Een nieuw schooljaar en een uitstekende start!

September 2006

14

S E R V I C E B U L L E T I N

Voor de gebruikers van de methode Leeslijn

Een nieuw schooljaar en een uitstekende start ! 2

Speciale cd’s voor extra stimulans

U bent alweer begonnen aan een nieuw schooljaar. Misschien op een andere school of in een andere groep. Of toch weer voor uw vertrouwde klas. Bekend of helemaal nieuw; elke klas is anders en ieder schooljaar is weer een uitdaging. En voor een grote groep leerkrachten is dit jaar extra spannend... Dit schooljaar gaat een groot aantal leerkrachten van start met de herziene versie van Leeslijn. Vorig jaar gingen al veel gebruikers in de onderbouw de uitdaging aan en nu kunnen u en uw collega’s ook aan de slag met de herziene lesmaterialen voor de bovenbouw. Na alle positieve geluiden van de gebruikers van Leeslijn herzien in de eerste groepen, zijn wij ook zeker van enthousiaste reacties uit de hogere groepen. De herziening en alle mooie (extra) lesmaterialen zijn immers ontwikkeld naar de wensen en verzoeken van de gebruikers zelf.

4

Blijf oefenen: technisch lezen in groep 7 en 8

10

Nieuw bij Leesweg: boeken bij de tijd

In dit bulletin leest u meer over de veranderingen en vernieuwingen. We besteden extra aandacht aan de spiksplinternieuwe leerboeken en eigentijdse leesboekjes. En wist u al dat bij de leesboekjes – ook voor de gebruikers van de vorige versie Leeslijn! – uitgekiende meeleescd’s passen? Hiermee kunt u eventuele leesproblemen direct adequaat aanpakken. En om ervoor te zorgen dat uw leerlingen blijven oefenen met lezen en zo hun niveau op peil houden, komt er zelfs een extra niveau voor groep 7 en 8. U zult zien... met de nieuwe Leeslijn kunnen u, uw collega’s én uw leerlingen nu nog beter werken. Wij wensen u weer een leuk en leerzaam leesjaar! Het team van Leeslijn

PROFESSIONELE MEELEESCD’S: INHOUD Pagina 2

Leren door meelezen Bij de nieuwe leesboekjes van Leeslijn horen ook professionele meeleescd’s, speciaal ontwikkeld door Interval-Lâle.

Pagina 4

Blijf lezen! Met het extra niveau in Leeslijn kunnen leerlingen van groep 7 en 8 actief blijven oefenen met technisch lezen.

Pagina 7

Alles wat u wilt Leeslijn herzien sluit helemaal aan bij alle doelen én de wensen van vandaag de dag.

Pagina 8

Duidelijke taal, aansprekende teksten Voor de Leesweg zijn er nieuwe leerboeken én leesboekjes met verhalen die helemaal bij de tijd zijn.

Pagina 11

Tip: met school naar muZIEum

Pagina 12

De laatste lettertjes

COLOFON Leeslijn servicebulletin is een uitgave van uitgeverij ThiemeMeulenhoff. Hoofd- en eindredactie Marrie Hoedelmans Met dank aan Jacqueline Demarteau, Gerjó Pieters, basisschool Lodijke en Martin Hogeboom (foto’s)

Orthopedagoge Gerjó Pieters (rechts) en coördinator Jacqueline Demarteau van Interval-Lâle

“ze zijn er juist ook om leesproblemen te voorkómen”

Cd’s bij Leesweg én Leespad Bij Leesweg van de vorige editie hoorden al meeleescassettes. Leerkrachten konden dit additionele materiaal actief inzetten bij de Wegwijzers van niveau 1, 2 en 3. Nu bij Leeslijn herzien is het aanbod bewust uitgebreid. Door de grote vraag naar ondersteunend materiaal in de aanpak van leesproblemen, heeft ThiemeMeulenhoff ervoor gekozen om élk leesboekje op cd te zetten. Zo zijn er meeleescd’s bij de volgende leesseries: Leespad leesserie niveau a en niveau b; Leesweg leesserie niveau a, b, 1, 2, 3, en 4.

Leeslijn biedt alle scholen die de nieuwe leesboekjes in huis hebben een krachtig extra middel aan: meeleescd’s. Om ervoor te zorgen dat u kunt rekenen op optimaal, goed doordacht en perfect uitgewerkt audiomateriaal heeft ThiemeMeulenhoff een beroep gedaan op de expertise van Interval-Lâle. Gerjó Pieters en Jacqueline Demarteau vertellen over de achtergrond en de aanpak...

Interval-Lâle: specialist in meeleesaudio

Je hoeft ze niet bij het handje te houden

Interval-Lâle is een professionele organisatie met een jarenlange ervaring. Gerjó Pieters is orthopedagoge en Jacqueline Demarteau is coördinator bij IntervalLâle. Samen met een team van in- en externe specialisten maken ze meeleescd’s en -cassettes voor allerlei bekende uitgeverijen. Hiervoor hebben ze een speciaal model ontwikkeld. Ze lezen de boeken niet gewoon voor, maar denken zorgvuldig na over iedere pauze, klemtoon, de perfecte uitspraak én de exacte duur. Achter elke audio-opname zit een gedegen didactisch en orthopedagogisch concept. Interval-Lâle verzorgde destijds al de meeleescassettes en ook nu bij Leeslijn herzien zorgen ze weer voor een onmisbare toegevoegde waarde.

Jacqueline: “De grote kracht van de meeleescd’s is dat kinderen er zelfstandig mee kunnen werken. Voor het kind zelf is het heel motiverend en draagt het bij aan hun zelfvertrouwen. En het kost de leerkracht geen extra tijd om voor de extra aandacht te zorgen. Dat stukje ondersteuning en stap voor stap door een moeilijker onderdeeltje gaan, neemt de cd adequaat over.” Gerjó: “De meeleescd’s ontlasten de leerkracht. Op elk moment dat die denkt ‘nu heeft die of die leerling behoefte aan een extra push, een extra stimulans’ dan kan de meeleescd worden ingezet. En dat kan eigenlijk op ieder moment buiten het lezen in de groep, dus bijvoorbeeld in plaats van tutorlezen. En in RT [red.: remedial teaching] kent het in ieder geval een plek. Maar ook thuis kunnen de leerlingen met een cd oefenen. Ouders horen vaak wel dat ze thuis moeten meelezen om te oefenen, maar ze weten helemaal niet hoe ze dat aan moeten pakken. Dat is ook niet zo vreemd, want ze zijn daar gewoon niet voor opgeleid. Met de meeleescd’s kun je de ouders ook helpen. Dan gaat het betreffende boekje een keertje samen met de bijbehorende cd mee naar huis.”

zelfstandig mee aan de slag konden gaan. Toen bleek dat ons meeleesmateriaal ook uitstekend geschikt was voor kinderen die qua leesontwikkeling iets achterbleven bij hun leeftijdgenoten.” Gerjó: “Kinderen met leesproblemen kijken eerst hoeveel plaatjes een boek heeft en hoeveel pagina’s, want ze moeten zich er letterlijk doorheen worstelen. Door ze meeleesaudio aan te bieden, kunnen ze zélf verder. Dat werkt heel stimulerend, want je bevordert de autonomie.”

Luisterlezen is vanuit de dyslectische hoek ontstaan

Meelezen stimuleert de leesvaardigheid van élke leerling

Jacqueline: “Het is begonnen met meeleesboeken voor kinderen met leesproblemen. Er was behoefte aan leesmateriaal voor dyslectische kinderen, waar ze

Jacqueline: “De meeleescd’s die wij nu maken zijn niet alléén geschikt voor dyslectische leerlingen. We ontwikkelen ze expliciet voor het stimuleren van leesvaardigheid bij álle kinderen. De cd’s zijn er dus niet speciaal voor leerlingen met leesproblemen, maar ook juist om te voorkómen dat er een echt leesprobleem ontstaat. Zo kan een leerkracht het meelezen uitstekend inzetten als hij of zij signaleert dat een leerling een bepaald onderdeeltje wat lastiger onder de knie krijgt.” Gerjó: “Het is bewezen dat je de leesvaardigheid van kinderen een extra impuls geeft door ze hardop te laten lezen, door ze te ondersteunen tijdens het lezen en door herhaald te lezen. Met de meeleescd’s kun je hier als leerkracht ook gemakkelijk invulling aan geven.”

Vormgeving Crossing Communications Drukwerk ARS grafische producties & communicatie Redactieadres ThiemeMeulenhoff t.a.v. Maria Noordhuizen Postbus 19240 3501 DE Utrecht [email protected] 2

3

Elke boekpagina vertalen we met een inspreekformule Jacqueline: “Als we meeleesaudio maken, vertalen we de teksten via onze speciale formule voor de insprekers. We tellen de woorden, pikken de moeilijke eruit, we bepalen het precieze tempo van elk woord en elke pauze en dan maken we een duidelijke instructie voor de insprekers. Vervolgens gaan we de opnamestudio in met de stopwatch erbij.” Gerjó: “We spreken de teksten niet zelf in, daar huren we professionals voor in. Inspreken is echt een vak apart.

Je moet heel secuur zijn op uitspraak, perfect kunnen articuleren, een prettige stem hebben, een goede intonatie, gevoel voor timing, een uitstekende beheersing van je middenrif... zo gemakkelijk is het niet om een goed hoorbaar product te maken. Ik ben dan ook erg blij met de sprekers die we voor Leeslijn konden inschakelen, zoals Joep Dorren en Caroline Zantonique. Het is echt een genot om naar ze te luisteren.”

Volwassen denken vaak: Jee, wat een traag tempo Jacqueline: “In de eerste plaats vormt het lééstempo de leidraad en niet het luistertempo. Het inspreektempo op de cd’s zijn gebaseerd op het AVI-niveau van het leesboekje. Het is dus geen traag tempo, maar een optimaal aangepast tempo.” Gerjó: “Bij het maken van een meeleescd houden we rekening met vier voorwaarden: het kind moet er autonoom mee kunnen werken, het moet aansluiten bij het leestempo van kinderen, de woorden die geleerd moeten worden op een bepaald niveau krijgen expliciete aandacht, en we moeten rekening houden met opzoektijd van de volgende regel en kijktijd voor de illustraties. De meeleescd’s leiden het kind eigenlijk door de leestekst heen. Met ingebouwde aanwijzingen die de mogelijkheid bieden om woorddelen goed te bekijken en herkenning op een later moment te ondersteunen. Alle leerelementen zijn duidelijk opgenomen. De precieze instructie en kijk- en leestijd verschilt natuurlijk wel per leeftijdsgroep. De meeleescd’s zijn maatwerk met ingesproken teksten die perfect passen bij wat die leerlingen nodig hebben om zelfstandig te kunnen werken aan hun leesvaardigheid.” De meeleescd’s zijn geschikt voor elke school en ieder kind dat met de nieuwe leesboekjes van Leeslijn werkt. U kunt ze nu direct bestellen via de antwoordkaart in dit bulletin. Maar natuurlijk ook via uw eigen (school)boekhandel of leverancier.

Nieuw: niveau 10 en 10+ De onderwijsinspectie constateert dat veel kinderen na AVI 9 geen vorderingen meer maken. Deze stilstand in voortgezet technisch lezen komen de leesvaardigheid zeker niet ten goede. Om ervoor te zorgen dat kinderen kunnen blijven oefenen met lezen, komt de nieuwe Leeslijn ook met passend leesmateriaal voor groep 7 en 8, voor lees-taal sterke én zwakke leerlingen...

Voortgezet technisch lezen Iedereen onderkent het belang van blijven oefenen. En de herziene Leeslijn voor voortgezet technisch lezen voegt de daad ook bij het woord. Dé nummer 1 in adaptief leesonderwijs komt met een doorgaande lijn t/m groep 8. Zo is de nieuwe Leeslijn uitgebreid met twee extra niveaus in de laatste leesfase, om te voorkomen dat het technisch leesniveau van leerlingen in de groep 7 en 8 terugloopt. Uw leerlingen blijven hun leesvaardigheden daardoor trainen en verbeteren tot het einde van hun basisschooltijd. Voor de beste resultaten en het hoogst mogelijke niveau!

Leesfase 8: onderhoud & uitbreiding Het volledig nieuwe lesmateriaal voor groep 7 en 8 is onderdeel van leesfase 8. Deze leesfase staat in het teken van verdieping en herhaling. Voor zowel Leesweg- als Leespadleerlingen is er materiaal op twee extra niveaus: niveau 10 en 10+. Leeslijn niveau 10 en 10+

zijn speciaal bestemd voor onderhoud en uitbreiding van de technische leesvaardigheid na niveau 9.

Functioneel leren lezen

Makkelijk aan de slag

Leesfase 8 is gericht op functioneel leren lezen. De techniek van het lezen is al vergevorderd, maar dit wordt nu nog meer in een functionele context geplaatst. Zo komen de leerlingen op een andere manier in aanraking met geschreven taal. Leerlingen moeten teksten niet alleen goed kunnen lezen, maar ook kunnen hanteren in functionele situaties uit en in verschillende contexten. Net als in leesfase 7 (leren voorlezen) geldt dat het zinloos is om leerlingen zonder voorbereiding stukjes te laten voorlezen. Eerst moeten leerlingen

de tekst voor zichzelf hebben gelezen, waarbij ze letten op belangrijke woorden, leestekens, enzovoort. Dan begrijpen ze de bedoeling van de tekst, zodat ze de inhoud beter over kunnen brengen.

Betekenisvolle oefenvormen Functioneel leren lezen kan niet zonder betekenisvolle oefenvormen die bijdragen aan verhoging van kennis, maar ook aan leesplezier. Het is belangrijk dat uw leerlingen leren ontdekken wat voor soort tekst ze voor zich hebben. Door kennis van en inzicht in verschillende tekstsoorten krijgen ze sneller greep op de structuur en het doel van de tekst. De instructieaspecten die in leesfase 8 aan de orde komen, zijn een uitbreiding van de technische woord-, zins- en tekstvaardigheid. Aspecten als teksten in kolommen, koppen, streamers, bijschriften en afkortingen komen in veel functionele uitingen voor. Gevarieerde oefenvormen, gericht op lezen en schrijven, maken uw leerlingen hier verder mee vertrouwd.

Kwaliteit on de ‘Te veel kind rwijs / eren lezen slecht’

“Een kwart va n de leerlinge n uit groep acht va n de basisscho ol kan niet bete r lezen dan ee l o o n ch ss si a le b er ling uit groep Leesniveau zes. [...] De tegenvallende e d n e o ld vo leesprestaties on hebben nauw ndse elijks iets te m “Het Nederla eken st aken e nk fli m at et la de ijs rw ac ht de er on gr ondkenmerke lees le al n n va va t ar n de leerlingen. vallen. Een kw De inrichting p oe gr na va at n het (technisch) leerlingen verla leesonderwijs en de didactisc ol met een ho sc sis ba de he 8 va ardigheden t ik re van de docent t niet verder zi leesniveau da jn w el ‘erg gt ze bepalend’, co oep 6. Dit ncludeert de dan dat van gr ijs w er inspectie. [...] n het Ond De achterstan de Inspectie va nsdag di d t da g, di la e kinderen op rs ve ar ja ar ha lopen, blijkt in .] [.. d. er m te oe en ilijk in te hale werd gepres n. Zo slaagt een kwart van ndt dat veel vi tie ec sp in de leerlingen e D in de twee laagst er behoefte e niveaus van kinderen lang rwijs vmbo de he on t ht ric ge er niet in een hebben aan schoolboek nu n da n te ze le le ze n, dat speciaal in technisch voor hen is geschreven.” gebeurt.” -04-06

Volkskrant 26 4

een zinvolle maar tevens speelse manier met voortgezet technisch lezen aan de slag te blijven. Immers uit onderzoek blijkt dat het nodig is om ook in de bovenbouw nog aandacht te blijven besteden aan voortgezet technisch lezen. Niveau 10+ heeft geen leesboeken meer, maar alleen nog Leerkaarten, dus ook voor de Leeswegkinderen. De stof die op de leerkaarten aan de orde komt is hetzelfde voor Leesweg en Leespad. Maar de Leeswegkaarten kennen een verwerking op een lager niveau.

Leesweg én Leespad Zowel voor Leespad als voor Leesweg biedt Leeslijn voor leesfase 8 instructie en oefenvormen in de vorm van leerkaarten en Leerboek 10. De oefenvormen voor Leesweg zijn eenvoudiger en eenvormiger. De oefenvormen voor

Trouw 26-0406 5

Leespad zijn gevarieerder, uitdagender en speelser.

Leerlingenmateriaal: niveau 10 een Leesweg leerboek 10 vier Leesweg leesboeken 10 vier Leespad leesboeken 10 en de Leespad leerkaarten 10 niveau 10+ Leesweg leerkaarten (met audio) Leespad leerkaarten (met audio) Niveau 10 Niveau 10 is wat betreft opzet en uitwerking gelijk aan de lagere niveau’s, dus met aparte materialen voor Leesweg en Leespad. Voor Leesweg ligt het accent op herhaling van leesaspecten, maar daarbinnen ook een zekere uitbreiding en zinsen tekstvaardigheden, die binnen Leespad al wel, maar binnen Leesweg nog niet aan de orde waren. Bij Leespad gaat het om deels al bekende instructieaspecten, maar nu met lastigere woorden, en deels óm uitbreiding met nieuwe instructieaspecten voor bijzondere woord-, zins-, en tekstvaardigheden. Niveau 10+ Niveau 10+ is een geheel nieuw onderdeel van Leeslijn, met als doel op

De lesmaterialen van niveau 10 en 10+ zijn ontwikkeld voor alle scholen die met Leeslijn werken. Ook scholen die Leeslijn oud gebruiken en nog niet overstappen op Leeslijn herzien, kunnen niveau 10 en 10+ aanschaffen én adequaat inzetten. In principe kan iedere leerkracht en ook elke leerling met 10 en 10+ aan de slag. In de rest van dit artikel leest u hoe u de middelen gemakkelijk kunt inzetten.

Inzet van niveau 10: Instructieafhankelijk De instructieafhankelijke leerlingen krijgen eerst instructie via het leerboek. Vervolgens lezen ze in tweetallen de verhalen in het leerboek en daarna

Vrije werkwijze Leeslijn niveau 10 en 10+ zijn gericht op uitdieping en vooral op onderhoud. Onderzoek wijst immers uit dat het nodig is om naast het begrijpend en studerend lezen nog aandacht te besteden aan technisch leesvaardigheid. Gebeurt dit niet of onvoldoende dan gaat bij een deel van de leerlingen de vaardigheid achteruit. De werkwijze van Leeslijn niveau 10 en 10+ is in groep 7 en 8 erg vrij gehouden om de inzetbaarheid te vergemakkelijken. De kaarten laten een heel flexibele werkwijze toe. Denk bijvoorbeeld eens aan een kort lesje per twee weken.

Instructie Er zijn twee algemene instructiekaarten: één voor uzelf en één voor uw leerlingen. Dankzij de heldere instructies kan uw groep vlot aan de slag met het materiaal van niveau 10+.

zelfstandig (of naar keuze hardop in tweetallen) het bijbehorende Leesweg leesboekje en vullen ze het bijbehorende verwerkingsblad in. Uw snelle leerlingen kunt u na het lezen van een Leesweg leesboekje zelfstandig een daaropvolgend boekje uit de serie Leespad laten lezen. Zonder instructie De leerlingen die niet tot de vaste instructiegroep horen, hebben meestal geen specifieke instructie nodig. Zij lezen in tweetallen - boekje voor boekje - de Leesweg leesboekjes en maken de bijbehorende verwerkingsbladen. Geleidelijk aan lezen zij zelfstandig de Leespad leesboekjes en kunnen ze aan de slag met de Leespad leerkaarten. Opzet Leesweg Leesweg niveau 10 bestaat uit vier leesboekjes. De nummering correspondeert met de volgorde van de instructieaspecten in het leerboek. Bij elk boekje hoort een verwerkingsblad. Opzet Leespad De instructie voor uw Leespadleerlingen staat op leerkaarten. Er zijn vier verschillende soorten kaarten: woordkaarten, zinskaarten, tekstkaarten en leeskaarten. Bij de woord-, zinsen tekstkaarten zijn ook hulpkaarten beschikbaar die u als ondersteuning kunt inzetten. Deze hulpkaarten behandelen een algemene regel of een strategie en ze geven uitleg bij de 6

bijbehorende leerkaart. De leerkaarten hebben altijd een vaste opbouw. Op kant 1 staat de instructie met de begeleide oefening. Deze oefeningen komen meestal overeen met de oefeningen in de Leeswegleerboeken. Op de achterkant staan de opdrachten. Uw leerlingen maken de oefeningen in een gewoon, gelinieerd schoolschrift. De leerkaarten zijn gekoppeld aan de Leespadleesboekjes. Kopieerblad Leespad werkkaart (zie tabblad Kopieerbladen in de groepsmap) helpt uw leerlingen de leerroute te bepalen. Uw leerlingen maken dus eerst een woordkaart. Daarna lezen ze een leesboekje en vervolgens maken ze een zins- en tekstkaart. U kunt de leeskaarten inzetten bij de lessen zelfstandig lezen en leespromotie. Ze ondersteunen het maken van het leeslogboek (zie Handleiding).

Inzet van niveau 10+ Overzicht Bij Leeslijn niveau 10+ horen twee instructiekaarten, een overzichtskaart en voor alle twee de leerwegen een setje actiekaarten. De overzichtskaart is voor de leerkracht. Hierop ziet u in één oogopslag alle onderwerpen staan per kaartnummer mét daarbij de verwijzing naar de betreffende les/kaart van de vorige niveaus. Zo kunt u (ook) heel gericht een kaart aanbieden.

Voorbereidend en aanvankelijk lezen helemaal herzien! De herziening van Leeslijn voor voorbereidend en aanvankelijk lezen is een feit. Al het nieuwe lesmateriaal is klaar en de eerste enthousiaste leerkrachten zijn inmiddels met de nieuwe edities gestart. Waarom ThiemeMeulenhoff de succesvolle leesmethode heeft herzien en waarom dus ook uw school beslist voor het nieuwe materiaal zou moeten kiezen? U leest het hieronder!

Voorbeelden en opdrachten Leeslijn niveau 10+ bevat twee setjes actie kaarten: één set met 24 Leeswegkaarten en één set met 24 Leespadkaarten. Het onderwerp op Leeswegen de Leespadkaarten is telkens hetzelfde. De uitwerking is natuurlijk wel verschillend (in niveau). De 24 kaarten zijn onderverdeeld in: 8 woordkaarten, 8 zinskaarten en 8 tekstkaarten. De kaarten hebben een voor- en een achterkant. Op de voorkant komt een (of meer) voorbeeld(en) te staan, op de achterkant de werkelijke opdracht(en).

Integratie additioneel materiaal In de loop der jaren zijn er heel wat additionele lesmaterialen bij de oude Leeslijn verschenen. Deze toegevoegde materialen werden ingezet om aan de vragen van de gebruikers te voldoen en de additionele materialen werden dan ook vaak met open armen ontvangen. Helaas was het niet mogelijk om er nog naar te verwijzen via bijvoorbeeld de al bestaande Aktiviteitenmap. De nieuwe Leeslijn biedt nu de ideale oplossing. Ook de meeleescassettes, software, de spelletjes en de Spoorschriften zijn nu helemaal in de methode geïntegreerd. Het is voor leerkrachten nog makkelijker en aantrekkelijker om de additionele lesmaterialen in te zetten.

Audio-cd’s: uitspraak en oefening Bij de woord- en zinskaarten en bij enkele lees- (en tekst)kaarten van niveau 9, 10 en 10+ kunt u audiofragmenten inzetten. Deze fragmenten staan per niveau op cd. Bij de woord- en zinskaarten vormen de geluidsfragmenten een voorbeeld bij het instructieaspect. De voorbeeldwoorden of -zinnen op de kaart worden dan voorgelezen, zodat uw leerlingen de juiste uitspraak gelijk kunnen horen. Ook bij de tekst- en leeskaarten gaat het om voorbeelden. Maar het kan ook zijn dat uw leerlingen er na het luisteren vragen over moeten beantwoorden. Deze voorgelezen tekstfragmenten zijn dan afkomstig uit de leesboeken die aansluiten bij de leeftijd en het leesniveau van de leerling. De voorleesfragmenten zijn bedoeld om het voorlezen te ondersteunen en te bevorderen.

Voldoet aan alle doelen

Alles wat u wilt!

Het onderwijs blijft in beweging en regels en voorschriften veranderen. De nieuwe Leeslijn voldoet voor de volle 100% aan alle voorwaarden van vandaag de dag: de vernieuwde kerndoelen voor de Nederlandse taal, de tussendoelen voor beginnende en gevorderde geletterdheid, het protocol leesproblemen en dyslexie, en zelfs het Amerikaanse concept van meervoudige intelligentie. Met het nieuwe Leeslijn-materiaal weten scholen dus zeker dat ze automatisch rekening houden met alle regels én mogelijkheden.

De herziening van Leeslijn voor voorbereidend en aanvankelijk lezen is een echte verdere verbetering van dé vertrouwde leesmethode. Met al het goede van vroeger en alles wat nog beter kon. Hierbij hebben de wensen van de Leeslijn-gebruikers een belangrijke rol gespeeld. Via een uitvoerige enquête heeft het uitgeefteam van Leeslijn eerst geïnventariseerd wat de gebruikers anders of meer zouden willen hebben. En deze specifieke wensen zijn vervolgens actief meegenomen bij het ontwikkelen van de herziening. Werkt u nu al (jaren) met Leeslijn? Dan weet u dus zeker dat de nieuwe edities in de smaak zullen vallen! Kijk zelf maar eens naar het nieuwe lesmateriaal... via de kaart in dit bulletin kunt u nu direct een zichtzending aanvragen.

Eigentijdse uitstraling De vormgeving van de vorige boeken was wat verouderd, maar de uitstraling van deze editie is weer helemaal van deze tijd. Bovendien is de vormgeving ook heel overzichtelijk en eenduidig gemaakt. Zo ziet de leerkracht al gelijk aan de kleur waar het boek bij hoort: groen staat voor Leesweg en rood voor Leespad. En de bekende niveaukleuren zijn precies hetzelfde gebleven. Om ervoor te zorgen dat de lees- en leerboeken langer mee kunnen, zijn ze er nu allemaal in een gebonden uitvoering.

Verschijning Vanaf januari 2007 is een zichtzending beschikbaar met hierin een aantal leesboeken en voorbeelden van leerkaarten. Vanaf voorjaar 2007 zijn alle lesmaterialen van Leeslijn niveau 10 en 10+ te gebruiken. Meer informatie over de pakketsamenstelling en de exacte verschijningsdata vindt u op de site.

Grote gebruiksvriendelijkheid Binnen de nieuwe edities is extra aandacht besteed aan de gebruiksvriendelijkheid. Het is immers belangrijk dat zowel leerkrachten als leerlingen goed met al die mooie 7

materialen uit de voeten kunnen. Zo zijn er bijvoorbeeld nieuwe, uiterst gebruiksvriendelijke handleidingen, groepsmappen en antwoordenboeken. De handleidingen bevatten duidelijke lesbeschrijvingen en in de groepsmappen zit algemene en jaargroepspecifieke achtergrondinformatie. In de antwoordenboeken voor Leesweg en voor Leespad staan heel helder alle antwoorden van de opdrachten in de werkblokken, de werkschriften én de kopieerbladen.

Vragen van gebruikers antwoorden van Leeslijn Wij willen graag dat ook invalkrachten gemakkelijk met Leeslijn kunnen werken. Leeslijn herzien biedt ook daarom extra duidelijke handleidingen met dagelijkse lesbeschrijvingen. Hoe kunnen we dyslexie het hoofd bieden? In Leeslijn herzien zit nu ook een toets (a1) die de leerkracht kan gebruiken voor de herfstsignalering. Zo kunt u al in een vroeg stadium vaststellen of de leesontwikkeling van de leerlingen voldoende op gang komt. Deze aanpak sluit goed aan bij het dyslexieprotocol, een belangrijk hulpmiddel bij het helpen van leerlingen met dyslexie. In een dyslexieprotocol laat uw school zien wat de visie is t.a.v. dyslexie en wat uw school doet aan leesproblemen en dyslexie. Is er extra materiaal voor snelle lezers? In Leeslijn herzien zit meer leesmateriaal. Bovendien zijn er nu ook meeleescd’s, zowel bij niveau a als niveau b. Zie voor meer informatie pagina 2 van dit bulletin. We willen onze leerlingen meer zelfstandig laten werken. De werkschriften van Leeslijn herzien bieden verwerkingsmateriaal voor zowel Leesweg als voor Leespad. Leerlingen kunnen hiermee uitstekend zelfstandig aan de slag. Is er meer aansluiting tussen lezen en taal? Er is een taalcomponent toegevoegd aan Leeslijn herzien. Leeslijn biedt nu een complete leestaal-oplossing voor groep 1 t/m 3. Voor de kleuterprojecten gaat de methode uit van de tussendoelen voor beginnende geletterdheid; er wordt actief aandacht geschonken aan woordenschat en spreken en luisteren. Alle activiteiten hebben het doel taalgebruik van alle jonge (en specifiek tweetalige en taalzwakke) kinderen te stimuleren. Voor groep 3 is er een eigen taalmap met activiteiten die een goede voorbereiding vormen op het werken met een taalmethode in groep 4. Vraag het voorbeeldkatern van de Taalmap groep 3 aan via de antwoordkaart. 8

Nu bij Leesweg voortgezet lezen: heldere leerboeken en leuke leesboekjes

Betekenis in beeld Soms staan er in het woordrijtje woorden die misschien niet meteen bekend zijn of waarvan een leerling niet alle betekenissen kent. De nieuwe leerboeken bieden dan direct uitkomst met verhelderende illustraties. En de woorden komen ook nog eens terug in een betekenisvolle zin in één van de oefeningen.

De Wegboeken uit de vorige editie zijn in de nieuwste versie van Leeslijn vervangen door heldere leerboeken. Op tal van punten zijn de boeken nog beter...

Leren in een ritme In de nieuwe leerboeken staan de woorden die een overeenkomstige uitspraak hebben bij elkaar. Hierdoor ontstaat er een soort ritme als leerlingen

Jippie woont samen met haar ouders en zusje Pleun boven de feest- en fopwinkel van haar vader. Ze is nogal impulsief, maar haar spontane acties komen altijd tot een goed einde.

Mo is een rustige, lieve jongen. Zijn vader heeft een Turkse groenten- en levensmiddelenzaak: Sultan. Mo mag er af en toe meehelpen.

deze woorden neuriën of hardop lezen. De leerlingen herhalen steeds dezelfde beklemtoning of uitspraak en ze pikken de woorden daardoor sneller op. In de oefeningen staan de woorden weer expres door elkaar. Zo weet u zeker dat uw leerlingen ieder woord ook daadwerkelijk lezen én dus ook goed oefenen.

Ries woont bij zijn moeder, zijn ouders zijn gescheiden. Ries is goed op de hoogte wat er allemaal in de stad te doen is, want zijn moeder werkt bij de VVV als gids.

Herkenbare instructies Het is in één oogopslag helder welk instructieaspect aan de beurt komt. Het staat immers heel herkenbaar onderstreept in het woordrijtje, steeds bij het eerste woord. En als meerdere (delen van) woorden in de rij zijn onderstreept, gaat het gewoon om een variant. Uw leerlingen zien het gemakkelijk én meteen als ze beginnen.

In de hoofdrol

Duidelijke taal

Aantrekkelijke leesteksten

De leerboeken zijn zo gebruiksvriendelijk mogelijk opgezet en ingericht. Zo vinden uw leerlingen bij alle oefeningen instructies in eenvoudige taal. Hierdoor is al snel duidelijk wat van ze wordt verwacht én kunnen ze goed zelfstandig aan de slag.

Naast de woordrijtjes en bijbehorende oefeningen bieden de nieuwe leerboeken ook korte leesteksten. Deze betekenisvolle teksten zijn extra aantrekkelijk gemaakt voor leerlingen. Zo kunnen uw leerlingen rekenen op grappige moppen, interessante proefjes en recepten, herkenbare dialogen en leuke tekstjes met allerlei tips.

Passende leesboekjes De nieuwe Leesweg leesboekjes passen weer, net als bij de eerdere niveaus, perfect bij de instructieaspecten in het leerboek. Instructieaspect 1 uit het nieuwe leerboek correspondeert met leesboekje 1 uit de leesserie, leesboekje 2 sluit aan bij het tweede aspect, 3 hoort bij 3, enzovoorts. Deze wisselwerking tussen leerboek en leesboekjes maakt een optimale herhaling, verdieping én automatisering mogelijk.

Wouter is een heel nette jongen die samen met zijn vader in de stad woont. In de tweedehandse boekwinkel van zijn vader is het altijd een enorme bende. De moeder van Wouter is overleden.

Op de volgende pagina staat meer over de nieuwe leesboekjes en hierboven stellen we de hoofdpersonen alvast even voor. 9

Voorproeven van spannende verhalen Bij Leesweg horen ook spiksplinternieuwe, leuke leesboekjes. De verhalen passen helemaal bij deze tijd en bij de leefwereld van uw leerlingen. In de serie Leesweg niveau 6 staan Jippie en haar vrienden centraal. De verhalen spelen zich af in de binnenstad van een grote provinciestad. Jippie en haar vrienden wonen er samen met hun ouders. Terwijl de ouders druk aan het werk zijn in hun winkeltjes en kleine bedrijfjes, ontdekken de vrienden de binnenstad. Ze beleven er allerlei vrolijke avonturen...

De winkeldief In de winkel van Mo’s vader Sultan wordt al twee weken lang zonnebloemzaad gestolen. Mo en Jippie gaan daarom samen op zoek naar de dader. Wouter blijkt de winkeldief te zijn; hij wil de binnenstad opvrolijken met mooie zonnebloemen.

Een portie koe Jippie en Ries willen een spreekbeurt over de koe houden. Dan komt Wouter met een idee: hij kent een kunstenaar die koeien heeft en ze namaakt van gips en gaas. Misschien wil hij wel meewerken. En zo zorgen ze voor een heuse verrassing op het schoolplein...

Giechelen om grapjes Jippie wordt zo vaak voor de gek gehouden door haar vader dat ze hem op 1 april in de maling wil nemen. Samen met Ries verzint ze een nepwedstrijd voor de leukste winkel van de stad. Maar de grap pakt iets anders uit dan ze zelf had verwacht.

Kaarslicht en liefdesbrieven De moeder van Ries en vader van Wouter zijn verliefd. Wouter en Ries vinden dat helemaal niet leuk en samen met Jippie proberen ze het stel uit elkaar te krijgen. Maar zelfs met de fopspullen uit de winkel van Jippies vader lukt het niet. De plannen lopen weliswaar helemaal mis, maar het verhaal kent wel een happy end! 10

Hoe lezen blinde kinderen?

Goed geregeld!

Voor een antwoord op deze vraag, moet u beslist eens een bezoekje brengen aan muZIEum in Nijmegen. Dat kan prima als leuk personeelsuitje, maar het ervaringsmuseum is ook uitstekend geschikt voor schoolexcursies.

Het is vrijmarkt en Jippie, Mo, Ries en Wouter willen ook wat doen. Jippie verzint de zoekclub: mensen die iets zoeken, kunnen hun opdracht in een melkbus doen en dan gaan de vier vrienden de zoekvragen oplossen.

De zoekclub lost het op

In het muZIEum ontdekken jong en oud het wonder van kunnen zien en ervaren bezoekers zelf de onbekende wereld van het niet-zien. Want hoe voelt het eigenlijk om blind te zijn. Wat kan je dan niet meer én wat kan je ook allemaal wel. Hoe lezen blinde mensen? Welke andere zintuigen gebruik je? Het antwoord op deze en nog veel meer vragen vind je zelf... op vijf minuten loopafstand van het treinstation in Nijmegen.

Als de zoekclub opdrachten oplost, komen er twee problemen bij. De school van Jippie en Ries moet misschien sluiten en Mo wordt gepest. Kan de club ook deze problemen oplossen?

Jippie komt op de televisie Jippie wordt uitgekozen voor een televisieprogramma over kinderen die aparte dingen doen. De omroep komt haar en de zoekclub filmen terwijl ze met hun zoekopdrachten bezig zijn en na een maand mag de hele club ook nog naar de studio.

Van voorbereiding tot terugblik Wat het muZIEum zo speciaal maakt is het zélf ondervinden. En het feit dat het museum een echt educatief programma voor scholen heeft ontwikkeld. Scholen die op reis willen naar de ervaringswereld van zien en niet-zien, krijgen een educatief programma aangeboden. Compleet met lesbrieven, workshops en een terugblik om indrukken en gevoelens uit te wisselen.

Een modderig majesteitje De moeder van Ries gaat een geheime rondleiding geven aan prinses Marian en prinsesje Rosa. Jippie en Ries mogen niet mee. Natuurlijk weten ze ook hier wel iets op te verzinnen.

Het programma voor groep 5 t/m 8 bestaat uit: een prikkelende workshop Zintuigen

Jippie krijgt onverwachte hulp Jippie heeft het te druk en ze gaat daarom naar een rustig plekje onder de brug. Daar komt ze een vreemd vrouwtje tegen dat haar raad geeft. En het helpt...

Een sprookjesachtig bruiloftsfeest

de spannende ontdekkingstocht Dialoog in het donker het doe-practicum Zien met handen en oren een kijkje in het oog (letterlijk!) in het Opticum

Dialoog in het donker Een wandeling door de duisternis. Je ziet echt helemaal niets. Je volgt een blinde gids die je door zijn wereld leidt. Je ervaart, je voelt, hoort, proeft en ruikt... Er is nog heel wat te ontdekken.

Lesbrieven in braille? Het muZIEum heeft er werkelijk alles aan gedaan om het voor scholen zo leuk en leerzaam mogelijk te maken. Het pakket lesbrieven is dan ook bijzonder praktisch, met een heldere handleiding voor de leerkracht en aansprekende verwerkingsoefeningen voor de leerlingen. De opdrachten passen prima binnen de normale lesonderdelen, zoals de kringgesprekken, stelvaardigheden, boekenkring en tekenvaardigheid. Met de lesbrieven kunnen u en uw collega’s er dan ook een mooi project van maken op school. Voor alle andere onderdelen en mogelijkheden van het educatieve programma, kunt u op de website terecht. Daar leest u ook alles over openingstijden en toegangsprijzen. En als u een bezoekje wilt boeken, belt u gewoon even...

Bezoek muZIEum:

De bruiloft van de vader van Wouter en de moeder van Ries komt eraan. En daar komt nog heel wat bij kijken: van Oosters buffet tot kleren uitkiezen.

Nieuwe Marktstraat 54a Nijmegen (bij het station) Bel eerst: (024) 382 81 81 En bekijk: www.muzieum.nl 11

De laatste lettertjes Antwoordenboeken In de antwoordenboeken van Leespad staan meer antwoorden dan dat er opties zijn bij het werkschrift van Leeslijn niveau 4. Dit is echter geen fout. De antwoordenboeken sluiten hiermee immers uitstekend aan bij de (meer uitgebreide) verwerkingsbladen in de groepsmap. Het werkschrift bevat echter een vereenvoudigde versie van de verwerkingbladen, met minder opties dus. Niet voor niets vermelden we ‘antwoorden verwerkingsbladen niveau 4’ en niet ‘antwoorden werkschrift niveau 4’. Houdt u hier rekening mee?

Aanvullend materiaal: nu ook online Op de methodesite www.leeslijn.nl staat extra lesmateriaal. Voor de herziene Leeslijn, maar ook nog voor de oudere versie. Surf ook eens naar de site, bijvoorbeeld voor: een oefenkaart voor de wegboeken, de spelregels voor letterbingo én extra aanvullingen op de herziening.

Handig Startplan Om ervoor te zorgen dat leerkrachten (en invallers) snel goed met de nieuwe Leeslijn van start kunnen gaan, is er een handig Startplan. Elke school die kiest voor dé nummer één in adaptief leesonderwijs krijgt kosteloos een eigen exemplaar. Aanvragen kan nu direct via de antwoordkaart.

Bekijk de brochures bestel ze snel U leest meer over de nieuwste versie in de volgende brochures: de brochure Leeslijn voorbereidend en aanvankelijk lezen de brochure Leeslijn voortgezet technisch lezen Deze brochures kunt u bestellen via de antwoordkaart in dit nummer.

ThiemeMeulenhoff Postbus 19240 3501 DE Utrecht T (030) 239 21 11 F (030) 239 22 93 E [email protected] I www.leeslijn.nl I www.thiememeulenhoff.nl 11 112 3516 3 - 2102 12

Zichtzendingen: test het zelf Met de demo cd-rom van de Leeslijn computerprogramma’s en met de zichtzendingen voor de verschillende groepen, kunt u de herziene methode uitstekend uitproberen. Geef op de antwoordkaart aan welke materialen u uit wilt testen: een demo van de software bij groep 1-2 en 3 een zichtzending Leeslijn voorbereidend lezen een zichtzending Leeslijn aanvankelijk lezen een zichtzending Leeslijn voortgezet technisch lezen

Verschijningsdata herziening In alle groepen kunt u nu direct starten met het allernieuwste materiaal van Leeslijn. En u kunt (binnenkort) op meer materiaal rekenen: groep 1-2, 3 en 4 technisch lezen nu beschikbaar groep 5, 6, 7 en 8 technisch lezen nu beschikbaar niveau 10 en 10+ voor groep 7 en 8 verschijnt begin 2007

Downloaden Servicebulletin Heeft u extra servicebulletins nodig of wilt u oude bulletins nalezen? Dat kan. Ga naar onze website www.leeslijn.nl en download dit bulletin.

Informatielijn ThiemeMeulenhoff Heeft u specifieke vragen over de methode en de (nieuwe) leermiddelen? Tijdens werkdagen kunt u terecht bij onze medewerkers van de Informatielijn: [email protected].