KIJK OP DE DIJK! Een proef met fileinformatie op het strand!
november 2007
Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Samenvatting Kijk op de dijk! De reistijden Wat beweegt de strandbezoeker Zomer 2007: Geen strandweer! Ontwikkelingen Conclusies Verantwoording
Voorwoord Kijk op de dijk! is een initiatief dat in korte tijd tot een praktijkproef is uitgewerkt. Een bewijs van goede samenwerking tussen partijen die gezamenlijk een product hebben neergezet. Wij willen allen die hieraan hebben meegewerkt daarom hartelijk danken. Remko van der Borght, SWINGH Frank Akkermans, Nexus
Affiche Kijk op de dijk! Kijk op de dijk!
2
Samenvatting Initiatief Kijk op de dijk! is een initiatief van Nexus en SWINGH ondersteund door het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Inhoud project Door het aanbieden van verkeersinformatie op het strand over de belangrijke ontsluitingsweg N220, een betere spreiding in het autoverkeer vanaf het strand te bewerkstelligen. Weer Tijdens de onderzoeksperiode van 25 juli tot 2 september 2007 was er slechts één weekend (4 en 5 augustus) sprake van massaal strandverkeer. Enquête In de onderzoeksperiode is een enquête onder de strandbezoekers gehouden. Conclusie(s) ! Verkeersinformatie op het strand wordt in grote mate gewaardeerd door de strandgasten. ! Een hoog percentage geeft aan met verkeersinformatie rekening te houden en hun vertrektijd aan te passen. ! De spreiding van het autoverkeer op een top stranddag is opmerkelijk groot gebleken. ! De gemiddelde spits op de Maasdijk kan gelinkt worden aan de aankomsttijd van de Ferry uit Engeland. ! Er zijn mogelijkheden om het aanbieden van verkeersinformatie op het strand structureel te gaan oppakken. Strand Hoek van Holland, bron Vialis
Kijk op de dijk!
3
1. Kijk op de dijk
1. Kijk op de dijk! Een combinatie van initiatieven heeft geleid tot de proef Kijk op de dijk! Gebiedstafel Noordwest In oktober 2006 hebben de samenwerkingsorganisaties SWINGH en Nexus de gebiedstafel ‘Noordwest’ geïnitieerd. Via deze tafel willen SWINGH en Nexus met overheden, bedrijfsleven en consumenten uit het gebied gezamenlijk problemen in de bereikbaarheid aanpakken. In dit kader is een consumentenraadpleging gehouden onder de bewoners van het gebied ‘Noordwest’. Eén van de geconstateerde problemen zijn de files op de Maasdijk, zowel naar als van de kust, door strandbezoek op zomerse dagen. Marketing in mobiliteit Vanuit Nexus kwam het initiatief om mogelijke oplossingen voor het probleem op de Maasdijk te vatten in een marketingaanpak: De afstemming van maatregelen op een specifieke doelgroep, in dit geval de strandbezoeker. Binnen SWINGH is met het project Haaglanden Mobiel reistijdinformatie over de Maasdijk beschikbaar. Het idee om deze informatie op het strand aan te bieden heeft geleid tot de proef Kijk op de dijk! Fileproof Vanuit Fileproof zijn projecten gestart gericht op afname van files, onder andere files veroorzaakt door recreatief verkeer. Door het aanbieden van verkeersinformatie op druk bezochte locaties wordt een bijdrage geleverd aan de spreiding in het vertrek van die locaties. De proef Kijk op de dijk! past in deze aanpak van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. 4 Kijk op de dijk!
Opening Hoek van Holland
Kijk op de dijk! Onder de titel Kijk op de dijk! is in de zomervakantie een proef uitgevoerd met het aanbieden van actuele verkeersinformatie op de stranden van ‘s-Gravenzande en Hoek van Holland. Op de strandopgangen werd met tekstwagens de vertraging op de Maasdijk (richting A20) én de aankomsttijd van de Ferry aan de strandgasten getoond. Waarom Kijk op de dijk? De Maasdijk is een druk belaste verkeersader in het Westland. Op zomerse topdagen, als men graag verkoeling aan de kust zoekt, ontstaan files zowel bij het komen als het gaan. In ‘Kijk op de dijk!’ willen we graag uitzoeken of strandbezoekers verkeersinformatie op het strand waarderen en er rekening mee houden bij het vertrek van het strand. Gebiedstafel Noordwest
File Maasdijk
Het samenvallen van het vertrek van de stranden en de aankomst van de Ferry uit Engeland met veel vracht- en personenverkeer leidt tot extra files op de Maasdijk en aansluitende wegen. Wanneer strandbezoekers rekening houden met de verkeerssituatie, en als zij op basis van de informatie hun vertrektijd willen en kunnen aanpassen, levert dit een positieve bijdrage aan de verkeersafwikkeling. In dat geval heeft iedereen er profijt van: ! De strandgasten hebben een keuze. Of direct naar huis met een betrouwbare reistijd, omdat het helaas niet anders kan. Of op of nabij het strand blijven en op een tijdstip vertrekken dat de ergste files voorbij zijn; ! De ondernemers en bedrijven aan de kust, omdat het aanbieden van een extra dienst bijdraagt aan een professioneel imago en daadwerkelijk ook aan een betere bereikbaarheid; ! Voor de wegbeheerders en omwonenden, omdat de doorstroming verbetert. 5 Kijk op de dijk!
2. De reistijden Metingen in de vakantie Tijdens de vakantieperiode van Zuid-Holland Zuid (25 juli tot en met 2 september 2007) zijn op de strandopgangen bij Vlugtenburg (gemeente Westland) en Zeekant (deelgemeente Hoek van Holland) twee tekstwagens geplaatst om de strandbezoeker attent te maken op de mogelijke vertraging op de N220 oftewel de Maasdijk én de aankomsttijd van de ferry uit Engeland. Aankomsttijd van de Ferry De Maasdijk kent een duidelijk dagelijks terugkomend verkeersbeeld. In de middag voor de spits (rond 16:15 uur) komt de Ferry uit Engeland aan in de haven van Hoek van Holland. Het ontschepen van de Ferry (met een hoog aandeel vrachtverkeer) leidt, circa een uur later, tot grote drukte op de Maasdijk. In de proef is daarom ook de exacte aankomsttijd van de Ferry opgenomen. Strandbezoekers die weten dat dit consequenties heeft voor de verkeersdrukte op de Maasdijk kunnen hierop anticiperen door bijvoorbeeld later (of eerder) te vertrekken. Referentiemetingen Na de meetperiode zijn de camera’s nog een maand blijven hangen om referentiemateriaal te verkrijgen. De tekstwagens op beide stranden zijn dan weggehaald.
Kijk op de dijk! Tekstwagen ‘s-Gravenzande
6
De cijfers tijdens de testperiode (tekstwagens op het strand)
De cijfers na de testperiode (geen tekstwagens op het strand)
Uit de verkregen informatie de belangrijkste feiten op een rij:
Uit de verkregen informatie de belangrijkste feiten op een rij:
• • • •
• • • •
Totaal 47 meetdagen, waarvan 30 een volledige meting*; Gemiddelde gegevens zijn gebaseerd op volledige metingen; Totale trajectafstand is 7 kilometer; Reistijd in free flow situatie (gemeten tussen 21:00 en 22:00 uur) bedraagt 7 minuten en 28 seconden; • Gemiddelde reistijd over het traject tijdens de proef was 9 minuten 26 seconden; • Gemiddelde snelheid was 45 km/uur; • De snelste tijd gemeten was 6 minuten en 18 seconden (67 km/uur); • De langzaamste tijd gemeten was 32 minuten en 25 seconden (13 km/uur); • 6 augustus 2007 was reistijd technisch gezien een bijzondere dag, omdat op die dag de langste reistijd gemeten is van bijna ander half uur. De oorzaak was een ongeval.
Totaal 28 meetdagen, waarvan 18 een volledige meting*; Gemiddelde gegevens zijn gebaseerd op volledige metingen; Totale trajectafstand blijft 7 kilometer; Reistijd in free flow situatie (gemeten tussen 21:00 en 22:00 uur) bedraagt 7 minuten en 27 seconden; • Gemiddelde reistijd over het traject na de proef was 9 minuten 6 seconden; • Gemiddelde snelheid was 46 km/uur; • De snelste tijd gemeten was 6 minuten en 25 seconden (65 km/uur); • De langzaamste tijd gemeten was 22 minuten en 36 seconden (19 km/uur); • Woensdagen zijn de drukste werkdagen van de week; • Zondag 23 september 2007 was een mooie nazomer dag (22o C) en was de drukste zondag in de gemeten periode.
* Metingen zijn niet volledig door technische storingen in de datacommunicatie
Kijk op de dijk!
7
Reist ijden t ijdens de pilot
1600
Gemiddelde reistijd 1400
Reistijd 5 augustus 2007 1200
Reistijd in seconden
1000
800
600
400
200
0 10:00
11:15
12:30
13:45
Gemiddelde reistijd tijdens de pilot
15:00
16:15
17:30
18:45
20:00
21:15
Tijdst ip
De piek in reistijd tijdens de proef ligt gemiddeld rond 17:30 uur. Dit is gelinkt aan de aankomst van de Ferry rond 16:15 uur, al dan niet in combinatie met de avondspits. Reistijd 5 augustus: Ter vergelijking van het gemiddelde is de drukste stranddag van het jaar ernaast gezet. Dit was zondag 5 augustus 2007. Zichtbaar is de rustige zondagochtend waarna de drukte toeneemt vanaf 15:30 uur. Ook hier is de piek van de aankomst van de Ferry zichtbaar rond 17:30 uur. Het drukste moment van de dag lag rond 19:15 uur met een reistijd van 22 minuten en 43 seconden (is een vertraging van ruim 13 minuten).
Opmerkelijk is het verschil tussen een zomerse topdag en een normale zomerdag. De spits op een echte stranddag is veel zwaarder dan doorgaans en duurt veel langer vanaf 15:30 uur tot circa 21:00 uur. Dat betekent dat in deze meting het strand goed gespreid wordt verlaten. In hoeverre de tekstwagen hiertoe heeft bijgedragen is in deze proef niet vast te stellen. Wel blijkt dat de flexibiliteit in de vertrektijd op dit soort specifieke locaties groot te zijn. Dus ook de mogelijkheid om door reistijden de spreiding beter te sturen.
Kijk op de dijk!
8
Reist ijden na de pilot
1600
G emiddelde W o 12 sept ember
1400
Zo 23 sept ember 1200
Reistijd in seconde
1000
800
600
400
200
0 10:00
11:15
12:30
Gemiddelde reistijd na de pilot
13:45
15:00
16:15
17:30
18:45
20:00
21:15
Tijdst ip
Ook de 2e grafiek toont een dagelijkse piekrond 17:30 uur. De link met de aankomst van de Ferry rond 16:15 uur is hier weer zichtbaar. Ter vergelijking is naast het gemiddelde een woensdag en een zondag gezet. Dit waren woensdag 12 september 2007 en zondag 23 september 2007. De woensdagen blijken tijdens de meetperiode de drukste dagen van de week met een opmerkelijk grilliger verkeersbeeld. De piek rond 19:00 uur had te maken met een klein ongeval dat voor 10 minuten extra vertraging zorgde.
Op zondag 23 september begint de drukte toe te nemen vanaf 15:30 uur. De piek is beduidend korter van duur en de vertraging is minder dan op een top stranddag, zoals 5 augustus. Zowel op de woensdag als op de zondag is de piek van de aankomst van de boot zichtbaar rond 17:30 uur. Het drukste moment van de beide dagen lag rond 17:00 uur met respectievelijk een reistijd van 17 minuten en 47 seconde en 15 minuten en 28 seconden; Een vertraging van rond de 8 minuten.
Kijk op de dijk!
9
3. Wat beweegt de strandbezoeker? Enquêtes onder de strandbezoekers In de periode van het onderzoek, hebben enquêteurs van Blauw Research de strandgasten gevraagd naar hun beweegredenen rond een strandbezoek. Waar komen ze vandaan? Met welk vervoermiddel zijn ze gekomen? En hoe waarderen ze de faciliteiten als bijvoorbeeld parkeer- en stallingsmogelijkheden en bewegwijzering. De resultaten hiervan zijn opgenomen in een aparte rapportage van Blauw Research BV, Standbezoek, 2007 en dient als input voor een mogelijke vervolg voor het beter faciliteren van het strandbezoek. Zie ook tekstkader ‘Marketing in Mobiliteit’ op de volgende pagina. Er zijn tevens vragen gesteld over de waardering voor de verkeersinformatie via de tekstwagens en in hoeverre de strandbezoekers hiermee rekening kunnen en willen houden. De resultaten hiervan zijn verwerkt in deze rapportage. De enquête is uitgevoerd door Blauw Research in opdracht van SWINGH, Nexus en het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Gebruik verkeersinformatie(bord) Ongeveer 40% van de strandgasten heeft het informatiebord gezien. Ongeveer 90% vindt de informatie bruikbaar en 80% vindt de informatie begrijpelijk. Ongeveer 60% van het strandbezoek geeft aan te begrijpen waarom de vermelding van de Ferry op het bord staat. .
Kijk op de dijk! Tekstwagen Hoek van Holland (bron: Vialis)
10
Effect verkeersinformatie(bord) Bij het vertrek van het strand wordt door 15% van de automobilisten gebruik gemaakt van verkeersinformatie. De tekstwagen is dan het meest gebruikte medium (8%).
Resultaten gebruik informatiebord 40% heeft hem gezien, da’s knap veel
64% Van de automobilisten geven aan dat ze verkeersinformatie nodig hebben. Als reden voor het niet gebruiken van verkeersinformatie scoort ‘niet aan gedacht’ hoog met 29%.
Vooraf bereidt wordt weinig 93% is tevreden over de bruikbaarheid van de informatie 82% vindt de informatie te begrijpelijk
Spreiding Van de automobilisten geeft 78% aan hun vertrektijd waarschijnlijk aan te willen passen op basis van de aangeboden actuele verkeersinformatie. 11% Geeft aan dat zeker niet te doen.
Marketing in Mobiliteit Voor het Nexus ontbijt 2007 is het thema ‘Marketing in Mobiliteit’ neergezet. Binnen de marketing aanpak wordt een specifieke doelgroep nader geanalyseerd. Wat zijn hun wensen en behoeften? Welke lessen kunnen overheden en andere partijen daaruit trekken? En hoe kunnen zij hun maatregelen om de bereikbaarheid in stand te houden daarop afstemmen? De proef Kijk op de dijk! is een onderdeel van een aanpak waarin Nexus wil kijken naar mogelijkheden om het strandbezoek beter te laten verlopen. Daarvoor is een uitgebreide raadpleging uitgevoerd onder strandbezoekers in Hoek van Holland en ‘s-Gravenzande (zie rapportage: Strandbezoek, Blauw Research BV, 2007).
Kijk op de dijk! Enquête strandonderzoek
11
Mobiliteitsaspecten strandbezoek
Bron: Rapportage Strandbezoek, Blauw Research BV, 2007
Kijk op de dijk!
12
4. Zomer 2007: Geen strandweer! Consequenties voor de proef De zomer 2007 komt niet slecht uit de statistieken van het KNMI. Toch heeft niemand in Nederland het gevoel dat we een goede zomer hebben gehad. De gemiddelden dit jaar wijken niet sterk af van de lange termijn gemiddelden. Wel constateert het KNMI dat het deze zomer ontbrak aan een langere periode met mooi zomers weer. De grote trek naar de kust is in deze zomer dan ook vrijwel niet voorgekomen (behalve het weekeinde van 4 en 5 augustus). Dit heeft gevolgen voor de resultaten van deze proef. De beoogde doelgroep voor de enquête, de strandbezoekers met een auto, zijn niet in grote getallen komen opdagen. Het aantal overige strandrecreanten (sporters, recreanten uit de directe omgeving) heeft daardoor een groter aandeel in de enquêteresultaten. De beoogde enquêtegrootte was 400, er zijn uiteindelijk 161 enquêtes uitgevoerd. Doordat de enquêtegrootte kleiner is uitgepakt kunnen minder conclusies getrokken worden over de beoogde doelgroep. Wel levert het voldoende materiaal om over het doorsnee strandbezoek conclusies te kunnen trekken. Het uitblijven van de grote verkeersstromen heeft eveneens gevolgen voor de reistijdmetingen. De effecten van het strandverkeer op de gewone verkeerssituatie is daardoor minder sterk meetbaar en dus ook het effect van de getoonde informatie op de tekstwagens.
Bron: KNMI, weerstatistieken 2007
Kijk op de dijk!
13
5. Ontwikkelingen Overzicht ontwikkelingen kustgebied In dit hoofdstuk geven we aan welke plannen er zijn die invloed hebben op de bereikbaarheid van dit kustgebied en op ontwikkelingen die kunnen bijdragen aan een betere mobiliteit voor de strandbezoeker. Infrastructurele projecten De files op de Maasdijk kunnen niet alleen met verkeersinformatie opgelost worden. Grote infrastructurele en ruimtelijke ingrepen zijn op komst in het gebied rond de Maasdijk: • Verbreding van de kustwering; • 2e Ontsluitingsweg Hoek van Holland; • Aansluiting Hoekselijn op Rotterdams metronet; • Kruising Westerlee en verlengde veilingroute. Get Hoekt! Hoek van Holland heeft de ambitie om evenementenbadplaats nummer 1 van Nederland te worden. Onder de vlag van ‘Get Hoekt' presenteert de Rotterdamse badplaats de komende jaren meerdere grote en kleine evenementen op het strand van Hoek van Holland. Ontwikkelingen op informatie gebied In 2007 hebben de provincie Zuid Holland en de Reddingsbrigade Zuid Holland een proef uitgevoerd met actuele informatie op een tekstpaneel. De mogelijkheid om bij deze informatie ook file-informatie op te nemen moet als kansrijk gezien worden.
Kijk op de dijk! Station Hoek van Holland strand
14
6. Conclusies Het weer Door het mindere strandweer is de grote trek van recreanten naar de kust deze zomer uitgebleven. De cijfers Over het verkeer op de Maasdijk worden op basis van de reistijdmetingen de volgende conclusies getrokken: ! Het effect van het aanbieden van verkeersinformatie over de Maasdijk was in deze proefperiode niet meetbaar; ! De verkeerspatronen zijn in de vakantieperiode rustiger dan buiten de vakantieperiode; ! Doorgaans is de spitstijd beperkt in duur (van 17:30 tot 18:00 uur) en is gerelateerd aan het verkeer dat van de Ferry komt; ! Op een top stranddag is een grote mate van spreiding in het vertrek waargenomen. Gemiddeld een filetijd van een half uur, in de meting een filetijd van 6 uur; ! De reistijden zijn op topdagen langer. Bij een normale spits is de reistijd circa 800 seconden (ruim 13 minuten). Bij een top stranddag is dat bijna verdubbeld, namelijk 1300 seconden (bijna 22 minuten); ! De reistijd zonder vertraging is circa 7,5 minuut.
De spreiding In de proefperiode is één top stranddag in de metingen opgenomen. Uit die meting blijkt een opmerkelijk goede spreiding van het verkeer in het vertrek van het strand. Wel was sprake van een opmerkelijk langdurige file van circa 6 uur. De vertraging voor de automobilisten bleef gedurende die periode beperkt tot maximaal 15 minuten. In hoeverre het informatiebord heeft bijgedragen aan deze spreiding is in dit onderzoek niet cijfermatig vast te stellen. Vervolg Meerdere partijen zijn gebaat met een voortzetting van dit initiatief. Overheden, bedrijfsleven, omwonenden en de strandbezoeker. De mogelijkheden om, waar het kan, actuele informatie van diverse partijen aan elkaar te koppelen kunnen beter benut worden. Bijvoorbeeld naast het bieden van actuele weersinformatie, toeristen- of evenementeninformatie, kan ook het bieden van reisinformatie –informatie over de auto, fiets en het openbaar vervoer- een ‘win-win’ situatie opleveren.
Het gebruik van verkeersinformatie 15% Van de automobilisten die het strand bezoeken oriënteren zich op verkeersinformatie. Voor de terugweg is een vergelijkbaar percentage geconstateerd (17%, zie rapportage Strandbezoek, Blauw Research BV, 2007).
Kijk op de dijk!
15
Verantwoording Opdrachtgevers Deze rapportage is samengesteld in opdracht van SWINGH, Nexus en het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. In samenwerking met De uitvoering van de proef met verkeersinformatie en de consumentenraadpleging onder de strandbezoekers had niet tot stand kunnen komen zonder de enthousiaste medewerking van de volgende partijen: • Blauw Research BV • Deelgemeente Hoek van Holland • Gemeente Westland • Stenaline • Haaglanden Mobiel • Ondernemersvereniging Strand Hoek van Holland • ANWB • Fietsersbond • ROVER Met dank aan: • Stadsregio Rotterdam • Stadsgewest Haaglanden • Gemeente Rotterdam • Provincie Zuid-Holland Contactpersonen Voor informatie kunt u contact opnemen met: Frank Akkermans, Nexus (010 - 417 9342), Remko van der Borght of Aad van Velden, SWINGH (070 - 750 1561) Kijk op de dijk!
16
