Europese Unie
Geschiedenis 1
Eeuwenlang was Europa het centrum van de wereld. Maar oorlogen binnen datzelfde Europa brachten het uit evenwicht. De laatste twee oorlogen waren zo verschrikkelijk dat ze Wereldoorlog I (1914-'18) en Wereldoorlog II (1940'45) worden genoemd. Na de Tweede Wereldoorlog zat Europa aan de grond: vele miljoenen mensen waren gedood, anderen waren op de vlucht. Er heerste hongersnood en veel gebouwen waren vernield. Om de breekbare vrede te bewaren en om Europa terug op te bouwen besloten de Europese landen samen te werken. Twee Fransen, Jean Monnet en Robert Schuman, stelden op 9 mei 1950 (ondertussen de Europese feestdag) voor om de kolen- en staalindustrie gemeenschappelijk met andere landen uit te bouwen. Duitsland en Frankrijk maakten toen geregeld ruzie over die industrieën in het grensgebied tussen beide landen. Een jaar later ondertekenden de regeringsleiders van zes landen (België, Luxemburg, Nederland, Frankrijk, Duitsland en Italië) het EGKS-verdrag (Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal). Ruzie maakte plaats voor samenwerking! Na het succes van deze overeenkomst besloten dezelfde 6 landen om ook op andere gebieden samen te werken en ondertekenden ze in 1958 de EEG- en EURATOM-verdragen (Europese Economische Gemeenschap – Europese Gemeenschap voor Atoomenergie. Met de EEG streefden de zes lidstaten een gemeenschappelijke markt na. Het EURATOM-verdrag betekende een samenwerking op het gebied van kernenergie voor vreedzame doeleinden. Deze Europese Gemeenschappen (EG) brachten heel wat welvaart mee voor de inwoners. Aangetrokken door dit succes traden het Verenigd Koninkrijk en Denemarken in 1973 toe tot de Gemeenschap (1973). In de jaren tachtig breidde de Gemeenschap zich uit naar het zuiden van Europa: Griekenland (1981), Spanje en Portugal (1986) werden lid van de EG.
Europese Unie
Geschiedenis 2
Op 1 januari 1993 gingen de grenzen tussen de 12 EG-lidstaten nog wat meer open. Gedaan met die vervelende grenscontroles. Ondertussen hadden de lidstaten in 1992 in Maastricht ook al afgesproken om geleidelijk aan tot één Europese munt te komen. De regeringsleiders beslisten daar eveneens om de landen van de Europese Gemeenschap voortaan nog meer te laten samenwerken en dus een Europese Unie (EU) te vormen. In 1995 sloten Zweden, Finland en Oostenrijk zich aan bij die Europese Unie. Op 1 januari 2002 vonden we de euro’s in onze portemonnee. 7 verschillende eurobiljetten en 8 verschillende euromuntstukken vervingen dan de Belgische frank. Op 1 mei 2004 werd de Europese Unie flink wat groter. Tien nieuwe landen werden lid. Zo komt Europa weer een stapje dichter bij de droom die enkele belangrijke Europeanen kort na de Tweede Wereldoorlog hadden: de stichting van de ‘Verenigde Staten van Europa’. Om zover te komen, moet door de lidstaten nog heel wat afgesproken en veranderd worden. Maar de Europese Unie is al een flink eind op weg. En dat voelen wij. Op 1 januari 2007 traden dan als voorlopig laatste nog Roemenië en Bulgarije toe. Op dit moment maakt de EU een moeilijke periode door met de economische crisis waardoor landen hun schulden nog moeilijk kunnen betalen.
Europese Unie
Geschiedenis
Dingen verbeteren
Het eerste verdrag was dus het begin van de huidige Europese Unie. Het bracht meer welvaart, minder conflicten en er waren meer contacten tussen de burgers van deze landen. De EU is ook uitgegroeid tot een belangrijk economisch blok. Zo zijn ze op wereldvlak samen sterker dan apart. Dat is erg belangrijk. Een grotere Europese Unie kan buiten haar grenzen eveneens meer invloed uitoefenen. Onder andere om de vrede te bevorderen. Zo bemiddelt ze bijvoorbeeld mee in het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Stap voor stap
Eén van de doelstellingen van de Europese Unie is dat alle burgers veel gelijke rechten en plichten hebben. De EU wil bijvoorbeeld dat elke burger erg goed voedsel op zijn bord krijgt. Voor handel en verkeer werden ook – stap voor stap – heel wat hinderpalen naar de prullenmand verwezen. Wie vroeger met de auto door Europa reisde moest stoppen aan de landsgrenzen. De douane wilde zien wat men bij zich had. Dat is nu afgeschaft. En sedert 1 januari 2002 hebben we in 12 landen van de EU dezelfde munt: de euro. Commissie en parlement
Het dagelijks bestuur van de EU is in handen van de Europese Commissie. Die zetelt in Brussel waar ze EU-wetten voorbereidt. De EU heeft ook een parlement. Het heeft zijn zetel in Straatsburg. Daar vergadert het elke maand 4 dagen, maar er zijn ook vergaderingen in Brussel. In het parlement zitten vertegenwoordigers van alle lidstaten. Beslissen over meer dingen
De EU beslist over steeds meer dingen. Ook over maatregelen om mensen aan te zetten gezonder te leven. Een voorbeeld? Je moet maar eens lezen wat op een pakje sigaretten geschreven staat.
Europese Unie 1945
Geschiedenis 3 einde tweede wereldoorlog
EGKS 1950
EEG en EURATOM 1958
Denemarken, VK en Ierland 1973
Griekenland 1981 Portugal en Spanje 1986 Verdrag van Maastricht 1992 Finland, Zweden, Oostenrijk 1995 EURO 2002 10 nieuwe landen 2004 Roemenië, Bulgarije 2007 Economische crisis 2010
Europese Unie
De kaart van de Europese Unie
Wie doet mee?
Europese Unie
LAND
17B
1
HOOFDSTAD
18B
België
Brussel
19B
2 Denemarken
Kopenhagen
3 Duitsland
Berlijn
4 Finland
Helsinki
5 Frankrijk
Parijs
6 Griekenland
Athene
7 Hongarije
Boedapest
8 Ierland
Dublin
9 Italië
Rome
10 Nederland
Amsterdam
11 Oostenrijk
Wenen
12 Polen
Warschau
13 Portugal
Lissabon
14 VK
Londen
15 Zweden
Stockholm
16 Tsjechië
Praag
17 Cyprus
Nicosia
18 Slovenië
Ljublijana
19 Slovakije
Bratislava
20 Estland
Tallinn
21 Letland
Riga
22 Litouwen
Vilnius
23 Malta
La Valletta
24 Luxemburg
Luxemburg
25 Spanje
Madrid
26 Roemenië
Boekarest
27 Bulgarije
Sofia
BEKEND OM
16B
Europese Unie
De vlaggen van de lidstaten
Europese Unie
De Toren van Babel?
Volgens het Oude Testament spraken alle volkeren vroeger één taal. Om de mensen te straffen voor hun arrogantie – ze wilden een toren bouwen tot in de hemel – zorgde God ervoor dat ze elkaar niet meer konden verstaan. Elke groep sprak een andere taal en het bouwen werd een chaos. In de EU vinden ze iedere taal even belangrijk, want in het Europees Parlement mag iedereen spreken in zijn eigen moedertaal. Op 1 mei 2004 brachten de 10 nieuwe leden negen nieuwe talen binnen. Het aantal talen komt daarmee op 20. Dat zorgt voor enorm veel vertaalwerk. Want er is afgesproken dat er voor iedere taal een vertaling moet voorhanden zijn. Dat betekent zomaar eventjes 380 soorten vertalingen: van Pools naar Frans, van Nederlands naar Portugees, enz. Dat zorgt voor problemen, want wie vindt een tolk die zomaar eventjes van Grieks naar Sloveens kan vertalen of die vloeiend Hongaars en Litouws spreekt? Om dit probleem aan te pakken, zal het Parlement gebruik maken van vertraagde vertalingen. Zo wordt een toespraak eerst in één taal vertaald, bijvoorbeeld in het Engels en vanuit het Engels naar alle andere talen. Zo zal het wel moeilijk zijn om een daverend debat te houden. Zou het niet beter zijn één officiële EU-taal in te stellen? Wat vind jij?
Welke EU-taal zou jij kiezen? Welke talen leren wij op school? Welke talen zou jij graag willen leren? Waarom?
Europese Unie
Taalspelletje
Zet de volgende woorden in de tabel. Hello
Tschüss
Je ne comprends pas
Pardon!
I don't understand
Thank you
Bonjour
See you
Helado
Eis
Une glace
Adios
J'ai faim
No entiendo
Tengo hambre
Ice cream
Danke
Sorry
Das verstehe ich nicht
Bis bald
Hola
Por favor
Perdon
Gracias
Ça va?
Merci
Ich habe hunger
I am hungry
Bitte
Bonjour
Please
Wie geht's?
Entschuldigung
Au revoir!
How are you?
Como estas?
A bientôt
Goodbye
Nos vemos
S'il vous plaît
Frans
Engels
Duits
Spaans
bonjour
hello
tshüss
hola
Alstublieft
s'il vous plaît
please
bitte
por favor
Sorry hoor
pardon
sorry
entschuldigung
perdon
Je ne comprends pas
I don't understand
Das verstehe ich nicht
No entiendo
Dank je
merci
thank you
danke
gracias
Een ijsje
une glace
ice cream
eis
helado
Hoe gaat het?
ça va
how are you
wie geht's
como estas
Ik heb honger
j'ai faim
I am hungry
ich habe hunger
tengo hambre
Daag
bonjour
goodbye
guten tag
adios
Tot ziens
à bientôt
see you
bis bald
nos vemos
Hallo
Ik begrijp het niet
Europese Unie
Hoe werkt de Europese Unie? - 1
De EU met zijn 27 lidstaten goed besturen is zeker niet eenvoudig. Om alles min of meer vlot te laten verlopen zijn er drie instellingen. Die nemen samen beslissingen voor de Europese Unie. De Europese Commissie bestaat nu uit 27 hoge ambtenaren (de commissarissen) uit de verschillende lidstaten. Ze maken de regels ook bekend en waken over de naleving ervan. De Raad van de EU bestaat uit meerdere raden, waarin de ministers van de verschillende landen zetelen (b.v. alle ministers van Financiën, van Landbouw, enz.) Zij moeten het eens worden over voorstellen van de Commissie en er richtlijnen van maken. Vanaf 2009 wordt er om de 2,5 jaar een nieuwe voorzitter gekozen, en niet meer om de zes maanden zoals nu. Het Europees Parlement wordt om de vijf jaar door de inwoners van de EUlanden verkozen. Het telt 750 leden. Zij vertegenwoordigen de burgers van de Europese Unie. Ze stemmen over de nieuwe richtlijnen en oefenen controle uit. Het Hof van Justitie gaat na of de wetten worden nageleefd. Ook de staatshoofden en regeringsleiders komen regelmatig bij elkaar.
Waar wordt er beslist?
In Brussel vergaderen zowel de Commissie, de Raad als het Parlement (drie weken per maand). Het Parlement vergadert ook één week per maand in Straatsburg (Frankrijk). De Europese Raad werkt drie maanden per jaar in Luxemburg.
Europese Unie
Hoe werkt de Europese Unie?
Goede vraag! Maar het antwoord is niet zo eenvoudig. Enkele keren per jaar komen de staatshoofden en regeringsleiders samen voor een Europese Top. Zij bespreken dan de belangrijkste dingen. De mensen die het eigenlijk allemaal moeten doen zitten in de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van Ministers. Instelling De Europese Commissie 32B
De Raad van Ministers
De Europese Raad Het Europees Parlement Het Hof van Justitie
Taak
Stelt Europese wetten (=richtlijnen) voor en legt die voor aan de Raad van Ministers. Als de ministers voor de richtlijn stemmen, zien zij erop toe dat die richtlijn wordt toegepast. Moet een voorstel van de Commissie, dat door het Parlement is goedgekeurd, aannemen. Dat wordt een wet. is een ontmoeting van belangrijke leiders. Zij kunnen voor een oplossing zorgen als de zaken zijn vastgelopen. Keurt de voorstellen van de commissie goed of verwerpt ze. Ze is de stem van alle Europeanen gaat na of de wetten worden nageleefd.
Een nieuwe wet in de klas?
Om goed te begrijpen hoe Europa werkt, gaat er niets boven de praktijk. We spelen een rollenspel. Laten we voor onze klas een nieuwe wet bedenken. Jullie hebben vast ideeën genoeg.
Europese Unie
Hoe werkt de Europese Unie? - 2
We gaan als volgt te werk:
1. 2. 3. 4. 5.
We verdelen de klas in drie landen: 1 groot land en 2 kleine. Elk land wijst zijn commissarissen aan: 2 voor het grote land, 1 voor elk van de kleine. Dat wordt de klascommissie. Elk land wijst zijn minister aan: de minister van het grote land heeft 3 stemmen, de ministers van de kleine landen elk 2. Nu hebben we onze Raad van Ministers voor de klas. Elk land wijst de leden van het parlement aan: 2 leden voor elk klein land, 3 voor het grote land. Zo hebben we ook een Europees Parlement, dat hier het Klasparlement is. En nu nog het Hof van Justitie: er moet 1 rechter worden gekozen per land.
Nu iedereen in functie is, kunnen we aan de slag.
1. 2. 3. 4. 5.
De klascommissie vergadert en doet een voorstel voor een ‘wet’ (richtlijn), dat zij zendt aan de Raad van Ministers van de klas. De Raad van Ministers van de klas bespreekt dit voorstel, verbetert het eventueel en vraagt het Klasparlement om advies. Het Klasparlement brengt advies uit, gaat na of dit voorstel rekening houdt met de belangen van de ganse klas en geeft zijn opmerkingen door aan de Raad van de Ministers van de klas. De Raad van Ministers van de klas ontvangt alle opmerkingen en stemt over de nieuwe richtlijn. De Klascommissie moet erop toezien dat iedereen zich aan deze nieuwe richtlijn houdt. Als een ‘bewoner’ van de klas vindt dat zijn rechten niet worden geëerbiedigd, kan hij naar het Hof van de klas stappen. Het Hof van de klas komt bijeen, beoordeelt de situatie en onderneemt stappen bij de Raad van de Unie van de klas.
Het Europees Parlement in Brussel
Europese Unie
Hoe werkt de Europese Unie? - 3
Een beslissing nemen voor de hele Europese Unie doe je niet op één dag. Er bestaat een procedure, een soort van stappenplan. Kun jij de stappen op volgorde plaatsen? Lees aandachtig de aanwijzingen en denk logisch na! De raad stemt
7 5
- Voor: ga naar stap 8. - Tegen: keer terug naar stap 2.
Het parlement denkt na…
4
Het parlement overlegt en beslist…
Het is zover: de richtlijn* wordt aangenomen!
- Het gaat akkoord: ga naar stap 7. - Het wil wijzigen: ga naar stap 6. - Het gaat niet akkoord: keer terug naar stap 2.
De raad en de commissie denken al aan nieuwe voorstellen…
8
De raad van de Europese Unie bestudeert de vragen van het parlement
6
- De raad keurt ze goed: ga naar stap 8. - De Raad weigert ze: keer terug naar stap 2.
De raad van de Europese Unie
3
De Commissie
2
Dat duurt enkele maanden…
20B
Dat is nu eens een goed idee! Laten we een voorstel van een richtlijn opstellen.
Ze moet het eens worden over het voorstel (een gezamenlijk standpunt innemen), er een richtlijn van maken en die doorgeven aan het parlement. Een idee!
1
Europese Unie
Bekende Europeanen
Wolfgang Amadeus Mozart
Manneken Pis
Ronaldo
Manuel Barroso
Einstein
Vincent Van Gogh
Europese Unie
Herken het land aan zijn silhouet
Griekenland
Italië
Verenigd Koninkrijk
Nederland
Portugal
Oostenrijk
Europese Unie
Uit welk land komen deze gerechten?
apfelstrudel uit
worsten uit
Oostenrijk
Duitsland
paella uit
lasagne uit
Spanje
Italië
frieten uit
goulash uit
België
Hongarije
Europese Unie
In welk land staan deze gebouwen?
Het Atomium in
De Kleine Zeemeermin in
België
Denemarken
De Tower Bridge in
Het Parthenon in
Verenigd Koninkrijk
Griekenland
De toren van Pisa in
Het Colosseum in
Italië
Italië
Europese Unie
Welke landen zijn dit?
Europese Unie
Wat doet Europa zoal voor ons - 1
1. Het Europese alarmnummer 112
Dankzij de Europese Commissie is het Europese alarmnummer 112 in gebruik. Het nummer is bereikbaar met een vaste en een mobiele telefoon in alle 27 lidstaten. Want welk nummer moet je anders bellen als je in Griekenland op vakantie bent? Of betrokken bent bij een auto-ongeluk in Zweden? En als je huis in brand staat in Praag? In noodsituaties belt iedereen hetzelfde alarmnummer. 2. Bescherming streekproducten
Als je Fetakaas koopt, wil je zeker weten dat het kruimelige witte kaasje ook werkelijk uit Griekenland komt en op de juiste manier gemaakt is. Als je een abdijbiertje drinkt, wil u ook zeker zijn dat dit biertje echt in een abdij gebrouwen wordt. De Europese Commissie heeft regels opgesteld om streekproducten te beschermen die anders misschien nagemaakt worden. 3. Een zwarte lijst van luchtvaartmaatschappijen
21B
Sinds 2006 houdt de EU een zwarte lijst bij van luchtvaartmaatschappijen die niet in Europa mogen vliegen. Het is altijd handig om de lijst even te checken voordat je een vlucht boekt. Dit was nodig want na een controle bij zo´n 100 vliegtuigmaatschappijen, merkte men slecht onderhouden, gebrekkige en verouderde vliegtuigen. 4. Bescherming voor EU-burgers
Als EU-paspoorthouder heb je buiten de EU recht op bescherming van ieder Europees consulaat of ambassade. Dat is vastgesteld door Europese regels. Een consulaat is verplicht jou zo te behandelen als iemand van zijn eigen nationaliteit. Je kunt b.v. rekenen op steun bij een ernstige ziekte of ongeluk. 5. Dierproeven
22B
In 2009 moeten dierproeven om cosmeticaproducten en -ingrediënten te testen tot het verleden behoren. De EU steekt veel tijd en geld in onderzoek om andere methoden te onderzoeken. Hiervoor is een centrum opgericht dat deze nieuwe manieren van testen coördineert.
Europese Unie
Wat doet Europa zoal voor ons - 2
6. Europees rijbewijs
23B
Je reist door Europa en wordt aangehouden bij de grens omdat het land jouw rijbewijs niet erkent. Dat is een vervelende situatie die wel eens voorkomt. Daarom heeft de Commissie een Europees rijbewijs gemaakt, dat in alle lidstaten wordt erkend. Dit Europees rijbewijs maakt ook een einde aan rijbewijsfraude. Mensen van wie het rijbewijs is ingetrokken kunnen nu niet meer naar een ander EU-land gaan om daar een nieuw rijbewijs te halen. 7. Goedkoper mobiel bellen in het buitenland
24B
Vanaf de zomer 2007 gelden er goedkopere tarieven voor bellen en gebeld worden in een ander EU-land. Eerst waren de tarieven voor mobiel bellen in het buitenland gemiddeld 4 keer hoger dan die voor binnenlandse oproepen. Daarom moest de Commissie ingrijpen. Met de nieuwe wetgeving is een ‘eurotarief’ ingevoerd, een maximumtarief per minuut voor oproepen die u in andere Europese landen maakt of ontvangt. 8. Medische behandeling over de grens
25B
Steeds meer mensen laten zich in een andere lidstaat opereren als ze in hun eigen land te lang moeten wachten. Als die wachttijd heel lang is, zijn verzekeraars verplicht om de behandeling te vergoeden, als ze dat in hun eigen land ook zouden doen. 9. Op vakantie in Europa
Gaat je op vakantie in Europa? Dan is de internetsite over vakantiebestemmingen in de EU wellicht iets voor jou. De Europese Commissie heeft deze site gemaakt om de reisbestemmingen in de EU onder de aandacht te brengen bij buitenlandse toeristen. Reden hiervoor is dat veel toeristen Europa als één bestemming blijken te zien. 10. Stop grensoverschrijdende oplichting
26B
Brieven waarin een gratis vakantie naar Turkije wordt beloofd. E-mails waarbij men een internationaal nummer moeten bellen om de gewonnen geldprijs te ontvangen. Steeds meer Belgen zijn de dupe van zulke oplichting. De Commissie pakt dit hard aan. Daarom doet ze de politiediensten beter samenwerken.
Europese Unie
Wat doet Europa zoal voor ons - 3 11. Uitwisselingsprogramma voor studenten
27B
Via het Socrates/Erasmus programma van de EU kunnen studenten met een Erasmusbeurs een tijdje in een ander Europees land studeren. De beurs dekt de extra kosten van een studie in het buitenland, zoals reiskosten en eventueel een tegemoetkoming voor de kosten voor levensonderhoud. 12. Uw rechten als vliegtuigpassagier
28B
Miljoenen mensen boeken een vliegreis. Vaak verloopt de vlucht zonder problemen. Maar wat als passagiers te maken krijgen met problemen? Tot nu toe was het soms onduidelijk wie daarvoor verantwoordelijk was. Daarom zijn er sinds enige tijd Europese regels van kracht over: overboeking, annulering, lange vertragingen, zoekgeraakte bagage, ongevallen tijdens de vlucht. Zo is het nu meer dan vroeger de verantwoordelijkheid van de luchtvaartmaatschappij om u een schadevergoeding te betalen of bijstand te verlenen bij het oplossen van de problemen. Goed toch, hé! 13. Veilig voedsel: degelijke etiketten
29B
Om het boodschappen doen voor mensen met een allergie gemakkelijker te maken, heeft de EU al enige tijd geleden regels opgesteld voor de etiketten van producten. Europese regelgeving bepaalt dat nu alle ingrediënten op het label vermeld moeten staan, hoe klein het percentage ook is. Producten die niet aan de regels voldoen, mogen niet op de markt komen. De EU heeft de strengste regels voor voedselveiligheid in de hele wereld en dat is goed voor ons, de consument. 14. Verkeersveiligheid en vrachtwagens
30B
Om de verkeersveiligheid in Europa te verbeteren heeft de Commissie veiligheidseisen vastgesteld voor voertuigen. Zo is er een richtlijn die zegt dat alle nieuwe vrachtwagens boven 3,5 ton een dodehoekspiegel moeten hebben. 15. Zwemmen in schoon water
31B
Als je deze zomer een dagje naar het strand gaat, wil je er zeker van zijn dat het water schoon is. Om uw gezondheid en het milieu te beschermen heeft de Europese Commissie regels opgesteld. De Europese zwemwaterrichtlijn verplicht ieder EU-land om de zwemwaterkwaliteit van zeeën, stranden en rivieren in haar land te waarborgen.
Europese Unie
Wat doet Europa zoal voor ons - 4
Europese Unie
Wat doet Europa zoal voor ons - 5
10B
Europese Unie
Een land voorstellen - 1
Europese Unie
Een land voorstellen - 2
Europese Unie
Een land voorstellen - 3
Europese Unie
Een land voorstellen - 4
Europese Unie
Een land voorstellen - 4
