarde, alsmede een aanduiding in hoofdlijnen van de bijdrage van de verschillende transportstromen aan het groepsrisico; Zie hiervoor de kenmerken van de buisleiding als vermeld. een aanduiding van de redelijkerwijs voorzienbare vervoerstromen in de toekomst (periode van tien jaar) met in begrip van een aanduiding van de invloed daarvan op het groepsrisico; De hoeveelheid te transporteren aardgas is constant. de bijdrage in hoofdlijnen van de aanwezige en van de redelijkerwijs voorzienbare toekomstige (periode van tien jaar) (beperkt) kwetsbare objecten aan de hoogte van het groepsrisico; Deze bijdragen zijn bepaald, er worden geen verdere nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen verwacht die leiden tot een toename. de mogelijkheden tot beperking van het groepsrisico, zowel nu als in de toekomst (periode van tien jaar), met betrekking tot het vervoer en de ruimtelijke ontwikkelingen en de voor- en nadelen hiervan; Er zijn geen reële mogelijkheden in de komende 10 jaar, die kunnen leiden tot een beperking van het groepsrisico. de mogelijkheden van de voorbereiding op de bestrijding van en de beperking van de omvang van een ramp of zwaar ongeval als bedoeld in artikel 1 van de Wet rampen en zware ongevallen;
47
Toepassing van risicocommunicatie, voor recreanten en zwaar materieel in de nabijheid van de gasleiding. Goede markering ligging leidingentracé. Bij grondwerkzaamheden werkprocedure vastleggen. de mogelijkheden voor personen die zich bevinden in het invloedsgebied van de route of het tracé om zich in veiligheid te brengen indien zich een ramp of zwaar ongeval voordoet. In het effectgebied zijn zowel zelfredzame personen aanwezig als minder zelfredzame personen (kleine kinderen). Met toepassing van risicocommunicatie en ontruimingsplannen wordt de zelfredzaamheid vergroot.
Ten zuiden van het plangebied is een 6” militaire brandstofleiding gelegen. Vanwege deze leiding lagen in het verleden veiligheidszones over het plangebied. Momenteel is deze brandstofleiding niet meer in gebruik en daarom komen de in het verleden aangehouden veiligheidszones te vervallen. 4.7 Milieu 4.7.1 Geluidhinder Weg- en spoorweglawaai Aangezien de wet- en regelgeving op gebied van geluid gedeeltelijk is veranderd na de inspraakronde, is het plan op basis van de nieuwe rekenmethodes opnieuw getoetst. De resultaten zijn vervat in het “Akoestisch onderzoek drie landhuizen Ottermeer Nigtestraat te Nispen Gemeente Roosendaal” (RMD West Brabant, januari 2008). In het onderzoeksgebied gaat het om wegverkeerslawaai van een gezoneerde weg: de Nispenstraat. Uit het uitgevoerd onderzoek blijkt de gezoneerde weg op geen van de geprojecteerde woningen in een overschrijding van de voorkeursgrenswaarde te resulteren. Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat de voorkeursgrenswaarde vanwege spoorweglawaai wel wordt overschreden, maar dat bron- of overdrachtsmaatregelen niet mogelijk of niet wenselijk zijn. Uitgaande van bovenstaande constateringen, worden ontheffingen aangevraagd voor de woningen ter plaatse waar de voorkeursgrenswaarde wordt overschreden. Dit mede vanuit de overweging dat een goede akoestische kwaliteit rondom de woningen is gewaarborgd, aangezien aan de geluidsluwe zijde van alle woningen ruimschoots aan de voorkeursgrenswaarde wordt voldaan. De ontheffing wordt verleend gelijktijdig met de vaststelling van het bestemmingsplan, middels een hogere grenswaarde procedure. Geluid bedrijvigheid De afstand tussen de te realiseren woningen en het agrarisch bedrijf aan de Nigtestraat is uit akoestisch oogpunt voldoende groot. Het laden en lossen van stieren zal ook in de nachtelijke uren bij normale (lage) intensiteiten niet leiden tot dusdanige overlast dat dit de bedrijfsvoering van de heer Kerstens zou doen beïnvloeden. Het is niet aannemelijk dat als gevolg van het laden en lossen van stieren wettelijke normen worden overschreden. 4.7.2 Bodem Aangezien voorliggend plan grotendeels de renovatie en interne verbouwing binnen bestaande bebouwing behelst, zal de grond niet of nauwelijks worden geroerd. Een bodemonderzoek is derhalve niet noodzakelijk. Wel wordt beperkte nieuwbouw voorgestaan. Zodra hier sprake van is, wordt wettelijk een bodemonderzoek vereist. Dit bodemonderzoek zal in het kader van de bouwvergunning moeten worden overlegd. Wel is het voor het bestemmingsplan van belang te beoordelen of de bodemkwaliteit geschikt is voor de te realiseren functies. Omdat de gronden voor de nieuwbouw grotendeels agrarische gronden betreffen, wordt hier geen verontreiniging verwacht die realisering zal belemmeren. 4.7.3 Luchtkwaliteit en geur Luchtkwaliteit In artikel 5.16 Wm is bepaald dat in bepaalde categorieën van gevallen, die niet in betekende mate bijdragen aan de verslechtering van de luchtkwaliteit, geen directe toetsing aan de grenswaarden hoeft plaats te vinden. In het ‘Besluit niet in betekenende mate bijdragen (luchtkwaliteitseisen)’ en de
48
‘Regeling niet in betekenende mate bijdragen (luchtkwaliteitseisen)’ zijn deze categorieën van gevallen aangewezen. Bepaalde woningbouwlocaties kunnen ook onder de in deze regelgeving aangewezen categorieën vallen, namelijk indien een dergelijke locatie, in geval van één ontsluitingsweg, netto niet meer dan 1500 nieuwe woningen omvat, dan wel, in geval van twee ontsluitingswegen met een gelijkmatige verkeersverdeling, netto niet meer dan 3000 woningen omvat. Het plan betreft 2 nieuwe woningen en behoort daarmee tot een categorie van gevallen, die in ieder geval niet in betekende mate bijdragen aan de verslechtering van de luchtkwaliteit. In een dergelijk geval is verdere toetsing aan enige grenswaarde niet aan de orde. Daarnaast is de verkeersaantrekkende werking van de uitbreiding van de kampeergelegenheid met 25 kampeerplaatsen dermate beperkt (vergelijkbaar met dan wel minder dan 25 woningen) dat ook deze uitbreiding niet zal bijdragen aan een verslechtering van de luchtkwaliteit ‘in betekenende mate’. Luchtkwaliteit vormt geen belemmering voor het plan. Geur Aangezien de wet- en regelgeving op gebied van geur is veranderd na de inspraakronde, is het plan op basis van de nieuwe wet- en regelgeving (o.m. Wet geurhinder en veehouderij). opnieuw getoetst. De resultaten zijn vervat in het “Rapport geur beoordeling RO-plan Landgoed Ottermeer te Roosendaal” (RMD West Brabant, 2 oktober 2008). Daarbij is uitgegaan van de bestaande milieurechten van bedrijven. In onderstaande figuur staan de geurcontouren weergegeven in de doorgerekende worst-case situatie (emissiebronnen aan de rand van het bouwvlak).
Voor (de geurgevoelige objecten in) het plan ‘landgoed Ottermeer’ kan een goed woon- en verblijfsklimaat wat betreft geurhinder worden gegarandeerd, wanneer geen geurgevoelige objecten binnen de geurcontour van 8 ouE/m3 van de veehouderij aan de Nigtestraat 7 worden gerealiseerd. De omliggende veehouderijen worden in dat geval niet in hun belangen geschaad door dit ruimtelijke plan. Omdat de geurcontour voor een deel over het bouwvlak heenligt, is het bouwvlak ten opzicht van het voorontwerp enigszins ingeperkt, zodat bouwen binnen de 8 ouE/m3 contour niet mogelijk is.
49
Boerderij binnen het plangebied De inrichting binnen het plangebied betreft nu in hoofdzaak een akkerbouw/tuinbouw bedrijf met daarnaast een natuurkampeerterrein. Er worden binnen de inrichting enkele pony’s gehouden (9 stuks). Hiervoor is een melding ingediend op grond van het Besluit Landbouw milieubeheer. Voorafgaand aan deze melding is op 13 februari 1997 een melding in het kader van het Besluit melkrundveehouderijen milieubeheer ingediend voor het houden van 10 zoogkoeien, 10 stuks jongvee en 20 kalveren. Daarvoor is op 18 september 1979 een Hinderwetvergunning verleend voor het houden van 45 stuks melkrundvee, inclusief jongvee. Het aantal dieren en daarmee de milieubelasting zijn elke keer een stapje afgenomen. Dit sluit aan bij de doelstellingen van initiatiefnemer om natuurvriendelijke, ecologische en extensieve bedrijfsvoering uit te oefenen. Conform het Besluit Landbouw milieubeheer dient een minimale afstand te worden aangehouden van 50 meter vanaf de te realiseren woningen tot aan het bouwvlak van de veehouderij. Aan deze afstand wordt voldaan. 4.8 Cultuurhistorie, archeologie en monumenten Vewezen wordt naar paragraaf 3.7. 4.9 Belemmeringen Funnel Invliegfunnels zijn obstakelvrije zones rond het vliegveld Woensdrecht. Binnen de funnels gelden beperkingen overeenkomstig de luchtvaartwet, inzake de aard en hoogte van bebouwing en andere obstakels. De maximale hoogte varieert binnen het plangebied van globaal 130 meter in het westen tot 150 meter in het oosten. De funnel levert daarmee in het plangebied geen extra beperkingen op. In de regels is daarom niets opgenomen. Radarverstoringsgebied Het plangebied is gelegen in het radarverstoringsgebied van de vliegbasis Woensdrecht. Wil de radaren communicatie-apparatuur van de vliegbasis onverstoord functioneren dan dient er rond de vliegbasis een cirkel met een straal van 15 nautische mijl (27.8km) te gelden. Daarnaast dient binnen het radarverstoringsgebied voor ieder obstakel, hoger dan 61m. boven NAP te worden berekend of er verstoring van de radar optreedt. Plannen tot het ontwikkelen van hogere objecten binnen een radarverstoringsgebied zullen derhalve altijd individueel worden getoetst door het Ministerie van Defensie, Dienst Vastgoed Defensie, Directie Zuid te Tilburg. In beginsel zal genoemde beperking feitelijk geen gevolgen hebben voor de juridische regeling in het bestemmingsplan, aangezien het bestemmingsplan geen gebouwen of bouwwerken worden toestaan die hoger zijn dan 61 m +NAP. 4.10 Proces van de watertoets In het kader van de watertoets worden sinds het voorjaar van 2003 in de gemeente Roosendaal alle nieuwe gemeentelijke ruimtelijke plannen besproken in het ‘Waterpanel Roosendaal’. Naast enkele gemeentelijke afdelingen nemen het waterschap Brabantse Delta en de vaste adviseurs van de gemeente Roosendaal eenmaal per kwartaal deel aan het overleg. Het waterschap levert in dit waterpaneloverleg alle relevante informatie over het plangebied aan en de waterhuishoudkundige uitgangspunten worden besproken. Aan de hand hiervan wordt een concept waterparagraaf opgesteld, die in concept wordt voorgelegd aan het waterschap. Indien de gemeente in de waterparagraaf afwijkt van de uitgangspunten(advies) van het waterschap wordt deze afwijking expliciet gemotiveerd.
50
Het onderhavige bestemmingsplan heeft tot doel de bestaande situatie (meerdere vigerende bestemmingsplannen) samen te voegen in één bestemmingsplan. Dit betekent dat er vooralsnog geen veranderingen zijn gepland binnen de bestemmingsplangrenzen die van invloed zijn op de waterhuishouding. In het kader van het Nationaal Bestuursakkoord Water dient in de toekomst ondermeer de wateropgave (zowel in het stedelijk als ook in het landelijk gebied) te worden uitgewerkt. Ten behoeve van deze wateropgave kan in de toekomst ruimte ten behoeve van waterberging benodigd zijn binnen de bestemmingsplangrenzen. Op basis van de thans beschikbare informatie kan op dit moment echter hiervoor nog geen ruimtelijke reservering worden opgenomen. In voorkomende gevallen in de toekomst zal de gemeente deze mogelijke functieveranderingen (bijvoorbeeld dubbelbestemming) door middel van een ‘partiele herziening’ of een ‘ontheffing’ wijzigen. De watertoets zal worden doorlopen, het betreffende ‘plangebied' zal worden besproken in het waterpanel en er zal een waterparagraaf worden opgesteld . Op deze wijze is het aspect water ook in de toekomst op een zorgvuldige wijze ingebed in het bestemmingsplan.
51
Hoofdstuk 5 JURIDISCHE ASPECTEN 5.1 Standaard Vergelijkbare Bestemmingsplannen (SVBP) 5.1.1 Algemeen De vorige Wet op de Ruimtelijke Ordening (hierna WRO) en het daarbij behorende Besluit op de ruimtelijke ordening (Bro 1985) bevatten bijna geen bepalingen over de opbouw en de verbeelding van het bestemmingsplan. De artikelen 12 en 16 van het Bro 1985 kenden alleen enkele voorschriften voor de verschijningsvorm van het bestemmingsplan. Dit heeft er toe geleid dat in de praktijk allerlei varianten zijn toegepast waardoor zeer verschillende bestemmingsplannen zijn ontstaan. Bestemmingsplannen met dezelfde beleidsmatige inhoud en met hetzelfde doel zagen er geheel anders uit en waren moeilijk vergelijkbaar. Hierdoor ontbrak het aan duidelijkheid voor de gebruiker van het bestemmingsplan. En dit terwijl leesbaarheid, raadpleegbaarheid en helderheid voor de gebruiker van het bestemmingsplan van groot gewicht zijn. Daarnaast is de vergelijkbaarheid van ruimtelijke plannen van groot belang voor degenen die deze plannen in grotere samenhang wensen te bezien. Denk hierbij aan degenen die betrokken zijn bij de planvoorbereiding, de planbeoordeling, de monitoring van beleid en de handhaving. De Standaard Vergelijkbare BestemmingsPlannen (hierna SVBP 2008) maakt het mogelijk om bestemmingsplannen te maken die op vergelijkbare wijze zijn opgebouwd en op een zelfde manier worden verbeeld. 5.1.2 Wro en Bro In de Wet ruimtelijke ordening (hierna Wro) behoudt het bestemmingsplan de belangrijke rol in het ruimtelijk planstelsel. Het bestemmingsplan is en blijft een belangrijk – zo niet het belangrijkste – normstellende instrumentarium voor het ruimtelijk beleid. 5.1.3 Vergelijkbare bestemmingsplannen SVBP 2008 geeft bindende standaarden voor de opbouw en de verbeelding van het bestemmingsplan, zowel digitaal als analoog. Dit om de gewenste vergelijkbaarheid zeker te stellen. De standaarden hebben geen betrekking op de toelichting van het bestemmingsplan. De toelichting maakt immers geen deel uit van het bestemmingsplan. Wel dient het bestemmingsplan van een toelichting vergezeld te gaan. Het bestemmingsplan zelf bestaat uit een verzameling geografische bepaalde objecten, die zijn opgeslagen in een digitaal ruimtelijk informatiesysteem. De objecten zijn voorzien van bestemmingen met bijbehorende doeleinden en regels. Er wordt uitdrukkelijk op gewezen dat de standaarden geen betrekking hebben op de inhoud van een bestemmingsplan. 5.1.4 Het bestemmingsplan Het centrale onderdeel van een bestemmingsplan is de bestemming. Ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening worden aan de in het plan begrepen grond bestemmingen toegewezen met bij behorende doeleinden. Aan de bestemmingen zijn regels gekoppeld over het gebruik van de in het plan begrepen grond en van de zich daar bevindende bouwwerken. Kenmerk van bestemmingen is dat het gehele plangebied ermee is bedekt. Elke bestemming is geometrisch bepaald. Een bestemmingsplan kan ook dubbelbestemmingen bevatten. Deze overlappen bestemmingen en geven eigen regels, waarbij sprake is van een rangorde tussen de bestemmingen en de dubbelbestemmingen. De dubbelbestemmingen hoeven het gehele plangebied niet te bedekken.
52
Aanduidingen worden gebruikt om bepaalde zaken binnen een bestemming of dubbelbestemming nader of specifieker te regelen. Het gaat hierbij om specificaties met betrekking tot het gebruik of de bouwmogelijkheden. De aanduidingen hebben daardoor juridische betekenis en komen ook altijd in de regels van het bestemmingsplan voor. 5.2 Opzet van de nieuwe bestemmingsregeling 5.2.1 Doelstellingen en uitgangspunten Het uitgangspunt bij het opstellen van het bestemmingsplan is dat de van kracht zijnde regelingen zodanig worden geactualiseerd dat samenhangende, op actuele beleidsinzichten en gebruikerswensen afgestemde bestemmingsregelingen ontstaan. Als doelstellingen en uitgangspunten kunnen daarbij worden onderscheiden: Rechtszekerheid en klantgerichtheid, dat wil zeggen voor de burger een duidelijk, toegankelijk en op actuele behoeften en eisen afgestemd plan. Makkelijke toepasbaarheid en hanteerbaarheid voor de gemeentelijke diensten; een plan waaraan bouwaanvragen op heldere wijze kunnen worden getoetst met als resultaat een minimale bestuurslast. Duidelijkheid en inzichtelijkheid van hetgeen is toegestaan, dit houdt in dat de bestemmingen met hun bouw- en gebruiksmogelijkheden zoveel als mogelijk is op de plankaart zichtbaar worden gemaakt. 5.2.2 Opzet regels De opbouw van de regels is gelijk aan Standaard Vergelijkbare Bestemmingsplannen 2008 en luidt als volgt: Betekenisafspraken (Hoofdstuk 1 Inleidende regels); De gebruiks- en bouwregels per bestemming (Hoofdstuk 2 Bestemmingsregels); Algemene regels (Hoofdstuk 3 Algemene regels); Overige regels (Hoofdstuk 4 Overgangs- en slotregels). Een bestemmingsartikel (Hoofdstuk 2 Bestemmingsregels) wordt uit de volgende leden in deze volgorde opgebouwd: Bestemmingsomschrijving; Bouwregels; Nadere eisen; Specifieke gebruiksregels; Ontheffing van de gebruiksregels; Aanlegvergunning; Wijzigingsbevoegdheid. De specifieke nadere eisenregelingen, ontheffingsbevoegdheden en wijzigingsbevoegdheden en mogelijk aanlegvergunningregels zijn zoveel mogelijk per bestemming worden opgenomen. Hierdoor wordt direct per bestemming inzicht geboden in de eventuele afwijkingsmogelijkheden en onnodig verwijzen naar andere artikelen voorkomen. Deze werkwijze bevordert de toegankelijkheid van het bestemmingsplan. Er wordt derhalve voor de volgorde van de regels een standaardindeling gehanteerd. 5.2.3 Flexibiliteitsregels Aan het bestemmingsplan kan flexibiliteit worden toegevoegd door het opnemen van mogelijkheden voor het verlenen van een ontheffing, het stellen van nadere eisen of het toepassen van een wijzigingsbevoegdheid. Dit flexibiliteitinstrumentarium kent zekere begrenzingen. Het is niet mogelijk een ontheffing te gebruiken om een bestemmingswijziging tot stand te brengen. Een nadere eis mag slechts worden gesteld per afzonderlijk geval en geen algemene regel inhouden. Bovendien moet het bestemmingsplan al een regel bevatten omtrent het punt ten aanzien waarvan een nadere eis wordt gesteld. Het is niet mogelijk een rechtstreekse parkeernorm of een voorwaarde
53
met betrekking tot afschermend groen op te nemen. Logisch gevolg is dat dit dus ook niet als nadere eis kan. In een dergelijke situatie is een planherziening de aangewezen weg. Op basis van het vorenstaande wordt voor het opnemen van flexibiliteitsregels de volgende benadering gehanteerd. Flexibiliteitregels alleen gebruiken als van een wezenlijke belangenafweging sprake kan zijn, voor de onderbouwing waarvan de toelichting de noodzakelijke bouwstenen bevat. Bij het besluit tot het opnemen van flexibiliteit planschade risico meewegen. Ontheffingen niet gebruiken voor gebruikswijzigingen. Nadere eisen alleen stellen als er als regels zijn opgenomen met betrekking tot hetzelfde onderwerp. 5.3 Regeling bestemmingen Voor de inhoudelijke regeling van de (gebieds)bestemmingen wordt verwezen naar de voorgaande hoofdstukken van deze toelichting. Daar wordt ingegaan op hoe de binnen het plangebied van dit bestemmingsplan voorkomende gebieden en functies zijn bestemd, en welke mogelijkheden en beperkingen verder zijn opgenomen. Bij de benaming van de bestemmingen in het bestemmingsplan is aangesloten bij de Standaard Vergelijkbare BestemmingsPlannen (SVBP 2008) én bij het gemeentelijke Handboek Bestemmingsplannen. Vanwege de afstemming met het Handboek loopt de nummering bij de diverse bestemmingen niet op en/of begint bij 1 (bijvoorbeeld Wonen - 3). De onderstaande bestemmingen zijn op de plankaart en in de regels opgenomen: 5.3.1 Agrarisch met waarden -1 Gezien de samenhang met omliggende natuur- en landschapswaarden is de oorspronkelijke bestemming Agrarisch gebied en Landelijk gebied in de oude bestemmingsplannen vervangen door een bestemming welke, meer dan eerst, de landschappelijke relatie met de omgeving weergeeft: Agrarisch met waarden - 1, waarbij de waarden verwijzen naar landschappelijke waarden. Ter bescherming van de landschappelijke waarden is een aanlegvergunningenstelsel opgenomen. Binnen deze bestemming zijn, naast de reguliere activiteiten, ook recreatieve voorzieningen toegestaan in de vorm van een natuurkampeerterrein en een groepsaccommodatie. Binnen de bestemming is een aanduiding “kampeerterrein” opgenomen ten behoeve van het natuurkampeerterrein. Gebouwde voorzieningen voor het kampeerterrein, zoals sanitaire voorzieningen, zijn alleen toegestaan binnen het bouwvlak. Hier zijn ook maximaal 5 trekkershutten toegestaan bij het kampeerterrein, alsmede de groepsaccommodatie. Ook de parkeervoorzieningen zijn op het bouwvlak voorzien. Binnen de bestemming zijn verder educatieve doeleinden toegestaan. De bestemming “Agrarisch met waarden – 1” sluit aan bij de regeling in het bestemmingsplan Buitengebied Wouw, dat momenteel in procedure is. Zo gelden dezelfde bouwregels voor agrarische bedrijfsgebouwen, en zijn diverse ontheffingsbevoegdheden van de gebruiksregels opgenomen voor nevenactiviteiten.
5.3.2 Bos In aansluiting op het beplantingsplan voor het landgoed is een bestemming opgenomen welke de reeds ontwikkelde bos- en natuurwaarden beschermt en de realisering van het geplande bos en de natuur mogelijk maakt. Ten behoeve van een erftoegangsweg naar de landhuizen, is binnen de bestemming een aanduiding opgenomen, waar deze gesitueerd mag worden. 5.3.3 Verkeer / water Om te garanderen dat het agrarische bedrijf wordt ontsloten, is de bestemming “Verkeer” opgenomen. De voor de afvoer van het water belangrijkste waterlopen zijn voorzien van de bestemming “Water”. Ook enkele vennen zijn voor water bestemd.
54
5.3.4 Wonen - 3 Om de stedenbouwkundige waarden op het terrein te kunnen waarborgen, is de situering en de hoogte van de woningen etc. nauwkeurig bepaald. De bestemmingsgrenzen vormen tevens de begrenzing van de hoofdgebouwen en bijgebouwen. 5.3.5 Leiding De aanwezige gasleidingen en een onderhouds-/ beschermingsstrook hieromheen, zijn bestemd als Leiding (dubbelbestemming). De regeling voorziet in de aanwezigheid en de bescherming van de leidingen. 5.3.6 Voorwaarden beroep aan huis Binnen de bestemmingen Agrarisch met waarden – 1 en Wonen – 3, is een regeling voor aan-huis-gebonden beroepen opgenomen. Deze zijn uitsluitend toegestaan via ontheffing. De bestemmingsregeling sluit aan op de regelingen die elders in de gemeente Roosendaal gebruikelijk zijn. Hieruit volgt dat aan de volgende voorwaarden moet worden voldaan. De woning (met inbegrip van bijgebouwen), die voor de uitoefening van een aan huis gebonden beroep nodig is, moet in overwegende mate de woonfunctie behouden. Het gebruik ten behoeve van een aan huis gebonden beroep mag geen ernstige afbreuk of onevenredige hinder voor het woonmilieu opleveren en mag geen afbreuk doen aan het woonkarakter van de buurt, waarbij in ieder geval geen gebruik mag plaatsvinden dat nadelige gevolgen voor het milieu kan veroorzaken en als zodanig is opgenomen in de Staat van Bedrijfsactiviteiten. Het gebruik mag geen nadelige invloed hebben op de afwikkeling van het verkeer en / of niet leiden tot een onaanvaardbare parkeerdruk. Het aan huis gebonden beroep mag geen publieksgericht karakter hebben. Detailhandel mag alleen plaatsvinden als ondergeschikte nevenactiviteit bij de uitoefening van een aan huis gebonden beroep. 5.3.7 Mantelzorg Bij de bestemmingen Agrarisch met waarden – 1 en Wonen – 3 is conform de regeling in andere bestemmingsplannen van de gemeente Roosendaal ten behoeve van mantelzorg de provinciale voorbeeldregeling in de regels opgenomen. In de voorbeeldregeling wordt aangesloten bij de gangbare begripsomschrijving dat een "woning geschikt en bestemd is voor de zelfstandige huisvesting van niet meer dan één huishouden". In verband hiermee zijn aan de begripsomschrijvingen de begrippen "afhankelijke woonruimte" en "mantelzorg" toegevoegd. In het begrip "afhankelijke woonruimte" is vastgelegd dat het moet gaan om een bijgebouw dat qua ligging een ruimtelijke eenheid vormt met de woning. Bovendien is kenbaar gemaakt dat het gaat om de huisvesting van een gedeelte van het huishouden. Er kan dus nooit sprake zijn van een zelfstandige woning. In de voorbeeldregeling wordt aangesloten bij het gebruikelijke gebruiksverbod tot het gebruik van "vrijstaande bijgebouwen voor zelfstandige bewoning". In aanvulling hierop is aan de gebruiksregels een nieuwe gebruiksverbod geïntroduceerd, namelijk het verbod tot gebruik van bijgebouwen als "afhankelijke woonruimte". Dit gebruiksverbod is nodig om een sluitende regeling te verkrijgen. Zonder verbod kan immers geen ontheffing worden verleend. Bovendien is de intrekking van de ontheffing geregeld zodra de op het tijdstip van verlenen van de ontheffing bestaande noodzaak van mantelzorg niet meer aanwezig is. Deze mogelijkheid tot intrekking is essentieel. Gelet op het provinciaal beleid wordt terughoudendheid betracht bij de toepassing ervan.
55
Hoofdstuk 6 ECONOMISCHE UITVOERBAARHEID 6.1 Planrealisatie Het landgoed Ottermeer wordt in zijn geheel door de initiatiefnemer ontwikkeld en gefinancierd. Het landgoed heeft haar bestaan reeds bewezen aangezien het al enige jaren succesvol door het benutten van de huidige mogelijkheden wordt geëxploiteerd. De verdere ontwikkeling van het landgoed door de ontwikkeling van het complex met wooneenheden in combinatie met natuur zal de basis voor de exploitatie verder versterken. Het landgoed Ottermeer wordt door de eigenaar ontwikkeld. Het landgoed is gerangschikt onder de Natuurschoonwet. Bij de notaris is de kwalitatieve verplichting vastgelegd. Het gehele landgoed zal in de toekomst in beheer blijven bij de huidige initiatiefnemer/eigenaar. Alleen het complex van het landhuis kan eventueel in erfpacht worden uitgegeven. Met deze constructie blijft de zeggenschap en het beheer van het landgoed in één hand. Daarmee is een duurzame instandhouding verzekerd. 6.2 Realisatieovereenkomst Tussen initiatiefnemer en gemeente is een realisatieovereenkomst afgesloten waarin is vastgelegd dat initiatiefnemer gehouden is aan de realisatie en uitvoering van de plannen zoals opgenomen in het beplantingsplan, het beeldkwaliteitplan en het beheersplan voor Landgoed Ottermeer. Deze plannen zijn getoetst en akkoord bevonden. Hiermee is de gemeente verzekerd van de te behalen kwaliteiten, op straffe van een boete indien initiatiefnemer zich niet houdt aan hetgeen overeen gekomen is. De realisatieovereenkomst dient tevens als anterieure overeenkomst op basis waarvan het kostenverhaal anderszins is verzekerd. Initiatiefnemer heeft aan de gemeente een exploitatieoverzicht voorgelegd waaruit blijkt dat het totale plan Landgoed Ottermeer exploitabel is. Dit geldt voor zowel de aanleg als het beheer op korte en lange termijn. De exploitatie van initiatiefnemer is gestoeld op de volgende uitgangspunten. De realisatie van bos en natuur tot op heden is gefinancierd door subsidie en een aanvullende lening. Deze lening kan worden afgelost met de tegenwaarde van de 2 te realiseren landgoedwoningen. De resterende opbrengst uit de exploitatie van het natuurkampeerterrein en kleinschalige agrarische bedrijf zijn dusdanig dat daarmee het landgoedbeheer gefinancierd kan worden. 6.3 Schade Het onafhankelijke adviesbureau “Agrotax Expertisebureau” heeft in opdracht van de heer en mevrouw Termorshuizen-van der Pluym onderzoek verricht naar mogelijke exploitatie- of uitvoeringsschade bij eigenaren van omliggende agrarische gronden. Uit het onderzoeksrapport blijkt dat de natuurontwikkeling op landgoed Ottermeer niet leidt tot schade door bladval, schaduwwerking, extra onkruid, verdroging van aangrenzende gronden en wildschade. Tevens wijst Agrotax Expertisebureau op het feit dat het afschermen van het eigen gewas tegen wild hoogst gebruikelijk is in de bloemisterijsector. Hier ligt dus een taak voor tuinders zelf. Bovendien schrijft de Wildschadecommissie een dergelijke afscherming dikwijls dwingend voor, voordat opname van schade en een eventuele vergoeding hiervan plaatsvinden.
56
Hoofdstuk 7 OVERLEG EN INSPRAAK 7.1 Inspraak In 2001 hebben de heer en mevrouw Termorshuizen-van der Pluym bij de gemeente een verzoek ingediend om een landgoed op te richten ter plaatse van de Hopmeerweg 8 te Wouwse Plantage. Bij brief van 12 december 2003 is dit verzoek namens de heer en mevrouw Termorshuizen-van der Pluym nader geconcretiseerd. In deze brief wordt gevraagd om ten behoeve van de oprichting van het landgoed, genaamd landgoed Ottermeer, een vrijstellingsprocedure op te starten op grond van artikel 19.1 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO). Bij de brief is een ruimtelijke onderbouwing gevoegd. Uit het verzoek blijkt dat de heer en mevrouw Termorshuizen-van der Pluym gebruik willen maken van provinciale regelgeving op het gebied van nieuwe landgoederen. Een nieuw landgoed is volgens de provinciale beleidsnota “Rood voor groen; Notitie ‘nieuwe landgoederen in Brabant’” kort samengevat het volgende: “Een overwegend toegankelijke ecologische, economische, esthetische en functionele eenheid met een minimale omvang van 10 ha. bestaande uit bos of natuur en al dan niet met agrarische gronden met een productiedoelstelling.” Tevens zijn hierop één of meer wooncomplexen gesitueerd met een tuin van allure en uitstraling en is de invulling van het geheel geïnspireerd door het omringende landschap, de cultuurhistorie en de bodemgesteldheid. Het door de heer en mevrouw Termorshuizen-van der Pluym ingediende verzoek heeft naast de realisatie van nieuwe natuur en landhuiswoningen eveneens betrekking op de vergroting van een bestaande minicamping. Op 18 mei 2004 hebben burgemeester en wethouders ingestemd met het starten van bovenaangehaalde vrijstellingsprocedure, omdat het initiatief past binnen de geldende ruimtelijke beleidskaders. Eind 2004 geven Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Brabant na een periode van overweging definitief aan een artikel 19, lid 1 WRO-vrijstellingsprocedure als een onvoldoende basis te beschouwen voor de oprichting en instandhouding van een landgoed. Dit blijkt uit een uitspraak van Gedeputeerde Staten inhoudende een onthouding van goedkeuring voor de oprichting van een landgoed in de gemeente Steenbergen op grond van een vrijstellingsprocedure. Uit (in januari 2005) gevoerd nader overleg tussen de gemeente Roosendaal en vertegenwoordigers van de provincie Noord-Brabant komt naar voren dat uitsluitend een bestemmingsplan als een geëigende basis wordt beschouwd voor de totstandkoming van landgoed Ottermeer. Op grond van deze uitspraak hebben burgemeester en wethouders besloten tot het afbreken van de artikel 19, lid 1 WRO vrijstellingsprocedure en tot het opstarten van een bestemmingsplanprocedure. In de bijlage is opgenomen de "Rapportage vooroverleg en inspraak" met betrekking tot de ingediende vooroverleg- en inspraakreacties ten aanzien van het voorontwerpbestemmingsplan Landgoed Ottermeer. De inspraakreacties zoals ingediend tijdens de eerdere vrijstellingsprocedure en de beantwoording hiervan zijn gebundeld in de nota “Inspraakrapport Bestemmingsplanprocedure Postzegelplan Landgoed Ottermeer te Wouwse Plantage”, afdeling Beleid, juni 2005. In bijgaande rapportage is de beantwoording meegenomen zoals deze eerder is weergegeven in voornoemde nota van juni 2005. 7.2 Overleg Het voorontwerpbestemmingsplan is ter toetsing aan de provincie toegestuurd. Vervolgens heeft het provinciale planteam een schriftelijke reactie gegeven op het plan. Naar aanleiding hiervan heeft op 24 mei 2007 op de planlocatie een overleg plaatsgevonden tussen initiatiefnemers, de gemeente, de provincie en adviseurs. Daarbij zijn standpunten nader toegelicht en is de wijze waarop het voorontwerp aangepast diende te worden besproken. De resultaten zijn verwerkt in voorliggend plan en in de Rapportage vooroverleg en inspraak (zie bijlage). Een van de relevante wijzigingen ten opzichte van de eerder doorlopen artikel 19.1 WRO-procedure en het voorontwerpbestemmingsplan is dat er, in relatie tot de aangelegde/aan te leggen nieuwe natuur, maximaal twee landhuiswoningen mogen worden gerealiseerd. Dit is aangepast in onderhavig bestemmingsplan.
57
