Het ontwerpen van een indoor Frisbee spel. J. Bakker, A. van den Berge, I. Boing, R. Colijn, A. Sepers, W. van der Kant
Samenvatting Stichting Flik-Flak heeft ons een project aangedragen om een indoor frisbee spel voor gezinnen te ontwerpen. Doel hiervan was om een nieuw sportaanbod te ontwikkelen om daarmee gezinnen meer te laten bewegen. Om tot het uiteindelijke spel te komen zijn er zeven verschillende varianten van een frisbeespel bedacht. Deze verschillende spelvarianten zijn getest door zes proefpersonen. Met behulp van een hartslagmeter is de inspaninning bepaald, en met behulp van een borgschaal hebben we gekeken naar de plezierbeleving van de proefpersonen. Na een analyse van de verkregen data is gebleken dat het spel Frisbeep, het meest aasloot op onze doelstelling. Frisbeep is een aanbeveling voor elk gezin! TREFWOORDEN: FRISBEE, BEWEGEN, GEZIN, PLEZIER
Inleiding Voor de minor Sporttechnologie aan de Haagse Hogeschool lag er voor zes enthousiaste studenten een project klaar. Jorn Bakker, Anne van den Berge, Ilse Boing, Ronald Colijn, Anneloes Sepers en Wolter van der Kant hebben dit project met beide handen aangepakt. Dit project is aangedragen door Stichting Flik-Flak1. Stichting Flik-Flak organiseert een lesprogramma met gymnastiek, turnen, trampolinespringen, acrogymnastiek en dans. Flik-Flak is een vereniging met een eigen accommodatie en lesprogramma van deze tijd en heeft voor iedereen wat te bieden. Flik-Flak is bezig om in samenwerking met NOC*NSF een nieuw sportaanbod te ontwikkelen om gezinnen meer en vaker te laten bewegen. Flik-Flak organiseert momenteel iedere zaterdag
1
http://flik-flak.nl/
een instuif voor gezinnen om te komen sporten met het gehele gezin. Vanuit Stichting Flik-Flak werd ons aangedragen dat er een enorme behoefte was aan een frisbeespel en een frisbee die geschikt was voor indoor gebruik. Een nieuw concept moest worden bedacht voor een frisbeespel om gezinnen in beweging te krijgen. Aan ons de opdracht en de uitdaging een frisbeespel te ontwerpen met hierbij het juiste frisbeemateriaal en dit te introduceren bij gezinnen bestaande uit twee volwassenen (man en vrouw) en twee kinderen (jongen en meisje) vanaf ongeveer tien jaar.
Methode Materiaal Aan het onderzoek namen gezinnen deel bestaande uit minimaal twee ouders en twee kinderen. De leeftijden van de proefpersonen varieerden tussen de 10 en 60 jaar. De proefpersonen waren zowel mannelijke als vrouwelijke
studenten. Geen van de proefpersonen waren professionele frisbeespelers. Voordat de proef begon werden de spellen uitgelegd. Na de korte introductie volgde het spel. Design Iedere zaterdagochtend krijgen gezinnen bij Flik-Flak de kans om te sporten. Ze kunnen dan kiezen uit meerdere spellen, waaronder het binnen dit project ontworpen frisbeespel. Om tot het uiteindelijke spel te komen zijn meerdere frisbeespel varianten bedacht en getest. Voorbereiding Voordat aan een spel begonnen kon worden moest allereerst het veld uitgezet worden. Dit was voor ieder spel anders. Daarnaast werden bij de voorbereiding twee studenten uitgerust met een hartslagmeter. Deze bleven de gehele test bij de twee proefpersonen zitten om hun hartslag te registreren en achteraf de intensiteit van de spellen te kunnen bepalen. Uitleg van de spellen Zonefrisbee Dit spel wordt door twee teams gespeeld. De teams zijn gezinnen die tegen elkaar spelen. Het belangrijkste onderdeel is de frisbee, waarmee punten kunnen worden verdiend. Daarnaast worden er door middel van valmatten zones op de gymzaalvloer gerealiseerd waardoor het spel een strategisch onderdeel krijgt. Het doel van het spel is om met het team binnen een bepaald tijdsbestek een zo hoog aantal punten te halen. Hoe verder de matten uit elkaar liggen, hoe meer punten verdiend kunnen worden. De samenwerking in het team staat hier centraal.
Rondje overgooien Dit spel wordt door twee teams, dus gezinnen, gespeeld. De kern van het spel draait om een soort basketbal principe waarin spelers van ieder team elkaar dekking geven om het ‘rondje’ te onderbreken en de frisbee in handen te krijgen. Het team dat de frisbee in bezit heeft zal deze moeten overgooien naar zijn medeteamgenoten. Het is belangrijk dat de spelers van beide teams op niveau aan elkaar gekoppeld worden. Bijvoorbeeld vader verdedigt vader, en moeder verdedigt moeder. Het is de bedoeling om de frisbee zo vaak mogelijk over te gooien binnen een team. Punten frisbee Puntenfrisbee is een frisbeespel waarbij de frisbee een luchtkussentje bevat die de spelers moeten knijpen (je hoort een piep) als er een geslaagde worp plaats vindt tussen leden van een team. Een piep levert een punt op. Wie het eerst een aantal piepjes heeft, wint. Het veld bestaat uit twee vlakken, een vlak in het midden van de gymzaal en een vlak aan het begin van de gymzaal. In het vlak in het begin van de gymzaal staat één speler van beide teams, in het middenvlak staan de rest van de teamleden. Eerst zal binnen het middenvlak 5x overgespeeld moeten worden om vervolgens de frisbee naar het teamlid in het beginvlak te gooien. Frisbee vluchttijden Dit spel is te vergelijken met lummelen waarbij de vluchttijden van een team worden gemeten. Wanneer een vlucht van hand tot hand van een team gaat zal de tijd die daartussen zit gemeten worden. Lange vluchten zullen zo langere tijden opleveren, wat gunstig is
voor de telling. Niet geslaagde vluchten zullen niet tellen. Wie het eerst een vooraf ingestelde vluchttijd haalt, wint. Bucketfrisbee Neem de dynamiek van korfbal en vervang de doelpaal door een levende bucket, dan ontstaat Bucketfrisbee. Twee teams proberen te scoren door de frisbee in het levende doel te krijgen. De frisbee moet worden overgegooid door leden van hetzelfde team, die in bezit van de frisbee stil moeten staan. Wanneer een teamlid denkt te kunnen scoren gooit hij/zij de frisbee naar het levende doel. Het levende doel is een teamlid die op een mat staat, waar niemand anders op mag komen, met een emmer of ander soort bak waarin de frisbee moet landen om geteld te worden als punt. De tegenstanders zullen dit proberen te voorkomen, en zelf proberen te scoren. De frisbee kan worden afgepakt door deze tijdens de vlucht te onderscheppen en/of tegen de grond te slaan. De tegenstander mag worden verdedigd, maar niet door middel van fysiek contact. Het levende doel zal proberen zoveel mogelijk frisbees correct te vangen en zo punten te scoren. Hij of zij heeft een lichamelijk passieve rol, maar geestelijk juist heel druk. Een taak die het doel ook kan vervullen is het coördineren van het team. Hij/zij kan aangeven waar vrije plekken zijn en wie er nog verdedigd moet worden. Mikdisc Wanneer de precisie van darts en de vlucht van de frisbee wordt samengevoegd, ontstaat het spel Mikdisc. Op een vooraf bepaalde afstand wordt een groot puntenveld gemaakt. Dichtbij kunnen grote doelen worden gezet, die dan makkelijker te raken zijn, en minder punten opleveren. Hier kan
gedacht worden aan matten of kasten als doel. Op een grotere afstand kunnen kleinere doelen staan, zoals korven of zelfs een pylon, die veel punten waard zijn. Wie het meeste aantal punten verzameld heeft gewonnen. Frisbeep De frisbee heeft een timer. Deze timer kan worden aangezet, waarna een willekeurige tijd tussen een halve minuut en twee minuten wordt afgeteld. Het doel is om de frisbee bij het aflopen van de tijd in handen van het eigen team te hebben. Wanneer het team de frisbee in handen heeft, terwijl de timer nog niet is afgegaan, dan zal dit team moeten blijven overspelen. Het andere team probeert de frisbee te bemachtigen. Wanneer de tijd is afgelopen, krijgt het team met de frisbee in het bezit een punt. Dan kan de timer weer opnieuw worden ingesteld en kan er nog een potje worden gespeeld. De proef Tijdens de proef werden alle spellen getest. Hierbij werd gekeken naar het vermaak tijdens en de intensiteit van het spel. Alle spellen werden op dezelfde dag achter elkaar getest. Tussen ieder spel was er een rustpauze van 10 minuten. In deze 10 minuten werd het spel opgeruimd en werd het nieuwe spel klaargezet. Gedurende de spellen was de hartslagmeter ingeschakeld. Meetinstrumenten Voor de test werd er gebruik gemaakt van pionnen, een frisbee, matten, kasten en banken. Verder werd er gebruik gemaakt van een hartslagmeter (Polar Vantage), deze is later aan te sluiten op een computer om de verzamelde data uit te lezen. Ook is er gefilmd tijdens de
spellen. Deze videobeelden zijn later geanalyseerd. Data-analyse Borg-schaal De twee proefpersonen die een hartslagmeter droegen tijdens de spellen werd ook gevraagd naar hun ervaringen met betrekking tot het vermaak van het spel. Om dit te meten werd gebruik gemaakt van een Borg-schaal. Dit is een verdeling waarbij de proefpersoon het spel een cijfer van 0 tot 10 kon geven, hierbij was 0 helemaal niet leuk en 10 heel erg leuk. Polar Vantage De Polar Vantage werd uitgelezen via een kastje dat aan de computer bevestigd was met het programma Polar Advantage. Hierbij moest worden opgelet dat de interface van de Polar Vantage niet te dicht bij de computer lag. Dit kon een storing veroorzaken. Video-analyse Tijdens de spellen is er ook gefilmd, deze videobeelden zijn geanalyseerd. Hierbij is gekeken naar de activiteit van de spelers en de mate van vermaak.
Resultaten De zes verschillende spellen zijn getest met behulp van zes proefstudenten. Deze spellen zijn getest in een sportzaal. Elk spel is over een tijdsduur van 15 minuten gespeeld. Wanneer er uitzonderlijk teruggekeken wordt naar de verschillende spellen dan levert dat de volgende resultaten op: Spel 1: Zonefrisbee In het algemeen was de beleving van dit spel van de spelers redelijk intensief met betrekking tot de inspanning. Daarnaast waren de meeste spelers van mening dat
het spel een uitdaging met zich meebracht omdat de spelers toch wel graag veel punten wilde scoren. Spel 2: Mikdisc Dit spel kost erg veel tijd om op te bouwen. Daarnaast is de inspanning die de spelers tijdens dit spel beleefden erg laag. Daarom is tijdens het spel het volgende element toegevoegd: de speler moet binnen een bepaalde tijd (bijv. twee minuten) punten scoren en de frisbee na elke worp zelf ophalen. Binnen twee minuten zal de speler zoveel mogelijk punten moeten halen. Hierdoor wordt de inspanning opgevoerd, maar vermindert het plezier nog meer wanneer blijkt dat de speler te vaak misgooit. Spel 3: Rondje overgooien Voor dit spel zal er rekening mee moeten worden gehouden dat dit zeker met een grote groep zal moeten worden gespeeld. Omdat er zes proefpersonen aanwezig waren en er dus twee teams van drie spelers ontstond, is er een kleine aanpassing doorgevoerd: elke persoon zal de frisbee twee keer moeten vangen en moeten gooien. Plezierbeleving van dit spel was voldoende en de intensiteit was ook redelijk hoog. Spel 4: Frisbeep Dit spel werd als veel leuker en spannender beschouwd dan de hiervoor geteste spellen. Het spel had onverwachte wendingen waardoor de spanning van het spel steeg. De intensiteit van dit spel was hoog en de plezierbeleving was groot. Spel 5: Beep Disc Bij dit spel is alleen inspanning verricht op het moment dat de spelers in het
midden van het veld stonden. Hierdoor moest er continu worden gewisseld met degene die in het achterveld stond na het scoren van een punt. Het plezier van dit spel was voldoende.
vader speelt tegen vader en dochter van 10 tegen zoontje van 11. Bij deze verdeling zijn de rollen binnen het spel wel gelijk verdeeld maar worden de tegenstanders op niveau gekoppeld.
Spel 6: Bucketfrisbee Duidelijk is gebleken dat dit spel alleen goed te spelen is met een groot aantal spelers. Om de persoon met het bucket ook intensief bezig te laten zijn moet er af en toe gewisseld worden. Na ieder punt krijgt de tegenstanden de frisbee om het spel te hervatten. Inspanning en intensiteit van dit spel waren hoog.
De voorkeur van Flik-Flak was dat de lessen van Frisbeep uiteindelijk kunnen worden gegeven zonder docent. Door middel van een poster kunnen gezinnen zelf aan de slag gaan met het ontwikkelde frisbee spel. Wanneer blijkt dat het ontworpen frisbeemateriaal geschikt is en in de praktijk goed werkt zal dit misschien opgenomen worden in het assortiment van leverancier Janssen-Fritsen in Helmond.
Na het testen van de spellen is de volgende top 3 samengesteld: 1. Frisbeep 2. Bucketfrisbee 3. Zonefrisbee De spellen die uit de top 3 naar voren zijn gekomen zijn allen geschikt voor de verwachte gezinssamenstelling. Daarnaast lopen de gemiddelde percentages van de hartslagfrequentie van de studenten bij de verschillende spellen die beiden uitgerust waren met een hartslagmeter uiteen van 48% tot 71%. Als we kijken naar het resultaat van de intensiteit van het spel Frisbeep, het plezier, de beleving en de veiligheid, dan kunnen we stellen dat dit het beste spel is voor onze doelgroep. Naar aanleiding van het onderzoek naar de gezinssamenstelling van dit spel kunnen we concluderen dat de niveauverschillen tussen de spelers te compenseren essentieel is en dat er koppels worden gemaakt tussen spelers van beide teams die gelijkwaardig zijn qua niveau/lichaamslengte. Bijvoorbeeld
Elektronica Uit de analyse na het spelen van het spel Frisbeep bleek dat de stopwatch die gebruikt werd, vervangen moest worden door een ingebouwde timer. De timer hebben wij geplaatst op de frisbee. Het unieke aan de timer is dat deze willekeurig aftelt. De elektronica is zo licht mogelijk ontwikkeld om de frisbee niet te beïnvloeden tijdens de vlucht.
Discussie Na het uitvoeren van de spellen zijn er enkele discussiepunten naar voren gekomen. Helaas is het niet mogelijk gebleken om de bedachte spellen met echte gezinnen te testen, de spellen zijn met zes studenten getest. Hierdoor is het niet duidelijk geworden wat verschillende leeftijden van de verschillende spellen vinden en of het werkt dat verschillende leeftijden binnen een spel bezig zijn.
Doordat de projectgroep ook de proefpersonen waren, waren de bedachte spellen van te voren geheel duidelijk. Er is dus niet getest of de bedachte spellen duidelijk zijn voor mensen die de spellen niet zelf hebben bedacht. Ook is er niet getest of de gespeelde spellen goed te volgen zijn voor kinderen vanaf 10 jaar. Flik-Flak is gevestigd in Den Bosch, hierdoor is het niet mogelijk geweest om de bedachte spellen op locatie te testen. Nu zijn de spellen getest in een gymzaal van de Haagse Hogeschool. Het kan zijn dat de afmeting van deze zaal afwijken van de zaal bij Flik-Flak. Hierdoor is de opstelling van de spellen iets anders. Na het testen van de frisbee bleek de
timer scherpe randen te hebben. Bij een volgend onderzoek zal er een afdekkapje ter bescherming van de handen en de timer ontwikkeld moeten worden.
Conclusie Er is een leuk, nog niet bestaand, frisbeespel ontwikkeld wat geschikt is voor het project gezinssport waar FlikFlak in samenwerking met NOC*NSF aan is begonnen. De samenwerking binnen de projectgroep is goed verlopen. Ook het contact met Flik-Flak verliep goed. Ondanks de discussiepunten was het een geslaagd project.
