Duurzaam bosbeheer én inkopen

Duurzaam bosbeheer én inkopen Mark van Benthem, Stichting Probos, Wageningen

Stichting Probos zet zich in voor duurzaam bosbeheer en duurzame bosketens.

Opbouw presentatie • Stichting Probos • Aanleiding & Lofzang • Green Deal Bevorderen duurzaam bosbeheer • Certificering van SFM & CoC • Duurzaam inkoopbeleid t.a.v. hout • De praktijk van duurzaam inkopen • Vragen & discussie Stichting Probos zet zich in voor duurzaam bosbeheer en duurzame bosketens.

Stichting Probos, Kennis & innovatiecentrum • Projectenorganisatie • Via projecten bijdragen aan ‘meer en beter bos’: trainingen o.a. bosbeheerders; bijdragen aan verduurzamen houtstroom NL (TDKD, DHV, ontwikkelen houtdatabase.nl), ondersteuning IDH, praktijkboeken; Schrijven FSC-standaard; Projectevaluaties; invasieve soorten etc. (www.probos.nl)

• Van oudsher statistieken (FAO, UNECE, ITTO, etc.) • Tussen beleid en praktijk, tussen onderzoek en praktijk Stichting Probos zet zich in voor duurzaam bosbeheer en duurzame bosketens.

Aanleiding & Lofzang

Wijma Kampen BV


Wijma Kampen BV


Wijma Kampen BV


Van den Berg Hardhout BV


Geveltim


Precious Woods holding


Houthandel RTT


Plato Wood BV


Wijma Kampen BV


Wijma Kampen BV


In toenemende mate meetbaar LCA-studie bruggen Bron: BECO/EY (2014), i.o.v.: AgentschapNL (RVO)

• Fietsbrug met specificaties: • • • • •

Overspanning 14 meter Breedte 3 meter Belasting 5kN/m² Comfortcriteria voetgangers 50 jaar levensduur

• Vergelijking tussen fietsbrug van beton, staal, hout en composiet • Branches leverden ontwerp brug Stichting Probos zet zich in voor duurzaam bosbeheer en duurzame bosketens.

LCA-studie fietsbrug • Systeemgrenzen: • • • • • • •

Productie van de grondstoffen Productie fundering bovenbouw Transport naar bouwplaats Constructie (gebruik gereedschap, laswerk, aanbrengen coating, etc.) Gebruik/onderhoud Transport Einde levensduur (hergebruik, recycling, verbranden, storen)

• Gemeten op milieueffecten: uitputting grondstoffen;

klimaatverandering; ozonlaagaantasting; smog; verzuring; vermesting; toxiciteit voor mens/zoetwater/zoutwater/ecosystemen.

• Uitgedrukt in MKI (MilieuKostenIndicator) = maatschappelijke waarde van milieukwaliteit in Euro’s



LCA-studie fietsbrug


Randvoorwaarde: duurzaam bosbeheer

Mark van Benthem, Probos


“Maar al het hout is toch duurzaam?”





Bosbehoud • • • •

Reservaten (opkopen) Zorgen voor wetgeving (en naleving!) Bosfuncties betalen (denk aan klimaat) Verantwoord bosbeheer:

If a tree can earn its’ living, it has a greater chance of survival en daarmee het bos dus ook


Voor oogst

Na oogst Van den Berg Hardhout BV


Ontbossing en klimaat Ontbossing veroorzaakt 15% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Dat is meer dan alle verkeer. De bosbranden in Indonesië veroorzaken dit jaar een uitstoot van 1,5 tot 3 miljard ton CO2. Ter vergelijk: 3 miljard ton is ongeveer 80% van de jaarlijkse CO2-uitstoot van alle EU-landen samen. Bron: VU Amsterdam Stichting Probos zet zich in voor duurzaam bosbeheer en duurzame bosketens.

Duurzaam hout en Millenniumgemeenten • Sep 2015 nieuwe VN Global Sustainable Goals waar Millenniumgemeenten, o.a. Groningen, mee aan de slag gaan. • Toepassen dupro hout draagt bij aan realisatie van groot aantal. SFM draagt positief bij aan o.a.: • • • • •

Duurzame consumptie; Armoedebestrijding; Bosbehoud; Lokale economie; Klimaatbeleid.

Stukjes Hout Stichting Probos zet zich in voor duurzaam bosbeheer en duurzame bosketens.

Certificering van SFM & CoC Hoe maak je iets aantoonbaar? => Zorg dat een onafhankelijke partij de controle uitvoert: certificering Voor aantoonbaar duurzaam geproduceerd hout zijn van belang: • Certificering van het bos (FM, Forest Management)

• Certificering van de handelsketen (CoC, Chain of Custody)


Certificeringssystemen SFM Twee belangrijkste certificeringssystemen: • FSC (Forest Stewardship Council)

• 187.321.957 ha bos gecertificeerd • 29.773 CoC-gecertificeerde bedrijven / NL: > 3.600

• PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification) • 268 milj. ha bos gecertificeerd • 16.361 CoC-gecertificeerde bedrijven / NL: > 1.160

=> Overlap in areaal en dubbelcertificering in keten


Certificering Certification Scheme Standards (P&C) Certification Body

Certification Body

Figuur CPET


Certificering van de handelsketen = Chain of Custody (CoC) • Garandeert dat het product daadwerkelijk afkomstig is uit verantwoord beheerde bron • Controle eenvoudiger => ontzorgt REGEL: iedere juridische eigenaar van het hout (vezel-) product moet een CoC-certificaat hebben om te mogen claimen een gecertificeerd product te verkopen.


De handelsketen (CoC)

? ? ? Figuur CPET


Certificering SFM



1 Aantoonbare herkomst en legaliteit


FMU 09-021 (41.965 ha)

2021

Nationaal Park Campo Ma’an

2022 2019

(261.443 ha)

2018

2023 2016 2024

2020

2017

2029 2033

2034 2007 2010

2009

2030

2025

2031 2028

2006 2032

2008

2005

2026

2027

2014 2012 2011

2015 2013

30 jaarvakken (Assiettes de Coupe)


FMU 09-021 (41.965 ha)

2021

Nationaal Park Campo Ma’an

2022 2019

(261.443 ha)

2018

2023 2024

2020

2017

2029 2033

2034 2007 2010

2009

2030

2025

2031 2028

2006 2032

2008

2005

2026

2027

2014 2012 2011

2015 2013

Exploitatievak 2015 (Assiette Annuelle de Coupe)


Grenzen markeren

Wijma Kampen BV


Soorten inventariseren


Exploitatieplanning



Wijma Kampen BV


Bij kap: controle etiket, hameren stronk

Wijma Kampen BV

Wijma Kampen BV



Stammen markeren

Wijma Kampen BV


Certificering van duurzaam bosbeheer


Wegen aanleggen & laten verdwijnen

Wijma Kampen BV


Toepassen RIL technieken

Wijma Kampen BV


Veiligheid en vakbond

Wijma Kampen BV



Stroperij tegengaan

Wijma Kampen BV


Zorg voor (natuurlijke) verjonging

Wijma Kampen BV


Shifting cultivation (slash & burn) en milieuvervuiling tegengaan

Wijma Kampen BV


Informeren over beschermde soorten en gebieden beschermen

Wijma Kampen BV


Ook culturele waarden



Verbeteren infrastructuur

Wijma Kampen BV


Stakeholder consultatie en sociale projecten



Stakeholder consultatie en sociale projecten

Wijma Kampen BV


Interne controle & continue verbetering

Wijma Kampen BV


Externe audits





Transport & handelsketen

Wijma Kampen BV




Wijma Kampen BV



Product met label



Impact SFM • Biodiversity: certified, selectively logged production forests retain a large proportion of their timber production potential, biodiversity and carbon storage function now and in the future1 • Social aspects: e.g. working and living conditions, benefitsharing with local communities and dialogue between the foresters and local communities and other stakeholders is best safeguarded in certified forests2

• Economical on forest operators: an extra US$1.80 for every cubic metre of FSC-certified roundwood or equivalent, over and above costs associated with certification3.

1 Putz,

F.E., P.A. Zuidema, T. Synnott, M. Peña-Claros, M.A. Pinard, D. Sheil, J.K. Vanclay, P. Sist, S. Gourlet-Fleury, B. Griscom, J. Palmer & R. Zagt. 2012. Sustaining conservation values in selectively logged tropical forests: the attained and the attainable. Conservation Letters 5 (2012), 296–303 2 Cerutti P.O, Lescuyer G, Tsanga R, Kassa S.N, Mapangou P.R, Mendoula, E.E, Missamba-Lola, A.P, Nasi R, Eckebil, P.P.T and Yembe R.Y. 2014. Social impacts of the Forest Stewardship Council certification: An assessment in the Congo basin. Occasional Paper 103. CIFOR, Bogor, Indonesia 3 G. Breukink, G., J. Levin, K. Mo. 2015. The Profitability and Sustainability in Responsible Forestry: Economic impacts of FSC certification on forest operators. WWF http://gftn.panda.org/resources/?231170/Research-review-The-impact-of-Forest-Stewardship-Council-FSC-certification


Duurzaam inkoopbeleid t.a.v. hout • Rijk: vanaf 2010 100%, per 1/1/15 alle overheden • Inkoopcriteria voor hout: • TPAS & TPAC (Toetsingscommissie Inkoop Hout) • Geaccepteerd binnen duurzaam inkoopbeleid (10/12/15): FSC en PEFC • Voor overheden, maar bijv. ook VAMIL/MIA en private sector neemt voorbeeld over Stichting Probos zet zich in voor duurzaam bosbeheer en duurzame bosketens.

De praktijk van duurzaam inkopen



Stap 1. Commitment Zorg voor commitment binnen de organisatie en communiceer met leveranciers



Stap 2. Eisen in contracten / aanbestedingen Schrijf duurzaam hout en papier voor conform het overheidsbeleid voor duurzaam inkopen: • TPAS: Timber Procument Assesment System • FSC en PEFC hout voldoen als bewijs • Rijksvastgoedbedrijf (RGD / DVD) / RWS ‘moederbestek’ • Voorbeeld bestekbepalingen STABU / CROW • Voorbeeld www.inkoopduurzaamhout.nl • Criteriadocumenten PIANOo Stichting Probos zet zich in voor duurzaam bosbeheer en duurzame bosketens.


Tip! 1) Schrijf fysisch mechanische eigenschappen of prestatie eisen voor. Geen houtsoorten: • Meer flexibiliteit voor opdrachtnemer • Meerwaarde voor prijs, kwaliteit en beschikbaarheid • www.houtdatabase.nl: • Zoeken op fysisch mechanische eigenschappen of toepassingen • Delen ervaringen houtsoorten middels pilots Stichting Probos zet zich in voor duurzaam bosbeheer en duurzame bosketens.

Tip! 2) Zeker bij projecten waar hout een risico kan vormen, controleer of informeer hoe opdrachtnemer aan gaat tonen dat hout aan inkoopcriteria voldoet. => CoC-gecertificeerde bedrijven; => Alternatief bewijs.


Borging bij uitvoering: • Toets op risico’s

• Projectrisico versus organisatie risico’s

“De functionaliteit van het gebouw verandert niet als er geen aantoonbaar duurzaam hout in zit.” • Toezichtkeuringsplan • Wacht / stoppunt • Bijwoonpunt

• Onderwerp bouwvergaderingen • Pak / afleverbon Stichting Probos zet zich in voor duurzaam bosbeheer en duurzame bosketens.

Borging bij oplevering: • Eindfactuur = juridisch bindend middel • Revisiemap / Garantiemap / Opleverdossier






http://inkoopduurzaamhout.nl/public/pdf/voorbeeldfacturen.pdf



http://inkoopduurzaamhout.nl/hoe/schema


De praktijk “Stond er levering aantoonbaar duurzaam geproduceerd hout in het bestek?” • I.h.k.v. Green Deal 10 projecten geëvalueerd: • Criteria: • Aanbesteed na 2010; • Afgeronde projecten; • B&U, GWW, nieuwbouw & renovatie

• Herhaling van 2011 + Milieudef. • Van PI tot sluis Stichting Probos zet zich in voor duurzaam bosbeheer en duurzame bosketens.

Succesfactoren 1. Werken met CoC-gecertificeerde bedrijven; 2. Standaard bestekteksten en protocollen: duidelijkheid markt en eenvoudiger eisen over te nemen in contracten; 3. Persoonlijke betrokkenheid van sleutelpersonen: projecten contractmanagers. Stichting Probos zet zich in voor duurzaam bosbeheer en duurzame bosketens.

Risico’s 1. Hoe geïntegreerder de contractvorm, hoe hoger abstractieniveau, hoe onzichtbaarder eis (Bijv: DBFMO of RAW/STABU); 2. Gebrek aan controle, mede daarmee gebrek aan urgentie bij opdrachtnemer; 3. Hout niet als risico aangemerkt; 4. Gebrek aan kennis (hout één vd vele materialen); 5. Naleveringen Stichting Probos zet zich in voor duurzaam bosbeheer en duurzame bosketens.

Aanbevelingen 1. Urgentie kweken binnen de organisatie; 2. Duurzaamheid als selectiecriterium?; 3. Dupro hout in toezichtkeuringsplan, garantiemap, etc.; 4. Jaarlijks ´hout-projecten´ aanwijzen; 5. Sanctie of beloning (past performance);


Food for thought • Meer ambitie t.a.v. duurzaam hout: • Focus op lange termijn / Innovatie • Promoot actief gebruik minder bekende houtsoorten • Behoud en ontwikkel kennis • Kijk verder dan alleen CoC-certificering, bijv. MVO • Gebruik meer hout?!


Kortom: • Hout: veelzijdig en milieuvriendelijk product! • Randvoorwaarde: aantoonbaar duurzaam • Borging! • Linkedin groep: Inkoop Duurzaam Hout & Papier • inkoopduurzaamhout.nl & bewustmethout.nl


Dank voor uw aandacht!


Duurzaam bosbeheer én inkopen

Recommend Documents