Hallo! Deze gids zal u helpen om uw leerlingen te begeleiden voor hun ontdekking van het Pass. We stellen u een parcours in drie tentoonstellingen. Voor elke tentoonstelling zijn er twee activiteiten: - opdrachten die in groep moeten worden uitgevoerd met het opdrachtenboekje, - uitdagingen voor de hele klas, waarbij u de spelleider bent. In de “Gids voor de leerkracht” vindt u: - een korte beschrijving van de tentoonstellingen - een tabel met de opdrachten om u te helpen de verdeling van de groepjes te organiseren, - de antwoorden op de opdrachten die de leerlingen krijgen, - de spelregels voor de uitdagigen die u gaat animeren. Pour la mission
C'est ici! Het is hier!
Dit teken in uw gids geeft aan dat er uitleg komt over de plaats van de proeven. Op de tentoonstelling ziet u ze ook op de vloer bij de proeven die bij deze opdrachten horen.
[10+]
Het geeft aan dat de vragen bestemd zijn voor kinderen van 10 jaar of ouder.
Als u dit luik uitklapt, vind u een aantal praktische raadgevingen, evenals een plan van het Pass. Nu hoeft u zich alleen nog in het avontuur te stroten. Aarzel niet om u tot het onthaal te richten voor bijkomende inlichtingen. Een prettige dag in het Pass!
Het animatieteam
Ik ben wat ik eet
Tentoonstelling “Mijn Lichaam” Geschatte tijd: 1.30 u I Te doen: 6 opdrachten en 3 uitdagingen.
De tentoonstelling
De tentoonstelling “Mijn lichaam” nodigt ons uit om “Het lichaam, dat kleine stukje materie dat ons eigen is” (Pierre Bourgeade) te (her)ontdekken. Ze bestaat uit 3 delen die op elkaar aansluiten om aan te tonen dat het lichaam niet alleen een geheel van organen is, maar ook een eenheid waarvan de verschillende delen in synergie werken als een “sociaal object”. Het eerste deel stelt een spektakel van beelden en cijfers voor; deze verwijzen enerzijds naar de medische beeldvorming en anderzijds naar vragen over volksgezondheid. In de doolhof van organen, het tweede deel, ontdek je op verschillende manieren de werking en niet werking van de 8 zones van het lichaam… je móet wel aan je eigen lichaam denken. In deel 3 wordt het lichaam opnieuw samengesteld; je ontdekt de systemen die onze fysiologie beheren en je krijgt de visie van 2 artiesten op de menselijke kwetsbaarheid.
Alvorens te beginnen
Bespreek met de leerlingen en doe een beroep op hun reacties. Waarom eet je? Voeding is nodig voor de opbouw en het onderhoud van alle organen van ons lichaam. Voeding is ook de brandstof die ons in staat stelt te leven. Vraag hen vervolgens de organen op te noemen die ze kennen.
Verdeeltabel van de opdrachten Opdracht 1
Opdracht 2
Opdracht 3
Opdracht 4
Opdracht 5
Opdracht 6
Team
1 Team
2 Team
3 Team
4 Team
5 Team
6
Tentoonstelling Mijn Lichaam I Pagina 11
Opdracht 01 I De beenderen Pour la mission
Het eerste deel van de opdracht gebeurt bij de vitrine met wervels. C'est ici! Het is hier!
Luister naar de commentaar van Donald Pass. De beenderen dienen tegelijkertijd om ons lichaam te ondersteunen en om iets zeer kostbaars voor ons lichaam op te slaan. Wat? > calcium [10+] Wat moeten we eten om er voldoende van in ons organisme te krijgen?
> melkproducten Pour la mission
Voor het tweede deel van de opdracht moeten de leerlingen het mediascherm tegenover de geraamten raadplegen. C'est ici! Het is hier!
Maak je taalkeuze bij de paal. Hoeveel beenderen hebben we gemiddeld in ons lichaam? >206 Druk 2X op de gele pijl. Nu zie je links op het scherm een geraamte. Raak het scherm aan op het gedeelte van het geraamte dat je wilt onderzoeken. Klik nu op de beenderen waarvan je de naam moet vinden zodat je de woorden op het onderstaande geraamte kunt plaatsen. 1
het dijbeen
2
het scheenbeen
3
het spaakbeen
[10+] 4 de middelhandsbeentjes [10+] 5 de middenvoetsbeentjes
het spaakbeen de middelhandsbeentjes
het dijbeen
het scheenbeen de middenvoetsbeentjes
Pagina 12 I Tentoonstelling Mijn Lichaam
Opdracht 02 I Reflex Pour la mission
De opdracht vindt plaats bij het multimediascherm rechts van de zuil met de hersenen. C'est ici! Het is hier!
Met deze computer kan je je reactiesnelheid testen wanneer je iets ziet, wanneer je een geluid hoort, wanneer je iets met je hand voelt. Lees aandachtig de instructies alvorens te beginnen. Doe de testen elk om beurten door te drukken op “Start”. Noteer vervolgens je resultaten in de tabel. Voornaam Tijd beeldsignaal geluidssignaal tastsignaal
Omcirkel de beste score voor elke leerling en analyseer de resultaten. Is het zintuig dat het snelste werkt hetzelfde voor iedereen van het team?
Lees het kleine witte paneel links van het scherm. Dankzij onze hersenen kunnen we emoties voelen. De wetenschappers benoemen er 6. Dewelke? Schrijf ze naast de overeenstemmende tekeningen.
> afkeer
> triestheid
> verbazing
> woede
> schrik
> vreugde
Het schijnt dat drie van deze emoties het hartritme vertragen, dewelke? > vreugde afkeer verbazing
Tentoonstelling Mijn Lichaam I Pagina 13
Opdracht 03 I Hersenen Pour la mission
Voor het eerste deel van de opdracht moeten de leerlingen kijken naar de tekenfilm die wordt getoond in de “niche” rechts van de zuil met de hersenen.
C'est ici! Het is hier!
Hoe heten de hersencellen? > de neuronen Wat zit er tussen deze cellen? > verbindingen Wat gebeurt er wanneer de hersenen “zich voor niets interesseren”? > de verbindingen raken vermoeid, ze verdwijnen Wat gebeurt er als de hersenen werken? > hoe meer ze werken, hoe beter de bestaande verbindingen onderhouden worden en hoe meer nieuwe verbindingen er worden gemaakt Pour la mission
Het tweede deel van de opdracht gebeurt bij de zuil met de hersenen. C'est ici! Het is hier!
Hoeveel wegen de hersenen… van de mens > 1500 g van een chimpansee > 190 g
van een paard > 600 g
[10+] Je hebt nu begrepen hoe de hersenen werken. Laten we het voorbeeld van het paard
en de chimpansee nemen. Kun je zeggen dat er een verband is tussen de grootte van de hersenen en de intelligentie? Waarom? Lees de teksten goed! > Neen, de intelligentie, die nog moet worden bepaald, houdt geen rechtstreeks verband met de grootte van de hersenen, maar eerder met het aantal verbindingen tussen de neuronen.
Opdracht 04 I Ik luister naar mijn hart Deze opdracht wordt uitgevoerd bij het toestel met de stang waaraan je de hartslag kunt meten. Pak de stang vast. Wacht 30 seconden. Het cijfer dat verschijnt, stemt overeen met het aantal slagen van je hart per minuut. Met welke snelheid klopt het hart van elke leerling? Voornaam Snelheid van de hartslag Denk je dat je hart altijd even snel klopt? Wat zou de snelheid ervan kunnen veranderen? > fysieke activiteit, leeftijd, grootte, emoties, … Lees het kleine rode paneel (4C) op de muur, aan de linkerkant Wat is de functie van het hart? > het hart pompt het bloed rond in ons lichaam
Pagina 14 I Tentoonstelling Mijn Lichaam
Opdracht 05 I Ze hebben een goed hart Pour la mission
De opdracht wordt uitgevoerd tegenover de vitrine met dierenharten, rechts van het toestel dat de hartslag meet.
C'est ici! Het is hier!
Van welke dieren zijn de harten die je in de vitrine ziet? Rangschik de dieren van klein naar groot... > muis, kat, mens, lamantijn, volbloed, olifant Rangschik de harten van snel naar traag. > muis, kat, mens, volbloed, olifant, lamantijn Wat kun je afleiden als je deze twee rangschikkingen met elkaar vergelijkt? (zonder rekening te houden met de lamantijn) > Ze zijn in praktisch dezelfde volgorde gerangschikt. Wat is het verband tussen de grootte van het dier en zijn hartslag? (zonder rekening te houden met de lamantijn) > Hoe kleiner het dier, hoe sneller de hartslag (met uitzondering van de lamantijn die een zeezoogdier is).
Opdracht 06 I Even een luchtje scheppen? Pour la mission
C'est ici! Het is hier!
Het eerste deel van de opdracht gebeurt in de zone van de longen, ter hoogte van de drie grote witte ballonnen. De witte ballonnen vertegenwoordigen de hoeveelheid lucht die door onze longen gaat in verschillende omstandigheden. Hoeveel liter lucht gaat er door onze longen (volwassenen)… In één ademhaling in rust > 6 liter In één minuut bij stevig doorstappen > 50 liter In één minuut bij een zware inspanning > 200 liter
Pour la mission
C'est ici! Het is hier!
Het tweede deel wordt uitgevoerd door de film “Zeg eens AAA” te bekijken die wordt afgespeeld in de alkoof vlak na de ballonnen. Bekijk de film aandachtig. Elke geeuw is meerdere ademhalingen waard! Maar hoeveel?
2
4
>6
Waarvoor dient geeuwen? > om wakker te blijven als je moe bent Om te kunnen leven, hebben we zuurstof nodig. Zuurstof moet in het bloed terechtkomen en CO2 moet het bloed verlaten. Waar gebeurt deze uitwisseling tussen het bloed en de lucht? > in de longen [10+] Als je alle longblaasjes open naast elkaar zou leggen, welke oppervlakte zouden ze
dan bedekken? > de oppervlakte van een tennisveld
Tentoonstelling Mijn Lichaam I Pagina 15
Uitdaging 01 I Over het hart Verzamel de leerlingen bij de zeilen die de grote systemen van het lichaam voorstellen. Duur: 10 min. Doel: zich bewust worden van zijn lichaam en benadering van de anatomie. Verloop: 1 Vraag de leerlingen hun hartslag te voelen in hun borstkas. 2 Vraag hen precies te tonen waar het hart zit. 3 Vraag hen deze plaats nauwkeuriger te beschrijven ten opzichte van de andere organen in de borstkas (de flanken, de oksel, de buik, de longen, enz.).
Uitdaging 02 I Het lichaam aan het woord Duur: 10 min. Doel: sensibiliseren voor de “communicatie”-functie van het lichaam, voor de rol in de identiteit van het individu (verfraaiing van het lichaam, personalisering, behoren tot een groep, volgen van een modetrend,…). Verloop: 1 Begin de discussie met uw leerlingen door te vragen wat we kunnen doen om ons lichaam mooier te maken. > Make-up, spierversterking, vermageringsdiëten, piercing… 2 Vraag hen in de tentoonstelling de plaatsen aan te duiden waar vrijwillige wijzigingen aan het lichaam worden aangebracht om culturele en sociale redenen. De eerste die iets heeft gevonden, roept de anderen.. > verlenging van de schedels tot puntschedels > rituele insnijdingen > piercing > tatoeëringen
Uitdaging 03 I Lichaam en kunst Duur: 10 min. Doel: sensibilisering voor het artistieke in verband met het lichaam. Verloop: 1 Laat de leerlingen in de tentoonstelling op zoek gaan naar: • een nis met een draaiende doos (tegenover de getuigenis over het geheugen) • een film in een donker labyrint (achter de zeilen van de “grote systemen”) De eerste die iets heeft gevonden, roept de anderen! 2 Laat uw leerlingen reageren bij elk van de werken. Vraag hen te beschrijven wat ze zien en wat de artiesten volgens hen wilden zeggen. Goed om te weten: In het werk “Het hersamengestelde lichaam” heeft de artiest een “magische lantaarn” gebruikt. In de doos zijn de elementen verspreid geplaatst, maar het geprojecteerde beeld stelt een opnieuw samengesteld lichaam voor. In de video toont de auteur een duikster in 2 milieus: water en lucht. Zo stelt ze onder meer het fenomeen van het gewicht in vraag.
Pagina 16 I Tentoonstelling Mijn Lichaam
