ISOLATIE
1
De grootste problematiek op het vlak van energiebesparing is woningisolatie. Voor een optimale isolatie mag er geen warmte verloren gaan op plaatsen zoals het dak, de muren en de ramen. Investeren in een goede isolatie van de ramen is dus een absolute prioriteit.
2
Hoe de juiste
1 tot 3. Slanke profielen, geluids-isolerend, inbraakwerend en een uitstekende thermische-isolatie allemaal troeven die kenmerkend zijn voor de Zendow ramen. Deze PVC 3kamerprofielen met multifunctionele dichtingsysteem garanderen een optimale wind- en waterdichtheid. De reeks is hier afgewerkt met licht afgeronde profielen (Autentica). De Decoroc coating zorgt voor een granulaire textuur en een matsatijnen look. Deceuninck 4.
Deze dubbele zonwerende beglazing met versterkte prestaties levert een uitstekend thermisch rendement, ze laat perfect het daglicht door en ze beperkt overdadige warmte in de zomer. Ze dankt deze troeven aan dit concept: een Planibel Clair glasblad gecombineerd met een
3 6
Een raam betekent op warmtegebied altijd een zwak punt in een woning. Wanneer men weet dat één vierkante meter raam met enkele beglazing evenveel warmte doorlaat als 10 vierkante meter goed geïsoleerde muur, of als men weet dat 20% van alle warmteverlies in huis toe te schrijven is aan de ramen, dan kan men beter het belang van dit probleem inschatten. Nieuwe woningen zijn tegenwoordig uitgerust met technisch doeltreffend materiaal, wat niet altijd kan worden gezegd van oude gebouwen. Die hebben nog al te vaak hun oorspronkelijke ramen en beglazing met ondermaatse energieprestaties. Het feit dat deze verouderde voorzieningen nog niet vervangen zijn, is heel nadelig voor de warmtebalans van het gebouw en meestal het gevolg van miskenning van het probleem of te weinig financiële middelen. De bedoeling van dit artikel is een antwoord te geven op het eerste probleem met
eenvoudige informatie. Het wil ook interessante mogelijkheden aanbieden om het tweede probleem op te lossen. Bij een ietwat aandachtige studie van het dossier blijkt namelijk al snel dat de investering in nieuwe ramen, trouwens gedeeltelijk gefinancierd door overheidspremies, rendabel is door de besparingen die ze oplevert aan verwarming.
Op louter energetisch gebied kan de keuze van nieuwe ramen volgens vier complementaire aspecten worden overwogen: raamwerk, beglazing, ventilatie en zonwering. We hebben verkozen om in te gaan op de eerste twee aspecten omdat het de belangrijkste factoren van energiebesparing zijn bij de keuze van de ramen.
Het raam: een complex element
Het eerste waaraan men denkt bij de keuze van ramen, is het raamwerk en in het bijzonder het materiaal. Op dat gebied wordt de markt bijna volledig ingenomen door hout, PVC en aluminium. Wat zijn de criteria die de keuze tussen deze drie materialen kunnen beïnvloeden? De zes voornaamste zijn: isolatie, duurzaamheid, flexibiliteit van plaatsing, esthetiek, onderhoud en uiteraard de prijs.
De keuze van het raamwerk Ramen in woongebouwen moeten aan een groot aantal - soms tegenstrijdige - eisen voldoen. De ramen zijn namelijk bedoeld om de lokalen te voorzien van daglicht en het visuele contact tussen binnen en buiten te waarborgen. De transparantie van het glas garandeert deze eerste functie. Het raam moet echter nog tal van andere functies vervullen zoals weerstand bieden tegen wind en weer, lucht- en waterdichtheid, warmte- en geluidsisolatie, maar ook ventilatie, bescherming tegen oververhitting en veiligheid. Deze eisen kunnen soms tegenstrijdig zijn, wat de grote
4
Isolatie In theorie is PVC (met meerlagige structuur) het beste isolatiemateriaal, kort gevolgd door hout en vervolgens door aluminium. Als PVC wordt versterkt met metaal,
ramen kiezen ? gecoat glasblad (Planibel Energy) waartussen een spouw (12 tot 15 mm) zit die gevuld is met thermisch gas. Bestaat ook in geharde versie (NT). Thermobel Energy N van AGC FlatGlass
complexiteit van het probleem verklaart. De tegenstrijdigheid wordt louter op het gebied van energie al duidelijk: om zoveel mogelijk warmte van de zon (gratis energie) binnen te krijgen tijdens het koude seizoen, is het nodig om grote, zuidengerichte ramen te voorzien. Maar om het warmteverlies ‘s nachts te beperken, is het beter het oppervlak van de ramen te verkleinen. Als men anderzijds oververhitting van de lokalen in de zomer wil vermijden, is de oriëntatie van deur/ raamopeningen naar het zuiden niet ideaal en moet men een zonnewering voorzien. Voor al deze beperkingen en tegenstrijdigheden zijn er tegenwoordig deoltreffende oplossingen die rekening houden met de verschillende parameters. Geavanceerde technologieën verbannen het oude raamwerk en enkele beglazing naar de categorie van compleet achterhaalde materialen.
5.
Minder energiekosten en minder onderhoud... het kan met deze dubbele beglazing Climaplus 4s Bioclean. Ze bestaat uit een zelfreinigende glasplaat van 4 mm die de dubbele werking van de zon en van de regen benut om vuil te elimineren, een spouw van 16 mm gevuld met thermisch gas en een glasplaat van 4 mm met een sterke warmte-isolerende werking. Bovendien heeft deze beglazing in de zomer ook nog een zonwerende functie. SaintGobain Glass
5 7
kan het echter aan warmte-isolatie verliezen wat het aan stevigheid wint. Door de constante verbetering van technieken zoals thermische onderbreking voor raamwerk in aluminium, zijn de verschillen tussen deze materialen tegenwoordig ruim verminderd. Om het isolatievermogen van een materiaal juist te beoordelen, gebruikt men de U waarde (vroeger k), gecreëerd in het kader van de Europese standaardisering. Deze warmteisolatiewaarde of warmteoverdrachtcoëfficiënt wordt uitgedrukt in W/m2K. Hoe kleiner dit getal, hoe meer het materiaal isoleert. De U waarde van een raam combineert de warmteoverdrachtcoëfficiënt van de beglazing met die van het raamwerk. Als voorbeeld nemen we een raam, uitgerust met een gewone dubbele beglazing. Met een raamwerk van hout bedraagt de U waarde 2,65. Met raamwerk van PVC (meerlagig) zonder metalen versterking bedraagt de waarde 2,56 maar met metalen versterking stijgt de waarde naar 2,62. Opgelet echter, goedkope PVC (eenlagige structuur) biedt een waarde tussen 2,8 en 3. Aluminium met thermische onderbreking bereikt op zijn beurt een waarde van 3,13. Bij wijze van vergelijking, hetzelfde raamwerk met enkele beglazing zou waarden tussen de 4,5 en 5,8 behalen. Duurzaamheid Alle soorten raamwerk kunnen tientallen jaren meegaan indien foutloos gefabriceerd, geplaatst volgens de regels van de kunst en goed onderhouden. Voor hout is een kleine kanttekening nodig. De duurzaamheid ervan zal afhangen van het onderhoud maar ook van de gebruikte houtsoort en van de behandeling die het hout heeft gekregen in de fabriek. Het is duidelijk dat een exotische houtsoort die bekend staat om zijn duurzaamheid en zijn stabiliteit, zoals afrormosia, een grotere natuurlijke weerstand heeft dan den, weinig geschikt voor deze toepassing. De frequentie en de kwaliteit van het onderhoud (beschermingslaag) zullen eveneens beslissend zijn. Flexibiliteit van plaatsing Wanneer het gaat om gestandaardiseerd raamwerk, is de keuze van het materiaal niet zo belangrijk. Dat geldt niet voor speciale fabrikaten, bestemd voor
1 feite de basis van dit product. Het concept van het binnenwerk zorgt eveneens voor een perfecte isolatie: een driedubbele dichting, driedubbele beglazing gevuld met argongas en een thermisch onderbroken aluminium regenlijst. Bestaat ook in hout/aluminium afwerking. Thermopane 3.
Dit moderne concept van een sleutel op de deur passiefhuis beantwoordt aan de huidige vraag naar energiebesparing en milieubehoud. Hier profiteert het passiefhuis van grote glasoppervlakken met driedubbele beglazing en isolerende hout/aluminium profielen met een dubbele dichting van Internorm Austria. De ramen zijn pal naar het zuiden gericht. Kwestie van de zonnestralen maximaal te vangen. De Fixscreen
2
specifieke architecturale vormen. Bij een eerder moderne en rijzige bouwstijl is het van belang dat het raamwerk zo fijn mogelijk is om meer licht binnen te laten. Op dat vlak heeft metaal een zeker voordeel. Profielen van aluminium zijn het fijnst, direct gevolgd door hout. Met PVC daarentegen is er een grotere dikte nodig om de stevigheid van de profielen te garanderen. Een ander voorbeeld: bij kromme vormen zoals gebogen of overwelfde onderdelen, is hout een aanrader: het kan gemakkelijk in alle afmetingen worden bewerkt terwijl aluminium en PVC zich daar minder toe lenen. Sommige fabrikanten geven hiervoor de optie een rechthoekige basis te monteren en er vervolgens kromme stukken aan te bevestigen die de kromming aannemen van het metselwerk. Aan u om te zien of zo’n oplossing past. Opgelet echter voor speciale vormen: raamwerk van hout dat speciale bouwstijlvormen aanneemt is beduidend duurder. Esthetiek Op dit gebied kan er weinig advies gegeven worden. De esthetische keuze is vooral gebaseerd op twee criteria: de persoonlijke smaak van de klant evenals bepaalde evidenties van bouwstijl. Een oude fermette die haar charme vooral te danken heeft aan natuurlijke materialen, zal beter staan met raamwerk van hout, terwijl een hedendaagse stijl passend raamwerk zal vinden in de uitgebreide kleurenkeuze van aluminium. Toch moet men zich hoeden voor paardenkleppen: een mix van genres kan in bepaalde gevallen ook heel goed uitvallen.
1.
Dit raam in thermisch onderbroken aluminium en met glas mett een versterkte isolatiewaarde speelt in op de nieuwe ecologische en thermische vereisten in de bouwsector. Bovendien laat het een maximale lichtinval toe dankzij profielen die in de muur schuiven. In de schuifraam versie met thermisch gas bereikt dit raam een thermische isolatiewaarde van 1,4 W/m2. 2.
Het gamma houten ramen ‘Ewitherm 0,8’ dat gecertificeerd is voor passiefhuizen, verenigt een sobere esthetiek met uitstekende isolatieprestaties. De combinatie van hout en kurk in een sandwichstructuur, vormt in
3 8
Onderhoud Op dit gebied is er een duidelijk verschil tussen PVC en aluminium enerzijds en hout anderzijds. Bij PVC en aluminium is het voldoende om af en toe eens de spons boven te halen, hout daarentegen vereist een meer specifieke aandacht. De beschermingslaag regelmatig vernieuwen is een must. Deze laag ziet af van zon, wind en weer. De beschermingslaag moet iedere 1 tot 3 jaar worden vernieuwd voor lazuurbeits en iedere 5 tot 10 jaar voor verf.
De prijs Het is heel moeilijk om deze drie materialen in te delen in prijsklassen. Dde prijs van een raamwerk hangt namelijk af van talrijke elementen: de oppervlakte van het raam, de vorm, het soort opening, het soort materiaal, het soort beglazing, de sluitingtoebehoren en de veiligheid, evenals de afwerking en de moeilijkheid van plaatsing. Bovendien verschilt de prijs voor hetzelfde raamwerk bij verschillende fabrikanten en installateurs, gaande tot dubbele of meer. Uit studies, op ruime schaal verricht door
dubbele beglazing met een U-waarde van 2,8 gekomen en vervolgens tot glas met een veel hoger rendement. Deze beglazing met hoog rendement (HR) heeft een U-waarde van 1,1 W/m2K. Het is tegenwoordig heel courant omdat de meerkost ervan verwaarloosbaar is in vergelijking met de totaalprijs van een raam. Men kan zelfs nog een betere isolatie verkrijgen door een drievoudige beglazing te kiezen of door de ruimte tussen de glazen te vullen met gas (zoals bijvoorbeeld argon) in plaats van met lucht en door op de buitenkant van het glas een
met een dikte van 6 tot 20 mm garandeert de warmte-isolatie. Een gewone dubbele beglazing omvat dus drie lagen. Een dubbele beglazing van type 4-12-4 bijvoorbeeld bestaat uit twee glazen van 4 mm, gescheiden door een luchtlaag van 12 mm. Hoe groter deze waarden, hoe meer de beglazing isoleert en hoe meer ze ook weegt. Beglazing met een hoog rendement (HR) Hier gaat het om dubbele beglazing, bekleed met een transparante
4 stores van Renson beschermen tegen felle hitte. Realisatie: Young Budget Homes 4.
Naast de beglazing is ook de isolerende eigenschap van de profielen van belang. Deze Reynaers profielen met thermische onderbreking bestaan uit 2 of 3 afgescheiden kamers gevuld met lucht. De ruimte tussen de kamers is gevuld met polyamide strips die zijn versterkt met glasvezel, een materiaal met een uitstekende thermische isolatiecoëfficiënt. Hoe breder deze tussenruimte, des te hoger de isolatiewaarde ervan. De slanke profielen van deze ramen zorgen bovendien voor een maximum aan lichtinval.
consumentenorganisaties, blijken echter bepaalde trends inzake prijzen. Witte PVC blijkt het goedkoopst samen met basishout (merantisoort). Voor gekleurd PVC moet men 10 tot 15% meer betalen. Speciaal hout zoals afzelia of afrormosia geven een aanzienlijke meerkost van 20 tot 70 %. Aluminium (in gestandaardiseerde kleuren) kost gemiddeld 30 tot 40% meer dan basishout of PVC.
bekleding met lage doorlaatbaarheid aan te brengen. Men kan dan onder bepaalde voorwaarden een recordwaarde verkrijgen van bijna 0,8 W/m2K weliswaar tegen een beduidend hogere prijs. Niet altijd verantwoord, behalve in specifieke gevallen. De keuze van de beglazing is doorslaggevend op het vlak van energiebesparing. Aangezien enkele beglazing vandaag de dag volledig uitgesloten is voor nieuwbouw, moet een keuze worden gemaakt tussen drie soorten ramen.
De keuze van de beglazing Beglazing is de laatste decennia bliksemsnel vooruitgegaan wat energiebesparing betreft. In 40 jaar tijd zijn we van enkele beglazing met een U-waarde van 5,8 W/m2K tot
Gewone dubbele beglazing Heeft een U-waarde van 2,8 W/m2K en bestaat uit 2 glazen die door een strook droge lucht worden gescheiden. Deze droge luchtstrook 9
metalen laag die warmtereflecterende eigenschappen heeft. Deze laag wordt aangebracht op de binnenkant van het glas dat naar de buitenkant is gericht. De Uwaarde van dit soort beglazing is kleiner dan 2 W/m2K. Beglazing meet warmtegassen (HR +) Dit soort beglazing is een verbeterde variant van de bovenstaande versie, in die zin dat de luchtlaag tussen beide glazen vervangen wordt door een gas zoals argon of krypton. Hun isolatievermogen is groter dan dat van droge lucht. Met dit soort beglazing kan men U-waarden verkrijgen die kleiner zijn dan 1,5 W/m2K.
Speciale beglazingen Tegenwoordig bestaat er een groot aantal speciale, technologisch hoogstaande beglazingen voor bijzondere doeleinden. Onder andere beglazingen met verhoogde geluidsisolatie, veiligheidsbeglazingen, verwarmende en zelfreinigende beglazingen. Deze technologieën worden echter niet bespreken in dit artikel, dat alleen de nadruk wil leggen op energiebesparingen en waarom men de ramen best kan vervangen. Het is wel belangrijk de evolutie van deze snelvorderende technologie te volgen omdat ze ook mooie vooruitzichten biedt inzake isolatie. De top lijkt nog niet bereikt.
Zo onderzoeken de fabrikanten nog andere mogelijkheden. Men spreekt onder andere over de toekomstige ontwikkeling van superisolerende beglazingen met aërogel van silicium, een microporeuze gel die op termijn twee keer zo goed zou kunnen isoleren als de huidige materialen
besparingen op verwarming. Zonder de aanzienlijke steun te vergeten van renovatiepremies of andere belastingsvoordelen die door de overheid worden aangeboden. Enkele cijfers voor een beter begrip van deze problematiek: de prijs voor het plaatsen van een gewone dubbele beglazing bedraagt 50 tot 60 euro per vierkante meter. Voor beglazing met een hoog rendement is de meerkost ongeveer 12 euro per vierkante meter terwijl dat voor HR beglazing met gas een verhoging van 16 euro betekent. Voor een gemiddelde woning wordt het totale prijsverschil tussen gewone dubbele beglazing en superisolerende beglazing op ongeveer 400 euro
Investeren met overheidssteun Hoewel het duidelijk is dat de kwaliteit van de beglazing een invloed heeft op de totale prijs van de ramen, mag dit verschil geen onoverkomelijk obstakel vormen, temeer omdat de keuze van een beglazing met hoog rendement op termijn gerecupereerd wordt door
3.
1.
Deze grote schuiframen zijn voorzien van dubbele, extra isolerende Thermobel Energy beglazing die een uitstekend thermisch comfort biedt en tegelijk beschermt tegen overdadige warmte in de zomer (zonwerend). AGC Flatglass
Het Monorail-systeem van Deceuninck bestaat uit PVC profielen die tot 6 m breed en 2,5m hoog kunnen reiken om nog meer lichtinval te bieden. De water- en winddichte isolerende multikamerprofielen maken de plaatsing van warmte- en geluidsisolerende beglazingen mogelijk, voor nog meer comfort. De aluminium drempel garandeert een gemakkelijke doorgang.
Voor details verwijzen we naar de volgende websites: Voor Vlaanderen: www.bouwenenwonen.be of www.energiesparen.be Voor Brussel: www.primerenovation.irisnet.be
2.
1
geraamd. In België geeft het vervangen van oude ramen door ramen met HR beglazing echter recht op premies, verschillend van gebied tot gebied, plus een belastingsvoordeel ter waarde van 40% van het bedrag van de totale factuur (beglazing, raamwerk en plaatsing inclusief) met een maximum, momenteel bepaald op 750 euro. Deze steun maakt de investering lichter dan gepland. Om te genieten van een renovatiepremie en van de fiscale aftrek moeten de werkzaamheden gebeuren door een geregistreerde ondernemer die kan aantonen dat de globale coëfficiënt (de U-waarde) van het raam (raamwerk + beglazing), berekend volgens de officiële normen, kleiner of gelijk is aan 2 W/m2K. Heel wat aanzienlijke gewestpremies houden verband met de renovatie van oude gebouwen. Er zijn te veel mogelijkheden om ze hier allemaal op te noemen.
Zowel in de zomer als in de winter biedt deze zonwerende extra isolerende beglazing veel comfort en tegelijk een zelfreinigende werking. Climaplus 4s Bioclean van SaintGobain Glass
Voor Wallonië: http://energie.wallonie.be
3
2 10
