Duurzaam en Bijna Energieneutraal Bouwen (BEN) Indeling van de opleiding:
De opleiding bestaat uit 4 blokken van 1,5u.
De introductiemodule Duurzaam en Bijna Energieneutraal bouwen (BEN) wordt standaard als eerste module gegeven en aangevuld met 3 modules die vooraf gekozen worden uit een totaal van 9 modules.
Per module wordt oefenmateriaal geleverd dat de leerkracht nadien nog kan gebruiken.
Voorbereiding:
Een week voorafgaand aan de opleiding zal een medewerker van ISOPROC, na bevestiging door Edutec, alle praktische zaken met de school bespreken.
In functie van het niveau en de voorkennis van de groep en in samenspraak met de leerkracht zal bepaald worden welke praktijkoefeningen het meest gepast zijn.
ISOPROC zorgt voor verzending van het juiste cursus- en ander materiaal naar de scholen i.f.v.de gekozen modules.
1. Introductiemodule Duurzaam en Bijna Energieneutraal Bouwen (BEN) Theorie:
inleiding duurzaam bouwen en wonen
wat is duurzaam bouwen
waarom is het belangrijk
trias energetica
voldoende en correct isoleren: o
wat is het principe van isoleren
hoe werken isolatiematerialen
principe van thermische isolatie
o
isolatiematerialen
o
koudebruggen:
wat zijn koudebruggen
hoe koudebruggen vermijden
onafscheidelijke driehoek: ventilatie-isolatie-luchtdichting
principes van compact bouwen en oriëntatie
Praktijkoefeningen:
stalen van verschillende isolatiematerialen rangschikken op isolatiewaarde (-waarde)
stalen rangschikken op duurzaamheid
blokkenoefening: deelnemers bouwen m.b.v. blokken een compacte woning, met zo weinig mogelijke verliesoppervlaktes
m.b.v. stalen van bouwmaterialen bouwen de deelnemers een ‘correcte’ muur op
ISOPROC INNOVISO Boterstraat 23A 2811 Hombeek (Mechelen)
T. +32 15 62 39 35 F. +32 15 62 39 36
[email protected] www.innoviso.be
ISOLEREN VOOR MORGEN BTW BE 0474.142.631 AXA 751-2027798-53
Bemerking: Indien een school deze opleiding 2 opeenvolgende jaren voor dezelfde klasgroep aanvraagt, zal in onderling overleg met de leerkracht bepaald worden op welke elementen van de theorie in de introductiemodule er het 2de jaar dieper wordt ingegaan.
2. Praktijkgerichte thematische modules
Module 1: Bouwknopen voor passiefprojecten: workshop met Condetti Theorie:
inleiding: wat zijn bouwknopen (interactieve bevraging)
bespreken van bouwknopen: o
bij massief- en metselwerkbouw en houtskeletbouw: afhankelijk van de studierichting die de leerlingen volgen, kan meer/enkel aandacht worden besteed aan 1 van de 2 bouwvormen
o
bouwknopen isoleren & remediëren
Praktijkoefeningen:
oefening met Condetti: met behulp van standaard opbouwtekeningen proberen de leerlingen een aantal belangrijke bouwknopen in 2D op te lossen; de oefening en oplossingen worden nadien in de groep besproken
de school krijgt aan het einde van de sessie een kopie van deze tekeningen om nadien als didactisch materiaal tijdens de lessen te gebruiken
Module 2: Water (hemelwater, watergebruik, bufferen, infiltreren, hergebruik) Theorie:
rationeel omspringen met water o
waarom en hoe rationeel omspringen met water
o
hygiëne- toilet
o
regelgeving
o
gebruik van milieu-verantwoorde producten / tips voor dagelijks gebruik
water bufferen en infiltratie
hemelwater: systemen, opbouw
groendaken
berekenen watergebruik
waterrecuperatie – hergebruik van water
[NAAM VAN AUTEUR]
2
Praktijkoefeningen: In functie van het niveau van de groep zal bepaald worden welke praktijkoefeningen het meest geschikt zijn.
test met 2 stalen water: vervuild en niet-vervuild o
door meting verschil tussen de 2 stalen vaststellen
ludieke bewustmakingsoefening: 3 stalen water: 1 st leidingwater + 1 st flessenwater + 1 st regenwater o
deelnemers laten drinken en hen laten raden welk het leidingwater is
o
bespreken van vooroordelen i.v.m. leidingwater
oefening berekening waterverbruik (gelinkt aan dagdagelijkse situatie; was- en afwasmachine, douche, bad, water laten lopen tijdens het tandenpoetsen…)
oefening: schema regenwatersysteem met krijt uittekenen en berekenen
werfpraktijk: opbouw van een efficiënt regenwatersysteem en infiltratie
Module 3: Types gebouwen met demo opbouw maquette in houtskelet Theorie:
overlopen van de verschillende types gebouwen en hun karakteristieken: o
massief passief
o
houtskelet
o
strobalenbouw
renovatie: principes
vergelijken laagenergie/BEN versus passief versus nul-energiewoning
bio-ecologische bouwmaterialen o
welke bouwmaterialen zijn er/welke worden gebruikt
o
karakteristieken van deze bouwmaterialen
Praktijkoefening:
opbouw maquette in houtskelet
Module 4: Verwarmingssystemen en hernieuwbare energie Theorie:
verwarming en warm water: verschillende soorten opwekkings- en afgiftesystemen o
traditionele systemen: stookolie- en gasketels
o
hout- en pelletkachels
o
thermische zonnepanelen (zonneboiler)
o
warmtenetten
o
Stirlingmotor
o
brandstofcellen
o
warmtepompen
soorten: lucht/lucht – water/water - bodem/water…
[NAAM VAN AUTEUR]
3
duurzame opwekking van elektriciteit o
wind- en zonne-energie
o
biomassa
o
getijdestroming (vb. kunstmatig atol voor de Belgische kust)
o
geothermie
Praktijkoefeningen:
principe van warmtepomp simuleren m.b.v. fietspomp en schema dat wordt uitgetekend
principe van zonneboiler en PV systeem simuleren, paneelonderdelen en boilerdelen
principe van een tegelkachel en windmolen simuleren
afgiftesystemen: convectie –straling - conductie
oefening herkennen + toepassingsgebied van verschillende warmtepompen
Module 5: Detecteren van koudebruggen IR Theorie:
koudebruggen
principe en gebruik van thermografische camera’s
Praktijkoefeningen:
detecteren van koudebruggen met thermografische camera’s in de schoolgebouwen en buitenomgeving
analyse van de beelden/meting
deze module kan enkel worden aangeboden in de periode oktober tot maart (omwille van de noodzakelijke temperatuurverschillen tussen binnen- en buitenomgeving
Module 6: Meten van luchtdichtheid met BlowerDoor: demonstratie, zoeken van luchtlekken en remediëring Theorie:
introductie luchtdichtheidsmeting: o
waarom nodig / wanneer wordt een luchtdichtheidsmeting uitgevoerd
o
link met E-peil, passiefhuiscertificatie
o
werking van een BlowerDoor toestel
o
relevantie naar de bouwpraktijk
Praktijkoefening:
demonstratie, zoeken van luchtlekken en remediëring
TSO: berekenen V50 v50 n50 q50
berekenen van energieverliezen
[NAAM VAN AUTEUR]
4
Module 7: Vochttransport in een gebouw: dampremmend versus dampopen Theorie:
bespreken van hoeveelheid water die uit een dakconstructie komt
verschil tussen dampopen, dampremmend en dampdicht
belangrijke waardes m.b.t. vochttransport: µ, µd, etc.
dampopen, dampremmende en dampdichte bouwmaterialen
platte daken
wanneer, waar en hoe deze materialen te gebruiken
Praktijkoefeningen:
oefeningen met een luchtvochtigheidsmeter
oefeningen met lijmen en plakken van luchtschermen en tapes + moeilijke plooi- en plakoefeningen damprem
hoeken – bochten - doorboringen o
de relatieve luchtvochtigheid binnen en buiten meten
o
de absolute vochtigheid meten
m.b.v. een keteltje met warm water: o
de dampopenheid, dampdichtheid en waterdichtheid van verschillende materialen demonstreren
o
de resultaten bespreken en verklaren
Module 8: EPB en EPC Deze module is eerder georiënteerd op TSO leerlingen. Theorie:
duurzaam bouwen en wonen o
Europese richtlijnen
o
Belgische en Vlaamse wetgeving
EPC - EPB o
bespreking
o
wanneer worden deze rapporten gemaakt
o
inhoud van deze rapporten
o
belang voor de leerlingen als particulier/bouwheer enerzijds en als werknemer in de bouw anderzijds
isoleren/isolatie o
begrippen: -waarde, R, U, K- en E-peil
o
-waarde van verschillende isolatiematerialen
[NAAM VAN AUTEUR]
5
Praktijkoefeningen: In functie van het niveau van de groep en in samenspraak met de leerkracht zal bepaald worden welke praktijkoefeningen het meest gepast zijn.
basis-praktijkanalyse van een EPB–verslag en EPC-certificaat (in groepjes) o
bespreken van de belangrijke factoren die een EPB/EPC beïnvloeden
oefening K-peil – E-peil o
vanuit een bestaande berekening, de leerlingen een aantal parameters laten veranderen en de invloed op het K- en E-peil bespreken
blokkenoefening: deelnemers (in groepjes) krijgen een aantal blokken, waarmee ze een compacte woning moeten ‘bouwen’ (met zo weinig mogelijk verliesoppervlaktes) o
met eventueel bijkomende opdracht om verliesoppervlaktes te berekenen.
Module 9: Ventilatie Theorie:
wat is ventilatie en waarom is het nodig om te ventileren
bespreken van verschillende types van ventilatiesystemen
opbouw van ventilatiesystemen
trajecten
filters
berekening: klein bestek
warmtewiel
Praktijkoefeningen:
CO2 –meting
luchtkwaliteit
ventilatietraject uittekenen
[NAAM VAN AUTEUR]
6
