NUTRIËNTEN
Groene thee (EGCG) in relatie tot gezondheid en ziekte (2) Door: drs. E. Valstar, arts/bioloog
In het eerste deel van dit artikel is gekeken naar het effect van groene thee, en in het bijzonder het polyfenol epigallocatechinegallaat (EGCG), op diverse lichaamsprocessen en aandoeningen. Het tweede deel staat in het teken van de mogelijke werkingsmechanismen van met name EGCG, in het bijzonder met betrekking tot kanker. Voorts wil ik de interacties van groene thee en weer vooral EGCG met voedingsstoffen, fytotherapeutica, gewone geneesmiddelen en cytostatica bespreken alvorens tot een serie eindconclusies te komen. Werkingsmechanismen
van suppressorgenen! 8#) % -
Kanker
modulatie! 9# en remming van de acti-
Groene thee-catechinen gaan in een RCT
vering van de Her2-Neu-receptor! "<#.
'
is ook remming van de arachidonzuurcas-
cade! ""#3 '( 0 -
een kankerpreventieve werking! "#. Ook
0 =>0 -
$%
%?
&'( & $ -
te potentiëren! "*#. Interessant is ook de
tische veranderingen, welke carcinogeen
remming van de gluconeogenese, zoals die
! *#
& )
.
'( / -
& -
kanker-mechanisme! "+#. Ook het rem-
&
men van glucosidase II door groene thee-
gevolgen van een overdosis straling te
$% /
! +#
beschermen
/%$ 01
% %
fenomeen in deze situatie. Groene thee
%$ ? &
230
groei van kanker! "4#. Voorts wordt het
beschermen door de reparatie van door UV
overvloedig in tumoren aanwezige vetzuur-
! 4#
.
beschadigd DNA te bevorderen
% )
Tot de mechanismen van EGCG die een
de neoplastische lipogenese, door groene
effect hebben tegen bestaande kanker
thee geremd! "5#. Groene thee-extract
behoren in ieder geval: angiogenese-rem-
! 5#
ming
! 5#
, apoptose-inductie
, onder
! 6#
andere het verlagen van survivine
,
% 0
! 7#, reactivering
bevorderen, hetgeen in principe ook kanker remt! "6#3 het telomerase remt! "7#.
23
groene thee-catechinen ook tegen neuro-
wegen de groei van bestaande kankers kan
logische schade door de inductie van het
remmen.
&% 01% 0"! *6#Q al! *7# vonden dat EGCG in-vitro via de
Hart en bloedvaten
inductie van proteïnekinase C en stimulering
Cuccioloni et al hebben ontdekt dat
van proteasomen de afbraak van het neuro-
% 1%0+0 %0 %0(0 )
toxische BAD-proteïne bevorderde.
&% % -
We zien dat er zeer vele mechanismen
) '( &
X'(&
geremd! "8#. Dit verklaart in ieder geval
meer dan wel mindere mate het gunstige
deels het gunstige effect van groene thee-
effect van groene thee/EGCG op de cognitie
extracten op de bloedlipiden. Een verdere
verklaren.
verklaring is de upregulatie van de LDLreceptor, waardoor afbraak van LDL wordt ! "9#
'(
bevorderd
Obesitas 0
beschadiging van endotheel door geoxi-
die ook in-vivo worden bereikt de opname
@@ B 0
van glucose door vetcellen tegen te gaan en
! *<#
! *"#
. Darra et al
oxidant fenomeen
in wat hogere concentraties voor dit soort
vonden dat EGCG reperfusieschade aan het
&%1& ! *8#. Dit
hart kan beperken door de vorming van
$ -
STAT-1 door gamma-interferon tegen te
$Z -
gaan. Dit mechanisme heeft niets te maken
[ &
met de anti-oxidant eigenschappen van
& 0
! **#
EGCG. El Bedoui et al
vonden dat
werking van EGCG! *9#, de verminderde
groene thee catechinen het binnendringen
opname van vet uit de darm onder invloed
van de rond het bloedvat gelegen matrix
van groene thee! +<# en de remming van
door gladde spiercellen uit de vaatwand
$ $% ! +"#.
tegengaat, een fenomeen dat behalve voor
'(
0 & )
& \\
wel eens voor de preventie van kanker van
te verminderen! +*#.
& &
'( 0 & 1-
Interacties met andere voedingsstoffen, fytotherapeutica en cytostatica
datieve stress te beschermen! *+#. Dit zou
Lee et al! ++#
&
chronische bacteriële prostatitis een remmend
helpt beschermen tegen mentale achteruit-
effect van een groene thee-extract, maar
Zenuwstelsel
! *4#
gang. Reznichenko et al
vonden dat
%
'( & 0 -
1 $ ]1
KK %?K
^ %$
K 2 &
$ ]1 % &
! *5#
bleek dat onder
& Z$ ) &-
andere ECG en EGCG uit groene thee in cel-
%$
kweek hippocampuscellen deels beschermen
&
1 M0 %?
_@%$ $ `
van Bastianetto et al
! *6#
Li et al
vonden dat EGCG in-vitro
Epigallocatechine maakt borstkankercel-
microglia tegen het neurotoxische stikstof-
len in celkweek gevoeliger voor taxol! +4#.
1 P
[$ 0
TvOG 3 ∫ 2012
dezelfde interactie gevonden! +5#. EGCG
men! 4+# &
0 % -
%
! +6#
getisch met tamoxifen te remmen
.
'( %$ ? 0K ) % ! +7#
de cel uit kunnen pompen
van EGCG zelf! 7#. ^ ( q&%$ jujuba. In-vitro heeft een extract van deze plant een werking tegen leverkankercellen
.
% $ 0
1
cellen in-vitro gevoeliger voor apoptose-
versterken! 44#q $$ $$
inductie door EGCG! +8#
& & $ -
$
me van groene thee-catechinen in de darm
! +9#
prostaatkanker
groene thee-extracten
te bevorderen! 45#{
extra relevant voor tussenperioden waarin
muizen geen interactie tussen visolie en een
geen hormonale therapie wordt gegeven.
groene thee-extract met betrekking tot het
j \
%
$ & % -
0
getisch te remmen! 4<#.
& &$
) 1$'() %
Alemdaroglu et al! 46# -
en metabolieten via de gal te remmen.
willigers in een RCT met cross-over design
^ & $ $
$
! 4"#
irinotecan en metabolieten hoger
.
@ % $-
of zwarte thee een verminderde biobeschikbaarheid van foliumzuur. Groene maar ook
) % '(
& 0 & $
in-vitro de groei van een hepatocarci-
remmen. Ook EGCG doet dit enigermate
! 4*#
noom
[ $ 0
! 47#
. Ma et al! 48# constateerden dat
%
-
groene thee een sterke remmer van het
'(% -
&% K=K"[
25
Hu et al! 58# vonden in-vitro dat EGCG
OH
% )$
OH
$% %1 [ '(& heeft overigens antibiotische activiteit
HO
tegen Stenotrophomonas maltophilia! 59#.
O
OH
($ ]1 gepotentieerd! ++#. Er is overigens ook ?
O OH
werkzaam is tegen Pseudomonas aerugi-
OH
O
nosa! 6<#3 '( 0[ % $ $ Z ! 6"#.
OH OH
EGCG potentieert ook Lactam-antibiotica 0 {$% aureus! 6*#. Higuchi et al! 6+# vonden in 0 % '(
Schematische weergave van epigallocatechinegallaat (EGCG).
$& '(1 effecten van het plantengif paraquat tegen-
EGCG verhoogt de nicardipinespiegels %
gaat. EGCG maar ook epicatechine en tannine
K45<0 %$ ? 0K0
! 49#.
&% -
Hetzelfde geldt voor de spiegels van een
lagenase. Dit is in principe een antikanker-
andere bloeddrukverlager, de calciumanta-
effect! 64#( '( 0
gonist verapamil! 5<#. EGCG vergroot in
% -
celkweek de toxiciteit van arsenicumtrioxide
cellen te remmen! 65#. Ook tussen EGCG
}@06< 0
( %
! 5"#
celferritine te verlagen
. We weten al
)
dat vitamine C de therapeutische werking
leverkankercellen in-vitro! 66#'(
1 $ %%-
1$ -
tenleukemie versterkt. Het is zinvol om te
% ! 67#.
onderzoeken of EGCG ook geschikt is voor
}'( & -
dat doel. Chen et al vonden dat EGCG door
moonongevoelige borstkanker deze alsnog
arseniet geïnduceerde apoptose in gewone
gevoelig maakt voor tamoxifen! 68#!
cellen tegengaat en zo de toxiciteit van ! 5*#
3
arsenicum vermindert
apoptose onder invloed van EGCG te poten! 5+#
.
tiëren
Groene thee-catechinen verhogen in de cel ook het aantal peroxisomen en hun activiteit! 69# $ &
'( $%
'
&% 0
3 -
% +) &%
& 0$% &
geassocieerd met kanker en een slechtere
als Velcade een remmer van proteaso-
Q ) &
men! 7<#. De combinatie hiervan bleek
pleit voor groene thee als gezond! 54#!
0
'( 0 $ ! 55#
HIV-DNA te remmen
, zie ook referen-
vivo niet gunstig! 7"#. Wang et al! 7*# vonden echter in-vitro dat bortezomib de
56[ & '(
$$0 '(
HIV gerelateerde dementie op z’n minst ver-
$ % $ [
! 57#
traagt
TvOG 3 ∫ 2012
.
mens werd er in-vivo noch van vitamine C
NUTRIËNTEN 5<<
X $
$ % ) 1-
van extra groene thee met een tienmaal
laatsteenvorming in de nier tegengaat en
zo hoge spiegel als normaal een negatieve
dat het de maagwand tegen de inwerking
interactie met Velcade gevonden; wel inge-
} $% j&
"*< & $
& '($-
! 7+#
van EGCG
.
rose tegengaat.
EGCG en genisteïne remmen in-vitro % -
Hoeveel EGCG/groene thee moet nu wie
len! 74#^ 0 ? $ -
}
dieren het EGCG-gehalte van de dunne
[ &
voorgaande tekst, kom ik er toch op terug.
$%$ ?
Hoeveel EGCG, catechinen etc. bevatten
het aantal goedaardige tumoren evenwel
de verschillende soorten groene thee nu
te doen toenemen. Dit resultaat wordt niet
globaal, oftewel welke basis kun je voor
begrepen, maar bevestigt wel dat in-vitro
\ &
%
resultaten, ook al betrof het echte kanker-
thee te nuttigen? Referentie 75 geeft aan
cellen, niet zomaar naar in-vivo geëxtrapo-
dat er circa 125 mg catechinen in een kop
leerd kunnen worden!
groene thee zitten. Voorts geven Bettuzi et al! 76# "*)*
Eindconclusies en discussie
'( ) &
} 01
*5 -
helpt om het gewicht iets te verlagen. Ook
ven. Mede hierop doorredenerend is het
het resultaat door uitwendige applicatie
&
&
$$ $
3 & 01 & -
dag beginnen, maar dat voor de preventie
belovend voor de preventie van prostaat-
en/of behandeling van vele kwalen meer
) $'(0 )
) 1$&
%
'( $ -
leukemie. Gewichtsreductie door groene
*5 $ "*)*
thee-extracten is één aspect, maar het gun-
je zeggen dat een kop groene thee per dag
1 $
q
bloeddruk en de bloedlipiden maken aan-
$$ $
$
6<<
sterfte aan hart- en vaatziekten te verlagen.
met piperine, die niet alleen onderling een
Of ook echt de sterfte hierdoor omlaag
gunstige interactie hebben! 77#, maar
gaat, staat echter nog niet vast. Verder is de
beide tevens gunstige interacties hebben
verlaagde kans op griep door groene thee
)&
)
= $ P1 $
dat samengaat met minder sterfte. Groene
nam ik wel onder andere 300 mg catechinen
thee vertraagt ook de veroudering van de
$$ 1
[
& 78
effect, maar expliciet EGCG beschermt wel het tandglazuur. P 0 3 & & ) & der EGCG iets doet tegen dementie, multiple )
Z @K{% 0
& '(& nuttig als hulp ter preventie en behandeling van ziekten. Daartoe is vaak wel suppletie nodig. De literatuurreferenties kunt u vinden op onze website: www.soe.nl/Tijdschrift/Literatuurreferenties-bij-artikelen.
27