GROUND #09
w
susan van hengstum
NL
Susan van Hengstum Canvas israel
Lange tijd begreep ik helemaal niets van het Israëlisch-Palestijns conflict. Eigenlijk interesseerde het me ook niet zo, want in mijn beleving bestond het hele conflict slechts uit het verzet van een handjevol opgejaagde, stenengooiende jongens, ergens in een of andere stoffige straat in bezet gebied. Dit bepaalde zelfs zo lang en zo grondig mijn beeldvorming dat ik - tot mijn verbazing haast geen stenengooier meer voorbij zag komen vanaf het moment dat ik me in deze politieke brandhaard begon te verdiepen. Schijnbaar heb ik me al die tijd zelf iets ingebeeld. In ieder geval heb ik het me niet laten inbeelden, want ik was er al die tijd zelf bij. Vanuit mijn nieuwe, aanmerkelijk verruimde perspectief bleek er veel meer aan de hand te zijn. Het stenengooien was slechts als mediageniek randverschijnsel op te vatten. Het adagium ‘what you see is what you get’ ging in dit verband dan ook niet op; het is maar hoe selectief je kijkt. Door zulk voortschrijdend inzicht begon ik me te realiseren dat beeldvorming eigenlijk een tweeledig proces is, dat zich evenzeer langs de lijnen van de passieve consumptie als langs de lijnen van de actieve participatie voltrekt. Met een beetje goede wil is er best een representatief beeld te krijgen van bepaalde politieke, sociale of culturele kwesties, zolang de bereidheid om zich daarvoor optimaal open te stellen maar aan de orde is. De combinatie van breed en toegankelijk aanbod van informatie met een actieve en ontvankelijke geest maakt dat er veel te winnen is.
Susan van Hengstum brengt met Canvas de aard van journalistieke verslaggeving (in de zin van het passieve aanbod) in verband met de zelf-reflexieve vermogens van de kijker (in de zin van een actieve, bewuste edoch kritische houding). Sterker nog: ze verlegt de verantwoordelijkheid van de beeldinterpretatie onmiskenbaar van de maker naar de kijker. Want wat gebeurt er? Doordat op de foto’s werkelijk niets te zien is dat op te vatten is als dramatisch hoogtepunt, betekenisvolle handeling of verhalende actie hebben we ook geen ‘clues’ in handen om het beeld te kunnen decoderen. Het enige wat duidelijk wordt is dat we mensen zien die door hun vermoedelijk Israëlische afkomst onwillekeurig een politieke connotatie meekrijgen. Ons wordt een spiegel voorgehouden, omdat we als kijkers actief alle registers van iconische beelden uit het geheugen opentrekken en als sjablonen over de foto’s heen willen passen, maar uiteindelijk allemaal afkaatsen. Canvas onttrekt beelden uit hun politieke en mediale krachtenveld en maakt de ontvankelijke kijker (daarmee) bewust van diens geconnoteerde kijkmodus. Het beeld van de stenengooiertjes vervluchtigde even snel als dat ze gekomen was.
tekst
Frank van der Stok
ENG
Susan van Hengstum Canvas israel foreword For a long time the Israel-Palestine conflict was a complete mystery to me. In truth, it didn’t interest me all that much, since in my mind the entire conflict consisted solely of the resistance of a handful of frustrated, stone-throwing boys, in some dusty street or other in occupied territory. This exercised such a firm grip on my image of the conflict that I was amazed to discover, when I began to immerse myself in this hotbed of political turmoil, that there was scarcely a stonethrower to be seen. Apparently I had formed my own imaginary version of the conflict all that time. In any case, it would not be true to say that someone imposed it on me, since I was in full possession of my faculties all the time. Once I gained a wider, more informed view of what was going on, everything appeared far more complex. I ended up seeing the stone-throwing as nothing more than a marginal phenomenon, useful for capturing media attention. So ‘appearances can’t lie’ made little sense here; it’s about the viewer, and how selectively you look. As my understanding grew, I started to realize that all image-forming is actually a two-track process: passive consumption and active participation are at work simultaneously. It is not hard to obtain a balanced picture of certain political, social or cultural issues, as long as there is a willingness to do so and a real openness to take the complexities of a situation on board. Given the wide availability and accessibility of information, an active, receptive mind has much to gain.
Susan van Hengstum’s Canvas links journalistic reporting (in the sense of a passive supply) to the self-reflexive powers of the viewer (in the sense of an active, alert and critical attitude). What is more, she emphatically shifts responsibility for the interpretation of images from the maker to the viewer. How does that work? Where her photographs reveal nothing whatsoever that could be construed as a dramatic climax, a significant transaction, or narrative action, we have no ‘clues’ with which to decode the image. All that is clear is that we see people who, because they are presumably Israelis, are automatically invested with political connotations. A mirror is held up to us, since as viewers we feverishly activate all the registers of iconic images from our memory and fit them over the photos like templates, but ultimately they are all deflected. Canvas removes images from their political and media context and makes the receptive viewer more aware of his usual connotative mode of looking. The image of the stone-throwers vanished faster than it had formed.
text
Frank van der Stok
COLOPHON Photography: Susan van Hengstum Text: Frank van der Stok English translation: Beverley Jackson Editor in chief: Mieke Woestenburg GROUNDMAGAZINE
Volkskrant gebouw Wibautstraat 150 - 4 hoog 1091 GR Amsterdam Netherlands INFO
www.susanvanhengstum.com www.groundmagazine.org
