Eigentijd Magazine voor deelnemers van Pensioenfonds Zorg en Welzijn juli 2013
Let op!
Pensioenleeftijd wijzigt in 2014. Kijk op pag. 29 Verzorgende Sander:
‘Tot wanneer moet ik blijven werken?’
Langer leven
langer werken
volgens schrijfster Carry Slee
Projectleider Corrie:
‘Vroeger dacht ik: pensioen opbouwen komt later wel’
Voorwoord
Inhoud
Moeten of mogen?
Inspiratie Twintig jaar geleden hadden we niet kunnen denken dat het zo snel zou gaan: de stijging van de gemiddelde levensverwachting van Nederlandse mannen en vrouwen. We leven steeds gezonder en kunnen rekenen op steeds betere zorg. Dat laatste hebben we voor een groot deel te danken aan iedereen die in onze sector werkt. Langer leven, betekent ook langer werken. Als je plezier hebt in je werk, is dat natuurlijk helemaal niet erg. Daar sprak ik over met Carry Slee. Ze is 64 en geenszins van plan te stoppen met schrijven. Carry is het gelukkigst als ze werkt. Dat doet ze door zichzelf steeds weer opnieuw uit te dagen. U leest het vanaf pagina 4. Maar er zijn natuurlijk ook mensen die graag eerder willen stoppen met werken of eerder van hun pensioen willen genieten. Misschien bent u dat ook wel van plan. Houd dan rekening met de financiële gevolgen, zodat u een goede afweging maakt. Vanaf pagina 12 leest u hoe we drie deelnemers daarbij hebben geholpen. Het Kröller-Müller Museum is misschien wel de meest inspirerende werkomgeving van Nederland. Tussen de schilderijen van Vincent van Gogh vertellen vijf medewerkers van het museum hoe zij denken over langer werken. Gelukkig bestaat het leven niet alleen uit werken. De zomer is dé tijd van het jaar om de zinnen te verzetten en nieuwe energie op te doen. Al dan niet tijdens een welverdiende vakantie. Ik wens u een inspirerende zomer.
Directeur Pensioenfonds Zorg en Welzijn 2
Eigentijd
Afweging
Medewerkers van het Kröller-Müller Museum – sinds kort ook deelnemers van PFZW – over langer werken.
19
Drie deelnemers die eerder willen stoppen met werken en de financiële gevolgen ervan.
12
Langer leven,
En verder
langer werken
Langer leven, is langer genieten. Langer werken hoort daarbij: het thema van deze Eigentijd.
4 Pensioen-
Vraag & Antwoord ‘Ik ben gestart als zzp’er en vind de pensioenkosten zo hoog. Kan dat ook anders?’
nieuws
CASH
Ria Radstake-Overvest (66) werkt om scherp te blijven.
Het belangrijkste nieuws over uw pensioen op een rij.
15
‘Mijn moeder moet tot haar 67e werken. En ik dan?’
26
Lezen!
32
9 10 Vraag & Antwoord
Rekenen met pensioen
4 Niet te stoppen
Schrijfster Carry Slee wil nog lang niet met pensioen. Ze spreekt erover met Peter Borgdorff, directeur PFZW.
28
Feiten over langer leven en werken
29 30 Fotorubriek:
Veranderingen in 2014
zó wil ik ook wel oud worden! Eigentijd
3
Tekst: Jeroen mei | fotografie: Cees Rutten
4
Carry kan niet stoppen Carry Slee (64) behoort tot de best verkochte schrijvers van Nederland. Ze moet er niet aan denken om met pensioen te gaan. Peter Borgdorff (59), directeur van PFZW, wil weten wat haar drijft. Carry: ‘Als je blij wordt van wat je doet, moet je daar natuurlijk mee doorgaan.’
Eigentijd
Eigentijd
5
P
eter: ‘Carry, jij bent nu 64 jaar. Heb jij al plannen om
met pensioen te gaan?’ Carry: ‘Nee, ik hoop juist nog heel lang door te gaan. Zolang mijn hersenen en mijn lichaam het toelaten, blijf ik werken. Tot de allerlaatste minuut, als dat me gegeven is. Ik heb het geluk dat mijn werk ook mijn passie is. Werken is voor mij geen kwestie van geld verdienen, maar eerder het volgen van mijn hart. Want als ik zou willen, zou ik wel met pensioen kunnen gaan. Doordat ik zoveel succes heb met mijn boeken, heb ik voldoende opzij kunnen zetten.’
Peter: ‘Als je al zoveel boeken hebt verkocht, is het dan nog wel een uitdaging om wéér een boek te schrijven?’ Carry: ‘Ja, maar dat komt ook omdat ik een nieuwe weg ben ingeslagen. Ik heb net het manuscript af van een nieuwe roman voor volwassenen die dit najaar verschijnt. Iets totaal anders dan mensen van mij gewend zijn. Een heel nieuwe Slee, waarvan niemand gaat geloven dat het van mij komt. Een jaar lang ben ik er dag en nacht mee bezig geweest.’ Peter: ‘Is dat jouw aanbeveling: zorg dat je plezier houdt in je werk of
6
Eigentijd
kijk of je iets anders kunt gaan doen? Juist als je ouder wordt en in een andere levensfase terechtkomt?’ Carry: ‘Zeker. Als je werkt omdat het “moet”, dan word je ongelukkig en gaat alles mis. Maar als je blij wordt van wat je doet, moet je daar natuurlijk mee doorgaan. Mijn vader, die kleermaker was, begon op zijn 55e nog een modezaak. Dat vond hij het allermooiste tot dan toe in zijn leven. Ook al verdiende hij het zout in de pap niet, zoals mijn moeder altijd zei. Hij heeft tot zijn 74e gewerkt. Maar ik ken ook mensen die ineens een cafeetje beginnen en daaraan een hoop plezier beleven. Heerlijk, toch? Dan voel je je weer jong!’
Carry: ‘Zeg Peter, is het nu echt nodig dat de AOW-leeftijd en de pensioenleeftijd omhoog gaan?’ Peter: ‘Ja, dat we met z’n allen langer blijven werken, is écht onvermijdelijk. Want de levensverwachting is flink gestegen. Dan is het belangrijk dat we langer werken, willen we de AOW en de pensioenen betaalbaar houden. Nu en in de toekomst.’ Carry: ‘Hoe wordt daarop gereageerd door de deelnemers van PFZW?’ Peter: ‘Er zijn mensen die boos worden. Tijdens een deelnemers-
bijeenkomst in Haarlem was er een 63-jarige mevrouw die ik nooit zal vergeten. Ze sprak me verontwaardigd aan met haar vingers priemend in mijn borst: “Van u moet ik langer werken!”, zei ze. Deze mevrouw doet fysiek zwaar werk. En ik begrijp heel goed dat als mensen onregelmatige diensten draaien of nachtwerk verrichten in zorg en welzijn, de roosters aangepast moeten worden. Bovendien moeten werkgevers begrijpen dat oudere werknemers in de toekomst heel belangrijk zijn. In 2020 zouden we in zorg en welzijn veertig procent van alle schoolverlaters nodig hebben om alle vacatures in te vullen. Dat gaat niet gebeuren, dus zijn oudere werknemers hard nodig.’ Carry: ‘Maar kun je dan niet meer eerder stoppen met werken?’ Peter: ‘Jawel, hoor. De overheid heeft besloten dat de AOW-leeftijd omhoog gaat en de pensioenleeftijd schuift mee. Maar iedereen kan gewoon stoppen vanaf vijf jaar voordat hij of zij zijn AOW-leeftijd bereikt. Je krijgt dan wel een lager pensioen, omdat je langer pensioen ontvangt.’
Carry: ‘Zijn er ook voordelen als je langer blijft werken?’ Peter: ‘Zeker. Om een voorbeeld te noemen: elk jaar dat je langer
Peter: ‘Het is écht onvermijdelijk dat we met z’n allen langer blijven werken’ Eigentijd
7
Rekensom Duo & bn
Carry: ‘Als je werkt omdat je “moet”, word je ongelukkig’
werkt dan je pensioenleeftijd, krijg je zes procent meer pensioen. Dat is echt heel aantrekkelijk. Maar er zijn ook mensen die toch eerder willen stoppen omdat hun partner al met pensioen is en ze samen leuke dingen willen gaan doen. Hoe kijkt jouw partner Elles eigenlijk aan tegen jouw plannen om langer door te werken?’ Carry: ‘Nou, daar snijd je wat aan, hahaha. Elles werkt samen met mij aan de boeken die ik schrijf. Een aantal jaar geleden vertelde ze me dat het haar leuk leek om samen met pensioen te gaan. Ik zag dat echt niet voor me. Dat was best een lastige periode voor ons. Toen heb ik tegen haar gezegd dat ze vaker de vrijheid moet nemen om zonder mij dingen te ondernemen. Ik vind het gewoon fijn om thuis aan het werk te zijn. Overigens doen we heus wel leuke dingen samen. Een weekendje naar Parijs, bijvoorbeeld. En ik maak altijd tijd voor ons gezin met twee dochters. We hebben nu ook een kleinkind. Hij is een dag per week bij ons en dan blijft mijn computer echt uit, hoor.’
Carry: ‘Wil jij zelf eigenlijk langer werken?’ Peter: ‘Jazeker. Ik ben nu 59 en wil nog zeker tien jaar doorwerken. Tot mijn zeventigste, zeg maar. Niet omdat het moet, maar om dezelfde reden als jij. Ik vind werken gewoon heerlijk. Niet alleen vanwege het soort werk dat ik doe, maar vooral ook om het contact met mensen. Gelukkig blijft er genoeg tijd voor gezin, familie, vrienden en hobby’s. Want het leven is meer dan werken alleen.’
Schrijf en win! In oktober verschijnt de nieuwe roman voor volwassenen van Carry Slee, getiteld Strijken. Eigentijd geeft tien exemplaren weg aan de winnaars van een schrijfwedstrijd. Het werkt als volgt: schrijf een spannend vakantieverhaal van maximaal 500 woorden. De eerste zin van dat verhaal is ook de eerste zin van het nieuwe boek van Carry en luidt: ‘Buiten heerst een intense stilte, maar in zijn hoofd razen gedachten die hem dwingen op dit late uur de deur open te doen.’
Rekenen met pensioen
We leven met z’n allen steeds langer. Dat is natuurlijk geweldig, maar heeft ook gevolgen voor ons pensioen. Drie rekenvoorbeelden die dat verduidelijken. Pensioenjaren:
1970
1990
20,2
1970
85,2 jaar
€15,59
Pensioenjaren:
2013
23,7
1990
88,7 jaar
Gemiddelde levensverwachting van een 65-jarige vrouw
€17,79
€ Bedrag in kas PFZW om 1 euro uit te keren per jaar
2
Voorbeeld : Pensioen een jaar later laten ingaan + een jaar langer doorwerken
2012
6,3%
meer pe
nsioen
9%
meer pe
nsioen
aar
40 j
Langer ontvangen
Langer uitkeren
Langer opbouwen
Sinds de oprichting van PFZW in 1970 is onze levensverwachting flink gestegen. In 1970 gingen we ervan uit dat een 65-jarige vrouw, werkzaam in zorg en welzijn, gemiddeld 82,5 jaar werd. Zij ontving dus gemiddeld 17,5 jaar pensioen. Inmiddels is de levensverwachting van een 65-jarige vrouw 88,7 jaar en ontvangt zij gemiddeld 23,7 jaar pensioen. Dat is 6,2 jaar langer dan in 1970.
Langer leven betekent voor PFZW langer pensioen uitkeren. Om dat te kunnen betalen, moet er meer geld in kas zijn. Als een 65-jarige vrouw in 1970 recht had op één euro pensioen per jaar, dan had PFZW in dat jaar 13,95 euro in kas nodig om haar voor de rest van haar leven pensioen uit te keren. Als gevolg van de rente die het pensioenfonds ontvangt over het kapitaal dat het beheert, is 13,95 euro in kas voldoende om 17,5 jaar lang 1 euro per jaar uit te keren (hierbij gaan we uit van de huidige rente). In 2012 was 17,79 euro in kas nodig om 23,7 jaar 1 euro per jaar uit te kunnen keren. Met de 13,95 euro uit 1970 zouden we het pensioen in 2012 pas vanaf 69 jaar kunnen uitkeren.
Steeds meer mensen werken langer door. In 2005 ging een werknemer in zorg en welzijn met gemiddeld 60,7 jaar met pensioen. In 2012 was dit al 63,5 jaar. Want langer werken loont. Twee rekenvoorbeelden: 1) Als u uw pensioen één jaar later laat ingaan, wordt uw pensioen 6,3% hoger. 2) Als u bovendien een jaar doorwerkt, bouwt u ook nog verder pensioen op (pensioen opbouwen kan maximaal tot uw AOW-leeftijd). In dat geval wordt uw pensioen al snel 9% hoger.
De tien prijswinnaars krijgen persoonlijk bericht. Hun verhalen publiceren we op www.facebook.com/PFZWpensioen en www.pfzw.nl. Succes!
Eigentijd
€13,95
Pensioenjaren:
Stuur uw verhaal in vóór 20 september 2013 via
[email protected].
8
1
Voorbeeld : Pensioen een jaar later laten ingaan
82,5 jaar
17,5
Meer Carry?
Handig filmpje
Wilt u zien hoe de ontmoeting tussen Carry en Peter verliep? Bekijk de
Meer weten over wat de gestegen levensverwachting betekent voor ons pensioen?
video in de iPhone-app van Eigentijd, verkrijgbaar in de App Store.
Kijk op www.pfzw.nl/langerleven voor een filmpje met duidelijke uitleg.
Let op: de genoemde bedragen en percentages zijn slechts ter indicatie. Er kunnen geen rechten aan worden ontleend.
Eigentijd
9
Antwoord #1
Vraag #1 (van Sander)
‘Dat is voor jou nog niet duidelijk’
‘Mijn moeder moet tot haar 67e werken. En ik dan?’
Ralph Schaareman
Sandra: ‘Het is inderdaad koffiedik kijken… Wel kun
Fotografie: Onno Kummer | Janita sassen
10 Eigentijd
Peter: ‘Voor je moeder en haar leeftijdsgenoten is er nu duidelijkheid, voor jou helaas nog niet. Vanaf 2013 tot 2023 wordt de pensioenleeftijd stapsgewijs verhoogd naar 67. Dat heeft de overheid zo bepaald, omdat de levensverwachting sterk is gestegen. Als mensen langer leven, wordt de tijd dat ze AOW en pensioen ontvangen, ook langer. Dat is financieel niet op te brengen. PFZW en andere pensioenfondsen volgen deze maatregel. Tot welke leeftijd jij door moet werken, is nu nog onzeker. In 2018, vijf jaar vóór 2023, wordt weer de levensverwachting van dat moment ingeschat. Op basis daarvan wordt de AOW-leeftijd vanaf 2024 vastgesteld. En zo gaat dat daarna elk jaar opnieuw. Het zou best kunnen dat jij tegen die tijd tot je 70e moet doorwerken… Eerder pensioen opnemen kan natuurlijk ook. Bij PFZW kan dat vanaf vijf jaar voor je AOW-leeftijd. Wil je nog eerder stoppen met werken, dan moet je voldoende opzij hebben gelegd, natuurlijk.’
Peter de Reuver Expert productontwikkelingsmanager
Sandra van Dijk Medewerker klantenservice
Sander van den Bosch (25)
Sander werkt als verzorgende op de dwarslaesierevalidatieafdeling van de Sint Maartenskliniek in Nijmegen. Hij woont samen met zijn verloofde in Zevenaar. Zijn vraag wordt beantwoord door Peter de Reuver en Sandra van Dijk.
je met de Pensioenplanner op MijnPFZW de hoogte van je pensioen berekenen. Met onze e-nieuwsbrief houden we je goed op de hoogte van alle ontwikkelingen. Als wij jongere deelnemers aan de telefoon hebben, horen we dingen als: “Pensioen? Ver van m’n bed show”, “Lastig”, “Ik zie wel tegen die tijd”. Toch raad ik jongeren aan om nú vast goed over later na te denken. Wat heb je nu, wat denk je straks nodig te hebben? Als je dat tot later uitstelt, is het vaak te laat. Werken in de zorg is zwaar. Veel mensen willen wat minder gaan werken als ze ouder worden. Als je nu al een plan maakt, sta je later voor minder financiële verrassingen. Zeker als je langer moet doorwerken.’ Ook een vraag? Stel ’m op
en misschien staat u wel in
de volgende Eigentijd. www.facebook.com/PFZWpensioen
Eigentijd 11
Mijn pensioen Eerder stoppen met werken is verleidelijk, maar bedenk wel dat het financiële gevolgen heeft.
‘Ik zou beslist stoppen op mijn 62e, ondanks een lager pensioen’
Corrie de Zwaan (31) projectleider maatschappelijke stages bij Stichting Wisselwerk ‘Vroeger dacht ik altijd over het opbouwen van mijn pensioen: dat komt later wel. Maar sinds ik in verwachting ben van ons eerste kind, is dat helemaal veranderd. Ik wil na mijn bevallingsverlof graag drie dagen werken. Onze cao biedt een gunstige ouderschapsverlofregeling. Maar of we het daarna nog steeds financieel redden? Ook zou ik, in de verre toekomst, heel graag eerder willen stoppen met werken. Onze droom is een huisje achteraf, misschien zelfs wel een bed & breakfast beginnen. Ik ben best bereid daar nu al offers voor te doen, maar heb geen idee wat dat precies betekent. Daarom heb ik onlangs mijn oude pensioenrechten opgevraagd om die over te hevelen naar PFZW. Ook mijn man is aan het uitzoeken hoe het met zijn pensioen zit. Pas als we dat totaaloverzicht hebben, zal blijken of we extra moeten sparen voor later. En of ik op de korte termijn parttime kan blijven werken…’
12 Eigentijd
George Versteegen (41) begeleider bij De Driestroom, instelling voor mensen met een verstandelijke beperking
‘Ik ben bereid nu al offers te doen voor mijn droom voor later’
‘Mijn vriendin en ik zijn van het leuke leven, hier en nu. Als we op ons 62e kunnen stoppen met werken – nu moeten we tot 67 jaar doorwerken – zouden we dat beslist doen. Maar we hebben het er niet voor over om daar nu alles voor op te potten. Waarschijnlijk houden we zelfs dan te weinig over om lekker te leven. We hebben ons er nooit echt in verdiept, maar ik vermoed dat vijf jaar eerder stoppen een enorme inkomensduik zal betekenen. Een eigen huis of dure auto hoeven we niet. Wel vinden we het belangrijk om op vakantie te gaan, een dagje naar de sauna en naar de bioscoop. Twee jaar geleden kreeg ik een ernstig auto-ongeluk. Alle zekerheden vallen dan even weg. Eén ding staat sindsdien voor mij vast: we leven nu en wat er in de toekomst op ons pad komt, zien we dan wel weer.’
Eigentijd 13
Mijn pensioen
PensioenNieuws
‘We zijn aan het sparen voor een buffer om het gemis aan inkomsten straks te beperken’ Aaltje Roorda (61) facilitair medewerker bij verzorgingshuis Arendshorst in Assen
14 Eigentijd
Het belangrijkste pensioennieuws leest u op de volgende pagina’s. Echt even doen! Tekst: Monique de Ligny | Fotografie: Janita sassen
‘Al langere tijd hebben mijn man en ik het plan om in 2014 te stoppen met werken. Sinds twaalf jaar werk ik twee dagen in de week, daarvoor fulltime in de gehandicaptenzorg. Ik heb dus wel pensioen opgebouwd, hoewel de laatste jaren natuurlijk een stuk minder. Stoppen betekent voor ons een forse stap achteruit, zo’n duizend euro per maand. Maar dat hebben we er allebei voor over om meer tijd voor onze hobby’s te hebben. Schilderen is voor mij erg belangrijk en ik wil graag meer tijd om werk te kunnen maken voor exposities. Er is echter veel veranderd. De leeftijd waarop ik AOWpensioen krijg, is 66 geworden en die van mijn man 65 en zes maanden. Dat zorgt straks voor een tijdelijk gat in de inkomsten. We zijn nu flink aan het sparen om voor die periode een buffer te creëren. Zo wennen we er bovendien nu al aan om elke maand met minder te moeten doen.’
Juli 2013
PS: U kunt dit katern ook uitscheuren en bewaren
Eigentijd 15
Duo & bn
Pensioennieuws
Uw pensioenreglement wijzigt Uw pensioenreglement is per 1 juli 2013 op enkele punten gewijzigd. De belangrijkste drie veranderingen leest u op deze pagina. Heeft u vragen? Bel dan met de klantenservice op 030 277 55 77. Het complete pensioenreglement vindt u op www.pfzw.nl
Premie-inleg Extrapensioen niet meer mogelijk Het is vanaf 1 juli niet langer mogelijk uw pensioen aan te vullen met Extrapensioen. Door fiscale maatregelen zijn de mogelijkheden hiervoor vanaf 1 januari zo beperkt, dat Extrapensioen niet langer leidt tot een relevante aanvulling op de basisregeling van PFZW. Per 1 januari 2014 volgen meer beperkende fiscale maatregelen. Doet u mee met Extrapensioen Rendementspensioen? Dan kunt u de premies die u al heeft betaald gewoon blijven beleggen. Heeft u gekozen voor Pluspensioen? Dan is voor de premies die u heeft betaald al een aanvulling op uw pensioen geregeld. Die aanvulling behoudt u natuurlijk.
Geen premie, geen recht U en uw werkgever betalen pensioenpremie voor uw pensioen. Volgens de wet staat uw pensioenaanspraak in principe los van de vraag of premie is betaald. De wetgever vindt namelijk dat uw pensioenfonds voldoende mogelijkheden heeft om de premie van de werkgever en de deelnemers binnen te krijgen. Als werknemer bent u dus goed beschermd als er geen of onvoldoende premie voor u zou zijn betaald. Er zijn echter uitzonderingen. Bijvoorbeeld als u de premie opzettelijk niet betaalt of als uw werkgever en u samenzweren om onder premiebetaling uit te komen. In dat geval geldt wel de regel ‘geen premie, geen recht’.
16 Eigentijd
AOW-gat dichten door verruiming regels De AOW-leeftijd gaat vanaf 1 januari 2013 in stapjes omhoog. De leeftijd 65 jaar is niet langer de standaard. Heeft u vóór 1 januari 2013 uw ouderdomspensioen vervroegd laten ingaan? Dan kan dat nadelige gevolgen hebben. Bijvoorbeeld, als u heeft gekozen voor eerst een periode met een hoger en later een lager ouderdomspensioen om een gemis aan AOW op te vangen. Het lagere pensioen gaat echter nog in op de eerste dag van de maand waarin u 65 jaar wordt. Omdat de AOW-datum opschuift, ontvangt u straks uw lagere pensioen als u 65 wordt, terwijl uw AOW pas later ingaat. U krijgt dan te maken met het ‘AOW-gat’.
U kunt kiezen Tot 1 januari 2016 is het wettelijk toegestaan de ‘hoog-laagregeling’ in het pensioenreglement te verruimen, zodat u dat AOW-gat kunt dichten. Dit betekent dat u, voordat u 65 jaar wordt, eenmalig kunt kiezen uw hogere pensioen door te laten lopen totdat uw AOW ingaat. Dit geldt ook als u 65 wordt na 1 januari 2016. U moet uw keuze dan wel vóór 1 januari 2016 aan ons doorgeven. Twijfelt u of u met een AOW-gat te maken heeft? Neem dan contact op met onze klantenservice.
Uniform pensioenoverzicht Misschien heeft u uw uniform pensioenoverzicht al gekregen, anders valt het uiterlijk vóór 1 oktober in de bus. Als u heeft aangegeven uw pensioenoverzicht alleen nog digitaal te willen ontvangen, dan ontvangt u een e-mail zodra het overzicht voor u klaarstaat in MijnPFZW. In het pensioenoverzicht leest u hoe het ervoor staat met de opbouw van uw pensioen per 31 december 2012. Neem het goed door, controleer de gegevens en bewaar het overzicht in uw administratie. Samen met het pensioenoverzicht ontvangt u een toelichting met veel informatie. Op www.pfzw.nl/upo vindt u bovendien een handige video, waarin u in drie minuten uitleg krijgt over wat er precies in het overzicht staat.
BETAALKALENDER Bent u met pensioen? Dan ontvangt u in 2013 op uiterlijk de onderstaande data uw pensioen op uw bankrekening. 25 juli 24 augustus 25 september 25 oktober 23 november 21 december Maakt u gebruik van internetbankieren? Houd er dan rekening mee dat uw pensioen op de hierboven genoemde dagen pas in de loop van de middag op uw online overzicht te zien is.
Ouderdomspensioen aansluitend op Flexpensioen Bent u in of na 1950 geboren en ontvangt u nu Flexpensioen? Dan gaat er voor u iets veranderen. Uw Flexpensioen stopt op de eerste dag van de maand waarin u 65 wordt. Vervolgens ontvangt u uw ouderdomspensioen vanaf het moment dat uw AOW ingaat. Dat sluit dus niet op elkaar aan. Het ouderdomspensioen gaat iets later in en is daardoor ook iets hoger. Als u uw ouderdomspensioen toch wil laten aansluiten op uw Flexpensioen, dan kunt u uw ouderdomspensioen iets eerder opnemen. Uw ouderdomspensioen is dan ongeveer even hoog, als wanneer de ingangsdatum van het ouderdomspensioen niet zou veranderen. In het najaar van 2013 informeren wij u over de mogelijkheden. Wilt u nu alvast meer weten? Kijk dan op www.pfzw.nl/2014
Eigentijd 17
Langer leven, langer werken
Meestgestelde vragen Onze klantenservice kreeg de afgelopen tijd deze vragen het meest te horen.
1 Heeft u vragen? Bel de klantenservice
2
Er is na 31 december 2012 een wijziging geweest in mijn dienstverbandgegevens. Houden jullie hier rekening mee in het uniform pensioenoverzicht 2013? Het uniform pensioenoverzicht zegt iets over uw pensioenopbouw tot en met 31 december 2012. Wijzigingen, zoals minder werken of een nieuwe werkgever na 31 december 2012 ziet u dus terug in uw uniform pensioenoverzicht 2014.
Moeten of mogen?
Betekenen de wijzigingen in het pensioenreglement per 1 januari 2014 dat ik minder pensioen ga ontvangen? Nee, het bedrag dat u maandelijks ontvangt, verandert niet. Wel bouwt u vanaf die datum minder pensioen per jaar op. Dat komt omdat de pensioenleeftijd omhoog gaat en u minder pensioen nodig heeft. U werkt immers langer voor een pensioen dat korter wordt uitgekeerd.
De verhoging van de AOW-leeftijd heeft gevolgen voor iedereen. Ook voor de medewerkers van het Kröller-Müller Museum, dat sinds vorig jaar is aangesloten bij PFZW. Hoe denken zij over langer werken?
18 Eigentijd
Meer info vindt u op onze website www.pfzw.nl of bel de klantenservice (030) 277 55 77
Fotografie: Pim Ras
Van de overheid ontvangt een nabestaande mogelijk een Anw-uitkering (maximaal 70% van het netto minimumloon) en een halfwezenuitkering (20% van het netto minimumloon). De hoogte van uw Anw-uitkering is afhankelijk van uw leef- en inkomenssituatie. De halfwezenuitkering ontvangt u mogelijk naast de Anw-uitkering als uw partner is overleden en u een kind heeft dat jonger is dan achttien jaar. De halfwezenuitkering is onafhankelijk van uw leef- en inkomenssituatie. De overheid heeft besloten om vanaf 1 juli 2013 de nabestaandenuitkering Anw te veranderen. De halfwezenuitkering is per die datum onderdeel geworden van de Anwuitkering. Nabestaanden die een Anw-uitkering ontvangen, krijgen dan een hogere (maximaal 90% netto minimumloon) of een lagere uitkering (maximaal 70% netto minimumloon). Vanaf 1 juli 2013 kan door deze wijziging de halfwezenuitkering als onderdeel van de Anw-uitkering worden verminderd als gevolg van uw inkomens- en leefsituatie. Heeft u vóór 1 april 2013 een uitkering ontvangen? Dan gaat de verandering in per 1 oktober 2013.
Illustraties: Robert Vulkers
Nabestaandenuitkering Anw aangepast
Facebook-actie Het Kröller-Müller Museum is een inspirerende werkomgeving. Wat of wie inspireert u om langer door te werken? Ga naar PFZW op
en maak kans op twee toegangskaarten voor het Kröller-Müller Museum. www.facebook.com/PFZWpensioen
Eigentijd 19
Langer leven, langer Duo werken & bn
Uitdaging Eddie Morren (43) Hoofd Tuindienst Bouwt pensioen op sinds 1993 Van zwerfvuil opruimen tot en met bomen omzagen. En dat tussen de kunstwerken in de schitterende beeldentuin van het Kröller-Müller Museum. Eddie voelt zich een geluksvogel. ‘Al twintig jaar. Ik hoop hier mijn pensioen te halen.’ Het maakt hem weinig uit wanneer dat is. Over zijn pensioen maakt hij zich sowieso niet druk. ‘Mijn vader was 37 toen hij plotseling overleed. Ik realiseer me vaak dat het niet vanzelfsprekend is dat mensen oud worden.’ Werken blijft voor Eddie ook leuk door uitdaging te zoeken. ‘Ik hou van verandering. Ik ben lid geweest van de ondernemingsraad en zit bij de bedrijfsbrandweer. Bovendien ben ik actief voor de personeelsvereniging, waarvan bijna alle medewerkers lid zijn. Een sushiworkshop, spellenavond; we organiseren van alles, als het even kan voor het hele gezin.’
Persoonlijke ontwikkeling
20 Eigentijd
Directeur Bouwt pensioen op sinds 1989 Schilderij: Georges Seurat, Le Chahut, 1889-1890
Kunstwerk: Émile-Antoine Bourdelle, La grande Pénélope, 1912
Lisette Pelsers (56)
Zitten mensen op de juiste plek? Hebben ze plezier in hun werk? Dat zijn belangrijke voorwaarden om langer doorwerken mogelijk te maken, meent Lisette. Voor de museumdirecteur geldt: het maakt echt niet uit om een paar jaar langer te werken. Werk is een zegen, vindt ze, al helemaal op zo’n inspirerende plek als het Kröller-Müller Museum. ‘Werken is goed voor je persoonlijke ontwikkeling, ook als je ouder bent. Voor mij telt daarnaast het sociale aspect. In het museum werken heel verschillende mensen. Ik gedij in zo’n omgeving.’ Ze is niet van plan om op haar lauweren te gaan rusten na haar pensionering. ‘Ik hoop weer te schrijven en publiceren. Daar kom ik nu te weinig aan toe.’
Eigentijd 21
Langer leven, langer Duo werken & bn
Afwisselend werk Özgür Karagülle (33) Medewerker afdeling beveiliging/centrale meldkamer Bouwt pensioen op sinds 2002
De foto is gemaakt in de Van Gogh galerij
Kun je mensen die zwaar lichamelijk werk doen verplichten om langer door te werken? Özgür vindt van niet: ‘Is dat wel verantwoord?’ Voor hem ligt het straks anders, verwacht hij. ‘De gedachte dat ik na mijn 65e nog werk, schrikt me niet af.’ Özgür volgde een mbo-opleiding in de logistiek. Tijdens een stage ontdekte hij dat kantoorwerk niets voor hem is. ‘Ik begon hier als vakantie- en weekendkracht en ben nooit meer weggegaan. Met de sfeer zit het helemaal goed. Dat vind ik heel belangrijk.’ Wie denkt dat hij de hele dag in de meldkamer zit, vergist zich. ‘Ik spring regelmatig bij in het museum als beveiliger. Dat houdt het afwisselend.’ Zo heeft hij bovendien kunst leren waarderen. Het mooist vindt hij Caféterras bij Nacht van Van Gogh. ‘Die springt er echt uit.’
22 Eigentijd
Eigentijd 23
Langer leven, langer werken
Fit blijven Ineke Methorst (58) Telefoniste/receptiemedewerker Bouwt pensioen op sinds 1988
Net begonnen
Ineke bemant twee dagen per week de kleine telefooncentrale en beantwoordt mails. Daarnaast doet ze de boekhouding van het aannemersbedrijf van haar man. 65 jaar zag ze altijd als de ideale pensioenleeftijd. Maar ze snapt wel dat de AOW-leeftijd geleidelijk omhoog moet. ‘Ik vind het geen probleem. Ik doe mijn werk met veel plezier.’ Ze hoopt tot haar pensioen bij het museum te blijven. Als het even kan zo superfit als ze nu is. Met een groepje loopt ze daarom drie keer per week tien kilometer hard. ‘Daar voel ik me lekker bij. Ik zwem en ga ook naar de sportschool. Onbeperkt sporten kost me daar maar vijf euro per maand, het museum betaalt de rest. Ideaal, toch?’
Margje Leeuwestein (31) Restaurator schilderijen Bouwt pensioen op sinds 2009
Schilderij: Jan Toorop, Zee, 1899
Twaalfhonderd schilderijen telt de collectie van het museum. Margje houdt ze in topconditie. De kunsthistorica heeft net de laatste hand gelegd aan de restauratie van De Schildersboot van Monet. ‘Onder het vuil en de vergeelde vernis kwam de koele, impressionistische kleurstelling tevoorschijn. Een heel mooi resultaat’, vertelt Margje trots. Ze studeerde negen jaar en werkt pas anderhalf jaar. Dus ja, eerlijk gezegd is ze nog helemaal niet met haar pensioen bezig. ‘Ik moet – of beter gezegd mag – nog langer werken dan ik oud ben. Wie weet is een jaartje ertussenuit op termijn best fijn, maar ik heb het op deze geweldige plek tussen een collectie van hoog niveau ontzettend naar mijn zin. Voorlopig ga ik helemaal op in mijn werk.’
24 Eigentijd
Eigentijd 25
Antwoord #2
Vraag #2 (van Jolanda)
26 Eigentijd
betaal je het werkgeversdeel zelf.
Dat is inderdaad duur.’
Henriëtte: ‘Werkgevers betalen meestal de helft van je pensioenpremie. Word je zelfstandige, dan betaal je dit werkgeversdeel zelf. Dat is inderdaad duur. Je zult heel bewust moeten kiezen. Helemaal geen pensioen kan ook, maar dan zul je veel moeten sparen voor later.’ Robert: ‘Ik begrijp heel goed dat de pensioenpremie, nu je zelfstandige bent, behoorlijk tegenvalt. Een goed pensioen opbouwen kost nu eenmaal veel geld. PFZW biedt zelfstandigen een aantal voordelen. Omdat je inkomen als zzp’er variabel kan zijn, biedt PFZW de mogelijkheid om premie flexibel te betalen. Bovendien: omdat je al bij PFZW was aangesloten, is het allemaal al goed geregeld. Je hebt er geen omkijken meer naar. Daar staat tegenover dat wettelijk is bepaald dat zzp’ers niet meer dan tien jaar bij hun oorspronkelijke pensioenfonds mogen blijven. En het einde van je dienstverband moet aansluiten op je start als zzp’er.’
Henriëtte: ‘Als je gaat shoppen bij verzekeringsFotografie: Onno Kummer | Janita Sassen
‘Ik ben gestart als zzp’er en vind de pensioenkosten zo hoog. Kan dat ook anders?’
‘Word je zelfstandige, dan
Robert van der Snoek Bestuursadviseur
Henriëtte Walma van der Molen Lid pensioenraad PFZW namens Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen
Jolanda van Donselaar (38)
Jolanda werkt sinds een jaar als zzp’er in de thuiszorg en bij verschillende verzorgingshuizen en verpleeghuizen. Ze is getrouwd en woont met haar man en twee zoontjes in Vianen. Haar vraag wordt beantwoord door Henriëtte Walma van der Molen en Robert van der Snoek.
maatschappijen, kijk dan heel kritisch wat ze je bieden. Zit er bijvoorbeeld een partnerpensioen bij, zoals bij PFZW? Hoe is de arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen geregeld? Blijf je bij PFZW, dan is een ander groot voordeel dat je maar één loket hebt voor al je vragen.’ Ook een vraag? Stel ’m op
en misschien staat u wel in
de volgende Eigentijd. www.facebook.com/PFZWpensioen
Eigentijd 27
Langer leven, langer werken
In het nieuws
Een pagina vol feiten over langer leven en langer werken, het thema van deze Eigentijd.
Op deze pagina leest u meer over actuele pensioenonderwerpen. Kijk voor het laatste nieuws op onze site www.pfzw.nl
Top
Man vs. vrouw Het verschil in levensverwachting tussen Nederlandse mannen en vrouwen wordt steeds kleiner. In 2011 leefden vrouwen gemiddeld 3,7 jaar langer dan mannen. Halverwege de jaren tachtig lag dit verschil nog op ruim 6,5 jaar. (BRON: CBS)
Achter de geraniums?
Welnee. Het aantal 60- tot 65-jarigen dat werkt, is in de afgelopen 10 jaar meer dan verdubbeld. Daarnaast is het aantal ouderen zonder baan dat wil werken ruim 1,5 keer zo hoog als 10 jaar geleden. (BRON: CBS)
Otto von Bismarck In 1889 voerde de Duitser Otto von Bismarck het eerste wettelijke staatspensioenfonds in. De pensioengerechtigde leeftijd werd gesteld op 70 jaar. De gemiddelde levensverwachting van een Duitse man was toen 72 jaar. (BRON: Wikipedia)
3
Kinderen die dit jaar in Monaco worden geboren, worden gemiddeld 89,68 jaar oud. Zij hebben de hoogste levensverwachting ter wereld. In de Chinese regio Macau is dat gemiddeld 84,43 jaar oud, op de voet gevolgd door Japan met 83,91 jaar. (BRON: CIA THE WORLD FACTBOOK)
Zwaar werk
Uit een enquête onder werknemers in zorg en welzijn in 2011 blijkt dat tachtig procent vindt dat zijn of haar beroep in de categorie ‘zware beroepen’ zou moeten vallen. Veertig procent denkt het in de huidige functie niet te kunnen volhouden tot het pensioen. (Bron: PGGM)
28 Eigentijd
3.000.000
Bijna 1 op de 5 Nederlanders geniet van het pensioen. Het aantal gepensioneerden is in 2011 voor het eerst gestegen tot boven de 3 miljoen. (BRON: CBS)
Kijk op
voor meer feiten www.facebook.com/PFZWpensioen
Veranderingen in 2014
Pensioenleeftijd schuift op met AOW-leeftijd We worden met z’n allen steeds ouder. Daarom heeft de overheid de AOW-leeftijd verhoogd. Vanaf 2014 sluit de pensioenregeling van PFZW daarop aan. De levensverwachting is de laatste jaren flink gestegen. En sneller dan eerder werd gedacht. Hierdoor moet zowel de AOW als ook het ouderdomspensioen steeds langer worden uitbetaald. Om de AOW en ons pensioen betaalbaar te houden, is het nodig dat we langer doorwerken. De overheid heeft daarom besloten de AOW-leeftijd stapsgewijs te verhogen naar 67 jaar. De pensioenregeling van PFZW sluit daarop aan vanaf 2014. Voor u heeft dit drie belangrijke gevolgen: 1. Uw ouderdomspensioen van PFZW ontvangt u voortaan vanaf het moment dat uw AOW ingaat. Nu is dat nog de eerste dag van de maand waarin u 65 jaar wordt. Uw pensioen gaat dus iets later in, maar is ook iets hoger. 2. Bent u geboren in 1965 of later? Dan kunt u vanaf 2014 op zijn vroegst pensioen opnemen vanaf vijf jaar voordat uw AOW ingaat. Nu kan dat nog vanaf 55 jaar. Bent u geboren vóór 1965? Dan geldt deze verandering niet voor u. U kunt nog steeds met pensioen vanaf 55 jaar. Let op: dit wijkt af van wat wij u eerder hebben laten weten. 3. Uw pensioenopbouw is er vanaf 2014 op gebaseerd dat uw pensioen op uw 67e ingaat. Nu is dat nog uw 65e. Let op: dit is niet van toepassing als u bent geboren vóór 1950. Informatie Op www.pfzw.nl/2014 vindt u meer informatie over de veranderingen die vanaf 2014 ingaan.
Pensioen opbouwen na AOW? Vanaf 1 januari 2014 stopt de pensioenopbouw zodra uw AOW ingaat. Nu is dat nog de eerste dag van de maand waarin u 65 wordt. U kunt dus straks, afhankelijk van uw AOW-leeftijd, iets langer pensioen opbouwen dan nu. Het bestuur van PFZW onderzoekt de mogelijkheden om ook pensioen op te blijven bouwen nadat uw AOW is ingegaan. Daarover later meer.
Wat is uw AOW-leeftijd? Uw AOW-leeftijd hangt af van uw geboortedatum. Op www.svb.nl/aowleeftijd kunt u die zelf berekenen. Voor jongere deelnemers is de AOW-leeftijd nog niet vastgesteld. Als vanaf 2024 de levensverwachting verder toeneemt, kan de overheid besluiten de AOWleeftijd nogmaals te verhogen. De pensioenleeftijd schuift dan mee.
Blijf bij!
Wilt u op de hoogte blijven van het nieuws rondom uw pensioen? Volg ons via Twitter op @pfzwnieuws, installeer de iPhone-app van Eigentijd of meld u aan voor de e-nieuwsbrief via onze website www.pfzw.nl/nieuwsbrief. U kunt ook over pensioen meepraten op onze Facebookpagina: www.facebook.com/PFZWpensioen
Eigentijd 29
Informatie
Mijn foto
Colofon
Op deze pagina vindt u handige informatie over PFZW. Voor meer info zie onze website www.pfzw.nl 6
8
Download de app van Eigentijd!
10
Heeft u een klacht? Laat het ons weten!
1
7
Het kan zijn dat u niet tevreden bent over PFZW. Geef uw klacht aan ons door. Dat is voor ons belangrijk, omdat het helpt onze dienstverlening verder te verbeteren. U kunt uw klacht op verschillende manieren kenbaar maken: via het klachtenformulier op www.pfzw.nl/klachten, telefonisch via onze klantenservice of schriftelijk. Alle contactgegevens vindt u op deze pagina.
9
Langer vitaal
2
3
4 5
Langer leven betekent niet alleen langer werken, maar ook langer vitaal zijn. In onze familie- en vriendenkring zien we daarvan de voorbeelden. U stuurde ons ongelooflijk veel foto’s van mensen op leeftijd die nog actief zijn. Zó wil iedereen wel oud worden! Kijk voor nog meer foto’s op facebook.com/PFZWpensioen
OVER EIGENTIJD
11
Stuur uw foto op!
Correctie
Wilt u helpen om deze rubriek in de volgende editie van Eigentijd te vullen? Houd dan onze website, e-nieuwsbrief en Facebook-pagina in de gaten voor de volgende fotoopdracht! 1 Joke Kuipers 2 Frank Koster 3 Wil Groesbeek 4 W. Moen 5 Jan van Riet 6 Henk van de Cruijs 7 Anne Draaisma 8 Corrie Straver 9 Harry van der Linde 10 Tilly van Cronenberg 11 Joke Arts 12 Maria de Ridder 13 Diny Hoogewind
30 Eigentijd
PFZW vindt het belangrijk u goed te informeren over alles wat met uw pensioen te maken heeft. Op onze website vindt u daarom uitgebreide informatie over de pensioenregeling. Ook kunt u zich aanmelden voor de informatieve e-nieuwsbrief via www.pfzw.nl/nieuwsbrief. Uit onderzoek blijkt dat de meeste deelnemers ook graag schriftelijke informatie ontvangen. Daarvoor is onder meer het magazine Eigentijd. Misschien denkt u dat het maken en versturen van een magazine veel duurder is dan het sturen van een brief. Toch is dat niet zo, omdat de verzending van brieven in een hoger btw-tarief valt dan verzending van een tijdschrift. Gezien de grote oplage van de verzending, maakt dit een aanzienlijk verschil.
In Eigentijd van maart 2013 is een fout geslopen. De werkgever van Egbert Zuidhof op pagina 24 is vervoersmaatschappij Connexxion.
KLANTENSERVICE 12 13
Postbus 117, 3700 AC Zeist
[email protected] www.pfzw.nl/info (030) 277 55 77 bereikbaar op werkdagen tussen 8.00 en 18.00 uur
EIGENTIJD Veertiende jaargang, nummer 2 Juli 2013 Eigentijd is een uitgave van Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Het blad verschijnt in de maanden maart, juli en oktober en wordt onder deelnemers verspreid in een oplage van meer dan een miljoen exemplaren. HOOFDREDACTIE Saskia Oostema CONCEPT & REALISATIE ZB Communicatie & Media bv www.zbcom.nl
Nieuwsbrief Bijblijven? Abonneer u op de maandelijkse nieuwsbrief en ontvang het laatste pensioennieuws in uw mailbox. Ga naar www.pfzw.nl/nieuwsbrief
pensioenroute-app Heel veel handige informatie en tips over uw naderende pensioen in de nieuwe app van PFZW. Verkrijgbaar in de App Store (iPhone) en Google Play Store (Android).
MijnPFZW Wilt u online inzicht in uw persoonlijke pensioensituatie of zien welke gevolgen uw keuzes hebben op uw pensioen? Gebruik dan MijnPFZW, uw persoonlijke pensioenomgeving. Kijk op www.pfzw.nl/mijnpfzw
Facebook
ART DIRECTION ZB/Janita Sassen MET MEDEWERKING VAN Patricia Hamilton, Jacqueline Blommestein, Taalschool Het Mozaïek e.a. LITHOGRAFIE Grafimedia, Amsterdam DRUKWERK Roto Smeets, Weert VERSPREIDING Sandd VRAGEN Heeft u vragen over de bezorging van Eigentijd? Bel Sandd (055) 3682 525. REACTIES Pensioenfonds Zorg en Welzijn, Eigentijd, Postbus 117, 3700 AC Zeist. INTERNETSITE www.pfzw.nl/eigentijd
Praat mee over pensioen en bekijk de filmpjes met BN’ers in de Facebook-app van Eigentijd www.facebook.com/PFZWpensioen
EIGENTIJD VOOR MENSEN MET EEN LEESHANDICAP Eigentijd is er ook in gesproken vorm (Daisy cd-rom). Hieraan zijn geen kosten verbonden. Aanmelden kan via de klantenservice (030) 277 55 77.
Borgblog
ISSN 1567-8253
Peter Borgdorff, directeur van PFZW, schrijft wekelijks een blog over pensioen. Lees mee en reageer op pfzw.typepad.com
Youtube Bekijk filmpjes over de meestgestelde pensioenvragen op www.youtube.com/deelnemerspfzw
Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten ontleend worden. Bij de samenstelling van dit nummer is de redactie met de grootst mogelijke zorg te werk gegaan. Echter, cijfers en/of informatie kunnen in voorkomende gevallen reeds tijdens de productieperiode achterhaald zijn.
Eigentijd 31
€ash
Laatstverdiende salaris: 923 euro netto
Pensioen:
448 euro netto
Pensioen inclusief AOW: 1.156 euro netto
‘Vanaf mijn zestigste kon ik stoppen met werken, maar ik ben blij dat ik dat niet gedaan heb en solidair ben met de generatie van nu die wel langer door moet werken. Eén keer in de week ondersteun ik als docent Nederlands studenten aan opleidingsinstelling Geestelijke Gezondheidszorg in Utrecht bij het schrijven van wetenschappelijke stukken. Dat ik uitgedaagd word, vind ik het belangrijkste van mijn werk. Het kost me een hoop energie, maar ik krijg er veel voor terug. Ik blijf scherp, het zorgt voor structuur in mijn leven en de studenten houden me jong. Dat is echt een verrijking. Ik ben zelfs aan het wordfeuden! De studenten zijn ontzettend enthousiast en vinden me een voorbeeld voor andere pensionado’s. Daarnaast zorgt deze baan voor een extra zakcentje. Mijn man en ik reizen graag en kunnen ons dat nu ook veroorloven. We hebben geen geldzorgen en dat leeft heel relaxed. Naast mijn werk heb ik nog genoeg vrije tijd over. Eén keer in de twee weken doe ik vrijwilligerswerk bij Staatsbosbeheer. Dat doe ik al twintig jaar. Samen met mijn man kampeer ik dan een weekend in een tent in het bos in Baarn. Heel primitief. Als tegenprestatie werken we dan in het bos. Daarnaast tuinier ik veel. Heerlijk vind ik dat: even mijn hoofd leegmaken!’
32 32 Eigentijd
Fotografie: Petri Bakker
Ria Radstake-Overvest (66)