4.
Groeiend
De gemeente wil het sociaal-economische en ruimtelijke domein versterken. Ze streeft naar een aantrekkelijke omgeving om te wonen en te werken. Daarbij gaat het om de volgende kernkwaliteiten: • Een groene omgeving met een rijke cultuurhistorie • Recreatieve mogelijkheden • Een breed voorzieningenniveau • Centrale ligging en goede bereikbaarheid • Werkgelegenheid • Een grote diversiteit aan woonmilieus Het programma Groeiend bestaat uit twee subprogramma’s met de volgende doelstellingen: 4.1 Ondernemerschap en sociaal-economische ontwikkeling 4.1.1. Creëren van een goed ondernemersklimaat 4.1.2 Behoud en versterking van het huidige werkgelegenheidsniveau 4.2 4.2.1. 4.2.2. 4.2.3.
Duurzame ruimtelijke ontwikkeling Handhaven van het huidige voorzieningenniveau Realiseren van een gedifferentieerd woonmilieu Realiseren van een duurzame kwaliteit van leefomgeving
4.1
Subprogramma Ondernemerschap en sociaal-economische ontwikkeling
Dit subprogramma heeft de volgende doelen: 4.1.1 Creëren van een goed ondernemersklimaat 4.1.2 Behoud en versterking van het huidige werkgelegenheidsniveau
Ontwikkelingen Er zijn verschillende ontwikkelingen gaande waar de gemeente mee te maken heeft of krijgt, en waar de gemeente in de toekomst op wil en soms zelfs moet anticiperen. De belangrijkste ontwikkelingen zijn: Economische trends We zien een aantal landelijke trends die we ook in Vianen herkennen. Het vloeroppervlak detailhandel neemt af. Tegelijkertijd is winkelen via internet steeds meer in opkomst. Funshopping wordt steeds prominenter. Bezoekers zoeken niet alleen naar een product om te kopen, ze kijken ook naar beleving en verblijfswaarde. Ze maken van het winkelen een uitstapje en zoeken hun bestemming hierop uit. Hiernaast zien we in de economie een sterke opkomst van bedrijven die zich richten op vrijetijdsbesteding. Deze sector groeit sterker dan de rest van de economie, denk aan: dagtochtjes, horeca, workshops, culturele voorzieningen, bierbrouwerijen, speeltuinen en pretparken. Verkeer en vervoer Vianen ligt strategisch tussen de Rijkswegen A2 en A27. Hierdoor is Vianen ook sterk van het hoofdwegennet afhankelijk. De A2 is enkele jaren geleden verbreed, de A27 echter (nog) niet. De komende jaren werkt Rijkswaterstaat het plan voor de verbreding van de A27 Houten-Hooipolder verder uit; de geplande start uitvoering is in 2019. De gemeentelijke rol is hier het bewaken van de belangen van onze inwoners, waarbij we ons richten op compensatie van groen, lucht- en geluidsaspecten. Een ander speerpunt is de gewenste fietsverbinding langs de A27, met in ieder Programmabegroting 2016
34
geval een aansluiting op het hoofdwegennet met bijbehorende fietsstructuur door Vianen (nabij de afrit A27). Aanvullend kan een aansluiting direct op de Lekdijk voor recreatief verkeer meerwaarde bieden. In samenwerking met Nieuwegein, Houten en de Provincie Utrecht maakt Vianen zich hard voor deze verbinding die hopelijk direct bij de verbreding vanaf 2019, of direct aansluitend daaraan, kan worden gerealiseerd. Tegelijkertijd trekt de economie landelijk langzaam weer aan. Dit heeft zijn weerslag op het lokale wegennet. Het gemotoriseerd verkeer blijft groeien. Vianen is daarbij kwetsbaar voor sluipverkeer. Naast het gemotoriseerd verkeer is ook het fietsverkeer groeiende. Mensen fietsen steeds meer en tot op latere leeftijd. Daarbij zijn er nieuwe vervoermiddelen zoals elektrische fietsen en ‘speedpedelecs’ in opkomst. Langere afstanden komen daarmee binnen bereik. De drukte en variatie op het fietspad groeit, met soms ook kwetsbare verkeersdeelnemers. Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? 4.1.1
Creëren van goed ondernemersklimaat
Organiseren bedrijvenavond Vanwege het succes van de bedrijvenavond ‘Samen Ondernemen’ in 2015 organiseren we ook in 2016 een dergelijke avond. Hierbij kijken we steeds naar een passende invulling. We kunnen bijvoorbeeld ook verbinding zoeken met bestaande ondernemersverenigingen. Nieuw bestemmingsplan bedrijventerreinen In 2016 stellen we een nieuw bestemmingsplan op voor de bedrijventerreinen. In 2015 is in dit kader gestart met de voorbereidingen voor een integrale visie voor de bedrijventerreinen (vaststelling eind 2015). Met de herijking van het bestemmingsplan kijken we naar de (on)mogelijkheden van volumineuze en/of grootschalige detailhandel op de bedrijventerreinen en het bieden van planologische ruimte aan ondernemers voor nieuwe ideeën en ontwikkelingen. Denk hierbij aan vrijetijdsactiviteiten. Voortzetten ontwikkeling Gaasperwaard In 2016 gaan we, in het verlengde van 2015, door met de gronduitgifte van bedrijventerrein Gaasperwaard. In 2015 is fors ingezet op de promotie van Gaasperwaard met als doel de verkoop van grond te stimuleren. Hiervoor hebben we de hulp ingeroepen van een bedrijfsmakelaar en een gespecialiseerd marketingbureau. In 2016 geven we uitvoering aan het marketingplan en werken we de nieuwe slogan voor Gaasperwaard uit: ‘Onbegrensd ondernemen”. Kernwaarden hierbij zijn bereikbaarheid, allure en flexibiliteit. Voor Gaasperwaard zijn de ondernemers verplicht om deel te nemen aan het parkmanagement. Het parkmanagement is in 2015 officieel geformaliseerd en omvat in ieder geval de bewegwijzering, de beveiliging en het onderhoud van het openbaar groen. De parkmanager informeert regelmatig bij de bedrijven naar optionele diensten om bedrijven verder te ontzorgen. Te denken valt aan gezamenlijke inkoop, glasbewassing en onderhoud van diverse zaken. Dit alles om van Gaasperwaard een bedrijventerrein te maken met een goede en functionele uitstraling, een visitekaartje voor ondernemen in Vianen! Bedrijfsinvesteringszone (BIZ) De Biezen/De Hagen Er is het voornemen om in 2016 een Bedrijven investeringszone (BIZ) voor de Biezen/De Hagen te realiseren. Om dit te kunnen doen is het nodig om al in 2015 een BIZ-verordening vast te stellen. Om de BIZ-verordening voor De Biezen/De Hagen in werking te doen treden is voldoende draagvlak onder de ondernemers vereist. Deze draagvlakmeting moet door de gemeente worden georganiseerd. De gemeente dient alle bijdrageplichtigen te informeren over de strekking van de BIZverordening en dient de vertrouwelijkheid van de schriftelijke draagvlakmeting te waarborgen. Zorgvuldig handelen is hierbij van groot belang. Fouten kunnen achteraf onherstelbaar blijken en Programmabegroting 2016
35
kunnen ertoe leiden dat de heffing in het geval van bezwaren door bijdrageplichtigen de rechterlijke toets niet doorstaat. Wij stellen voor om een bureau in te schakelen om ons in dit proces te begeleiden. De draagvlakmeting is ingevolge de Wet op de Bedrijveninvesteringszones een gemeentelijke taak. Creëren van goed bereikbare bedrijventerreinen Voor de verbetering van de ontsluiting van de bedrijventerreinen zetten we in op het verbeteren van de verkeersdoorstroming en overige optimalisaties. In dit kader pakken we een drietal kruisingen aan om de doorstroming en de bereikbaarheid op het bedrijventerrein te garanderen. Daarbij waarderen we meerdere fietspaden op het bedrijventerrein op. Dit leidt tot betere fietsverbindingen naar de bedrijven en tussen de woonkernen. Hiervoor is geld beschikbaar. Door het doortrekken van de Lage Biezenweg ontlasten we de aansluiting van de Sportlaan op de Stuartweg en zijn de bedrijven aan de Lage Biezenweg beter bereikbaar. Ook kun je hierdoor via de Lage Biezenweg, Havenweg richting de Sportlaan en de Placotiweg fietsen. Daarnaast is het voorstel in 2016 te kijken naar de doorstroming op de dubbele kruising bij de afrit A2; een van de belangrijkste kruisingen voor de bereikbaarheid van Vianen. De verkeersregelinstallatie die hier staat, kunnen we misschien nog efficiënter inregelen. Dit draagt bij aan een betere verkeersstroom van en naar de bedrijventerreinen. Ook inwoners en bezoekers van Vianen profiteren hiervan. Buiten Gewoon Op de Biezen voeren we vanuit het project Buiten Gewoon herstelwerkzaamheden uit aan het riool. Ook kappen we diverse bomen. Hierdoor is er straks voor de bedrijven meer mogelijk met betrekking tot de inritten (aantal en afmeting). Door de vernieuwingen in de openbare ruimte zal het bedrijventerrein netter ogen dan nu het geval is. Stimuleren van ondernemers Voor een vitale economische ontwikkeling is het van groot belang om in te zetten op het behouden en versterken van de in onze gemeente gevestigde bedrijvigheid. Essentieel is dat bedrijven bedrijfseconomisch zo optimaal mogelijk functioneren en dat de gemeente duidelijk aangeeft wat wel en niet mag en/of kan op de bedrijventerreinen. Dit nemen we mee als uitgangspunt in het bestemmingsplan. Het mogelijk maken van nieuwe ontwikkelingen en het ruimte bieden is voor de ondernemer een belangrijk uitgangspunt. Economische vitaliteit in het landelijke gebied is ook van groot belang. Dit werken we verder uit in het aandachtsgebied Landelijk gebied. Fonds startende ondernemers (garantiefonds) Om startende ondernemers een helpende hand te bieden, onderzoekt de gemeente in 2016 wat de mogelijkheden zijn om deze ondernemers onder voorwaarden zoals een bedrijfsplan en een eigen startkapitaal een lening onder garantie aan te bieden. Deze lening komt uit een garantiefonds. Door de raad is gevraagd dit uit te zoeken voor het centrumgebied, met als doel het revitaliseren van het centrum. In het onderzoek bekijken we dit in een breder perspectief. Afhankelijk van de uitkomst van het onderzoek wordt het fonds in 2016 georganiseerd. Hiervoor is geld gereserveerd in de investeringsagenda. Opstellen detailhandelsvisie De detailhandel heeft het moeilijk. Voor een gezond vestigingsklimaat voor de ondernemers en een goed voorzieningenniveau voor de consument is het van belang een duidelijke visie voor de detailhandel te hebben. In deze visie worden uitspraken gedaan over de versterking van de historische binnenstad, de wijkwinkelcentra en het toestaan van volumineuze en grootschalige detailhandel (al dan niet non food) op het bedrijventerrein. Op dit moment wordt een visie voor het bedrijventerrein afgerond. Aan de hand van de uitkomsten van deze visie wordt beoordeeld of aanvullend het opstellen van een detailhandelsvisie nodig is. Programmabegroting 2016
36
Bedrijfsbezoeken Het bestuur legt jaarlijks een aantal bedrijfsbezoeken af. Dit vergroot de zichtbaarheid van het gemeentebestuur naar buiten toe, wat bijdraagt aan het ondernemersklimaat in de gemeente. Ook stimuleert dit de ondernemers. 4.1.2 Behoud en versterking van het huidige werkgelegenheidsniveau We stimuleren ondernemers om op basis van de Participatiewet mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen. De gemeente draagt hier een steentje aan bij door bij aanbestedingen Social Return on Investment (SROI) verplicht te stellen. Dit gebeurt ook door in samenwerking met Werk en Inkomen Lekstroom (WIL) bedrijfsbezoeken af te leggen. Zelf past de gemeente SROI al toe op de stadswerf. In 2015 is een groep arbeidskrachten ingezet voor verbetering van de kwaliteit van de openbare ruimte. Vanaf 2016 breiden we de inzet van deze groep verder uit. Uit een eerste evaluatie blijkt dat de inzet een aanzienlijke meerwaarde heeft, zowel in de kwaliteit van de openbare ruimte als –wellicht nog belangrijker- ook in de arbeidsvreugde van de personen die weer aan het werk zijn gegaan. Hier ligt een duidelijke verbinding met programma 2 Stimulerend. Prestatie-indicatoren Naam
Meeteenheid
Bedrijfsbezoeken
Aantal
Uitgifte kavels Gaasperwaard
Euro’s (grex 2015)
2013
2014
2015
Realisatie Realisatie Begroot n.v.t. 15 15 0
0
2016
2017
2018
2019
Begroot 15
Begroot 15
Begroot 15
Begroot 15
1.126.000 3.195.000 3.195.000 2.200.000 2.200.000
Risico’s en maatregelen Weerstandsvermogen Voor dit programma zijn in de paragraaf weerstandsvermogen de volgende risico’s opgenomen: • Rechtszaak Niemans Beton Operationele risico’s Voor dit programma gelden de volgende operationele risico’s: •
Uitgifte kavels Gaasperwaard Mogelijk loopt de uitgifte vertraging op. Beheersmaatregelen: Hier is in de grondexploitatie al rekening mee gehouden door middel van het opnemen van een risicobuffer.
Relevante beleidskaders ten aanzien van indicatoren Niet van toepassing. Overige relevante beleidskaders • Toekomstvisie Vianen 2025 • Duurzaam investeren, Kadernota 2016-2019 • Verkeersveiligheidsplan (vastgesteld 2003)
Programmabegroting 2016
37
4.2
Subprogramma Duurzame ruimtelijke ontwikkeling
Dit subprogramma heeft de volgende doelen: 4.2.1. Handhaven van het huidige voorzieningenniveau 4.2.2. Realiseren van een gedifferentieerd woonmilieu 4.2.3. Realiseren van een duurzame kwaliteit van leefomgeving
Ontwikkelingen Er zijn verschillende ontwikkelingen gaande waar de gemeente mee te maken heeft of krijgt, en waar de gemeente in de toekomst op wil en soms zelfs moet inspelen. De belangrijkste ontwikkelingen zijn: Trends op de woningbouwmarkt In 2015 was een duidelijke verandering in de woningmarkt zichtbaar. Waar er in de voorgaande jaren tegenvallende woningverkopen waren en weinig interesse vanuit de markt, nam de vraag naar woningen in 2015 juist toe. Voor het project De Bleek zijn bijvoorbeeld de resterende woningen uit de eerdere fasen in korte tijd allemaal verkocht. Ook hadden inwoners steeds meer interesse in nieuwe projecten en mogelijkheden en kwamen ontwikkelaars met nieuwe initiatieven. De vraag naar het nieuwe project Sluiseiland is groot. Daarnaast willen bewoners zelf steeds meer invloed hebben op de woning waar zij uiteindelijk gaan wonen. Al met al een positieve ontwikkeling, die mogelijkheden biedt voor de projecten die op stapel staan voor de komende jaren zoals Helsdingen, Hoef en Haag en Sluiseiland. Ontwikkelingen in het buitengebied In het buitengebied komen steeds meer nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen, vooral op het gebied van vrijetijdsbesteding. Fort Everdingen is in 2015 verkocht aan een marktpartij en het krijgt in 2016 een planologische herbestemming. Hierbij werken we nauw samen met de gemeente Culemborg en hogere overheden. Naar verwachting opent het fort in april 2016 haar deuren voor bezoekers. Verder zijn er diverse concrete ontwikkelingen in het landelijk gebied zoals het zorglandgoed, landgoederen Ossenwaard, bouw windturbines, klimbos, de ontwikkeling van de waterkrachtcentrale en eventueel een airsoftbaan. Dit zijn projecten met een nauwe band met het landelijk gebied en duurzaamheid. Dergelijke ontwikkelingen pakken we dan ook integraal aan. Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen? 4.2.1 Handhaven van het huidige voorzieningenniveau Start met de bouw van de eerste woningen in Hoef en Haag Najaar 2015 is gestart met de verkoop van de woningen in de eerste fase van Hoef en Haag, in totaal ongeveer 370 woningen. In 2016 starten we met bouwen. De nieuwe woningen zijn van groot belang voor het voortbestaan van de huidige voorzieningen in Vianen. Conform afspraken bevat fase 1 van Hoef en Haag 20% sociale huur en 10% goedkope koop (koopsomindicatie € 199.000,- v.o.n.) . Daarnaast realiseren we woningen in oplopende koopklassen (indicaties vanaf € 229.000,- tot 385.000,- v.o.n.) en geven we een aantal kavels voor ‘vrije’ bouw uit. 4.2.2 Realiseren van een gedifferentieerd woonmilieu Inzetten op het behouden van voortgang bij de lopende woningbouwprojecten. We willen voortgang houden in de lopende woningbouwprojecten De Bleek en Helsdingen, locaties waar de gemeente (nog) grondeigenaar is. Voor De Bleek en voor Helsdingen hebben we in 2015 afspraken gemaakt met een nieuwe ontwikkelaar. In 2016 zal blijken of deze ontwikkelaar de afspraken waar kan maken.
Programmabegroting 2016
38
In de gemeente spelen diverse projecten waarbij de gemeente geen actieve grondpositie heeft zoals Wilhelminastraat, Clarissenhof, Stammershoefstraat en Vijfheerenlanden. Deze projecten zijn in voorbereiding dan wel uitvoering en zetten we voort. Voor de gemeente betekent dit in deze projecten vooral een faciliterende rol om de ontwikkeling zo snel als mogelijk door te laten gaan. Ruimte bieden voor nieuwe initiatieven. We toetsen nieuwe initiatieven aan de toekomstvisie Vianen 2025. Als de plannen passen binnen de visie over de toekomst van Vianen, dan gaat de ontwikkeling zoveel mogelijk door. Bijvoorbeeld de herbestemming van het Fort Everdingen, de ontwikkeling Boomgaard in Zijderveld, nieuwbouw Blauwpoort in Vianen en nieuwbouw in Everdingen. Het creëren van een gedifferentieerd woonmilieu is in alle nieuwbouwplannen een uitgangspunt. Wij toetsen nieuwbouwprojecten aan ‘De Woonvisie Vianen 2015-2018’. In die Woonvisie zijn Vitaliteit & Dynamiek, Wonen & Zorg en Duurzaamheid de drie belangrijkste thema’s. 4.2.3 Realiseren van duurzame kwaliteit van leefomgeving In 2016 wordt de visie Duurzaam Vianen aan de gemeenteraad ter vaststelling aangeboden. Hierin staat wat we in 2016 willen doen voor de duurzame kwaliteit van de leefomgeving van Vianen. Prestatie-indicatoren Naam Realiseren gedifferentieerd woonmilieu: (sociale) huur Realiseren gedifferentieerd woonmilieu: (sociale) koop Realiseren gedifferentieerd woonmilieu: seniorenwoningen Realiseren gedifferentieerd woonmilieu: starterswoningen Hoef en Haag - rapporteren over de voortgang
Programmabegroting 2016
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
Realisatie Realisatie Begroot 38 4 39
Begroot 25
Begroot 54
Begroot 25
Begroot 25
20
4
1
173
128
118
88
16
-
-
92
34
12
12
-
8
14
12
15
-
-
Masterpl an
SOK en BP
1e herz.expl .pl.; aanleg Berchmansweg en Hoevesteinse Lint; eerste velden bouwrijp
Fase 1; Vervolg start bouw bouw en eerste opleverin gen
Vervolg bouw
Vervolg bouw
39
Risico’s en maatregelen Weerstandsvermogen Voor dit programma is in de paragraaf weerstandsvermogen het volgende risico opgenomen: • Niet van toepassing Operationele risico’s Voor dit programma gelden de volgende operationele risico’s: •
Economische crisis Nederland kruipt uit de economische crisis. Investeringen, zowel vanuit particulier initiatief op de woningmarkt als ook investeringen vanuit de lokale overheid op bijvoorbeeld het gebied van vervoer, blijven echter onzeker. Alle doelstellingen op het gebied van een duurzame ruimtelijke ontwikkeling kunnen nog steeds te maken krijgen met bezuinigingen of financiële tegenvallers, waardoor de voorgenomen acties niet of pas later doorgaan. Beheersmaatregelen: Hier is als gemeente niet altijd op te sturen. Alert blijven en tijdig in overleg gaan met betrokken partners is belangrijk om eventuele tegenvallers tijdig te signaleren.
•
Ontwikkelingen woningbouwmarkt De gemeente heeft nauwelijks invloed op de woningbouwmarkt. De gemeente bouwt niet zelf en is afhankelijk van de woningmarkt en ook van ontwikkelaars. Beheersmaatregelen: In de grondexploitaties is rekening gehouden met een afzettempo. Indien dit tempo tegenvalt, heeft dit een negatief effect op de grondexploitaties. Overleg met ontwikkelpartners is belangrijk om waar mogelijk bijtijds bij te sturen op projecten.
Relevante beleidskaders • Toekomstvisie Vianen 2025 • Duurzaam investeren, Kadernota 2016-2019 • Woonvisie Vianen 2015-2018 • Structuurvisie Vianen • Diverse privaatrechtelijke overeenkomsten met ontwikkelaars voor diverse woningbouwprojecten. Dit is strikt genomen geen beleid maar deze overeenkomsten zijn wel kaders voor ontwikkelingen rondom woningtypen en planning. Wat mag het kosten? 2016 nr. 211.00 211.01 310.00 310.01 310.10 560.20 560.21 560.22 611.00 810.00 810.04 820.00 822.00 822.04 830.25
product fiets-/voetveer verkeersplannen weekmarkt jaarmarkt ec.ontwikk. vvv/toerisme recr.vrz. evenementen sociale werkvrz ruimtelijke ordening geo volkshuisvesting beheervastgoed bag Grondexploitatie
Programmabegroting 2016
Lasten
Baten
Saldo
60.000
20.000
40.000
42.187 13.104 228.207 204.833 17.575 134.083 92.031 432.979 173.261 240.599 355.084 203.378 566.553
30.326 11.200 33.802 0 23.340 0 0 10.609 0 13.857 219.915 0 566.553
11.861 1.904 194.405 204.833 -5.765 134.083 92.031 422.370 173.261 226.742 135.169 203.378 0
40
830.45 830.36
Helsdingen Grondexploitatie De Bleek Grondexploitatie Gaasperwaard Subtotaal Bestedingsplan Totaal
Lasten en baten programma "Groeiend"
Werkelijk 2014
158.719
158.719
0
2.157.822 5.080.414 10.000 5.090.414
2.157.822 3.246.142 0 3.246.142
0 1.834.272 10.000 1.844.272
Begroting 2016
2015
2017
2018
2019
Lasten - bestaand beleid - bestedingsplan Totaal lasten
9.180.735
4.276.827 25.000
3.949.663 10.000
3.949.663 10.000
3.949.663 10.000
3.949.663 10.000
9.180.735
4.301.827
3.959.663
3.959.663
3.959.663
3.959.663
6.161.040
2.750.518
3.246.142
3.246.142
3.246.142
3.246.142
6.161.040 - 3.019.695
6.161.040 - 1.551.309
2.750.518 - 713.521
3.246.142 - 713.521
3.246.142 - 713.521
3.246.142 - 713.521
660.253 2.059.477
74.426 0
1.130.751 0
1.130.751 0
1.130.751 0
1.130.751 0
Baten - bestaand beleid Totaal baten Saldo programma vóór bestemming Toevoeging reserves Onttrekking reserves Saldo programma ná bestemming
- 1.620.471
- 1.625.735 - 1.844.272 - 1.844.272 - 1.844.272 - 1.844.272
Toelichting belangrijkste verschillen ten opzichte van de programmabegroting 2015 Voordelen op product Niet van toepassing Nadelen op product VVV/Toerisme Aan dit product rekenen we meer uren toe, doordat er een verschuiving is opgetreden van projecten (onder andere het project toekomstvisie) naar producten (onder andere het product VVV/Toerisme). Daarnaast is naar aanleiding van de nota recreatie en toerisme in het bestedingsplan van 2015 extra budget beschikbaar gesteld voor het toeristisch en recreatief beleid. Volkshuisvesting We besteden meer uren aan het product volkshuisvesting. Dit komt doordat er een verschuiving is van het product begraven naar het product volkshuisvesting. Beheer vastgoed Op dit product zijn hogere personeelslasten. Deze lasten zijn ontstaan doordat er personeel is verschoven naar een afdeling waar het hogere stadhuis uurtarief geldt.
Programmabegroting 2016
Bedrag Bedrag -104.000
-52.000
-79.000
41