94
Boekman 91
Kunst en onderzoek
Dossier Samensteller: Jack van der Leden Het dossier van deze Boekman bestaat uit een korte inleiding over de bibliotheekcollectie van de Boekman stichting en een overzicht van de proefschriften die deelnamen aan de 2de Dissertatieprijs voor kunst- en cultuur beleid van de Boekmanstichting en NWO-Geestesweten schappen, die op 6 juni 2012 in Amsterdam is uitgereikt. Het titeloverzicht is te beschouwen als een staalkaart van academisch onderzoek op het terrein van de Boekman stichting, verricht in de jaren 2009-2011 aan Nederlandse universiteiten.
Al meer dan veertig jaar voert de bibliotheek van de Boekmanstichting een actief aanschafbeleid ten aanzien van zowel reguliere publicaties als onofficiële, of grijze literatuur op het terrein van kunst- en cultuur beleid en maatschappelijke aspecten van kunst en cultuur. De bibliotheek bevat voor elke onderzoeker op het terrein van kunst, cultuur en beleid een schat aan materiaal: feiten, theorieën, cijfers en analyses, kortom onmisbare ingrediënten voor het verrichten van onder zoek. Vele onderzoekers hebben er in de afgelopen decennia gebruik van gemaakt. Dit resulteerde vaak in nieuwe onderzoeksrapporten die op hun beurt in de collectie werden, en worden, opgenomen. Inmiddels omvat de collectie meer dan 65 duizend titels van boeken, tijdschrift- en krantenartikelen, rapporten, overheidspublicaties, jaarverslagen, congresverslagen en, uiteraard, veel onderzoeksverslagen. De basis van de huidige bibliotheekcollectie vormde de literatuur die in de jaren zestig werd verzameld door de medewerkers van de Federatie van Kunstenaars verenigingen, voor eigen gebruik. De Federatie vond haar oorsprong in het kunstenaarsverzet tegen de instelling van de Kultuurkamer door de Duitse bezetter in 1942. Zij stond in 1963 aan de wieg van de oprichting van de ‘Dr. E. Boekmanstichting, kunstsociologisch
studiecentrum’. De Federatie concentreerde zich op het verstevigen van de maatschappelijke positie van kunst en kunstenaars en had daarbij behoefte aan een wetenschappelijke onderzoeksinstelling. De onderzoeksen documentatietaken van de Boekmanstichting leidden tot het verrichten van onderzoek, maar ook tot een actief en retrospectief aanschafbeleid. De bescheiden literatuurverzameling voor de eigen medewerkers waar het allemaal mee was begonnen, nam allengs in omvang toe. In de jaren zeventig werd de collectie ook voor derden toegankelijk. De vele onderzoeksverslagen in de collectie zijn verschenen sinds de jaren zestig van de vorige eeuw, geschreven door (wetenschappelijke) onderzoekers op verschillende niveaus, al of niet in opdracht. De publicaties lopen uiteen van kleinschalige onder zoeken, geschreven door zelfstandige onderzoekers, tot grootschalige, nationale analyses, door gerenom meerde onderzoeksbureaus. Denk aan publieks onderzoeken, onderzoeken naar cultuurspreiding, cultuurparticipatie, cultuureducatie, arbeids omstandigheden van kunstenaars, wet- en regelgeving, impact van overheidsfinanciering, gevolgen van reorganisaties in de cultuursector, et cetera. Ook in deze Boekman is door de auteurs aan veel verschillende
95
Dossier
2 Boekman dissertatiep rijs voor kunst- en cultuurb eleid e
onderzoeken gerefereerd. Ze zijn alle in de bibliotheek beschikbaar. Soms nog op papier, maar in veel gevallen digitaal. Naast deze primaire bronnen bieden we ook de documenten waarin wordt gereflecteerd op de onderzoeksresultaten, in de vorm van artikelen, scripties en andere publicaties.Tevens de noodzakelijke hulp bronnen: cijfers en statistieken. De afgelopen decennia hebben talloze beleidsmakers, studenten, docenten en cultuurmanagers zich van methoden en bevindingen op de hoogte gesteld. Achter het trefwoord ‘onderzoek’ in de geautomatiseerde catalogus gaan ruim 8000 documenten schuil, waaronder 2900 onderzoeks rapporten. U kunt alle documenten eenvoudig terug vinden in de bibliotheekcatalogus via www.boekman.nl. Natuurlijk maken ook doctoraal- en masterscripties en dissertaties deel uit van de collectie. In 1989 stelde de Boekmanstichting het Landelijk meldpunt scripties kunst- en cultuurbeleid in, omdat doctoraalscripties veelal onopgemerkt bleven. De scriptieprijs werd ingesteld voor de beste scriptie op het terrein van kunst- en cultuurbeleid, geschreven aan Nederlandse universiteiten en hogescholen, als blijk van waardering voor de wetenschappelijke kwaliteit van onderzoek door jonge academici, en als stimulans. Vanaf 1995 kwam de prijs tot stand in samenwerking met eerst dagblad Trouw en later De Groene Amsterdammer. Het initiatief
leverde de bibliotheek in de loop der jaren een stroom van scripties op, bijna 2000 tot nu toe. Met één druk op de knop, of een klik op de button ‘overzicht scripties’ op de website, komen ze alle in beeld, voorzien van trefwoorden en een samenvatting. Een groot deel van deze collectie is digitaal toegankelijk. De scriptieprijs bestaat niet meer, maar de bibliotheek fungeert nog steeds als verzamelpunt van relevante scripties. Doctoraalscripties en mastertheses worden standaard opgenomen in de collectie. Bachelortheses worden alleen opgenomen als zij door de vakdocent of studie begeleider worden aanbevolen. De bibliotheek beoogt tevens trefpunt te zijn voor dissertaties over kunst, cultuur en beleid. Sinds 2009 organiseert de Boekmanstichting in samenwerking met NWO-Geesteswetenschappen de Dissertatieprijs, bedoeld voor academisch onderzoek aan een Neder landse universiteit op het terrein van de Boekman stichting. Het proefschrift van Marijcke de Valck werd in 2009 beloond met het prijzengeld van 10 duizend euro. Op 6 juni 2012 vond de tweede editie plaats. Op het moment van schrijven is de shortlist, waarop drie namen van promovendi prijken, reeds bekend.
96
Dit dossier bevat een gerubriceerd overzicht van de 62 deelnemende proefschriften en geeft daarmee een indrukwekkende staalkaart van academisch onderzoek op ons vakgebied aan Nederlandse universit eiten, verricht in de jaren 2009-2011. De documenten zijn in papieren versie of digitaal beschikbaar en te raadplegen in de bibliotheek.
Boekman 91
Shortlist Brandellero, A. (2011) The art of being different: exploring diversity in the cultural industries. Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 209 p. Signatuur: 11-178. De rol van (met name etnische) diversiteit in de culturele industrie roept verschillende vragen op. De auteur onderzoekt welke rol diversiteit speelt in de culturele industrie. In het bijzonder staat ze stil bij processen van productie en van valorisatie van diverse culturele inputs in de culturele industrie, en hoe deze is ingebed in de bredere institutionele context en dynamieken van plaats en tijd. Handke, Chr. (2010) The creative destruction of copyright: innovation in the record industry and digital copying. De creatieve vernieti ging van copyright in de muziek industrie en digitaal kopiëren. Proefschrift Erasmus Universiteit Rotterdam, 426 p. Signatuur: 10-308. Met het illegaal digitaal kopiëren van muziek worden auteursrechten ondermijnd.Toch is dit niet zo schadelijk voor de muziekindustrie als vaak wordt gedacht. Handke onderzocht de markt van de Duitse muziekindustrie vanaf de late jaren ’90, toen het mogelijk werd om muziek digitaal te kopiëren, en concludeert dat kleine platen maatschappijen opbloeien en het aanbod aan creatieve producten niet vermindert. Auteursrechtbeleid moet er daarom op gericht zijn om technologische veranderingen te ondersteunen.
Kunst en onderzoek
Volker, L. (2010) Deciding about design quality: value judgements and decision making in the selection of architects by public clients under European tendering regulations. Leiden: Sidestone press, 323 p. ProefschriftTechnische Universiteit Delft. Signatuur: 10-486. Digitaal beschikbaar. Het onderzoek richt zich op het volledige besluitvormingsproces vanuit het oogpunt van een publieke opdrachtgever die een architect wil selecteren in het kader van de Europese aanbestedingswet- en regelgeving. Doel van het onder zoek is het beschrijven, begrijpen en verklaren van het ontwerp en de implementatie van procedures waarmee de kwaliteit van ontwerp voorstellen wordt beoordeeld om een architect voor een specifiek project te contracteren. Op basis van de resultaten doet de auteur aanbevelingen voor toekomstige architectenselectieprocedures.
Deelnemers Cultuurbeleid Bos, E. (2011) Beleid voor cultuur en immigranten: rijksbeleid en uitvoeringspraktijk 1980-2004. Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 230 p. Digitaal beschikbaar. Hoogen, Q.L. van den (2010) Performing arts and the city: Dutch municipal cultural policy in the Brave New World of evidence-based policy.
97
Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen, 440 p. Signatuur: 10-325. Digitaal beschikbaar. Kessel,T.M.C. (2011) Cultural promotion and imperialism: the Dante Alighieri society and the British council contesting the mediterranean in the 1930s. Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 241 p. Digitaal beschikbaar. Mostert, G.J. (2011) Marga Klompé (1912-1986): een biografie. Amsterdam: Boom, 654 p. Proefschrift Radboud Universiteit Nijmegen. Signatuur: 11-327
Cultuuroverdracht Damen, M.-L. (2010) Cultuurdeelname en CKV: studies naar effecten op de cultuurdeelname van leerlingen tijdens en na het voortgezet onderwijs. Cultural participation and CKV: studies on effects of arts education on students’ cultural participation during and after secondary education. Utrecht: ICS, 169 p. Proefschrift Universiteit Utrecht. Signatuur: 10-453. Digitaal beschikbaar. Dieleman, C. (2010) Het nieuwe theaterleren: een veldonderzoek naar de rol van theater binnen Culturele en kunst zinnige vorming op havo en vwo. Amsterdam: Vossiuspers UvA, 343 p. Proefschrift Universiteit van Amsterdam. Signatuur: 10-107. Digitaal beschikbaar.
Dossier
Mol, S.E. (2010) To read or not to read. Proefschrift Universiteit Leiden, 165 p. Signatuur: 11-177. Digitaal beschikbaar. Müller, E.I. (2009) Tijdreizen in de grot: virtualiteit en lichamelijkheid van panorama tot CAVE. Time-travelling in the cavern. Kampen: Klement, 571 p. Proefschrift Erasmus Universiteit Rotterdam. Signatuur: 11-321. Noot, B. (2010) Lezen met een roomse bril: opvattingen over literatuur onderwijs in katholieke scholen 1868-1924 . Tilburg: ZHC, 299 p. Proefschrift Universiteit van Amsterdam. Signatuur: 10-455 Notten, N. (2011) Parents and the media: causes and consequences of parental media socialization. Proefschrift Radboud Universiteit Nijmegen, 183 p. Signatuur: 11-280. Digitaal beschikbaar. Pol, C. van der (2010) Prentenboeken lezen als literatuur: een structuralistische benadering van het concept ‘literaire competentie’ voor kleuters. Amsterdam: Stichting Lezen, 294 p. Proefschrift Universiteit vanTilburg. Signatuur: 11-023
Cultuursociologie Ast-Boiten, L. (2011) Stad tussen verlichting en romantiek: Groningen 1780-1850. Assen: Van Gorcum, 435 p. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen. Signatuur: 11-338 Boogaarts-de Bruin , S. (2011) Something for everyone?: changes and choices in the ethno-party scene in urban nightlife. Amsterdam: Vossiuspers UvA, 223 p. Proefschrift Universiteit van Amsterdam. Signatuur: 11-309. Digitaal beschikbaar. Kievit, H. (2011) Social venturing entrepreneur ship: een plaatsbepaling. Proefschrift Nyenrode Business Universiteit, 317 p. Signatuur: 12-029 Marlet, G. (2009) De aantrekkelijke stad: moderne locatietheorieën en de aantrekkingskracht van Nederlandse steden. Nijmegen: VOC, 414 p. Proefschrift Universiteit Utrecht. Signatuur: 10-090
Architectuur, archeologie Abrahamse, J.E. (2011) De grote uitleg van Amsterdam: stadsontwikkeling in de zeventiende eeuw. Bussum:Thoth, 428 p. Proefschrift Universiteit van Amsterdam. Signatuur: 11-220
98
Boekman 91
Kunst en onderzoek
Grafe, Chr. (2010) People’s palaces: architecture, culture and democracy in two European post-war cultural centres. Volkspaleizen: architec tuur en democratie in twee na oorlogse cultuurcentra in Europa. ProefschriftTechnische Universiteit Delft, 576 p. Signatuur: 10-302. Digitaal beschikbaar.
Kisters, A.Chr. (2010) Leven als een kunstenaar: invloeden op de beeldvorming van moderne kunstenaars Auguste Rodin, Georgia O’Keeffe, Francis Bacon. Proefschrift Vrije Universiteit Amsterdam, 425 p. Signatuur: 10-259
Spaenjers, Chr. (2011) Essays in alternative investments. Tilburg:Tilburg University, CentER, 189 p. Proefschrift Universiteit Tilburg. Signatuur: 11-310.
Hurx, M. (2010) De particuliere bouwmarkt in de Nederlanden en de opkomst van de architect (1350-1530). ProefschriftTechnische Universiteit Delft, 402 p. Digitaal beschikbaar. Zwart, A.M. de (2012) Erop of eronder. De strijd om het bodemarchief in drie Vinexlocaties. Over archeologische monumentenzorg, ruimtelijke ordening en de kwaliteit van de leefomgeving. Universiteit van Amsterdam, 382 p. Digitaal beschikbaar.
Beeldende kunst, kunstmarkt Aono, J. (2011) Imitation and innovation: Dutch genre painting 1680-1750 and its reception of the Golden Age. Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 258 p. Signatuur: 11-300 Helmus, L.M. (2011) Schilderen in opdracht: Noord-Nederlandse contracten voor altaarstukken 1485-1570. Utrecht: Centraal Museum, 463 p. Proefschrift Universiteit van Amsterdam. Signatuur: 11-210. Digitaal beschikbaar.
Langfeld, G.M. (2010) Die Kanonisierung moderner deutscher Kunst in New York 1904-1957. Dissertation Universität Leiden, 212 p. Digitaal beschikbaar. Laurentius, F. (2010) Clement de Jonghe (ca. 1624-1677): kunstverkoper in de Gouden Eeuw: een biografie van Clement de Jonghe (ca. 1624-1677) en een analyse van zijn bedrijf aan de hand van archiefmateriaal, prenten, druktechnische aspecten en papieronderzoek. Proefschrift Universiteit Utrecht, 190 p. Signatuur: 11-052 Maet, F. (2011) Nieuwe artistieke tijden: een filosofische kritiek van een door technologie bepaalde kunst. New artistic times: a philosophical critique of the relation between art and technology. Proefschrift Erasmus Universiteit Rotterdam, 304 p. Signatuur: 11-337. Digitaal beschikbaar. Novak, A.M. (2010) Ruimte voor beleving: installatiekunst en toeschouwerschap. Proefschrift Universiteit Leiden, 257 p. Signatuur: 11-312
Erfgoed Alghazawi, R. (2011) Challenges of the Jordanian museums: the role of environ ment in preventive conservation. Proefschrift Universiteit Leiden, 347 p. Signatuur: 11-326. Digitaal beschikbaar. Boer, S. de (2009) Traces of change: dynamics in cultural heritage preservation arrangements in Norway, Arizona and the Netherlands. Proefschrift Radboud Universiteit Nijmegen, 199 p. Signatuur: 10-050. Digitaal beschikbaar. Broekman, I. (2010) Constantijn Huygens, de kunst en het hof. Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 300 p. Digitaal beschikbaar. During, R. (2010)\ Cultural heritage discourses and Europeanisation: discursive embedding of cultural heritage in Europe of the regions. Proefschrift Wageningen Universiteit, 232 p. Signatuur: 12-042A, 12-042B. Digitaal beschikbaar. Maanen, E. van (2011) Colonial heritage and ethnic pluralism: its socio-psycho logical meaning in a multiethnic community [The case of Paramaribo, Surinam].
99
Nieuwegein: NRIT media, 343 p. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen. Signatuur: 11-275 Lubina, K. (2009) Contested cultural property: the return of Nazi spoliated art and human remains from public collections. Proefschrift Universiteit Maastricht, 549 p. Signatuur: 09-472 Rovers, E. (2010) De eeuwigheid verzameld. Helene Kröller-Müller 1869-1939. Amsterdam: Bert Bakker, 602 p. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen. Signatuur: 10-488 Saaze, V. van (2009) Doing artworks: a study into the presentation and conservation of installation artworks. Proefschrift Universiteit Maastricht, 193 p. Signatuur: 10-251 Stevens, M. (2010) Virtuele herinnering: kunstmusea in een digitale cultuur. Proefschrift Radboud Universiteit Nijmegen, 207 p. Signatuur: 10-269 Vreeken, H. (2010) Bij wijze van museum: oorsprong, geschiedenis en toekomst van Museum WilletHolthuysen, 1853-2010. Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 1-328 p., 329-489 p. Signatuur: 10-509A, 10-509B. Digitaal beschikbaar.
Dossier
Film, mediakunst, televisie
Literatuur
Ebbers, J.J. (2009) Organizational dynamics in social networks: contracts and reputations in the film industry. Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 161 p. Signatuur: 09-301
Berkers, P. (2009) Classification into the literary mainstream? Ethnic boundaries in the literary fields of the United States, the Netherlands and Germany, 1955-2005. Rotterdam: ERMeCC, 170 p. Proefschrift Erasmus Universiteit Rotterdam. Digitaal beschikbaar.
Emons, P.A.A. (2011) Social-cultural changes in Dutch society and their representations in television fiction, 1980-2005. Proefschrift Radboud Universiteit Nijmegen, 213 p. Signatuur: 11-189. Digitaal beschikbaar. Fossati, G. (2009) From grain to pixel: the archival life of film in transition. Van korrel tot pixel: het archief bestaan van film in transitie. Amsterdam: Amsterdam University press, 320 p. Signatuur: 09-337. Digitaal beschikbaar. Kamp, M.C. van de (2009) Where corporate culture and local markets meet: music and film majors in the Netherlands, 1990-2005. Waar bedrijfscultuur en lokale markten elkaar ontmoeten: muziek- en film majors in de Nederlandse markt, 1990-2005. Proefschrift Erasmus Universiteit Rotterdam, 272 p. Signatuur: 09-271. Digitaal beschikbaar.
Eijden-Andriessen, C. van (2010) ‘Moralinezuur’ en voorlichting: de twee gezichten van Idil in het katholieke debat om de moderniteit 1937-1970. Tilburg: Stichting Zuidelijk Historisch Contact, 404 p. Proefschrift Universiteit van Tilburg. Signatuur: 10-481 Honings, R. (2011) Geleerdheids zetel, Hollands roem!: het literaire leven in Leiden 1760-1860. Leiden: Primavera, 497 p. Proefschrift Universiteit Leiden. Signatuur: 12-033 Meulen, J.F. van der (2010) Au coeur de l’Europe: littérature à la cour de Hainaut-Hollande (1250-1350). In the heart of Europe: literature at the court of HainautHolland (1250-1350). In het hart van Europa: literatuur aan het hof van Holland-Henegouwen (1250-1350). Proefschrift Universiteit Leiden, 277 p. Signatuur: 11-188 Petiet, F. (2011) ‘Een voldingend bewijs van ware vaderlandsliefde’: de creatie van literair erfgoed in Nederland, 1797-1845.
100
Boekman 91
Kunst en onderzoek
Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 241 p. Signatuur: 12-061
Groot, K. (2010) Geliefd en gevreesd: Duits toneel in Nederland rond 1800. Hilversum: Verloren, 325 p. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen. Signatuur: 11-006. Digitaal beschikbaar.
Venrooij, A.Th. van (2009) Classifications in popular music: discourses and meaning structures in American, Dutch and German popular music reviews. Classificaties in populaire muziek: discoursen en betekenisstructuren in Amerikaanse, Nederlandse en Duitse popmuziekrecensies. Rotterdam: ERMeCC, 153 p. Proefschrift Erasmus Universiteit Rotterdam. Signatuur: 10-029. Digitaal beschikbaar.
Praat, E. (2011) Verrek het is geen kunstenaar: Gerard Reve en het schrijver schap. Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 311 p. Signatuur: 12-027 Vandommele, J. (2011) Als in een spiegel: vrede, kennis en gemeenschap op het Antwerpse Landjuweel van 1561. Hilversum: Verloren, 407 p. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen. Signatuur: 11-174
Podiumkunsten Griffin, S. (2011) New music and Adorno’s melancholia: philosophical dissonance in Adorno’s music aesthetics. Nieuwe muziek en Adorno’s melancholie: filoso fische dissonanties in Adorno’s muzikale esthetica. Proefschrift Erasmus Universiteit Rotterdam, 258 p. Signatuur: 11-346. Digitaal beschikbaar. Groenewegen, J. (2011) The performance of identity in Chinese popular music. Proefschrift Universiteit Leiden, 267 p. Digitaal beschikbaar.
Hageman, M. (2010) La réception du théatre de Voltaire dans les ProvincesUnies au XVIIIème siècle. Proefschrift Universiteit Leiden, 358 p. Signatuur: 11-009. Digitaal beschikbaar. Jansen, B. (2011) Where credit is due: cultural practices of recorded music. Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 204 p. Signatuur: 11-176. Digitaal beschikbaar. Mattheij,T.M.M. (2010) Leerschool der liefde: burgerlijk drama en de Amsterdamse Schouwburg 1738-1788: geschiedenis, repertoire, receptie. Proefschrift Radboud Universiteit Nijmegen, 381 p. Signatuur: 11-184 Schmutz, V.C. (2009) The classification and consecration of popular music: critical discourse and cultural hierarchies. De classificatie en consecratie van populaire muziek: kritische discoursen en hiërarchieën. Rotterdam: ERMeCC, 155 p. Proefschrift Erasmus Universiteit Rotterdam. Signatuur: 10-028. Digitaal beschikbaar.
Verstraete, P.M.G. (2009) The frequency of imagination: auditory distress and aurality in contemporary music theatre. Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 294 p. Digitaal beschikbaar. Vogel, I. (2009) Music-listening behavior of adolescents and hearing conservation: many risks, few precautions. Het luisteren naar muziek door jongeren en het behouden van een goed gehoor: veel risico’s, weinig voorzorgsmaatregelen. Proefschrift Erasmus Universiteit Rotterdam, 287 p. Signatuur: 10-072. Digitaal beschikbaar. Zwaan, K. (2009) Working on a dream: careers of pop musicians in the Nether lands. Werken aan een droom: carrières van popmuzikanten in Nederland. Proefschrift Universiteit Utrecht, 127 p. Signatuur: 09-464. Digitaal beschikbaar.
