Regionale • aanpak kindermishandeling
Nederlands 3eugdir5.tit.uut
"Je goat het pas zien als je het door hebt".
Resultaten tot nu toe, december 2008 - december 2010 Werkzaamheden, januari 2011 - november 2011
Hilversum Blaricum Bussum Huizen Laren Muiden Naarden Weesp Wijdemeren
B. Mantel Coordinator regionale aanpak kindermishandeling
In april 2008 heeft het ministerie van Jeugd en Gezin met de bestuurders van 35 centrumgemeenten de Actieverklaring Aanpak Kindermishandeling ondertekend. Voor de Gooi en Vechtstreek ondertekende wethouder jeugd Erik Boog van de centrumgemeente Hilversum. Met deze actieverklaring erkennen het rijk, provinces, grootstedelijke regio's en centrumgemeenten een gezamenlijke bestuurlijke verantwoordelijkheid voor het realiseren van een sluitende aanpak kindermishandeling in de gehele keten. Met de RAAK-aanpak beogen de partijen een maatschappelijke beweging van de grond te krijgen, waarmee kindermishandeling wordt tegengegaan. In de actieverklaring staan de gezamenlijke acties en de acties per partij weergegeven. De regionale aanpak kindermishandeling heeft tot doel: • het voorkomen van kindermishandeling • het tijdig signaleren en onderzoeken van vermoedens van kindermishandeling • het beperken van de schadelijke gevolgen van kindermishandeling Het beoogde resultaat is een slagvaardige en effectieve aanpak van kindermishandeling, op basis van intensief overleg en nauwe samenwerking van alle betrokkenen. Startfoto: Voor het maken van de startfoto in de Gooi en Vechtstreek zijn organisaties die met ouders en kinderen werken benaderd en gei'nterviewd. Ook is gesproken met de beleidsambtenaren jeugd van alle gemeenten. Met hen is een vragenlijst ingevuld, de zogenaamde startfoto. De vragenlijst is gebaseerd op het boek 'Het bestrijden van kindermishandeling' van Jo Hermans. In dit boek worden 55 aanbevelingen gedaan om tot een sluitende aanpak kindermishandeling te komen. Resultaat van deze aanpak zal zijn dat er meer en beter wordt samengewerkt, er voldoende aanbod en bewezen interventies aanwezig zijn en professionals dusdanig zijn toegerust dat signalen vroegtijdig worden opgemerkt en het percentage meldingen, consulten en adviezen is gestegen. De resultaten tot nu toe: •
Op 26 oktober 2009 heeft een werkconferentie Regionale Aanpak Kindermishandeling plaatsgevonden. De conference had als motto: "De Aanpak Kindermishandeling is van ons allemaal". Tijdens de conferentie zijn de deelnemers gei'nformeerd over de stand van zaken in de regio aangaande de Aanpak Kindermishandeling en zijn zij op de hoogte gebracht van landelijke ontwikkelingen. Door het programma heen waren er optredens van STUKYOUTOO, een organisatie van jongeren tegen geweld in opvoeding en relaties. • Lokale campagne kindermishandeling 14 november 2009 De publiekscampagne wat kanikdoen.nl is een landelijke campagne om omstanders bewust te maken dat kindermishandeling in ieders omgeving voorkomt. Op de website www.watkanikdoen.nl staat informatie wat omstanders kunnen doen bij signalen of vermoedens van kindermishandeling. Op 14 november op de Groest bij de markt in
Hilversum is een campagneteam ingezet om lokaal aandacht te geven aan deze landelijke campagne. Organisaties en een aantal gemeenten vermelden sindsdien www.watkanikdoen.nl op hun website. • Voorlichting Geweldloos opvoeden Het is in 2009 niet gelukt de folder Opvoeden zonder geweld via de Jeugdgezondheidszorg te verspreiden onder ouders. In het najaar 2010 is de folder herschreven door het NJi en voorzien van een nieuwe naam; Als opvoeden even moeilijk is. Deze folder ligt nu ter informatie in de wachtkamers van de consultatie bureaus. • Aanbod opvoeding- en gezinsondersteuning Uit de startfoto van RAAK bleek dat er in de Gooi en Vechtstreek sprake is van een onevenwichtig aanbod opvoeding- en gezinsondersteuning. De gemeente Hilversum heeft het op zich genomen om samen met alle organisaties te komen tot een vraaggestuurd evenwichtig RAAK-proof aanbod voor de hele regio. Op 8 en 28 april 2010 zijn hiertoe een tweetal 'oplopen' georganiseerd onder leiding van het NJi voor alle organisaties in de Gooi en Vechtstreek die met ouders en/of kinderen werken. Dit heeft geresulteerd in een advies van het NJi: "OOG voor kind en gezin in Gooi en Vechtstreek. Naar een dekkend aanbod voor Opvoed,- Opgroei- en Gezinsondersteuning." Een denktank met vertegenwoordigers vanuit de organisaties ondersteunt het proces. Gestart wordt met het vormgeven van het hulpverleningsaanbod bij gedragsproblematiek en bij echtscheiding. • Factsheet Regionale Aanpak Kindermishandeling in Noord-Holland In mei 2010 zijn 1500 factsheets verspreid in de regio. De factsheet geeft informatie over de achtergronden van de aanpak kindermishandeling, over het regionale handelingsprotocol en hoe instellingen hier aan kunnen bijdragen. Ook wordt informatie gegeven over RAAK in de Gooi en Vechtstreek. • Aanwijzing Kindermishandeling van het Openbaar Ministerie in werking gegaan De Aanwijzing Kindermishandeling bevat richtlijnen voor politie en het OM om in individuele kindermishandelingzaken een gestructureerd besluit te kunnen nemen voor wat betreft de opsporing en vervolging van deze zaken. Ook komen in deze Aanwijzing aan de orde: de verschillende ketenpartners die een taak hebben in de bestrijding van kindermishandeling en de invoering van een verplichte meldcode voor instanties die te maken hebben met kindermishandeling. In de afgelopen maanden hebben er verschillende bijeenkomsten plaatsgevonden met het openbaar ministerie, de afdeling jeugd en zedenzaken van de politie, BJZ/AMK, Raad van de Kinderbescherming en RAAK. Dit heeft geleidt tot afspraken tussen bovengenoemde partners. Alle medewerkers van BJZ/AMK zijn voorgelicht over de Aanwijzing Kindermishandeling en de consequenties hiervan voor hun werkzaamheden. De afdeling jeugd en zeden gaat samen met AMK/BJZ een aantal oude zaken bekijken op hun vervolgbaarheid. In maart worden alle instellingen voorgelicht over de Aanwijzing Kindermishandeling van het openbaar ministerie. In het vernieuwde protocol Kindermishandeling is een stuk over aangiftebeleid opgenomen.
• Wet meldcode Huiselijk Geweld/Kindermishandeling De wet verplicht het hanteren van een meldcode, omschrijft het recht om te melden en heeft tot doel de beroepskracht te ondersteunen bij vermoedens van huiselijk geweld, seksueel geweld, kindermishandeling, eergerelateerd geweld en vrouwelijke genitale verminking. Het basismodel meldcode omschrijft vijf verplichte stappen; 1. signalen vastleggen 2. gesprek met client 3. overleg deskundige collega of aandachtsfunctionaris en/of overleg ASHG of AMK 4. wegen van het geweld of de kindermishandeling 5. beslissen: hulp organiseren of melden De wet zal naar verwachting medio 2011 in werking treden en geldt voor instellingen en zelfstandige beroepsgroepen in de (jeugd)gezondheidszorg, het onderwijs, de kinderopvang, de jeugdzorg, de maatschappelijke ondersteuning, politie en justitie. Om uitleg over deze Wet te geven is er voor directies en besturen van alle instellingen een voorlichtingsmiddag georganiseerd over de implicates van deze wet. Tijdens de voorlichting werd aandacht besteed aan • werken met de meldcode • implementatie van de meldcode • aandachtsfunctionaris kindermishandeling scholing en functie • netwerk van aandachtsfunctionarissen De voorlichting is door het merendeel van de instellingen uit de Gooi en Vechtstreek bezocht. •
Instellen netwerk en trainen netwerk aandachtsfunctionarissen Kindermishandeling in de regio Gooi en Vechtstreek Het uitgangspunt is dat iedere instelling, die werkt met ouders en kinderen, met meer dan twintig werknemers, een aandachtsfunctionaris aanstelt. De aandachtsfunctionaris ontvangt structurele scholing en neemt twee keer per jaar deel aan het netwerk aandachtsfunctionarissen Gooi en Vechtstreek. Vanuit de RAAK gelden is de initiele scholing van de aandachtsfunctionarissen gefinancierd. Het doel wat hiermee wordt bereikt is dat er binnen organisaties structurele aandacht is voor de Aanpak Kindermishandeling en er uitvoering wordt gegeven aan de aanstaande wet meldcode. Het netwerk draagt zorg voor het continueren van het tijdens RAAK ingezette proces van aandacht voor Kindermishandeling bij alle betrokken instellingen en hun medewerkers. In mei en juni 2010 is een groep van 45 aandachtsfunctionarissen geschoold. In deze scholing ontbrak het voortgezet onderwijs. Het primair onderwijs wordt geschoold in het voorjaar van 2011. Het netwerk van aandachtsfunctionarissen is voor het eerst in oktober 2010 bij elkaar geweest.
• Aandachtsfunctionarissen Politie Bijzonder is te noemen dat de politie ervoor heeft gekozen om 18 aandachtsfunctionarissen te gaan scholen. Deze AF worden gesitueerd in de wijkteams. De financiering geschiedt vanuit RAAK. De scholing vindt plaats in januari/februari 2011. • Protocol Kindermishandeling Noord-Holland Op 1 november is het Protocol Kindermishandeling en een praktisch Stappenplan kindermishandeling en huiselijk geweld in gebruik genomen. Noord-Holland streeft naar een structurele verbetering in de preventie en aanpak. Hiermee loopt Noord-Holland vooruit op de verplichte meldcode. Het protocol bestaat uit o.a. een (digitaal) stappenplan (ook voor huiselijk geweld) en de website www.protocolkindermishandeling.nl. Hiermee kunnen beroepskrachten de signalen in kaart brengen, deze bespreken met ouders en kind en zo nodig hulp organiseren. Onderzoek wijst uit dat zij drie keer vaker ingrijpen wanneer zij een concreet stappenplan als handvat hebben en dit draagt bij aan het verminderen van de handelingsverlegenheid bij professionals. Deze breed gedragen aanpak van kindermishandeling en huiselijk geweld is het resultaat van een intensieve samenwerking tussen de codrdinatoren Regionale Aanpak Kindermishandeling van Amsterdam-Amstelland, Gooi en Vechtstreek en ZaanstreekWaterland. Op 1 november overhandigden de betrokken wethouders, waaronder wethouder Boog, het eigenaarschap van het protocol vervolgens aan twee Bureaus Jeugdzorg (Agglomeratie Amsterdam en Noord Holland). Dit is een uniek moment: een werkwijze bij kindermishandeling en huiselijk geweld voor geheel Noord-Holland. In de regio zijn 5000 stappenplannen verspreid en 2500 protocollen onder professionals uit alle organisaties. • Ziekenhuizen, huisartsenposten RAAK Amsterdam heeft met 1 ste Lijn Amsterdam en in samenwerking met betrokken organisaties een routekaart ontwikkeld hoe te handelen bij een redelijk vermoeden van huiselijk geweld, drugs- en alcoholintoxicatie, en kindermishandeling. Er is een beslisboom ontwikkeld voor de huisartsenposten en een voor de ziekenhuizen. De routekaart is gebaseerd op de KNMG meldcode en handelt volgens de meldcode HG/KMH Een werkgroep waaraan deelnemen het ziekenhuis, de huisartsenpost, AMK, ASHG en Vangnet Jeugd hebben deze routekaart toepasbaar gemaakt voor de regio Gooi en Vechtstreek. Binnenkort zal een aanbevelingsbrief naar verschillende organisaties gaan en zal er een convenant worden afgesloten. Naar verwachting wordt de routekaart dit jaar in gebruik genomen. • Samenwerking AMK/ASHG Vanuit RAAK wordt in samenwerking met het ASHG, het AMK, de politie en het Veiligheidshuis gekeken naar wat de Wet meldcode betekent voor de samenwerking. Een voorstel is geschreven en aan de verantwoordelijke bestuurders, de burgemeester van Bussum en de wethouder jeugd van Hilversum voorgelegd. Uit dit overleg is een vervolg opdracht gekomen. • Herkenning letselschade bij kindermishandeling In de regio worden in januari 2011 twee artsen geschoold in het herkennen van letselschade bij kindermishandeling. Het NODO protocol is in de regio ingevoerd, dat betekent dat bij alle kinderen een nader onderzoek naar de doodsoorzaak wordt ingesteld.
Werkzaamheden RAAK coordinator half januari 2011 tot 1 december 2011:
Vormgeven samenwerking AMK SHG: inhoudelijk in de uitvoering casui'stiek bespreking gezamenlijk voorlichtingsaanbod gezamenlijk scholingsaanbod plek in veiligheidshuis wat is rol gemeente wat is rol provincie bij het vormgeven van de samenwerking AMK/SHG Beoogd resultaat: S AMK en SHG hebben vormgegeven aan hun wettelijke taak om samen te werken ihkv de Wet meldcode s AMK en SHG werken fysiek samen in het Veiligheidshuis s professionals weten het casui'stiek overleg SHG/AMK te vinden S het casui'stiek overleg onderscheidt zich van andere casui'stiek overleggen S er is een procesmanager die de casui'stiek overleggen met elkaar verbindt en die het proces van de hulpverlening monitort
Scholing: • aandachtsfunctionarissen (AF) KMH/HG van het Primair Onderwijs zijn geschoold, directies en besturen zijn gei'nformeerd over de Wet meldcode en hebben zicht op hun wettelijke taken • AF van het Voortgezet Onderwijs zijn geschoold • AF van het Middelbaar Beroeps Onderwijs zijn geschoold • directies en besturen zijn gei'nformeerd over de Wet meldcode en hebben zicht op hun wettelijke taken Beoogd resultaat: / de AF zijn in staat om de Wet meldcode binnen de eigen instelling te implementeren S de AF zijn in staat om uitvoering te geven aan Stap 2 van de meldcode s de AF zijn in staat om een scholingsplan voor de eigen instelling te maken S de AF, of een afvaardiging, nemen twee keer per jaar deel aan de netwerkbijeenkomsten van AF s directies en besturen geven uitvoering aan de Wet meldcode
CJG: alle CJG medewerkers zijn geschoold in de aanpak kindermishandeling het CJG is RAAK-proof Beoogd resultaat: de medewerkers zijn in staat: s KMH en HG te herkennen S KMH en HG te bespreken met de client, ouders en/of kind /" hulp te organiseren of melding te doen / samen te werken en de hulp te monitoren
/
iedere in het CJG gehanteerde methodiek draagt bij aan het voorkomen, signaleren, bespreken van en beperken van de schade bij kindermishandeling
Digitaal handelingsprotocol: • voor het merendeel van de beroepsgroepen zijn hun taken en verantwoordelijkheden conform de Wet meldcode helder en uitgeschreven Beoogd resultaat: s professionals hebben toegang tot een digitaal handelingsprotocol waar per beroepsgroep/functiegroep staat omschreven welke stappen van de meldcode zij moeten nemen en welke competences hiervoor nodig zijn
Digitaal Regionaal handelingsprotocol: • Alle organisaties, van verloskundigen tot ge'i'ndiceerde hulp, hebben afspraken gemaakt over wie wat doet bij vermoedens en signalen van kindermishandeling Beoogd resultaat: s alle professionals weten wie wat doet bij signalen of vermoedens van kindermishandeling s de afspraken zijn terug te vinden in het digitale handelingsprotocol
Asielzoekerkinderen en hun gezinnen: • asielzoekerkinderen en hun gezinnen zijn als doelgroep betrokken bij de aanpak KMH • het aanbod van het CJG is voor hen toegankelijk Beoogd resultaat: s de COA is partner in de aanpak kindermishandeling s het aanbod van het CJG is toegankelijk voor asielzoekerkinderen en hun gezinnen
Inbedding/borging regionale aanpak kindermishandeling: • doelstelling omschrijven wat de aanpak wil bereiken met alle instellingen • prestatie indicatoren benoemen • registratie en monitoring Beoogd resultaat: •/ alle organisaties hebben duidelijk wat hun doelstelling is en hoe zij deze doelstelling gaan meten / alle organisaties hebben duidelijk wat zij gaan registreren s alle organisaties hebben omschreven hoe zij de aanpak KMH gaan monitoren <S alle organisaties hebben de Wet meldcode ge'i'mplementeerd S alle organisaties hebben regionale samenwerkingsafspraken gemaakt
Inbedding regionale aanpak kindermishandeling gemeente, provincie; • ambtenaren van gemeenten zijn voorgelicht over de Wet meldcode en hebben zicht op hun wettelijke taken • gemeente wordt verantwoordelijk voor de aanpak KMH • rol provincie Beoogd resultaat: / gemeenten hebben afspraken gemaakt met die instellingen waarmee zij een subsidierelatie hebben
Netwerk Aandachtfunctionarissen: • dragen zorg voor de implementatie van de Wet meldcode binnen de eigen instelting • dragen bij aan de sluitende aanpak kindermishandeling • het netwerk wordt voorgezeten door de regiogemeente en inhoudelijk begeleid door het AMK en het SHG Beoogd resultaat: / komen twee keer per jaar bij elkaar / borgen en monitoren de aanpak kindermishandeling s de gemeente is verantwoordelijk voor het netwerk S het netwerk genereert informatie voor de gemeente en de provincie over de aanpak kindermishandeling
januari 2011 Brechtje Mantel, coordinator regionale aanpak kindermishandeling
