DENDERMONDE Herziening gemeentelijk ruimtelijk structuurplan
ONTWERP VOOR VOORLOPIGE VASTELLING
Stadsbestuur Dendermonde Franz Courtensstraat 11 9200 Dendermonde
Grontmij Ruimtelijke Planning en Ontwerp september 2011
Verantwoording
Titel
:
DENDERMONDE Herziening gemeentelijk ruimtelijk structuurplan
Subtitel
:
Ontwerp voorlopige vaststelling
Projectnummer
:
235029
Revisie
:
18
Datum
:
september 2011
Auteur(s)
:
Rik Rousseau, Cindy Vandenbogaerde, Griet Van Waes, Piet De Rycke, Joke Zanders
E-mail adres
:
[email protected]
Gecontroleerd
:
GVW
Paraaf gecontroleerd
:
Goedgekeurd
:
Paraaf goedgekeurd
:
Contact
:
GVW
Grontmij Meersstraat 138A B-9000 Gent T +32 9 241 59 20 F +32 9 241 59 30
[email protected] www.grontmij.be
235029_ontwerp VV_19.doc blad 2 van 315
Gezien en voorlopig vastgesteld door de gemeenteraad in vergadering van Zegel van de gemeente ………………………. Op bevel, De Secretaris, Elke De Man
De Voorzitter, Piet Buyse
Het College van Burgemeester en Schepenen verklaart dat onderhavig Gemeentelijk Zegel van de gemeente Ruimtelijk Structuurplan voor iedereen ter inzage heeft gelegen van …………………….. tot en met…………..………….. Namens het College Op bevel, De Secretaris, Elke De Man
De Burgemeester, Piet Buyse
Gezien en definitief vastgesteld door de gemeenteraad in vergadering van Zegel van de gemeente ………………………. Op bevel, De Secretaris, Elke De Man
De Voorzitter, Piet Buyse
Verantwoordelijk ruimtelijk planner, Rik Rousseau Griet Van Waes
235029_ontwerp VV_19.doc blad 3 van 315
Inhoudsopgave 1
ALGEMENE INLEIDING ...........................................8
1.1 1.2
Structuurplanning, een proces van visie- en beleidsvorming ......8 Het ruimtelijk structuurplan als kader voor ruimtelijke ontwikkelingen..............................................................................8 Structuurplanning: een proces op drie sporen.............................9 Inhoud van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Dendermonde ............................................................................10 Procesverloop ............................................................................11 Het gevoerde ruimtelijk beleid....................................................13
1.3 1.4 1.5 1.6
DEEL 1. INFORMATIEF GEDEELTE .................. 14 1
SITUERING VAN DENDERMONDE OP MACRONIVEAU......................................................16
1.1 1.2
Ruimtelijke situering...................................................................16 Functionele situering..................................................................19
2
BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR OP MESONIVEAU.........................................................21
2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6
Doelstelling en methodiek..........................................................21 Evolutie van de ruimtelijke structuur ..........................................22 Bestaande nederzettingsstructuur .............................................24 Bestaande ruimtelijk-economische structuur .............................32 Bestaande verkeersstructuur .....................................................36 Bestaande agrarische structuur .................................................42
2.7 2.8 2.9 2.10
Bestaande natuurlijke structuur ................................................. 50 Bestaande sociaal-culturele structuur ....................................... 54 Bestaande ruimtelijke structuur van de deelruimtes.................. 56 Synthese van de bestaande ruimtelijke structuur...................... 65
3
JURIDISCHE CONTEXT EN PLANNINGSCONTEXT ................................................................................ 67
3.1 3.2
Juridische context ...................................................................... 67 Planningscontext ....................................................................... 77
4
Prognoses en ramingen...................................... 117
4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6
Wonen......................................................................................117 Bedrijvigheid ............................................................................131 Groen .......................................................................................137 Recreatie..................................................................................141 Gemeenschapsvoorzieningen .................................................144 Kleinhandel en diensten ..........................................................146
DEEL 2. RICHTINGGEVEND GEDEELTE.........147 1
Uitgangshouding, visie, doelstelling en ruimtelijke concepten ............................................................ 149
1.1 1.2 1.3 1.4
Uitgangshouding......................................................................149 Visie .........................................................................................151 Doelstellingen ..........................................................................152 Ruimtelijke concepten..............................................................153
2
Duurzaam watersysteem .................................... 159
2.1
Beleidsdoelstelling ...................................................................159
235029_ontwerp VV_19.doc blad 4 van 315
8.3 8.4 8.5
Toerisme ..................................................................................265 Gemeenschapsvoorzieningen .................................................268 Mogelijke acties .......................................................................270
9
Ruimtelijke ontwikkelingsvisie Dendermonde en deelruimten .......................................................... 273
9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7
Dendermonde in de Vlaamse Ruit...........................................273 Dendermonde: vijf deelruimten................................................274 Schelde- en Dendervallei.........................................................275 Stedelijk gebied Dendermonde ...............................................278 Grembergen.............................................................................287 Westelijke open ruimte ............................................................289 Zuidelijk grensgebied...............................................................293
3
Gewenste nederzettingsstructuur ......................165
3.1 3.2 3.3 3.4
Beleidsdoelstellingen ...............................................................165 Elementen van de gewenste nederzettingsstructuur...............165 Verdere uitwerking ...................................................................171 Mogelijke acties........................................................................184
4
Gewenste ruimtelijk-economische structuur ....188
4.1 4.2 4.3
Beleidsdoelstellingen ...............................................................188 Elementen van de gewenste ruimtelijk-economische structuur .................................................................................................188 Mogelijke acties........................................................................204
5
Gewenste verkeersstructuur...............................206
5.1 5.2 5.3
Beleidsdoelstellingen ...............................................................206 Elementen van de gewenste verkeersstructuur.......................206 Mogelijke acties........................................................................220
6
Gewenste natuurlijke structuur ..........................223
6.1 6.2 6.3
Beleidsdoelstellingen ...............................................................223 Elementen van de gewenste natuurlijke structuur ...................223 Mogelijke acties........................................................................238
1
Draagwijdte en werking bindende bepalingen.. 296
2
Selecties............................................................... 297
7
Gewenste agrarische structuur ..........................241
2.1 2.2
Deelruimten..............................................................................297 Deelstructuren .........................................................................297
7.1 7.2 7.3 7.4
Beleidsdoelstellingen ...............................................................241 Elementen van de gewenste agrarische structuur...................242 Verdere uitwerking ...................................................................244 Mogelijke acties........................................................................258
3
Ruimtelijke instrumenten.................................... 301
3.1 3.2
Ruimtelijke beleidsstudies en/of ruimtelijke uitvoeringsplannen .................................................................................................301 Stedenbouwkundige verordeningen ........................................303
8
Gewenste sociaal-culturele structuur ................259
8.1 8.2
Onderwijs .................................................................................259 Recreatieve en sportvoorzieningen .........................................260
4
Andere acties en taakstellingen......................... 304
4.1 4.2
Wonen......................................................................................304 Werken.....................................................................................305
DEEL 3. BINDEND GEDEELTE.........................295
235029_ontwerp VV_19.doc blad 5 van 315
4.3 4.4 4.5 4.6
Verkeer.....................................................................................305 Natuur en groen .......................................................................306 Landbouw.................................................................................306 Sociaal-culturele aspecten.......................................................306
5
Geïntegreerde en gebiedsgerichte strategische projecten...............................................................308
5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8
Doortrekking N41 .....................................................................308 Stationsomgeving Dendermonde.............................................308 Stadsdeel Sint-Gillis.................................................................309 Epicentrum, omgeving Oude Dender, kernwinkelhart en site Kazerne....................................................................................309 Vestinggordel ...........................................................................309 Randstedelijk groengebied Oud Klooster-Zwijveke .................310 Den Briel ..................................................................................310 VPK ..........................................................................................310
6
Samenwerking en overleg...................................311
DEEL 4. BIJLAGEN........................................... 312 1
Evaluatie bestaande kleinere bestemmingszones voor bedrijvigheid cfr. gewestplan op het grondgebied van Dendermonde .........................313
235029_ontwerp VV_19.doc blad 6 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Kaartenlijst Kaart 1. Situering Dendermonde op macroniveau .....................................16 Kaart 2. Situering Dendermonde................................................................16 Kaart 3. Evolutie van de ruimtelijke structuur (18de eeuw tot heden) .........23 Kaart 4. Bestaande nederzettingsstructuur ................................................24 Kaart 5. Bestaande bevolkingsdichtheid Dendermonde ............................28 Kaart 6. Bestaande ruimtelijk-economische structuur................................32 Kaart 7. Bestaande verkeersstructuur........................................................36 Kaart 8. Bestaande verbindingen openbaar busvervoer............................39 Kaart 9. Bestaande leidingen .....................................................................41 Kaart 10. Bestaande agrarische structuur..................................................42 Kaart 11. Bestaande natuurlijke structuur ..................................................50 Kaart 12. Bestaande voorzieningen ...........................................................54 Kaart 13. Bestaande toeristisch-recreatieve voorzieningen.......................54 Kaart 14. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte Schelde- en Dendervallei........................................................................................58 Kaart 15. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte Mespelare ..............58 Kaart 16. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte pool van Dendermonde, Sint-Gillis en Hoogveld ..............................................62 Kaart 17. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte pool van Baasrode en Den Briel.............................................................................................62 Kaart 18. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte Appels ....................63 Kaart 19. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte Oudegem ...............63 Kaart 20. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte Schoonaarde..........64 Kaart 21. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte Grembergen ...........65 Kaart 22. Synthese van de bestaande ruimtelijke structuur.......................65 Kaart 23. Gewestplan (KB 07/11/1978)......................................................68 Kaart 24. Bovenlokale ruimtelijke uitvoeringsplannen................................68 Kaart 25. Goedgekeurde BPA's en gemeentelijke RUP's..........................71 Kaart 26. Herbevestigde agrarische gebieden BVR 24 oktober 2008 .......72 Kaart 27. Specifieke natuurbeschermingsmaatregelen .............................74 Kaart 28. Beschermde landschappen, stads- en dorpsgezichten..............75 Kaart 29. Uittreksel landschapsatlas ..........................................................99 Kaart 30. Onbebouwde percelen in woongebied en goedgekeurde verkavelingen ...................................................................................117 Kaart 31. Inventarisatie aanbod bedrijvigheid ..........................................133
Kaart 32. Bestaande kleinere bestemmingszones voor bedrijvigheid cfr. gewestplan op het grondgebied van Dendermonde (KMO-splinters) .........................................................................................................133 Kaart 33. Gewenste nederzettingsstructuur.............................................165 Kaart 34. Ontwikkelingsperspectieven binnengebieden ..........................171 Kaart 35. Gewenste ruimtelijk-economische structuur ............................188 Kaart 36. Gewenste verkeers- en vervoersstructuur ...............................206 Kaart 37. Gewenste wegencategorisering ...............................................206 Kaart 38. Gewenst fietsroutenetwerk.......................................................217 Kaart 39. Gewenste natuurlijke structuur.................................................223 Kaart 40. Gewenste agrarische structuur ................................................242 Kaart 41. Gewenste sociaal-culturele structuur .......................................259 Kaart 42. Gewenste ruimtelijke structuur deelruimte Schelde-Dendervallei .........................................................................................................275 Kaart 43. Gewenste ruimtelijke structuur Mespelare ...............................278 Kaart 44. Gewenste ruimtelijke structuur deelruimte 'Stedelijk gebied Dendermonde’..................................................................................278 Kaart 45. Gewenste ruimtelijke structuur ‘Pool van Dendermonde, SintGillis en Hoogveld ............................................................................278 Kaart 46. Gewenste ruimtelijke structuur binnenstad ..............................281 Kaart 47. Gewenste ruimtelijke structuur ‘Pool van Baasrode, Den Briel en Gendhof’...........................................................................................286 Kaart 48. Gewenste ruimtelijke structuur Grembergen............................287 Kaart 49. Gewenste ruimtelijke structuur ‘Westelijke open ruimte’..........289 Kaart 50. Gewenste ruimtelijke structuur Appels .....................................289 Kaart 51. Gewenste ruimtelijke structuur Schoonaarde ..........................290 Kaart 52. Gewenste ruimtelijke structuur Oudegem ................................290 Kaart 53. Gewenste ruimtelijke structuur ‘Zuidelijk grensgebied’ ............293 Kaart 54. Synthese gewenste ruimtelijke structuur Dendermonde..........294
235029_ontwerp VV_19.doc blad 7 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
1
ALGEMENE INLEIDING
1.2
Het ruimtelijk structuurplan als kader voor ruimtelijke ontwikkelingen
Het ruimtelijk structuurplan is het resultaat van een structuurplanningsproces. De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, in werking getreden sinds 1 september 2009, vormt de juridische basis voor de opmaak van ruimtelijke structuurplannen.
1.1
Structuurplanning, een proces van visie- en beleidsvorming
Structuurplanning is de soort van ruimtelijke planning die momenteel gehanteerd wordt in Vlaanderen. De structuurplanning wordt gezien als een middel om tot een goed ruimtelijk beleid te komen. In het document Structuurplanning: een handleiding voor de gemeenten (AROHM, Afdeling Ruimtelijke Planning, 1994) staat structuurplanning omschreven als “een dynamisch en continu proces van visie- en beleidsvorming met betrekking tot de kwaliteit van de ruimte en de realisatie ervan”. De structuurplanning situeert zich met andere woorden op het domein van de beleidsvoorbereiding: ze is gericht op de voorbereiding van de beleidsdoelstellingen en op het onderzoek en de toetsing ervan aan de beschikbare middelen.
Artikel 2.2.1 stelt het volgende: “Onder ruimtelijk structuurplan wordt verstaan een beleidsdocument dat het kader aangeeft voor de gewenste ruimtelijke structuur. Het geeft een langetermijnvisie op de ruimtelijke ontwikkeling van het gebied in kwestie. Het is erop gericht samenhang te brengen in de voorbereiding, de vaststelling en de uitvoering van beslissingen die de ruimtelijke ordening aanbelangen.” Het geheel van de ruimtelijke ordening wordt als volgt gekaderd (artikel 1.1.4): “De ruimtelijke ordening is gericht op een duurzame ruimtelijke ontwikkeling waarbij de ruimte beheerd wordt ten behoeve van de huidige generatie, zonder dat de behoeften van de toekomstige generaties in het gedrang gebracht worden. Daarbij worden de ruimtelijke behoeften van de verschillende maatschappelijke activiteiten gelijktijdig tegen elkaar afgewogen. Er wordt rekening gehouden met de ruimtelijke draagkracht, de gevolgen voor het leefmilieu en de culturele, economische en sociale gevolgen. Op deze manier wordt gestreefd naar ruimtelijke kwaliteit.” Artikel 1.1.3 van het decreet bepaalt dat “de ruimtelijke ordening van het Vlaams Gewest, de provincies en de gemeenten wordt vastgelegd in ruimtelijke structuurplannen, ruimtelijke uitvoeringsplannen en verordeningen.” In het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan is het ruimtelijk voorkomen een van de basisgegevens. Het volledige gemeentelijke structuurplanningsproces zal dan ook een sterk ruimtelijke invalshoek kennen. Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan is bedoeld om het kader te creëren, waarbij een duidelijke ruimtelijke toekomstvisie bepaalt wat waar kan, zonder bepaalde sectoren te benadelen. 235029_ontwerp VV_19.doc blad 8 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Het structuurplan is een beleidsplan met een juridische indicatieve waarde. Het ruimtelijk kader wordt aangegeven voor het gemeentelijk huisvesting-, economisch-, mobiliteits- en milieu- en natuurbeleid. Alle gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen, gemeentelijke verordeningen en andere gemeentelijke uitvoeringstaken met ruimtelijk-structurele consequenties (zoals de (her)aanleg van wegen, dorpsherwaardering of milieu- en natuurinfrastructuur) dienen zich te richten naar het goedgekeurd ruimtelijk structuurplan. De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening bepaalt verder dat het structuurplan moet bestaan uit drie delen:
1.3
Structuurplanning: een proces op drie sporen
De omzendbrief RO 97/02 van 14 maart 1997 over het gemeentelijk structuurplanningsproces (B.S. 28/03/1997) geeft aan dat het ruimtelijk structuurplan niet een doel op zich is, maar slechts een van de producten in een continu proces voor een goed ruimtelijk beleid: “Het ruimtelijk beleid moet evenzeer gericht zijn op het procesmatige (het plannings- en besluitvormingsproces en de betrokkenheid van alle partners).”
het informatief gedeelte, met de bestaande ruimtelijke structuur, de problemen en potenties, de trends en prognoses het richtinggevend gedeelte, met de gewenste ruimtelijke structuur het bindend gedeelte, dat het kader levert voor de uitvoerende maatregelen waarmee men de gewenste ruimtelijke structuur wil realiseren.
In de aangehaalde Handleiding voor gemeenten wordt een aanpak voorgesteld waarbij gelijktijdig op drie sporen wordt gewerkt:
Het ruimtelijk structuurplan is slechts bindend voor de overheid, maar nooit voor de bewoner. Structuurplannen kunnen geen beoordelingsgrond vormen voor vergunningsaanvragen, noch voor het stedenbouwkundig uittreksel en attest.
Werken aan een langetermijnvisie is structureel bezig zijn vanuit een algemene visie op kwaliteit en duurzaamheid. Deze werkwijze, ook wel lineair planningsproces genoemd, wordt gekenmerkt door een analytische en geïntegreerde aanpak hetzij vanuit concrete problemen hetzij vanuit een veeleer abstracte benadering op basis van waarden en normen van de gewenste ruimtelijke ontwikkeling.
• • •
Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan wordt vastgelegd voor een termijn van vijf jaar, maar het blijft in ieder geval van kracht totdat het door een nieuw definitief gemeentelijk ruimtelijk structuurplan is vervangen.
• • •
werken aan een lange termijnvisie op de gewenste ontwikkeling van de gemeente inpikken op dringende problemen en kansen creëren van een maatschappelijk draagvlak.
Inpikken op dringende problemen en kansen is strategisch werken aan knelpunten en mogelijkheden die zich voordoen en niet kunnen wachten tot de langetermijnvisie is uitgewerkt. Het spreekt vanzelf dat deze bottomup benadering moet gebaseerd zijn op de detectie van de aanwezige ruimtelijke kwaliteiten en de intenties met betrekking tot een duurzame ontwikkeling niet mag hypothekeren. Op deze wijze zal het concreet werken aan knelpunten en mogelijkheden ook de visie op lange termijn mee helpen tot stand brengen. Beide werkwijzen of sporen zijn derhalve als complementair te beschouwen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 9 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Het werken met de bevolking heeft als doel: • • • • •
de plannen en voorstellen inhoudelijk te verbeteren en ze een hogere realiteitswaarde te geven omwille van het feit dat ze op die manier worden geïnspireerd en gedragen door de bevolking een draagvlak te creëren een bijdrage te leveren tot een meer democratische en open samenleving bevolkingsgroepen te sensibiliseren voor ruimtelijke kwaliteit en een verantwoord ruimtelijk beleid een ‘contract’ tussen bevolking en overheid tot stand te brengen.
Dit spoor doet de inzichten in het ruimtelijk gebeuren, de invloed erop en de verantwoordelijkheid ervoor bij de verschillende groepen in de bevolking toenemen. In die zin kan men hier spreken van emancipatorisch werk. Maar tegelijk is dit spoor een politiek proces, dat de geloofwaardigheid van beleid en administratie kan versterken.
1.4
Inhoud van het gemeentelijk structuurplan Dendermonde
ruimtelijk
Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan wordt opgebouwd uit een informatief, een richtinggevend en een bindend gedeelte. •
Het informatief gedeelte bevat informatie over de bestaande ruimtelijke structuur van de gemeente, over de toekomstige ruimtebehoeften van de verschillende maatschappelijke activiteiten en over de bestaande plannen voor het grondgebied van de gemeente.
•
Het richtinggevend gedeelte geeft de doelstellingen en prioriteiten weer van de gemeente inzake ruimtelijke ordening. Het bevat een beschrijving van de gewenste ruimtelijke structuur en van de maatregelen, middelen, instrumenten en acties tot uitvoering ervan. Het gemeentebestuur mag bij het nemen van beslissingen niet afwijken van het richtinggevend gedeelte, tenzij omwille van onvoorziene ontwikkelingen van de ruimtelijke behoefte van de verschillende maatschappelijke activiteiten of omwille van dringende sociale, economische of budgettaire redenen.
•
Het bindend gedeelte bevat de onderdelen van het ruimtelijk structuurplan die bindend zijn voor het gemeentebestuur.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 10 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
1.5
Procesverloop
1.5.1
Verloop van het planningsproces
Het procesverloop wordt georganiseerd in volgende fasen:
• De eerste fase omvat de opmaak van een procesnota. De volgende aspecten komen hierbij aan bod:
° algemeen stappenschema en producten van het planproces ° overzicht van de overleg- en beslissingsmomenten en de voorziene timing ° groepen, organisaties, overheden en personen die bij het planningsproces moeten worden betrokken ° checklist met nodige aanpassingen en discussiethema’s.
• In de tweede fase wordt het GRS verwerkt in een startnota. De startno-
voorgelegd aan de plenaire vergadering, de gemeentelijke commissie voor ruimtelijke ordening en de bevolking.
• Na deze adviesronde wordt het voorontwerp na terugkoppeling met het college van burgemeester en schepenen aangepast tot een ontwerp van gemeentelijk ruimtelijk structuurplan.
• De gemeenteraad stelt het ontwerp van ruimtelijk structuurplan voorlopig vast. Vanaf dit moment wordt het ontwerp structuurplan via een wettelijk vastgelegde procedure bijgewerkt en definitief goedgekeurd. Tijdens het openbaar onderzoek worden terug bevolkingsvergaderingen georganiseerd. Na het openbaar onderzoek worden de adviezen en bezwaarschriften gebundeld en formuleert de Gecoro een gemotiveerd advies aan de gemeenteraad. De gemeenteraad stelt het aangepast gemeentelijk ruimtelijk structuurplan definitief vast.
ta omvat volgende zaken:
• Het definitief vastgesteld gemeentelijk ruimtelijk structuurplan wordt
° ° ° ° °
1.5.2
de bestaande ruimtelijke structuur de planningscontext de knelpunten, kwaliteiten en kansen visie en concept voor de gewenste ontwikkeling het verloop van het planningsproces.
• Op basis van de startnota en het vooroverleg wordt het voorontwerp bestaande uit een informatief, een richtinggevend en een bindend deel - opgemaakt. Na terugkoppeling met het college van burgemeester en schepenen wordt dit voorontwerp voor advies voorgelegd aan een algemene raadscommissie van de gemeenteraad, de gemeentelijke commissie voor ruimtelijke ordening en andere adviesraden, stuurgroep en een structureel vooroverleg met de hogere overheden.
vervolgens doorgestuurd voor goedkeuring naar de Bestendige Deputatie van de provincie Oost-Vlaanderen. Na goedkeuring verschijnt het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Dendermonde in Belgisch Staatsblad, waarna het van kracht wordt en het bestaande GRS vervangt.
Overlegorganen
Communicatie en overleg vormen een fundamenteel onderdeel van het structuurplanningsproces. Tijdens de opmaak van het GRS worden meerdere overlegmomenten voorzien met de ambtelijke werkgroep, de stuurgroep, het college van burgemeester en schepenen, de gemeenteraad, de GECORO en de bevolking.
• Op basis van deze adviesronde wordt het voorontwerp aangepast en na terugkoppeling met het college van burgemeester en schepenen
235029_ontwerp VV_19.doc blad 11 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
• De ambtelijke werkgroep is als volgt samengesteld: ° College van Burgemeester en Schepenen: − − − − − − − − −
Piet Buyse, burgemeester Leen Dierick, eerste schepen Bart Van Malderen, tweede schepen Carine Verhelst, derde schepen Dirk Abbeloos, vierde schepen Martine Van Hauwermeiren, vijfde schepen François De Bleser, zesde schepen Marius Meremans, zevende schepen Theo Janssens, achtste schepen
° Secretaris: Elke De Man ° dienst stedenbouw en ruimtelijke ordening: − Chris Delens, adj. stedenbouwkundig ambtenaar − Wendy Janssens, technisch medewerker − Rik Rousseau, Diensthoofd Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Mobiliteit (vanaf 07/2011)
De ambtelijke werkgroep kan, indien nodig, worden uitgebreid met volgende externe deskundigen wanneer een specifiek thema aan bod komt:
° Gecoro: Marc Vereecken ° Agentschap Wegen en Verkeer ° De Lijn ° Infrabel ° Provinciale dienst waterlopen ° Waterwegen en Zeekanaal ° Politie ° Intercommunale DDS. • De stuurgroep wordt als volgt samengesteld: ° ambtelijke werkgroep ° middenstandsraad: Judith De Smedt
° dienst wegen en waterlopen: Jan Everaert
° landbouwraad: Maurits Dierick
° dienst infrastructuur: Hubert Platteaux
° jeugdraad: Elke Merckx
° dienst huisvesting: Anita De Bruyne
° cultuurraad: Lut Dierickx
° dienst groen en natuur: Tarcy Verstraeten
° minaraad: Wim Debbaudt
° dienst leefmilieu: Ingrid D’Hondt
° sportraad: Luc Dierick
° dienst mobiliteit: Karel Brits
° welzijnsraad: Lieve De Witte
° dienst middenstand en onderwijs: Dirk Van Hecke
° derde Wereldraad
° Grontmij: Rik Rousseau (tot en met 06/2001), Griet Van Waes
° huisvestingsmaatschappijen: − SM Volkswelzijn Dendermonde − C.V. Dendermondse Volkswoningen
235029_ontwerp VV_19.doc blad 12 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
− CVBA Sociale Bouw- en Kredietmaatschappij arrondissement
• Een afstemming is noodzakelijk met het lopende afbakeningsproces
Dendermonde − Gewestelijke Maatschappij voor Woningbouw s.v. − C.V. Hulp in Woningnood.
• Zowel de woonbehoeftenstudie als de behoeftenstudie bedrijvigheid
° Polderbesturen: − − − −
Vlassenbroek Sint-Onolfs Grembergen Beneden Dender
voor het stedelijk gebied van Dendermonde; dient na tien jaar te worden herbekeken;
• De ontwikkelingen aan Den Briel zijn onderzocht in een masterplan • •
° Intercommunale DDS.
door de provincie Oost-Vlaanderen. Deze ontwikkelingen kunnen meegenomen worden in het Ruimtelijk Structuurplan Dendermonde; De afbakeningsprocessen voor landbouw, natuur en bos zijn ondertussen al ver gevorderd. Hiermee kon in 2000 nog geen rekening gehouden worden; Er is een nieuwe Vlaamse Codex ruimtelijke ordening, die voor bepaalde beleidsaspecten (bijvoorbeeld zonevreemde woningen) vertrekt van andere uitgangspunten; De provincie heeft een beleidskader voor windturbines uitgewerkt; De bindende bepalingen van het huidige GRS zijn gerealiseerd en er zijn al diverse RUP’s gerealiseerd.
De ambtelijke werkgroep en de stuurgroep kunnen worden uitgebreid of beperkt indien dit noodzakelijk blijkt tijdens het proces.
• •
1.6
Voornamelijk omwille van deze punten is het aangewezen de uitgangspunten van het GRS aan te passen aan de nieuwe situatie.
Het gevoerde ruimtelijk beleid
Dendermonde beschikt sinds 2000 over een goedgekeurd ruimtelijk structuurplan. Het provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan voor de afbakening van het structuurondersteunend kleinstedelijk gebied Dendermonde is op 25 januari 2011 goedgekeurd. Er loopt momenteel echter een procedure bij de Raad van State; het RUP werd op 12 augustus 2011 geschorst. Een aantal beleidsopties dat dit afbakeningsproces in zich draagt en een aantal nieuwe knelpunten op gemeentelijk niveau, leidden tot de nood aan het herzien van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Een structuurplan wordt volgens de Vlaamse Codex vastgesteld voor een planperiode van 5 jaar. Intussen is deze termijn reeds overschreden. De bestaande toestand en de planningscontext zijn sindsdien sterk gewijzigd. Volgende zaken vormden de voornaamste aanleiding om het Ruimtelijk structuurplan van Dendermonde van 2000 te herzien:
235029_ontwerp VV_19.doc blad 13 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
DEEL 1. INFORMATIEF GEDEELTE
235029_ontwerp VV_19.doc blad 14 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
235029_ontwerp VV_19.doc blad 15 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
1
1.1
SITUERING VAN DENDERMONDE OP MACRONIVEAU
Ruimtelijke situering
Kaart 1. Situering Dendermonde op macroniveau Kaart 2. Situering Dendermonde Dendermonde is een stad met een oppervlakte van 5.515ha (bron NIS), gelegen in de driehoek Gent-Antwerpen-Brussel. De Stad bestaat uit een achttal deelgemeenten (Appels, Baasrode, Dendermonde, Grembergen, Mespelare, Oudegem, Schoonaarde, Sint-Gillis). De gemeente maakt deel uit van de provincie Oost-Vlaanderen en het arrondissement Dendermonde. Randgemeenten van Dendermonde zijn kloksgewijs Zele, Hamme, Buggenhout, Lebbeke, Aalst, Lede, Wichelen en Berlare. Op macroschaal wordt de Dendermondse ruimte gekenmerkt door een aantal aspecten: de samenvloeiing van de Schelde, de Dender, de diversiteit in traditionele landschappen, de centrale ligging binnen de Vlaamse Ruit en door een aantal structuurbepalende weginfrastructuren.
1.1.1
Knooppunt van twee grote rivieren
Door Dendermonde stromen twee grote rivieren: de Zeeschelde en de Dender. De riviervalleien scheiden en verbinden tezelfdertijd. In Dendermonde vormen de Zeeschelde en de Dender over een belangrijke lengte een natuurlijke grens tussen verschillende gemeenten. Ze vormen een scheidende zone tussen de omliggende traditionele landschappen. Het zijn belangrijke barrières voor mobiliteit. Inwoners van Dendermonde en omgeving, alsook het doorgaand verkeer, zijn aangewezen op de schaarse bruggen. Op een hoger schaalniveau beschouwd, hebben de Schelde en de Dender een verbindend karakter. Hun verbindende betekenis als dynamische corridors is van landschapsecologisch belang. Deze grote rivieren doorstromen een uitgestrekt gebiedsdeel met zeer verschillende landschappen en fungeren hiertussen als verbindingslijnen die van belang zijn voor migraties van plant- en diersoorten. Anderzijds kunnen voor het milieu schadelijke effecten van activiteiten via deze rivieren over een groot deel van Vlaanderen en tot in de Noordzee worden verspreid. Verder vormen ze als waterwegen sinds lang belangrijke verkeersassen over het water. Samenvattend kan worden gesteld dat deze grote rivieren een verbindende betekenis hebben op macroschaal. Op een meer lokaal schaalniveau vormen ze evenwel belangrijke barrières.
1.1.2
Ligging in vier traditionele landschappen
Landschappen zijn de afspiegeling van een eeuwenlang gebruik en vormgeving van het land door de bevolking, geënt op de mogelijkheden geboden door het natuurlijk milieu. De van nature aanwezige verschillen tussen de landschapstypen werden aldus geleidelijk door menselijk ingrijpen nog verder gedifferentieerd. Hierdoor ontstond in Vlaanderen een unieke combinatie van traditionele landschappen met een uitgesproken identiteit1.
Elk van deze vier aspecten zal hieronder nader worden toegelicht.
1
Landschapstypering M. Antrop en S. Van Damme in: Landschapszorg in Vlaanderen, U.G. 1995.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 16 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Dendermonde kan als een grensgebied worden aanzien van vier traditionele landschappen: • Straatdorpengebied van Lokeren • Rupelstreek en Klein Brabant • Scheldevallei stroomafwaarts Gent • Land van Wetteren-Lede. De eerste twee landschappen zijn onderdeel van de Zandstreek. Het Land van Wetteren-Lede is onderdeel van de Zandleemstreek en de Scheldevallei wordt gerangschikt onder de Valleien in Vlaanderen2. Relatief kleine delen van vier van deze landschappen liggen in Dendermonde en komen er met elkaar in contrast. Dendermonde stad vormt centraal in de raakvlakken een nieuw landschap van stedelijk woongebied. De verscheidenheid in landschappen die bestaat op een groter schaalniveau komt in Dendermonde tot uiting op een lager schaalniveau. Hierbij moet worden benadrukt dat deze landschappen hierdoor geen overgangssituaties zijn van het ene naar het andere. Integendeel, deze landschappen hebben vanuit hun specifieke onderliggende fysische componenten een eigen historische ontwikkeling ondergaan en de hieruit resulterende landschapskenmerken zijn er nog in mindere of meerdere mate zichtbaar. Wel is het zo dat samen met de industrialisatie, de band tussen menselijk gebruik en natuurlijk milieu steeds vager is geworden, waardoor landschappen steeds meer op elkaar begonnen te lijken en hun eigen identiteit deels verloren ging.
1.1.2.1
Straatdorpengebied van Lokeren
Dit vlak en laaggelegen (3-6m hoogte) zandgebied in Grembergen loopt in het westen door tot de Gentse Kanaalzone, in het noorden tot het Waasland. De zuid- en oostgrens wordt gevormd door de Scheldevallei. Er is een invloed van permanent grondwater op betrekkelijk geringe diepte, de ontwatering gebeurt overwegend via een betrekkelijk dicht stelsel van sloten en grachten. Het is een oud cultuurlandschap met een mozaïek van kleine akker- en weilandpercelen, omzoomd met bomenrijen en houtkan-
ten en ontwaterd via een dicht stelsel van sloten en grachten. De voor dit landschap typerende compartimentering door serreteelt en dichte bebouwing langs wegen is in Grembergen veel minder uitgesproken.
1.1.2.2
Rupelstreek en Klein-Brabant
Een overwegend vlak tot licht golvend, vanouds dichtbebouwd gebied ten zuiden van de Scheldevallei en vanaf Dendermonde stad naar het oosten doorlopend tot de Rupelvallei. Ten zuiden ligt het Land van Merchtem. Vooral het deel op Dendermonde en oostelijk ervan vormt een complex gestructureerd landschap met kleine compartimenten gevormd door open ruimte, bebouwing en bossen en grote verstedelijkte kernen. Er zijn enkele smalle, weinig ingesneden beekvalleien.
1.1.2.3
Scheldevallei stroomafwaarts Gent
De Schelde en haar alluvia tussen Gent en Antwerpen vormt een duidelijke landschappelijke eenheid met een eigen karakter. Daarom is ze in de landschapsindeling als ruimtelijke identiteit weerhouden. De alluviale vlakte van de Schelde is, in tegenstelling tot naburige gemeenten, grotendeels langs de rechteroever gesitueerd, binnen twee grote meanders. Als gevolg van de indijking van de Schelde verkleinde het overstroombare areaal drastisch en verloor de vallei haar relatie met de rivier. Tussen Wetteren en Kruibeke komen nog enkele zoetwatergetijdegebieden voor. Door een systematische indijking van de Schelde zijn een reeks van poldergebieden ontstaan. In Dendermonde zijn dit het Vlassenbroek, het broek van Grembergen en de Sint-Onolfspolder. Deze laaggelegen gebieden (ca. 2m hoog) worden ontwaterd via een dicht net van sloten en grachten en bestaan traditioneel uit weiden en hooilanden. Op de natste gronden vond vroeger ook wijmenteelt plaats. Aan de rand van de vallei zijn stuifzandduinen gevormd. Dit gebeurde ook in Dendermonde, namelijk in Appels en Grembergen (Groot Zand en Klein Zand), zoals in veel andere gemeenten zijn deze geomorfologisch interessante gebieden bijna volledig ingenomen door bebouwing. De Scheldevallei vormt in Dendermonde de grens tussen de andere drie landschapstypes.
2
Kaart van de traditionele landschappen in het Vlaamse Gewest, M. Antrop, S. Van Damme 1995.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 17 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
1.1.2.4
Land van Wetteren-Lede
Een zeer zwak golvend zandleemgebied (5-9 m hoog) dat ten zuiden van de Scheldevallei en vanaf Dendermonde stad naar het westen doorloopt tot de Scheldevallei van Gent tot Doornik. Ten zuiden ligt het Land van Zottegem. Het is een relatief open landschap dat grotendeels door akkerland wordt ingenomen. Voorts zijn er verspreide lintvormige bewoningskernen, kleine hoogstamboomgaarden en serres, in de beekvalleien zijn er overwegend weilanden alsook (knot)bomenrijen en kleine bosjes.
1.1.3
Centrale ligging binnen de Vlaamse Ruit
Dendermonde is gesitueerd binnen de Vlaamse Ruit, een concept dat in het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen geïntroduceerd werd en een ruitvormig gebied omschrijft dat grofweg begrensd wordt door Antwerpen Gent - Brussel - Leuven. De ontwikkelingsperspectieven voor de Vlaamse Ruit worden op het gewestelijk niveau verder uitgewerkt waarbij de onderlinge samenhang tussen de steden van het netwerk een belangrijke rol zal spelen. Dit zal ondermeer zijn consequenties hebben voor het ruimtegebruik voor woningbouw en voor economische activiteiten. De bevolkingsconcentratie in de Vlaamse Ruit is duidelijk hoger dan in de rest van Vlaanderen. Het arrondissement Dendermonde heeft een hoge bevolkingsdichtheid: 553,7 inwoners per km², terwijl het gemiddelde voor het Vlaams gewest op 452,4 inwoners per km² ligt3. De bevolkingsgroei in het arrondissement daarentegen ligt onder het Vlaamse gemiddelde. Op basis van de kaart “Grootstedelijke invloedssferen” (Van Der Haegen, 1981) kan Dendermonde worden gesitueerd op de rand van de grootstedelijke invloedssfeer van Brussel. Enkel de deelgemeente Grembergen zou gelegen zijn in een overlappingsgebied van grootstedelijke invloedssferen, namelijk van Antwerpen en Gent. Binnen de genoemde grootstedelijke invloedssferen worden nog regionaalstedelijke invloedssferen herkend. De situatie is in Dendermonde in dit opzicht relatief complex. Op basis van de kaart “regionaalstedelijke invloedssferen” ligt Dendermonde in het overlappingsgebied van de regio3
naal-stedelijke invloedssferen: het noorden in die van Sint-Niklaas, Gent en Antwerpen, het zuiden in deze van Brussel en Aalst. Volgens Van Hecke en Van der Haegen (‘Hiërarchie van de stedelijke kernen in Vlaanderen, 1997) is Dendermonde een gemeente waar een grote of een regionale stad minder dan 15% van de aantrekkingskracht vertegenwoordigt. De regionaalstedelijke invloedssferen oefenen er dus slechts een zwakke invloed op uit. Dendermonde behoort tot de 8 best uitgeruste kleine steden in Vlaanderen. Die acht kleine steden zijn niet alleen zeer goed uitgerust maar hebben ook een hoge attractiviteit op de eigen bevolking.
1.1.4
Weginfrastructuren
In de omgeving van Dendermonde zijn een aantal autowegen gesitueerd. Het zijn de E17/A14 Gent-Antwerpen, de E40/A10 Gent-Brussel, en op grotere afstand de E19/A1 Antwerpen-Brussel. De hoofdwegen vormen als geheel de drager voor het wegvervoer over langere afstand. Ze verzorgen de verbindingen met Gent, Antwerpen, Brussel en de rest van België en het buitenland. Binnen deze maas van hoofdwegen vormen de primaire wegen A12 Antwerpen-Brussel en N16 Sint-Niklaas-Mechelen de belangrijkste wegen op Vlaams niveau. Al deze wegen vormen samen een netwerk van doorgaande wegen. Dendermonde is aangesloten op dit netwerk: rechtstreeks via de N41 en de N47. Dit houdt in dat de ontsluiting van Dendermonde een tegenstelling laat zien. Enerzijds is Dendermonde centraal gelegen binnen de Vlaamse Ruit, met steden als Antwerpen, Brussel en Gent in de onmiddellijke nabijheid. Anderzijds zijn de verbindingen met de snelwegen veeleer matig te noemen. Dendermonde is een echt knooppunt van treinsporen. Vanuit Dendermonde vertrekken er spoorlijnen in vier richtingen: Sint-Niklaas, Mechelen, Brussel en Gent. Vooral de verbinding naar Brussel, en dit als gevolg van de minder goede wegverbinding met deze stad, biedt een reële meerwaarde aan de mobiliteit in Dendermonde. Een verkorting van de reistijd en een gelijkmatige spreiding van het treinaanbod over de uren tussen beide steden kan deze positie enkel nog versterken.
http://aps.vlaanderen.be/lokaal/lokale_statistieken.htm, cijfers 2007.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 18 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Op het grondgebied van Dendermonde liggen verder nog de treinhalten Sint-Gillis, Oudegem en Schoonaarde. De treinhalte ‘Baasrode-Zuid’, ligt juist op het grondgebied van de gemeente Buggenhout. De frequentie van de treinen is ongeveer één IR-trein per uur in de verschillende richtingen, aangevuld met een P/L trein. In de spitsuren neemt de frequentie van de treinen toe. Naast het personenvervoer is het spoorwegennet binnen de Vlaamse Ruit ook van belang voor het goederenvervoer.
1.2
Functionele situering
1.2.1
Centrumpositie van Dendermonde
Op basis van de kaart “Kleinstedelijke invloedssferen en de stedelijke hiërarchie in Vlaanderen” (Van Der Haegen, 1981), kan worden gesteld dat Dendermonde als kleinstedelijk centrum een invloedssfeer heeft die, naast Dendermonde zelf, (nagenoeg) de volledige gemeenten Buggenhout en Sint-Amands omvat, voorts het grootste deel van de gemeenten Lebbeke, Berlare, Zele en Hamme en een kleiner deel van de gemeenten Wichelen, Opwijk, Merchtem, Londerzeel en Bornem. Uit een ander onderzoek blijkt dat het invloedsgebied van het centrum van Dendermonde beperkt is tot de stad zelf (43.000 inwoners). Ook voor de inwoners van de gemeenten Buggenhout en Lebbeke (30.000 inwoners) is de invloed van het centrum van Dendermonde tamelijk groot (+40%). De aantrekkingskracht van Dendermonde op de inwoners van Hamme (23.000 inwoners) is zwak (+20%) en voor inwoners uit Berlare, Opwijk, Lokeren, Wichelen en Sint-Amands (78.000 inwoners) nog zwakker (+5%). Welke gegevens ook worden gevolgd, duidelijk is dat het invloedsgebied van het winkelbestand in de binnenstad van Dendermonde beperkt is door andere nabijgelegen steden. Binnen de invloedssfeer wonen ruim 100.000 consumenten. De andere steden zijn bovendien vlot bereikbaar voor de kleinere gemeenten eromheen. Voor de bovenlokale niet-commerciële voorzieningen is de aantrekkingskracht van Dendermonde wel wat groter. De belangrijkste regionale voorzieningen in Dendermonde bestaan uit onderwijs (secundair), medische verzorging (AZ), recreatie (Olympos), arbeidsbemiddeling (VDAB) en rechtspraak. Omliggende gemeenten zoals Lebbeke, Buggenhout, Zele en Opwijk zijn voor dergelijke bovenlokale functies aangewezen op Dendermonde. De invloedssferen van zowel kleinstedelijke, regionaal-stedelijke als grootstedelijke centra, plus de complexe functionele differentiatie van deze invloedssferen hebben een belangrijke invloed op de mobiliteit in de regio. Deze geven aanleiding tot verplaatsingen in verschillende richtingen, zowel vanuit als richting Dendermonde: pendelbewegingen voor werk en 235029_ontwerp VV_19.doc blad 19 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
school, heen en weer verplaatsingen voor aankopen, voor juridische, administratieve en medische dienstverlening.
1.2.2
Werkpendel4
In het jaar 1991 bedroeg de totale werkpendel naar Dendermonde 12.279 personen, waarvan 6.024 afkomstig van buiten Dendermonde en 6.255 van binnen Dendermonde. In 2001 bedroeg de totale werkpendel naar Dendermonde 11.335 personen, waarvan 5.085 afkomstig van buiten Dendermonde en 6.250 van binnen Dendermonde. Het aantal werkenden van buiten Dendermonde is nagenoeg gelijk gebleven, maar de tewerkstelling van Dendermondenaren binnen de eigen gemeente is gedaald tussen 1991 en 2001. Van de 5.085 werkenden van buiten Dendermonde waren er in 2001 3.543 afkomstig uit het eigen arrondissement. Op zijn beurt kende Dendermonde een uitgaande pendel naar het arrondissement van 1.938 werkenden. Uit deze gegevens blijkt dat ruwweg de helft van het woon-werkverkeer in Dendermonde door de eigen inwoners wordt veroorzaakt. Het gaat hierbij dus om relatief korte afstanden. Brussel, het arrondissement HalleVilvoorde en het arrondissement Aalst vormen vervolgens de belangrijkste werkgelegenheidspolen voor de Dendermondenaren. Op zijn beurt vervult Dendermonde een centrumfunctie inzake tewerkstelling binnen het eigen arrondissement.
1.2.3
Schoolpendel5
De schoolpendel naar naburige arrondissementen is veeleer beperkt. Inzake de vervoermiddelen blijken fiets en motorfiets de meest populaire vervoermiddelen te zijn. Van de scholieren die in Dendermonde naar school gaan, kiest de helft voor de fiets of motorfiets als vervoermiddel (3.616). 987 leerlingen komen te voet en 1.764 per auto. 1.207 scholieren maken gebruik van de autobus en 216 maken gebruik van de trein. Leerlingen vanuit de nabije arrondissementen kiezen voor uiteenlopende vervoerswijzen: vanuit Halle Vilvoorde domineert de trein (141) en de autobus (100), vanuit Sint-Niklaas en vanuit Aalst de auto (respectievelijk 72 en 121). Schoolpendel vanuit Dendermonde naar het nabije arrondissement Aalst gebeurt vooral per fiets of motorfiets (205) en autobus (174). De schoolpendel naar Gent gebeurt vooral per trein (250) en in mindere mate per fiets (158). Hieruit kan men concluderen dat het verkeer naar de secundaire scholen vooral per fiets, motorfiets en veel minder per auto gebeurt. De rol van het openbaar vervoer, trein en bus, is significant. Deze vaststelling doet het belang van goede fietsvoorzieningen toenemen. Het ruimtelijk structuurplan Dendermonde dient bijgevolg ook ruimte te voorzien voor fietsroutes, zeker in aansluiting met de scholenconcentraties.
Concluderend kan men stellen dat Dendermonde een centrumfunctie vervult voor de omliggende gemeenten, maar op haar beurt een pendelstad richting Brussel vormt. De centrale situering van Dendermonde in de driehoek Antwerpen, Brussel en Gent maakt dat de stad tot alle drie de invloedssferen behoort qua tewerkstelling.
4
NIS, volkstelling 1991 en ESE 01/10/2001.
5
NIS, volkstelling 1991.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 20 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2
2.1
BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR OP MESONIVEAU
een lokale weg in het bebouwde gebied eveneens tot de nederzettingsstructuur. Tevens wordt de historische evolutie van de ruimtelijke structuur kort toegelicht. Dit verschaft een elementair inzicht in de totstandkoming van de huidige ruimtelijke structuur en biedt een duiding omtrent de gelaagdheid van de ruimtelijke elementen en patronen.
Doelstelling en methodiek
De bestaande ruimtelijke structuur geeft de structuurbepalende elementen aan die aanwezig zijn in Dendermonde. Dit zijn de ruimtelijke elementen die een structurerend vermogen hebben en die invloed uitoefenen op de ruimtelijke ontwikkelingen. De werking en de invloed van deze structuren moet beschouwd worden op - een niet nader te definiëren - lange termijn. De bestaande ruimtelijke structuur biedt belangrijke aanknopingspunten en bouwstenen voor de opbouw van de gewenste ruimtelijke structuur. De bestaande ruimtelijke structuur op gemeentelijk niveau wordt beschreven aan de hand van vijf componenten: de nederzettingsstructuur, de ruimtelijk-economische structuur, de verkeersstructuur, de agrarische structuur en de natuurlijke structuur. Hierbij worden ook de elementen beschreven van bovengemeentelijk niveau. Deze oefenen een grote invloed uit op de reële en mogelijke ruimtelijke ontwikkelingen van de gemeente en leggen relaties tussen Dendermonde en de ruimere omgeving. De beleidsbevoegdheid voor deze structuren berust in principe (ook) bij hogere overheden. Het is belangrijk om op te merken dat de componenten geen eenduidige onderverdeling aanbrengen in het grondgebied van de gemeente. Het is met andere woorden mogelijk dat dezelfde ruimtelijke elementen behoren tot verschillende componenten. Zo behoort een landbouwbedrijf tegelijkertijd tot de nederzettingsstructuur als tot de agrarische structuur, of behoort
235029_ontwerp VV_19.doc blad 21 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2.2
Evolutie van de ruimtelijke structuur
men met de aanleg van haveninfrastructuur, de ontmanteling van de stadswallen in.
2.2.1
18de eeuw: Dendermonde als vestingstad omgeven door uitgestrekte meersgebieden en kleine kernen
Het station (d.w.z. de aanwezige spoorweginfrastructuur) trok veel spoorwegpersoneel aan dat zich vooral in Sint-Gillis zou vestigen. Ook het pendelverkeer zorgde voor een vermindering van de uitwijking naar Brussel en Wallonië, zodat de mensen zich in eigen streek vestigden.
Dendermonde is op de Ferrariskaart (1770 - 1777) duidelijk herkenbaar als vestingstad. De Gentsesteenweg en de steenweg op Brussel dringen tot in het hart van de stad door. De Markt bevindt zich op de kruising van beide assen. Een derde as die duidelijk herkenbaar is, is de oude vest. Hier bevond zich immers de oude middeleeuwse omwalling. Deze oude vest zorgt voor een duidelijke scheiding in de 18de-eeuwse stad. Ten noorden toont de stad zich in zijn middeleeuwse, compacte vorm. Enkel in de noordwestelijke hoek komen nog open stukken voor. Ten zuiden van de oude vest vertoont de stad een meer opengewerkte structuur, gedomineerd door de aanwezigheid van een aantal religieuze en caritatieve instellingen (o.m. begijnhof). Dit gedeelte bevond zich oorspronkelijk buiten de middeleeuwse omwalling. Langs Schelde en Dender bevonden zich uitgestrekte meersgebieden. Beide rivieren vertoonden nog hun natuurlijk meanderend patroon. Baasrode heeft zich ontwikkeld langs de Schelde tot een economische pleisterplaats voor schippers en handelaars, in concurrentie met Dendermonde. Schepen uit Antwerpen en andere plaatsen meerden aan in Baasrode, dat een druk bezocht handelscentrum was. De kernen Grembergen, Appels, Oudegem en Lebbeke onderscheidden zich duidelijk als aparte, landelijke entiteiten. Ten zuidoosten van Dendermonde bevonden zich een aantal kleinere, rijvormige gehuchten, vaak aangeduid met het toponiem ‘straete’ (o.m. Hullekensstraete en Dyckstraete).
2.2.2
19de – begin 20e eeuw: de stad barst uit haar voegen met het station als groeipool voor stedelijke uitbreiding in zuidwestelijke richting
De industrie trok weg uit de volgebouwde stad. De stad kent haar grootste uitbreiding in zuidoostelijke richting. Er kwam een nieuwe kerk, een kerkplein en rechtlijnige urbanisatieassen (vb. de Van Langenhovenstraat als ontsluiting van de Boonwijk en de Potiaulaan). De oude rijgehuchten (Hullekenstraete, Dyckstraete, enz.) klitten samen tot een kern met stedelijke allure. De Sint-Gillislaan/Heirbaan fungeert als structuurdrager van deze nieuwe ontwikkeling. De uitbreiding van Sint-Gillis voltooit zich in zuidelijke richting met de aanleg van de tuinwijk Klein Parijs. Enkel aan de stadspoorten werden de oude stadswallen rond de kern van Dendermonde stelselmatig verder doorbroken. Het slechten van de vestingen aan de noord- en westzijde greep uiteindelijk pas plaats vanaf het midden van de jaren ’30. De Scheldebocht van Briel - Oude Briel kent een sterke industriële ontwikkeling. Dit is voornamelijk te danken aan de strategische ligging tussen Schelde, de spoorlijn Dendermonde - Antwerpen en de steenweg richting Mechelen. Ook de kern Baasrode kende een sterke groei, van 5.204 inwoners in 1910 tot 6.839 inwoners in 1960.
2.2.3
Tweede kwart – Midden 20ste eeuw: verdere stadsgroei
De stad breidt stelselmatig verder uit. Het station blijft hierbij een belangrijk gegeven, maar ook andere factoren bepalen mee deze groei: de lokale textielindustrie, de verbetering en verdere uitbouw van het (steen)wegennet en het openbaar vervoer.
De politieke stabiliteit in de tweede helft van de 19de eeuw deed de noodzaak voor een beschermende omwalling van de stad verdwijnen (m.u.v. de periode van de Frans-Duitse oorlog). De aanleg van spoorwegverbindingen richting Gent, Mechelen, Brussel, Sint-Niklaas en Lokeren luidde sa235029_ontwerp VV_19.doc blad 22 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2.2.4
Laatste kwart 20e eeuw: Dendermonde en Sint-Gillis, maar ook omringende kernen, breiden fors uit
Kaart 3. Evolutie van de ruimtelijke structuur (18de eeuw tot heden)
Vanaf de zeventiger jaren komt de stedelijke ontwikkeling opnieuw in een stroomversnelling terecht. Het zwaartepunt situeert zich ook nu weer aan de zuidoostelijke flank van de stad. Het oude gehucht Boonwijk, Sint-Gillis en de Keurwijk kennen een forse uitbreiding, o.a. via initiatieven van sociale woningbouwmaatschappijen en de Intercommunale DDS. Langs de noordelijke flank wordt de stad voorzien van een nieuwe ontsluitingsweg, de Noordlaan. Woonuitbreidingen doen zich voor langs de Dammenlaan en de wijk rond Sint-Christianastraat. De Dender wordt via een nieuw kanaal rond de stad geleid. Dit kanaal snijdt de oude Scheldemeersen in twee. Het industrieterrein Hoogveld is eind jaren 1970 - begin jaren 1980 volop in ontwikkeling. Daarnaast vinden we grootschalige industrie terug in de Scheldebocht van Oude Briel, langs de Schelde tussen Dendermonde en Grembergen, in de kern van Sint-Gillis, ten zuiden van de Boonwijk en ten oosten van Oudegem. Ook de kernen Appels, Grembergen en Baasrode kennen grootschalige uitbreidingen.
2.2.5
Eind 20ste eeuw: verdere uitbreiding in oostelijke richting
De aanleg van de N41 (ringweg) en de realisatie van het bedrijvenpark Hoogveld waren de voornaamste ruimtelijke ingrepen tijdens de afgelopen twee decennia. Ook ten zuiden van de Mandekensstraat (grondgebied Buggenhout) wordt een bedrijventerrein aangelegd. In de kern van Sint-Gillis en ten noorden van de stad ruimen industriële sites plaats voor nieuwe woonprojecten. Voorts vonden grootschalige woonuitbreidingen plaats ten oosten van de stad. Vanaf het laatste decennium van de 20e eeuw worden wooninbreidingsprojecten en verbouwen van bestaande woningen en panden steeds belangrijker.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 23 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2.3
Bestaande nederzettingsstructuur6
Kaart 4. Bestaande nederzettingsstructuur
2.3.1 2.3.1.1
Demografisch profiel en huisvestingssituatie
In 2008 en 2009 steeg het bevolkingscijfer respectievelijk tot 43.928 en 44.095 inwoners en op 1 maart 2010 telde Dendermonde 44.288 inwoners. De bevolkingstoename blijft dus aanhouden, maar dan nog meer uitgesproken.
2.3.1.2
Bevolkingspiramide
Figuur 1. Bevolkingspiramide Dendermonde op 1/1/2007
Bevolkingsevolutie
mannen
vrouw en
Tabel 1. Bevolkingsevolutie in Dendermonde 1991-2007 1991 2000 2007 Evolutie 1991-2007 Procentuele evolutie 1991-2007
90-94
aantal inwoners 42.510 43.137 43.521
80-84 70-74 60-64
+1.011 +2,38%
50-54 40-44
Bron: FOD Economie – Algemene Directie Statistiek
30-34
Op 1 januari 2007 telde Dendermonde 43.521 inwoners. Ten opzichte van 1991 is dit een stijging met 2,38% of een toename van 1.011 inwoners. Tabel 2. Bevolkingsevolutie in Dendermonde 2007-maart 2010 2007 2008 2009 Maart 2010 Evolutie 2007-maart 2010 Procentuele evolutie 2007-2010
6
aantal inwoners 43.521 43.928 44.095 44.288 +767 +1,02%
Bronnen: afbakening structuurondersteunend kleinstedelijk gebied Dendermonde (mei 2007) en gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (november 2000).
20-24 10-14 0-4 -2000
-1500
-1000
-500
0
500
1000
1500
2000
Bron: FOD Economie – Algemene Directie Statistiek
Zowel bij de mannen als bij de vrouwen is de leeftijdsklasse 45-49 jaar het sterkst vertegenwoordigd in 2007. Bij de jongeren is het aandeel mannen het hoogst, bij de oudere leeftijdsklassen zijn er opvallend meer vrouwen. Ten opzichte van 1991 is de totale bevolking in Dendermonde gestegen, al geldt dit niet voor alle leeftijdsgroepen. De groep 20 tot 39-jarigen is in de periode 1991-2007 met meer dan een vijfde gedaald. De 80-plussers zijn relatief gezien het sterkst toegenomen, met iets meer dan een vierde. Ook de groep van de ‘babyboom’ is in 2007 met ruim 20% toegenomen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 24 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Tabel 3. Bevolkingsevolutie naar leeftijdsgroep in Dendermonde,19912007 1991 9.959 13.402 10.273 7.324 1.552 42.510
0-19 jaar 20-39 jaar 40-59 jaar 60-79 jaar 80+ totaal
2.3.1.3
2007 9.205 10.973 13.126 8.117 2.100 43.521
evolutie 1991-2007 -754 (-8,2%) -2.429 (-22,1%) +2.853 (+21,7%) +793 (+9,8%) +548 (+26,1%) +1.011 (+2,3%)
(1995, 2000 en 2005 niet meegerekend) is het migratiesaldo vrij constant, en zorgt het voor een bevolkingstoename van gemiddeld 45 inwoners per jaar. Het totale migratiesaldo in Dendermonde mag dan wel overwegend positief zijn, toch zijn er verschillen naar leeftijdsgroepen. Onderstaande figuur geeft de leeftijdspecifieke migratie weer voor 2006 (een ‘normaal’ jaar in de evolutie van het migratiesaldo, met een saldo van +64). Figuur 3. Leeftijdspecifieke migratie in Dendermonde, in 2006
Migraties
70
Figuur 2. Migratiesaldo Dendermonde tussen 1997 en 2007
60
1.800
50
1.600
40
1.400
30
1.200 Inwijkingen
1.000
Uitwijkingen
20 10
800 totaal
95+
90-94
85-89
80-84
75-79
70-74
65-69
60-64
55-59
50-54
45-49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24
15-19
5- 9
10-14
-10
0- 4
0
600 400 -20
200
Bron: FOD Economie – Algemene Directie Statistiek
0 1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Bron: Lokale Statistieken
Met uitzondering van 2000, was het migratiesaldo in Dendermonde in de periode 1997-2007 constant positief. Het negatieve saldo in 2000 is kenmerkend voor heel wat steden in Vlaanderen. 1999 en 2005 vormen in de figuur uitschieters, met een migratiesaldo van bijna +200. De overige jaren
Uit de figuur blijkt dat Dendermonde vooral aantrekkelijk lijkt voor de zeer jonge gezinnen, met name volwassenen tussen 20 en 30 jaar met kinderen jonger dan 10 jaar. De leeftijdsgroepen die daar op volgen, met name de 30 tot 50-jarigen, trekken dan weer vooral weg uit Dendermonde. Bij de 50-plussers vertoont het migratiesaldo geen constant patroon; bij de ene leeftijdsgroep is het saldo positief, bij de andere dan weer negatief.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 25 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2.3.1.4
Tabel 6. Evolutie van het aantal huishoudens in Dendermonde
Gezinsgrootte
aantal huishoudens Tabel 4. Evolutie gemiddelde gezinsgrootte in Dendermonde gemiddelde gezinsgrootte 2,61 2,45 2,34
1991 2000 2007
Bron: FOD Economie – Algemene Directie Statistiek
De gemiddelde gezinsgrootte bedroeg in 2007 2,34 leden. Hiermee scoort Dendermonde net iets minder goed dan het Vlaams Gewest (2,39). Ten opzichte van 1991 kende de gemiddelde gezinsgrootte een dalende tendens.
2.3.1.5
Tabel 5. Evolutie van het aantal woningen in Dendermonde 1981 1991 2001
+ 2.867 + 19,6%
60%
Aangezien recentere cijfers over het aantal woningen in Dendermonde ontbreken baseren we ons op het aantal huishoudens; Dat steeg van:
Woningtype
Figuur 4: Woningtype in 2001 100%
In 2001 telde Dendermonde 17.460 woningen, een stijging met 2.867 woningen of bijna een vierde ten opzichte van 1981.
+ 964 + 5,52%
Hieruit kunnen we concluderen dat de groeitrend van het aantal woningen tussen 1991-2001, zich in iets mindere mate heeft doorgezet in 20012008.
aantal woningen 14.593 16.002 17.460
Bron: NIS Volks- en woningtelling 1981 en 1991, Socio-Economische Enquête 2001
17.756 18.510 18.736
Evolutie 2001-2008 Procentuele evolutie 1991-2001
2.3.1.6
Aantal woningen
Evolutie 1981-2007 Procentuele evolutie 1981-2007
2001 2006 2008
betekent verhoudingsgewijs naar woningen 17.460 18.201 18.424
90%
20%
15%
12%
17%
80% 70%
50%
23%
25%
26% 34% appartement, studio gesloten bebouw ing
20%
26%
29%
40%
halfopen bebouw ing 26%
open bebouw ing
30% 20%
37%
34%
33% 23%
10% 0% Vlaams Gew est
Prov. OostVlaanderen
Arr. Dendermonde
Dendermonde
Bron: NIS, Socio-Economische Enquête 2001
235029_ontwerp VV_19.doc blad 26 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
In Dendermonde bestond het woningpatrimonium in 2001 voor 83% uit eengezinswoningen. Daarvan was het grootste aandeel gesloten bebouwing. Het aandeel open bebouwingen in Dendermonde ligt zeer laag in vergelijking met het Vlaams Gewest, de provincie en het arrondissement.
2.3.1.7
2.3.1.8
Figuur 5. Eigendomstitel in 2001 100%
Kenmerken van de woning
90%
25%
24%
27%
27%
80%
Tabel 7. Kenmerken van de woningen in 2001
Vlaams Gewest Provincie OostVlaanderen Arr. Dendermonde Dendermonde
Eigendomstitel
woningen met centrale verwarming 71% 60%
woningen gebouwd voor 1981 76% 77%
58% 61%
76% 79%
Bron: NIS, Socio-Economische Enquête 2001
70% 60% huurder
50% 40%
eigenaar 75%
73%
76%
73%
Vlaams Gew est
Prov. Oost-Vlaanderen
Arr. Dendermonde
Dendermonde
30% 20% 10% 0%
60% van het aantal woningen in Dendermonde was in 2001 voorzien van centrale verwarming. Dit aandeel ligt heel wat lager in vergelijking met het Vlaams Gewest (71%). Vier op vijf woningen was in 2001 gebouwd voor 1981.
Bron: NIS, Socio-Economische Enquête 2001
Ongeveer drie vierden van de gezinnen in Dendermonde is eigenaar van hun woning. 27% van de woningen wordt gehuurd. Dendermonde behaalt hiermee dezelfde cijfers als de provincie.
2.3.1.9
Sociale woningbouw
Dendermonde telde op 31 december 2007 ongeveer 976 sociale huurwoningen en 777 sociale huurappartementen (bron: www.lokalestatistieken.be). Ten opzichte van 2002 is dit een stijging met respectievelijk 8% en 14%. Rekening houdende met het in tabel 6 ‘berekend totaal aantal woningen in Dendermonde in 2008’, nl. 18.424, betekent dit dat er toen 1.753 sociale huurwoningen waren of 9,51% van het totale woningenbestand. Dendermonde scoort hiermee hoog in vergelijking met het gemiddelde in het Vlaams gewest (5,6 %) (bron: VRIND 2008). 235029_ontwerp VV_19.doc blad 27 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Op het grondgebied van Dendermonde zijn diverse partijen aanwezig op de sociale koop- en huurmarkt (bron: Woonplan Dendermonde):
• Sociale huisvestingsmaatschappijen actief op de huurmarkt: o o o o o
CVBA Volkswelzijn CVBA Dendermondse Volkswoningen met een sociaal oogmerk Gewestelijke Maatschappij voor Woningbouw CVBA Hulp in Woningnood CVBA Sociale Bouw- en Kredietmaatschappij Arrondissement Dendermonde met een sociaal oogmerk
• Spelers actief op de sociale koopmarkt: o Intercommunale DDS o Kredietmaatschappij Elk zijn huis o Kredietmaatschappij Ieder zijn Huis o Sociale huisvestingsmaatschappij CVBA Sociale Bouw- en Kredietmaatschappij Arrondissement Dendermonde met een sociaal oogmerk
2.3.2
Ruimtelijke opbouw nederzettingsstructuur en dichtheden
In dit hoofdstuk wordt kort een overzicht gegeven van de karakteristieken van verschillende woonomgevingen. Een gedetailleerder beschrijving van de verschillende kernen wordt aangegeven bij de verschillende deelruimten. Kaart 5. Bestaande bevolkingsdichtheid Dendermonde HISTORISCH KERNGEBIED DENDERMONDE
oude historische gebouwen. Ten zuiden ervan vullen stedelijke voorzieningen en handelszaken de gaten van het stratennet. Hier vinden we de belangrijkste concentratie aan stedelijke voorzieningen terug: cultuurcentrum Belgica, stedelijke administratie, polyvalente zaal ‘Steenpoort’, bibliotheek. Het gerechtsgebouw draagt in belangrijke mate bij tot de centrumfunctie van de stad. KERNBEBOUWING
Dendermonde bestaat uit verschillende deelgemeentes met een eigen kern. Deze kernen vertonen een concentrisch patroon met een uitwaaiering van woonlinten langs de belangrijkste invalswegen. Het betreft lijnvormige bebouwing met een lage bebouwingsdichtheid en een vrij uniform bebouwingspatroon. Rondom de kernen bevinden zich grootschalige woonwijken met weinig kleinhandelszaken en voorzieningen. Ze vertonen een duidelijk planmatige aanpak. Dendermonde bestaat uit volgende kernen: •
Appels Het centrum van Appels bevindt zich langs de straten Vrijstraat, Hoofdstraat, Heirstraat en Bevrijdingslaan met oudere, overwegend gesloten bebouwing. Aan deze straten liggen de meeste voorzieningen, vooral aan de Bevrijdingslaan en de Hoofdstraat. Het tussenliggend gebied (Heidepark, Heidestraat enz.) is in de loop der jaren opgevuld met halfopen en open bebouwing. De gemiddelde woningdichtheid ligt in dit deel van Appels boven de 15 woningen per ha. Wijken ontbreken in Appels, of het moeten de straten rond de sporthal zijn. Wel vertrekken er vanuit het centrum een aantal linten (Rijckelstraat, Koebosstraat, Lindestraat, Hofstraat). De dichtheid is hier veel lager, rond de 5 woningen per ha.
Het kerngebied van Dendermonde is duidelijk herkenbaar aan zijn concentrische opbouw. Binnen de restanten van de oude omwalling bevindt zich een dens stedelijk weefsel met hierin verweven stedelijke voorzieningen en handelszaken. De Oude Vest zorgt voor een tweeledigheid in de stad. Ten noorden ervan domineert een zeer dens stedelijk weefsel, met tal van
235029_ontwerp VV_19.doc blad 28 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
•
Baasrode Het centrum van Baasrode situeert zich aan en rond het Dorpsplein en de Sint-Ursmarusstraat. Opvallende elementen in de kern zijn verschillende oude villa’s, herenhuizen, arbeiderswoningen en fabrieksgebouwen. De bebouwing is er compact, wat tot uitdrukking komt in de hoge gemiddelde woningdichtheid. Die valt in de categorie 20 tot 25 woningen per ha. Ook de wijk ‘Broekkant’ aan de noordzijde van de Baasrodestraat kent afwisselend dicht bebouwde straten en grotere open stukken grond. Ten zuiden van het centrum situeert zich de sociale wijk ‘Hof ten Rode’, in het verleden zonder binding met het centrum ingeplant. De gemiddelde woningdichtheid is er een van de hoogste van Dendermonde. Tot slot vallen de woonlinten op ten zuiden en westen van het centrum (zoals Smeyskensstraat, Bookmolenstraat, Rosstraat, deel Baasrodestraat). Deze woonlinten zijn historisch gegroeid en worden dan ook gekenmerkt door gesloten en halfopen bebouwing. Als geheel komt de ruimte ten westen van het centrum van Baasrode zeer versnipperd over. Zuidelijk vinden we een vrij dens woonweefsel terug langsheen de N17 (Mandekensstraat-Provincialebaan) die als woonweefsel doorloopt op het grondgebied van de buurgemeente Buggenhout; deze dense bebouwing heeft een gemengd karakter. In deze omgeving vinden we op het bedrijventerrein Den Briel tussen de bedrijfsbebouwing - langsheen de Fabriekstraat (gemengd bebouwingspatroon) en Briel (open bebouwingen)– woonbebouwing terug.
•
Dendermonde en Sint-Gillis Vanwege het grillige verloop van de deelgemeentegrens en de grote verwevenheid van delen van Dendermonde en Sint-Gillis, met name ter hoogte van de wijk ‘Keur’ worden deze twee deelgemeenten gezamenlijk besproken. Het centrum van Dendermonde kent haast vanzelfsprekend een vrij dens karakter. De gehele binnenstad haalt dichtheden tegen de 25 woningen per ha. Grote, bovenlokale voorzieningen (zowel gebouwen als groen) zijn daar dan wel vanaf geteld. Ten noordwesten van het centrum liggen een tweetal wijken, te weten ‘Hof ter Brempt’ en ‘Donck’. De eerste wordt gekenmerkt door villa’s in open bebouwing, de tweede wijk is een vrij compacte wijk, gedomineerd door gesloten bebouwing en een aantal appartementen-
gebouwen. Hierdoor haalt ook deze laatste wijk stedelijk dichtheden. Het centrum van Sint-Gillis bestaat uit dichte bebouwing, met als voornaamste straten de Sint-Gillislaan en de Burgemeester Potiaulaan. Daaromheen situeren zich een aantal woonstraten (Weggevoerdenstraat, Processiestraat, deel Van Langenhovenstraat) die ook nog tot het centrumgebied van Sint-Gillis kunnen worden gerekend. Dit deel van Sint-Gillis sluit wat betreft woningdichtheid aan op dat van Dendermonde-centrum. Rond het centrum van Sint-Gillis situeren zich een aantal wijken met sterk wisselende woningdichtheden. Opvallend is de sociale verkaveling ‘Klein Parijs’ met een zeer dense bebouwing (> 30 woningen per ha). De zone tussen het centrum en ‘Klein Parijs’ is in de loop der jaren opgevuld met een aantal kleinere verkavelingen (Hertsgaard, Bloemenbuurt, Plattenakker) waar de woningdichtheid een stuk lager is. Ten westen van de kern van Sint-Gillis is de nederzettingenstructuur eveneens versnipperd, in die zin dat hoge en lage woningdichtheden elkaar kort na elkaar afwisselen (hoge dichtheden in de Serboswijk, lagere dichtheden aan de Beekweidstraat en Sercampseveldstraat). Ook gesloten, halfopen bebouwing en hoogbouw is op relatieve korte afstand van elkaar te vinden (gesloten bebouwing aan de Botermelkstraat, Gasthuisstraat, Boonwijkstraat, halfopen bebouwing aan de Beekweidestraat en Sercampseveldstraat, hoogbouw in de Serboswijk). Rond de grens tussen Dendermonde en Sint-Gillis bevindt zich de wijk ‘Keur’. Gemiddeld staan hier bijna 20 woningen per ha. Een grootschalige verkaveling met vrij compacte bebouwing in de vorm van laagbouw. Door de wijk lopen een aantal oudere woonlinten, die tegenwoordig echter geïntegreerd zijn in de wijk (Hullekensstraat, Korte Dijkstraat). Rond de Spoorwegstraat en Merelstraat wordt de bebouwing minder dens. Tot slot zijn er te Sint-Gillis nog een aantal lange woonlinten: Lange Dijkstraat, Volaardestraat, Korte Haagstraat. Van oudsher is er in deze straten bebouwing aanwezig, zodat delen van de straat een dichte, gesloten bebouwing kennen. Anderzijds zijn de afgelopen jaren veel open tussenstukken opgevuld met open bebouwing en zijn projecten voorzien voor woningen via de RUP’s ‘Elsbos’ en
235029_ontwerp VV_19.doc blad 29 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
‘Vlietberg’ en voor bedrijvigheid via de RUP’s ‘Hoogveld I’ en ‘Hoogveld J’. •
•
•
Grembergen Het centrum van Grembergen bevindt zich aan weerszijden van Grootzand/Dokter Haekstraat, in een langgerekt lint, gedomineerd door gesloten bebouwing. De afgelopen jaren hebben zowel ten westen als ten oosten van dit centrum omvangrijke verkavelingen plaatsgehad (Hagewijk, Lomeerstraat, Ringstraat) met rond de 15 woningen per ha. Ten westen van het spoor bevinden zich wel nog een aantal oudere wijken (Margrietstraat, Dwarsveldlaan) met halfopen en open bebouwing. Aan de noordzijde van Grembergen bevinden zich een aantal woonlinten: Smidsestraat/Oude Molen, Hoekstraat/Hekkestraat/Vijfbunderstraat en Hekkenhoek. Een deel van deze bebouwing is historisch gegroeid (Hekkenhoek). Andere delen van woonlinten zijn veel meer recent van karakter (deel Hekkestraat). Mespelare Mespelare wordt gekenmerkt door een centrum met ernaast de verkavelingswijk ‘Scheutlage’ die in oppervlakte ongeveer even groot is als het centrum van Mespelare. In de Singelweg en in de richting van Aalst langs de steenweg (N406) zijn woonlinten aanwezig. Oudegem Het centrum van Oudegem bevindt zich aan de Oudegemse Baan en Ouburg. Ook een aantal straten hieromheen kunnen tot dit centrum worden gerekend (Oude Baan, Varenbergstraat, Pastoor J. De Harduynstraat). Ten westen bevinden zich een tweetal wijken: de sociale verkaveling van het Mevrouw Courtmanspark met een woningdichtheid die valt in de categorie 15-20 woningen per ha, voornamelijk halfopen en gesloten bebouwing. Ten noorden situeert zich het Bleienpark met voornamelijk open bebouwing en ook een lagere woningdichtheid. Vanuit deze wijken en kernen vertrekken een aantal lange woonlinten: Hofstraat, Ouburg, Bosstraat, Onze-Lieve-Vrouwstraat), met voornamelijk open bebouwing.
•
Schoonaarde De nederzettingenstructuur van Schoonaarde is zeer langgerekt en loopt vanaf de gemeentegrens met Wichelen tot aan Eegene. Aan de gemeentegrens bestaat de woonbebouwing met name uit kleine arbeiderswoningen. Oostwaarts wordt de bebouwing steeds meer open, met afwisselend woningen en bedrijvigheid. Het centrum van Schoonaarde bevindt zich rond de kruising Schoonaardebaan-Moleneinde. Een concentratie van winkels ontbreekt. Ze liggen verspreid over de gehele kern. Vanuit dit centrum vertrekt een langgerekt woonlint (Vrankrijkstraat, Migrostraat) zuidwaarts. Ook elders in Schoonaarde zijn er nog dergelijke woonlinten (Opstal enz.) te vinden.
CONCENTRATIE WOONLINTEN IN EEN RASTERLANDSCHAP
In het gebied tussen Dendermonde en Baasrode heeft de uitbreiding van de bebouwing zich in een versneld tempo voorgedaan vanuit een fijnmazig stratenpatroon. De straten zelf werden volgebouwd, terwijl de binnengebieden onbebouwd bleven. Hierdoor ontstond een rasterlandschap. GEBIEDEN MET INDUSTRIEEL KARAKTER
Verspreid over de gemeente bevinden zich bedrijventerreinen, al dan niet geïntegreerd in de woonomgevingen. STEENWEGONTWIKKELINGEN LANGS INVALSWEGEN
Langs enkele stedelijke invalswegen heeft zich een lintvormige uitgroei voorgedaan van handelsfuncties. Dit is het geval langs de Mechelsesteenweg, de Sint-Gillislaan/Heirbaan, de Zeelsebaan, de as Grootzand – Dokter Haekstraat – Hamsesteenweg en de Bevrijdingslaan.
2.3.3
Evoluties en tendensen
Uit het Woonplan Dendermonde halen we een aantal relevante trends inzake de bevolking:
• Indien er louter met een gesloten bevolkingsprognose zou gewerkt worden, zou op langere termijn de Dendermondse bevolking in aan235029_ontwerp VV_19.doc blad 30 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
•
•
•
•
tal gaan dalen. Door de blijvende instroom van nieuwe bewoners (van buiten Dendermonde) kan verwacht worden dat de (licht) stijgende trend van het aantal inwoners zich ook de komende jaren nog zal blijven doorzetten; Het aantal jongeren in Dendermonde zal volgens prognoses blijven dalen tot 2015. Nadien zal het aandeel jongeren terug vergroten. Deze trend volgt het Vlaams gemiddelde, maar Dendermonde doet wel slechter dan het Vlaams gemiddelde; De bevolking van Dendermonde blijft vergrijzen. Dit stemt overeen met de cijfers van de rest van Oost-Vlaanderen. Voor de komende jaren wordt evenwel een spectaculaire stijging verwacht van de grijze druk. Een stijging die voor Dendermonde ook veel hoger uitvalt dan voor het arrondissement Dendermonde en het Vlaams Gewest. Ook inzake de interne vergrijzing (het aandeel 85+ ers t.o.v. het aantal 60+ ers) scoort Dendermonde hoger dan het arrondissement en Vlaanderen. In 2025 keert het tij echter; Voor de volgende jaren wordt nog een beperkte verdere daling van de gemiddelde gezinsgrootte verwacht met een stijging van het totale aantal gezinnen als gevolg. Het aantal jonge gezinnen daalt daarbij wel. Zonder specifieke maatregelen kan verwacht worden dat de uitstroom van de leeftijdsgroep 30-50 jarigen zich zal blijven doorzetten.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 31 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2.4
Bestaande tuur7
ruimtelijk-economische
struc-
Kaart 6. Bestaande ruimtelijk-economische structuur
2.4.1
Tewerkstellingsprofiel
In 2005 waren 220 personen tewerkgesteld in de primaire sector, 3.427 in de secundaire sector, 10.427 in de tertiaire sector en 6.034 in de quartaire sector. Het aantal zelfstandigen in hoofdberoep bedroeg 2.407. In vergelijking met cijfers uit het verleden merken we een geleidelijke daling van het aantal tewerkgestelden in de primaire en de secundaire sector en een stijging in de tertiaire en quartaire sector.
2.4.2
Ruimtelijke opbouw economische structuur
In dit hoofdstuk worden de karakteristieken van verschillende bedrijventerreinen nader beschreven. De bedrijvigheid is historisch geconcentreerd langs het spoor maar maakt over het algemeen weinig of geen gebruik van die transportmogelijkheid.
2.4.2.1
Ingerichte bedrijventerreinen
HOOGVELD
Hoogveld is gelegen ten oosten van de N41. Via Vlassenhout en de Baasrodestraat takt het bedrijventerrein rechtstreeks aan op de N41. Hierdoor is de site goed bereikbaar, vooral vanuit noordelijke richting (E17 vanuit Lokeren of Hamme). Minder gunstig is de ontsluiting van Hoogveld richting Aalst, omdat het vrachtverkeer dwars door een aantal kernen moet rijden (Oudegem, Gijzegem). Met zijn ongeveer 2.000 arbeidsplaatsen, 109,9 hectare en ca. 115 bedrijven is dit industriegebied het belangrijkste industriegebied van het arrondissement Dendermonde.
Op het gewestplan bestaat het bedrijventerrein Hoogveld uit twee delen. Het gebied ten zuiden van Vlassenhout werd aangeduid als industriezone, ten noorden ervan bevindt zich een KMO-zone. Hoewel de zones qua bestemming onderling verschillend zijn, kan men stellen dat de aard van de bedrijven en activiteiten wel vrij gelijklopend is. De gevestigde bedrijven situeren zich voornamelijk in de sfeer van opslag en transport, groothandel, kleinhandel, meestal gekoppeld aan productie en/of groothandel, garages, hout en bouw en elektronica. Grootschalige, regionaal functionerende bedrijven en kleinere KMO’s komen naast elkaar voor. DEN BRIEL
Het industrieterrein ten zuidoosten van Baasrode kent een sterke ruimtelijke relatie met de Schelde. De aanwezige bedrijfsactiviteiten in het gebied situeren zich in de sfeer van distributie en autohandel, opslag en verwerking van afvalproducten, opslag van brandstof en productie van veevoeders. Twee bedrijven maken gebruik van de Schelde als transportas. Het industrieterrein heeft een sterk industrieel verleden achter de rug. In tegenstelling tot het recent ingerichte Hoogveldpark vertoont het industrieel complex een wat verouderd beeld. Dit heeft te maken met enkele leegstaande industriële sites en de in onbruik geraakte spoorweginfrastructuur. Er is een masterplan voor het industrieterrein Den Briel in opmaak op initiatief van de provincie. Het gebied is van oudsher heel strategisch gelegen. Het is immers zowel per spoor (in onbruik geraakte spoorlijn Antwerpen - Mechelen), als over water (Schelde) en over de weg (N17) vlot te bereiken. Deze potentie wordt momenteel slechts gedeeltelijk benut. Bovendien verloopt de verkeersontsluiting gedeeltelijk via de Mandekensstraat, een woonstraat die op een aantal punten vrij smal en gevaarlijk is. Momenteel is het gebied volop in reconversie. De oude industriële site van Steenkaai werd door de intercommunale DDS heringericht. Het betreft een gebied van circa 7,5 hectare. Gezien de bestemming industriegebied wordt zowel lokaal ambachtelijke als industriële bedrijvigheid toegelaten.
7
Bronnen: afbakening structuurondersteunend kleinstedelijk gebied Dendermonde (mei 2007) en gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (november 2000).
235029_ontwerp VV_19.doc blad 32 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
DESSO
SCHOONAARDE
De tapijtfabriek Desso, opgericht in 1920, bevindt zich aan de rand van Sint-Gillis, in aansluiting met de Steenbeekvallei en de Bellebroekmeersen. De tapijtfabriek heeft ruim 480 mensen in dienst, waarvan 60% afkomstig is uit Dendermonde. Het grootste knelpunt van het bedrijventerrein is de ontsluiting. Die loopt momenteel door de kern van Sint-Gillis. Een directe aansluiting op de verlenging van de N41 zou de overlast die hieruit voortvloeit wegnemen.
In de uiterste westhoek van Dendermonde bevindt zich de industriezone van Schoonaarde, ingeklemd tussen het dorp en de Schelde. Het chemische bedrijf Cytec vormt hier de grootste ruimtegebruiker. Het bedrijventerrein loopt door op grondgebied Wichelen. Een gedeelte van het bedrijventerrein is direct gelegen aan de Schelde, waardoor het terrein deels geschikt is voor watergebonden bedrijvigheid. Tweede troef zijn de uitbreidingsmogelijkheden van het terrein.
VPK
2.4.2.2
Te Oudegem situeert zich de kartonfabriek VPK, gestart in 1936 op de huidige site. Thans ligt het bedrijf ingeklemd tussen de Dender en de kern van Oudegem. De kern is dus reeds lange tijd vergroeid met de aanwezigheid van het bedrijf. Het vrachtverkeer van het papier en het golfkarton brengt nogal wat overlast mee voor de woonstraten in de directe omgeving van de fabriek. In totaal telt het bedrijf ruim 500 werknemers, waarvan ruim de helft afkomstig uit Dendermonde zelf. Het bedrijf staat op het gewestplan als industriegebied aangeduid. Met het BPA Hullenberg verkreeg het bedrijf beperkte uitbreidingsmogelijkheden en werd voorzien in de nodige buffering. Tijdens het afbakeningsproces heeft het bedrijf te kennen gegeven dat het verder wenst uit te breiden. De voorziene terreinen voor de uitbreiding van het bedrijf werd bij de goedkeuring van de afbakeningslijn niet weerhouden. Het BPA Hullenberg werd in herziening gesteld via de opmaak van het gemeentelijk RUP Hullenberg dat recent is goedgekeurd. De provincie is ook bezig met de opmaak van een provinciaal RUP voor de uitbreiding van VPK.
Naast de bovenstaande grootschalige bedrijventerreinen zijn er in Dendermonde rond de 200 bedrijven die verspreid zijn gelegen binnen de bebouwde zones, binnen de kern. Het gaat hier soms om gronden die afzonderlijk zijn aangeduid op het gewestplan als ambachtelijke zone. Meestal zijn het echter bedrijven en bedrijfjes die zich situeren in een woonzone, maar waar bij de opmaak van het gewestplan al bedrijvigheid aanwezig was. Het aantal en de grootte van de bedrijven wisselt sterk per deelgemeente. Zo kennen de binnenstad van Dendermonde en Sint-Gillis relatief veel kleinschalige bedrijvigheid (patisserie, wasserij, drukkerij).
DDS - EEGENE
Het bedrijventerrein van de intercommunale DDS tussen Appels en Schoonaarde bestaat uit een vestiging van de kantoren van DDS en het compostverwerkingsbedrijf Verko. Op dit deel bevindt zich ook het voormalig vuilnisstort van Appels. Aan de overzijde van de Bevrijdingslaan bevindt zich een ambachtelijke zone. Op deze zone zijn vooral bedrijven gevestigd die gericht zijn op grootschalige kleinhandel en de lichte industrie (metaalbewerking, enz.).
Verspreide bedrijvigheid
Tot slot bevinden zich verspreid buiten de kern bedrijven. Deze zijn zeer uiteenlopend van schaal en karakter: • grondgebonden landbouwbedrijven: deze bedrijven zijn omwille van de aard van hun activiteiten afhankelijk van de ligging in het buitengebied; voor de niet-grondgebonden landbouw (zoals de intensieve veehouderij) geldt dit niet; een uitgebreide analyse van de land- en tuinbouwbedrijven treft men aan in het gedeelte met betrekking tot de landbouw • bedrijven aan huis, vaak in een woongebied of woongebied met landelijk karakter: dergelijke bedrijvigheid wordt gekenmerkt door de relatief beperkte omvang (schrijnwerkerij, garage), een beperkte dynamiek en een eerder beperkte tewerkstelling; in Dendermonde geldt dat de meeste bedrijven die gelegen zijn in het buitengebied en deel uitmaken van lintbebouwing onder deze noemer kunnen worden vervat; de belangrijkste woongebieden met landelijk karakter zijn gelegen in de Schippersdijk, Bookmolenstraat,
235029_ontwerp VV_19.doc blad 33 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
•
Rosstraat, Vijfbunderstraat, Groeneweg, Kruisstraat, Karel Hofmanstraat, Rijckelstraat, Hofstraat, Bosstraat, Ouburg, Mespelarestraat, Vrankrijkstraat, Migrostraat en Moleneinde bedrijven in het buitengebied: gebieden die gebruikt worden voor para-agrarische, industriële of ambachtelijke activiteiten maar die volgens het gewestplan zijn gesitueerd in agrarisch- of groengebied.
De bedrijven die behoren tot de laatste twee categorieën zijn geheel of gedeeltelijk zonevreemd, of kunnen bij uitbreiding zonevreemd worden. Aan de hand van het RUP ‘zonevreemde bedrijven’ (in opmaak) worden de ontwikkelingsperspectieven van de zonevreemde bedrijven nauwkeurig nagekeken en juridisch verankerd.
2.4.2.3
Vrijliggende bedrijventerreinen
Via een provinciaal RUP, is een uitbreiding voorzien voor regionale bedrijvigheid naar de westelijke zijde van de N41 toe (tussen Lange Dijkstraat en N41). De inrichting van het bedrijventerrein is reeds gestart. Voor Vlassenhout (het noordelijk gedeelte tussen Korte Dijkstraat en N41) had de stad eveneens een uitbreiding voorzien naar het westen toe voor lokale bedrijvigheid, maar wegens de schorsing van het RUP Hoogveld I, was deze KMO-zone nog niet realiseerbaar. Recent werd de vraag tot vernietiging van dit RUP bij de Raad van State echter afgewezen, waardoor de effectieve inrichting en invulling van het bedrijventerrein kan gestart worden.
2.4.3
Kleinhandel en commerciële diensten
De kleinhandel is een functie die in belangrijke mate verweven wordt met andere functies, in bijzonder het wonen. Als functie kan de kleinhandel zich ruimtelijk uitdrukken in verschillende types zoals winkels, baanwinkels, grootwarenhuizen, shoppingcentra, discounts enz.. Het onderscheid in ruimtelijke types wordt onder meer bepaald door de ligging, de grootte van het bedrijf, het aangeboden assortiment en de vorm van beheer.
De afgelopen jaren hebben de perifeer gelegen locaties aan in- en uitvalswegen aan aantrekkingskracht gewonnen. Hierdoor dreigt de aantrekkingskracht van de binnenstad van Dendermonde te verminderen. Op het grondgebied van Dendermonde worden vier winkelgebiedtypes onderscheiden. GEMENGD ECONOMISCH GEBIED VAN STEDELIJK NIVEAU
In het gemengd economisch gebied van stedelijk niveau in Dendermonde bevindt zich kleinhandel met een bovenlokaal verzorgend karakter. De zone bestaat uit een kernwinkelgebied, aanloopstraten en enkele punten waarop de horeca is gevestigd. Het kernwinkelgebied is geconcentreerd in de binnenstad met als belangrijkste winkelstraten de Brusselsestraat, Oude Vest, Vlasmarkt. Straten met een minder hoge concentratie aan winkels zijn de Kerkstraat, Franz Courtensstraat, Veerstraat, Bogaerdstraat, (stukje) Dijkstraat en Stationsstraat. Deze straten zijn te beschouwen als aanloopstraten naar het kernwinkelgebied. De horeca ligt geconcentreerd rond de Grote Markt en aan het Stationsplein. De ontwikkeling van perifere handelslocaties buiten de stad vormt mogelijk een bedreiging voor het functioneren van de binnenstad (zie grootschalige kleinhandelsgebieden). De recente heraanleg van het centrum zal de aantrekkingskracht van het gebied zeker zal vergroten. In dit gebied zijn eveneens een groot aantal diensten gevestigd. GEMENGD ECONOMISCH GEBIED VAN LANDELIJK NIVEAU
In de centra van de deelgemeenten en wijken bevindt zich kleinhandel met vooral een lokaal verzorgend karakter. De kleinhandel is in meer of in mindere mate geconcentreerd. De concentratie van de winkels is het sterkst in Sint-Gillis (Sint-Gillislaan-Burg. Potiaulaan), Baasrode (Dorpsplein-Scheepswerfstraat-Sint-Ursmarusstraat) en Appels (rond gemeentehuis). Het winkelbestand in Oudegem, Grembergen en Schoonaarde ligt meer verspreid in een lang lint langs resp. GrootzandDr. Haekstraat, Oudegemsebaan-Ouburg en de SchoonaardebaanMoleneinde. Mespelare kent slechts een zeer beperkt aantal winkels. Daarnaast liggen in de Donckstraat (Dendermonde) een aantal winkels op buurtwinkelniveau. 235029_ontwerp VV_19.doc blad 34 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
GROOTSCHALIGE PERIFERE WINKELGEBIEDEN MET BOVENLOKALE FUNCTIE
Dit zijn winkelgebieden met overwegend grootschalige inplantingen, gelegen aan de uitvalswegen. De kleinhandelsactiviteiten zijn afgestemd op de autobereikbaarheid en de zichtlocatie. Juist omwille van deze factoren is de aantrekkingskracht van deze gebieden de laatste jaren enorm toegenomen. Hierdoor zit niet langer alleen volumineuze kleinhandel op dergelijke locaties, maar ook steeds meer kleinhandel die tot voor een paar jaar terug in het hoofdcentrum te vinden was. De voornaamste grootschalige perifere winkelgebieden zijn: • Mechelsesteenweg Dit is het grootste grootschalig kleinhandelsgebied van Dendermonde. Uit het oogpunt van de verkeersveiligheid (menging bestemmings- en doorgaand verkeer, smalle baan) en de bescherming van de natuur (aan de achterzijde grenzen de gebouwen aan of in natuurgebied) is de zone van de Mechelsesteenweg echter ongelukkig gesitueerd. • Zeelsebaan In een voormalig fabriekspand hebben zich aan de N47 onder de noemer ‘Ros Beiaardcentrum’ een beperkt aantal grootschalige kleinhandelsactiviteiten gevestigd. Door middel van het RUP Winningen is deze verandering ook juridisch bevestigd en is er ook mogelijkheid om er bedrijvigheid op te richten. KLEINHANDEL MET LOKALE FUNCTIE IN GEMENGD WOONLINT
Langs een aantal uitvalswegen komt kleinhandel met een eerder lokaal profiel vermengd met het wonen voor. Dit is het geval langs de Heirbaan (N47) ten zuiden van Sint-Gillis, langs de Oudegemse Baan (N406) ten noorden van Oudegem en langs de as Grootzand – Dokter Haekstraat (N470) in Grembergen.
2.4.4
ren. Enerzijds is dit te wijten aan delocalisatie van massaproductiebedrijvigheid naar andere delen van Europa én de wereld. Anderzijds is er het aspect ‘outsourcing’. Hierbij worden talrijke dienstverlenende taken die secundaire bedrijven vroeger zelf deden, nu uitgevoerd door externe tertiaire dienstverlenende bedrijven. De activiteiten verdwijnen dus niet, maar worden extern in andere bedrijven uitgevoerd (die behoren tot de tertiaire sector). Voor de bedrijventerreinen in Dendermonde kunnen we dus verwachten dat het aantal werknemers/ha op de bedrijventerreinen door deze ‘outsourcing’ eerder zal dalen dan stijgen. • Het aandeel van KMO’s in het totaal aantal bedrijven blijft in Vlaanderen zeer hoog in vergelijking met de buurlanden. Hierdoor kan men spreken van een performante bedrijfsstructuur die flexibel kan inspelen op veranderende noden en behoeften. Deze kleinschaligheid beperkt echter ook de slagkracht van de bedrijven wat gezien de globalisering met een opengegooide marktruimte niet onbelangrijk is. Dit betekent dat het ook voor Dendermonde belangrijk blijft om grote bedrijven op haar grondgebied te hebben en bijkomend aan te trekken. • Door de innovatie van nieuwe producten en technieken blijft de secundaire sector in Vlaanderen in hoogtechnologische niches zeer goed scoren. Hoogopgeleide (technisch geschoolde) werknemers zijn en blijven dan ook een grote troef. Dendermonde kan – met zijn technisch onderwijs - zich dan ook blijven richten op het aantrekken van deze bedrijfsactiviteiten • De schaalvergroting in de detailhandel blijft zich doorzetten, waardoor ook de nood aan grotere winkelpanden noodzakelijk is.
Evoluties en tendensen
Volgende relevante evoluties en trends kunnen gesignaleerd worden:
• Het aandeel werknemers in de secundaire sector zal blijven verminderen ten voordele van voornamelijk de tertiaire en quartaire secto235029_ontwerp VV_19.doc blad 35 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2.5
Bestaande verkeersstructuur8
Kaart 7. Bestaande verkeersstructuur
2.5.1
Wegen
N41 fungeert als ontsluitingsweg voor het oostelijk gedeelte van de stad naar het stedelijk gebied Sint-Niklaas en het (inter)nationaal wegennet (E17) toe. De halfcirkelvormige ringweg, Leopold II laan - Noordlaan, gedeeltelijk op de oude stadsomwalling, staat als binnenstedelijke verdeelweg in voor de interne ontsluiting van de binnenstad. De belangrijkste toegangswegen vanuit de binnenstad zijn: Gentsesteenweg, Veerstraat/Kasteelstraat, Oude Vest en Brusselsestraat. Vanuit de binnenstad vertrekt een stervormig patroon van steenwegen naar de belangrijkste omringende centra: • N47, de gewestweg Lokeren - Dendermonde - Asse • N470, de gewestweg Hamme - Grembergen • N446, de gewestweg Belsele - Grembergen • N406, de gewestweg Hofstade - Dendermonde • N17, de gewestweg Willebroek - Dendermonde • N416, de gewestweg Wetteren - Dendermonde • N467, de gewestweg Berlare - Schoonaarde (richt zich niet radiaal op het centrum). De activiteiten die een belangrijke verkeer- en vervoersstroom genereren zijn het stedelijk centrumgebied, de kleinhandelslinten van Zeelsebaan en Mechelsesteenweg, de verschillende industrieterreinen en de verspreid gelegen grootschalige bedrijvigheid.
De kruisingen van de N41 met de Mechelsesteenweg (N17) en de Heirbaan (N47 vormen unimodale knooppunten (weg - weg). De noord-zuid as (N47, N470) en de oost-west as (N406, N17 en N416) kruisen elkaar ter hoogte van de Mechelsepoort. De Mechelsepoort vormt dan ook een zeer druk kruispunt, net zoals de wegen die naar dit kruispunt leiden, de Noordlaan, de Mechelsesteenweg, de Leopold II laan en de Martelarenlaan, in het bijzonder tijdens de ochtend- en avondspits. De opening van de N41 betekende een doorbraak van de radiale structuur. Deze gewestweg loopt van Hulst via Sint-Niklaas tot aan Dendermonde. De N41 heeft de steenwegen van Sint-Gillis en Dendermonde ontlast. Anderzijds dient het verkeer richting Aalst nog altijd gebruik te maken van de brug over de Dender. Komende vanuit het zuiden vormt de Heirbaan/Sint-Gillislaan en Leopold II-laan nog steeds de meest logische route en zal de N41 bij voorkeur niet worden gebruikt. Daarnaast kunnen de wegen op verschillende plekken het aanbod van het verkeer niet verwerken, onder meer ter hoogte van het kruispunt N47/N470 te Grembergen en te Dendermonde alsook op het kruispunt N17/N41 nabij de Vlassenbroekbrug9. Ook de verkeersveiligheid staat hier sterk onder druk. Door de recente heraanleg van het kruispunt N47/N470 is de verkeersveiligheid verhoogd alsook de kruispuntencapaciteit. In de algemene verkeerstellingen van de Administratie Wegen en Verkeer provincie Oost-Vlaanderen zijn onvoldoende gegevens voorhanden om voor alle gewestwegen in Dendermonde een evolutie te schetsen van het verkeersvolume. Wel is duidelijk dat het verkeer over de N41 behoorlijk is toegenomen over de periode ‘85-’96 (van 6.000 bewegingen tot 13.400 in ’96 ten noorden van N17). Ook op de N41/N406 tussen Aalst en Dendermonde is er een duidelijke tendens van verkeerstoename. Op de diverse gewestwegen is de maximum capaciteit dan ook vrijwel bereikt10.
9
8
Bronnen: afbakening structuurondersteunend kleinstedelijk gebied Dendermonde (mei 2007) en gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (november 2000).
Bron: Mobiliteitsplan Groot Dendermonde, Oriëntatienota, 28/08/98, Studiebureau De Geyter & Partners N.V. 10 Bron: Mobiliteitsplan Groot Dendermonde, Oriëntatienota, 28/08/98, Studiebureau De Geyter & Partners N.V.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 36 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Naast een slechte bereikbaarheid en een slechte verkeersafwikkeling zijn er ook problemen rond de inrichting van de wegen. Met andere woorden, de dimensies van de wegen (zoals de breedte) zijn veelal afgestemd op de auto. Dit is vooral het geval voor gewestwegen. Het gevolg hiervan is een saai straatbeeld met bovendien gevaarlijke situaties in de verschillende dorpskernen. Op een aantal plaatsen zijn reeds maatregelen genomen ter verbetering van de verkeersleefbaarheid op de gewestwegen, onder meer door doortochtherinrichtingen en verkeersleefbaarheidsmaatregelen in Schoonaarde en Sint-Gillis en Grembergen. Voor Oudegem en Baasrode zijn er plannen of zijn deze in opmaak.
2.5.2
Parkeren
KWANTITATIEF
Specifiek voor pendelaars zijn er nabij het station 1110 parkeervoorzieningen, verspreid over de volgende zones:
• • • • •
Parking oude goederenkoer: Parking rond oud stationsgebouw: Weg naar viaduct: Parking Snuifmolenstraat: Parking Hemelken:
400 pp. 76 pp. 23 pp. 180 pp. 86 pp.
In bepaalde zones van de binnenstad kunnen bewoners een ‘bewonerskaart kopen om hun auto in een bepaalde zone te parkeren. Tabel 8 – Parkeeraanbod Dendermonde-centrum en Sint-Gillis volgens zones (bron: verbreden en verdiepen mobiliteitsplan Dendermonde)
In de stadsdelen Dendermonde-centrum en Sint-Gillis zijn er in totaal 5.844 parkeerplaatsen11. De belangrijkste randparkings zijn terug te vinden rondom het stadshart:
• • • •
De Bruynkaai (Noordlaan) 500 pp. Zwembad Olympos (Leopold II laan) 155 pp. Brusselse Forten (Geldroplaan/Zuidlaan) 50 pp. Statieplein 280 pp.
De parking ‘Brusselse Forten’ wordt sinds kort privaat uitgebaat, waardoor deze parking momenteel niet meer kan gezien worden als een publieke randparking. Door het invoeren van het parkeerplan vanaf 1 juni 2005, met betalend parkeren in het stadscentrum, werd het langparkeren gedreven naar de randparkings rond het centrum. Hierdoor kwam er in de centrumstraten en –pleinen ruimte vrij voor kort- en bewonersparkeren.
11
De Grote Markt is ondertussen reeds verkeersvrij gemaakt.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 37 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Figuur 6 – parkeerplan 2005 met randparkings rondom het stadshart van Dendermonde (bron. Stad Dendermonde)
In het kader van de verbreding en verdieping van het mobiliteitsplan zijn er in het voorjaar van 2010 tellingen inzake de parkeerbezetting uitgevoerd. De totale bezettingsgraad van de parkings in Dendermonde-centrum bleef, behalve tijdens de maandagmarkt ruim onder de kritische grens van 80%. Dit dient echter sterk genuanceerd te worden want voor elk van de onderzochte deelgebieden en segmenten ging de bezettingsgraad af en toe eens boven de 80% grens. Bepaalde deelgebieden gingen zelfs regelmatig boven de 80% bezettingsgraad, vooral rond het handelscentrum, de straten rondom de maandagmarkt, de schoolomgevingen en het station. In Sint-Gillis bleef de totale bezettingsgraad van de parkings ten allen tijde ver onder de kritische grens van 80%. Dit dient echter genuanceerd te worden, want voor elk van de onderzochte deelgebieden en segmenten ging de bezettingsgraad af en toe eens boven de 80% grens. Enkel rond het station gebeurt dit regelmatig. Voor de deelgemeenten valt de druk bezette stationsparking (100%) van Schoonaarde op. Intussen werden hier wel 37 bijkomende parkeerplaatsen aangelegd waardoor de parkeernood opgevangen is. Ook wordt er een overbezetting waargenomen in een aantal onderzochte segmenten in Oudegem. Tijdens de nachttelling werd er in de deelkernen van Oudegem, Schoonaarde en Baasrode op een aantal van de onderzochte segmenten een overbezetting vastgesteld.
KWALITATIEF
Er wordt geparkeerd op stedenbouwkundig ongewenste plekken, waardoor onveilige of onesthetische situaties ontstaan. Voorbeelden van onveilige situaties als gevolg van een kwalitatief parkeerprobleem zijn o.a. de parkeerplaatsen op de Oude Vest,; voorbeelden van onesthetische situaties als gevolg van een kwalitatief parkeerprobleem zijn o.a. de gedempte Dender en de De Bruynkaai in het centrum en de kerkpleinen van Oudegem en Vlassenbroek.
Door diverse reeds geplande ontwikkelingen zullen in de nabije toekomst de bezettingsgraden, vooral in Dendermonde-centrum, drastisch stijgen zonder compenserende maatregelen. Daarnaast kan verwacht worden dat door de heraanleg van het openbaar domein in de binnenstad het aantal beschikbare parkeerplaatsen nog verder zal dalen, waardoor de bezettingsgraad nog bijkomend zal stijgen. Uitwijken naar de aanliggende deelgebieden heeft weinig zin aangezien deze ook reeds kampen met een hoge parkeerdruk. Het inschakelen van de stadsboulevard in het opvangen van parkeernoden is echter een optie. Ook de De Bruynkaai vormt volgens deze studie12 een opportuniteit als parkeerterrein indien dit aantrekkelijk ingericht wordt. Enkel in de deelgemeente Oudegem stelt er zich naar de toekomst toe een structureel parkeerprobleem. 12
Mobiliteitsplan Dendermonde – Verdieping parkeerbeleid – juni 2010
235029_ontwerp VV_19.doc blad 38 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Voor de stationsomgeving van Dendermonde wordt er momenteel een masterplan opgemaakt. In dit Masterplan wordt de stationsomgeving ontwikkeld als schakel tussen Dendermonde en Sint-Gillis. De NMBS-holding overwoog om betalend parkeren in te voeren op de stationsparking ter hoogte van het voormalig douane-entrepot. Omdat deze maatregel in conflict kwam met het gratis langparkeren aan de stadsrand, zoals voorzien was in het gemeentelijk mobiliteitsplan, werd bij het verbreden en verdiepen van het gemeentelijk mobiliteitsplan het parkeerplan herbekeken. Door de tellingen die in het kader van dit parkeerplan gehouden zijn, heeft de stad Dendermonde kunnen aantonen dat er nog voldoende capaciteit aanwezig was op de stationsparking zonder dat er betalend parkeren diende ingevoerd te worden. De NMBS heeft daardoor haar plannen voor het betalend maken van de stationsparking voor onbepaalde tijd opgeborgen. In het parkeerplan worden echter duurzame oplossingen aangereikt die de stad kan nemen indien deze plannen later toch terug zouden opgerakeld worden.
2.5.3
Openbaar vervoer
2.5.3.1
Treinvervoer
SPOORVERBINDINGEN
Dendermonde is een echt knooppunt van treinsporen: vanuit Dendermonde vertrekken er spoorlijnen in vier richtingen: Sint-Niklaas, Mechelen, Brussel en Gent. Vooral de verbinding naar Brussel, en dit als gevolg van de minder goede wegverbinding met deze stad, biedt een reële meerwaarde aan de mobiliteit in Dendermonde. Een verkorting van de reistijd en een gelijkmatige spreiding van het treinaanbod over de uren tussen beide steden kan deze positie enkel nog versterken. Dendermonde is per spoor verbonden met: • Wetteren en Gent via 2 treinen (1 IR en 1 L) tijdens de daluren en 3 treinen (1 IR, 1 L en 1 P) tijdens de avondspits
• Brussel via 2 treinen (1 IC en 1 CR) tijdens de daluren en 3 treinen (1 IC, 1 CR en 1 P) tijdens de avondspits
• Mechelen via 2 treinen (1 IR en 1 L) tijdens de daluren en 2 treinen (1 IR en 1 L) tijdens de avondspits • Lokeren via 1 trein (IC) tijdens de daluren en 2 treinen (1 IC en 1 P) tijdens de avondspits. STATION DENDERMONDE ALS MULTIMODAAL KNOOPPUNT SPOOR - WEG
Het station van Dendermonde fungeert als multimodaal knooppunt. Verschillende vervoersmodi komen hier samen: bussen, auto’s, taxi, trein. Er is parkeergelegenheid voorzien, zowel voor auto’s (park and ride) als voor fietsers (bike and ride). Het station van Dendermonde werd niet weerhouden als hoofdstation in het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen. Er is een masterplan voor de stationsomgeving in opmaak. TREINHALTES
Naast het station van Dendermonde zijn er nog treinhaltes in Sint-Gillis (op de lijn Dendermonde - Brussel), Oudegem en Schoonaarde, (op de lijn Dendermonde - Gent) en Baasrode-zuid (op de lijn Dendermonde - Mechelen). Enkel de L-treinen en de spitsuurtreinen doen deze haltes aan.
2.5.3.2
Busvervoer
Kaart 8. Bestaande verbindingen openbaar busvervoer Vanuit het station van Dendermonde verspreidt zich een stervormig patroon van busverbindingen met de omliggende centra. In westelijke richting is er de verbinding met Schoonaarde - Wetteren (en verder naar Gent) via de N416. In zuidelijke richting neemt de busverbinding via de N406 de vroegere treinverbinding met Aalst over. Een tweede busverbinding met Aalst maakt een omweg via Lebbeke en Denderbelle. In oostelijke richting is er de busverbinding met Sint-Amands, Bornem en Puurs via de as Baasrodestraat - Driehuizen - Provinciale Baan ter vervanging van de vroegere treinverbinding. Een aftakking van deze lijn vervolgt zijn weg via Buggen-
235029_ontwerp VV_19.doc blad 39 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
hout naar Brussel. In noordelijke richting zijn er busverbindingen met Lokeren en Hamme / Sint-Niklaas. Daarnaast zijn er ook enkele belbussen die Dendermonde en omgeving ontsluiten. Het gaat om de belbussen Zele - Berlare, Lebbeke, Buggenhout en Hamme. Deze belbussen hebben allemaal een ankerpunt aan het station van Dendermonde. Het grote aantal buslijnen doet vermoeden dat het openbaar vervoer in Dendermonde goed is uitgebouwd. De frequentie van de buslijnen laat echter een tegenovergesteld beeld zien. Tijdens de spitsuren vertrekken er meestal twee of drie bussen per uur in beide richtingen. In de daluren vermindert deze frequentie tot 1 per uur of per twee uur. Bovendien vertrekt de laatste bus meestal reeds vroeg in de avond. In het weekend wordt de frequentie op alle lijnen nog lager. Dit maakt dat het busvervoer vooralsnog geen reële concurrent is vergeleken met de reistijd met de auto. Daarvoor is de frequentie te laag en de reisduur te lang. Bovendien heeft de auto geen voor- of natransport en hoeft er niet gewacht te worden. De bus vervult echter voor bepaalde bevolkingsgroepen, zoals kinderen en bejaarden, wel een zeer belangrijke functie. Ze zijn vaak uitsluitend aangewezen op het openbaar vervoer. Het openbaar busvervoer richting het AZ Sint-Blasius kan nog beter worden uitgebouwd. Vanaf 14 december 2008 heeft De Lijn een nieuwe snelle busverbinding ingelegd tussen Aalst en Sint-Niklaas via Dendermonde. Tijdens de daluren is 1 bus per uur voorzien, tijdens de spitsuren rijdt de snelbus om het half uur.
2.5.4
Langzaam verkeer
VOETGANGERS
Voetgangers in Dendermonde beschikken over een uitgebreid stelsel van verharde en onverharde wegen en paden. Niettegenstaande de enorme kwantiteit is de kwaliteit van de voetpaden soms slecht. Trottoirs zijn soms in slechte staat, zijn te smal of worden als parkeerstrook gebruikt. Verplaatsingen tot 750 m kunnen gemakkelijk te voet worden gedaan op ongeveer 15 minuten. Binnen deze voetgangerscirkel valt het stedelijk kerngebied van Dendermonde.
FIETSERS
Verplaatsingen tot 3 à 5 km kunnen gemakkelijk per fiets gebeuren op ongeveer 15 minuten, mits goede fietsvoorzieningen. Enkel de kernen Grembergen en Sint-Gillis vallen volledig binnen de fietscirkel van 3 km vanuit het stadscentrum. Baasrode, Lebbeke, Denderbelle, Oudegem en Appels bevinden zich tussen 3 à 5 km van het stadscentrum. De deelgemeente Schoonaarde valt buiten de afstand van 5 km. Voor verplaatsingen naar het centrumgebied zal het autoverkeer hierbij winnen op het fietsverkeer. Begin jaren negentig heeft het stadsbestuur van Dendermonde een onderzoek laten uitvoeren naar de ontwikkeling van een geïntegreerd fietsroutenetwerk op Dendermonds grondgebied. Bij de realisatie van een fietsroutenetwerk worden bijkomend 2.000 fietsers verwacht. Hieruit bleek dat fietsers vooral gebruik maken van de hoofdwegen om van en naar de deelgemeenten te gaan. Dit is logisch omdat de hoofdwegen meestal de kortste route vormen. In de oude binnenstad krijgen vooral de Oude Vest, de Brusselsestraat en de Kerkstraat veel fietsverkeer te verwerken. Reden hiervoor is dat de fietsers de binnenstad als bestemming hebben. Bij de meeste ongelukken met fietsers is er een auto betrokken. Een hogere verkeersveiligheid voor fietsers is dan ook de belangrijkste doelstelling bij de uitbouw van het fietsroutenetwerk. Daarvoor dient er in de eerste plaats aandacht te worden geschonken aan de scheiding van fietspad en rijbaan zodat ieder contact fiets/auto wordt bemoeilijkt alsmede de afslagmogelijkheden voor fietsers op de kruispunten worden verbeterd13. Knelpunt vormt daarbij dat de hoofdwegen, waar veel fietsers van gebruik maken, in eigendom zijn van het Vlaams gewest. Via subsidiemogelijkheden met behulp van modules neemt de stad hierin initiatieven . De prioriteit van het gewest gaat hierbij uit naar fietspaden die op het bovenlokaal functioneel fietsroutenetwerk gelegen zijn. ACTUALISATIE In het nieuwe mobiliteitsplan wordt er in het actieplan voorzien de komende jaren niet alleen te werken op het vlak van infrastructuur, maar ook een 13
Studiebureau De Geyter en Partners NV., Verkeersplanologische studie Groot Dendermonde. Fietroutenetwerk, Dendermonde, Studiebureau De Geyter & Partners NV, 1992, p. 38.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 40 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
aantal flankerende maatregelen te voorzien die het fietsgebruik veiliger, aangenamer en populairder moeten maken.
2.5.5
Vaarwegen
In Dendermonde bevinden zich twee belangrijke vaarwegen: de Zeeschelde en de Dender. De Zeeschelde vormt de verbinding tussen de haven van Antwerpen en het waterwegennet, de Gentse haven en het Franse wegennet. De rivier is geschikt voor binnenvaartschepen klasse IV - 1350 ton voor het deel tussen Dendermonde en Antwerpen. Tussen Dendermonde en Gent zijn enkele secties slechts geschikt voor schepen tot 600 ton. De Zeeschelde was gedurende decennia verantwoordelijk voor de economische ontwikkeling van Baasrode. De afgelopen jaren is de watergebondenheid als vestigingsfactor voor bedrijven sterk afgezwakt ten voordele van het vervoer over de weg. In de geïndustrialiseerde Scheldebocht van Baasrode - Den Briel vinden we nog enkele watergebonden bedrijven terug. De Dender heeft geen internationale verbindingsfunctie voor Vlaanderen. Delen van de Dender zijn slechts bevaarbaar voor schepen tot 300 ton. Enkel het nieuw gegraven Denderkanaal is momenteel bevaarbaar voor binnenvaartschepen tot 1350 ton.
2.5.6
Leidingen
Kaart 9. Bestaande leidingen HOOGSPANNINGSNET
Op het grondgebied van Dendermonde zijn er twee hoogspanningsleidingen. Eén ten westen van de Dendermondse stadskern in noord-zuid richting en één door het zuidelijk deel van Sint-Gillis in oost-west richting. De noord-zuid gerichte leiding loopt over de wijk Dammen en de oost-west leiding loopt vlak langs de wijk Klein Parijs. PIJPLEIDINGEN
Er bevinden zich drie belangrijke pijpleidingen op Dendermonds grondgebied, namelijk een NATO pipeline in het zuiden (oost-west richting), een pijpleiding voor vloeibare zuurstof in het oosten (noord-zuid richting) en tot slot een Distrigas-pijpleiding.
Hoewel de laatste jaren het relatief belang van de binnenvaart is gedaald ten opzichte van de andere vervoersmodi, blijft de Zeeschelde van belang voor de binnenvaart. De ligging van Dendermonde aan deze rivier biedt dan ook mogelijkheden voor de vestiging van watergebonden bedrijvigheid. Dit zijn bedrijventerreinen waarop enkel bedrijven worden toegelaten die in hoofdzaak hun vervoer via de waterweg regelen. Het belang van de Zeeschelde voor de binnenvaart legt echter ook beperkingen op, met name voor de mogelijkheden tot recreatie op de Zeeschelde. Wat dat betreft zijn er meer mogelijkheden op de Dender om de recreatieve en landschappelijke functie van de rivier verder uit te bouwen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 41 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2.6
Bestaande agrarische structuur14
2002 2003 2004 2005 2006
Kaart 10. Bestaande agrarische structuur
2.6.1
Bestaande elementen
Landbouw is traditioneel de belangrijkste economische drager van het buitengebied. Hier wordt dieper ingegaan op de aspecten en evoluties in landbouw, die structurerend zijn voor de ruimte in Dendermonde en die bepalend zijn voor de ruimtelijke behoeften vanuit landbouw.
2.6.1.1
Grondgebruik
TOTALE CULTUUROPPERVLAKTE
De totale oppervlakte cultuurgrond volgens de landbouwtelling bedraagt in 2006 1811 ha. De totale oppervlakte van de gemeente bedraagt 5.567 ha. Dit betekent dat ongeveer één derde van de oppervlakte van Dendermonde wordt gebruikt voor landbouwdoeleinden. Tabel 9. Evolutie van de oppervlakte cultuurgrond in Dendermonde (bron: http://lokalestatistieken.vlaanderen.be, mei 2008) jaartal 1978 1981 1986 1991 1996 1997 1998 1999 2000 2001 14
opp. in ha 2043 2002 1929 1845 1812 1804 1798 1855 1856 1867
Bronnen: afbakening structuurondersteunend kleinstedelijk gebied Dendermonde (mei 2008) en gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (november 2000).
1848 1812 1801 1834 1811
Uit de vergelijking van de oppervlaktegegevens van de landbouwtelling over verschillende jaren, blijkt dat de oppervlakte cultuurgrond in de laatste decennia een voortdurende daling kende tot 1998. Na een stijging tussen 1999 en 2001, verkleinde de oppervlakte cultuurgrond terug. GRONDGEBRUIK NAAR TEELTEN
De grootste ruimtegebruiker15 van de cultuuroppervlakte zijn de categorieen weiden en graslanden, namelijk ruim 55% in 2006. In oppervlakteaandeel volgen de voedergewassen met 25% van de cultuuroppervlakte. Hierin wordt het leeuwenaandeel ingenomen door groenvoedergewassen (mais). Maïsakkers zijn, behalve in de alluvia van Schelde en Dender, nagenoeg over de gehele gemeente verspreid. Het oppervlakteaandeel van de tuinbouwgronden bedroeg in 2006 iets meer dan 3%.
2.6.1.2
Ruimtelijke aspecten van de bedrijfsstructuur
AANTAL BEDRIJVEN EN BEDRIJFSGROOTTE
16
In Dendermonde werden in 2006 137 landbouwbedrijven geteld. Tussen 1978 en 1996 is het aantal landbouwbedrijven gedaald met 40 % en tussen 1996 en 2006 met 30 %. Aangezien in dezelfde periodes de cultuuroppervlakte in Dendermonde met een veel lager percentage daalde, namelijk respectievelijk 11 % en 3 %, bleef het grootste deel van de gronden zijn landbouwbestemming behouden zodat zich een herverdeling van de gronden voordeed die resulteerde in een schaalvergroting van de landbouwbedrijven. Waar er in 1974 gemiddeld 6,14 ha per bedrijf aanwezig was, is dit in 1996 reeds 9,06 ha.
15 16
Bron: VLM. Bron: http://lokalestatistieken.vlaanderen.be.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 42 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Ondanks de schaalvergroting is de gemiddelde bedrijfsoppervlakte nog relatief klein gebleven. Voor Vlaanderen en België bedragen de gemiddelden respectievelijk meer dan 12 en meer dan 18 ha. Dit verschil is voor een deel te verklaren door het belangrijk aandeel van de tuinbouwbedrijven en land- of tuinbouwbedrijven in nevenberoep. GRONDGEBONDENHEID EN RUIMTELIJK PATROON VAN DE BEDRIJFSZETELS
Over het algemeen is de landbouw in Dendermonde grondgebonden. Grondloze veebedrijven komen in Dendermonde in mindere mate voor. De rundveeteelt, die over gans Dendermonde verspreid is, is overwegend grondgebonden. Enkele grondloze varkens- en pluimveebedrijven komen voor (Grembergen, Schoonaarde en Sint-Gillis). De grondloze bedrijven zijn voor het grootste deel te vinden in de tuinbouw, namelijk de teelt van groenten en bloemen in serres. Deze bedrijven bevinden zich in de zuidelijke helft van de gemeente (Schoonaarde-Oudegem, Sint-Gillis). De verschillende glastuinbouwbedrijven komen ruimtelijk verspreid voor. Serres in open agrarisch gebied gelegen en los van andere bebouwing, zijn meestal van recente datum (bijvoorbeeld in Oudegem), deze zijn meestal grootschaliger. Ruimtelijk gezien heeft de teelt in serres en onder glas een verstedelijkend effect.
2.6.1.3
groting, leidt deze vergrijzing ook tot uitstoot van landbouwgrond vooral naar de functies wonen, zonevreemde bedrijvigheid of hobbylandbouw. ONTWIKKELINGEN SECTOREN
Economisch gezien zijn de belangrijkste sectoren in Dendermonde17 de veeteelt en de tuinbouw. Veeteelt De volgende tabel geeft een samenvattend beeld van de veestapel in Dendermonde en zijn evolutie gedurende de laatste decennia. Tabel 10. Evolutie van de veeteelt in Dendermonde (bron: http://lokalestatistieken.vlaanderen.be, mei 2008) jaartal 1978 1981 1986 1991 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Interne dynamieken
BEDRIJFSOPVOLGING EN TEWERKSTELLING
In 1996 gaf van de 114 bedrijfsleiders die 50 jaar of ouder zijn 63 % te kennen geen opvolger (14 jaar en ouder) voor het bedrijf te hebben. 10,5 % van deze bedrijfsleiders gaf aan wel een opvolger voor het landbouwbedrijf te hebben, terwijl het voor de overige bedrijfsleiders nog onduidelijk was of zij een opvolger konden vinden. Dit beeld vindt men echter terug in geheel Vlaanderen. Vooral in de landbouwproductierichtingen (minder in de tuinbouw) heeft men te maken met een hoog aandeel uitbaters ouder dan 50 jaar. Uit deze cijfers van opvolging kunnen we concluderen dat een belangrijke schaalvergroting nog voor de deur staat. De bedrijfsgebouwen zelf vormen een apart probleem. De toekomst van die gebouwen zal in grote mate bepaald worden door de locatie en de staat waarin het gebouw zich bevindt op het moment dat het leeg komt te staan. Naast schaalver-
pluimvee 80.770 115.968 130.525 142.557 137.565 132.025 142.310 148.172 132.810 182.381 132.869 148.950 138.453 137.465 131.475
runderen 6.617 7.095 7.165 7.547 6.856 6.473 6.024 5.997 6.125 5.890 5.588 5.381 5.182 5.301 4.765
varkens 7.228 6.882 5.899 4.896 4.092 4.097 4.018 7.697 8.560 6.508 3.489 3.020 2.715 2.694 2.613
overige 1.233 511 960 1.158 1.095
In tegenstelling tot wat er zich op Vlaams niveau afspeelt, was er tussen 1978 en 1995 een constante daling van de Dendermondse varkensstapel, 17
Landbouw Economisch Instituut (1993): aan de hand van het BSS van een teelt (dit is de in geldwaarde uitgedrukte totaal opbrengst verminderd met bepaalde bijhorende specifieke kosten)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 43 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
in deze periode daalde het aantal varkens met 50 %, wat dus een halvering is. Deze trend zette zich door in het daaropvolgend decennium. Na een verdubbeling van de varkensstapel tot 2000, kwam er een zeer sterke daling, dat leidt tot een halvering in 2006 ten opzichte van 1995. De pluimveestapel kende daarentegen een sterke stijging met een piek in 2001. De jaren hierop volgend verminderde de pluimveestapel terug waarbij in 2005 evenveel pluimvee was als in 1996. De veeteelt in Dendermonde kent eveneens een dalende evolutie. Geleidelijk aan vermindert het vee. In 2006 is ongeveer een derde minder vee dan in 1996. De veeteelt is in Dendermonde duidelijk georiënteerd op rundvee (80 bedrijven in 2006). Er zijn maar enkele bedrijven gespecialiseerd in varkensteelt (6 bedrijven in 2006) en in pluimveeteelt (4 bedrijven in 2006). In het cijfer van de overige dieren is het zinvol om de recreatieve paardenhouderij te analyseren, gezien de ruimtelijke impact die deze dieren hebben in het landbouwareaal (versnippering) en het openruimtelandschap (door de nood aan een stalling op de weide). Voor heel Vlaanderen wordt het huidige ruimtebeslag door recreatieve paardenhouderijen geschat op 70.000 ha18
Tuinbouw De tuinbouw neemt maar een gering aandeel van de cultuuroppervlakte in (3%). Economisch gezien nemen zij echter wel een voorname plaats in (29% van het totale BSS). Zowel de tuinbouw in open lucht als de tuinbouw onder glas of plastiek is belangrijk. In open lucht overweegt de extensieve groenteteelt die we terugvinden in een 16-tal bedrijven (vooral in Sint-Gillis). Voorts zijn er een zevental bedrijven met bloementeelt in open lucht, een zevental bedrijven met bomen en heesters, een drietal bedrijven met zaden en groenteplantgoed en een tweetal fruitteeltbedrijven. Boomkwekerijen komen nog maar sinds recent tot ontwikkeling. De teelt onder glas en plastiek betreft zowel groenteteelt- als sierteeltbedrijven. Groenteteelt onder glas wordt bedreven in een tiental bedrijven, bloementeelt in een 23-tal bedrijven (waarvan 17 met snijbloemen). De vermelde productietakken van tuinbouw (boomkwekerij, snijbloemen, groenten) zijn afhankelijk van de centrumfunctie van ieder concentratiegebied. De relatie met de afzet, toeleverende en afnemende bedrijven is heel belangrijk. Dendermonde zit wel op de rand van deze centrumgebieden. De tuinbouwsector wordt in Dendermonde sterk bepaald vanuit de aangrenzende centrumgebieden (boomkwekerij, snijbloemen, groenten).
2.6.1.4 Tabel 11. Aantal paardachtigen overeenkomstig de landbouwtelling Aantal paardachtigen
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 160 135 132 139 156 176 190
Aangezien de cijfers enkel betrekking hebben bedrijven die paardachtigen fokken om ze te verkopen of voor een bedrijfsactiviteit in te zetten, geven deze geen volledig beeld.
18
Gellynck et al, 2007 De cijfers zijn afkomstig van de jaarlijkse landbouwtelling van bedrijven die paardachtigen fokken om ze te verkopen of voor een bedrijfsactiviteit in te zetten.
19
Mestproductie en -afzet
19
In eenvoudige termen kan worden gesteld dat als een onderneming niet beschikt over een hoeveelheid cultuurgrond in verhouding tot de mestproductie, de mestafzet op een andere wijze moet geregeld worden, wat aanzienlijke kosten kan meebrengen. Een voldoende areaal cultuurgrond is dus onontbeerlijk vanuit de mestafzet gezien. Door de subsidieregeling van de Vlaamse overheid aan landbouwers die hun mestproducerende activiteiten beëindigen en hun mestquota inleveren, merken we in de cijfers vanaf 2002 een sterke daling van de veestapel. Hierdoor is er een groter evenwicht ontstaan tussen de verhouding cultuurgrond/mestproductie. Gekoppeld echter aan de steeds strenger wordende bemestingsnormen, kan er worden geconcludeerd dat er in Dendermonde met het oog op de mestafzet geen grond op overschot is, eerder een tekort. Gesteld dat de veestapel in Dendermonde in de toe235029_ontwerp VV_19.doc blad 44 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
• sociale verbreding: zorgboerderijen20.
komst niet sterk vermindert, dan houdt de verdere afname van cultuurgrond gevaar in voor vergroten van het mestoverschot in de gemeente.
2.6.2
Evoluties en tendensen
Als gevolg van het mestbeleid is het belang dat wordt gehecht aan grond, vanuit de landbouw sterk toegenomen. Ook in Dendermonde zal de belangstelling voor grond groot blijven, vooral in de veeteeltsector in functie van de mestafzet. Anderzijds is er op het bedrijfsniveau meer grond nodig om het bedrijfsareaal te kunnen vergroten om het bedrijf leefbaar te houden. Tegenover deze ‘micro-vraag’ per bedrijf staat een dalende trend in de totale cultuuroppervlakte. Binnen de land- en tuinbouwsector zelf is er regionaal een specifieke toenemende vraag naar grond vanuit de boomkwekerij in het aangrenzend concentratiegebied van Wetteren-Wichelen. Er kan verwacht worden dat de gevolgen ervan ook in Dendermonde zullen merkbaar worden en dan voornamelijk in Schoonaarde, Appels en Oudegem. Het structuurplan Vlaanderen heeft als uitgangshouding het streven naar een duurzame ruimtelijke ontwikkeling, ook wat de landbouw betreft. Duurzame landbouw kan omschreven worden als: landbouw die zowel op economische als ecologische sociaal vlak in de toekomst kan blijven bestaan. Een landbouw die dus niet alleen oog heeft voor economie maar die tezelfdertijd het nodige respect opbrengt voor zijn natuurlijke productiemiddelen (water, bodem, lucht) zodat de komende generaties nog landbouw zullen kunnen bedrijven. Het samengaan van economie en ecologie is hierbij essentieel. We kunnen ook spreken van een landbouw met verbrede doelstellingen. Het komt er eigenlijk op neer dat landbouw naast zijn klassieke functie vanaf heden zijn horizon zal moeten verruimen en al de geboden kansen benutten zoals er zijn:
• natuurgerichte verbreding: produceren van natuur via beheerslandbouw, produceren van het landschap via beheersovereenkomsten • marktgerichte verbreding: hoevetoerisme, zelf verwerken en commercialiseren, verkoop op boerenmarkten, produceren voor nietvoedingsdoeleinden
Op ieder bedrijf zal moeten gezocht worden naar de beste oplossing om op een maatschappelijke wijze het bedrijf uit te baten en een voldoende inkomen te realiseren. De milieuwetgeving heeft tal van bepalingen van ruimtelijke aard: gebiedsgerichte normering voor bemesting, afstandsregels (VLAREM), beschermde landschappen, waterbeschermingszones enz. Dit wordt vooral door de landbouw aanzien als complementaire ruimtelijke agenda. In feite gaat het om noodzakelijke aanvullende maatregelen om waardeverlies van milieu te voorkomen. Dit verklaart dan ook het hoge verbodsgehalte van deze regelgevingen. Momenteel is zowel het ruimtelijk beleid als het milieubeleid een bron van onzekerheid die de agrarische bedrijfsvoering in een aantal situaties belemmert. Zo wordt ook het bouwvergunningenbeleid steeds strenger uitgevoerd in functie van een goede ruimtelijke ordening en een bescherming van de open ruimte. Als gevolg hiervan wordt het voor de land- en tuinbouwers in het agrarisch gebied steeds moeilijker om nog een vergunning te krijgen voor een nieuwe bedrijfszetel (vb. in het kader van bedrijfsverplaatsing), maar ook uitbreiding en/of verbouwing van bestaande gebouwen moeten steeds aan strengere voorwaarden voldoen. Al deze gegevens bij elkaar maakt het dat de land- en tuinbouwers een onzekere toekomst tegemoet gaan. Naast het probleem van de vestiging en/of verplaatsing van landbouwbedrijven is er het probleem van de verlaten en verouderde bedrijven. Tenslotte blijft er een sluipende bebouwingsdruk op het agrarisch grondareaal bestaan (met een agrarische of vergelijkbare bestemming). Door landbouwers in bijberoep en hobbyboeren worden er bijkomende gebouwen geplaatst, terwijl bestaande landbouwbedrijfszetels teloor gaan. Gekoppeld aan de agrarische bebouwing wordt er ook een bedrijfswoning gebouwd die op termijn wordt afgesplitst en waardoor er stelselmatig zonevreemde woningen bijkomen en de open ruimte meer en meer bebouwd raakt.
20
De zorgboerderij speelt een belangrijke rol voor mensen die vanwege sociale, lichamelijke of psychische problemen hulp nodig hebben. Op een zorgboerderij worden de functies landbouw, zorg en educatie gecombineerd.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 45 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2.6.3
Diagnostiek
Binnen de totale landbouwoppervlakte van Dendermonde is de landbouw ruimtelijk sterk gedifferentieerd: naar productierichtingen, naar grondgebondenheid, naar productiewijze enz. Ook de dynamieken zijn zeer verschillend. De landbouw in Dendermonde kan niet onder één noemer worden geplaatst. Hierna wordt de landbouw overlopen volgens ruimtelijke entiteiten. Vertrekkend vanuit de beschrijving van de bestaande aspecten en evoluties in de landbouw in Dendermonde, kunnen verschillende deelgebieden worden afgebakend. Op basis van wat doorweegt in de huidige problematiek en toekomstmogelijkheden kunnen deze ruimtelijke entiteiten worden gegroepeerd onder drie grote categorieën.
2.6.3.1
Grote aaneengesloten landbouwgebieden
Deze gebieden staan meestal niet onder externe druk vanuit andere functies (wonen, natuur enz.). De ruimtelijke ontwikkeling van de landbouw kan er nog overwegend gebeuren vanuit de interne landbouwdynamieken. ZANDLEEMGEBIED ZUIDWEST
Het betreft het grootste deel van de gemeenten Schoonaarde en Oudegem + gedeelte van Mespelare. Het gebied heeft volgende begrenzing: in westen tot gemeentegrens, in zuiden tot vallei Porrebeek + omgeving, in noorden tot steenweg naar Wetteren, in oosten tot Dendervallei. Het gehele gebied is relatief sterk doorsneden met in hoofdzaak smalle wegen, waarlangs talrijke lintbebouwing is ontwikkeld. Het zuidwesten van Dendermonde is een sterk op landbouw gericht gebied met nog uitgestrekte aaneengesloten oppervlakken in landbouwgebruik. De bodems hebben over het algemeen een goede geschiktheid voor land- en tuinbouw (de beste van Dendermonde). Het grondgebruik is divers.
zelden groter dan 2ha. Typisch voor het gebied is glassierteelt, de serres zijn sterk verspreid over het gehele gebied en sluiten aan bij de bestaande woonbebouwing. Sinds recent wordt ook gestart met boomkwekerij, ondermeer de teelt van rozen. Ten zuiden van de dorpskern van Schoonaarde hebben enkele bedrijven zich toegelegd op de pluimveeteelt (vleeskippen). Varkensteelt komt weinig voor in het gebied. Het gebied is vooral in het noorden (N416) en oosten (N406) goed ontsloten. In de toekomst kan worden verwacht dat dit gebied zich verder zal oriënteren op sierteelt, zowel op glassierteelt als op boomteelt in open lucht. Goede perspectieven voor expansie in de sector zijn te verwachten door de goede ligging tegen het concentratiegebied van Wetteren en Wichelen. Bovendien zijn de marktomstandigheden zowel in Vlaanderen als voor export redelijk gunstig. Er kan worden verwacht dat het vestigen van boomkwekerij vooral zal gebeuren door nieuwvestiging, minder door bedrijfsmutaties zelf, dit omwille van het specialistisch karakter van de sierboomteelt. Deze ontwikkelingen in grondgebruik zullen het uitzicht van het landschap geleidelijk wijzigen. Ingeval de ontwikkeling van de sierteelt verder ruimtelijk verspreid en met inname van open ruimte verloopt, zal dit op de ruimte een versnipperend effect hebben door de bijhorende gebouwen (hangars, serres, woningen enz.). Een verder gevolg kan een inperking zijn van de mestafzetmogelijkheden binnen de gemeente. ZANDGEBIED APPELS
Het betreft de kleinere entiteit in Appels, tussen de dorpskern en de SintOnolfspolder. Het is een naar grondgebruik gemengd gebied met weilanden en akkers (voornamelijk maïs). De landbouw is hier sterk gericht op rundveeteelt, een vijftal bedrijven zijn er gevestigd. Het gebied is relatief goed ontsloten via de weg langs het Denderkanaal. Een aantal gronden in de polder worden gebruikt van hieruit. Er wordt een recente ontwikkeling van boomkwekerij waargenomen. In het geval deze trend zich doorzet kan dit een zeker verstedelijkend effect meebrengen (bouwen van hangars, woonst, serres enz.).
Op de hogere delen overwegen akkers (voornamelijk maïs), in de omgeving van beekjes en in de lagere delen is er veel grasland. De kavelstructuur is zeer onregelmatig, smalle langwerpige percelen wisselen af met blokvormige van diverse grootte. De percelen zijn doorgaans klein en 235029_ontwerp VV_19.doc blad 46 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
ZANDGEBIED GREMBERGEN
Het gebied is gelegen rondom de dorpskern Grembergen, tot de Scheldevallei en tot de gemeentegrenzen. Vooral ten westen en noordwesten van de dorpskern van Grembergen zijn er nog ruime en aaneengesloten oppervlakten in landbouwgebruik. Het zijn overwegend rundveebedrijven. Er zijn in Grembergen eveneens enkele varkensbedrijven. Er komen in Grembergen geen nevenberoeps- en uitbollende bedrijven voor21. De ontsluiting van het gebied is goed (N47, N41 en N470). Gezien de recente ontwikkelingen in de rundvleessector, de impulsen vanuit het beleid hieromtrent, en bovendien de onduidelijke toekomst van de melkveesector (ontwikkelingen m.b.t. quotaregeling), kan het gebeuren dat in de nabije toekomst nog heel wat kan veranderen in dit gebied qua ruimtegebruik. Zo is bijvoorbeeld een verschuiving naar andere diersoorten mogelijk, wat gevolgen kan hebben op grondgebondenheid.
In Dendermonde vallen dergelijke gebieden grotendeels samen met de laaggelegen ‘meersengebieden’ van de Schelde- en Dendervallei. Deze gebieden kunnen nog een toekomst hebben voor gelegenheidslandbouw en hobbylandbouw, of voor meer extensieve vormen van landbouw (‘low input’-landbouw). Aangezien deze gebieden vaak een bijzondere belevingswaarde hebben door hun landschap of natuurwaarden, zijn er kansen voor recreatie en toerisme. De laatste jaren worden bepaalde percelen binnen deze gebieden vaak gebruikt door paardenliefhebbers, zowel professioneel als particulier. SINT-ONOLFSPOLDER EN MEIRDAMGEBIED
De huidige natuur- landschapswaarden zijn nauw verweven met de landbouwbedrijfsvoering. Het bodemgebruik bestaat in hoofdzaak uit permanent grasland. De mogelijkheden voor landbouw zijn er beperkt en in hoge mate verbonden met het beheer van de waterpeilen in de sloten. Nadelig voor een rationele bedrijfsvoering is de percelering bestaande uit smalle langgerekte kavels, omgeven door sloten.
LANDBOUWGEBIED TEN ZUIDEN VAN SINT-GILLIS VLASSENBROEKPOLDER
de zone ten zuiden/zuidwesten van stadsdeel Sint-Gillis betreft in hoofdzaak weilandgebied met lokaal enige extensieve groenteteelt, De omgeving staat momenteel onder druk door de geplande doortrekking van de N41; het noordelijk deel wordt ingesloten door dichte bebouwing en recreatieve infrastructuur (voetbalterreinen).
2.6.3.2
Landbouw in meersen
In bepaalde gebieden is het beleid met betrekking tot natuur en landschap zodanig ontwikkeld dat de landbouwbedrijfsvoering die enkel op landbouwproductie is gericht, nu of in de toekomst zal worden beknot. Ingeval de bedrijven zich zouden oriënteren op de vereisten vanuit natuur en landschap, dan zou de economische leefbaarheid ervan veelal in het gedrang komen, als gevolg van extra kosten en/of door opbrengstverlaging.
De landbouw is hier sterk teruggedrongen door populierenaanplanten. Enkele percelen zijn in gebruik door landbouwers in Baasrode. De mogelijkheden zijn hier eveneens verbonden met het waterpeilbeheer. In de omgeving van het dorpje Vlassenbroek is er wat kleinschalige akker- en tuinbouw. De laatste jaren zijn verspreid in de polder, ook verschillende percelen onder natuurbeheer gevallen. Het gebied wordt druk bezocht door recreanten (wandelaars, fietsers, vissers). BROEK VAN GREMBERGEN
Ten oosten van de N41 is de landbouw eveneens sterk teruggedrongen door populierenaanplanten. Ten westen van de N41 is het landbouwgebruik nog relatief belangrijk. De kavels zijn evenwel klein en veelal omgeven door al of niet gedempte sloten. De waterpeilen in de sloten zijn hier eveneens een bepalende factor.
21
Beschrijvende nota bij het definitief structuurplan van de ruilverkaveling Hamme, april 1995.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 47 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
DENDERVALLEI (DELEN VAN MESPELARE EN OUDEGEM)
De gronden in de Dendervallei zijn doorgaans in gebruik vanuit verderaf gelegen bedrijven. Het zijn in hoofdzaak graslanden, doch er is ook akkerland (vb. in de Paardemeers). Er is een zekere tendens naar populierenteelt.
2.6.3.3
Kleinere landbouwgebieden en landbouwenclaves
Ondanks dat de verstedelijking in de gehele regio een belangrijke ruimtelijke uitdaging uitmaakt voor de landbouw, worden hier toch een aantal ruimtelijke entiteiten apart gezet vanwege de overheersende druk die er heerst vanuit de stedelijke functies. De landbouw vervult in deze gebieden een zeer belangrijke functie als drager van open ruimte. Marktverbreding door de landbouwers is hier in vele gevallen nodig willen ze overleven. In andere gevallen kan worden gekozen voor intensivering, voor grondloze landbouw of voor omschakeling naar niet agrarische activiteiten (manege, hondenkennel). OMGEVING N41 SINT-GILLIS
Het betreft de zones ten oosten van het stadscentrum en stadsdeel SintGillis: rond de N47 en industrieterrein Hoogveld. Het betreft verschillende kleinere landbouwentiteiten met een beperkte aaneengesloten oppervlakte. Het gebied wordt doorsneden door de N41. De verstedelijkingsdruk manifesteert zich hier in al zijn aspecten: woonbebouwing, infrastructuren, industrie (Hoogveld). In 2006 vb. werd nog een uitbreiding van het bestaande bedrijventerrein Hoogveld met een zone ‘J’ goedgekeurd. In het gebied begrepen tussen de N41, Vlassenhout en de Lange Dijkstraat. Ondanks de verstedelijkingsdruk, is er nog een actieve landbouw. Het grondgebruik is divers: groenteteelt in open lucht, groenteteelt onder glas, akkerbouw (granen, bieten, maïs enz.), extensieve veeteelt (runderen), intensieve veeteelt (varkens, pluimvee enz.). Het gebied sluit aan bij een groter productiegebied dat van belang is voor tuinbouw, vooral groenteteelt en snijbloementeelt (beiden zowel onder glas als in open lucht). In deze sectoren zijn nog toekomstmogelijkheden voor dit gebied. Bovendien
is tuinbouw veel minder grondgevoelig dan veeteelt en akkerbouw. Vooral tuinbouw onder glas kan goed weerstand bieden tegen verstedelijking. Veeteelt ondervindt problemen m.b.t. milieuvergunningen als gevolg van de korte afstand t.o.v. de bestemming woongebied volgens het gewestplan. Ook worden in het algemeen nadelen ondervonden van de verspreide ligging van de kavels in productie. Al deze problemen zijn vooral het gevolg van een slechte ruimtelijke inpassing van stedelijk ruimtegebruik, waardoor dus het gebruik door landbouw in verdrukking komt. Het gebied wordt verder goed ontsloten via de N47 en de N41. Ondanks de directe nabijheid van een grote concentratie potentiële verbruikers (Sint-Gillis en Dendermonde) bestaat er momenteel geen functionele verbondenheid van betekenis van land- of tuinbouw met de stad. ZANDLEEMGEBIED OOST TUSSEN BAASRODE EN BEDRIJVENTERREIN HOOGVELD.
In deze entiteit is nog maar weinig cultuurgrond voorhanden. De productie is vooral gericht op akkerbouw en rundveeteelt. Vanuit de overblijvende bedrijfszetels (ca. 10) worden ook cultuurgronden in de Vlassenbroekpolder bewerkt. Als gevolg van de bestemming als natuurgebied zijn er belangrijke beperkingen vanuit de gebiedsgerichte verscherping in het Mestdecreet. De afstand en de verspreiding van de kavels is nadelig voor een rendabele bedrijfsvoering. Er zijn ook een tweetal serrebedrijven (bloemen). Het gebied vervult een bufferfunctie tussen het industrieterrein enerzijds en de woonlinten in het tussengebied en de kern Baasrode anderzijds. Er kan worden vermoed dat voor grondgebonden landbouw in dit gebied de toekomst veeleer beperkt zal zijn. OUD KLOOSTER Betreft de omgeving tussen spoorlijn Gent-Dendermonde, Dender en stedelijke kern van Dendermonde. In dit landbouwgebied met een belangrijk aandeel akkers (maïs, bieten, graan), is een stadsbos en een gevangenis gepland (PRUP ter uitvoering hiervan is echter geschorst); tussen de Oude Dender en de stad is er heel wat recreatief verkeer van fietsers en wandelaars.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 48 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
HOGEN AKKER-BERG TUSSEN APPELS EN OUDEGEM Betreft een gemengd open gebied met akkers en grasland. VALLEI PORREBEEK EN OMGEVING Gebied in de zandleemstreek met afwisselend landbouwgrond (vnl. grasland) en bosjes, in kleinere ruimtelijke eenheden. KERREGAVERS Eveneens een gemengd gebied van landbouwgronden (zowel grasland als akkers) in het zandgebied van Grembergen; de percelen zijn relatief klein en vaak omgeven door bomenrijen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 49 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2.7
Bestaande natuurlijke structuur22
Kaart 11. Bestaande natuurlijke structuur
2.7.1 2.7.1.1
Bestaande elementen
Biologisch waardevolle entiteiten
In Dendermonde kunnen zes grotere gebieden als biologisch waardevol worden aangeduid. Buiten deze grotere gebieden zijn nog een aantal kleinere entiteiten van belang. ZEESCHELDE EN BUITENDIJKSE GEBIEDEN
Van de Zeeschelde is een belangrijk traject met uitgebreide meanders op het grondgebied van Dendermonde gelegen. Het is doorgaans aan de binnenbochten van de meanders dat een aantal zoetwatergetijdegebieden (slikken en schorren) zijn gerelateerd. De overspoeling varieert van tweemaal daags tot enkele malen per jaar. De biologisch waardevolle vegetatieoppervlakken zijn: • slikken: smalle onbegroeide slikken zijn hier en daar te zien bij laag water • schorren: begroeide slikken met zeer slibrijke bodem en een flora van voedselminnende, regelmatig overspoeling verkiezende plantensoorten • dijken: de dijkhellingen met een vegetatie van ruigtekruiden, grasland en wilgenstruweel.
22
VLASSENBROEKPOLDER
Het betreft het uitgestrekt en laag gelegen poldergebied binnen de oostelijke Scheldemeander. Het gebied is tegenwoordig voor een belangrijk gedeelte ingenomen door populierenaanplanten. Het dorpje Vlassenbroek ligt aan de westzijde op een hoger gelegen ‘donk’. De biologisch waardevolle vegetatieoppervlakken zijn: • vochtige populierenaanplanten: vaak met een struiklaag (wilg, zwarte els, gelderse roos enz.) en doorgaans een kruidlaag van typische ruigtekruiden en vaak ook van rietland en in mindere mate zeggen • wilgenstruwelen: vaak als restanten van vroegere wijmenteelt • slotenrijke graslanden: langs de sloten kunnen water- en moerasplanten worden aangetroffen • eutrofe plassen: de plassen zijn doorgaans in gebruik als visvijvers, floristisch waardevol zijn enkele ‘wielen’. SINT-ONOLFSPOLDER EN OMGEVING
Dit gebied wordt omsloten door de westelijke Scheldemeander. Het poldergebied zelf valt samen met het noordelijke deel hiervan, met inbegrip van de terreinen die ten oosten van het Denderkanaal zijn gelegen (gebied Meirdam). Het is een nog overwegend open landschap, van graslanden in de laaggelegen polder en van overwegend akkers op de lichte iets hoger gelegen gronden ten zuiden hiervan. De biologisch waardevolle vegetatieoppervlakken zijn: • graslandencomplexen met veel sloten en andere laagten, met fragmenten van vochtig, licht bemest grasland (calthion), natte ruigten (met moerasspirea) en bomenrijen • wilgenstruwelen: in verlaten vijvers, op kapvlakten van populier of als restant van wijmenteelt • vochtige populierenaanplanten: meestal kleinere percelen, verspreid in de polder • eutrofe plassen: het grotere wateroppervlak van de “Maey” is door zandwinning ontstaan.
Bronnen: afbakening structuurondersteunend kleinstedelijk gebied Dendermonde (mei 2007) en gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (november 2000).
235029_ontwerp VV_19.doc blad 50 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
BROEK VAN GREMBERGEN EN OMGEVING
Dit gebied omvat het laaggelegen polderlandschap, gekenmerkt door graslanden en populierenaanplanten, aan de linker Schelde-oever en het hier aan grenzende kleinschalig gebiedje ‘Groot Zand’. De biologisch waardevolle vegetatieoppervlakken zijn: • vochtige populierenaanplanten: al of niet een struiklaag van esdoorn, vlier, es, wilg enz. • graslanden met veel sloten en/of microreliëf, er zijn soms smalle rietkragen, het zijn grotendeels hooiweiden • waterplassen • binnendijken met overwegend grazige vegetatie.
• Hekkenhoek: een kleinschalig nat graslandgebied in de zandstreek •
•
•
VALLEI VAN DE DENDER EN OMGEVING
Het gebied omvat de valleigronden langsheen de Dender, de ‘Oude Dender’ met inbegrip van de oude meanders en van de Paardemeers te Mespelare. De biologisch waardevolle vegetatieoppervlakken zijn: • graasweiden met bomenrijen (of wat er van rest) • vochtige populierenaanplantingen: soms met mooie struiklaag van es, els, gelderse roos en wilg • oude meanders ten noorden en ten zuiden van de Oude Dender. OVERIGE BIOLOGISCH WAARDEVOLLE COMPLEXEN
Verspreid over het grondgebied van Dendermonde komen buiten de besproken grotere gebieden nog enkele ‘biologisch waardevolle’, soms ‘zeer waardevolle’ percelen of kleinere complexen voor. De belangrijkste overige biologisch waardevolle complexen zijn opgesomd.
•
• •
in Grembergen, met nog grote densiteiten van knotbomenrijen van Schietwilg en Zwarte els. Kalendijk: een gemengd open-ruimtegebied nabij de stadskern van Dendermonde (op een deel van de vroegere stadsomwalling) met een aantal zeer diverse biologisch waardevolle terreintjes zoals ondermeer moeras, grasland, spoorwegberm, opgehoogd terrein enz. Vallei van Brabantse Beek - Vondelbeek - Bandsloot: de aanpalende valleigronden zijn vooral waardevol bij de Bandsloot, met al of niet slotenrijke graslanden, vochtige ruigten, bomenrijen en populierenaanplanten. De Vondelbeek heeft in de omgeving van de Moerstraat waardevolle structuurkenmerken. Porrebeekvallei: een gemeentegrensoverschrijdend (Aalst en Lede) valleigebied met grasland, oudere populierenaanplanten, alluviaal elzen-essenbos en kleine landschapselementen als houtkanten, knotbomenrijen en poelen. Paddebeekvallei: aansluitend bij de Porrebeekvallei, slechts enkele fragmenten van deze vallei zijn biologisch waardevol: vochtige graslanden met bomenrijen en valleibosjes, waarvan enkele eeuwen oud zijn. De Paddebeek loopt overigens door akkers en laagstamboomgaarden naar de Schelde. Den Hoogen Acker - Berg: open-ruimte gebied tussen Oudegem en Appels met valleibos, wilgenstruweel en weilanden met knotbomenrijen. ‘Parkgebied’ Grembergen: een gebied met gemengd bodemgebruik tussen Zeelsebaan en Scheldedijk, met enkele biologisch waardevolle fragmenten (voornamelijk grasland en watervlakken) en gedeeltelijk ingenomen door ambachtelijke bedrijvigheid.
• Kerregavers: een kleinschalig gemengd gebied van grasland-, akker- en bospercelen in het noorden van Grembergen. Kenmerkend zijn de vele elzen- en wilgenkanten, verder zijn er nog de populieren- en knotelzenrijen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 51 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2.7.1.2
Ecologische infrastructuur
De ecologische infrastructuur wordt gevormd door strook-, lijn-, punt- en kleine vlakvormige natuurelementen, door geïsoleerde natuur- en bosgebieden en door parkgebieden23. Typisch voor gans Dendermonde zijn de knotbomenrijen. De grootste dichtheden van ecologische infrastructuur zijn vast te stellen in volgende gebieden24:
• zandgebied van Grembergen (voornamelijk in de gebiedjes Hek• • • • 2.7.1.3
kenhoek): sloten, knotbomenrijen (wilg), floristisch rijke weg- en dijkbermen Gavers en Groot Zand: sloten, knotbomenrijen (els, wilg), houtkanten (els), bosjes (populier) ten zuiden van de Sint-Onolfspolder in Appels: knotbomenrijen (wilg, els) het zuidwesten (Schoonaarde en Oudegem): bosjes, knotbomenrijen (wilg, populier), bomenrijen (populier), kleine hoogstamboomgaarden, poelen Dendervallei (voornamelijk Paardemeers en Warande): knotbomenrijen (wilg).
Bossen
De bestaande bossen zijn in kaart gebracht in de GNOP-inventaris. Telkens zijn hierbij de hoofdboomsoorten vermeld. De bestaande bosstructuur is in overlapping met de hierboven besproken biologisch waardevolle entiteiten. Slechts 6,42 % van de totale oppervlakte wordt ingenomen door bos. Per inwoner is dit iets meer dan 0,8 are. Bovendien zijn de bossen grotendeels ontoegankelijk. Dit is tot in de 18e eeuw nooit anders geweest. Door de populierenaanplanten in de meersgebieden is het areaal nu zelfs groter. 23
Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, deel 1A: Bestaande Ruimtelijke Structuur. Bronnen: GNOP Dendermonde (1995) en Bermbeheersplan Dendermonde (1994). 24
Het grootste deel van de bossen zijn dan ook populierenaanplanten die zich situeren in de Vlassenbroekpolder en het Broek van Grembergen. Slechts enkele kleinere bosjes dateren nog van vóór 1775. Het zijn twee kasteelparken en enkele bospercelen langs de Paddebeek.
2.7.2
Evoluties en tendensen
Vanaf de jaren ’90 merken we op het vlak van natuur en milieu een grotere maatschappelijke aandacht, die zich ook beleidsmatig vertaalt in tal van concrete maatregelen waardoor de natuurlijke structuur – ook in Dendermonde – kwalitatief stelselmatig verbetert en initiatieven in functie van het versterken van de natuurlijke structuur worden uitgevoerd:
• Integraal waterbeheer: hierbij wordt er enerzijds een intensief afkoppelingsbeleid gevoerd om het afvalwater eerst te zuiveren, vooraleer het in het oppervlaktewater te laten stromen. Steden als Dendermonde met een uitgebreid waternetwerk merken dit natuurlijk zeer goed. Ook de stad zelf maakt intensief werk van haar afkoppelingsbeleid. Anderzijds wordt er via bekken- en deelbekkenbeheersplannen ook getracht om de wateroverlast waarmee Dendermonde op sommige momenten structureel kampt, op te lossen. Door het langer vasthouden van het hemelwater op eigen terrein wordt verdroging tegengegaan. Om vervolgens te vermijden dat het hemelwater in de grachten en beken té snel naar de monding zou gaan wordt er gestreefd om waar mogelijk het meanderend karakter van het waterstelsel te verhogen. Gekoppeld aan ecologische oeverinrichtingen leidt dit tot een groeiende biodiversiteit in de waterlopen (hoewel er zeker nog véél werk is op dit vlak); Tenslotte wordt er aan de rivier meer ruimte geboden via gecontroleerde overstromingsgebieden (GOG’s). In Dendermonde betreft dit de Vlassenbroekpolder; Door op bepaalde tijdstippen te overstromen ontstaat ook hier terug een omgeving met een ecologisch waardevolle biodiversiteit.
• Samenhangende natuurgehelen: de bestaande natuurgebieden zijn vaak vrij klein en versnipperd gelegen. Stelselmatig worden deze door bijkomende aankopen met elkaar verbonden tot samenhangende natuurgehelen; Deze grotere gehelen stimuleren ook alweer
235029_ontwerp VV_19.doc blad 52 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
een de verhoogde ecologische biodiversiteit. De overheid heeft via de afbakening van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) dit proces nog versterkt door het inbrengen van voorkooprechten e.d. waardoor het makkelijker wordt om de realisatie van deze samenhangende gehelen ook in de praktijk te gaan realiseren.
• Groeiende recreatieve druk op de ecologische structuur: maatschappelijk is er een tendens naar meer recreatieve sportbeleving via wandelen, fietsen, enz. De burger doet dit bij voorkeur in een mooie omgeving, die vaak ook een belangrijke ecologische functie heeft voor fauna en flora. Hierdoor komt de biodiversiteit onder druk te staan wat leidt tot verarming van de fauna en flora. Stelselmatig slaagt men er nu wel meer en meer in om voor recreatie interessante gebieden te ontsluiten voor het publiek met aandacht voor ecologie.
• Ruimte voor groen in de stad: in de steden worden er meer en meer initiatieven genomen om bijkomend substantieel groen te voorzien voor de stadsbewoners. In het kader van de afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde bvb. wordt er via een PRUP ‘Dendermonde-west’ gestreefd naar de realisatie van een randstedelijk groengebied op de site Oud-Klooster-Zwijveke westelijk van het stadscentrum.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 53 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2.8
Bestaande sociaal-culturele structuur25
Kaart 12. Bestaande voorzieningen Kaart 13. Bestaande toeristisch-recreatieve voorzieningen
2.8.1
Onderwijs
In alle deelgemeenten is zowel kleuter- als lager onderwijs gevestigd, met uitzondering van Mespelare. In Grembergen, Appels en Oudegem is geen gemeentelijk kleuteronderwijs gevestigd. Het secundair onderwijs is vrijwel uitsluitend in de binnenstad van Dendermonde gevestigd. 80% van de onderwijsinstellingen in de binnenstad zijn secundaire scholen. De scholen van het Gemeenschapsonderwijs zijn in de buurt van het station gevestigd. De vrije confessionele scholen zijn grotendeels geconcentreerd rond het O.L.V. Kerkplein.
Recreatieve- en sportvoorzieningen met een lokaal karakter zijn: • verspreid gelegen sportvoorzieningen • verspreid gelegen jeugdaccommodatie Een aantal recreatieve- en sportvoorzieningen zijn zonevreemd ten opzichte van het gewestplan. Momenteel is een RUP ‘zonevreemde sportrecreatie en jeugdinfrastructuur’ in opmaak. Dendermonde is gunstig gesitueerd ten opzichte van een aantal grote groengebieden zoals de Sint-Onolfspolder en Vlassenbroekpolder, waar ook het kunstenaarsdorp Vlassenbroek is gelegen. In en rond Dendermonde zijn er dan ook een aantal potenties voor extensieve vormen van actieve recreatie. Een aantal autoroutes en fiets- en wandelpaden zijn reeds gerealiseerd.
In Dendermonde, Appels, Baasrode en Grembergen zijn één of meerder rusthuizen gelegen.
Behalve fietsen en wandelen in de groene open ruimte rond Dendermonde, zijn er ook mogelijkheden voor het stimuleren van watergebonden recreatie, gezien de verbetering van de waterkwaliteit van de Schelde en de Dender. Het water kan daarbij een attractiepunt vormen voor een bezoek aan de binnenstad van Dendermonde. Momenteel wordt de aanwezigheid van het water echter nog nauwelijks uitgebuit. De Scheldekaai wordt slechts gebruikt als parking en ook ter hoogte van de voormalige Dender vinden er geen toeristisch recreatieve activiteiten.
Het ziekenhuis Sint-Blasius is gelegen in Dendermonde.
2.8.4
2.8.2
2.8.3
Rust- en ziekenhuizen
Recreatieve- en sportvoorzieningen
Als sportvoorzieningen met een bovenlokaal profiel kunnen het stedelijk zwembad, het sportcomplex van de Van Langenhovenstraat in Sint-Gillis en de sportcomplexen van Appels, Baasrode en Oudegem vermeld worden. Het zwembad is gevestigd op een deel van de oude stadswallen. Het beschikt over een eigen parking en is bereikbaar vanop de Leopold II-laan. Het sportcomplex in de Van Langenhovenstraat bestaat uit een sporthal, een voetbalstadion en enkele openluchtsportterreinen. 25
Bronnen: afbakening structuurondersteunend kleinstedelijk gebied Dendermonde (mei 2007) en gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (november 2000).
Toeristische voorzieningen
De toeristische (verblijfs)accommodatie in het centrum is veeleer bescheiden van omvang en kwaliteit. In het centrum zelf is slechts één hotel gevestigd, naast een aantal bed&breakfast-mogelijkheden. Appels telt twee hotels.
2.8.4.1
De historische binnenstad
De binnenstad van Dendermonde vormt met haar talrijke monumenten, het water en de smalle straten en pleinen een aantrekkelijk decor voor allerlei activiteiten, zoals evenementen en winkelen enz. Belangrijke evenementen zijn de Ros Beiaard Ommegang, Reuzenommegang, Jazz- en folkweek en het bloemencorso.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 54 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Een aantal bezienswaardigheden in Dendermonde zijn onder andere: • de Markt en het belfort • de O.L.Vrouwekerk • het Vleeshuismuseum aan de Grote Markt, een cultuurhistorisch museum (prehistorie tot einde ancien regime) • het Begijnhofmuseum op het Begijnhof, een interieur van een begijnenwoning • het museum voor Volkskunde op het Begijnhof, een interieur- en cultuurhistorisch museum (19e en 20e eeuw) • het Zwijvekemuseum aan de Nijverheidsstraat, een historisch documentatiecentrum en cultuurhistorisch museum (19e en 20e eeuw) • het Jazzcentrum Vlaanderen, tentoonstelling van de jazzgeschiedenis.
2.8.4.3
De bezoekersaantallen op jaarbasis wisselen sterk.
Het cultuurcentrum Belgica, de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK), de Stedelijke academie voor Muziek, Woord en Dans (SAMWD) en de Stedelijke Musea zijn eveneens gesitueerd in Dendermonde-centrum. Tenslotte wordt hier ook nog de Honky Tonk Jazzclub vermeld.
2.8.4.2
Specifiek toeristisch attractiepunt
Het Sint-Alexiusbegijnhof vormt de voornaamste toeristische bezienswaardigheid. Door de opname van de Vlaamse begijnhoven op de werelderfgoedlijst van UNESCO zal het Dendermondse begijnhof ook in de toekomst haar aantrekkingskracht behouden. Het kunstenaarsdorp Vlassenbroek vormt vooral voor fietstoeristen een belangrijk attractiepunt. In Baasrode situeert zich het scheepvaartmuseum. Dit museum, gevestigd op de voormalige sites van de scheepswerf Van Damme en Van Praet – Dansaert heeft als thematiek de (geschiedenis van de) binnenvaart. Andere cultuurhistorische recreatie is er onder de vorm van de stoomspoorlijn Dendermonde-Puurs (geopend sinds 1987).
Weekendverblijven
Er is geen gedetailleerd zicht op het aantal weekendhuisjes op het grondgebied van Dendermonde, noch of er permanent gewoond wordt; Uit de belastingaanslag blijkt dat er 55 tweede verblijven zijn op het grondgebied van Dendermonde. Deze zijn zeer verspreid gelegen over het grondgebied: zowel binnen het stedelijk gebied, de kernen in het buitengebied als in de open ruimte zelf. Niemand is er gedomicilieerd.
2.8.5
Culturele voorzieningen
Met uitzondering van Mespelare beschikt elke deelgemeente over een bibliotheek. De hoofdbibliotheek is gesitueerd in Dendermonde.
2.8.6
Penitentiair centrum
Bij de afbakening van het kleinstedelijk gebied werd een RUP opgemaakt voor het oprichten van een penitentiair centrum ter hoogte van de omgeving Oud-Klooster – Zwijveke. De omgeving van het penitentiair centrum zal worden ingericht als randstedelijk groengebied. Dit RUP werd op 25 januari 2011 goedgekeurd, maar er loopt momenteel een procedure bij de Raad van State – het RUP werd op 12 augustus 2011 geschorst. De stad blijft kiezen, op basis van het locatieonderzoek dat gebeurde in het kader van het Provinciaal RUP, voor de inplanting van de gevangenis op de voorziene locatie, in combinatie met het randstedelijk groengebied.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 55 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2.9
Bestaande ruimtelijke structuur van de deelruimtes
2.9.1
Opdeling in vijf deelruimtes
Uit de analyse van de bestaande ruimtelijke structuur kan men op het grondgebied van Dendermonde vijf deelgebieden onderscheiden. Dit zijn meer complexe ruimten of ruimtelijke systemen waarvan de samenhang wordt bepaald door de specifieke interactie van de elementen van de besproken deelstructuren. Het zijn ‘vensters’ van waaruit naar het gebied gekeken wordt. Het ontrafelen van het grondgebied van Dendermonde in vijf deelgebieden maakt het beter hanteerbaar. Elk deelgebied heeft typische kenmerken, kwaliteiten en knelpunten De onderverdeling in deelruimtes wordt opgebouwd met ruimtelijke criteria die naar voor komen uit de analyse in voorgaande paragrafen. De elementen van het fysisch systeem, van de nederzettingsstructuur, van het infrastructuurnetwerk, enz. die in de vorige punten aan bod kwamen verantwoorden mee de opsplitsing in vijf deelruimtes:
• • • • •
Schelde- en Dendervallei; Stedelijk gebied Dendermonde; Grembergen; Westelijke open ruimte; Zuidelijk grensgebied;
Figuur 7 – Deelruimtes bestaande ruimtelijke structuur
2.9.2
Schelde- en Dendervallei
De deelruimte ‘Schelde- en Dendervallei’ vormt in oppervlakte de grootste deelruimte van Dendermonde en is ruimtelijk zeer bepalend voor de bestaande ruimtelijke structuur van Dendermonde. Om dit te onderstrepen kan aangegeven worden dat deze deelruimte ook doorloopt op het grondgebied van àlle aangrenzende gemeenten van Dendermonde: Berlare, Zele, Sint-Amands, Buggenhout, Wichelen, Lebbeke en Aalst.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 56 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2.9.2.1
Scheldevallei
Dit gebied wordt gekenmerkt door de Zeeschelde. De vallei bestaat uit de Vlassenbroekpolder, het Broek van Grembergen, Meirdam en de SintOnolfspolder. Deze gebieden hebben belangrijke natuur- en landschappelijke waarden en behoren dan ook tot de natuurlijke structuur van Vlaams niveau. Het gebied kent niet alleen veel natuurschoon, het vormt door de grote rust ook nog een ideaal gebied voor wandelaars en fietsers. Op recreatief vlak heeft de Scheldevallei daarnaast nog een aantal andere aantrekkelijke troeven: het vergezicht nabij Schoonaarde, het veer van Appels en Baasrode, het kunstenaarsdorp Vlassenbroek en tot slot de oude kern en het Scheepvaartmuseum van Baasrode. Ook de Scheldeoevers ter hoogte van de binnenstad bieden goede mogelijkheden voor een recreatieve ontwikkeling ervan. Dit betekent echter niet dat het één groot natuurgebied is. Ten eerste wordt het gebied op een viertal punten doorsneden door infrastructuren. Het gaat om de N467 (Schoonaarde-Berlare), de N47 (tussen Grembergen en Dendermonde), de spoorlijn Dendermonde-Sint Niklaas en de N41. Deze laatste gewestweg vormt de meest grootschalige ingreep in dit deel van de Scheldevallei. Ten tweede zijn er een aantal belangrijke industriële activiteiten in de Scheldevallei. Van west naar oost gaat het om de bedrijventerreinen van Cytec (Schoonaarde), de Zeelsebaan (Grembergen) en Den Briel te Baasrode. De bedrijven op deze terreinen waren in het verleden grotendeels afhankelijk van het transport over water. Tegenwoordig is de afhankelijkheid van het water echter grotendeels verdwenen. De kades zijn in onbruik geraakt en een aantal bedrijventerreinen is verlaten (Zeelsebaan). Andere bedrijventerreinen zijn gereconverseerd waardoor zich niet-water-afhankelijke bedrijvigheid er heeft gevestigd (Baasrode).
• Het recreatieterrein van Vlassenbroek bestaat uit twee verlichte tennisterreinen met cafetaria (houten chalet). Het terrein situeert zich te midden van de open ruimte op een stuk grond die volgens het gewestplan is aangeduid als een natuurgebied. Het terrein wordt als storend ervaren voor de natuurlijke omgeving. Ook bevinden er zich enkele woonnlinten in de Scheldevallei. Specifiek voor het woonlint aan de Sint-Onolfsdijk sluit door de verlegging van het tracé van de weg langs de strook ‘woongebied met landelijk karakter’ het woongebied niet langer aan bij de rooilijn van de Sint-Onolfsdijk. Er is nog een strook van 10 à 15m breed ‘landschappelijk waardevol agrarisch gebied met ecologische waarde’ gelegen tussen de woonzone en de rooilijn. Deze strook is van geen betekenis meer voor de landbouw en is niet meer realiseerbaar als landschappelijk waardevol agrarisch gebied. Deze strook zorgt voor heel wat problemen bij het vergunningenbeleid.
Langs de Mechelsesteenweg, het Hoogveld, Eegene en de N47 situeren zich kleinhandelzones. Er bevinden zich verschillende recreatieterreinen in de deelruimte van de Scheldevallei: • Te Grembergen gaat het om een recreatieterrein ter hoogte van de Scheldedreef, een sporthal met cafetaria en vier buitentennisterreinen zonder verlichting.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 57 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2.9.2.2
Dendervallei
De Dendervallei loopt op het grondgebied van Dendermonde nauwelijks nog in haar natuurlijke bedding, waardoor de natuurlijke en landschappelijke waarden er lager zijn dan de Scheldevallei. De meest diepgaande ingreep vormde ongetwijfeld de aanleg van het Denderkanaal en de afdamming van de oude Dender. Hierdoor stroomt de Dender niet meer door de stad, maar eromheen. Er bestaan een drietal verbindingen tussen de linker en rechteroever van de Dender. Twee van de drie (Tijsluis en spoorbrug) zijn echter alleen voor fietsers toegankelijk. Al het verkeer dat van Dendermonde (centrum) richting Aalst wil, of omgekeerd, kan daardoor noodgedwongen slechts gebruik maken van één brug over de Dender (N406). De Dender vormt daarmee een belangrijke barrière in Dendermonde. De Dender en het Denderkanaal kennen geen industrie. Wel situeert zich vlakbij de Dender het bedrijf VPK (Oudegem), maar dit bedrijf maakt geen gebruik van de rivier voor transport. Kaart 14. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte Schelde- en Dendervallei
2.9.2.3
Mespelare
Met 500 inwoners vormt Mespelare de kleinste kern van Dendermonde. In tegenstelling tot de kern van Oudegem, die gelegen is op de grens met de westelijke open ruimte (en daar aan bod komt) ligt Mespelare volledig in de Dendervallei. De bebouwing is er van oudsher geconcentreerd rond het kerkpleintje. Ook aan het Hoeksken in de Singelweg was er van oudsher bewoning. Sinds de jaren zeventig zijn er los van de bestaande context een aantal verkavelingen (aan de Scheutlagestraat en de Singelweg) en andere woningen bijgekomen. De open ruimte rondom de kern van Mespelare betreft de Dendervallei gekenmerkt door vochtige gronden met een eerder kleinschalige land-
bouwvoering, gekenmerkt door kleinere landbouwpercelen, afgewisseld met kleine landschapselementen en bosjes. Kaart 15. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte Mespelare
2.9.3
Stedelijk gebied
Het stedelijk gebied functioneert in twee delen: enerzijds de pool van Dendermonde, Sint-Gillis en Hoogveld, anderzijds de pool Baasrode en Den Briel. Tussen deze twee onderdelen van het stedelijk gebied ligt de open ruimte van Baasrode geklemd. Dit gebied wordt gekenmerkt door landbouw en woonlinten. Het functioneert voornamelijk als een soort van buffer tussen het bedrijventerrein Hoogveld en de woonlinten en woonkern Baasrode. De exacte afbakening van het stedelijk gebied is gebeurd door de provincie. Dit PRUP is op 25 januari 2011 goedgekeurd, echter op 12 augustus 2011 werd het RUP geschorst door de Raad van State. De procedure is nog lopende.
2.9.3.1
Pool van Dendermonde, Sint-Gillis en Hoogveld
DENDERMONDE
Met bijna 9.000 inwoners is Dendermonde niet de grootste deelgemeente van de stad. Het vormt echter wel het socio-economisch centrum van de stad. In het centrum van Dendermonde zijn de administratieve, commerciële en niet-commerciële voorzieningen (winkels, scholen, OCMW) en diensten geconcentreerd. Het bouwpatroon bestaat enerzijds uit gesloten bebouwing met een hoogte die varieert tussen de 2 à 4 bouwlagen in de binnenstad en in de wijk ‘Donck’. Sinds de jaren zestig zijn aan de randen van dit gebied een aantal hoogbouwblokken toegevoegd, onder meer nabij het station, de Mechelsepoort, de Noordlaan, de Leopold II laan en de Dammenlaan. De nieuwe verkavelingswijk ‘Hof ter Brempt’ daarentegen kent een veel lagere
235029_ontwerp VV_19.doc blad 58 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
woningdichtheid, die niet beantwoordt aan stedelijke dichtheden, zeker niet zo dicht bij het centrum van Dendermonde. Het bedrijf Desso bevindt zich aan de rand van dit stedelijk gebied. Dendermonde kent een groot aantal sportvoorzieningen. BINNENSTAD VAN DENDERMONDE
Tot de binnenstad van Dendermonde wordt gerekend het deel dat binnen de oude fortificaties van de stad gelegen is. Dit gebied kent een grote mate van functiemenging.
• Het winkelgebied van Dendermonde neemt een vrij uitgestrekte vorm aan. Vanaf de Brusselsepoort tot aan de Kerkstraat is het ongeveer een kilometer lang. De Oude Vest vormt de belangrijkste zijtak van het winkelgebied. Niet alle straten hebben echter een even belangrijke winkelfunctie. Het kernwinkelapparaat, dat wil zeggen de belangrijkste handelsstraten wordt gevormd door de Brusselsestraat, de Oude Vest en Vlasmarkt. Een aantal andere straten (Dijkstraat, Bogaerdstraat, F. Courtensstraat, Justitieplein en Kerkstraat) kunnen worden beschouwd als aanloopstraten. De horeca is geconcentreerd op een tweetal plaatsen: rond de Grote Markt en aan het Statieplein. Naast het winkelen heeft deze zone ook een belangrijke toeristischrecreatieve functie, doordat tal van bezienswaardigheden, monumenten en musea in dit gebied staan. Het gaat onder meer om het Stadhuis, het Sint-Alexiusbegijnhof, Brusselse Poort, het begijnhof, het Begijnhofmuseum en het Zwijvekemuseum. Ook de toeristische dienst bevindt zich in deze zone. In de winkelstraten valt op dat er vaak leegstand is boven de winkels, in de zijstraten is de woonfunctie dominant.
• De noordzijde van de binnenstad wordt begrensd door de Zeeschelde en dwars door de binnenstad ‘stroomt’ de Dender. Het vormen twee belangrijke troeven voor de Dendermondse binnenstad. De stad dankt er zelfs haar naam aan. Tegenwoordig heeft de stad echter haar rug naar de Schelde toegekeerd: om van de rivier en
het uitzicht te kunnen genieten dient eerst de barrière van de N416 te worden overwonnen. Ook de Scheldekaai zelf is weinig aantrekkelijk ingericht. Het wordt voornamelijk gebruikt als parking en iedere voorziening ontbreekt. Dit laatste geldt ook voor het doortrekkersterrein woonwagenbewoners dat zich situeert in de noordoosthoek van het gebied. De Dender is sinds de demping van de monding en de afdamming ter hoogte van het Oud-Klooster stilstaand water geworden, maar vormt in de binnenstad toch nog een zeer aangenaam element. Het heeft momenteel geen recreatieve functie.
• De Kerkstraat kent een aantal verschillende functies. Vanaf de Grote Markt gezien kan het eerste deel, de Kerkstraat, worden beschouwd als een zogenaamde ‘aanloopstraat’. Er is sprake van een discontinu lint van kleinhandel: duidelijk is dat dit niet de belangrijkste winkelstraat van Dendermonde is, maar dat men zich wel in de buurt ervan bevindt. In dit deel bevindt zich ook de bibliotheek en het Cultureel Centrum ‘Belgica’. In het midden van de as, rond het Onze-Lieve-Vrouw-Kerkplein zijn er vrijwel geen winkels meer, maar wel een aantal scholen. Ze sluiten aan op andere scholen langs de Begijnhoflaan. Vervolgens is er een concentratie van sociale en medisch georiënteerde voorzieningen. Het OCMW en rusthuis Aymonshof zijn er gevestigd. De concentratie kan nog eens worden versterkt doordat het OCMW Dendermonde een masterplan heeft opgesteld ter realisatie van een ‘OCMW-campus’. De campus zal bestaan uit vijf delen, te weten een administratief centrum, een bejaardencampus (vernieuwing van rusthuis Aymonshof met in totaal 155 bedden, een sociale campus (in de voormalige Sint-Blasiuskliniek, bestaande uit een soort minibedrijvencentrum met voorzieningen als een tweedehands meubeldepot, naai - en strijkatelier, sociaal restaurant, woonwinkel en sociaal verhuurkantoor. Het minibedrijvencentrum is tevens een tewerkstellingsproject, huisvesting en ondersteunende diensten (garages, kleedruimten, containerparken voor het selecteren van afval) en buitenschoolse kinderopvang (voor ongeveer 100 kinderen).
235029_ontwerp VV_19.doc blad 59 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
VOORMALIGE DENDER
De voormalige Dender betreft het deel van de Dender tussen de afdamming ter hoogte van het Scoutsplein en de demping ter hoogte van het centrum van Dendermonde. Het landschap van de voormalige Dender kan in drie delen worden onderverdeeld: • het deel tussen de afdamming en ‘t Sas Dit deel stroomt door een landschappelijk waardevol gebied, met nog verschillende kleinere landschapselementen. Ten noorden van de voormalige Dender bevinden zich in dit groene landschap een aantal stedelijke elementen zoals het scoutingterrein, voetbalterreinen en volkstuintjes. Ten zuiden is het karakter van het gebied minder aangetast en is er sprake van grondgebonden landbouw. Voor deze zone voorziet het voorlopig vastgesteld PRUP in het kader van de afbakening van het kleinstedelijk gebied de ontwikkeling van een randstedelijk groengebied en een penitentiair centrum.
• het deel tussen ‘t Sas tot aan het gedempte deel van de Dender
Vanaf ‘t Sas ‘stroomt’ de Dender door een stedelijk landschap. Ten westen van de nieuwe Vlasmarktbrug geven vooral garages of andere kleine bouwsels uit op het water. Ten noordoosten van deze brug liggen de gebouwen eveneens met de rug naar het water (onder andere het Justitiegebouw en Stadhuis), terwijl ten zuiden van de Dender de Koningin Astridlaan loopt. Sterk punt is dat over het hele traject jaagpaden aanwezig zijn, beplant met bomen, waardoor er mogelijkheden zijn voor het uitbouwen van wandel- en fietspaden langs het water.
• het deel van de gedempte Dender zelf tot aan de Schelde
Sinds de demping is dit gedeelte nooit heringericht. Momenteel wordt dit deel van de voormalige Dender gebruikt als parkeerruimte voor de binnenstad. Dit laatste geldt ook de Scheldekaai. Voor het gehele gebied kan men stellen dat de potenties van het gebied, namelijk water in de stad en de overgang van een open naar een bebouwd landschap onvoldoende zijn uitgebuit.
Waterwegen en Zeekanaal, afdeling Bovenschelde heeft een landschapsstudie uitgevoerd voor de herinrichting van de voormalige Dender. Deze studie dateert van oktober 2004. De eerste uitvoeringsprojecten, nl. een brug voor langzaam verkeer ter hoogte van het Sas en een nieuwe Vlasmarktbrug zijn reeds uitgevoerd. MECHELSESTEENWEG
De afgelopen decennia hebben zich overal in Vlaanderen een aantal concentraties van baanwinkels op zichtlocaties ontwikkeld. Op deze locaties komt veel verkeer voorbij, ze zijn goed bereikbaar en er is veel ruimte beschikbaar voor het bedrijf en voor parkeerruimte. In Dendermonde zijn de baanwinkels op een aantal plaatsen gelokaliseerd: sporadisch langs de N416 en de N47 en geconcentreerd langs de Mechelsesteenweg. Door de jaren heen hebben zich er een groot aantal bedrijven gevestigd. De locatie van de Mechelsesteenweg heeft echter een aantal nadelen:
• Menging van volumineuze handel met ‘gewone’ kleinhandel Naast volumineuze handel, dus handel die ook echt een grote winkeloppervlakte en bereikbaarheid nodig heeft om goed te kunnen functioneren, heeft zich ook ‘gewone’ kleinhandel gevestigd aan de Mechelsesteenweg, zoals kledingzaken.
• Verkeerssituatie De Mechelsesteenweg vormt een belangrijke verkeersader voor het doorgaand verkeer. De Mechelsepoort vormt immers een verkeersknooppunt, waar zowel het verkeer vanuit Grembergen, vanuit de westelijke deelgemeenten, Dendermonde en Baasrode samenkomt. Door de menging van het doorgaand verkeer met het bestemmingsverkeer voor de baanwinkels wordt de doorstroming van het verkeer beperkt en kunnen gevaarlijke verkeerssituaties ontstaan.
• Inrichting van de Mechelsesteenweg Momenteel is de inrichting van de Steenweg onvoldoende Het is een brede weg die onvoldoende rekening houdt met de baanwinkels aan weerszijden van de weg en voor de verweven verkeersstromen die hierdoor ontstaan met de doorgaande verkeersstroom.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 60 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Dit komt zowel de verkeersveiligheid als de aantrekkingskracht van de kleinhandelsconcentratie als winkelgebied niet ten goede. De inrichtingsstudie, opgemaakt in het kader van de streefbeeldstudie N47, zoekt hiervoor naar een oplossing.
• Weinig ontwikkelingsmogelijkheden De Mechelsesteenweg kent weinig inbreidingsmogelijkheden. Aan de zuidzijde grenst de zone immers aan een woonwijk, terwijl aan de noordzijde een groengebied is gesitueerd. Een aantal bedrijven en baanwinkels reiken tot in dit groengebied. Dit groengebied vormt een belangrijk ecologisch verbindingsgebied in de Scheldevallei. Er werden voor (delen van) de N41 reeds streefbeeldstudies uitgewerkt (zie verder). SINT-GILLIS
Ten zuiden en ten oosten van het spoor loopt de deelgemeentegrens tussen Dendermonde en Sint-Gillis vrij grillig tot aan het centrum van SintGillis en dwars door de wijk ‘t Keur. Omwille van de duidelijkheid worden deze delen hieronder besproken als onderdeel van Sint-Gillis, de kern waarop deze delen grotendeels zijn aangewezen. Sint-Gillis heeft zich ontwikkeld langs de Sint-Gillislaan en een aantal oude linten zoals de Van Langehovestraat en Otterstraat. Vanaf begin deze eeuw werden de tussenliggende gebieden steeds meer ingevuld, waardoor de grootste deelgemeente van Dendermonde (meer dan 13.000) inwoners is ontstaan. Sint-Gillis beschikt over een goed uitgebouwd voorzieningenapparaat dat zich voornamelijk situeert aan de Sint-Gillislaan en haaks hierop de Burgemeester Potiaulaan. Een aantal baanwinkels aan de zuidrand van SintGillis (Heirbaan) vormen de aanzet van een veel groter grootschalig kleinhandelslint tussen Dendermonde en Brussel. Het bouwpatroon van Sint-Gillis is dicht. De oude straten kennen voornamelijk gesloten bebouwing in 2 tot 3 lagen. De verkavelingen na de tweede wereldoorlog hebben op een tweetal manieren plaatsgehad. Enerzijds zijn er (sociale) verkavelingen met een hoge dichtheid en dikwijls een merkwaardige bouwstijl. Dit is onder meer het geval in de wijk ‘Klein Parijs’ en in
de Dennenlaan, Tinnenpotstraat, Moeskouterlaan. Andere verkavelingen beantwoorden meer aan het traditionele beeld van een verkaveling: op ieder perceel een huis. Deze vorm treft men onder meer aan nabij het AZ Blasiusziekenhuis, Plattenakker en aan de achterzijde van het centraal station. De woondichtheden zijn in deze gebieden vrij hoog en raken gemiddeld veelal de 25 woningen per ha. Met name in een aantal oudere verkavelingen (Klein Parijs, Donck) wordt deze dichtheid gemakkelijk gehaald. Een aantal recentere verkavelingen liggen dan weer ruim onder de minimum woningdichtheid voor stedelijke gebieden (bijvoorbeeld Smisstraat, Plattenakker). De randen van Sint-Gillis zijn tamelijk ‘rafelig’, dat wil zeggen dat er geen duidelijke grens is tussen de bebouwde en onbebouwde ruimte. Verschillende lange linten dringen de open ruimte binnen (bijvoorbeeld de lintbebouwing aan de Volaardestraat, Lange Dijkstraat, Haagstraat, Karel Hofmanstraat). De open ruimte dringt het bebouwd gebied binnen langs de spoorlijnen en via de Vondelbeek. Aan deze Vondelbeek situeert zich eveneens het belangrijkste sportcomplex van Sint-Gillis. Sint-Gillis kent nog een aantal andere sportterreinen. Het gaat om kleinschalige, lokale terreinen, met uitzondering van het terrein van de modelvliegclub ‘Dender Eagles’ aan de zuidrand. De activiteiten van deze sport kunnen eerder als regionaal worden beschouwd. De open ruimte ten zuidenoosten van Sint-Gillis wordt doorsneden door de N41. Een aantal linten versnippert het karakter van het gebied. BEDRIJVENTERREIN HOOGVELD
De industriële bedrijvigheid is geconcentreerd op het bedrijventerrein Hoogveld. Dit bedrijventerrein bevat een menging tussen grootschalige, regionale bedrijven (Philips) als meer kleinschalige, ambachtelijke bedrijvigheid. Het bedrijventerrein is zo goed als volzet. Het PRUP ‘Hoogveld J’ voorziet bijkomende ruimte voor regionale bedrijvigheid tussen de N41 en de kernbebouwing. Het RUP ‘Hoogveld I’ voorziet bijkomende ruimte voor lokale bedrijvigheid ten noorden van Hoogveld J.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 61 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Vroeger bevond zich verspreid over Sint-Gillis hier en daar wat industriële bedrijvigheid, maar die is in de loop der jaren grotendeels in onbruik geraakt en de nog overgebleven bedrijven zijn kleinschalig. Een uitzondering hierop vormt de (gras)tapijtenfabriek Desso. Dit bedrijf stelt zo’n 480 mensen te werk, waarvan ruim 60% afkomstig is uit Dendermonde. Het grootste knelpunt van het bedrijventerrein is de ontsluiting ervan. Die loopt momenteel via de vrij nauwe woonstraten R. Ramlotstraat en de Van Langehovenstraat. Vanwege het vrachtverkeer en woon-werkverkeer is er dan ook een duidelijke vermindering van de woonkwaliteit en verkeersleefbaarheid. Ook de kern van Sint-Gillis wordt extra belast door het verkeer van en naar Desso. VONDELBEEK
De Vondelbeek stroomt over het grondgebied van de deelgemeenten SintGillis en Dendermonde en vormt deels de grens met Lebbeke. Ter hoogte van de Moerstraat buigt de beek af in noordelijke richting naar de Schelde.toe Hier heeft de Vondelbeek nog een goed bewaarde structuur. De vallei is onbebouwd tot aan de Van Langehovestraat en vormt daarmee een belangrijke open ruimte vinger voor de stad. De aanpalende weidegronden zijn er waardevol. Voor het overige heeft de vallei een landbouwfunctie. Tussen het centraal station tot aan de monding in de Schelde is de Vondelbeek overwelfd. Kaart 16. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte pool van Dendermonde, Sint-Gillis en Hoogveld
2.9.3.2
Pool van Baasrode en Den Briel
Baasrode vormt van oudsher een dorp, gericht op de scheepsbouw, later verbreed naar andere takken van industrie. De industrie is in de kern van het dorp nu vrijwel verdwenen, maar het Scheepvaartmuseum, het voormalig dok (vervuild), heel wat arbeiderswoningen, (voormalige) bedrijfspanden en verschillende patriciërswoningen herinneren nog aan dit nijvere verleden.
baar voor de vestiging van nieuwe bedrijven. Tussen deze bedrijvigheid door vinden we ook nog enkele woonlinten terug. Knelpunten hier zijn hier enerzijds de fragmentatie van het gebied door de problematische menging van wonen en werken en anderzijds de verloederde toestand van een aantal bedrijfsgebouwen en woningen waardoor een negatief visueel totaalbeeld ontstaat. Overigens kent Baasrode bij een gesloten bevolkingsprognose de grootste bevolkingsachteruitgang de komende jaren. Het stratenpatroon van Baasrode (ruim 5.800 inwoners) kan worden gestructureerd door een vergelijking te trekken met een dambord. Ten noorden van de Baasrodestraat zijn de meeste vlakken ingevuld met woonbebouwing. Ten zuiden ervan zijn de vlakken nog grotendeels open gebleven, hoewel de straten zelf wel volledig zijn bebouwd met woningen. Aansluitend op de bebouwing in Baasrode liggen ook op het grondgebied van Buggenhout nog een aantal woonstraten. Het dorp kent daardoor al met al een oude, maar verspreide bebouwing, hetgeen de draagkracht voor onder meer de kleinhandel niet ten goede komt. Tussen Baasrode en Hoogveld is een landbouwgebied, sterk versnipperd door woonlinten. Kaart 17. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte pool van Baasrode en Den Briel
2.9.4
Westelijke open ruimte
De westelijke open ruimte betreft het openruimtegebied gelegen tussen de Schelde en de Dender. Het gebied is een noordelijke uitloper van het land van Wetteren-Lede. De deelruimte bevat de buitengebiedkernen van Appels, Schoonaarde en Oudegem.
Aan de rand van Baasrode zijn op de terreinen van Den Briel nog een aantal bedrijven gevestigd. Bovendien zijn er nog een aantal ha beschik235029_ontwerp VV_19.doc blad 62 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
2.9.4.1
Appels
De kern Appels (ruim 2.700 inwoners) wordt gestructureerd door de N416 (richting Gent-Dendermonde). De meeste woonbebouwing situeert zich ten noorden van deze baan. Een belangrijk deel van de voorzieningen is daarentegen aan de baan zelf (kleinhandel, voetbalveld) of aan de zuidkant ervan gevestigd (voetbalvelden, tennisvelden, sporthal (Steenweg van Aalst), kerkhof). Deze scheiding betekent dat de N416 een belangrijke barrière voor het dorp vormt. De brug over het Denderkanaal, ten oosten van Appels, is het enige punt in Dendermonde waar het voor gemotoriseerd verkeer mogelijk is de Dender over te steken. Positief is dat de kern van Appels een vrij grote samenhang vertoont: compact zonder grootschalige verkavelingen. Het woongebied van Appels is echter vrijwel volzet. Een ander probleem vormt de grote spreiding van de kleinhandel langs de N416. Een echt centrum ontbreekt hierdoor. De open ruimte ten zuiden van Appels vormt een eerder grootschalig landbouwgebied. Ten noorden van Appels bevindt er zich een eerder kleinschalig landbouwgebied met meer bosjes en andere kleine landschapselementen. Het vormt daarmee een overgang naar de SintOnolfspolder (deelruimte Schelde- en Dendervaillei). Kaart 18. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte Appels
2.9.4.2
Oudegem
De belangrijkste ruimtelijke drager van Oudegem (4.000 inwoners) wordt gevormd door de N406. Een drukke verbinding tussen Aalst en de A10 met Dendermonde. Deze weg legt dan ook een zware hypotheek op de leefbaarheid van het dorp. Er is veel doorgaand verkeer dat, soms met hoge snelheid, door het dorp rijdt. Het dorpsplein, een beschermd dorpsgezicht en momenteel in gebruik als parking, wordt heringericht met versterking van de pleinfunctie en omgeven door een nieuw woningbouwproject. De noordgrens van het dorp wordt gevormd door het spoor (GentDendermonde). Hieraan liggen de treinhalte van Oudegem en een aantal
kleinere bedrijfjes en VPK. Deze papierfabriek kent een tewerkstelling van ruim 500 personen, die van oudsher voor een belangrijk deel uit de gemeente zelf komen. Het zicht op deze fabriek vanuit het noorden is als markant te betitelen. Ten westen van het centrum liggen een aantal verkavelingen: Mevr. Courtmanspark en Bleienpark. Nog ten westen ligt de thans opgebroken (sinds 1971) bedding van de spoorlijn DendermondeOudegem-Aalst. De oostgrens hiervan wordt gevormd door de voormalige trambedding. De sportinfrastructuur van Oudegem is geconcentreerd op een terrein aan de zuidrand van het dorp. De open ruimte rondom Oudegem vormt onderdeel van het grootschalig landbouwgebied Ten noorden en ten zuiden van Oudegem, aansluitend bij de Dender vinden we daarentegen de meer kleinschalige landbouwgebieden terug van de Dendervallei. Kaart 19. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte Oudegem
2.9.4.3
Schoonaarde
Schoonaarde telt ruim 2.100 inwoners. Drie elementen bepalen de structuur van dit dorp. De noordgrens wordt gevormd door de Schelde, tevens de grens met Berlare. De ligging pal aan de Schelde wordt momenteel vrijwel niet ervaren, alleen ter hoogte van de Scheldebrug en -kades, waar men een panoramisch uitzicht over de rivier heeft. Tweede structurerend element wordt gevormd door de N416 (richting Gent-Dendermonde). Tot slot wordt het derde structurerend element gevormd door de spoorlijn Gent-Dendermonde, die tevens de zuidgrens vormt van de kern van Schoonaarde. Deze drie structurerende elementen zijn allemaal oost-west georiënteerd. Schoonaarde vormt dan ook een langgerekt straatdorp. Het bouwpatroon langs de hoofdweg is over het algemeen niet erg dicht en bevat nog een aantal openingen. Haaks erop ligt de weg richting Gijzegem. Aan deze weg en de aangrenzende wegen bevindt zich ook heel wat lintbebouwing. Aan de westgrens van het dorp is het bedrijventerrein van Cytec 235029_ontwerp VV_19.doc blad 63 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
gesitueerd. Van de mogelijkheden voor transport over het water wordt geen gebruik gemaakt. Tegenover het bedrijventerrein Cytec liggen een aantal typische arbeiderswoningen. Deze versterken het karakter van dit westelijk deel van Schoonaarde.
Het bouwpatroon van Grembergen wordt gekenmerkt door laagbouw. Gesloten bebouwing wordt vooral aangetroffen rond Grootzand. Verder noordwaarts en westwaarts wordt de bebouwing steeds meer open van karakter.
Een echt centrum, in de zin van een concentratie van kleinhandelsfuncties en niet commerciële diensten, is niet terug te vinden in Schoonaarde. Ook het dorpsplein als centrale publieke ontmoetingsruimte is door de bouw van een sociaal woningbouwproject sterk ingeperkt.
Grembergen kent weinig grootschalige bedrijvigheid. De ambachtelijke zone aan de noordrand is nooit tot ontwikkeling gekomen. Een goede zaak, want het zou de toch al langgerekte structuur van het dorp alleen nog maar bevestigen. Wel is er enige bedrijvigheid aan de Zeelsebaan. De industriezone aan de oostzijde van deze baan is een aantal jaren geleden omgebouwd tot een zone met grootschalige kleinhandel. De industriële bedrijvigheid is er goeddeels gestopt of verplaatst. In een aantal bedrijfspanden vindt nog opslag en/of verkoop plaats. Deze zone werd via het RUP Winningen herbestemd. Dit RUP voorziet kleinschalige ambachtelijke bedrijven en handelszaken langsheen Zeelsebaan aan woningen ten oosten ervan tussen Veldlaan en Kleinzand. De zone tussen de Zeelsebaan en de Schelde bevat wel verschillende economische activiteiten, hoewel een deel van het gebied officieel een parkfunctie heeft te vervullen. Het gebied vormt een belangrijke verbinding tussen twee grote natuurgebieden (Meirdam en Vlassenbroek).
De sportinfrastructuur is ook vrij beperkt, nl. een voetbalveld ter hoogte van de Klinkaertstraat (FC Juventus) en sluit ook nauwelijks aan op de kern van Schoonaarde. De open ruimte ten zuiden van Schoonaarde is een eerder grootschalig landbouwgebied met op verschillende locaties serres. De lintbebouwing is hier zeer sterk aanwezig. Kaart 20. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte Schoonaarde
2.9.5
Grembergen
De deelruimte Grembergen is een uitloper van het zuidelijk straatdorpengebied van Lokeren. De woonkern Grembergen (ruim 6.000 inwoners) is de enige kern van de stad die aan de linkeroever is gesitueerd. Van oudsher komen in deze kern een aantal belangrijke wegen samen om gebundeld de Zeeschelde over te steken naar Dendermonde. Eerst via het veer, later via de brug. Door de decennia heen heeft de kern de vorm van een langgerekte trechter heeft gekregen. Aan de zuidrand komen verschillende soorten infrastructuur samen (N47 richting Zele, N470 richting A14 en spoorbaan). Het dorp wordt er nog eens versmald door de groene gebieden ten westen van de Zeelsebaan en de open ruimte die via de spoorlijn vanuit het noorden Grembergen binnendringt. De N470 vormt de hoofdas van ontwikkeling. Aan weerszijden van deze weg zijn de voorbije decennia een groot aantal verkavelingen ingeplant. Grembergen heeft tegenwoordig dan ook voornamelijk een functie als ‘slaapgemeente’.
In en aan de kern van Grembergen bevinden zich verschillende sportterreinen: aan de Scheldedreef, Kleemputstraat, Verbindingsstraat, tussen de Bakkerstraat en het Grootzand, Oude Kerkhofstraat en Sportpleinstraat. Het sportterrein aan de Scheldedreef met zowel overdekte als openlucht sportinfrastructuur situeert zich grotendeels in een zone voor dagrecreatie, deels in een woongebied en deels in een verkaveling. Het sportterrein van de Kleemputstraat bevindt zich deels in woonuitbreidingsgebied. Het bestaat uit een voetbalveld met kleedkamers, cafetaria en een volleybalveld. Het terrein bevindt zich op loopafstand van het centrum van Grembergen, hoewel het buiten de kern is gesitueerd. Gesteld kan worden dat het terrein ruimtelijk goed is geïntegreerd is in de omgeving. De open ruimte ten noorden van Grembergen is een eerder grootschalig landbouwgebied met lintbebouwing. Verschillende kleine landschapselementen zijn hier nog aanwezig, in het bijzonder langs de spoorlijn. Het landbouwgebied ten zuidoosten van Grembergen vormt een overgang naar de Scheldevallei.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 64 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Kaart 21. Bestaande ruimtelijke structuur deelruimte Grembergen
2.9.6
Zuidelijk grensgebied
Tussen de grens van het kleinstedelijk gebied Dendermonde en de gemeentegrens met Lebbeke en Buggenhout bevinden zich op het grondgebied van Dendermonde nog een aantal openruimtegebieden die een verderzetting zijn over de gemeentegrens. Structurerend hebben we de Sint-Gillislaan waarlangs het stedelijk weefsel van Sint-Gillis is uitgegroeid en ruimtelijk overloopt in de kernbebouwing van Lebbeke. Westelijk van deze N47 hebben we het groot aaneengesloten landbouwgebied rondom de Vondelbeek die vanuit Lebbeke het stedelijk gebied binnendringt. Oostelijk van de N47 hebben we het eerder kleinschalig landbouwgebied landschappelijk gekenmerkt door een sterke verlinting in openruimtekamers vanuit Buggenhout.
2.10 Synthese van de bestaande ruimtelijke structuur Kaart 22. Synthese van de bestaande ruimtelijke structuur In de synthese van de gewenste ruimtelijke structuur worden volgende elementen duidelijk zichtbaar aangegeven:
• De valleigebieden van Dender en vooral Schelde die het grondgebied van Dendermonde sterk structureren;
• De stedelijke woonomgeving van Dendermonde-centrum en SintGillis, van elkaar gescheiden door de oude stadsomwalling en de spoorinfrastructuur op talud van het treinstation;
• Sint-Gillis als 2e stedelijk kerngebied naast Dendermonde-centrum uitgegroeid langsheen de N47 (Sint-Gillislaan, Heirbaan) en uitgewaaierd richting Lebbeke;
• Bedrijventerrein Hoogveld gelegen tussen Dendermonde-centrum en Baasrode langsheen de N41;
• De kern van Baasrode als 2e en 3e stedelijk kerngebied naast Dendermonde-centrum met ten westen en ten zuiden van de dorpskern een uitgewaaierd woonweefsel dat zuidelijk sterk vergroeid is met bedrijventerrein Den Briel en doorloopt op het grondgebied van buurgemeente Buggenhout.
• De historische steenwegen N47, N470, N17, N406 en N416 die samen met de meer recente weginfrastructuur van de N41 vanuit het noorden, Dendermonde ontsluiten naar het hoger wegennet toe en belangrijke ontwikkelingsassen zijn geweest voor wonen, bedrijvigheid en handel op het grondgebied van Dendermonde zelf;
• De spoorinfrastructuur die bijna kruisvormig het grondgebied van Dendermonde opdeelt en de stad in de vier windstreken via openbaar vervoer goed ontsluit naar de grotere steden in het ommeland;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 65 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
• De andere kernen van de deelgemeenten: ° Schoonaarde: lineair uitgegroeid tussen Schelde en spoorlijn ° ° ° ° °
langsheen de N416 met westelijk het bedrijventerrein dat doorloopt op het grondgebied van buurgemeente Wichelen; Appels: uitgegroeid tussen het veer over de Schelde en de kruising N416-N406 met tussen Appels en Schoonaarde in bedrijventerrein Eegene; Oudegem: uitgegroeid aan de kruising van Dender en spoorlijn langsheen de N406 met bedrijventerrein VPK die ingebed ligt tussen de kern en de Dender; Mespelare als kleine geïsoleerde maar ruimtelijk vrij goed afgebakende kern in de Dendervallei; Grembergen als enige kern ten noorden van de Schelde op het grondgebied van Dendermonde, uitgegroeid aan het samenkomen van N47 en N470 voor deze samen over de Schelde gaan; die ingesloten gebergten, en Baasrode die ontstaan zijn langsheen de historische weg waarlangs ook de kernen van de deelgemeenten uitgegroeid zijn (Schoonaagewestwegen
• Het groot openruimtegebied tussen Schelde en Dender waarin de dorpskernen van Schoonaarde, Appels en Oudegem zijn gelegen;
• Het openruimtegebied ten noorden van de schelde rond de kern van Grembergen;
• Het openruimtegebied ten zuiden van Sint-Gillis en Hoogveld rond de Molenbeek aan de grens met buurgemeente Lebbeke;
• Het door woonlinten sterk versnipperd openruimtegebied tussen de kern van Baasrode en bedrijventerrein Hoogveld.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 66 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
3
JURIDISCHE CONTEXT EN PLANNINGSCONTEXT
BESTEMMING bosgebied groengebied natuurgebied natuurreservaat parkgebied bufferzone SUBTOTAAL recreatiegebied gebied voor openbaar nut SUBTOTAAL
3.1
Juridische context
3.1.1
Gewestplan
TOTAAL
Voor Dendermonde geldt het gewestplan Dendermonde (KB 07/11/1978). Het gewestplan werd sindsdien niet gewijzigd. Tabel 12. Oppervlakte van de gewestplanbestemmingen BESTEMMING woongebied woonuitbreidingsgebied woongebied met landelijk karakter SUBTOTAAL industriegebied gebied voor ambachtelijke bedrijven dienstverleningsgebied SUBTOTAAL agrarisch gebied landschappelijk waardevol agrarisch gebied agrarisch gebied met ecologisch belang SUBTOTAAL
OPP. (HA)
AANDEEL (%)
1.024,9 152,3 235 1412,2
18,5 2,8 4,3 25,6
236,1 66,1 1,4 303,6
4,3 1,2 0 5,5
2.257,9
40,9
261,1
4,7
2519,0
44,7
OPP. (HA)
AANDEEL (%)
102,8 9,2 556,1 220,5 96,1 33 1017,7
1,9 1,7 10,1 4,0 1,7 0,6 20,0
71 132 203
1,3 2,4 3,7
5455,5
100
Het centraal gedeelte van het grondgebied van Dendermonde is bestemd als woonzone volgens het gewestplan. Het onderscheid tussen Sint-Gillis en Dendermonde is daarbij grotendeels verloren gegaan. Binnen deze woonzones bevinden zich een aantal zones voor openbaar nut (voornamelijk in Dendermonde) en ambachtelijke zones (Sint-Gillis). De bestemming van sommige locaties is achterhaald. Het woongebied van Dendermonde en Sint-Gillis worden omgeven door open ruimte, op het gewestplan bestemd als agrarisch gebied, woonuitbreidingsgebied of recreatiegebied. Ter hoogte van de voormalige vestigingsgordel bevinden zich een aantal parkgebieden. De kernen van de andere deelgemeenten zijn vrijwel uitsluitend als woongebied bestemd, met een enkele zones voor openbaar nut, parkgebied of recreatiegebied. Tot slot valt bij de woonbebouwing op dat vanuit de verschillende kernen een groot aantal linten vertrekken. Opvallende lijnelementen betreffen de omleidingen van de N41 en de N406. Alleen het deel tussen de N47 en de A14 is momenteel gerealiseerd. Het tweede stuk van de omleiding en de omleiding N406 zijn niet gerealiseerd. De nadere aanwijzing landschappelijk waardevol gebied werd in Dendermonde toegekend aan de agrarische gebieden in de omgeving van de 235029_ontwerp VV_19.doc blad 67 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Dender en het Denderkanaal, in de zuidwesthoek van Schoonaarde en het grootste deel van de Sint-Onolfspolder. Een aantal relatief gave landschappen zijn echter op het gewestplan niet bestemd als ‘landschappelijk waardevol gebied’ Opvallende lijnelementen die behoren bij de open ruimte zijn de Schelde en de Dender. Met name ten westen van Dendermonde wordt de omringende polder als natuurgebied bestemd. Ten oosten van Oudegem is een verdere kanalisering voorgesteld. Hiervoor zijn de eerste werken in het verleden aangevangen, maar zijn er geen verdere plannen om de doortrekking daadwerkelijk te realiseren. Kaart 23. Gewestplan (KB 07/11/1978)
3.1.2
Dendermonde in bovenlokale ruimtelijke uitvoeringsplannen
Kaart 24. Bovenlokale ruimtelijke uitvoeringsplannen
3.1.2.1
Afbakening structuurondersteunend kleinstedelijk gebied Dendermonde
Het provinciaal RUP ‘Afbakening structuurondersteunend kleinstedelijk gebied Dendermonde’ was goedgekeurd bij ministerieel besluit op 28/04/2008. Dit RUP bestond uit volgende deelplannen: • deelplan 1: grenslijn • deelplan 2: Dendermonde-West (met als belangrijkste onderdelen het randstedelijk groengebied en de nieuwe gevangenis) Beide delen van dit RUP werden bij arrest van de Raad van State van 4 november 2009 vernietigd. Inmiddels is een nieuw provinciaal RUP hieromtrent opgemaakt. Het planMER werd goedgekeurd op 7 juni 2010 en op 23 juni 2010 werd een op structuurplanniveau inhoudelijk vergelijkbaar provinciaal RUP met dezelfde twee deelplannen voorlopig vastgesteld door de provincieraad op 23 juni
2010. Op 25 januari 2011 werd het door de minister goedgekeurd. Op 12 augustus 2011 werd dit RUP echter voor de tweede maal geschorst door de Raad van State. De stad kiest echter beleidsmatig, op basis van het gevoerde locatieonderzoek, nog steeds voor de inplanting van de gevangenis op de voorziene locatie, in combinatie met het randstedelijk groengebied.
3.1.2.2
Gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan ‘Gebieden van het geactualiseerd Sigmaplan Polder van Vlassenbroek, Grote en Kleine Wal, Zwijn en Groot Schoor'
Het Sigmaplan werd enkele decennia geleden opgestart om het overstromingsgevaar van de Vlaamse hoofdrivieren tot een minimum te herleiden. Gezien de ligging van Dendermonde aan de Schelde en de monding van de Dender voor Dendermonde van het allergrootste belang. In het kader van de actualisatie worden aan verschillende deelgebieden waterbouwkundige taken toegekend die kaderen in de waterbeheersing en in het herstellen van de natuurwaarden van het Schelde-estuarium. De Vlassenbroekse polder wordt hierbij opgedeeld in twee delen die elk een eigen taak toegekend krijgen: • Gecontroleerd overstromingsgebied met gereduceerd getij (GGG) Vlassenbroek I: Dit gebied zal bijna dagelijks op een gecontroleerde wijze gedeeltelijk overstromen bij vloed. De bestaande Scheldedijk wordt gecontroleerd doorstroombaar door in- en uitstroomconstructies. Bijkomend wordt een ringdijk aangelegd. Het gebied en de dijken zullen maar beperkt toegankelijk zijn. Het is de bedoeling om hier aan estuariene natuurontwikkeling te doen door creatie van schorren en slikken. • Gecontroleerd overstromingsgebied Wetland Vlassenbroek II: Dit gebied wordt bij springtij gebruikt als gecontroleerd overstromingsgebied. Het gebied wordt van de stroom gescheiden door een dijk. Aan de hand van gecontroleerde in- en uitstroomconstructies kan het Scheldewater het gebied bereiken. Rondom het gebied wordt een ringdijk aangelegd. Het gebied wordt ingericht met natte natuur (moerasbos, rietvelden, …) De dijken worden zo aangelegd dat de
235029_ontwerp VV_19.doc blad 68 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
overstromingsfrequentie voor het gebied maar eens in de 50 jaar zou gebeuren. In het gebied blijft extensieve recreatie (zoals fietsen, wandelen, joggen, fietsen, …) mogelijk, voornamelijk in het Wetland en op de dijken. De bestaande recreatieve fiets- en wandelroutes kunnen aangepast en versterkt worden tot een recreatief netwerk. Bijkomende ondersteuning zoals parkeerplaatsen, zit- en schuilgelegenheid, rustpunten, infoborden, enz. zullen op cruciale plaatsen de recreatieve gebruikswaarde van het gebied sterk verhogen.
3.1.3
Bijzondere plannen van aanleg - gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen
Tabel 13. Goedgekeurde BPA’s en RUP's (stand van zaken augustus 2008) BESLUITVORMING
GEWESTPLAN
1. BPA ‘Stationskwartier’
KB 26/12/1950, gewijzigd KB 12/02/1953, KB 20/01/1960, KB 14/03/1969, KB 20/06/1974, gewijzigd MB 18/12/1992
2. BPA ‘Westhelft Dorpskom’
KB 16/10/1953, KB 28/05/1975, gewijzigd MB 02/06/1982, MB 06/10/1994
3. BPA ‘Hoogveld’
MB 15/12/1987
woongebied, gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen, gebieden voor ambachtelijke bedrijven of gebieden voor kleine en middelgrote ondernemingen woongebied, gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen, gebieden voor ambachtelijke bedrijven of gebieden voor kleine en middelgrote ondernemingen agrarisch gebied, bufferzone en reserveringszone
4. BPA’ Lutterzele’
MB 04/06/1987
Dit ruimtelijk uitvoeringsplan werd door de Vlaamse Regering definitief vastgesteld op 26 maart 2010.
3.1.2.3
Provinciaal RUP ‘Hoogveld zone J’
Voor de uitbreiding van het bedrijventerrein Hoogveld tussen de N41, Vlassenhout en de Lange Dijkstraat werd een provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan opgemaakt: RUP ‘Hoogveld zone J’ (regionaal bedrijventerrein): MB 29/06/2006.
3.1.2.4
Provinciaal RUP ‘Regionaal bedrijventerrein Oudegem-Zuid’
De stad Dendermonde heeft het bestaande BPA ‘Hullenberg’ herzien in het gemeentelijk RUP ‘Hullenberg’. Daarnaast is de provincie OostVlaanderen bezig met de opmaak van een provinciaal RUP ‘Regionaal bedrijventerrein Oudegem-Zuid’ in functie van de uitbreiding van VPK.
3.1.2.5
Provinciaal RUP ‘Secundaire wegverbinding tussen Aalst en Lebbeke (N41)’
In het kader van de doortrekking van de N41 rond de kernen van Oudegem en Gijzegem is de provincie Oost-Vlaanderen bezig met de opmaak van een PRUP ‘Secundaire wegverbinding tussen Aalst en Lebbeke (N41)’.
agrarisch gebied, woongebied
DOEL herdefiniëren bestemmingen in de omgeving van het station van Dendermonde
herdefiniëren bestemmingen in het centrum van SintGillis
correctie van het traject van de N41 dat lichtjes afwijkt van de in het gewestplan voorziene reserveringszone. afwijking van het gewestplan in functie van het voetbalterrein ‘Hoeksken’ te Lutterzele
235029_ontwerp VV_19.doc blad 69 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
BESLUITVORMING 5. BPA ‘Hullenberg’
6. BPA ‘Hagewijk’ 7. RUP ‘De Brandt’
MB 3/05/2000
KB 05/10/1979, herzien bij MB 31/12/1991 BD 20/04/2006
8. RUP ‘De Kroon’
BD 22/06/2006
9. RUP ‘Eegene’
BD 24/06/2004
10. RUP’ Hoogveld zone I’ (lokaal bedrijventerrein)
BD 18/05/2006,
11. RUP ‘Krijgshospitaal’
BD 30/06/2005
12. RUP Oliestraat
BD 29/06/2006
GEWESTPLAN industriegebied, woongebied, gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen
DOEL
uitbreidingsmogelijkheid geven aan het bedrijf VPK; het gaat om een zeer minimale oppervlakte-uitbreiding van de bedrijfssite en een toelating tot uitbreiding in de hoogte. woongebied verdere inrichting van het woongebied zone voor openomvorming van een baar nut zone voor openbaar nut naar lokaal bedrijventerrein t.b.v. het bedrijf De Brandt woongebied en verdere inrichting zone voor openvan het woongebaar nut bied en de zone voor openbaar nut gebieden voor reorganisatie beambachtelijke bestaand bedrijventerdrijven en openbare rein nutsvoorzieningen agrarisch gebied Ten noorden van Vlassenhout voorziet men een zone voor lokale bedrijvigheid (circa 21 hectare) zone voor openherinrichten van baar nut, woongeeen deel van de bied stadskern in functie van parkeren, wonen en winkelen gebied voor dagre- aanvulling van een creatie woonstraat
BESLUITVORMING
GEWESTPLAN
13. RUP ‘Otterstraat’
BD 09/06/2005
woongebied
14. RUP ‘Oude Vest’
BD 13/03/2004
zone voor openbaar nut, woongebied
15. RUP ‘Schoonaardemeersch’
BD 19/03/2004
zone voor openbaar nut
16. RUP ‘Sparta Appels’
BD 09/02/2006
zone voor dagrecreatie
17. RUP ‘Parking Vlassenbroek’ 18. RUP ‘Westbroek’
BD 30/11/2006
natuurgebied
BD 24/06/2004
woongebied
19. RUP ‘Winningen’
BD 09/08/2007
industriegebied
20. RUP ‘Zonevreemde woningen’
BD 28/06/2007
21. RUP ‘Meirdam’
BD 09/10/2008
recreatiegebied
DOEL omvorming van een schoolgebouw naar een woonfunctie bestemming woongebied verder specificeren in functie van stedelijke functies; herziening van een BPA omvorming van een zone voor openbaar nut naar industriegebied omvorming van een zone voor dagrecreatie naar woongebied aanleg van een parking inrichting van een onbebouwd binnengebied herbestemming van oud fabriekspand in functie van detailhandel (Ros Beiaardcentrum) mogelijk maken ontwikkelingsperspectief voor bestaande zonevreemde woningen juridische bescherming van de bestaande natuurelementen
235029_ontwerp VV_19.doc blad 70 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
BESLUITVORMING 22. RUP ‘Elsbos’ BS 17/08/2009
23. RUP ‘Vlietberg’
BD 15/07/2010
24. RUP ‘Hullenberg’
BD. 16/09/2010
GEWESTPLAN woonuitbreidingsgebied Woongebied/woonuitbreidingsgebied industriegebied, woongebied, gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen
DOEL Invulbaar maken voor wonen (250 woningen tot 2017, rest na 2017) Ontwikkeling van sociale woningen herziening van het BPA ‘Hullenberg’ met uitbreidingsmogelijkheid aan het bedrijf VPK
Tabel 14. Nog lopende processen (stand van zaken augustus 2011) GEWESTPLAN 25. RUP ‘Zonevreemde bedrijven’ 26. RUP ‘Zonevreemde sportrecreatie en jeugdinfrastructuur’
DOEL ontwikkelingsperspectief voor bestaande zonevreemde bedrijven ontwikkelingsperspectief voor bestaande zonevreemde sport- en jeugdaccommodatie
BESLUITVORMING*
BD 30/06/2011, Beroep aangetekend door de gewestelijk stedenbouwkundig ambtenaar op 20 juli 2011
* Stand van zaken augustus 2011
Kaart 25. Goedgekeurde BPA's en gemeentelijke RUP's
235029_ontwerp VV_19.doc blad 71 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
3.1.4
Vlaams ecologisch Netwerk (VEN)
Kaart 27. Specifieke natuurbeschermingsmaatregelen In het kader van de afbakening van de agrarische, natuurlijke en bosstructuur zijn reeds een aantal onderdelen van de natuurlijke structuur afgebakend door de Vlaamse overheid, het zogenaamd Vlaams ecologisch netwerk (VEN). Binnen deze geselecteerde gebieden geldt er een recht van voorkoop vanwege de Vlaamse overheid; Op het grondgebied van Dendermonde onderscheiden we hierbij volgende deelgebieden: • De vallei van de Boven Zeeschelde van de Dender- tot de Rupelmonding die o.a. de Vlassenbroekse polder en een deel van het Broek van Grembergen omvat, is geselecteerd als ‘grote eenheid natuur’ (GEN); • De vallei van de Boven Zeeschelde van Kalkense Meersen tot SintOnolfspolder die o.a. delen van Sint-Onolfspolder omvat, is geselecteerd als ‘grote eenheid natuur in ontwikkeling’ (GENO).
3.1.5
Herbevestigde agrarische gebieden (HAG) en operationeel uitvoeringsprogramma
Kaart 26. Herbevestigde agrarische gebieden BVR 24 oktober 2008 In overleg met gemeenten, provincies en belangengroepen werd een ruimtelijke visie opgesteld die op hoofdlijnen aangeeft wat de belangrijke structuren zijn: welke aaneengesloten gebieden blijven gevrijwaard voor landbouw, in welke beekvalleien is er ruimte voor natuurontwikkeling, enz. Deze ruimtelijke visie legt de krachtlijnen vast voor de opmaak van de ruimtelijke uitvoeringsplannen die de bestemmingen op perceelsniveau vastleggen.
Figuur 8. Uittreksel overzichtskaart bij het programma van uitvoering (ruimtelijke visie voor landbouw, natuur en bos, regio Schelde-Dender, maart 2008). Geel = herbevestigde agrarische gebieden Donkergeel = operationeel uitvoeringsprogramma op korte termijn Bruin = operationeel uitvoeringsprogramma op langere termijn
In het operationele uitvoeringsprogramma dd. 28 november 2008 zijn volgende acties op Vlaams niveau op het grondgebied van Dendermonde aangegeven:
• bevestigen van de agrarische bestemming op de gewestplannen voor de aaneengesloten landbouwgebieden:
° Actie 28 - Landbouwgebied tussen Lede, Wichelen, Appels en Hofstade - bevestigen van de agrarische bestemming op de gewestplannen voor een aantal landbouwgebieden tussen Lede, Wichelen, Appels en Hofstade + nagaan of de opmaak van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor de differentiatie van het landbouwgebied (afbakenen van bouwvrij agrarisch gebied) op
235029_ontwerp VV_19.doc blad 72 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
de kouterruggen of open landbouwgebieden een meerwaarde biedt.
° Actie 1 - Landbouwgebied van Laarne, Overmere, Zele en Hamme - Bevestigen van de agrarische bestemming op de gewestplannen voor de aaneengesloten landbouwgebieden.
° Actie 54 - Landbouwgebieden tussen Wieze, Dendermonde, Buggenhout en Baardegem - Bevestigen van de agrarische bestemming op de gewestplannen voor de aangesloten landbouwgebieden tussen Dendermonde, Aalst, Baardegem, Lebbeke en Buggenhout.
• Actie 4 - Uitvoeringsactie korte termijn - ‘Scheldevallei ter hoogte van de Vlassenbroekpolder en ter hoogte van Grote Wal, Kleine wal en Zwijn - opmaak gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan in afstemming met het Sigmaplan voor realiseren van de doelstellingen voorzien in het Sigmaplan, de uitbreiding en structurele versterking van de ecologisch waardevolle Vlassenbroekpolder en de uitbreiding en structurele versterking van de ecologisch waardevolle elementen in delen van Grote Wal, Kleine Wal en Zwijn;
• Actie 9 - De Scheldevallei ter hoogte van Aubroek De scheldebroeken – Opmaak van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor de uitbreiding en structurele versterking van de ecologisch waardevolle Sint-Onolfspolder. Verder onderzoek en overleg nodig i.f.v. het gedetailleerd in kaart brengen van het landbouwgebruik en de landbouwbedrijfszetels, concrete mogelijkheden voor uitbreiden van natuurgebieden of afbakening natuurverwevingsgebieden en mogelijkheden voor waterberging. Opmaken gevoeligheidsanalyse voor bestaande landbouwbedrijven in het gebied.
• Actie 10 - De Scheldevallei ter hoogte van de Sint-Onolfspolder – Opmaak van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor de uitbreiding en structurele versterking van de ecologisch waardevolle Sint-Onolfspolder. Verder onderzoek en overleg nodig i.f.v. het gedetailleerd in kaart brengen van het landbouwgebruik en de landbouwbedrijfszetels, concrete mogelijkheden voor uitbreiden van natuurgebieden of afbakening natuurverwevingsgebieden en moge-
lijkheden voor waterberging. Opmaken gevoeligheidsanalyse voor bestaande landbouwbedrijven in het gebied;
• Actie 47 – Valleien van de Padde-, Porre- en Wichelse Beek – Opmaak van gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen voor het nader uitwerken van de verweving tussen landbouw, natuur en bos in delen van valleien van de Padde-, Porre- en Wichelse Beek. Verder onderzoek en overleg nodig i.f.v. het gedetailleerd in kaart brengen van het landbouwgebruik en de landbouwbedrijfszetels, concrete mogelijkheden voor uitbreiden van natuur- of bosgebieden en mogelijkheden voor waterberging. Opmaken gevoeligheidsanalyse voor bestaande landbouwbedrijven in het gebied.
• Actie 51 - Dendervallei tussen Aalst en Dendermonde – Opmaak van gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (in afstemming met het afbakeningsproces van de stedelijke gebieden Aalst en Dendermonde) voor het nader uitwerken van de verweving tussen landbouw, natuur en bos in de Dendervallei. Verder onderzoek en overleg nodig i.f.v. het gedetailleerd in kaart brengen van het landbouwgebruik en de landbouwbedrijfszetels, concrete mogelijkheden voor uitbreiden van natuur- of bosgebieden en mogelijkheden voor waterberging. Opmaken gevoeligheidsanalyse voor bestaande landbouwbedrijven in het gebied.
• Actie 64 – De Vondelbeek/Brabantse Beek tussen Opwijk, Lebbeke en Dendermonde - Opmaak van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor:
° het nader uitwerken van de verweving tussen landbouw, natuur en bos in de Vondelbeek/Brabantsebeekvallei;
° het hernemen van de agrarische bestemming voor de minder samenhangende landbouwgebieden; Verder onderzoek en overleg nodig i.f.v. het gedetailleerd in kaart brengen van het landbouwgebruik en de landbouwbedrijfszetels, concrete mogelijkheden voor uitbreiden van natuur- of bosgebieden en mogelijkheden voor waterberging. Opmaken gevoeligheidsanalyse voor bestaande landbouwbedrijven in het gebied.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 73 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Op 24 oktober 2008 besliste de Vlaamse regering tot herbevestiging van de agrarische gebieden o.a. op het grondgebied van Dendermonde.
3.1.6
Specifieke natuurbeschermingsmaatregelen
• Relicten in Durme- en Scheldeland te Dendermonde, Hamme, Lokeren, Wichelen en Zele ((M.B. 5/11/2007)
• Hogedonk te Aalst, Dendermonde en Lebbeke (M.B. 7/10/2008)
3.1.7 Kaart 27. Specifieke natuurbeschermingsmaatregelen
3.1.6.1
Habitatrichtlijngebieden (2001)
Het Schelde- en Durme-estuarium fungeert van Gent tot aan de Nederlandse grens als habitatrichtlijngebied. Meer specifiek werden de buitendijkse gebieden, Grembergen Broek, Vlassenbroek en de poldergebieden van Grote Wal en Klein Wal (Hamme) aangeduid als habitatrichtlijngebied.
3.1.6.2
Vogelrichtlijngebieden (1988)
Bij Besluit van de Vlaamse Regering dd. 17/10/1988 werden in Vlaanderen 23 gebieden aangewezen als speciale beschermingszone, waaronder een zone genaamd ‘Durme en de middenloop van de Schelde’. Een gedeelte hiervan is gelegen op het grondgebied van Dendermonde, namelijk de volledige Scheldeloop, samen met een klein waterrijk gebied in Grembergen broek en de meeste buitendijkse gebieden langs de Schelde. Het is opmerkelijk dat het erkend natuurreservaat, het ‘Groot Schoor’ niet is opgenomen.
3.1.6.3
Erkende natuurreservaten
De gemeente Dendermonde telt op haar grondgebied volgende erkende natuurreservaten: • Vlassenbroekse schorren en Vlassenbroekpolder (KB 17/11/1986 en M.B. 22/02/2008); • Grote Schoor te Grembergen-Dendermonde (KB 17/12/1986); • De Roggeman en Broek van Grembergen’ te Hamme (M.B. 22/01/2002); • Sint-Onolfspolder te Dendermonde (M.B. 13/01/2003);
Beschermde landschappen, monumenten en stads- of dorpsgezichten
In het kader van deze afbakening zijn vooral de beschermde landschappen en dorps- of stadsgezichten van belang. De beschermde monumenten werden eveneens aangeduid op kaart. Op het grondgebied van de gemeente Dendermonde zijn volgende landschappen beschermd: • Begijnhof (KB 30/11/1942) • Brusselse poort en omgeving (KB 30/11/1942) • Oude Denderloop (KB 11/10/1985) • Pastorie met tuin van de Sint-Gilliskerk, alsmede het nog resterende 18de-eeuwse gedeelte van de vroegere abdij (KB 02/07/1974) • Sint-Gertrudiskerk met kerkhof in de dorpskern Vlassenbroek: (KB 28/03/1956). Op het grondgebied van de gemeente Dendermonde zijn volgende stadsof dorpsgezichten beschermd: • domein Eegene 136, Schoonaarde (KB 15/09/1982) • de dorpskom van Oudegem (KB 16/07/1987) • omgeving Arsenaal, Zuidlaan 36 te Dendermonde (KB 30/09/1991) • oefenterrein infanteriekazerne, Noordlaan Dendermonde (KB 24/06/1994) • scheepswerf Van Praet - Dansaert te Baasrode (KB 02/07/1993) • Grote Markt en aangrenzende panden en gevels, inclusief reeds beschermde gebouwen, Dendermonde (KB 07/06/1996) • huizenrij met inbegrip van een deel van de openbare weg met bomenrij, Beurzestraat - Kerkstraat (KB 10/12/2003) • delen van de ommuurde burgerlijke begraafplaats van Dendermonde, bepaald door omlopend pad, kruisvormige aanleg, hoekperken met graftekens en beplanting (KB 03/11/2003).
235029_ontwerp VV_19.doc blad 74 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Een aantal elementen werd opgenomen in de lijst van voor bescherming vatbare monumenten, stads- of dorpsgezichten of landschappen. Het gaat onder meer om de restanten van de oude stadsomwalling, delen van het oude stadscentrum, omgeving Denderhof in Appels, delen van het gehucht Mespelare, historische hoeve Driebek, historische hoeve in de Fortstraat. Kaart 28. Beschermde landschappen, stads- en dorpsgezichten
3.1.8
Ruilverkaveling Hamme
De Ruilverkaveling Hamme is een gebied tussen Durme en Schelde' van 1.462 ha op grondgebied van Hamme, Dendermonde, Zele en Waasmunster. Een deel van het ruilverkavelingsgebied is gesitueerd in Dendermonde, ten noorden van Grembergen. In het ruilverkavelingsplan (17/03/1995) is voorzien dat terreinen in de gebieden Kerregavers en Hekkehoek zullen worden overgedragen aan het Vlaams Gewest, respectievelijk gemeentebesturen. Met dit verwerven wenst men het natuurgericht beheer van waardevolle graslandcomplexen en kleine landschapselementen evenals het aanplanten van een bos mogelijk te maken. De overdracht van de gronden door het verlijden van de ruilverkavelingsakte is gebeurd. De ruilverkaveling is ondertussen reeds een drietal jaar gerealiseerd.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 75 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Hieronder wordt de toestand weergegeven van voor en na de herverkaveling.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 76 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
3.2
Planningscontext
3.2.1
Dendermonde in het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen
Voor elk van deze basisdoelstellingen werden ontwikkelingsperspectieven en instrumenten geformuleerd die moeten leiden naar de gewenste ruimtelijke toestand in Vlaanderen. In stedelijke gebieden worden woon- en economische activiteiten geconcentreerd. In minder stedelijke en landelijke gebieden wordt gestreefd naar een behoud en kwaliteitsverhoging van de open ruimte.
Het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen werd op 23 september 1997 goedgekeurd. De bindende bepalingen ervan werden bekrachtigd door het Vlaams parlement op 19 november 1997. In 2003 werd het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen gedeeltelijk herzien. De gedeeltelijke herziening heeft betrekking op de gewenste verdeling van bijkomende woningen over de stedelijke gebieden en het buitengebied, over de interpretatie van de herbestemming van zonevreemde bedrijven in de ruimtebalans en over de selectie van Beringen als stedelijk gebied. De globale visie voor de ruimtelijke ontwikkeling van Vlaanderen wordt uitgedrukt door de metafoor Vlaanderen, open en stedelijk. Er wordt geopteerd om in Vlaanderen een onderscheid door te voeren tussen stedelijke gebieden enerzijds en buitengebieden anderzijds. In elk van deze gebieden wordt een specifiek beleid gevoerd. Deze visie wordt vertaald in de volgende vier basisdoelstellingen: • de selectieve uitbouw van de stedelijke gebieden, het gericht verweven en bundelen van functies en voorzieningen • het behoud en waar mogelijk de versterking en uitbreiding van het buitengebied en een bundeling van wonen en werken in de kernen van het buitengebied • het concentreren van economische activiteiten in die plaatsen die deel uitmaken van de bestaande economische structuur van Vlaanderen • het optimaliseren van de bestaande verkeers- en vervoersinfrastructuur waarbij de ruimtelijke condities worden gecreëerd voor het verbeteren van het collectief vervoer en de organisatie van vervoersgenererende activiteiten op punten die ontsloten worden door openbaar vervoer.
Figuur 9. Ruimtelijke visie op Vlaanderen (ruimtelijk structuurplan Vlaanderen, 1997)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 77 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
3.2.1.1
Dendermonde: structuurondersteunend kleinstedelijk gebied
Het begrip stedelijk gebied gaat over die gebieden waar een intense ruimtelijke, culturele en socio-economische samenhang en verweving bestaat tussen de verschillende menselijke activiteiten (wonen, werken, recreëren enz.), waar dichte bebouwing overheerst en waar het wenselijk is ontwikkelingen te stimuleren en te concentreren. Uitgangspunten van beleid hierbij zijn groei, concentratie en verdichting. Dit beleid staat tegenover het buitengebied-beleid in de andere gebieden, waar een meer terughoudend beleid ten aanzien van onder andere het bouwen zal worden gevoerd. Algemeen worden volgende doelstellingen van het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen voor het stedelijk gebied geformuleerd: • stimuleren en concentreren van activiteiten • vernieuwing door strategische stedelijke gebieden • ontwikkeling van nieuwe woontypologieën en kwalitatieve omgevingen • andere vormen van stedelijke mobiliteit en locatiebeleid • verminderen van het ongeordend uitzwermen van functies. Dendermonde is aangeduid als structuurondersteunend kleinstedelijk gebied. Een van de belangrijkste consequenties hiervan is dat Dendermonde een bijzondere taak heeft in de opvang van de behoefte aan bijkomende woongelegenheden. 61% hiervan dient gezocht te worden in het stedelijk gebied. 39% van de bijkomende woningen kan in of aan de kernen van het buitengebied worden gerealiseerd. De uitwerking van een kwantitatieve optie gebeurt door de provincie Oost-Vlaanderen. De lokalisatie van nieuw te bouwen woningen met fasering en na te streven minimale en maximale dichtheden gebeurt in de gemeentelijke ruimtelijke structuurplannen.
3.2.1.2
Dendermonde behoort voor een deel tot het buitengebied
Tegenover het stedelijk gebied plaatst het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen het buitengebied. Het is dat gebied waarin de open, onbebouwde ruimte overweegt. Elementen van bebouwing, woningen of bedrijfsgebouwen, en infrastructuur, zoals wegen of nutsvoorzieningen, die functioneel (wonen, verplaatsen, dienstverlening enz.) met de open ruimte verbonden zijn maken er ook deel van uit. Het is een zeer ruim begrip en zal er, afhankelijk van de streek, soms geheel anders uitzien. De ruimtelijke structuur van het buitengebied wordt bepaald door de natuurlijke structuur, inclusief de bosstructuur, de agrarische structuur, de nederzettingsstructuur en de infrastructuur. Afhankelijk van de wisselwerking tussen deze diverse structuren krijgen we een ander ruimtelijk beeld, een ander specifiek landschap. De ruggengraat van dit landschap vormt het fysisch systeem, het resultaat van eigenschappen, processen en onderlinge relaties van klimaat, lucht, bodem en water. Aangezien het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen het buitengebied zodanig gedefinieerd heeft dat de meer landelijke zones binnen een stedelijke gemeente ook tot het buitengebied kunnen behoren, behoort ook een deel van Dendermonde tot het buitengebied. Doelstellingen vanuit het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen voor het buitengebied zijn: • het vrijwaren van het buitengebied voor essentiële functies: een dynamische en duurzame ontwikkeling wordt gegarandeerd zonder het functioneren van de structuurbepalende functies van het buitengebied aan te tasten • het tegengaan van versnippering in het buitengebied: om het buitengebied te vrijwaren voor de structuurbepalende functies moet de versnippering van het buitengebied en de verbrokkeling van haar structuur door bebouwing en infrastructuren tegengegaan worden • het bundelen van de ontwikkelingen in de kernen van het buitengebied: inwijking in de kernen van het buitengebied wordt niet verder gestimuleerd
235029_ontwerp VV_19.doc blad 78 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
• het inbedden van landbouw, natuur en bos in goed gestructureerde gehelen, waarbij de natuurlijke en landbouwstructuur elkaar kunnen overlappen.
3.2.1.3
Dendermonde als economisch knooppunt
Om ook op langere termijn concurrerend te blijven moet Vlaanderen de ruimtelijke ordening en economische ontwikkeling beter op elkaar afstemmen. Het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen wil dit realiseren door de economische activiteiten te concentreren in speciaal daarvoor aangewezen gebieden, namelijk de economische knooppunten en de poorten. Die poorten zijn zeehavens, de internationale luchthaven en stations voor de hogesnelheidstrein. De economische knooppunten zijn de stedelijke gebieden plus nog een aantal geselecteerde gemeenten, waaronder bijvoorbeeld ook de buurgemeente Zele. De economische activiteiten van deze gebieden dienen zoveel mogelijk op regionale of lokale schaal gebundelde bedrijventerreinen te gebeuren. Tussen het algemeen beleid van gedeconcentreerde bundeling en economisch ontwikkelingsbeleid mag geen tegenstelling bestaan. Een effectief en gedifferentieerd aanbod van bedrijventerreinen wordt om uiteenlopende redenen (aangepaste ruimtelijke condities) voorgesteld. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen regionale en lokale bedrijventerreinen. Regionale bedrijventerreinen mogen alleen in de economische knooppunten worden gerealiseerd. De provincie Oost-Vlaanderen bakent ze af voor de kleinstedelijke gebieden als Dendermonde. De gemeente zelf bakent lokale bedrijventerreinen af. Gebieden die niet tot het stedelijk gebied behoren en ook geen economisch knooppunt zijn mogen in principe slechts lokale bedrijventerreinen ontwikkelen. De verdeling gebeurt volgens de 77-82/16-11-verhouding. Dit betekent dat tussen de 77% en 82% van de nieuwe bedrijventerreinen in Oost-Vlaanderen binnen stedelijke gebieden of economische knooppunten dient te worden gerealiseerd. 11% tot 16% van de nieuwe bedrijventerreinen mag in en aan de kernen van het buitengebied worden gerealiseerd. Een bijzondere categorie zijn de bedrijventerreinen voor historisch gegroeide bedrijven. Een historisch gegroeid bedrijf kan worden omschreven
als een regionaal bedrijf, dat morfologisch en ruimtelijk verweven is met de omgeving en dat een specifieke sociaal economische relatie heeft met de omgeving. Het Vlaams Gewest bakent deze bedrijventerreinen af. Voor het ontwikkelen van nieuwe terreinen geeft het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen de volgende aandachtspunten mee: • zuinig ruimtegebruik en een maximale dichtheid (bouwen in meerdere lagen, gezamenlijke gemeenschappelijke voorzieningen enz.) • een bedrijventerrein moet voor 70% bezet zijn vooraleer in hetzelfde gebied een ander terrein te koop wordt aangeboden • de afgebakende bedrijventerreinen moeten voor 70% bezet zijn vooraleer in de van bebouwing gevrijwaarde zoekzones nieuwe bedrijventerreinen kunnen worden afgebakend • de terreinen moeten ook effectief beschikbaar zijn.
3.2.1.4
Lijninfrastructuur / Mobiliteit
WEGENINFRASTRUCTUUR
Een vierde structurerend element met betrekking tot de gewenste ruimtelijke structuur van Vlaanderen zijn de lijninfrastructuren. Deze infrastructuren vormen de basisstructuur aan de hand waarvan kan worden gestreefd naar een duurzame mobiliteit. Met duurzame mobiliteit wordt een duurzame ruimtelijke ontwikkeling beoogd, waarbij de economische, de sociale en de ecologische componenten ten volle worden onderkend. De belangrijkste uitgangspunten om een duurzame mobiliteit te bewerkstelligen, worden als volgt omschreven: • het garanderen van de noodzakelijke bereikbaarheid van en in Vlaanderen, omwille van de belangrijke impact ervan op de economische ontwikkeling • het garanderen van de beoogde leefbaarheid • het vergroten van de verkeersveiligheid • het afremmen van de groei van de automobiliteit door het verbeteren van de kwantitatieve en kwalitatieve ruimtelijke condities voor de alternatieve vervoerswijzen (= grotere multimodaliteit) • het optimaliseren van de grotendeels bestaande infrastructuur.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 79 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Om aan deze laatste doelstelling tegemoet te komen is een functionele categorisering van het wegennet noodzakelijk. Er wordt onderscheid gemaakt tussen het hoofdwegennet, de primaire wegen, de secundaire wegen en de lokale wegen. De categorisering is gebaseerd op het selectief prioriteit geven aan ofwel de bereikbaarheid ofwel de leefbaarheid. Er wordt dus uitgegaan van de gewenste (hoofd)functie van de weg. Er worden een drietal functies onderscheiden: • het verbinden van herkomst- en bestemmingsgebieden • het verzamelen binnen de herkomstgebieden en het distribueren binnen de bestemmingsgebieden • het geven van rechtstreekse toegang tot de aanpalende percelen. Over het grondgebied van Dendermonde loopt de N41 die is geselecteerd als een Primaire weg II. Dit houdt de volgende principes in voor de inrichting van deze wegen: • regulering van het verkeer op alle ‘kruispunten’: voorrangsweg, verkeerslichten, ongelijkvloers of rotonde • geen nieuwe rechtstreekse toegang tot particulier terrein • bouw- en gebruiksvrije zone als erfdienstbaarheid buiten de stedelijke gebieden van 30m vanuit de as van de weg. Deze breedte moet zo strikt mogelijk worden nageleefd • in vele gevallen zullen wegen, die worden geselecteerd als primaire weg II, wegens bestaande erffuncties en gemengde verkeersafwikkeling, moeten omgebouwd worden zodat scheiding van verkeerssoorten mogelijk is. Dit kan door: ° omvorming tot een 2x1 autoweg voor doorgaand verkeer en parallel rijbanen of een vervangende weg voor erffuncties en lokaal verkeer ° slechts uitzonderlijk aanleg van nieuwe rondwegen en parallelle tracés voor het doorgaand verkeer. Deze aanleg is enkel mogelijk wanneer op geen enkele andere wijze de leefbaarheid kan worden verbeterd. Deze nieuwe rondweg moet zo dicht mogelijk bij de bestaande kern aansluiten zodat bijkomende versnippering van de ruimte kan worden beperkt.
SPOORINFRASTRUCTUUR
Zowel voor het vervoer van personen als het vervoer van goederen betekent het spoor volgens het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen een belangrijk alternatief voor auto- en vrachtwagenverkeer. Er wordt dan ook geopteerd voor de versterking van de netvorming en verbetering van de spoorinfrastructuur tussen groot- en regionaalstedelijke gebieden, de havens (poorten) en de buurlanden. Er worden een hele reeks initiatieven aangegeven. Naast een kwaliteitsverhoging van het treinverkeer en het nastreven van een verdichting van stationsomgevingen is het tevens de bedoeling terreinen te reserveren voor nieuwe en te verbeteren spoorverbindingen. Ter hoogte van Dendermonde kruisen de spoorlijnen Brussel-Sint-Niklaas en Mechelen-Gent elkaar. Deze eerstgenoemde lijn is geselecteerd als onderdeel van het hoofdspoorwegennet. Dit betekent dat deze structuurbepalend is voor het personenvervoer per trein. De lijn Mechelen-Gent is geselecteerd als onderdeel van het hoofdspoorwegennet voor het transport van goederen. Het station van Dendermonde is niet geselecteerd als hoofdstation.
3.2.1.5
Actualisatie en gedeeltelijke herziening RSV
Op 12 december 2008 heeft de Vlaamse regering principieel beslist om het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen te actualiseren en gedeeltelijk te herzien. De actualisatie van het RSV en de verlenging van de planperiode biedt een oplossing voor volgende zaken:
Heel wat cijfermateriaal “vervalt” door het bereiken van de planhorizon 2007. Behoefteberekeningen en taakstellingen moeten daarom geactualiseerd worden.
Een verlenging van de planhorizon tot 2012 laat toe om alle gewestelijke planningsprocessen effectief af te ronden en biedt de provincies en gemeenten de mogelijkheid om hun taken uit te voeren. 235029_ontwerp VV_19.doc blad 80 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Acute knelpunten in uitvoering voor de thema’s wonen, werken, recreatie, mobiliteit en landbouw, natuur en bos die binnen de krijtlijnen en de samenhang van het huidige RSV aangepakt kunnen worden.
Met betrekking tot Dendermonde zijn volgende relevante elementen te vermelden: • Tot 2012 is er in Vlaanderen een totale woonbehoefte van 89.424 tot 115.496 woongelegenheden (afhankelijk van een zwakke of sterke gezinsverdunning). Voor Oost-Vlaanderen betekent dit een taakstelling van 18.804 (21%) tot 26.431 (23%) woongelegenheden. • Nuancering van het verdichtingsbeleid in stedelijke gebieden in relatie tot kwalitatieve woonomgevingen. • Inzake differentiatie en verbetering van de woningvoorraad wordt ook specifiek ingegaan op de geëigende woon- en dienstverleningsnoden van de groep van de ouderen. • Inzake bijzondere economische knooppunten worden ook potenties voor regionale bedrijventerreinen aansluitend bij bestaande concentraties aangegeven, waaronder Zwaarveld in Hamme. • Inzake recreatieve bestemmingen wordt er bijkomend 2.000 ha voorzien voor recreatieve bestemmingen. De gemeenten bestemmen 500 tot 1.000 ha. Van de totale bestemde oppervlakte wordt er 10.000 ha recreatie gesitueerd in natuurverwevingsgebied.
3.2.2
Dendermonde in het provinciaal ruimtelijk structuurplan Oost-Vlaanderen
Het provinciaal ruimtelijk structuurplan Oost-Vlaanderen werd goedgekeurd door de Vlaamse regering op 18 februari 2004. Dit structuurplan bevat de structuurbepalende elementen van provinciaal niveau en focust op de problemen van bovenlokaal belang. Tevens wordt aangeduid welke taken door provincie en gemeente uitgevoerd moeten worden. De gewenste ruimtelijke structuur voor de provincie Oost-Vlaanderen wordt zowel beschreven aan de hand van deelstructuren als aan de hand van deelruimtes.
Figuur 10. Globale ontwikkelingsvisie voor de provincie Oost-Vlaanderen (Provinciaal ruimtelijk structuurplan Oost-Vlaanderen, 2004)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 81 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Bij de visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Oost-Vlaanderen wordt het duurzaam ruimtelijk beleid met respect voor de ruimtelijke draagkracht en kwaliteit als uitvalsbasis geciteerd. De uitgangspunten hierbij zijn: • herstel van het evenwicht in de ruimtelijke ontwikkeling van de verschillende functies, door een gebiedsgerichte afweging en complementaire ontwikkelingsperspectieven • omgaan met de eindigheid van de ruimte door verweving van functies en samengebruik van de ruimte • de historische ruimtelijke context en de bestaande ruimtelijke structuur als aanknopingspunt en randvoorwaarde voor een kwalitatieve ruimtelijke ontwikkeling • het aanvaarden en aanwenden van mobiliteit als ruimtelijk ordenend principe in een netwerksamenleving. De globale ontwikkelingsvisie is gebaseerd op een gedifferentieerde rol voor elke deelruimte en een samenhangende ontwikkeling van de deelstructuren over de deelruimtes heen.
3.2.2.1
Deelruimtes
Dendermonde maakt deel uit van de Dendersteden en behoort tot het oostelijk rastergebied.
OOSTELIJK RASTERGEBIED
In het Oostelijk Rastergebied wordt het belang van de stedelijke centra versterkt en wordt de leefbaarheid van de open ruimte functies veiliggesteld. Dit betekent dat een verdere afname van de natuurwaarden, zowel kwalitatief als kwantitatief, verhinderd moet worden, dat de verdere versnippering en inkrimping van het agrarisch areaal voorkomen moeten worden en dat de landschappelijke kwaliteiten niet verder geïndividualiseerd mogen worden, maar voor iedereen beschikbaar gehouden / gemaakt moeten worden. Dit wordt vertaald in onderstaande ruimtelijke principes: • maximaal gebruik van de open ruimte kamers voor de open ruimte functies • gedeconcentreerde bundeling van wonen in een ruime selectie van kernen en enkele duidelijke centrale plaatsen • een verkeerssysteem vertrekkend vanuit openbaar vervoer en gericht naar de centrale plaatsen. SCHELDEVALLEI
De Dendersteden hebben, als stedelijk gebied tussen Gent en Brussel, aanzienlijke potenties. Hun centrale functie wordt versterkt zodat zij, elk op hun niveau, hun belang als centrum kunnen terugwinnen (wonen en woonondersteunende voorzieningen, economische functies enz.).
De Scheldevallei wordt ontwikkeld als groene long in de Vlaamse Ruit. Hierbij worden de landschappelijke en ecologische potenties ten volle benut. Om de natuurlijke en landschappelijke potenties te versterken, worden alle sectoren coherent ontwikkeld. Het toeristisch-recreatief belang wordt versterkt en benut in de verdere ontwikkeling van de deelruimte. Dit beleid is complementair aan dat voor de Vlaamse Ruit (bundeling en concentratie van wonen en bedrijvigheid in stedelijke gebieden/netwerken en behoud van de resterende open ruimte voor landbouw).
Het beleid steunt op volgende principes: • versterking van de Dendersteden als kwalitatieve stedelijke kerngebieden • herstel van de economische rol op basis van de bestaande ontsluitingspotenties en de bereikbaarheid vanuit het eigen ommeland • de Dender als ruggengraat en randvoorwaarde in de stedelijke ontwikkeling.
Het wordt vertaald in onderstaande ruimtelijke principes: • open ruimte actoren ingeschakeld in het landschapsbeheer en de natuurversterking • stedelijke kernen en grote dorpen als poorten tussen het stedelijk netwerk en het regionaal park • dorpen en verlaten bedrijfsgebouwen ingeschakeld in het toeristisch-recreatief en educatief medegebruik.
DENDERSTEDEN
235029_ontwerp VV_19.doc blad 82 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
3.2.2.2
Deelstructuren
GEWENSTE NEDERZETTINGSSTRUCTUUR
Doelstellingen van het provinciale ruimtelijke beleid zijn: • het voorzien in een kwantitatief en kwalitatief aanbod aan woonmogelijkheden • tegengaan van het ongeordend uitzwermen van functies • de leefbaarheid en attractiviteit van de stedelijke gebieden vergroten • de leefbaarheid van de buitengebiedkernen garanderen. Dendermonde wordt geselecteerd als kleinstedelijk gebied. Dit is een gebied waar een intense ruimtelijke, culturele en socio-economische samenhang en verweving bestaat tussen de verschillende menselijke activiteiten (wonen, werken, ontspannen enz.), waar dichte bebouwing overheerst en waar het wenselijk is ontwikkelingen te stimuleren en te concentreren. Het kleinstedelijk gebied Dendermonde heeft een belangrijke centrumfunctie voor een aanzienlijk deel van het buitengebied tussen Aalst, SintNiklaas, Mechelen en Gent. Als hoofdplaats van een gerechtelijk arrondissement en één van de best uitgeruste kleine steden vervult het kleinstedelijk gebied Dendermonde een subregionale rol; hierdoor is het van een hoger functioneel niveau dan de andere kleinstedelijke gebieden. Belangrijke aandachtspunten voor het afbakeningsproces zijn: de radiale infrastructuren (secundaire wegen, spoorwegen), de stationsomgeving, de groene gordel van Vondelbeek en Steenbeek, de Dender, de Scheldevallei, de N41. Het stedelijk gebied kan eventueel worden afgebakend als gefragmenteerd stedelijk gebied, gelet op de gescheiden ligging van de kernstad en de historisch gegroeide regionale bedrijvigheid in Baasrode. Baasrode, Grembergen en Oudegem worden geselecteerd als hoofddorp. Dit zijn de groeipolen van de nederzettingsstructuur van het buitengebied, waar de lokale groei inzake wonen, voorzieningen en lokale bedrijvigheid gebundeld wordt.
Appels en Schoonaarde worden geselecteerd als woonkern. Woonkernen hebben een woonfunctie binnen de gemeente en staan in voor de opvang en bundeling van de eigen groei van de kern en de bijkomende woonbehoeften die in de verspreide bebouwing in de gemeente ontstaat. In woonkernen kunnen echter geen nieuwe lokale bedrijventerreinen ontwikkeld worden. Voor het kleinstedelijk gebied Dendermonde wordt een taakstelling van 1819 bijkomende woningen vooropgesteld voor de periode 1991 - 2007 voor de gehele gemeente. Bij de invulling van de taakstelling moet de toegekende taakstelling per 100 inwoners in het stedelijk gebied 20% hoger liggen dan de toegekende taakstelling per 100 inwoners in het buitengebied. De taakstelling is richtinggevend voor de afbakening van het stedelijk gebied. De taakstelling is een minimumtaakstelling die eventueel overschreden kan worden indien tijdens het afbakeningsproces van het kleinstedelijk gebied zou blijken dat de ruimtelijke potenties hiervoor aanwezig zijn. Voor de verspreide gegroepeerde en individuele bebouwing in het buitengebied formuleert de gemeente passende ontwikkelingsperspectieven, die een blijvende aanwending van deze eigendommen mogelijk maakt. Tevens onderzoekt de gemeente welke ruimtelijk aanvaardbare functiewijzigingen mogelijk zijn (wonen, horeca, aanvaardbare en verweefbare economische activiteit enz.). GEWENSTE OPEN RUIMTE STRUCTUUR
Het maximaal behoud van de open ruimte kamers in het Oostelijk Rastergebied wordt nagestreefd. De lokale open ruimte corridors en beekvalleien binnen het raster zijn essentieel voor het herstel en de realisatie van de natuurverweving. De resterende landschappelijke relictzones worden maximaal behouden ter vrijwaring van de landschappelijke kwaliteit. De uitbreiding van sierteelt en glastuinbouw wordt maximaal ondersteund, gelet op de verwevingsmogelijkheden met de bestaande verlinting. Binnen de open ruimte kamers wordt een grondgebonden landbouw ruimtelijk ondersteund.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 83 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
De riviervalleien fungeren als groene vingers. De riviervalleien worden beschouwd als de dragers van natuur en recreatief medegebruik binnen de ecologische randvoorwaarden. Plaatselijk kan het recreatief medegebruik sterker uitgewerkt worden. De steden en een aantal dorpen aan de riviervalleien worden gezien als poorten voor toerisme en recreatie.
• •
ecologische infrastructuur van bovenlokaal belang: Steenbeek Schuurkensbeek - Wiezebeek, Vondelbeek, Paddebeek, Bovenvaart, Vliet en Zomergembeek open ruimte corridor: Denderbellebroek - Vondelbeekvallei.
GEWENSTE AGRARISCHE STRUCTUUR GEWENSTE LANDSCHAPPELIJKE STRUCTUUR
Volgende landschappelijke elementen van Dendermonde zijn structuurbepalend op provinciaal niveau: • relictzones: Scheldevallei van Wichelen tot Dendermonde en van Dendermonde tot Kruibeke, Hekkenhoek-Gavers-De VlietWezepoel-Hoek, forten Dendermonde, Eierenhoek Oudegem, vallei van Wichelse beek en Dendervallei • ankerplaatsen: Vlassenbroekse polder en polder van Kastel, Mariekerke en Sint-Amands en de dendermeersen tussen Mespelare en Wieze • reliëfelementen: vallei van de Dender en rivierduin te Dendermonde • dijken: dijkencomplex in het bekken van de Zeeschelde • hydrografische elementen: de Dender en de Zeeschelde • boscomplexen: alluviale bosjes in de valleien van de Schelde en de Dender. GEWENSTE NATUURLIJKE STRUCTUUR
Wat de gewenste natuurlijke structuur betreft selecteert het provinciaal ruimtelijk structuurplan de natuurverbindingsgebieden (die naast de natuurverwevingsgebieden het Integraal Verwervend en Ondersteunend Netwerk (IVON) zullen vormen), de ecologische infrastructuur van bovenlokaal niveau en de prioritaire bosuitbreidingsgebieden. De volgende selecties worden gemaakt: • natuuraandachtszones: Sint-Onolfspolder, Vlassenbroekpolder, Broek Van Grembergen-Moerzeke, Paardemeers, Denderbellebroek • natuurverbindingsgebied: Dendervallei en Vallei van de Zeeschelde
Voor de gewenste agrarische structuur worden de volgende doelstellingen vooropgesteld: • ruimtelijk-structureel versterken van het agrarische gebied • realiseren van de gebiedsgebonden potenties in de land- en tuinbouw • strategie voor het behoud van de landbouw in de valleigebieden; • coherent beleid t.a.v. de verbrede taakstelling van de land- en tuinbouw • creëren van ontwikkelingsmogelijkheden voor zonevreemde bedrijven en aanverwante sectoren. De landbouw heeft een belangrijke rol in het behoud van de valleigebieden van de Schelde en de Dender. In de toekomst moet de landbouw deze taak kunnen blijven vervullen, al moet ze rekening houden met de beperkingen die in het kader van natuurontwikkeling en integraal waterbeleid aan de bedrijfsvoering gesteld worden. Binnen de valleigebieden is het wenselijk dat de provinciale overheid maatregelen neemt waarbij de landbouwers ondersteund en begeleid worden bij het inpassen van (natuur-)doelstellingen in de agrarische bedrijfsvoering. In het kader van de afbakening van de kleinstedelijke gebieden moet aandacht gaan naar de ruimtelijke inpassing van de landbouw. Daarbij moet aandacht worden besteed aan de ruimtelijke problematiek van ‘zonevreemde’ land- en tuinbouwbedrijven.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 84 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
GEWENSTE TOERISTISCH-RECREATIEVE STRUCTUUR
Doelstellingen van het provinciale beleid zijn: • het ondersteunen van het economisch en maatschappelijk belang van toerisme en recreatie • het streven naar een duurzame en kwalitatieve ontwikkeling van toerisme en recreatie • aandacht voor de eigenheid van de streek en de gebiedsgerichte werking • bevorderen van de samenhang in toeristisch-recreatieve netwerken • de versterking van de recreatieve voorzieningen omwille van het ruimtelijk-functioneel belang. Voor Dendermonde zijn de volgende selecties van belang: • Het kleinstedelijk gebied Dendermonde is een gebied van primair toeristisch-recreatief belang. Dit biedt mogelijkheden voor de ontwikkeling en/of bundeling van bijkomende (hoogdynamische) toeristisch-recreatieve infrastructuur. • Het toeristisch-recreatief netwerk Gent en de Scheldestreek wordt geselecteerd als een toeristisch-recreatief aandachtsgebied. Het belang van de Schelde als ‘blauwe draad’ en drager van verschillende toeristisch-recreatieve activiteiten doorheen alle netwerken wordt verder ondersteund. Bijkomende toeristisch-recreatieve infrastructuur van regionaal niveau is er wenselijk. Dat dient in principe buiten de Scheldevallei te gebeuren, met uitzondering binnen de stedelijke gebieden. Het recreatief medegebruik van de bossen en andere open ruimte fragmenten voor extensieve recreatie moet verder kunnen ontwikkelen wegens het belang van extensieve recreatie in die verstedelijkte woonomgevingen. • Dendermonde behoort tot het toeristisch-recreatieve aandachtsgebied Denderende steden. Recreatieve infrastructuren van provinciaal niveau en grootschalige verblijfsaccommodatie dienen zich in het stedelijk gebied te situeren. Buiten de stedelijke gebieden blijven de toeristisch-recreatieve activiteiten beperkt tot recreatief medegebruik. Gekoppeld aan de kernen zijn in beperkte
•
mate kleinschalige lokale infrastructuren mogelijk ter ondersteuning van het toeristisch-recreatief medegebruik van de Dender. De Dender en de Schelde behoren tot het toeristisch hoofdroutenetwerk, als drager van (lange-afstands)bewegingen.
GEWENSTE RUIMTELIJK-ECONOMISCHE STRUCTUUR
De doelstellingen van het provinciaal ruimtelijk structuurplan OostVlaanderen voor de ruimtelijk-economische structuur zijn: • bundelen van de economische activiteiten met aandacht voor het buitengebied • voorzien in een kwantitatief en kwalitatief aanbod aan bedrijventerreinen • efficiënt en doordacht ruimtegebruik op bedrijventerreinen • een sturend ruimtelijk-economisch beleid door een aanbod- en locatiebeleid. Dendermonde draagt als taakstelling 58,26 hectare bijkomende ruimte voor economische activiteiten in de periode 1/1/1994 - 2007. Hiervan dient de ondertussen reeds bijgekomen oppervlakte voor economische bedrijvigheid afgetrokken te worden. Het dient benadrukt te worden dat het hier gaat om een richtcijfer dat moet gerelateerd worden aan de lokale aanbodmogelijkheden. Dendermonde heeft als subregionaal centrum in de Vlaamse Ruit ook een aanzienlijk economisch belang voor het omliggend buitengebied van het Oostelijk Rastergebied en Klein Brabant. Bijkomende economische ontwikkelingen in Dendermonde kunnen het kleinstedelijk gebied een centrale rol geven inzake werkgelegenheid in het Oostelijk Rastergebied. Op die manier kan de centrale ligging van dit kleinstedelijk gebied gevaloriseerd worden. Door vooral regionale economische ontwikkelingen te kanaliseren naar dit kleinstedelijk gebied, wordt verdere versnippering van het Oostelijk Rastergebied vermeden. Lokale bedrijventerreinen zijn bedoeld voor kleine bedrijven die qua functie en schaal gericht zijn op de plaatselijke nederzetting. Bijkomende lokale bedrijventerreinen kunnen in principe voorzien worden in de stedelijke
235029_ontwerp VV_19.doc blad 85 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
gebieden, bij een hoofddorp of een bestaand bedrijventerrein van de gemeenten geselecteerd als specifiek economisch knooppunt en aansluitend bij een hoofddorp of een bestaand bedrijventerrein voor gemeenten die niet als economisch knooppunt zijn geselecteerd. De kleinhandelsconcentraties nabij de stedelijke kernen moeten in de afbakeningsprocessen voor de respectievelijke stedelijke gebieden op hun samenhang met het stedelijk gebied onderzocht worden. GEWENSTE MOBILITEIT EN LIJNSTRUCTUREN
Voor Dendermonde zijn volgende selecties van belang: • N47 (vanaf kruising met N17 tot N445): secundaire weg type I • N17 (vanaf kruising met N47 tot provinciegrens): secundaire weg type II • N47 (vanaf N41 tot aan provinciegrens): secundaire weg type II • doortrekken N41 vanaf de kruising met de N47 tot de R41 (Aalst): secundaire weg type II • spoorlijn Gent - Dendermonde - Mechelen: verbindend regionaal openbaar vervoer.
Het provinciaal ruimtelijk structuurplan Oost-Vlaanderen stelt de volgende doelstellingen voorop: • versterken van de alternatieven voor wegverkeer • optimalisering door categorisering van het wegennet • mobiliteitsbeleid gericht op het beheersen van het verkeer • differentiëren van de bereikbaarheid zowel ruimtelijk als modaal: ‘selectieve bereikbaarheid’. De centrale rol van de Dendersteden in het openruimtegebied wordt geherwaardeerd, alsook hun functie tussen de grootstedelijke gebieden Brussel, Gent en Antwerpen. De consequenties voor de mobiliteit kan men in hoofdzaak als volgt omschrijven: enerzijds zijn ze een verzamelpunt voor pendelaars naar de grootstedelijke gebieden; anderzijds is er sprake van ontwikkeling van eigen tewerkstelling. De ontsluiting vanuit het ommeland verloopt enerzijds over het dichte spoorwegennet (Zuidelijk Openruimtegebied, Oostelijk Rastergebied) en anderzijds over een aantal wegen met verzamelfunctie. Er worden tussen de Dendersteden dus geen verbindings-, maar wel verzamelwegen aangeduid. Hier staat tegenover dat de verbinding per openbaar vervoer verbeterd moet worden tussen Dendermonde en Aalst. Voor de betrokken steden betekent die keuze dat Dendermonde verder kan ontwikkelen vanuit de ontsluitingspotenties naar Antwerpen, Gent, Brussel en het E17-netwerk. De ligging van Dendermonde aan een secundaire waterweg of een hoofdwaterweg biedt tal van potenties, zowel naar watergebonden bedrijvigheid als naar recreatieve verplaatsingen. 235029_ontwerp VV_19.doc blad 86 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
3.2.3
Addendum op het PRS: provinciaal beleidskader windturbines
Dit addendum van het PRS vormt een ruimtelijk kader voor de problematiek van de winturbines. Deze aanvulling vormt bovendien een kader voor de opmaak van provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen voor de inplanting van windturbines. Het beleidskader werd door de minister goedgekeurd op 25 augustus 2009 en op 8 september 2009 verschenen in het Belgisch Staatsblad. Voor Dendermonde, gelegen in de deelgebieden de Dendersteden, het Oostelijk rastergebied en de Scheldevallei, is volgende visie van toepassing: • windturbines kunnen plaats vinden in nabij het stedelijk gebied, in de eerste plaats gekoppeld aan de regionale bedrijvigheid • er kunnen bijkomende ontwikkelingen plaatsvinden binnen agrarische gebieden aansluitend aan kernen • rondom de stedelijke kern wordt gestreefd naar het inplanten van lineaire structuren langsheen de grenzen van het stedelijk gebied of de inplanting van solitaire turbines binnen een groter verband; clusters kunnen worden voorzien ter hoogte van het Hoogveld • de eigenlijke vallei van de Dender dient omwille van haar open ruimte kwaliteiten en de sterk toeristisch-recreatieve potenties gevrijwaard te worden; de open ruimte gebieden binnen de vallei kunnen niet worden aangesneden voor de inplanting van groot- of middenschalige windturbines • langsheen de verbindingswegen tussen Dendermonde en Aalst kunnen enkelvoudige lineaire inplantingen hun plaats vinden, om de verbinding tussen de stedelijke concentratiegebieden te accentueren; tussen de stedelijke kernen in kunnen geen clustervormige windparken worden voorzien • omwille van de hoge landschappelijke en toeristisch-recreatieve en ecologische potenties wordt ervoor gekozen de natuurlijke loop van de Schelde niet te accentueren door het inplanten van turbines maar deze in te bedden binnen een open vallei zonder grootschalige constructies.
Figuur 11. Globale ontwikkelingsvisie voor de deelgebieden de Dendersteden, het Oostelijk rastergebied en de Scheldevallei (voorontwerp aanvulling PRS: provinciaal beleidskader windturbines, mei 2008)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 87 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
In uitwerking van dit beleidskader werd een kaart uitgewerkt met potentiële inplantingslocaties voor windturbines.
• De open ruimte ten noorden van de kern van Appels tussen de kern en St. Onolfspolder;
• De open ruimte tussen Appels en Oudegem; • Kleine zone ten zuiden van de kern van Oudegem, westelijk van de N406.
Figuur 12. Potentiële inplantingslocaties windturbines (bron: www.oostvlaanderen.be) De zones op het grondgebied van Dendermonde die als potentiële inplantingslocatie worden aangegeven zijn: • Zone tussen de kernen van Dendermonde, Baasrode en Lebbeke rond de N41 en op het regionaal bedrijventerrein Hoogveld. Deze zone loopt westelijk door langs het gewesttracé van de N41 tot aan Denderbell en buigt af binnen het stedelijk gebied van Dendermonde rond de Vondelbeek; • De open ruimte tussen Grembergen, Zele en Hamme;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 88 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
3.2.4
Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Dendermonde
Dendermonde beschikt sinds 2000 over een goedgekeurd ruimtelijk structuurplan. Volgende conceptelementen werden uitgewerkt in het richtinggevend en bindend gedeelte: • bundeling van activiteiten in het stedelijk gebied Dendermonde • versterken van de kernen van het buitengebied • optimaliseren en (her)structureren bedrijventerreinen met aandacht voor ontsluiting • de groene S als ruimtelijk structurerend element • groene gordels als ruimtelijk structurerende elementen • open ruimte vingers: randen van het bebouwde gebied • vrijwaren van de open ruimte verbinding • herinrichten epicentrum.
3.2.5 3.2.5.1
Ruimtelijke structuurplannen aangrenzende gemeenten en provincies Provinciaal ruimtelijk structuurplan Antwerpen (M.B. 10 juli 2001)
De bijna aangrenzende buurgemeente Sint-Amands is gelegen op het grondgebied van de provincie Antwerpen en is gelegen in de deelruimte “De Antwerpse fragmenten.- hoeksteen van het stedelijk netwerk ‘Vlaamse ruit’”. In deze deelruimten wordt o.a. de Schelde gezien als drager van vernieuwing en ontwikkeling. Het beoogt de vernieuwing van de historische woonkernen en het scheppen van een nieuwe relatie met de Schelde. Het Scheldeland van Kruibeke tot Dendermonde wordt als natuurlijk gebied gevrijwaard en versterkt. Relevante natuurverbindingen die geselecteerd worden zijn: • De Schelde als natuurverbinding tussen de vallei van de Schelde en de natuurlijke gebieden in Oost-Vlaanderen; • De Vliet en Molenbeek als natuurverbinding doorheen de Scheldeen Rupelvallei en de zuidelijk gelegen bos- en beekcomplexen in Klein-Brabant; In het stedelijk landschap tussen Sint-Niklaas en Mechelen worden Puurs en Willebroek geselecteerd als structuurondersteunend hoofddorp. In de gemeente worden de kernen van Sint-Amands en Oppuurs geselecteerd als woonkernen. In de gewenste ruimtelijk-economische structuur worden Bornem, Puurs en Willebroek geselecteerd als economisch knooppunt. Willebroek wordt hierbij ook geselecteerd als ‘Brabantse poort’ van provinciaal niveau. Tevens wordt in Puurs een kleinhandelsconcentratie geselecteerd van provinciaal niveau (dat niet samenhangt met een stedelijk gebied).
Figuur 13. Overzichtskaart concepten (gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Oost-Vlaanderen, 2004)
Sint-Amands is gelegen in het waardevol landschap van Klein-Brabant gekenmerkt door een kleinschalig en gesloten coulissenlandschap dat bestaat uit een complex van blok- en strookpercelen. Het ruimtelijk beleid
235029_ontwerp VV_19.doc blad 89 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
wordt gericht op behoud van de typische landschappelijke structuur. De landbouw krijgt een belangrijke rol als beheerder van deze open ruimte.
gebied. Specifiek is de rol van de oost-west georiënteerde Vondelbeekvallei als groene grenszone met Dendermonde te ontwikkelen. Het Poelbos wordt gevrijwaard en opgewaardeerd.
Op toeristisch recreatief vlak wordt de Scheldevallei geselecteerd als strategisch rustgebied met beperkt recreatief medegebruik. De fietsroute langs de Schelde wordt geselecteerd als onderdeel van het ‘gebundeld netwerk‘ (gebundelde routes voor recreatieve langeafstandsbewegingen). Breeven te Bornem wordt geselecteerd als toeristisch-recreatief knooppunt. In de gewenste verkeers- en vervoersstructuur wordt de N17 geselecteerd als secundaire weg type I. Het station van Sint-Amands wordt geselecteerd als knooppunt op intergemeentelijk en/of voorstedelijk niveau. In de gewenste landschappelijke structuur wordt de Schelde geselecteerd als complex gaaf landschap. Hierbij wordt de natuurlijke loop van de rivier behouden en deelgebieden van de vallei (vb. schorren, oeverkommen, donken) worden versterkt. Het kleinschalig en gesloten karakter is bepalend voor de percelering en de begroeiing van de valleiranden terwijl uiten doorzichten op en van de vallei worden behouden.
3.2.5.2
Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Lebbeke (M.B. 17 mei 2000)
N41 vormt voor Lebbeke de ontsluiting naar de regio toe. Het knooppunt ter hoogte van de Dendermondsesteenweg is de ‘regionale toegangspoort’ tot Lebbeke. De doortrekking van de N41 vergt een buffering ten opzichte van Denderbelle. Voorgesteld wordt om de N41 in een groene band in te bedden die de gemeente begrenst t.o.v. het stedelijk gebied Dendermonde. Structurerend zijn de Dendervallei als natuurlijke ruggengraat en de activiteitenas N47 als cultuurlijke ruggengraat. De waardevolle groenelementen in de open ruimte vormen samen een ecologisch netwerk met de Dendervallei als natuurlijke ruggengraat. Essentieel in dit netwerk is de rol van de beekvalleien die kunnen ontwikkeld worden tot ‘groene linten’ en zo structurerend werken binnen het landelijk
Figuur 14. Gewenste ruimtelijke structuur Lebbeke (gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Lebbeke, 2000) De omgeving van de N47 Dendermondsesteenweg-SintGillislaan/Heirbaan wordt ontwikkeld als activiteitenas voor wonen, bedrijvigheid en handel. Voor de zone vanaf de N41 (grens Dendermonde) tot 235029_ontwerp VV_19.doc blad 90 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
de Flor Hofmanslaan wordt er voor het openbaar domein gestreefd naar de uitbouw van een boulevard. De woonfunctie blijft er prioritair. Kleine bedrijvigheid en handel kunnen aangemoedigd worden. Belangrijk is dat de bebouwing een wand blijft vormen aan de straatzijde.
ingevulde gedeelte herbestemd naar KMO-zone. Tevens is een uitbreiding van deze KMO-zone mogelijk.
Voor Denderbelle worden de natuurlijke grenzen van het dorp, met name de steilrand van de Dendervallei en de Steenbeekvallei geaccentueerd en geherwaardeerd. De mogelijke aanleg van de N41 zal een enorme impact hebben op de leefbaarheid van Denderbelle. Een groene, intense buffering van de N41 t.o.v. het gehele woongebied is een absolute vereiste. Een mogelijke aansluiting van de N41 op het bestaande wegennet (ter hoogte van Hoge Brug) is niet wenselijk.
3.2.5.3
Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Aalst (M.B. 22 december 2003)
Enkel de omgeving van Gijzegem grenst aan het grondgebied van Dendermonde. Voor Gijzegem en omgeving ten westen van de Dender worden volgende relevante ontwikkelingsperspectieven vooropgesteld: • Een sterke, gave en natuurlijke Dendervallei naast de kern; • Een aantrekkelijke en leefbare dorpskern; • Een lokale omleiding voor doorgaand verkeer, tevens ontsluiting voor het bedrijventerrein; groene verbindingen naar Kasteeldomein Neerhof en langs de spoorwegbedding; • Uitbouw van een voet- en fietsweg op de oude spoorwegbedding richting Dendermonde; De Dendervallei ten noorden van Aalst wordt maximaal ontwikkeld in functie van haar natuurwaarde met een mogelijke verweving van landbouw. Dit ontwikkelingsperspectief is ook van toepassing op de Porrebeek-Grote Beek en zijbeken (IJsbroekbeek) De samenvloeiing van de Grote Beek en de Meerbeek wordt uitgebouwd als ‘natuurlijk baken’. Natuurontwikkeling is prioritair. De vroegere spoorwegberm Aalst-Dendermonde wordt als ‘droge natuurverbinding’ geselecteerd. In de nederzettingsstructuur wordt Gijzegem geselecteerd als hoofddorp. Het bestaande industriegebied van Denderland wordt voor het nog niet
Figuur 15. Gewenste ruimtelijke structuur Gijzegem (Ruimtelijk structuurplan Aalst 2004)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 91 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Het buitengebied tussen Aalst, Lede en Schoonaarde wordt maximaal voorbehouden voor grondgebonden landbouwactiviteiten. De grensoverschrijdende en aaneengesloten akker- en weilandcomplexen binnen de driehoek Soselhof-Muntkapel-Kamdries worden als ‘bouwvrije agrarische zone’ afgebakend. De N406 wordt geselecteerd als secundaire weg II.
3.2.5.4
Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Wichelen (B.D. 14 april 2010)
Wichelen grenst in het noordoosten tussen de Schelde en de Wichelse Beek aan het grondgebied van Dendermonde. De belangrijkste relevante ruimtelijke doelstellingen zijn: • De Scheldevallei wordt verder ontwikkeld in functie van natuurontwikkeling, extensieve landbouw en passieve recreatie; • Het openruimtegebied ten oosten van de Molenbeek wordt open gehouden waarbij grondgebonden landbouw de hoofdspeler blijft; • Het publieke ‘waterfront’ van de kernen van Wichelen en Schellebelle naar de Schelde toe wordt versterkt; • De spoorlijn Gent-Dendermonde wordt als duidelijke grens voor de kernen van Wichelen en Schellebelle gezien. Enkel rond de stationsomgevingen kan hiervoor een uitzondering worden gemaakt.
3.2.5.5
Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Berlare (B.D. 24 januari 2008)
Het grondgebied van Dendermonde grenst aan dat van Berlare in het noordwesten langsheen de Schelde. Voor de Schelde wordt het behoud en het versterken van de natuurlijke structuur nagestreefd. Door: • het verbinden van groenelementen; • ecologisch verantwoord landbouwbeheer; • natuur als hoofdfunctie in overleg met de landbouw. Uitbreiding van de landbouw is enkel mogelijk bij integratie ervan in het landschap en de natuurlijke structuur.; • Weren van nieuwe bebouwing of harde activiteiten in de Scheldevallei (met respect voor de bestemming van de gronden) • Reliëfwijzigingen worden tot een minimum beperkt;
Het bedrijventerrein Bohemen op het grondgebied van Wichelen en het bedrijventerrein van Schoonaarde lopen ruimtelijk in elkaar over.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 92 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
De Scheldevallei wordt aangeduid als prioritair te ontwikkelen in functie van natuur met een goede inbedding van de landbouw. Het vormt ook een aantrekkelijke toeristische trekpleister vanwege de combinatie aantrekkelijk landschap, historisch gehucht Dijkstraat en de rust. Beperkte voorzieningen die het recreatief medegebruik stimuleren kunnen buitendijks voorzien worden. Naar de kern van Grembergen toe, wordt het gaaf landbouwlandschap ‘Kamershoek-Avermaat-Huivelde aangeduid. Dit gebied is prioritair voor de landbouw met verweving van ecologische en landschappelijke waarden. In dit openruimtegebied wordt de omgeving Steengote-Donkgote-Vrouwegote aangeduid als ‘ecologische aandachtzone: • Behoud van open ruimte; • Agrarisch natuurbeheer stimuleren; • Weren van elk soort bebouwing; • Beschermen en beheren van aanwezige natuurverbindingselementen; • Behouden van de slotenrijkheid van het gebied. • Behouden en ondersteunen van de grondgebonden landbouw (mits behoud van vochtige graslanden, karakteristiek kavelpatroon met sloten, perceelsrandbegroeiing, enz.). • Toegankelijk maken voor recreatief medegebruik.
3.2.5.7 Figuur 16. Gewenste ruimtelijke structuur Berlare (gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Berlare)
3.2.5.6
Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Zele (B.D. 21 april 2005)
Het grondgebied van Dendermonde grenst aan dat van Zele in het noordwesten langsheen de Schelde en naar de kern van Grembergen toe.
Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Hamme (B.D. 16 december 2004)
Hamme grenst in de omgeving van de woonkern Moerzeke, en de landelijke kernen Kastel en Zogge aan het grondgebied van Dendermonde. Voor de deelruimte ‘landelijk deelgebied’ wordt er ruimtelijk gestreefd naar het ruimtelijk duidelijk begrenzen van deze kernen. Er wordt gestreefd naar het versterken van de natuurwaarden in de Scheldevallei. Hierbij wordt er getracht om gebieden met een hoge natuurwaarde te verbinden tot een aansluitend netwerk. Landschappelijk vormt deze riviervallei een waardevol landschappelijk geheel met een gaaf karakter Het verder beschermen verdient de nodige aandacht. Aan de oostelijke grens van de gemeente met de Schelde wordt er gestreefd naar het ont-
235029_ontwerp VV_19.doc blad 93 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
wikkelen van een samenhangende bosstructuur in de natte valleigronden van de Schelde: • Selectie van delen van de Scheldevallei als prioritaire natuurgebieden en gebieden met natuurontwikkelingsfunctie; • Selectie van gebieden Gavers te Zogge op de grens met Dendermonde; • Selectie als gebied voor ‘natuur verweven met andere functies’ in de bossen op de natte gronden in de Scheldevallei; • Selectie van De vliet als natuurverbindingsgebied (van bovenlokaal belang); • Selectie van dijken in Scheldevallei en voormalige spoorwegbedding Hamme-Dendermonde als lokale natuurverbinding; • Uitbouw van een ondersteunend ecologisch netwerk van punt- en lijnvormige elementen in deelgebied Moerzeke-Kastel; Economisch wordt er gestreefd naar het versterken van de economische bedrijvigheid op de bedrijventerreinen Zwaarveld, Theet en Dendermondse Steenweg. Inzake de agrarische structuur wordt er voor de glastuinbouw – eigen aan de omgeving van Moerzeke en Kastel - aangegeven dat deze de nodige kansen moet worden geboden. Het afbakenen van bijzondere gebieden voor glastuinbouw past in deze visie. De N41 wordt geselecteerd als primaire weg II. Er worden geen secundaire wegen geselecteerd. De N446 wordt geselecteerd als lokale weg type I met herinrichting doortocht kern Zogge; de N470 als lokale weg type II.
Figuur 17. Gewenste ruimtelijke structuur Hamme (Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Hamme)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 94 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
3.2.5.8
Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Buggenhout (B.D. 11 augustus 2005)
De gemeente Buggenhout grenst in het zuidwesten aan het grondgebied van Dendermonde. De relevante beleidsdoelstellingen zijn de volgende: • Oude Briel wordt geselecteerd als landelijk gehucht dat via de bedrijven vergroeid is met de kern van Baasrode. Het beleid is gericht op het verbeteren van de bestaande woonomgeving en woningkwaliteit (renovatie). De vervuilde Alvat-site wordt herbestemd eventueel i.f.v. park- en recreatiezone gekoppeld aan een beperkte woonfunctie. • Het morfologisch geheel van woningen en verkavelingen geënt op de N17-Mandekensstraat wordt geselecteerd als woonband. Het ruimtelijk beleid richt zich op het verder afwerken van de woonband. Hiermee wordt een morfologische versterking bedoeld; het ruimtelijk beleid wordt in geen geval gericht op het creëren van substantiële groeimogelijkheden. Voor deze woonband wordt ook gestreefd naar het verhogen van de verkeersleefbaarheid en –veiligheid, het verminderen van de barrièrewerking van de N17 door herinrichting van een aantal strategische kruispunten en het vrijwaren van de nog bestaande landschappelijke vensters. • Een bijkomend lokaal bedrijventerrein wordt niet voorzien aansluitend bij de hoofdkern, maar bij het bestaande bedrijventerrein Genthof (oostzijde) aan de N17. • In de open ruimte tussen de kernen van Buggenhout, Opstal en de spoorlijn kan de landbouw zich autonoom ontwikkelen. Dit betekent dat er geen beperkingen worden opgelegd aan volwaardige bestaande en nieuwe land- en tuinbouwbedrijven. Bestaande lokale toeleverende en verwerkende of agrarisch aanverwante bedrijven worden er gehandhaafd. • Rond de kern van Oude Briel wordt er naar een evenwicht gezocht tussen het behoud van het grondgebonden agrarisch karakter en het instandhouden van de schaal van het landschap en de nog gave open ruimte. Hier worden nieuwe agrarische bedrijfszetels niet meer toegelaten.
• Er wordt een specifiek gebied voor serres aangeduid tussen de N17, het bedrijvenpark Genthof en de spoorweg.
• De N17 werd reeds geselecteerd als secundaire weg II.
Figuur 18. Gewenste ruimtelijke structuur Buggenhout (Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Buggenhout)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 95 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
3.2.6 3.2.6.1
Sectorale beleidsplannen Woonplan Dendermonde
Het Woonplan Dendermonde zet de gemeentelijke beleidsdoelstellingen met betrekking tot wonen om in een beleidskader met concrete acties en maatregelen op diverse vlakken. De beleidsdoelstellingen zijn: • Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen voor iedere Dendermondenaar; • Een gedragen visie op wonen voor de komende jaren; Het woonplan omvat 8 peilers met hieraan gekoppelde acties en maatregelen: • Kennis over wonen door een gestructureerde, systematische en dienstoverschrijdende kennisopbouw; • Een integrale dienstverlening via een volwaardige woondienst naar de inwoners toe; • Een voldoende en gedifferentieerd woningaanbod met voor iedere inwoner een aangepaste, betaalbare en kwalitatieve woning; • Een verhogen van de kwaliteit van het bestaande woningbestand door te stimuleren, te sturen en te sanctioneren en dit zonder sociale verdringing; • Werk maken van een performante huurmarkt met ruimere, kwaliteitsvolle en betaalbare woningen; • Uitwerken van een stedelijk plan voor duurzaam wonen waarbij de overheid het goede voorbeeld geeft; • Specifieke aandacht wordt besteed aan ‘meegroeiwonen’: • Aanpakken van de leegstand boven winkels door een pakket aan maatregelen;
3.2.6.2
Lijst waardevol en merkwaardig bouwkundig erfgoed
Naast de beschermde monumenten en landschappen beschikt de stad Dendermonde ook over een zeer uitgebreide lijst met waardevol en merkwaardig bouwkundig erfgoed (800-tal panden). Voor 3 deelgemeenten werd deze té uitgebreide lijst al uitgepuurd. De stad wil dit waardevol document meer valoriseren als beleids- en aftoetsingsinstrument in het kader van het vergunningen- en onroerend erfgoedbeleid.
3.2.6.3
Detailhandel in Oost-Vlaanderen: analyse van vraag en aanbod
In opdracht van EROV (Economische Raad Oost-Vlaanderen) werd een distributie-planologisch onderzoek uitgevoerd, met als doel een visie op de ruimtelijke en economische evoluties van de detailhandel in OostVlaanderen te ontwikkelen. ANALYSE VAN DE VRAAGZIJDE
Dendermonde fungeert op commercieel vlak als een supralokaal centrum. De stad beschikt over een vrij sterk uitgebouwd winkelapparaat, dat kan voldoen aan de dagelijkse en periodieke behoeften van de bevolking. 9 op de 10 inwoners van Dendermonde koopt convenience26- en shoppinggoederen27 in eigen stad. Bij de aankoop van specialitygoederen28 ligt dit aantal iets lager (82%). Hier nemen Aalst, Lokeren, Sint-Niklaas en Brussel de rol over. De stad oefent naast haar eigen inwoners nog een belangrijke aantrekkingskracht uit op de omliggende gemeenten Lebbeke, Buggenhout, SintAmands, Lede, Opwijk, Berlare, Wichelen, Hamme en Zele. Voor speciali26
Conveniencegoederen bezitten een hoge aankoopfrequentie en staan ook bekend als dagdagelijkse goederen zoals voeding en onderhoudsproducten. 27 Shoppinggoederen zijn goederen die met grotere tussenpozen gekocht worden, zoals kleding, geschenken en schoeisel. 28 Specialitygoederen zijn goederen die slechts occasioneel worden aangekocht en dit omwille van hun luxekarakter, hun grote zeldzaamheid en exclusiviteit of hoge duurzaamheid, zoals meubelen, kunstvoorwerpen en verwarmingstoestellen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 96 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
ty- en shoppinggoederen bedraagt het marktaandeel in deze gemeenten 10% of meer. Voor Buggenhout en Lebbeke is Dendermonde daarbij zelfs de belangrijkste aankoopplaats voor non-food (telkens circa 50% van de koopgerichtheid). De invloedssfeer van het koopcentrum Dendermonde omvat dus circa 73.000 inwoners. Qua commerciële sterkte eindigt Dendermonde binnen de provincie daarbij op een vierde plaats (na Gent, SintNiklaas en Aalst). ANALYSE VAN HET AANBOD
Over het totale grondgebied van de gemeente Dendermonde werden 784 handelspanden genoteerd, waarvan 330 met een dienstenfunctie, 73 leegstaand en 381 winkelpaden in uitbating. Samen zijn ze goed voor 83.386 m² verkoopoppervlakte waarvan 23% convenience, 35% shopping en 42% speciality. VISIE EN LOCATIEBELEID VOOR DE KLEINHANDEL
Kleinhandel is het best gebaat bij verweving in de kernen. Kleinhandelszaken die omwille van de aard en de schaal van de activiteiten moeilijk verweefbaar zijn met de kernfunctie, kunnen gelokaliseerd worden op een specifieke zone buiten het centrumgebied.
• Aard van de activiteiten: het gaat dan onder meer om volgende verkoopsactiviteiten: vervoermiddelen, bouwmaterialen, doe-het-zelf, tuincentra, woon-, kantoor- en winkelinrichting, elektrohuishoudtoestellen en audiovisuele artikelen, levende dieren en artikelen voor dieren, grotere muziekinstrumenten, kampeerartikelen, brandstoffen en/of explosiegevaarlijke stoffen.
• Schaal van de activiteiten: de kleinhandelszaak moet over minstens
• De betrokken kleinhandelszone moet ondersteunend en complementair zijn aan de commerciële positie en de hiërarchie van de kern. Hierbij dient onder meer een vlotte bereikbaarheid met het openbaar vervoer als norm worden gesteld. Aansluitend moet er zorg uitgaan naar een verkeersveilige ontsluiting en voldoende gezamenlijke parkeergelegenheid. Daarnaast dient ook gestreefd naar architecturale en landschappelijke integratie in de omgeving.
3.2.6.4
Bekken- en deelbekkenbeheerplannen
Op het grondgebied van Dendermonde zijn er gezien de ligging aan de Schelde en aan de monding van de Dender, logischerwijs heel wat risicozones voor overstromingen; De belangrijkste zijn: • Bellebroek en de Dendervallei rond de kernen van Mespelare en Denderbelle; • Delen rond de Schelde van Sint-Onolfspolder, Meerdam, Zevenkoten en de Vlassenbroekse polder; • Delen van de beekvallei van de Vondelbeek; Het grondgebied van Dendermonde is deels gelegen in het Beneden Scheldebekken en deels in het Denderbekken. Op het grondgebied van Dendermonde vinden we ook 5 deelbekkens terug: • Scheldeland; • Scheldeschorren • Ledebeek en Durme; • Vondelbeek; • De Drie Molenbeken;
600m² netto verkoopoppervlakte beschikken en twee bovengrondse bouwlagen tellen waarvan het niveau +1 dienstig is als verkoopsoppervlakte en/of kantoor en/of private bewoning. Deze normen zijn dusdanig gekozen dat zij vallen binnen de regelgeving in het kader van de wet op de handelsvestigingen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 97 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Figuur 19.Bekkens en deelbekkens grondgebied Dendermonde
Beneden Scheldebekken
In de actieplannen van de deelbekkens wordt er gewerkt aan 7 sporen:
Denderbekken
1. Maximale retentie (infiltratie, berging en vertraagde afvoer) van hemelwater aan de bron; 2. Sanering afvalwaterlozingen; 3. Bewaken en verbeteren van de kwaliteit van de riolerings- en zuiveringsinfrastructuur; 4. Voorkomen en beperken van diffuse verontreiniging; 5. Voorkomen en beperken van erosie en sedimenttransport naar de waterloop; 6. Kwantitatief, kwalitatief en ecologisch duurzaam waterlopenbeheer; 7. Duurzaam (drink)watergebruik; Er worden ook een aantal relevante specifieke acties voor Dendermonde aangegeven in de actieplannen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 98 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
° oude Denderloop ° spoorwegberm Oudegem - Hofstade ° Vondelbeek
Tabel 15. Relevante specifieke acties deelbekkenbeheersplannen voor Dendermonde Scheldeland
• De afwatering verbeteren van het zuidelijk deel
Scheldeschorren Ledebeek en Durme
• •
Vondelbeek
• •
De Drie Molenbeken
3.2.6.5
• •
van de Polder tussen Schelde en Durme, op het grondgebied van Zele en Dendermonde Verleggen en saneren van waterloop S078 aan de Zeelsebaan in Grembergen Saneren van de oude Dender Onderzoek van uitbreiding Sint-Onolfspolder tussen Dender, spoorweg en Oude Heirbaan Wachtbekken inrichten ten zuiden van VPK -
Landschapsatlas
Op de landschapsatlas worden volgende waardevolle elementen aangeduid: • ankerplaatsen: ° Vlassenbroeksepolder en polder van Kastel, Mariekerke en SintAmands ° Dendermeersen tussen Mespelare en Wieze • relictzones: ° Scheldevallei van Dendermonde tot Kruibeke ° Scheldevallei van Wichelen tot Dendermonde ° Forten Dendermonde ° Eierenhoek Oudegem ° Dendervallei ° Vallei van de Wichelse beek ° Hekkenhoek, Gavers, De Vliet, Wezepoel-Hoek
• lijnrelicten: ° Schelde ° Dender
• puntrelicten: ° Sint-Margrietkerk, Grembergen ° kasteel Hof ter Geesten ° dorpskern Vlassenbroek ° Sint-Urmaruskerk, Baasrode ° Van Praetscheepswerk ° Mechelse Poort ° Brusselse Poort ° Sint-Appoloniakerk, Appels ° Onze Lieve Vrouw van 7 Weëenkerk, Schoonaarde ° woonhuis en tuin, Schoonaarde ° Onze Lieve Vrouwkerk, Oudegem ° hoeve Van Landuyt ° Onze Lieve Vrouw Lambroek Oudegem ° Sint-Aldegoniskapel Mespelare ° dorpskern Mespelare met kerk en schandpaal. Kaart 29. Uittreksel landschapsatlas
3.2.6.6
Schelde-Landschapspark
De Atlas van de Regio wil als aanzet tot een ruimtelijke visie, inzicht geven in de bestaande ruimtelijke structuur en de ruimtelijke uitdagingen van het Schelde-Landschapspark. In deze studie vormt de ruimtelijke samenhang de basis van de analyse, zowel op lokaal als op bovenlokaal niveau en over de bestuurlijke grenzen heen. Dendermonde is zowel gelegen in het ‘rivierenlandschap’ als in de ‘Wstructuur. Door de Schelde als wervend symbool in te zetten, kan het ScheldeLandschapspark een sterke identiteit uitstralen. Daarbij functioneert de 235029_ontwerp VV_19.doc blad 99 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Schelde niet enkel als lineaire structuur dwars doorheen het gebied, maar de diversiteit aan landschappen tussen de verschillende deelgebieden van Gent tot Antwerpen worden als doorlopende ‘blauwe’ draad verbonden. Volgende potenties kenmerken het gebied:
• fietsroutes, boot en openbaar vervoer als lineaire drager voor verplaatsingen rivier en natuur zichtbaar, beleefbaar en begrijpbaar maken toerisme en recreatie met natuur en erfgoed als aantrekkingskracht rustpunten als knopen op het netwerk verblijfsrecreatie geënt op de behoefte van de hedendaagse toerist industrie op multimodaal bereikbare punten wonen inspelend op de meerwaarde van een watergebonden ligging • dynamisch toerisme en intensieve recreatie op optimaal bereikbare plekken.
• • • • • •
3.2.6.7
Gemeentelijk natuurontwikkelingsplan29
De pijlers voor een samenhangend natuurbeleid worden gevormd door een algemeen natuurbeleid, een gebiedsgericht natuurbeleid en een soortgericht natuurbeleid. In het kader van dit plan is vooral het te voeren gebiedsgericht beleid van belang.
PRIORITAIRE GEBIEDEN
• Zeeschelde en haar buitendijkse gebieden: verdere natuurontwikke• •
Dendermonde is (nog) niet toegetreden tot het samenwerkende partnerschap.
• • •
ling in het kader van de verbindingsfunctie op Vlaams en internationaal niveau; Vlassenbroekpolder: elke soort bebouwing buiten de dorpskern Vlassenbroek wordt absoluut geweerd; Sint-Onolfspolder: elke soort bebouwing buiten de dorpskern Appels en de toegelaten bebouwing van het RUP Meirdam wordt absoluut geweerd; geen aanleg en/of verharding van wegen; in het gebied Meirdam worden specifieke natuurontwikkelingmaatregelen voorgesteld (meer extensief gebruik en/of natuurgericht beheer van de graslanden, natuurgericht beheer en/of inrichting van de sloten, natuurontwikkeling in zandputten); Broek van Grembergen en ruime omgeving: behoud van open ruimte, tot stand brengen van een natuurgericht waterpeilbeheer, stimuleren agrarisch natuur- en landschapsbeheer; ‘Warande’ in de Dendervallei: behoud van de open ruimte, stimuleren agrarisch natuur- en landschapsbeheer; natuurontwikkeling ter hoogte van de afdamming van de Oude Dender, bij het Denderkanaal.
Figuur 20. uittreksel Schelde-Landschapspark in actie (ScheldeLandschapspark, Atlas van de Regio, 2000)
29
Mens en Ruimte, Gemeentelijk natuurontwikkelingsplan Dendermonde, 1996.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 100 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
VERBINDINGSGEBIEDEN
Dit zijn gebieden die in belangrijke mate een verbindende functie dragen binnen het netwerk van bovenvermelde prioritaire gebieden. Bescherming van open ruimte en van de aanwezige natuurverbindingselementen (knotbomenrijen, houtkanten, enz.) en het ontwikkelen van nieuwe natuurverbindingselementen staan hierbij voorop. Het gaat om volgende gebieden: • vallei Bandsloot - Vondelbeek - Brabantse beek; • Denderkanaal en omgeving (tussen Dendervallei en SintOnolfspolder, Schelde); • omgeving van de Schelde tussen de poldergebieden: park van Grembergen, gebied tussen spoorlijn en Eekhoutstraat (omgeving oud Kerkhofstraat) en gebied tussen Schelde, Mechelsesteenweg en Kalendijk. BOSUITBREIDING
In de omgeving van Dendermonde worden twee locaties voorgesteld als potentieel bosuitbreidingsgebied: • het gebied tussen industriegebied Hoogveld, N41 en de grens met Lebbeke, aansluitend op de voor bebossing zeer interessante oude boskern van ‘Oude God - Poelstraatbos’ in Lebbeke; • in de Dendervallei, op de opgehoogde terreinen tussen de Dender (rechteroever) en het Denderkanaal in aanleg.
3.2.6.8
Studie natuurverbindingsgebieden
De provincie Oost-Vlaanderen heeft een studie uitgewerkt met betrekking tot de natuurverbindingsgebieden in de regio van het Regionaal Landschap Schelde-Durme. Op het grondgebied van Dendermonde zijn dit de Paddebeek, de Vliet en de groenstrook langs de N41.
Figuur 21 – plangebied natuurverbindingszone N41 en natuurverbindingen Paddebeek en De Vliet Langsheen de N41 wordt er voorgesteld om de gereserveerde maar niet ingevulde strook langs de N41 – tweevaksbaan maar vroeger voorzien als vierbaksbaan – in te richten als droge natuurverbinding tussen linker- en rechteroever van de Schelde (Grembergen en Dendermonde). Naast de reservatiestrook ligt tevens de waterloop OS061. De combinatie van deze aanliggende waterloop met de droge reservatiestrook creëert verbindingsmogelijkheden voor tal van soorten. Daarom wordt er in de studie een inrichting voorgesteld zowel gericht op droge als natte milieus. In de studie wordt meer gedetailleerd ingegaan op de natuurtechnische inrichting van de N41 brug over de Schelde, de onderdoorgang van de Vliet onder de N41 en het kruispunt aan Kerregavers van N41 met Denstraat (Grembergen).
235029_ontwerp VV_19.doc blad 101 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
3.2.6.9
Visiegebieden voor natuur
Eind 2008 werd door Natuurpunt in het kader van een aanvraag tot erkenning van het natuurgebied ook een uitbreiding van het visiegebied Porrebeek-Paddebeek voorgesteld. Dit ligt voor bij de bevoegde minister ter goedkeuring. Doel van dit visiegebied is om de bestaande natuurreservaten met elkaar te verbinden tot samenhangende gehelen.
Figuur 22 - Voorstel inrichting natuurverbinding N41 Voor de ecologische structuur van de Paddebeek wordt een open landschap met perceelsbegroeiing langs de beek nagestreefd. Aangezien de beekvallei een groen lint vormt in een overwegend landbouwgebied, wordt er voorgesteld om minstens de permanente graslanden te behouden en de omliggende landbouwpercelen een extensief graslandbeheer te geven. Voorts kan overwogen worden om de Paddebeek in te richten met een oeverzone die dienst kan doen als migratiecorridor voor kleine zoogdieren.
De algemene doelstelling voor het visie gebied betreft het uitbouwen van een landschapsbeeld van verspreide boskernen met enkele soortenrijke graslanden: • Behoud en versterken van graslanden; • Grasland met mogelijke bosuitbreiding; • Behoud en versterken bosgebied; • Behoud en versterken hoogstamboomgaard; • Creëren van corridors tussen de verschillende deelgebieden; Figuur 23 – visiegebied Porrebeek-Paddebeek
Het streefbeeld voor het gebied rond De Vliet is een weilandcomplex met knotwilgen. Als stapstenen worden de natuurgebieden Gavers en Kerregavers-Puienbroek gekozen. De maatregelen bestaan uit het creëren van een kleinschalig landbouwlandschap en extensief beheer van wei- en hooilanden. Via beheerslandbouw kan hier een extensivering van het landbouwgebruik gerealiseerd worden. In deze gebieden wordt tevens een omzetting van akker naar grasland voorgesteld. Op sommige plaatsen langsheen De Vliet wordt een oeverzone voorzien.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 102 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Op het grondgebied van Dendermonde vinden we ook een door de bevoegde minister goedgekeurd visiegebied terug in de Dendervallei ten noorden, oosten en zuiden van de kern van Mespelare, westelijk van de kern van Mespelare bijkomend verbonden door een corridor via de vallei van de Zijpbeek
3.2.6.10
Streefbeeldstudie N41
De streefbeeldstudie voor de N41 uitgewerkt in opdracht van de Vlaamse overheid werd conform verklaard door de PAC op 4 december 2006. Met betrekking tot het tracé van de N41 tussen de N47 en de N406 is de provincie Oost-Vlaanderen intussen bezig met het uitwerken van een PRUP ‘Secundaire wegverbinding tussen Aalst en Lebbeke (N41)’ Bij de inrichting van het gedeelte van de N41 ten oosten van Grembergen, zal de bestaande groenstructuur worden versterkt door bijkomende beplantingen in de reservatiestrook. Het fietsverkeer zal worden afgeleid via parallelle wegen.
Figuur 24 – Visiegebied Hogedonk
235029_ontwerp VV_19.doc blad 103 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Het gedeelte van de N41 tussen Mechelsesteenweg en de kruising met N47 te Dendermonde zal een betere inpassing met de omgeving krijgen. De kruising met de N17 en de verbinding met het bedrijventerrein Hoogveld zullen ongelijkvloers worden uitgevoerd. De aansluiting met de N47 zal met verkeerslichten worden geregeld. Daarnaast is er ook een specifieke streefbeeldstudie opgemaakt voor de N17 tussen de Mechelse Poort en de N41 door de Vlaamse overheid in het kader van het ‘zwarte puntenbeleid’.
3.2.6.11
Streefbeeldstudie N47
Het streefbeeld N47 werd conform verklaard door de PAC in maart 2003. De doortrekking van de N41 op grondgebied van Lebbeke zal landschappelijk worden geïntegreerd in de omgeving via een groenstrook van 30m aan beide zijden van de weg en via groene geluidsschermen. Vanaf de kruising met N47 zal de weg worden ingericht als een secundaire weg II. De aansluitingen met Oudegem en Mespelare gebeuren via verkeerslichten. De overige zijn ongelijkvloers. Het ontworpen tracé van de N41 volgt niet overal het tracé van het gewestplan wegens de bestaande situaties. Voor de aansluiting van VPK te Oudegem en Desso werd een zoekzone afgebakend tussen de Dender en de Kloostergoedstraat.
De N47 is in de deelruimte Grembergen als secundaire weg I geselecteerd. Naast de duidelijke verkeersfunctie heeft de weg te Grembergen ook een belangrijke verblijfsfunctie. Er wordt gekozen voor een combinatie van twee concepten: de rechtstreekse erfontsluitingen tussen het Grootzand (N470) en het Kleinzand worden behouden, terwijl de parkings van ’t Ros Beiaard via de Lijsterlaan en het Kleinzand naar de N47 ontsloten zullen worden. In de deelruimten ‘Grembergen’ en ‘Scheldevallei’ zijn er mogelijkheden om een fietsroute langs de Scheldedijk aan te leggen. Deze route is rustiger, groener en nauwelijks langer dan het tracé langs de N47 zelf. In het Bovenlokaal Functioneel Fietsroutenetwerk werd zij als een hoofdroute geselecteerd. Om een continu traject te realiseren tussen de Scheldebrug en het kruispunt N47-Dijkstraat-Huiveldestraat zijn er nog een aantal beperkte ingrepen nodig. Daarnaast zullen er ook langs de N47 zelf kwalitatieve fietspaden aangelegd moeten worden. De concentratie 235029_ontwerp VV_19.doc blad 104 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
van woningen en functies langs de weg en de nood aan een sociaal veilig alternatief voor de Schelderoute maakt de aanleg van vrijliggende fietspaden wenselijk. Momenteel vormt de oversteekbaarheid van de N47 te Grembergen een probleem. Om deze situatie naar de toekomst toe te verbeteren, kunnen er op regelmatige afstanden oversteekwadden gecreëerd worden. Zo kunnen fietsers en voetgangers de drukke weg in twee keer oversteken. Er wordt voorgesteld om ongeveer elke 300 m zulke kwalitatieve oversteekvoorzieningen te voorzien.
• T.h.v. Kleinzand wordt de middengeleider uitzonderlijk verlengd vanwege de beperkte zichtafstand in de bocht (de Scheldedijk fungeert als sterk zichtbeperkend element).
Tussen het einde van de bebouwde omgeving van Grembergen en het begin van de primaire weg te Zele telt de deelruimte Scheldevallei slechts één kruispunt, nl. N47-Dijkstraat-Huiveldestraat. De Huiveldestraat wordt gebruikt door automobilisten, die van Dendermonde naar de wijk Huivelde rijden. De Dijkstraat ontsluit het woonlint en de horeca langs deze straat naar Dendermonde toe. Dit kruispunt kan veiliger gemaakt worden door de aanleg van een middenberm. Zo kunnen de oversteekvoorzieningen voor zwakke weggebruikers en de afslagstroken beter beveiligd worden. In de Scheldevallei zijn er verder nauwelijks erfontsluitingen. Aangezien er geen ruimte is om een gegroepeerde ontsluiting te realiseren, en de N47 hier slechts een secundaire weg is, wordt er voorgesteld om de huidige situatie met de rechtstreekse erftoegangen te behouden. In de deelruimte Scheldevallei wordt de fietsroute langs de Schelde verder gezet. Toch zal er langs de N47 zelf nog een vrijliggend enkelrichtingsfietspad aangelegd worden, zodat er steeds een sociaal veilig alternatief is voor de route langs de Schelde. Voor wat betreft het grondgebied van Dendermonde gelden voor het fietsverkeer volgende principes. • In de deelruimte Scheldevallei wordt ervoor geopteerd om de fietspaden achter de gracht aan te leggen. • Om het aantal fietsoverbruggingen te beperken wordt de waterloop Steengote verlegd. • Gezien de N47 op het grondgebied van Dendermonde het statuut heeft van secundaire weg worden er geen fietstunnels voorzien. Op plaatsen met een concentratie van oversteekbewegingen wordt een verkeersgeleider geplaatst t.b.v. de oversteekbaarheid. De fietser kan in twee keer oversteken (telkens één rijstrook dwarsen).
Figuur 25. streefbeeld zone Grembergen - Scheldevallei (eindrapport streefbeeld N47)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 105 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
3.2.6.12
Streefbeeldstudie N17
Het ontwerp streefbeeld N17 Dendermonde, uitgewerkt in het kader van het zwarte puntenprogramma van de Vlaamse Overheid werd voor het gedeelte Mechelsesteenweg conform verklaard door de PAC op 21 februari 2005. Het eindrapport van het streefbeeld voor het gedeelte Baasrode-Hoogveld (met problematiek Mandekensstraat) dateert van november 2006 en werd pas eind 2008 conform verklaard.
Om het fietsverkeer tussen Baasrode en Dendermonde te stimuleren wordt in het kader van deze streefbeeldstudie ook onderzoek gevoerd naar het realiseren van een fietsroute langsheen de huidige museumlijn (aftakking spoorlijn 53). De plannen zijn hiervoor reeds opgemaakt door de provincie Oost-Vlaanderen. De aanleg van het lange afstandsfietspad kan in principe starten van zodra de nodige onteigeningen/grondverwervingen gebeurd zijn.
De N17 (Dendermonde - Willebroek) was vroeger in beheer van de provincie Oost-Vlaanderen. Sinds 1 januari 2009 is het beheer overgedragen aan de Vlaamse overheid. Het tracé Hoogveld – Mandekensstraat is onderdeel van de lokale wegenis, maar is in feite doorgegroeid tot een regionale verzamel- en verbindingsweg. Daarom wordt het als secundaire weg geselecteerde tracé als volgt benoemd: N17 – Hoogveld – Mandekensstraat – N17. In het PRS Oost-Vlaanderen (goedgekeurd 18 februari 2004) wordt niet het tracé doorheen Baasrode (huidige N17), maar het alternatief via Hoogveld en Mandekensstraat, gekozen als secundaire weg II. Het onderzoek naar het alternatief via de Mandekensstraat gebeurt in deze streefbeeldstudie. Een bijkomende variant betreft het voorzien van een nieuwe rechtstreekse verbinding van N17 naar N41. Zolang de verbinding van N41 richting Aalst niet is voorzien, blijkt uit onderzoek dat deze nieuwe aansluiting de Mandekensstraat nauwelijks zal ontlasten. Een bijkomende aansluiting tussen de N17 en de N41 zou zelfs bijkomend verkeer op de N17 aantrekken. Deze variant is dan ook niet weerhouden als realistische optie.
Figuur 26. gewenste ruimtelijke en verkeersstructuur deelgebied 1 (eindrapport streefbeeld N17)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 106 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Figuur 27. gewenste verkeersstructuur deelgebied 2-3-4: variant Mandekensstraat - Hoogveld als secundaire weg (eindrapport streefbeeld N17)
Figuur 29. gewenste verkeersstructuur deelgebied 6 (eindrapport streefbeeld N17) Voor het gedeelte kruispunt Martelarenlaan tot N41 werd een inrichtingsschets opgemaakt.
3.2.6.13
Gemeentelijk mobiliteitsplan
Het gemeentelijk mobiliteitsplan dateert van 2003. Dendermonde wenst het mobiliteitsplan te herzien. Het wordt momenteel verder verdiept en verbreed. Figuur 28. gewenste verkeersstructuur deelgebied 2-3-4: variant ontdubbeling Mandekensstraat met rechtstreekse aansluiting industrieterrein Genthof op nieuwe omleidingsweg (eindrapport streefbeeld N17)
Volgende beleidsaspecten uit het vigerend goedgekeurd mobiliteitsplan zijn relevant voor het structuurplanningsproces. N41 MET NIEUWE ZUIDELIJKE TANGENT ALS REGIONALE RINGWEG Er dient een duidelijk onderscheid in wegbeeld te komen tussen de bestaande primaire II sectie en de nog te realiseren secundaire wegsectie tussen N47 (Heirbaan) en N406 (Ouburg) en verder parallel omheen de kern van Gijzegem. 235029_ontwerp VV_19.doc blad 107 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Voor de primaire sectie van de N41 stelt het mobiliteitsplan volgende kruispuntinrichtingen voor: • ongelijkvloerse kruising ter hoogte van de N17; • afkoppelen Vlassenhout van N41: het verkeer van de omringende woonwijken en de te realiseren uitbreiding van Hoogveld wordt via ventwegen naar het kruispunt met de N17 geleid; • conflictvrije verkeerslichtenregeling of rotonde op het kruispunt met de N47. Voor wat betreft het nog te realiseren gedeelte van de N41 wordt sterk aangedrongen op een halve ontsluiting van de Denderbellestraat ten behoeve van Desso en op een ontsluiting van VPK richting N41. FUNCTIEVERHOGING HOOGVELD - MANDEKENSSTRAAT
De as Hoogveld - Mandekensstraat staat in voor de ontsluiting van de industrieterreinen en fungeert op regionaal niveau als secundaire weg type II. Het gedeelte van de N17 richting Baasrode (Baasrodestraat - Driehuizen - Fabrieksstraat) verlaagt in functie naar een lokale weg type I. Hierdoor kan het centrum van Baasrode autoluw gemaakt worden. NOORDLAAN - LEOPOLD II-LAAN ALS STADSBOULEVARD De stadsboulevard legt de link tussen de binnenstad en de regionale of bovenlokale wegstructuur. Het uitbouwen van de stadsboulevard door middel van weginrichting, signalisatie en een complementair parkeerbeleid is een belangrijke randvoorwaarde voor de verdere uitwerking van een verkeersluwere binnenstad. OPENBAAR VERVOERSAANBOD OP MAAT VOOR DENDERMONDE EN DE OMRINGENDE KERNEN
Wat betreft het openbaar vervoer staat het bereiken van de normen inzake basismobiliteit centraal (basismobiliteit in Dendermonde intussen reeds gerealiseerd). Radiale buslijnen dienen ook tijdens de daluren voldoende frequent te rijden. Verplaatsingen tussen de deelgemeenten onderling moeten op een vlottere manier verlopen. Ter verbetering van het openbaar vervoer in de centrumstad en omliggende wijken wordt een citybusproject uitgewerkt. In het nieuwe mobiliteitsplan wordt dit citybusproject niet verder
uitgewerkt, maar wordt er verwezen naar het toekomstplan 2020 van De Lijn. Vooral voor de bereikbaarheid van de bedrijvenzones Hoogveld, Desso en Den Briel en het Ros Beiaardcentrum moeten bijkomende inspanningen geleverd worden. Ook de bereikbaarheid van het Sint-Blasius ziekenhuis wordt door De Lijn verder onderzocht. Vanuit het mobiliteitsplan van Dendermonde wordt uitdrukkelijk de wens tot de uitbouw van het GEN (Gewestelijk Expres Net) onderschreven. HERWAARDEREN EN STIMULEREN WATERVERKEER
In het mobiliteitsplan Vlaanderen wordt sterk de nadruk op de beheersing van het wegverkeer door het stimuleren van watergebonden bedrijvigheid. Het mobiliteitsplan van Dendermonde ondersteunt deze visie en duidt een aantal zoekzones aan waar watergebonden bedrijvigheid geherwaardeerd en verder ontwikkeld kan worden: industrieterrein Schoonaarde, DDSterreinen Appels, industrieterrein Zeelsebaan, en industrieterrein Oude Briel langs de Schelde en terrein VPK - Oudegem langs de Dender. Betreffende het industrieterrein Oude Briel langs de Schelde, wordt er op verschillende vlakken een claim gelegd op een beperkte ruimte. De provincie is bezig met de opmaak van een masterplan en een PRUP voor deze zone. Vanuit mobiliteitsoogpunt zijn er een aantal mogelijkheden voor dit gebied: • fietspad lange afstand langsheen de museumspoorlijn • overslag water op de weg • overslag water op het spoor • recreatief fietsroutenetwerk langs de Scheldedijk • lightrailverbinding op oude spoorlijn naar Puurs, Boom en Antwerpen Doordat het masterplan Oude Briel door de provincie opgemaakt wordt (regionaal bedrijventerrein) en de bovengemeentelijke invloed op de mobiliteit onmiskenbaar is, wordt door het Vlaams gewest voorgesteld om een bovengemeentelijke (regionale) mobiliteitsvisie op te maken voor de Oude Briel. De gemeenten die hiervan invloed kunnen ondervinden, zullen dan ook mee uitgenodigd worden om deze visie mee op te stellen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 108 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
3.2.6.14
Toekomstvisie De Lijn 2020
• Provinciaal recreatief fietsroutenetwerk (toeristisch fietsknooppuntennetwerk);
• Twee grote routepaden, nl. Vlaanderen fietsroute en Waaslandroute • Enkele plaatselijke recreatieve fietsroutes;
De Lijn heeft een toekomstvisie uitgewerkt voor de verdere uitbouw van het openbaar vervoernetwerk in Vlaanderen. Voor Dendermonde is de meest opvallende wijziging ten aanzien van de bestaande openbaar vervoerstructuur, de uitbouw van een sneltramlijn tussen Aalst, Dendermonde en Sint-Niklaas.
Vanaf 2011 wil Dendermonde ook een dossier opstarten om de mountainbikeroutes op te nemen in het provinciaal netwerk.
Figuur 30- Toekomstvisie De Lijn 2020 (bron: www.delijn.be)
Figuur 31 - Provinciaal functioneel fietsroutenetwerk
3.2.6.16 3.2.6.15
Fietsroutenetwerken
Over het grondgebied van Dendermonde lopen een aantal belangrijke fietsroutenetwerken: • Bovenlokaal functioneel fietsroutenetwerk (BFF); • Provinciaal functioneel fietsroutenetwerk en lange-afstandsroutes;
Relevante moduleprojecten
In het kader van een aantal moduleprojecten in het kader van het mobiliteitsconvenant tussen de stad Dendermonde en het Vlaams Gewest worden momenteel een aantal relevante moduleprojecten uitgewerkt: • Doortocht kern Oudegem (module 3); • Fietspaden langsheen de N406 Gijzegem-Oudegem-Appels (module 13); 235029_ontwerp VV_19.doc blad 109 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
• Ontsluiting van VPK op de N406 parallel aan spoorlijn 53 (module
Figuur 32. Inventarisatiekaart trage wegen Grembergen
14); • Fietspaden langsheen de N446 Grembergen-Waasmunster (module 13); • Fietspaden langsheen de N470 Grembergen-Hamme (module 13); • Fietspaden N47 Zeelsebaan (module 11);
3.2.6.17
Actieplan trage wegen
In de stad Dendermonde wordt onder de coördinerende rol van het Regionaal Landschap Schelde-Durme gewerkt aan het herwaarderen van het ‘trage wegen’-netwerk door: • Herstellen en uitbreiden van het bestaande ‘trage wegen’-net; • Verkeersveilige inrichting van trage wegen; • Onderhoud van de trage wegen; • Sensibilisatie, herkenbaarheid en gebruik van trage wegen; Voor de deelgemeente Schoonaarde is een project lopende; Voor de deelgemeenten Oudegem en Grembergen is dit reeds uitgewerkt én uitgevoerd.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 110 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
3.2.6.18
Economische studie betreffende het reactiveren en het opwaarderen van de transportfunctie van de Dender – technische voorstudie
De Dender is geen getijdenrivier: door het sluizenstelsel te Dendermonde wordt zij van de Schelde afgesneden. De Dender is wel, bij aanhoudende neerslag één van de snelst stromende rivieren van Vlaanderen. Door de strategische ligging (verbinding tussen Noord-Frankrijk en de Schelde) vervulde de Dender vroeger een belangrijke transportfunctie. Door de economische evolutie zijn echter in de loop der jaren heel wat kleine industrieën verdwenen. In de huidige situatie wordt uitsluitend het traject van circa 14 km tussen Dendermonde en Aalst bevaren door beroepsvaart met als maximum CEMT klasse II (600 T). Slechts een klein gedeelte van de Dender, 2 km opwaarts de sluis te Dendermonde, is bevaarbaar voor schepen van 1350 ton. De Dender is over de gehele lengte van 64 km een populaire waterweg voor pleziervaart. In deze studie wordt onderzocht of er behalve een toeristische waarde ook een economische toekomst is voor de Dender als transportweg. Doel van deze studie is was uitvoeren van een technisch vooronderzoek ter ondersteuning van, en in combinatie met een economische studie naar reactivering en opwaardering van de Dender, over het traject van het Vlaamse gedeelte (lengte van 47,62 km). Voor het GRS van Dendermonde is enkel het traject tussen Dendermonde en Aalst van belang.
Figuur 33 – Vlaams gedeelte Dender – opwaardering tussen Dendermonde en Aalst van CEMT II naar CEMT IV (groen) – Economische studie betreffende het reactiveren en opwaarderen van de transportfunctie – Waterwegen & Zeekanaal NV
235029_ontwerp VV_19.doc blad 111 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Concreet is er voor het gedeelte tussen Dendermonde en Aalst onderzoek gedaan naar opwaardering van de vaarweg van CEMT klasse II (600 T) naar CEMT klasse IV (1350 T). Hiervoor is de haalbaarheid onderzocht voor twee scenario’s:
• Reguliere diepgang van 3 m voor klasse IV; • Kleinere diepgang met laadbeperking. In eerste instantie wordt hiervoor een diepgang van 2,4 m aangenomen; Dit wordt gekoppeld aan 4 situaties inzake de vaarverkeersafwikkeling:
• Situatie 1 • Situatie 2
enkelstrooksverkeer CEMT klasse IV (1350 T); gemengd vaarvak CEMT klasse IV (1350 T) - varend in het profiel in combinatie met CEMT klasse I (300 T) of pleziervaart in het vaarwegprofiel; • Situatie 3 gemengd vaarvak CEMT klasse IV (1350 T) - varend in het profiel in combinatie met CEMT klasse II (600 T) in het vaarwegprofiel; • Situatie 4 enkelstrooksverkeer CEMT klasse IV (1350 T), passerend met een aangemeerd CEMT klasse IV (1350 T) of kleiner; De belangrijkste infrastructurele ingrepen kunnen, van afwaarts naar opwaarts, als volgt samengevat worden: 1. Bochtverbreding van de Dender in Dendermonde; 2. Inrichting/aanpassing van de stuw, sluis en vispassage te Denderbelle; 3. Verbreden van de zwaaikom te Hofstade zodat deze ook toegankelijk wordt voor klasse IV schepen; 4. Verbreden en verdiepen zwaaikom Zeebergbrug te Aalst zodat deze ook toegankelijk wordt voor Klasse II of klasse IV schepen (optioneel); 5. Ruimen/baggeren van de Dender over een traject van ca. 14 km tussen Dendermonde en Aalst.
In de conclusies stelt de studie dat:
• het inrichten van het traject tussen Aalst en Dendermonde voor de scheepvaart CEMT klasse IV (1350 T) mogelijk is mits het invoeren van enkelstrooksverkeer op delen van het traject. Het mekaar kruisen, buiten de los- en laadplaatsen, van de schepen klasse IV met schepen van klasse I – 300 T en II – 600 T is mogelijk al naargelang het weerhouden scenario;
• Gelet op de baten die volgen uit de economische studie (zie hoofdstuk 8) en de technische haalbaarheid en kosten van de noodzakelijke infrastructuurwerken wordt het scenario IV aanbevolen. Dit omvat de mogelijkheid om de ROC terminal (regionaal overslag centrum) optimaal uit te bouwen (op het bedrijventerrein Wijngaardveld te Hofstade) met klasse IV schepen met een minimum aan investeringskosten. De doortocht Aalst wordt beperkt tot de huidige klasse II schepen. Het nut van de uitbouw van de doortocht Aalst voor klasse IV schepen werd toen twijfelachtig beschouwd gezien het onzekere karakter van de bedrijven op dit traject aangaande hun vraag naar klasse IV schepen. Bij ontstentenis van de upgrade naar Klasse IV is een terugval van de transportfunctie van de Dender in het volgende decennium niet uit te sluiten.
• Indien volgens plan een verschuiving van de overslagactiviteiten van de publieke kaai in Dendermonde naar de Schelde wordt gerealiseerd, leidt dit tot een versterking van de relatieve, positieve effecten van de upgrade naar klasse IV.
• De upgrade naar Klasse IV van het Dendertraject van Dendermonde tot Aalst, zal de functie van de Dender als satelliet van het globale waterwegennet op onderbouwde wijze verstevigen en biedt uitzicht op het aantrekken van extra werkgelegenheid in de sector van de logistieke dienstverlening. Het inrichten van een regionaal overslagcentrum in de regio Aalst kan bedrijven stimuleren tot het opzetten en verankeren van Europese distributiecentra in de Denderregio.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 112 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
3.2.6.19
Gemeentelijk jeugdruimteplan
In het jeugdruimteplan wordt duidelijk de nood aangehaald naar een speelbos aan de rand van de stad. In dit kader werd een speelbos ingericht tussen Zuidbroek (Grembergen) en de Schelde.
3.2.6.20
Masterplan stationsomgeving Dendermonde
Er is momenteel een masterplan met haalbaarheidsstudie voor de stationsomgeving in opmaak. Dit gebeurt in samenwerking tussen De Lijn, Infrabel, de stad Dendermonde en de NMBS-Holding.
3.2.6.21
Masterplan begijnhof
In opdracht van de cel Onroerend Erfgoed (Vlaamse overheid) wordt er een masterplan opgemaakt voor het Sint-Alexius-Begijnhof. Het begijnhof is door UNESCO opgenomen op de lijst van werelderfgoed.
3.2.6.22
Masterplan Den Briel
De provincie Oost-Vlaanderen heeft de opmaak van een masterplan voor het bedrijventerrein Den Briel opgestart. De opmaak ervan vloeit voort uit een aantal problematieken in het gebied die geïntegreerd dienen opgelost te worden: • Een aantal versnipperde bedrijfspercelen en gebouwen, alsook een aantal leegstaande woningen op de site genereren een algemeen verloederd beeld van de site; • Versterken van de potenties van Den Briel als bedrijventerrein voor watergebonden bedrijvigheid; • Afstemming met de ontwikkelingsperspectieven voor en de draagkracht van de N17 met specifieke aandacht voor de leefbaarheid van de woningen langsheen de N17; In het masterplan wordt er geopteerd om de huidige invulling met bedrijvigheid te behouden en te versterken. Vertrekkend vanuit de huidige verwevenheid kan op lange termijn het gebied getransformeerd worden in een performant watergebonden bedrijventerrein met overslagmogelijkheden naar het spoor. Een verfijning van de gewenste bedrijfsactiviteiten en een verbetering van de ruimtelijke structuur zijn hierbij aangewezen. Er worden drie scenario’s uitgezet om de ontwikkeling van de site Den Briel te sturen – minimale, gematigde en maximale transformatie – die eventueel ook als opbouw kunnen gebruikt worden naar het maximale scenario toe. Dit wordt gekoppeld aan een actieplan. Het is goedgekeurd door de Deputatie en kan nu als basis gebruikt worden voor verdere acties.
3.2.6.23
Model groenstructuurplan
In opdracht van de Afdeling Natuur en Bos, is er een model groenstructuurplan in opmaak. Doelstelling is een werkmethodiek aan te reiken om tot een kwalitatief groenstructuurplan te komen voor de stad of gemeente. Dendermonde wordt in dit kader als case onderzocht om de werkmethodiek op toe te passen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 113 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Het plangebied betreft niet het gehele grondgebied van Dendermonde, maar een gebied met duidelijke fysieke grenzen, nl. de Dender in het westen, de Schelde in het noorden, de Ringweg in het oosten en de gemeentegrens in het zuiden. Vanuit een analyse en waardering van de bestaande groenstructuur, gekoppeld aan een groenbehoeftenonderzoek, wordt een conceptuele groenstructuur op macroniveau voor dit gebied uitgewerkt. Deze wordt opgebouwd aan de hand van verschillende lagen: • Herstel van de natuurlijke dynamiek van de watersystemen van Schelde en Dender; • Koppeling van de Oude Dender aan het beekvalleisysteem; • Ontsnippering door verbinden van geïsoleerde habitatfragmenten langsheen Schelde-, Dender- en beekvalleisystemen; • Harmonisch beheer van groen en verbeteren van de natuurlijke milieucondities; • Multifunctionele inrichting van milieubuffer rondom Hoogveld en Vlassenhout; • Uitbouw van een langzaam netwerk gekenmerkt door complementariteit en multifunctionaliteit; • Historisch stadscentrum als versteende ruimte met puntsgewijze groenimpulsen; • Steenweg als ‘groene boulevard’; • N41 als ‘parkway’; In het document worden vervolgens ook type-oplossingen aangereikt voor verschillende typologieën (centra, verkavelingen, bedrijventerreinen, enz.) Deze worden tenslotte toegepast op plekken in Dendermonde.
Figuur 34 – gewenste groenstructuur op macroniveau – Groenstructurplan case Dendermonde
3.2.6.24
Bedrijven met gevaarlijke stoffen
Het samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999 tussen de Federale Staat, het Vlaamse, het Waalse en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn, legt een aantal mogelijke beperkingen op inzake ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven in de nabijheid van inrichtingen die onder dit samenwerkingsakkoord vallen. Daarom is het aangewezen om de inrichtingen te kennen die gelegen zijn op of binnen een straal van 2 km rond het grondgebied van Dendermonde: • Cytec Surface Specialities (Schoonaarde); • Desbo brandstoffen (Den Briel – Baasrode);
235029_ontwerp VV_19.doc blad 114 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
• Colors (Hamme); Hierbij wordt er een onderscheid gemaakt tussen Sevesobedrijven met een ‘lage drempel’ en met een ‘hoge drempel’ afhankelijk van de hoeveelheid en het soort aanwezige gevaarlijke stoffen.
menhangende manier aan te leggen zodat er een eenheid in materialen en kleurgebruik ontstaat. Dit geldt dus ook voor het straatmeubilair, de verlichting en de aanplantingen. Belangrijke aandachtspunten hierbij zijn verzorgde aansluitingen aan bruggen, dwarsstraten, pleinen en wandelpaden. Locaties zoals de De Bruynkaai en de omgeving van het oud sas worden binnen de visie opgewaardeerd tot aantrekkelijke en functionele plaatsen binnen de stad. Een aantal specifieke projecten zullen op basis van deze visie verder worden uitgewerkt. Het betreft: • renovatie oud sas en de heraanleg van de omgeving van de saskom (uitgevoerd); • bouwen nieuwe Vlasmarktbrug (uitgevoerd); • bouw sluis tussen het Denderkanaal en de Oude Dender gekoppeld aan bouw van nieuwe brug (ook i.f.v. ontsluiting penitentiair centrum); • herinrichting wandelpaden langs de oevers; • bouwen nieuwe Bogaerdbrug; • openleggen gedempte Dender; • herwaarderen en herinrichten omgeving van de De Bruynkaai; • de inrichting van een jachthaven op de Oude Dender
Figuur 35. inrichtingen met gevaarlijke stoffen op of binnen een straal van 2 km rond het grondgebied van Dendermonde:
3.2.6.25
Studie Oude Dender
In oktober 2004 werd een conceptuele, architecturale en bouwkundige studie en concept van (delen van) de Oude Dender te Dendermonde opgemaakt, meer bepaald tussen het nieuwe Denderkanaal en de Schelde. De Oude Dender wordt beschouwd als leidraad doorheen de stad. Er wordt naar gestreefd de Denderoevers over heel het traject op een sa235029_ontwerp VV_19.doc blad 115 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Figuur 36. Bestaande toestand en totaalconcept voor de heraanleg van de Oude Dender te Dendermonde (oktober 2004)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 116 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
4
Prognoses en ramingen
4.1.1.1
Onbebouwde percelen
De onbebouwde percelen binnen verkavelingen, woongebied en woonuitbreidingsgebied vormen het grootste aandeel van bouwmogelijkheden in de stad. Voor de inschatting van de bouwmogelijkheden in de stad wordt gebruik gemaakt van de inventaris van de onbebouwde percelen op 1 januari 2007. Om dubbeltellingen te vermijden, werden de percelen uit de inventaris die gelegen zijn in een binnengebied (zie verder) niet meegerekend.
4.1
Wonen
Voor een analyse van de huidige bevolkingsstructuur en woningmarkt, wordt verwezen naar 2.3.1.
4.1.1
Analyse van het woningaanbod
Kaart 30. Onbebouwde percelen in woongebied en goedgekeurde verkavelingen Er wordt in de inventarisatie een onderscheid gemaakt tussen: • onbebouwde percelen in goedgekeurde verkavelingen • onbebouwde percelen in woongebied en woonuitbreidingsgebied • binnengebieden niet gelegen aan een uitgeruste weg die: ° voorzien waren om ontwikkeld te worden in de voorbije planperiode volgens het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan of de afbakening; ° Ontwikkelbare binnengebieden door opmaak van goedgekeurde of in opmaak zijnde RUP’s; ° Binnengebieden voorzien om niet te ontwikkelen, doch gelegen in ‘woongebied’; • verdichtingsmogelijkheden • vermindering van structurele leegstand.
De inventaris verdeelt de beschikbare gronden in zes categorieën. Voor elk van die categorieën kan het aantal bouwmogelijkheden worden aangegeven in de veronderstelling dat er alleen eengezinshuizen worden gebouwd. Op basis van de inventarisatie van de onbebouwde percelen blijkt dat er 863 percelen onbebouwd zijn in verkavelingen, waarvan 825 percelen gelegen zijn in woongebied volgens het gewestplan. Ruim 40% is hierbij gelegen in deelkern Grembergen en ruim 20% in de deelgemeente SintGillis. De meeste percelen (43%) zijn bestemd voor de bouw van een halfopen woning. Tabel 16. Onbebouwde percelen in goedgekeurde verkavelingen op 01/01/2007 bestemming (gewestplan)
deelgemeente
open bebouwing
woongebied
Appels Baasrode Dendermonde Grembergen Mespelare Oudegem Schoonaarde Sint-Gillis Totaal
18 26 25 112 14 28 16 58 297
halfopen bebouwing 4 43 32 144 3 29 28 72 355
gesloten bebouwing 6 21 16 80 0 10 2 38 173
totaal
28 90 73 336 17 67 46 168 825
235029_ontwerp VV_19.doc blad 117 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
woonuitbreidingsgebied agrarisch gebied
bufferzone
Schoonaarde
1
3
0
4
Sint-Gillis Totaal Baasrode Grembergen Mespelare Oudegem Schoonaarde Sint-Gillis Totaal Dendermonde
4 5 3 4 2 7 1 0 17 1
0 3 0 0 0 10 0 1 11 1
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
4 8 3 4 2 17 1 1 28 2
320
370
173
863
totaal
Bron: Inventaris onbebouwde percelen, stad Dendermonde
Naast percelen in goedgekeurde verkavelingen, zijn er nog eens 566 onbebouwde percelen gelegen in woongebied. Hiervan zijn er 559 gelegen langs uitgeruste weg. Samengevat zijn er in Dendermonde 1.429 onbebouwde percelen, waarvan 863 percelen in goedgekeurde verkavelingen, en 559 percelen in woongebied langs uitgeruste weg. Tabel 17. Onbebouwde percelen op 01/01/2007 woongebied
Dendermonde
langs uitgeruste weg
langs niet uitgeruste weg
559
7
goedgekeurde verkavelingen binnen buiten woon- of woon- of woonuitwoonuitbreidings breidings gebied gebied 833 30
totaal
1.429
Bron: Inventaris onbebouwde percelen, stad Dendermonde
235029_ontwerp VV_19.doc blad 118 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
4.1.1.2
Binnengebieden
Ondergaand worden de binnengebieden aangegeven niet gelegen aan een uitgeruste weg, die: • voorzien waren in het Ruimtelijk structuurplan Dendermonde, ofwel in de hypothese van gewenste ruimtelijke structuur van de Afbakening kleinstedelijk gebied Dendermonde om te ontwikkelen in de voorbije planningsperiode; • Te ontwikkelen binnengebieden door de opmaak van goedgekeurde of in opmaak zijnde gemeentelijke RUP’s; • Binnengebieden gelegen in woongebied. We maken hierbij een onderscheid tussen de gebieden gelegen binnen de afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde waarbij het aantal vrijliggende percelen berekend wordt op basis van de na te streven minimale stedelijke dichtheid van 25 woningen/ha enerzijds en gebieden gelegen in buitengebied waarbij het aantal vrijliggende percelen berekend wordt op basis van de na te streven minimale dichtheid van 15 woningen/ha anderzijds. Binnengebieden gelegen in het stedelijk gebied In het stedelijk gebied zijn er een aantal binnengebieden die apart worden aangegeven aangezien zij gelegen zijn in het plangebied van een goedgekeurd of in opmaak zijnd RUP. Tabel 18. Vrijliggende percelen in binnengebieden in het stedelijk gebied én niet gelegen in goedgekeurd of in opmaak zijnde RUP Nr.
Naam binnengebied
Oppervlakte
Bestemming
Visie ≠ planningsprocessen
periode
Aantal vrijliggende percelen
1999-2003
18
(ha) Binnen afbakeningslijn kleinstedelijk gebied Dendermonde (25 woningen / ha) 1
Hof ter Bremt (Dendermonde)
0,7
Woongebied
4
Broekkant rode)
(Baas-
3,4
Woongebied/KMOgebied
5
Hof ten (Baasrode)
Rode
2,2
Woongebied
6
Posthoornstraat (Dendermonde)
0,5
Woongebied
RSD – Fase A (niet specifiek aangegeven) AFB – prioritair aan te snijden RSD – Fase A AFB – prioritair aan te snijden RSD – Fase A AFB – prioritair aan te snijden RSD – Fase A AFB – voorlopig niet aansijden
2007-2017 1999-2003 2007-2017
82
1999-2003 2007-2017
55
1999-2003 2007-2017
13
235029_ontwerp VV_19.doc blad 119 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
7
8 14
Wastijne (Sint-Gilis)
6,6
Bookmolen (Baasrode)
3,7
Krijgem
11,5
Woongebied
Woongebied Woonuitbreidingsgebied
RSD – Fase C (niet aansnijden in planperiode) AFB – voorlopig niet aansnijden RSD – Fase A AFB – voorlopig niet aansnijden RSD – FASE C (niet aansnijden in planperiode) AFB – voorlopig niet aansnijden
1999-2007
165
2007-2017 92 2007-2017 1999-2007
287
2007-2017
Totaal
712
Binnen het stedelijk gebied zijn er hierbij een aantal binnengebieden die gelegen zijn in goedgekeurde of in opmaak zijnde RUP’s: Tabel 19. Vrijliggende percelen in binnengebieden in het stedelijk gebied gelegen in goedgekeurd of in opmaak zijnde RUP Nr.
Naam binnengebied
Oppervlakte
Bestemming
Visie ≠ planningsprocessen
periode
Aantal vrijliggende percelen
Woongebied
RSD – Fase A (niet specifiek aangegeven) AFB – prioritair aan te snijden RUP Otterstraat – wonen RSD – Fase A AFB – prioritair aan te snijden RUP Vlietberg – WG & WUG = 250 kavels
1999-2003
25
(ha) 2
3
Otterstraat – SintGillislaan (Sint-Gillis)
1,0
Vlietbergstraat deel WG (Sint-Gilis)
5,8
-
Woongebied
2007-2017 1999-2003 2007-2017 2007-2017
145
235029_ontwerp VV_19.doc blad 120 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
11
12
Vlietbergstraat (Sint-Gilis)
Lutterzele (Sint-Gillis)
13,4
19,5
Woonuitbreidingsgebied
Woonuitbreidingsgebied
RSD – Fase B (236 kavels) AFB – deels ontwikkelen (150 kavels) • 2e fase ten westen van de spoorlijn • 3e fase ten oosten van de spoorlijn RUP Vlietberg – WG & WUG = 250 kavels
1999-2003
RSD – Fase B (45 kavels) AFB –prioritair deels aan te snijden (250 kavels, 20 won./ha) • RUP Elsbos – 250 kavels (20-30 won./ha)
2003-2007
335
2007-2017
2007-2017 487
2007-2017 2007-2017
Totaal
992
Binnengebieden gelegen in het buitengebied Tabel 20. Vrijliggende percelen in binnengebieden in ‘het buitengebied’ en niet gelegen in goedgekeurd of in opmaak zijnde RUP Nr.
Naam binnengebied
Oppervlakte
Bestemming
Visie ≠ planningsprocessen
periode
Aantal vrijliggende percelen
(ha) In buitengebied (15 woningen / ha) 21 30
Ganze Gavers (Grembergen) Jef Scheirsstraat (Oudegem)
10,5
Woongebied
RSD – Fase A
1999-2003
157
1,35
Woongebied
RSD – Fase A
1999-2003
20
Totaal
177
235029_ontwerp VV_19.doc blad 121 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Tabel 21. Vrijliggende percelen in binnengebieden in ‘het buitengebied’ gelegen in goedgekeurd of in opmaak zijnde RUP Nr.
Naam binnengebied
Oppervlakte
Bestemming
Visie ≠ planningsprocessen
periode
Aantal vrijliggende percelen
1999-2007
67
1999-2007 MB 09/08/2007 1999-2007 MB 09/02/2006 Totaal
33
(ha) In buitengebied (15 woningen / ha) 23 25 28
Westbroek (Grembergen) Winningen (Grembergen)
4,5
Woongebied
2,2
Industriegebied
Sparta Appels (Appels)
2
Gebied voor dagrecreatie / woongebied
RSD – te schrappen RUP ‘Westbroek’ RSD – niet aangegeven RUP ‘Winningen’ RSD – niet aangegeven RUP ‘Sparta Appels’
30
130
Binnengebieden die niet specifiek worden opgenomen in het aanbod Een aantal gebieden in het stedelijk gebied die aangegeven worden in de bestaande planningsdocumenten worden (grotendeels) niet weerhouden om verschillende redenen Ze worden dan ook niet meegerekend in het aanbod (vanuit de binnengebieden):
• De gebieden ‘Kier’ en ‘Marchantplein’ (cfr. vigerend GRS) worden niet weerhouden aangezien de vrijliggende percelen gelegen zijn langs een uitgeruste weg. De vrijliggende percelen in gebied ‘Kier’ worden gewoon meegeteld in de onbebouwde percelen in goedgekeurde verkavelingen/woongebied. De vrijliggende percelen in gebied ‘Marchantplein’ worden reeds meegeteld bij de vrijliggende percelen in goedgekeurde RUP’s.
• Het woonuitbreidingsgebied ‘Oud Klooster-Zwijveke’ werd in het verleden herbestemd naar bestemmingen ‘randstedelijk groengebied’ en ‘gemeenschapsvoorzieningen’. Door de vernietiging door de Raad van State van deze herbestemming die gebeurde in het kader van de afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde door de provincie Oost-Vlaanderen, zouden deze terug meegenomen moeten worden. Intussen is een nieuwe provinciaal RUP met dezelfde bestemmingen terug goedgekeurd, en opnieuw in procedure bij de Raad van State. Op 12 augustus 2011 werd het provinciaal RUP voor de tweede maal geschorst. De stad wenst dit gebied dus niet te ontwikkelen i.f.v. wonen.
• De woonuitbreidingsgebieden ‘Buisstraat-Torrestraat’, Baasrode-centrum’ en ‘Kouter’ zijn allen woonuitbreidingsgebieden en werden in de vigerende planningsdocumenten reeds (grotendeels) aangeduid als niet te ontwikkelen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 122 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Tabel 22. Vrijliggende percelen in binnengebieden die niet specifiek worden opgenomen in het aanbod ‘binengebieden’ in het stedelijk gebied Nr.
Naam binnengebied
Oppervlakte
Bestemming
Visie ≠ planningsprocessen
Woongebied
RSD – Fase A AFB – voorlopig niet aansnijden RSD – Fase A AFB – niet aangegeven RSD – te schrappen
periode
Aantal vrijliggende percelen
(ha) 9 10 15 16
Kier (Baasrode)
1,4
Marchantplein (Sint-Gillis) Oud Klooster Zwijveke BuisstraatTorrestraat
0,5
Woongebied
37,4
Woonuitbreidingsgebied
4,5
Woonuitbreidingsgebied
15,3
Woonuitbreidingsgebied
2
Woonuitbreidingsgebied
-
17
Baasrode-centrum
13
Kouter
RSD – grotendeels niet aan te snijden AFB – voorlopig niet aan te snijden RSD – Deels FASE A, deels FASE C (niet aansnijden in planperiode) AFB - voorlopig niet aan te snijden RSD – FASE A AFB - voorlopig niet aan te snijden
35 2007-2017 1999-2003
12 935 112
1999-2003
382
1999-2003
50
Totaal
1.526
Een aantal woonuitbreidingsgebieden in het buitengebied die aangegeven worden in de vigerende planningsdocumenten, zijn niet weerhouden aangezien ze ook in de vigerende planningsdocumenten reeds aangeduid werden als niet te ontwikkelen. Ze worden dan ook niet meegerekend in het aanbod:
235029_ontwerp VV_19.doc blad 123 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Tabel 23.Vrijliggende percelen in binnengebieden die niet weerhouden worden in het buitengebied Nr.
Naam binnengebied
24
woonuitbreidingsgebied (Grembergen) woonuitbreidingsgebied Koebos (Appels) woonuitbreidingsgebied Berg (Appels) woonuitbreidingsgebied (Schoonaarde)
26 27 29
Oppervlakte (ha)
Bestemming
Visie ≠ planningsprocessen
Aantal vrijliggende percelen (15 won./ha)
16
Woonuitbreidingsgebied
RSD – Fase C (niet aansnijden in planperiode)
240
3,5
Woonuitbreidingsgebied
RSD – Fase C (niet aansnijden in planperiode)
52
3,9
Woonuitbreidingsgebied
RSD – Fase C (niet aansnijden in planperiode)
58
2,6
Woonuitbreidingsgebied
RSD – niet aansnijden, na 2007 eventueel te verplaatsen
40
Totaal
390
235029_ontwerp VV_19.doc blad 124 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
4.1.1.3
Verdichtingsmogelijkheden
Verdichtingsmogelijkheden zijn (bedrijfs)gebouwen die hun functie verloren hebben en zinvol herbestemd kunnen worden tot woonfuncties.
KMO-zone aan Boerderijstraat gelegen tussen Geerstraat en Bookmolen tussen kern Baasrode en regionaal bedrijventerrein Hoogveld.
* Momenteel kleinschalige woonbebouwing langsheen Boerderijstraat met achterliggend gronden met agrarisch gebruik; * omgeven door sterk woongericht weefsel *Slechte ontsluiting naar N17 via smalle woonstraten. * inperken impact bedrijvigheid op woonomgeving *Eventueel herbestemmen naar wonen langsheen Boerderijstraat en achterliggend naar openruimtebestemming aansluitend bij ontwikkelingsvisie voor open ruimte tussen kern Baasrode en regionaal bedrijventerrein Hoogveld)
KMO-zone gelegen aan de Veldstraat nabij kerkhof SintGillis
* ligging in het woonweefsel Sint-Gillis, nabij het kerkhof * herlocalisatie van huidig bedrijf naar meer gepaste omgeving
0,47
Woningen gelegen in gebied met bestemming ‘gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut’ in de Franz Courtensstraat aansluitend bij het stedelijk administratief centrum.
*bestaande en vergunde woningen in goede staat. * keuze om al dan niet te herbestemmen afhankelijk van strategische beleidskeuzes van stad Dendermonde omtrent haar patrimoniumbeheer en eventuele mogelijkheden tot aankoop aangrenzende percelen/panden *momenteel leegstaand gebouw *té kleine nuttige oppervlakte voor opnemen gemeenschapsvoorzieningen.
0,30
Verdichtingsmogelijkheden voor wonen in het stedelijk gebied Tabel 24. Herbestemmingsmogelijkheden naar wonen toe in het stedelijk gebied Gebied KMO-zone gelegen in binnengebied tussen Karel Hofmanstraat, Hertsgaard en Korte Moerstraat
KMO-strip gelegen langsheen Baasrodestraat in binnengebied met Broekkouter en Broekkantstraat
Redenen voor herbestemming
Oppervlakte (ha)
*ligging in woonweefsel SintGillis *slechte ontsluiting naar N47 en eventuele toekomstige nieuwe ontsluitingsweg via smalle woonstraten. *Eventuele herbestemming naar wonen cfr. huidig functie. *Huidige functies: Restaurant ‘Puur’ + villa met grote tuin
0,39
*Nu enkel bebouwing langs Baasrodestraat (detailhandel Petit Beebee), rest agrarisch gebruik *KMO-zone splitst twee binnengebieden op die ontwikkeld kunnen worden i.f.v. wonen *eventueel herbestemmen naar wonen om kwalitatieve totaalinrichting binnengebied mogelijk te maken;
1,13
Leegstaand postgebouw in de Pottiaulaan gelegen in gebied met bestemming ‘gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut’.
0,38 (1,38)
0,07
235029_ontwerp VV_19.doc blad 125 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Garage van stedelijke diensten in Kerselarenbrugwegel deels gelegen in gebied met bestemming ‘gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut’.
Site ‘brandweerkazerne’:
*technische dienst van de stad zal op termijn geherlokaliseerd worden. * keuze om al dan niet te herbestemmen afhankelijk van strategische beleidskeuzes van stad Dendermonde omtrent haar patrimoniumbeheer * mogelijk maken van afwerkende woonbebouwing boven onderdoorgang voor brandweerkazerne langsheen de Oude Vest *Hierdoor afwerking van historisch bebouwingsweefsel mogelijk langsheen Oude Vest
Totale beschikbare oppervlakte Aantal potentiële woningen (25 won./ha)
0,38
Verdichtingsmogelijkheden voor wonen in het buitengebied Tabel 25. Herbestemmingsmogelijkheden naar wonen toe in het buitengebied Gebied
0,05
3,17 80
Bron: Stad Dendermonde
Daarnaast zijn er twee sites die mogelijk gelegen zijn in een achterhaalde gewestplanbestemming ‘gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen’, doch het is vooralsnog onduidelijk in welke mate het zinvol is dat deze sites herbestemd worden naar wonen
• Site ‘Kazerne’ gelegen op de hoek Noordlaan en Kazernestraat
Redenen voor herbestemming
Oppervlakte (ha)
KMO-zone in binnengebied tussen Lambroeckstraat en Weidekouter Kern Oudegem
*Vroegere bedrijfsactiviteiten van houtzagerij stopgezet. Nog beperkte opslag. Vraag tot herbestemming; *Slecht ontsloten naar N406 doorheen woonwijk met smalle woonstraten *Bedrijf langs drie zijden omringd door woningen. Onderdeel van het geselecteerde hoofddorp ‘Oudegem’.
1,46
KMO-zone gelegen aan Jef Scheirsstraat, aansluitend bij station Oudegem Kern Oudegem
*Waardevol bedrijfspand ‘Molens Abbeloos’ opgenomen op inventaris onroerend erfgoed *Bedrijfsactiviteiten stopgezet *Oud waardevol bedrijfsgebouw in verdiepingen minder geschikt voor moderne bedrijfsvoering *onderdeel van het geselecteerde hoofddorp ‘Oudegem’ aan het station.
0,20
• Site ‘Nieuwburcht’ gelegen tussen de Nieuwburcht en Hof ter Bremptstraat
235029_ontwerp VV_19.doc blad 126 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
KMO-zone gelegen aan het kruispunt Vossenhoek en Karel Eeckhoutstraat Kern Grembergen
*Volledig bebouwd terrein *Geen bedrijfsactiviteiten meer. *ligging in woonstraat, omgeven door woonweefsel kern Grembergen; *oud bedrijfsgebouw op hoek met aanpalende woningen in gesloten bebouwingspatroon
Totale beschikbare oppervlakte Aantal potentiële woningen (15 won./ha)
0,25
1,91 29
Bron: Stad Dendermonde
235029_ontwerp VV_19.doc blad 127 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
4.1.1.4
Leegstand
De structurele leegstand in Dendermonde bedraagt ongeveer 64 woningen (langdurig leegstaande woningen op basis van de inventaris gebruikt voor het heffen van de belasting op leegstand op 31.03.2008).
4.1.1.5
Vrijkomend juridisch aanbod
Om het effectief aansnijdbaar of beschikbaar aanbod te bekomen, wordt het totale aanbod vermenigvuldigd met een correctiefactor. Deze correctiefactor is de realisatiegraad, die rekening houdt met het feit dat niet het volledige aanbod zal bebouwd worden tegen 2017. Voor een periode van tien jaar wordt gerekend met de volgende realisatiegraden: • 80% voor onbebouwde percelen in verkavelingen en 30% voor onbebouwde percelen in woongebied langs uitgeruste wegen; • Voor binnengebieden in lopende of goedgekeurde RUP’s wordt een volledige realisatie tot 2017 nagestreefd (uitzondering vormen natuurlijk de RUP’s ‘Elsbos’ en ‘Vlietberg’ waarin er tot de planhorizon 2017 telkens maximaal 250 woningen gerealiseerd mogen worden); • Voor de andere binnengebieden wordt een realisatiegraad van 30% ingeschat; • Voor leegstand wordt gestreefd naar een vermindering van de langdurige leegstand met 100% binnen een periode van tien jaar; • Inzake verdichtingsmogelijkheden door herbestemmingen wordt gerekend op 50% realisatiegraad tot 2017. KORTE TERMIJN
Op termijn (2008-2017) betekent dit dat er 510 woningen in verkavelingen op de markt komen, en 140 juridisch beschikbare kavels langs uitgeruste wegen vrijkomen, 1.302 woningen in binnengebied en 64 leegstaande woningen. In totaal zullen er ongeveer 2.016 woningen op de markt komen tijdens de periode van 2008 tot 2017, indien geen RUP’s worden opgemaakt die de aansnijding van juridisch niet aansnijdbare binnengebieden mogelijk maken.
Tabel 26. Overzicht beschikbaar aanbod tot 2017 beschikbaar aanbod 2008 onbebouwde percelen in goedgekeurde verkavelingen onbebouwde percelen in woongebied langs uitgeruste wegen binnengebieden in lopende of goedgekeurde RUP’s overige binnengebieden leegstand verdichtingsmogelijkheden door herbestemming totaal
4.1.2 4.1.2.1
825
realisatiegraad periode 10 jaar 80%
beschikbaar aanbod 20082017 660
559
30%
168
1.122
100%
1.122
889 64 109
30% 100% 50%
267 64 54
2.335
Raming van de woningbehoefte Bevolkingsprognose
De behoefte aan bijkomende woningen is het gevolg van een aantal demografische ontwikkelingen. Een belangrijk element hierbij is de gezinsverdunning. Dit fenomeen heeft te maken met de vergrijzing van de bevolking (ouderen die langer zelfstandig wonen), een toenemend aantal echtscheidingen, het zelfstandig wonen van ongehuwden, … Om een inschatting van de woningbehoefte voor de volgende planperiode te kunnen maken, wordt de huidige bevolkingssamenstelling (1 januari 2007) als vertrekbasis genomen. Voor de prognose gaan we uit van de hypothese dat de ontwikkelingen die zich tussen 1991 en 2007 hebben voorgedaan, zich verder zetten in de periode 2007-2017. Bij het bepalen van de behoefte aan bijkomende woongelegenheden wordt uitgegaan van de ontwikkeling van de eigen bevolking, de zgn. gesloten bevolkingsprog-
235029_ontwerp VV_19.doc blad 128 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
nose. Er wordt m.a.w. geen rekening gehouden met in- en uitwijking zoals in een open prognose. Uitgaande van de gesloten prognose neemt de totale bevolking in Dendermonde licht af. Uit de prognose blijkt dat de ontgroening en vergrijzing van de bevolking zich in de toekomst verder zal zetten. Het aantal jongeren en de groep 20 tot 59-jarigen neemt af ten voordele van de oudere bevolkingsgroepen. Procentueel is er vooral een sterke toename te verwachten van de 80-plussers (stijging met 33%). Tabel 27. Bevolkingsprognose 0-19 jaar 20-39 jaar 40-59 jaar 60-79 jaar 80+ totaal
4.1.2.2
2007 9.205 10.973 13.126 8.117 2.100 43.521
2012 8.708 10.261 13.197 8.766 2.475 43.407
2017 8.231 9.917 12.515 9.625 2.797 43.086
evolutie 2007-2012 - 974 (- 10%) - 1.056 (- 9%) - 611 (- 5%) + 1.508 (+ 18%) + 697 (+ 33%) - 435 (- 1%)
Gezinsprognose
Aan de hand van de effectieve bevolkingssamenstelling op 1 januari 2007 per leeftijd en geslacht en het aantal referentiepersonen op dezelfde datum, worden de gezinscoëfficiënten bepaald. De gezinscoëfficiënt geeft de kans weer dat een persoon als referentiepersoon (gezinshoofd of alleenstaande) optreedt. Het toepassen van de gezinscoëfficiënten op de verwachte bevolkingssamenstelling, geeft de gezinsevolutie in de prognoseperiode weer. Door een daling van de gemiddelde gezinsgrootte stijgt het totale aantal gezinnen. Het aantal jonge gezinnen daalt wel. Tabel 28. Gezinsprognose
0-19 jaar 20-39 jaar
2007
2012
2017
22 4.492
24 4.225
26 4.174
evolutie 2007-2012 +4 - 318
40-59 jaar 60-79 jaar 80+ totaal gemiddelde gezinsgrootte
4.1.2.3
7.613 5.106 1.362 18.595
7.784 5.504 1.616 19.513
7.534 5.962 1.842 19.537
- 79 + 856 + 480 + 942
2,34
2,22
2,21
-
Woningbehoefte
Overeenkomstig de richtlijnen van de Omzendbrief RO/2002/03) wordt de woningbehoefte bepaald aan de hand van een gesloten bevolkingsprognose. Het feit dat Dendermonde als kleinstedelijk gebied is geselecteerd betekent dat er voor een gedeelte van het grondgebied (binnen de afbakening van het stedelijk gebied) met een open bevolkingsprognose kan rekening gehouden worden. Bij de berekening van de woonbehoeften kan/mag hier echter geen rekening mee worden gehouden. In het richtinggevend gedeelte bij de woningprogrammatie wordt dit aspect echter niet vergeten. De woningbehoefte wordt concreet bepaald als het verschil tussen het aantal gezinnen op het einde van een periode vermenigvuldigd met de frictieleegstand (3%) en het aantal gezinnen aan het begin van de periode. De frictieleegstand is nodig om verhuisbewegingen mogelijk te maken. De woningbehoeftenraming geeft volgende resultaten voor de gemeente Dendermonde: Tabel 29. Woningbehoefte 2007-2017 2007
2012
2017
evolutie 20072012
evolutie 20122017
aantal gezinnen (geslo18.595 19.153 19.537 + 558 + 384 ten prognose) woningbehoefte (gesloten prognose * frictie19.728 20.123 + 575 + 396 leegstand) Op basis van de inschatting van de toekomstige demografische ontwikkelingen van de bevolking in Dendermonde volgens de gesloten prognose,
235029_ontwerp VV_19.doc blad 129 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
en rekening houdend met een frictieleegstand van 3%, wordt de woningbehoefte in de periode 2007-2017 op ongeveer 971 bijkomende woningen ingeschat of ongeveer 97 woningen per jaar. In de periode 20072012 bedraagt de woningbehoefte 575 wooneenheden, voor de periode 2012-2017 zij dit 396 wooneenheden. Door de toenemende gezinsverdunning zal in de toekomst ook de vraag naar kleinere wooneenheden toenemen.
Uit de confrontatie blijkt dat het beschikbaar en aansnijdbaar aanbod ruim voldoet aan de behoefte. Hierbij wordt benadrukt dat het gaat om ramingen, niet om exacte cijfers. Belangrijk zijn dan ook niet de absolute getallen op zich, maar wel de grootteorde.
In de afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde werd eveneens een berekening gemaakt van de woonbehoefte voor het stedelijk gebied en voor het buitengebied van Dendermonde. Hieruit blijkt dat de gezinsprognose in de periode 2007-2017 in dezelfde grootteorde maar toch iets hoger ligt in de gezinsprognose berekend in de nota van het afbakeningsproces. Dit is enerzijds te wijten aan het feit dat de prognose voor de afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde berekend werd aan de hand van de effectieve bevolkingssamenstelling in 2005 (de prognose is immers opgemaakt in 2006), en de prognose in voorliggend gemeentelijk structuurplan berekend werd aan de hand van de bevolkingssamenstelling in 2007. Anderzijds wordt voor het stedelijk gebied een open prognose berekend (rekening houdend met migraties: Dendermonde als regionale woonstad), terwijl in het structuurplan dient uitgegaan te worden van een gesloten prognose). Voor de berekening werd dezelfde methodiek toegepast, namelijk de methodiek van het WES.
raming behoefte (eigen berekening) beschikbaar aanbod Overschot
In de afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde wordt ingeschat dat er in de periode 2007 – 2017 1.316 woningen bijkomend dienen voorzien te worden, met volgende verdeling: • stedelijk gebied: 930 bijkomende woningen (gesloten prognose met verdeling 66% in het stedelijk gebied + bijkomende behoefte berekend op basis van de open prognose); • buitengebied: 386 bijkomende woningen (gesloten prognose met verdeling 33% in het buitengebied).
4.1.3
Confrontatie behoefte – aanbod
Op basis van de analyses en berekeningen uit de voorgaande paragrafen kan een tabel opgesteld worden waarin de woningbehoefte en het woningaanbod met elkaar vergeleken worden.
Tabel 30. Confrontatie woningbehoefte – beschikbaar aanbod 2007-2012 575 1.167 592
2012-2017 396 1.167 771
Nogmaals wordt aangegeven dat de raming van de woningbehoefte overeenkomstig de richtlijnen van de Omzendbrief RO/2002/03) – gebeurt aan de hand van een gesloten bevolkingsprognose, die geen rekening houdt met de selectie van delen van Dendermonde als kleinstedelijk gebied (waardoor daar een open bevolkingsprognose mét hogere woningbehoeften van toepassing is).
4.1.4
Aanbod sociale woningen
Via het Decreet van 27 maart 2009 betreffende het grond- en pandenbeleid wil de Vlaamse regering in de periode 2009-2020 het sociaal woonaanbod in Vlaanderen uitbreiden met 43.000 extra sociale huurwoningen, 21.000 sociale koopwoningen en 22.000 sociale kavels. Bijkomende doelstelling daarbij is dat er snel sociale woningen worden gebouwd, waarbij ook aan private marktpartijen de kans wordt geboden om sociale woningen te bouwen. Naast de huisvestingsmaatschappijen kan voortaan ook de private sector in samenwerking met de stad een sociaal woonaanbod creëren, tegen dezelfde gunstige voorwaarden als de huisvestingsmaatschappijen, inclusief de bestaande subsidiesystemen en fiscale voordelen. Het aanbod aan sociale woningen (6,05%) is in Vlaanderen ongelijkmatig verspreid. Het nieuwe decreet wil op langere termijn een betere spreiding van het sociaal woonaanbod. Zo werd vastgelegd dat iedere stad er in de toekomst (2009-2020) naar moet streven om 1,66% van het nieuwe woon-
235029_ontwerp VV_19.doc blad 130 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
aanbod te realiseren via sociale huurwoningen. Dit geldt niet voor die gemeenten die reeds over een uitgebreid aanbod (>9%) beschikken. Van gemeenten die momenteel een sociaal huuraanbod aanbieden dat kleiner is dan 3%, wordt een beperkte extra inspanning (0,5-0,83%) verwacht in de periode 2013-2025. Dendermonde beschikt over een sociaal huuraanbod van 9,51%, zodat de stad – zoals andere steden en gemeenten met 9% of meer sociaal huuraanbod – op dit vlak vrijgesteld is van de verplichting om een bijkomend sociaal huuraanbod te realiseren. De taakstelling inzake sociale koopwoningen en sociale kavels werd intussen ook reeds vastgesteld door de provincie Oost-Vlaanderen. Dendermonde krijgt een taakstelling van 149 sociale koopwoningen en 7 sociale kavels toebedeeld.
4.2
Bedrijvigheid
Dendermonde is volgens het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen geselecteerd als kleinstedelijk gebied. Het is bijgevolg een economisch knooppunt. Wegens de selectie als economisch knooppunt, wordt de taakstelling voor regionale bedrijventerreinen bepaald aan de hand van het provinciaal ruimtelijk structuurplan. De berekening van de behoefte aan lokale bedrijventerreinen moet gebeuren via het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. De taakstelling opgelegd in het PRS wordt verdeeld over lokale en regionale bedrijvigheid. In de afbakening voor het kleinstedelijk gebied Dendermonde wordt deze taakstelling nader bekeken. De provincie geeft hier aan dat een aanzienlijk deel van deze taakstelling reeds zal dienen om de vraag naar ruimte voor lokale bedrijvigheid op te vangen. De rest van de taakstelling zal dan gebruikt worden om een aanbodbeleid te kunnen voeren, gericht op regionale bedrijvigheid. Het accent zal hierbij liggen op gemengd industriële bedrijvigheid. Inzake kleinhandel en watergebonden bedrijvigheid kan geen behoefte aangetoond worden om hiervoor bijkomende terreinen te voorzien (wel ontwikkelen en bijkomend inrichten van bestaande terreinen langs het water). In de afbakening wordt verder aangegeven dat een eventueel aanbod van lokale bedrijvigheid vanuit het GRS wordt afgetrokken van de globale taakstelling. Hiermee wordt aangegeven dat de stad voor lokale bedrijvigheid een eigen behoefeberekening kan maken.
4.2.1
Analyse van het aanbod aan lokale bedrijventerreinen
Bij het aanbod aan lokale bedrijventerreinen wordt een onderscheid gemaakt tussen: • onbebouwde percelen op lokale bedrijventerreinen; • terreinen in eigendom van bestaande bedrijven als interne reserve; • bestemde en nog te ontwikkelen lokale bedrijventerreinen • leegstaande bedrijfsgebouwen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 131 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
4.2.1.1
Onbebouwde percelen op bedrijventerreinen
Het aanbod aan onbebouwde percelen op huidige bedrijventerreinen is beperkt in Dendermonde. Slechts 2 terreinen met een totale oppervlakte van 4,14ha zijn nog onbebouwd. Wel passen we de 60/40 verhouding toe inzake lokale / regionale bedrijven die uit analyse van toepassing blijkt op de bestaande bedrijventerreinen in Dendermonde. Dit betekent concreet dat 60% van de ruimte op de bestaande bedrijventerreinen ingenomen wordt door percelen kleiner dan 5.000 m², m.a.w. door lokale bedrijvigheid. Tabel 31. Onbebouwde percelen op lokale bedrijventerreinen30 bedrijventerrein waar het perceel gelegen is Den Briel Hoogveld Totaal alle bedrijvigheid Totaal lokale bedrijvigheid (60%)
4.2.1.2
oppervlakte (ha) 3,60 0,54 4,14 ha 2,48 ha
Terreinen in eigendom van bestaande lokale bedrijven als interne reserve
Terreinen die niet bebouwd of in gebruik zijn, maar die in reserve gehouden worden van bedrijven met het oog op toekomstige uitbreidingen, worden als ‘interne reserve’ geïnventariseerd. Deze worden meegerekend in het aanbod vanuit de visie dat deze bedrijven zonder deze reserve bij uitbreidingsnoden anders nieuwe bedrijfsgronden zouden willen innemen. Wel passen we de 60/40 verhouding toe inzake lokale / regionale bedrijven die uit analyse van toepassing blijkt op de bestaande bedrijventerreinen in Dendermonde. Dit betekent concreet dat 60% van de ruimte op de bestaande bedrijventerreinen ingenomen wordt door percelen kleiner dan 5.000 m², m.a.w. door lokale bedrijvigheid.
30
Tabel 32. Terreinen in eigendom van bestaande bedrijven als interne reserve bedrijventerrein waar het perceel gelegen is Desso Den Briel Hoogveld Hoogveld Hoogveld Hoogveld Hoogveld Hoogveld Hoogveld Hoogveld Hoogveld Totaal alle bedrijvigheid Totaal lokale bedrijvigheid (60%)
4.2.1.3
oppervlakte (ha) 0,20 0,33 0,74 1,34 0,42 0,53 0,28 0,56 1,53 0,74 0,25 6,92 4,15 ha
Bestemde en nog te ontwikkelen bedrijventerreinen
Ten eerste is er het lokaal bedrijventerrein aan de Zandvoordestraat ten noorden van de kern van Grembergen. Dit heeft een bruto-oppervlakte van 7,4 ha. In het vigerend GRS wordt dit lokaal bedrijventerrein geschrapt. In principe dienen we deze oppervlakte terug mee te nemen in de berekening van de taakstelling aangezien de bestemming in tussentijd niet gewijzigd werd. De stad wenst echter de visie om het bedrijventerrein niet te ontwikkelen ook in deze herziening van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan aan te houden. Deze oppervlakte dient wel als verminderd aanbod bij de confrontatie aanbod-vraag meegerekend te worden. (-7,4 ha) Daarnaast is er het goedgekeurd gemeentelijk RUP ‘Hoogveld I’ voor lokale bedrijvigheid. Het plangebied van dit bedrijventerrein is gelegen tussen Vlassenhout, Korte Dijkstraat, N17 en N41 en heeft een bruto-oppervlakte van 20,1 ha. Dit terrein moet nog ingericht worden. Dit betekent dat er een totaal aanbod aan bestaande nog in te richten lokale bedrijventerreinen is van 20,1 ha.
VLAO-databank 2008
235029_ontwerp VV_19.doc blad 132 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Tenslotte wordt ook nog het regionaal bedrijventerrein Hoogveld ‘J’ vermeld. Het gebied is gelegen tussen Vlassenhout, Lange Dijkstraat, Putteveld en N41 en heeft een bruto-oppervlakte van 11,6 ha. Gezien de gerichtheid op regionale bedrijvigheid wordt dit niet in het aanbod voor lokale bedrijven opgenomen.
4.2.1.4
4.2.2
Achterhaalde bestemming als lokaal bedrijventerrein
Kaart 32. Bestaande kleinere bestemmingszones voor bedrijvigheid cfr. gewestplan op het grondgebied van Dendermonde (KMO-splinters)
Leegstaande bedrijfsgebouwen
De leegstand op de bestaande bedrijventerreinen werd in kaart gebracht. Wel passen we de 60/40 verhouding toe inzake lokale / regionale bedrijven die uit analyse van toepassing blijkt op de bestaande bedrijventerreinen in Dendermonde. Dit betekent concreet dat 60% van de ruimte op de bestaande bedrijventerreinen ingenomen wordt door percelen kleiner dan 5.000 m², m.a.w. door lokale bedrijvigheid. Tabel 33. Leegstaande bedrijfsgebouwen bedrijventerrein waar het perceel gelegen is Appels Sint-Gillis Dendermonde den Briel den Briel den Briel Hoogveld Hoogveld Hoogveld Hoogveld Hoogveld Hoogveld Hoogveld Hoogveld Hoogveld Hoogveld Hoogveld Totaal alle bedrijvigheid Totaal lokale bedrijvigheid (60%)
Kaart 31. Inventarisatie aanbod bedrijvigheid
oppervlakte (ha) 3,28 0,28 0,04 0,04 0,09 0,22 0,19 0,57 1,37 0,34 0,30 0,61 0,66 1,53 0,20 0,19 0,15 10,06 6,04 ha
Er zijn verspreid over het grondgebied van Dendermonde een groot aantal terreinen die een volgens het vigerende gewestplan een bestemming als KMO-zone hebben. Door de maatschappelijke evolutie blijken een aantal van deze terreinen als KMO-zone achterhaald te zijn. Om hier meer duidelijkheid te verkrijgen werd een terreinonderzoek uitgevoerd waarbij alle kleinschalige zones voor bedrijvigheid volgens het vigerende gewestplan – de zogenaamde KMO-splinters – onderzocht werden. U vindt hierover meer informatie in bijlage. Als resultante worden een aantal zones aangegeven waar de bestemming i.f.v. bedrijvigheid inderdaad achterhaald blijkt te zijn. Tabel 34 zones met een achterhaalde bestemming i.f.v. bedrijvigheid op het grondgebied van Dendermonde Ligging KMO-zone
Opp (ha)
Huidige toestand
Waarom herbestemming aangewezen/ mogelijke toekomstige bestemming
Gelegen in binnengebied tussen Lambroeckstraat en Weidekouter Buitengebied – kern Oudegem
1.46
Activiteiten houtzagerij stopgezet. Nog beperkte opslag. Vraag tot herbestemming;
Gelegen aan Jef Scheirsstraat, aansluitend bij station Oudegem
0.20
Waardevol bedrijfspand Molens Abbeloos Bedrijfsactiviteiten
*Slecht ontsloten naar N406 doorheen woonwijk met smalle woonstraten *Bedrijf langs drie zijden omringd door woningen. *Eventuele herbestemming naar wonen *Oud waardevol bedrijfsgebouw in verdiepingen minder geschikt voor moderne bedrijfsvoering
235029_ontwerp VV_19.doc blad 133 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Buitengebied – kern Oudegem
stopgezet
KMO-zone gelegen in binnengebied tussen Karel Hofmanstraat, Hertsgaard en Korte Moerstraat Stedelijk gebied – Sint-Gillis
0.39
KMO-zone gelegen aan het kruispunt Vossenhoek en Karel Eeckhoutstraat Buitengebied – kern Grembergen
0.25
KMO-strip gelegen langsheen Baasrodestraat in binnengebied met Broekkouter en Broekkantstraat Stedelijk gebied – kern Baasrode
1.13
KMO-zone aan Boerderijstraat gelegen tussen Geerstraat en Bookmolen tussen kern Baasrode en regionaal bedrijventerrein Hoogveld. Stedelijk gebied – tussen kern Baasrode
1.38
Restaurant ‘Puur’ + villa met grote tuin
Volledig bebouwd. Geen bedrijfsactiviteiten meer. Vraag naar herbestemming
Enkel bebouwing langs Baasrodestraat (detailhandel Petit Beebee), rest agrarisch gebruik
Kleinschalige woonbebouwing langsheen Boerderijstraat met achterliggend gronden met agrarisch gebruik;
*aansluiting bij woonweefsel kern Oudegem *Eventuele herbestemming naar wonen nabij station Oudegem *ligging in woonweefsel Sint-Gillis *slechte ontsluiting naar N47 en eventuele toekomstige nieuwe ontsluitingsweg via smalle woonstraten. *Eventuele herbestemming naar wonen cfr. huidig functie. *ligging in woonstraat, omgeven door woonweefsel kern Grembergen; *oud bedrijfsgebouw op hoek met aanpalende woningen in gesloten bebouwingspatroon *eventueel herbestemmen naar wonen *KMO-zone splitst twee binnengebieden op die ontwikkeld kunnen worden i.f.v. wonen *eventueel herbestemmen naar wonen om kwalitatieve totaalinrichting binnengebied mogelijk te maken; * omgeven door sterk woongericht weefsel *Slechte ontsluiting naar N17 via smalle woonstraten. * inperken impact bedrijvigheid op woonomgeving *Eventueel herbestemmen naar wonen langs-
en Hoogveld
heen Boerderijstraat en achterliggend naar openruimtebestemming aansluitend bij ontwikkelingsvisie voor open ruimte tussen kern Baasrode en regionaal bedrijventerrein Hoogveld)
Gelegen aan de Rosstraat, zuidelijk begrensd door spoorlijn (museumlijn)
0.93
Ingevuld met bedrijfsbebouwing, parking en andere verharding, enz. Leegstaand bedrijfsgebouw
KMO-zone gelegen aan de Veldstraat nabij kerkhof SintGillis
0,47
Industrieterrein Oude Brugstraat Schoonaarde
0,21
Huidige bedrijf heeft concrete herlocalisatieplannen naar meer geschikte locatie Momenteel zonevreemd woonlint langs Oude Brugstraat in industriezone.
totaal
* omgeven door sterk woongericht weefsel *Slechte ontsluiting naar N17 via smalle woonstraten. * inperken impact bedrijvigheid op woonomgeving * eventuele herbestemming in functie van realisatie streefbeeldtracé N17 (Mandekensstraat) De KMO-zone is gelegen in een woonomgeving, waardoor herbestemming naar wonen hier wenselijk is. KMO-zone wordt beter herbestemd naar wonen, gezien de industriële bestemming hier reeds jaren achterhaald is
6,42
Deze oppervlakte dient bijkomend voorzien te worden in functie van de ruimtebalans;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 134 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
4.2.3
Nood aan ruimte voor bedrijvigheid in het kader van lokale zonevreemde bedrijven
De stad Dendermonde is momenteel bezig met de opmaak van een RUP ‘zonevreemde bedrijven’. Het gaat hierbij enerzijds over bedrijven die nu reeds zonevreemd gelegen zijn en al dan niet uitbreidingsnoden hebben, als anderzijds zone-eigen bedrijven die een zonevreemde uitbreiding wensen. Uit de voorlopige ruimtebalans blijkt hieruit een bijkomende nood aan 14,86 ha voor lokale bedrijvigheid. Tabel 35 – Ruimtebalans voorontwerp RUP zonevreemde bedrijven versie mei 2010
4.2.4
Raming van de behoefte aan bedrijventerreinen
Het vaststellen van de behoefte aan bedrijventerreinen is geen eenvoudige opgave. De daadwerkelijke behoefte aan nieuwe gronden hangt immers sterk af van de economische ontwikkeling. Op gemeentelijk niveau is de 235029_ontwerp VV_19.doc blad 135 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
de trend door te trekken. In Dendermonde zijn er de laatste 8 jaar 521 nieuwe bedrijven bijgekomen31. • Dit cijfer wordt genuanceerd door de overlevingsgraad van de startende bedrijven die in Vlaanderen in 2010 (bedrijven opgestart in 2005) op 68,04%32 ligt. Rekening houdende met dit cijfer houden we dus rekening met 68,04% van alle startende bedrijven, ofte 355 bedrijven. • Niet alle 355 bedrijven zullen zich vestigen op een bedrijventerrein. Als we gemakshalve aannemen dat enkel bedrijvigheid uit de secundaire sector zich op een bedrijventerrein vestigt, dan betreft dit in Dendermonde ongeveer 20%33 van deze 355 bedrijven, ofte 71 bedrijven. • De verhouding lokale / regionale bedrijvigheid op de bestaande bedrijventerreinen in Dendermonde bedraagt ongeveer 60/40. Dit betekent dat 60% van de ruimte ingenomen wordt door percelen kleiner dan 5.000 m², m.a.w. door lokale bedrijvigheid. Rekening houdend met de 60/40 verhouding betekent dit 42,6 nieuwe lokale bedrijven op 8 jaar of ruim 5,33 lokale bedrijfjes per jaar. De gemiddelde oppervlakte van deze lokale bedrijvigheid wordt ingeschat op ongeveer 2.500 m².
economische conjunctuur niet beïnvloedbaar, en wordt economische ontwikkeling vooral geassocieerd met onzekerheid over de moeilijk voorspelbare en slechts beperkt bestuurbare dynamiek. Zo kan technologische vernieuwing leiden tot afnemend en een veranderd ruimtegebruik. Grote delen van de industrie zullen in de toekomst meer overeenkomsten vertonen met kantoren dan met zware industriecomplexen. Aangezien Dendermonde tevens een kleinstedelijk gebied is, dient een ijzeren voorraad aanwezig te zijn. De ijzeren voorraad is een reserve aan bedrijventerreinen die nodig is voor het goed functioneren van de vraag en aanbod aan bedrijventerreinen. De raming van de behoefte aan bedrijvigheid kan via twee methodes worden aangetoond: • op basis van de gemiddelde grondverkoop van bedrijventerreinen over een relevante periode; • of op basis van aantoonbare gegevens van de vraag naar lokale bedrijfsgrond. De huidig aanbod aan vrije oppervlakte op de bestaande bedrijventerreinen in Dendermonde is al jaren nagenoeg nihil. Een aanbod aan percelen voor lokale (en regionale) bedrijvigheid ontbreekt. Navraag bij de belangrijkste ontwikkelaar van bedrijfsgronden in Dendermonde, nl. de intercommunale DDS leert dat dan ook dat zij geen relevante gegevens beschikbaar hebben Toepassing van de eerste methode, op basis van de jaarlijkse grondverkoop, is bijgevolg niet mogelijk. Om de tweede methode toe te passen zijn er enkel kwalitatieve gegevens ter beschikking. Uit een bevraging bij de intercommunale en VLAO blijkt dat er algemeen een grote vraag is naar ruimte voor lokale bedrijvigheid. Cijfergegevens over de werkelijke vraag van lokale bedrijven ontbreken echter, waardoor deze behoefte niet kan gekwantificeerd worden. Dus in feite is ook deze tweede methode niet toepasbaar. Omwille van het ontbreken van cijfergegevens over de gemiddelde grondverkoop en de actuele vraag naar lokale bedrijfsgrond, wordt de behoefte ruw ingeschat op basis van het aantal startende ondernemingen
• Het aantal startende ondernemingen die zich de laatste 10 jaar in
Dendermonde hebben gevestigd, wordt in rekening gebracht door
Indien we er van uitgaan dat deze trend zich in de toekomst verder doorzet, dan betekent dit dat er voor de planperiode 2007-2017 een theoretische behoefte zou bestaan van 13,33 ha aan lokale bedrijventerreinen..
31
Bron: Federale Overheidsdienst Economie, op basis van de relevante NACEBEL-codes (exclusief hotels en horeca, landbouw, …) 32 Coface Services Belgium NV - Unizo 33 Steunpunt WSE – aantal vestigingen met personeel naar de hoofdsector – jaargemiddelde 2008
235029_ontwerp VV_19.doc blad 136 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
4.2.5
Confrontatie behoefte – aanbod lokale bedrijventerreinen
Tabel 36. Confrontatie behoefte – aanbod lokale bedrijventerreinen Aanbod onbebouwde percelen op lokale bedrijventerreinen interne reserve Bestemde en nog te ontwikkelen bedrijventerreinen leegstaande bedrijfsgebouwen Totaal aanbod Berekende behoefte Achterhaalde bestemming als lokaal bedrijventerrein KMO-zone Zandvoordestraat Confrontatie behoefte - aanbod
oppervlakte (ha) 2,48 4,15 20,10 10,06 36,79 (in plus) 13,33 (in minus) 6,42 (in minus) 7,40 (in minus) 9,64 ha (overschot)
Uit de confrontatie blijkt dus dat er een theoretisch overschot is van 9,64ha in functie van lokale bedrijventerreinen voor de planperiode 2007-2017. Rekening houdende dat het niet evident was om een duidelijk beeld te krijgen van de behoeften aan ruimte voor lokale bedrijvigheid dient dit overschot sterk gerelativeerd te worden. Ook zal voor de behoefte vanuit de zonevreemde bedrijven (14,86ha), zoveel als ruimtelik aanvaardbaar, een oplossing geboden worden door een herbestemming ter plaatse. De vraag en het aanbod heffen elkaar daardoor op. We kunnen dus concluderen dat er een voldoende aanbod aan lokale bedrijvigheid is voor de planperiode 2007-2017.
4.3
Groen
4.3.1
Methodiek
Inzake groenvoorzieningen werden geen specifieke taakstellingen opgenomen in het provinciaal ruimtelijk structuurplan Oost-Vlaanderen. Toch is de aanwezigheid van groen essentieel voor de leefbaarheid en de aantrekkelijkheid van een stad. Om de behoefteraming van het areaal groenvoorzieningen in de Dendermondse agglomeratie te bekomen, is het noodzakelijk het bestaande areaal te vergelijken met een aantal richtnormen én af te toetsen met de bewonersdichtheden.
4.3.1.1
Normen met betrekking tot de oppervlakte
In de vakliteratuur vinden we een grote variatie aan groennormen. Wij werken met de planologische kengetallen34, volgens dewelke 21 m² groen per inwoner volstaat. Dit bevat groen op verschillende niveaus (zie verder) en van verschillende aard (zowel actief als passief groen). Sportvoorzieningen behoren er niet toe.
4.3.1.2
Normen met betrekking tot de bereikbaarheid
Het gaat hier echter om een algemene groennorm die verder moet worden gespecificeerd. Binnen een stad functioneren groenvoorzieningen op verschillende niveaus. De lange-termijnvisie op het gebiedsgericht natuurbehoud maakt een onderscheid tussen verschillende functieniveaus en bepaalt per functieniveau de maximumafstand en het minimumareaal.
In de afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde wordt met cijfers gewerkt uit 2003; deze gegevens zijn bij de uitwerking van dit document waar mogelijk geactualiseerd. Hierdoor komen een aantal verschillen in het aanbod naar boven. 34
Erheggen, S.A., Planologische kengetallen, Samson H.D. Tjeenk Willink, Alphen aan den Rijn, 1976.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 137 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Tabel 37. Kwantitatief referentiekader voor stedelijke groennormen35
4.3.2
FUNCTIENIVEAU
DEFINIËRING
woongroen
groen in de directe omgeving zoals gemeenschappelijke tuinen, groenstrookjes, plantsoenen in de straat of tegen bebouwing groter toegankelijk plantsoen of klein parkje, meer zelfstandig gesitueerd, beperkt recreatief medegebruik groter zelfstandig groenelement voor natuurbeleving, verpozing en recreatief gebruik een grootschalige recreatieve voorziening (of stadspark) ten behoeve van de bevolking van enige wijken of van de gehele stad een buiten het stedelijk gebied gelegen groenareaal, ten dienste van een stedelijke agglomeratie
Bij de opmaak van een model groenstructuurplan voor lokale besturen in Vlaanderen, werd de stad Dendermonde beschouwd als pilootproject. In dit kader werden de groenbehoeften voor Dendermonde onderzocht rekening houdende met: • Groenbehoeften per inwoner, nl. 21 m²; • Bevolkingsdichtheid; • Bereikbaarheid van de geselecteerde groenvoorzieningen;
buurtgroen
wijkgroen
stadsdeelgroen
stadsgroen
stadsgroen (stadsbos)
MAXIMUMAFSTAND
MINIMUMAREAAL
< 150m
/
< 400 m
> 1ha
< 800m
> 10ha
Toepassing van de normen
Hierbij werden voor de behoefteberekening drie scenario’s onderzocht:
• Scenario 1: In dit scenario worden enkel de openbare parken in re< 1600m
> 30ha
< 3200m
> 60ha
< 5000m
> 200 / 300 ha
kening gebracht. Ongeveer ¼ van het grondgebied van Dendermonde heeft een voldoende groenaanbod. Het betreft het centrum van Dendermonde (historische kern + 19e en 20ste eeuwse woonwijken), de deelgemeenten Appels en Oudegem en het zuidelijk deel van Grembergen.
De parken van een hoger functionele zone geven ook invulling naar lagere functionele zones (vb. wijkgroen functioneert eveneens als wijkgroen of woongroen) voor zover de afstand tot de woonconcentratie dit toelaat. Deze richtwaarden zijn in de eerste plaats op het verstedelijkte gebied van toepassing. De kernen in de open ruimte kunnen worden beschouwd als buurten of op het niveau van de wijk worden geplaatst.
35
Lange-termijnvisie op het gebiedsgericht natuurbehoud in Vlaanderen. Deel IV. Lange-termijnvisie gebiedsgericht natuurbehoud in stedelijke en verstedelijkte omgeving. Tussentijds rapport, 2001, blz. 40.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 138 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
Figuur 37 – Dekking groenbehoeften Dendermonde scenario 1 (bron: concept groenstructuurplan ANB)
voor de bereikbaarheid ervan vormt. Hierdoor beslaat het effectieve bereik enkel de zuidzijde van het groengebied. Figuur 38 – Dekking groenbehoeften Dendermonde scenario 2 (bron: concept groenstructuurplan ANB)
• Scenario 2: In dit scenario worden naast de openbare parken ook de volkstuincomplexen en de recreatiegebieden op het gewestplan in rekening gebracht. Ongeveer de helft van het grondgebied van Dendermonde beschikt over een voldoende groenaanbod. Een belangrijke kanttekening hierbij is het recreatiegebied Meerdam. Op de kaart beslaat het bereik van dit recreatiegebied een groot gedeelte van de deelgemeente Grembergen, terwijl in realiteit de Dender een belangrijke barrière
235029_ontwerp VV_19.doc blad 139 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
• Scenario 3: In dit scenario worden naast de openbare parken, volkstuincomplexen en recreatiegebieden op het gewestplan, ook de groene bestemmingen op het gewestplan in rekening gebracht: groengebieden, natuurgebieden, groengebieden met vissershutten en bosgebieden. Nagenoeg het volledige grondgebied van Dendermonde heeft een voldoende groenaanbod, met uitzondering van de kern van Schoonaarde en het grensgebied met Lebbeke ten oosten van de N47. Concreet betekent dit dat indien alle recreatiegebieden, groen-, natuur- en bosgebieden op het gewestplan, publiek toegankelijk zouden worden gemaakt het huidige tekort aan openbaar groen is ingelost. Figuur 39 - Dekking groenbehoeften Dendermonde scenario 3 (bron: concept groenstructuurplan ANB) Sint-Gillis-Waas
Bij de conclusie van scenario 3 dienen een aantal kanttekeningen geplaatst te worden: • Een deel van de groene bestemmingen zullen niet toegankelijk kunnen/mogen gemaakt worden in functie van hun ecologische functie. • Bij de bereikbaarheid van de groenvoorzieningen is er geen rekening gehouden met het barrière-effect die bepaalde infrastructuren veroorzaken, vb. de rivieren Schelde en Dender, de spoorlijnen, de gewestwegen, enz.; • Er is geen rekening gehouden met de impact van de groenvoorzieningen op het grondgebied van de aangrenzende gemeenten die ook een gedeelte van de groenbehoeften kunnen invullen voor de inwoners van Dendermonde (bvb. grensgebied met Lebbeke); Concluderend kan men dus stellen dat Dendermonde bij het aanhouden van haar beleid gericht op het creëren van bijkomende groen- en speelvoorzieningen (vb. gebied Oud Klooster) en het publiek toegankelijk maken van groen- en natuurgebieden, op termijn kwantitatief over voldoende groenareaal per inwoner zal beschikken, met uitzondering van de kern van Schoonaarde. Het zal voor Dendermonde in dit kader echter ook belangrijk zijn om te focussen op het werken aan het kwalitatieve karakter van de groenvoorzieningen:
• Voorzien van voldoende groenvoorzieningen in de nabijheid van de woonomgeving;
• Linken van de bestaande groenvoorzieningen o.a. via nieuwe groenvoorzieningen in een samenhangend groen raamwerk ondersteund door een verbindend langzaam verkeernetwerk; • Verhogen van de bereikbaarheid van de bestaande groengebieden door het verminderen van het barrière-effect (kwantitatief én kwalitatief) van de infrastructuren; • Verhogen van de ecologische, recreatieve en landschappelijke belevingskwaliteit van de bestaande groenvoorzieningen; • Oog hebben voor de rol van het groen als structurerend element bij geplande ontwikkelingen (bedrijventerreinen, woonwijken, infrastructuren, enz.) 235029_ontwerp VV_19.doc blad 140 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
• Creëren van synergie-voordelen door het linken van publieke groenvoorzieningen aan recreatieve voorzieningen, gemeenschapsvoorzieningen, enz.; In de afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde worden er inzake de groenbehoeften volgende conclusies aangegeven:
• De perimeter van het stadspark bevat het gros van het stedelijk gebied. De wijken Lutterzele, Klein Parijs en Dammen zijn echter meer dan 1600 m verwijderd van het stadspark. Het gaat hierbij om een afstand in vogelvlucht, de wandelafstand zal wellicht nog groter zijn. De behoefte aan bijkomend stadsdeelgroen zal zich dan ook op deze woonwijken toespitsen; • Scheldepolders en de Dendermeersen zijn op een boogscheut van de stad gelegen, maar kunnen enkel laagdynamische recreatievormen als fietsen en wandelen opvangen. De recreatieve voorzieningen in deze gebieden zijn dan nog voornamelijk afgestemd op de bovenlokale functie van Schelde en Dender als recreatieve assen. • Zowel Buggenhoutbos als Overmeredonk zijn té ver van het stedelijk gebied verwijderd om als stadsgroen (stadsbos) te kunnen functioneren (méér dan 5 km). In Dendermonde doet zich cfr. het document van de afbakening duidelijk de noodzaak gevoelen voor de aanleg van bijkomende groenvoorzieningen op niveau van de stad (stadsbos). Daarnaast dienen bijkomende groene ruimten voorzien te worden voor een aantal meer perifeer gelegen wijken (Lutterzele, Klein Parijs en Dammen). Deze conclusies komen in grote lijnen overeen met wat bovengaand reeds werd aangegeven. Voor de twee zones waar er niet kan voldaan worden aan de groenbehoeften, worden de groenbehoeften verder belicht: • Voor de kern van Schoonaarde is er nood aan bijkomende groenvoorzieningen in de kern; • Het grensgebied met Lebbeke ten oosten van de N47 betreft een gebied met een zeer lage bevolkingsdichtheid. Het betreft ook een landelijk openruimtegebied. Specifieke groenbehoeften worden hier dan ook niet aangegeven.
4.4
Recreatie
4.4.1
Aanbod
In onderstaande tabel wordt het aanbod aan recreatieve terreinen opgesomd. Enkel de recreatieve terreinen die toegankelijk zijn voor zowel individuen als voor groepen worden in de tabel vermeld. Sportterreinen specifiek voor scholen zijn niet opgenomen bij deze lijst, evenals terreinen in functie van jeugdbewegingen. Tabel 38. Overzicht bestaande recreatieve terreinen sporthal Grembergen sporthal gemeentelijke basisschool Grembergen sporthal Oudegem sporthal Baasrode sporthal Appels sportlokaal gemeentelijke basisschool Dendermonde sportlokaal K.A. Dendermonde sportlokaal vrije gesubsidieerde lagere school Baasrode sportlokaal Meirdam intercommunaal overdekt zwembad Olympos sportcomplex Sint-Gillis voetbalveld F.C. Lutterzele polyvalent sportveld koning Boudewijn stichting tennisveld Ter Schoote tennisvelden TC Vlaskia voetbalveld RC Boonwijk voetbalvelden Kavd I Grembergen
oppervlakte (in ha) 0,11+ 0,10 0,07
overdekt / open lucht overdekt en open lucht overdekt
0,11 + 0,65 0,09 + 0,25 0,14 + 0,03 0,04
overdekt en open lucht overdekt en open lucht overdekt en open lucht overdekt
0,03
overdekt
0,04
overdekt
0,05 0,10
overdekt overdekt
0,13 + 3,50 1,29 0,06
overdekt en open lucht open lucht open lucht
0,12 0,19 0,60 0,55
open lucht open lucht open lucht open lucht
235029_ontwerp VV_19.doc blad 141 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
voetbalvelden Kavd II Grembergen voetbalveld FC Juventus voetbalveld FC Baasrode voetbalveld FC Appels voetbalveld FC Moerstraat volleybalveld Jeugd Zonder Dak gemeentelijk polyvalent sportveld Baasrode tennisvelden Kavd II Grembergen gemeentelijk basketveld Sint-Gillis gemeentelijk polyvalent sportveld Sint-Gillis gemeentelijk polyvalent sportveld Grembergen watersportcentrum vvws parochiaal polyvalent sportveld + SK Grembergen rijbaan Piet manège de Zandruiters manège de Zijpe schietstand para’s modelvliegclub ‘Dender Eagles’ totaal overdekt totaal open lucht
0,73
open lucht
4.4.2
0,57 0,83 0,60 0,55 0,04
open lucht open lucht open lucht open lucht open lucht
4.4.2.1
0,34
open lucht
0,20
open lucht
0,04
open lucht
0,12
open lucht
0,24
open lucht
1,05
open lucht open lucht
0,15 + 0,4 0,4 0,09 + 0,09 0,62 1
overdekt en open lucht open lucht overdekt en open lucht open lucht open lucht
1,44 18,95
Behoefte Theoretische behoefte
In de literatuur variëren de vierkante meters sportterrein per inwoner van minder dan 1 m² tot 20 m² (zie ook F.A. Knol). Uit deze ruime marge alleen al blijkt dat deze waarden sterk afhangen van de plaatselijke situatie. Veelal worden de richtcijfers van het BLOSO gehanteerd als referentiewaarde. Voor openluchtrecreatie wordt een behoefte van 5 m² aangegeven. Voor overdekte sportinfrastructuur wordt uitgegaan van 0,2 m² per inwoner. Aangezien het hier gaat om netto-normen (terreinoppervlakte + nettostrook) mag worden aangenomen dat de totale terreinbehoefte met 25% mag vermeerderd worden (groenaanleg, wegen). Voor Dendermonde betekent dit dat voor 43.521 inwoners er een behoefte is aan 1,09 ha overdekte sportterreinen en 27,2 ha terreinen voor open luchtrecreatie. Uit bovenstaande analyse blijkt dat de bestaande overdekte recreatieve terreinen ruim voldoende groot zijn om aan de behoefte aan recreatie voor Dendermonde te voldoen. De terreinen in open lucht beantwoorden niet aan de behoefte aan recreatie voor Dendermonde volgens de richtcijfers van BLOSO. Er zou een behoefte zijn van 8,05 ha. Bij de analyse van het aanbod werd echter geen rekening gehouden met de terreinen van de jeugdbewegingen en met de zachte recreatie die de Scheldevallei met zich meebrengt. Het recreatiegebied (voormalig voetbalveld) te Mespelare is momenteel niet meer ingevuld.
Bron: Stad Dendermonde
235029_ontwerp VV_19.doc blad 142 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
4.4.3
Behoeften vanuit de recreatieve verenigingen
Bij de opmaak van het RUP ‘zonevreemde sport- en jeugdaccommodatie’ werden volgende recreatieve behoeften in kaart gebracht. Deze behoeften werden opgespoord door middel van een brede bevraging van de recreatieve verenigingen in Dendermonde:
• Modelvliegclub ‘Dender Eagles’; • Scouts en gidsen Sint-Ursmarus: gelegen in natuurgebied en over• •
• • •
•
•
stromingsgebied in het kader van het Sigma-plan. Herlokalisatie is noodzakelijk. Tennisvelden TC Vlaskia: volgens het RUP zonevreemde woningen gelegen in ruimtelijk kwetsbaar gebied en aansluitend bij verstoord ruimtelijk kwetsbaar gebied. Herlokalisatie is noodzakelijk. Sportveld Breestraat - Marchantplein Sint-Gillis: volgens het BPA Westhelft-dorpskom gelegen in zone voor halfopen bebouwing; Herlokalisatie is aangewezen. De bestemming volgens het BPA kan behouden blijven. Voetbalveld Rc Boonwijk: gronden in reserve voor het bedrijf Desso. Herlokalisatie kan in toekomst noodzakelijk blijken. Voetbalveld FC Appels: eigenaars van een deel van de gronden wensen de kans om een verkaveling te realiseren niet te laten vallen. Herlokalisatie kan in toekomst noodzakelijk blijken. Manege de Zandruiters: eigenaar van een deel van de gronden werd gecontacteerd door een projectontwikkelaar om het gebied te ontwikkelen als woongebied en wenst deze optie nog in beraad te houden. Herlokalisatie kan in toekomst noodzakelijk blijken. De gebouwen gebruikt door de para’s, gelegen langsheen de Winningstraat, zijn beschermd als monument en volgens het gewestplan bestemd als buffergebied. De activiteiten bestaan slechts uit een clublokaal en een berging. Deze en andere functies zijn vergunbaar wegens de bescherming als monument. Voetbalvelden H. Maagdcollege: hoofdzakelijk vergunde zonevreemde voetbalterreinen en randinfrastructuur – vraag om zoneeigen te maken.
• Jeugd zonder Dak – behouden bestaande infrastructuur Chiro Krea• • • • •
le en KSA Sint-Arnout.+ uitbreiden van openspeelterrein en bebouwing Bijkomende accommodatie (gebouwen en terreinen) voor voetbalclub, krachtbalclub, petanqueclub en kaatsclub te Baasrode; Parochiaal polyvalent sportveld én SK Grembergen – nood aan bijkomend oefenterrein en parking, nood aan groene ruimte aansluitend bij bestaande jeugdaccommodatie Nood aan ruimte voor buitenpiste manège Zijpe; Nood aan verruiming oefenterrein en bijkomende accommodatie (waaronder parkeren) voor voetbalclub te Oudegem; Voetbalclub FC Juventus Schoonaarde - bijkomende parkeerplaatsen
Dendermonde draagt dankzij haar ligging aan de kruising van twee belangrijke rivieren de potentie om zich in te schakelen in een netwerk van watertoerisme. De historische binnenstad en de waardevolle open ruimten in de omgeving van de stad kunnen van Dendermonde een belangrijke tussenstop maken in het Scheldenetwerk (Gent, Antwerpen) en het netwerk van de Dendersteden (Ninove, Geraardsbergen, Aalst). Momenteel ontbreekt hiervoor de nodige infrastructuur. Om die reden wordt er binnen het kleinstedelijk gebied gezocht naar de meest geschikte locatie voor een nieuwe aanleghaven voor pleziervaartuigen. De Oude Dender lijkt hierbij het meest geschikt, aangezien deze tot in het hart van de binnenstad penetreert waardoor een historische stedelijke ambiance terug tot leven zou kunnen worden gebracht en de centrumfuncties van Dendermonde worden versterkt door deze activiteit. Daarbij komt dat op de Schelde en het Denderkanaal de economische functie van de waterwegen primeert. Wel kunnen eventueel ook aanlegfaciliteiten worden voorzien aan de drie dorpen van Dendermonde die rechtstreeks aan de Schelde gelegen zijn, nl. Baasrode (bestaat er reeds een aanlegsteiger), Schoonaarde en Grembergen. Voor de eerste twee kan hierdoor bijkomend ingespeeld worden op de grote vraag naar aanlegplaatsen voor vaartuigen te Dendermonde. Voor de bestaande aanlegsteiger te Grembergen is er de vraag om de bestaande en hoofdzakelijk vergunde zonevreemde aanleg- en randinfra-
235029_ontwerp VV_19.doc blad 143 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
structuur van Watersportcentrum VVW aan de Schelde te Grembergen te kunnen behouden zonder verdere uitbreidingen.
4.5
Gemeenschapsvoorzieningen
Tenslotte wordt er op toeristisch vlak ook een belangrijke nood aangegeven. Toeristisch kan de ligging van Dendermonde in een waterrijke omgeving aan de monding van Schelde en Dender bvb. gebruikt worden voor het uitbouwen van een thematische toeristische ‘all weather’-attractie36 die ingaat op de waterbeheersing van Schelde en Dender (met o.a. SIGMAplan), het maritiem en nautisch erfgoed, de waterecologische uitbouw rond de Schelde (GGG- en GOG-gebieden), enz.
4.5.1
Onderwijs
Om de behoefte aan bijkomende ruimte voor scholen te kennen, werd een vragenlijst naar alle scholen van Dendermonde verstuurd. Aan de hand van deze vragenlijst hebben volgende scholen hun uitbreidingswensen duidelijk gemaakt:
• Scholen aan Kerkstraat 60 te Dendermonde: behoefte aan 2500m² in functie van buitenruimte
• VTI, E. Van Winckellaan te Dendermonde: behoefte aan 1000m² in • • • • • •
4.5.2
functie van fietsenstallingen VTI, Bogaerdstraat te Dendermonde: behoefte aan 40m² in functie van stalling van motorvoertuigen Atheneum, Zuidlaan te Dendermonde: behoefte aan 1200m² in functie van parkeerruimte Koninklijke academie voor Schone Kunsten, Oude Vest te Dendermonde: behoefte aan 300m² in functie van bijkomende gebouwen Academie voor muziek, woord en dans: behoefte aan een bijkomende locatie in het Dendermonde-centrum en een eigen locatie in de wijkafdelingen Basisschool te Oudegem: behoefte aan 1500m² in functie van buitenruimte Basisschool de Bijenkorf te Sint-Gillis: behoefte aan 250m² in functie van parkeerruimte.
Woon- en zorgcentra
In 2007 waren 686 erkende plaatsen in een rusthuis in Dendermonde. Het programmatiecijfer37 voor erkende plaatsen in een rusthuis in 2010 bedraagt 662. Bijgevolg kan worden gesteld dat er geen nood is aan bijkomende ruimte voor rusthuizen. Om te kunnen voldoen aan nieuwe normen inzake woon- en zorgcentra, is voldoende ruimte beschikbaar op de locaties van de huidige rusthuizen. 36
Beleidsnota Toerisme en Recreatie RESOC-SERR Waas & Dender.
37
Bron: http://lokalestatistieken.vlaanderen.be.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 144 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
4.5.3
Windturbines
Het voorontwerp van aanvulling op het PRS geeft volgende zoekzones aan voor de inplanting van windturbines: • clusters ter hoogte van Hoogveld of andere regionale bedrijventerreinen • enkelvoudige lineaire inplantingen langsheen de verbindingswegen tussen Dendermonde en Aalst • lineaire structuren of solitaire turbines binnen een groter verband langsheen de grenzen van het stedelijk gebied. Het opmaken van ruimtelijke uitvoeringsplannen voor de locatie van windturbines is de bevoegdheid van de provincie. De gemeente kan in het GRS suggesties doen voor deze inplanting.
4.5.4
Overige behoeften
Uit het meerjarig beleidsprogramma 2008-2012 van het stadsbestuur Dendermonde komen volgende behoeftes naar voor in verband met de gemeenschapsvoorzieningen: • Interne verhuizingen van diensten in het administratief centrum • Bouwen van een nieuwe hoofdbibliotheek • Uitbreiding van de brandweerkazerne. • Optimalisering en kwalitatieve inrichting bestaande begraafplaatsen en afstemming met toekomstige behoeften • Ruimte voor een verblijfplaats voor 10 à 20 mobilhomes met wateren stroomvoorzieningen
4.5.5
Achterhaalde bestemming
Een aantal zones bestemd in een bestemmingsplan als ‘gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen’ zijn niet (meer) in gebruik voor deze functie; Het betreft ondermeer:
• Leegstaand postgebouw in de Pottiaulaan; • Garage van stedelijke diensten in Kerselarenbrugwegel en de huidige zonevreemde woningen in de Franz Courtensstraat: deze zones komen mogelijk nog in aanmerking voor behoud van de bestemming ‘gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut’; Dit is afhankelijk van de toekomstige strategische beleidskeuzes van het stadsbestuur omtrent haar patrimoniumbeheer (of aangrenzende percelen/panden). • Site ‘brandweerkazerne’: mogelijke afwerkende woonbebouwing boven onderdoorgang voor brandweerkazerne langsheen de Oude Vest:
• Site ‘Kazerne’ gelegen op de hoek Noordlaan en Kazernestraat:
een herontwikkeling van de site dient maximaal rekening te houden met de waardevolle aspecten inzake onroerend erfgoed;
• Site ‘Nieuwburcht’ gelegen tussen de Nieuwburcht en Hof ter Bremptstraat:
Bij het afbakeningsproces werd een geschikte locatie gezocht voor de inplanting van een nieuw penitentiair centrum. Er is een provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan opgemaakt voor de zone Oud Klooster-Zwijveke als randstedelijk groengebied met integratie van dit penitentiair centrum. Dit Provinciaal RUP werd op 25 januari 2011 goedgekeurd, maar op 12 augustus 2011 geschorst door de Raad van State. De stad kiest nog steeds beleidsmatig, op basis van het locatieonderzoek voor dit RUP, voor de inplanting van de gevangenis op de voorziene locatie, in combinatie met het randstedelijk groengebied.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 145 van 315
INFORMATIEF GEDEELTE
4.6
Kleinhandel en diensten
ving staat voorop. Het masterplan voor de stationsomgeving - in opmaak zal ruimte voorzien voor de ontwikkeling van kantoren.
4.6.1
Kleinhandel
De stad Dendermonde kan bovendien inspelen op de vraag naar kantoorachtigen. Onder kantoorachtigen verstaan we bedrijven met enerzijds een kantoorfunctie, die een duidelijke uitstraling moet hebben en anderzijds een behoefte aan voldoende bedrijfsruimte. Voorbeelden van kantoorachtigen zijn labo’s, dienstverlenende bedrijven, opleidings- en researchcentra enz. Deze functie moet naast een goede bereikbaarheid met het openbaar vervoer, eveneens vlot bereikbaar zijn met de wagen. De invalswegen binnen het kleinstedelijk gebied kunnen voor een dergelijke functie in aanmerking komen. Het combineren van kantoorachtigen met de grootschalige kleinhandel langsheen de Mechelsesteenweg en de Heirbaan is bijgevolg een meerwaarde.
De historische binnenstad vormt de ideale omgeving voor kleinhandel. De concentratie ervan heeft een wervend karakter. De kleinhandel moet bovendien zoveel mogelijk vermengd worden met het wonen en andere stedelijke functies. Grootschaliger kleinhandel hoort eveneens thuis in het stedelijk gebied, maar kan zich niet steeds goed inpassen in de binnenstad. De invalswegen naar het centrum voldoen aan de criteria voor een dergelijke locatie. De afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde reserveert grootschalige detailhandelszones langs de Mechelsesteenweg en de Heirbaan, waar zich momenteel reeds concentraties aan grootschalige detailhandel bevinden. Voor deze kleinhandelsconcentraties staat ruimtelijke structurering voorop. Dit dient te gebeuren vanuit een globaal samenhangend concept voor de ganse ruimte, waarin de verschillende aspecten als verkeersveiligheid, ruimtelijke vormgeving en functionele invulling samen worden beschouwd. De kleinhandel in de historische binnenstad en langsheen de Mechelsesteenweg en de Sint-Gillislaan/Heirbaan moeten complementair worden opgevat. Een voorgezette uitbouw van kleinhandelszones buiten het stedelijk gebied is niet wenselijk, omdat dit het draagvlak voor het kleinhandelsapparaat in het Dendermondse centrumgebied zou uithollen. Zo werd het kleinhandelslint langs de Zeelsebaan niet weerhouden bij de afbakening van het kleinstedelijk gebied.
4.6.2
Diensten
De omgeving van het IC-station van Dendermonde is een bijzonder geschikte locatie voor personeelsintensieve activiteiten in de dienstensector omwille van zijn bereikbaarheid (frequente spoorverbindingen richting Gent, Brussel, Mechelen en Lokeren – Sint-Niklaas). Hoogwaardige werken in meerlagige bebouwing, verweven met een kwalitatieve woonomge-
235029_ontwerp VV_19.doc blad 146 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
DEEL 2. RICHTINGGEVEND GEDEELTE
235029_ontwerp VV_19.doc blad 147 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
235029_ontwerp VV_19.doc blad 148 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
1
Uitgangshouding, visie, doelstelling en ruimtelijke concepten
een gebied is niet eenvoudig en het resultaat ervan is dikwijls niet eenduidig. Ze is plaats-, situatie-, en tijdsgebonden. De kwaliteit van de ruimte heeft geen betrekking op de intrinsieke kenmerken van een object (een landschap, een stedelijke open ruimte,een binnenstad enz.), maar op de waarde die eraan gehecht wordt. Deze waardering is maatschappelijk bepaald en dus variabel in de tijd en in de ruimte.
1.1.2 1.1.2.1
1.1
Uitgangshouding
1.1.1
Algemeen
De inhoud van het ruimtelijk structuurplan Dendermonde steunt op de uitgangspunten zoals die zijn verwoord in het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen en het provinciaal ruimtelijk structuurplan Oost-Vlaanderen. Daarom wordt voor de gewenste ruimtelijke structuur in het ruimtelijk structuurplan Dendermonde een duurzame ruimtelijke ontwikkeling als uitgangspunt gehanteerd. Duurzame ontwikkeling wordt in Agenda 21 van de Verenigde Naties omschreven als: ‘een ontwikkeling die voorziet in de behoefte van de huidige generatie zonder daarmee voor de toekomstige generaties de mogelijkheid in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien’. De ruimte die de mens beschikbaar heeft, is beperkt en eindig. Het is daarom van groot belang zuinig om te springen met het gebruik van de ruimte. De draagkracht van de ruimte wordt in het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen omschreven als ‘het vermogen van de ruimte om, nu en in de toekomst, menselijke activiteiten op te nemen zonder dat de grenzen van het ruimtelijk functioneren overschreden worden’. Er moet met andere woorden rekening worden gehouden met de maximaal toelaatbare belasting, een grens die niet mag overschreden worden. Eventueel moeten hier randvoorwaarden opgesteld worden. Het bepalen van de draagkracht van
Rol en positie van Dendermonde Een ondersteunende rol in de Vlaamse Ruit
Het gebied tussen Gent, Antwerpen, Brussel en Leuven–Mechelen vormt een netwerk met sturende elementen op Vlaams en zelfs internationaal niveau. Zaak is de (inter)nationale potenties van de Vlaamse Ruit verder te benutten. In die optiek wordt de Vlaamse Ruit selectief ingevuld met hoogwaardige activiteiten. Dit vereist een samenhangend en sturend aanbodbeleid op vlak van bedrijventerreinen, stedelijke voorzieningen, recreatie en andere functies. De Vlaamse Ruit vormt geen homogeen stedelijk gebied. Het bestaat uit een samenhangend geheel van verschillende soorten stedelijk gebied, van elkaar gescheiden door buitengebied. De opvang van stedelijke activiteiten gebeurt binnen de grenzen van het stedelijk gebied. In het buitengebied wordt een strikt buitengebiedbeleid gevoerd. Binnen de Vlaamse Ruit geeft het kleinstedelijk gebied Dendermonde een belangrijke ondersteuning als centrumplaats voor het gebied tussen Gent, Brussel, Mechelen en Aalst. De ligging op het knooppunt van water- en spoorwegen vormt hierin een belangrijke troef.
1.1.2.2
Een centrumpositie in het buitengebied tussen Mechelen, Sint-Niklaas, Aalst en Gent
De ondersteunende rol binnen de Vlaamse Ruit uit zich in een subregionale positie voor een belangrijk deel van het buitengebied tussen Gent, Mechelen, Sint-Niklaas en Aalst. Dit ommeland omvat het ‘Oostelijk Rastergebied’ (provinciaal ruimtelijk structuurplan Oost-Vlaanderen) tussen het E17-netwerk en het regionaal stedelijk gebied Aalst, alsook ‘Klein Brabant’
235029_ontwerp VV_19.doc blad 149 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
(provinciaal ruimtelijk structuurplan Vlaams-Brabant) ten westen van de as Mechelen – Brussel. De stad dient in deze subregionale functie verder versterkt te worden. Momenteel vervult zij reeds deze rol voor wat betreft juridische, medische, culturele en educatieve dienstverlening.
staat het ondersteunen van de landbouw garant voor het behoud van het open-ruimtekarakter.
Als tewerkstellingscentrum heeft de stad echter haar centrale rol zien afnemen. De oriëntatie op industriële sectoren die momenteel in regressie verkeren en het toenemend belang van de pendel zijn hiervan de oorzaak38. Zaak is dus bijkomende impulsen te geven aan de economische ontwikkeling van de stad. Hierdoor kan de stad zijn ligging in het hart van de Vlaamse Ruit valoriseren. Door vooral regionaal economische ontwikkelingen te kanaliseren naar dit kleinstedelijk gebied, wordt verdere versnippering van het Oostelijk Rastergebied vermeden.
Dendermonde ligt op een knooppunt van belangrijke spoorlijnen. Aan het station kunnen ontwikkelingen gekoppeld worden (vb. kantoren, hoogwaardig wonen in meerlagige bebouwing, enz.).
Het buitengebied rond Dendermonde vertoont een sterk verstedelijkt karakter. Tijdens de afgelopen decennia zijn de kernen van dit buitengebied vrij sterk gegroeid en dit terwijl het centrum van Dendermonde slechts een matige groei kende. We wensen deze trend tegen te gaan door Dendermonde als centraal gelegen woonstad te versterken. Hiervoor is het voeren van een aanbodbeleid binnen het stedelijk gebied onontbeerlijk. De stad moet als woonmilieu verder aantrekkelijk gemaakt worden. Dit veronderstelt een voldoende gedifferentieerde woningvoorraad (type woning, grootte, aandeel buitengroen), zodat iedereen zijn gading kan vinden op de woningmarkt.
1.1.2.3
1.1.2.4
Dendermonde als knooppunt
De ligging langs de Schelde opent daarenboven perspectieven voor een verdere uitbouw van watergebonden bedrijvigheid, recreatie, enz. Wat betreft het wegverkeer dient vooral aandacht besteed te worden aan het verbeteren van de ontsluitingsmogelijkheden naar het hogere wegennet toe. De N41 vormt hierbij een belangrijke slagader.
Kleinstedelijk gebied als centrum van een verscheiden buitengebied
Dendermonde is ontstaan aan de samenvloeiing van Schelde en Dender. Beide riviervalleien zijn van structurerend belang, zowel voor het stedelijk gebied als voor het omliggend buitengebied. De gave landschappen van de valleien fungeren als open ruimte verbinding binnen dit sterk verstedelijkt gebied. Via de Oude Dender dringt deze open ruimte door tot in het stedelijk weefsel. Toenemende bebouwing heeft het landbouwareaal in de omgeving van Dendermonde opgedeeld in een aantal ‘kamers’. In dit rasterlandschap 38
Provinciaal ruimtelijk structuurplan Oost-Vlaanderen, 2004, blz. 414-415.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 150 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
1.2
Visie
De visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Dendermonde wordt duidelijk aan de hand van een aantal steekwoorden en beelden. Deze termen verwoorden op krachtige wijze de kernpunten van de verdere ruimtelijke ontwikkeling van de stad. De visie bestaat uit:
1.2.1
Dendermonde centrumstad
De binnenstad van Dendermonde vervult een belangrijke centrumrol voor zowel de eigen inwoners als voor de omliggende gemeenten. De stad wenst deze rol als centrumstad te behouden en verder te ontwikkelen. Dendermonde speelt op het gebied van de dienstverlening een belangrijke centrumfunctie. Dit geldt in het bijzonder voor de juridische, medische, culturele en educatieve dienstverlening. Ook de commerciële dienstverlening trekt mensen van buiten de stad aan. Dendermonde wenst deze leidende rol ten opzichte van de onmiddellijke omgeving en voor de eigen bevolking ook in de toekomst te behouden. Daarnaast dient de commerciële dienstverlening en de attractiviteit ervan versterkt te worden.
1.2.2
Dendermonde woonstad
Dendermonde wenst zich verder te ontwikkelen als ‘woonstad’. De vroegere tendens tot stabilisering of verlies van de stedelijke bevolking is het voorbije decennium omgebogen. Het is de betrachting van Dendermonde om deze nieuwe attractiviteit van de stad als aangename woonplek verder te versterken. Hierbij wordt bij voorkeur gestreefd naar het verder versterken van kwalitatief wonen binnen de afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde.
1.2.3
bedrijven. Er dienen daarom voldoende mogelijkheden te zijn voor het Dendermondse bedrijfsleven zodat zij zich verder kunnen ontwikkelen, met inachtneming van de ruimtelijke, sociale en milieurandvoorwaarden.
1.2.4
Dendermonde bereikbare stad
De bestaande verkeers- en vervoersinfrastructuur van Dendermonde dient verder geoptimaliseerd te worden. Daarbij dient gestreefd een combinatie van het verbeteren van de doorstroming van het verkeer, gekoppeld aan het verhogen van de verkeersleefbaarheid voor de omwonenden en het verbeteren van de verkeersveiligheid voor alle weggebruikers. Nieuwe wegen worden in de eerste plaats aangelegd ter verhoging van de verkeersleefbaarheid en –veiligheid in de woonkernen.
1.2.5
Dendermonde groene stad en waterstad
Dendermonde beschikt over veel parken en mooie landschappen en natuur in de directe nabijheid van het centrum. Bovendien stromen door de stad de Zeeschelde, de Dender en talrijke kleinere beken en sloten. Dendermonde kan dan ook een ‘waterstad’ worden genoemd. Deze combinatie van groen en water is uniek. Het is dan ook de taak van het ruimtelijk structuurplan Dendermonde deze gunstige ligging beter te waarderen en uit te buiten.
Dendermonde werkstad
Dendermonde wenst zich verder te ontwikkelen als ‘werkstad’. De werkgelegenheid dient zoveel mogelijk gestimuleerd te worden door het zorg dragen voor voldoende en goed gestructureerde bedrijventerreinen met goede verbindingen. Bovendien heeft Dendermonde, als structuurondersteundend kleinstedelijk gebied, een bovenlokale opvangfunctie voor regionale
235029_ontwerp VV_19.doc blad 151 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
1.3
Doelstellingen
De bovenstaande visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Dendermonde leidt tot een aantal doelstellingen. Deze zijn:
1.3.1
Behoud van openheid, open ruimte en tegengaan versnippering
Dendermonde is sterk versnipperd door bebouwing in de open ruimte (bedrijvigheid, woningen, grootschalige kleinhandel). Het buitengebied dient in de toekomst zoveel mogelijk open te blijven. Een verdere versnippering en verbrokkeling door meer bebouwing en aanleg van infrastructuren moet tot een minimum beperkt blijven.
1.3.2
Inbedden landbouw, natuur en bos in goed gestructureerde gehelen
Elk van de functies landbouw, natuur en bos kan maar goed functioneren indien de gebieden die aan deze functies worden toegewezen, onderdeel zijn van een goed gestructureerd functioneel geheel in de open ruimte. In Dendermonde geldt dit in het bijzonder voor de grondgebonden gemengde landbouw, die is gebaat bij het vrijwaren van grotere aaneengesloten landbouwgebieden, naast de natuur die maar optimaal kan functioneren in grotere en (ecologisch) samenhangende eenheden.
1.3.3
Realiseren van gebiedsgerichte ruimtelijke kwaliteit in het buitengebied
Er dienen garanties gegeven te worden voor het versterken van de ruimtelijke kwaliteiten van de verschillende onderdelen van het buitengebied: de rivier- en beekvalleien met hun ecologische functies (waterbergingscapaciteit, zelfzuiverend vermogen vochtafhankelijke vegetaties enz.), de landbouwstructuur (bodemkwaliteit, voldoende oppervlakte per bedrijf, nabijheid afzetstructuur enz.), het recreatieve landschap (waardevolle landschappen, beeldbepalende landmarks, enz.), naast de andere buitengebiedstructuren; Een voorbeeld van gebiedsgerichte afstemming tussen
ruimtelijke ordening en milieu is vb. de ondersteuning van de afbakening van bodembeschermingsgebieden (bijvoorbeeld tegen watererosie).
1.3.4
Bufferen van de natuurfunctie in het buitengebied
De natuurfunctie wordt zoveel mogelijk gescheiden van ermee onverenigbare functies. Het behoort immers tot de verantwoordelijkheid van de ruimtelijke ordening om onverenigbare functies van elkaar te scheiden. De bufferfunctie van de natuur kan grotendeels worden gegarandeerd door een oordeelkundige lokalisatie van andere beleidscategorieën (natuurverwevingsgebieden, bosuitbreidingsgebieden enz.).
1.3.5
Bundelen in de kernen
Een uiteengelegde bebouwing tast de open ruimte aan en holt het draagvlak voor de voorzieningen uit. Het wonen dient daarom in de toekomst zoveel mogelijk in de kernen geconcentreerd te worden. De commerciële voorzieningen worden gelokaliseerd in de centra van de kernen. Dit houdt in dat de ontwikkeling van baanwinkels zoveel mogelijk moet worden afgeremd. De bovenlokale functies en activiteiten moeten in Dendermonde centrum geconcentreerd worden, de andere kernen krijgen lokale functies toegemeten. Parallel hieraan kunnen achterhaalde bestemmingen binnen de kernen, vb. een aantal versnipperde gebieden voor KMO en openbaar nut worden omgezet naar woongebied, teneinde ze tegemoet te laten komen aan de kernversterking.
1.3.6
Verstevigen economisch weefsel
Dendermonde beschikt reeds over een groot aantal bedrijventerreinen. Op deze bedrijventerreinen bevinden zich zeer uiteenlopende activiteiten, variërend van grootschalige bedrijvigheid gericht op productie tot kleinschalige éénpersoonsbedrijven. Op de bedrijventerreinen vindt bovendien relatief veel verkoop plaats. Mede om de kwaliteit van het wonen en de open ruimte zoveel mogelijk te sparen, wordt ervoor gekozen de bestaande bedrijventerreinen te verdichten, de specifieke karakteristieken van de bedrijventerreinen uit te buiten en een selectieve uitbreiding via nieuwe zones.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 152 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
1.3.7
Recreatie en toerisme
Dendermonde beschikt over een aantal toeristische troeven, in het bijzonder de rivieren Schelde en Dender, de historische binnenstad en een aantal evenementen. De ruimtelijke nabijheid van de polders en de binnenstad maakt Dendermonde extra uniek. Bovendien stromen de Dender en de Schelde doorheen Dendermonde. Deze elementen bieden grote potenties om de recreatie in Dendermonde verder uit te bouwen. Hoogdynamische verblijfsrecreatie is niet gewenst in Dendermonde, maar er zijn wel goede mogelijkheden voor extensieve vormen van recreatie (wandelen, fietsen) en recreatief medegebruik. De recreatievormen dienen in harmonie te zijn met de hoofdgebruikers van de open ruimte. Recreatie kan dan worden ontwikkeld als nevenactiviteit.
1.4
Ruimtelijke concepten
De visie en basisdoelstellingen worden vanuit een aantal ruimtelijke principes vertaald in ruimtelijke concepten.
1.4.1
Bundeling van activiteiten in het stedelijke gebied Dendermonde
Een stedelijk gebied is te omschrijven als een gebied met een intense ruimtelijke, culturele en socio-economische samenhang en verweving tussen verschillende maatschappelijke activiteiten, waar dichte bebouwing overheerst en waar het wenselijk is ontwikkelingen te stimuleren en te concentreren.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 153 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
De afbakening van het stedelijk gebied Dendermonde is noodzakelijk om de ongeordende spreiding van functies en activiteiten in het buitengebied tegen te gaan. Door een bundeling binnen het stedelijk gebied wordt een selectieve concentratie nagestreefd van de groei van wonen en werken in het stedelijk gebied Dendermonde.
1.4.2
Versterken van de kernen van het buitengebied
De afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde is goedgekeurd, er loopt echter een procedure bij de Raad van State (op 12 augustus 2011 werd het RUP geschorst). Binnen de grenslijn van het stedelijk gebied vinden we:
• Dendermonde-centrum met Sint-Gillis en het bedrijventerrein Hoogveld • Baasrode met bedrijventerrein Den Briel • Een rasterlandschap van woonlinten rondom openruimte kamerstussen deze stedelijke kernen.
De oorspronkelijke nederzettingenstructuur, met duidelijk van elkaar gescheiden (straat)dorpen, is nog duidelijk zichtbaar. Wel zijn in de loop der jaren deze kernen verder uitgebreid en zijn er een groot aantal woonlinten ontstaan. Het ruimtelijk onderscheid tussen de kernen dreigt hierdoor te verzwakken, ook al door de ontwikkeling van baanwinkels en andere activiteiten langsheen de verbindingswegen. Het is dan ook de optie in de toekomst zoveel mogelijk aan kernversterking te doen door woningbouwen bedrijvenlocaties te zoeken die in de kern zijn gesitueerd (inbreiding) of er direct bij aansluiten. Niet alleen zijn de kernen van het buitengebied steeds meer uiteengelegd, hetzelfde geldt voor de centra van die kernen. Een compact centrum met de nodige voorzieningen ontbreekt dikwijls. Een tweede aspect van de 235029_ontwerp VV_19.doc blad 154 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
kernversterking is dan ook het stimuleren van de handel en diensten in deze centra, afgestemd op de specifieke selectie van de kernen als hoofddorp of woonkern. Die delen die niet tot het stedelijk gebied behoren, behoren tot het buitengebied. De geselecteerde kernen van het buitengebied zijn Appels (woonkern), Grembergen (hoofddorp) Oudegem (hoofddorp) en Schoonaarde (woonkern).
1.4.3
Optimaliseren en (her)structureren van bedrijventerreinen met aandacht voor ontsluiting
bedrijventerrein is echter lang niet altijd afgestemd op de bereikbaarheid ervan. Het herinrichten van de bedrijventerreinen door het versterken en indien noodzakelijk verbeteren van de ontsluiting richting N41 vormt dan ook een belangrijk ruimtelijk principe. De optimalisering van de bedrijventerreinen, onder andere met aandacht voor de ontsluiting, dient niet alleen door een optimalisering van het vrachtverkeer te gebeuren, maar ook door middel van het stimuleren van het gebruik van de fiets en het spoor. De verbetering van de bereikbaarheid van de bedrijventerreinen levert bovendien een bijdrage aan de leefbaarheid van de kernen.
1.4.4
De Groene S en de twee Gordels als ruimtelijk structurerend elementen
Dendermonde heeft verschillende bedrijventerreinen, die ieder hun eigen bereikbaarheidsprofiel kennen. Een aantal zijn goed bereikbaar over het water, andere via de weg. Het soort bedrijvigheid dat is gevestigd op een 235029_ontwerp VV_19.doc blad 155 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
De Scheldevallei heeft een structuur met een zeer specifiek karakter. Het bestaande fysisch systeem is dan ook richtinggevend voor de ruimtelijke ontwikkeling van het gebied. Het bestaand fysisch systeem wordt gekenmerkt door een samenhang op bovengemeentelijk niveau. Het vormt een landschappelijke eenheid, het polderlandschap heeft nog een grote openheid en een ecologische meerwaarde. Het gebied neemt de vorm aan van een ‘Groene S’. Het omvat ten zuiden van de Schelde de Vlassenbroekse polder en Sint Onolfspolder, het verbindingsgebied Zevenkoten ten noorden van de Mechelsesteenweg tussen Vlassenbroekse brug en Scheldebrug en het gebied ten noorden van de Noordlaan. De noordelijke grens van de Groene S wordt gevormd door het Broek van Grembergen, het ‘parkgebied’ in het zuidwesten van Grembergen en ten westen van de Zeelsebaan. Het concept van de ‘Groene S’ slaat op het waardevol landschappelijk openruimtegebied dat de Scheldevallei is én onderschrijft de multifunctionele rol die de Scheldevallei heeft: ecologische rol, agrarisch productiegebied, bosgebied, passief-recreatief, gebied, vervoer van goederen over het water, enz.
• De ‘Stedelijke Groengordel’ De Stedelijke Groengordel neemt slechts voor een gedeelte de vorm aan van een cirkelvormige groenstructuur; hij wordt gevormd door het valleigebied van de Vondelbeek en Steenbeek op de grens met de buurgemeente Lebbeke inclusief Bellebroek. De Stedelijke Groengordel is een conceptuele grens die de ontwikkeling van het stedelijk gebied wil geleiden en daardoor het uitwaaieren van de kernen van Dendermonde en Sint-Gillis kan helpen voorkomen. De Stedelijke Groengordel heeft een driedubbele functie: ° Enerzijds vormt het een buffer voor de nog aan te leggen N41; ° Anderzijds vormt het een gebied met een ecologische verbindingsfunctie waar aan bosaanplanting gedaan kan worden met een recreatieve nevenbestemming (wandel- en fietsroutes). ° Tenslotte accentueren deze aanplantingen de beekloop en verstevigt de ecologische aanplant de oevers op een natuurlijke wijze.
In Dendermonde kunnen er ook twee ‘Gordels’ worden onderscheiden met elk hun eigen voorkomen: • De ‘Vestinggordel’ De Vestinggordel is een hoefijzervormige groenstructuur rond het centrum van Dendermonde. Het wordt gevormd door de voormalige vestinggordel rond de stad en bestaat voor een groot deel uit een parkgebieden. Doordat het park bestaat uit overblijfselen van de vestingwerken heeft het een bijzondere historische waarde. Bovendien is het een belangrijke ontspanningszone voor inwoners of werkenden uit het centrum. De vestinggordel omvat naast ‘historisch vestingpatrimonium’ en ‘groen’ ook een aantal andere functies zoals kantoren, recreatie (zwembad) en wonen. De Vestinggordel vormt tot slot een attractief verbindend element tussen Dendermonde en Sint-Gillis (hoewel ironisch genoeg historisch gebouwd om ruimtelijk te scheiden)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 156 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
1.4.5
Open ruimte vingers aan randen van het bebouwd gebied en vrijwaren van open ruimte verbindingen
Open ruimte vingers moeten minstens visueel een verbinding vormen met het buitengebied. Dit draagt tevens bij tot de versterking van de landschappelijke structuur. Dendermonde kent een aantal open ruimte vingers:
• via de Dendervallei loopt een open ruimte verbinding die westwaarts als open ruimte vinger eindigt ter hoogte van de Hogenakker-Berg tussen Oudegem en Appels en oostwaarts ter hoogte van het Oud Klooster; doordringt door tot aan het centrum van Dendermonde; • langs de vallei van de Vondelbeek dringt de open ruimte de kern van Sint-Gillis binnen; • langsheen de spoorlijn Dendermonde-Brussel kan een open ruimte vinger vorm gegeven worden die ter hoogte van Sint-Gillis de open het stedelijk gebied binnen dringt. • langs de spoorlijn Dendermonde-Mechelen en DendermondeBrussel kunnen beperkte open ruimte vingers vorm gegeven worden die ter hoogte van Sint-Gillis het stedelijk gebied binnen dringen en aan Kalendijk samenkomen.
Een open ruimte vinger vormt een infiltratie van de open ruimte in bebouwd gebied. Naargelang de lokale mogelijkheden kunnen de vingers verschillende vormen aannemen: natuur-, groen-, park- en bosgebieden, landbouw of recreatiegebied. Open ruimte vingers dienen de ruimtelijke relatie tussen de omgevende open ruimte en de kernen te versterken. De open ruimte vingers leveren dan ook een grote bijdrage tot een hoge woon- werk en recreatieve kwaliteit voor het stedelijk gebied waarin de open ruimte vingers infiltreren. Het vormt door o.a. het recreatief medegebruik een verlenging van de eigen tuin.
Ten aanzien van het bestaande GRS wordt de open ruimte vingers tussen de kern van Baasrode en bedrijventerrein Hoogveld niet aangehouden omdat het een groot en ruim door verlinting versnipperd gebied betreft dat een specifiek ruimtelijk ontwikkelingsperspectief krijgt dat niet gericht is op het creëren van open ruimte vingers. Ook de open ruimte vinger langsheen de spoorlijn richting Sint-Niklaas in de kern van Grembergen wordt niet weerhouden aangezien deze door het RUP ‘Westbroek’ grotendeels dicht wordt gemaakt. Een open ruimte verbinding vormt een corridor tussen twee open ruimtes. Het vrijwaren en versterken van open ruimte verbindingen tussen de verschillende gebieden is van essentieel en structureel belang voor de continuïteit van de open ruimte. In Dendermonde worden op volgende plaatsen open ruimte verbindingen voorzien: • het Denderkanaal en omgeving: verbindt de Dendervallei met de Scheldevallei;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 157 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• de open ruimte tussen de kernen van Schoonaarde en Appels als verbinding tussen de Scheldevallei en het groot aaneengesloten landbouwgebied ten westen van de Dender • de open ruimte verbinding tussen de kernen van Oudegem en Mespelare die de Dendervallei verbinden met en het groot aaneengesloten landbouwgebied ten westen van de Dender; Deze open ruimte verbindingen zijn belangrijk in verband met het voorkomen van het dichtslibben van de open ruimte. Daarnaast spelen ze een belangrijke rol in het laten ontstaan van een netwerk van verbindingen tussen verschillende natuurlijke en landschappelijke elementen.
1.4.6
Linken of scheiden van verschillende delen van Dendermonde
Dendermonde wordt geconfronteerd met verschillende barrières op haar grondgebied die verschillende entiteiten fysisch van elkaar scheiden. Dit hoeft geen probleem te zijn, ware het niet dat een aantal van deze barrières niet gewenst is. Bijgevolg moeten er linken worden gerealiseerd tussen de twee entiteiten die worden gescheiden. Dit is onder meer het geval op volgende plaatsen:
• tussen de twee zijden van het station van Dendermonde, nl. de kernen van Dendermonde en Sint-Gillis; • de twee zijden van de Noordlaan; • de verbinding tussen Appels en Dendermonde-centrum. Deze linken kunnen op verschillende manieren gebeuren:
• door het ruimtelijk schakelen van de twee delen • door verbindingen voor langzaam verkeer • door groene schakels. Anderzijds kan de scheiding tussen twee ruimtelijke entiteiten aangewezen zijn. Dit geldt ondermeer voor:
• Dendermonde-centrum en Grembergen blijven ruimtelijk gescheiden via de Scheldevallei;
• de Oude Dender en het Denderkanaal scheiden ruimtelijk Dendermonde-centrum van de landelijke kernen ten westen ervan;
• de open ruimte tussen Schoonaarde en Appels én tussen Oudegem en Mespelare, scheidt de twee kernen en houdt een verdere verlinting van deze open ruimte tegen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 158 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
2
Duurzaam watersysteem
Dender- of Scheldesysteem. Als gevolg van systematische bedijking is het natuurlijke overstromingsgebied van de Dender afgesloten geraakt van de rivierloop en is een groot deel van het waterbufferend vermogen verloren gegaan.
• Watersysteem van de Vondelbeek, Steenbeek en Volaardebeek:
2.1
Beleidsdoelstelling
2.1.1
Bestaande systeem – knelpunten en opportuniteiten
Een duurzame ruimtelijke ontwikkeling is slechts mogelijk indien het fysisch systeem als uitgangspunt wordt gehanteerd. Hierin speelt de dynamiek van het watersysteem een belangrijke rol. Het watersysteem in Dendermonde is opgebouwd aan de hand van drie/vier samenhangende systemen:
• Watersysteem van de Schelde: De Schelde met de buitendijkse gebieden (slikken en schorren) vormt een samenhangend estuarien watersysteem dat onderhevig is aan de getijdewerking vanuit de Noordzee. De getijamplitude ter hoogte van Dendermonde varieert met ca. 3,75 m. Het overgrote deel van de buitendijkse gebieden van de Schelde is in het verleden ingepolderd waardoor de dynamiek van de getijdenwerking is ingesnoerd. De ingepolderde gebieden vormen vandaag lagergelegen gebieden waarvan de waterstand kunstmatig geregeld wordt door middel van pompgemalen en sluizen. Hiermee is het grootste deel van het waterbufferend vermogen, de waterdynamiek en natuurlijkheid van het Scheldesysteem verloren gegaan.
• Watersysteem van de Dender: De Dender is niet meer onderhevig
aan de getijdenwerking van de Schelde als gevolg van het sluizencomplex t.h.v. de Meerdam. Door de aanleg van het Denderkanaal is de loop van de Oude Dender omgevormd tot een geïsoleerd gestuurd watersysteem dat geen enkele relatie meer heeft met het
De Volaardebeek is een onbevaarbare waterloop van 3de categorie. De waterloop heeft slechts een klein debiet en vormt geen risicozone voor overstromingen. De Vondelbeek en de Steenbeek zijn onbevaarbare waterlopen van 1ste categorie. De valleien van de Vondelbeek en de Steenbeek worden gekenmerkt door een smalle waterloop en een breed natuurlijk overstromingsgebied grenzend aan de waterloop. Als gevolg van de systematische rechttrekking en insnoering van beide waterlopen is een probleem van wateroverlast ontstaan. Grote delen van de valleigebieden vormen dan ook risicozones voor overstromingen. Om wateroverlast in de toekomst te vermijden zijn vrij recent diverse ingrepen uitgevoerd: enerzijds het verknopen van beide waterlopen zodat de waterafvoer bij hevige regenval evenwichtiger kan worden afgevoerd, anderzijds het inrichten van een deel van het natuurlijke overstromingsgebied als wachtbekken zodat ruimte voor piekdebieten wordt gecreëerd. Daarnaast werd de Vondelbeek ter hoogte van Kalendijk terug in open bedding gelegd Naast deze drie is er nog een vierde watersysteem, nl. het geïsoleerd watersysteem van de Dender in het centrum van Dendermonde. In dit geïsoleerd watersysteem kunnen we nog onderscheid maken:
• De vestinggordel rondom het centrum van Dendermonde • De loop van de Oude Dender (tussen het Denderkanaal en de Schelde) • De deels uitgegraven verlenging van het Denderkanaal. De loop van de Oude Dender maakte vroeger integraal deel uit van het Dendersysteem. Vandaag vormt het een geïsoleerd watersysteem dat niet langer onderhevig is aan de dynamiek van het hoofdsysteem, wat heeft geleid tot een achteruitgang van de waterkwaliteit. Bovendien is een belangrijke zone gedempt. De vestinggordel daarentegen wordt gekenmerkt
235029_ontwerp VV_19.doc blad 159 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
door een goede waterkwaliteit en vormt hiermee een specifieke habitat voor flora en fauna.
Opportuniteiten ontstaan door het Sigmaplan, het terug openmaken van delen van de Oude Dender tussen het Nieuwe Denderkanaal en de Schelde en de aanleg van overstromingsgebieden langs de Dender.
Figuur 40 – Drie watersystemen als onderdeel van het fysisch systeem (bron: ANB - groenstructuurplan case Dendermonde)
2.1.2
Doelstellingen en visie
Als doelstelling voor het watersysteem wordt er gestreefd naar het herstellen van de natuurlijke watersystemen op het grondgebied van Dendermonde. Voor het Scheldesysteem biedt het herziene Sigmaplan hiervoor een inhoudelijke visie via een beveiligingsplan dat is uitgewerkt om overstromingen te vermijden. Dit beveiligingsplan voorziet in twee types overstromingsgebieden:
• Gecontroleerd gereduceerd getij (GGG): vult zich 2x daags volgens de getijden; • Gecontroleerd overstromingsgebied (GOG): vult zich enkel bij uitzonderlijk hoge waterstanden; Figuur 41 – Scheldesysteem – werking GGG en GOG (bron: ANB groenstructuurplan case Dendermonde)
Door het systematisch inpolderen, rechttrekken en bedijken van de natuurlijke overstromingsgebieden in het Schelde- en Dendersysteem en het bekensysteem heeft geleid tot versnippering van karakteristieke ecosystemen en sterke schommelingen in het waterregime van de verschillende watersystemen. Hierdoor ontstaan piekdebieten in natte periodes en kunnen beeklopen droogvallen in zeer droge periodes.
Voor het Dendersysteem geeft ondergaande figuur de werking aan van een wachtbekken, dat zich enkel vult bij uitzonderlijke waterstanden en voor het Denderbekken voorzien is in het actieprogramma integraal waterbeheer.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 160 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Figuur 42 – Dendersysteem – werking GOG (bron: ANB - groenstructuurplan case Dendermonde)
Voor wat betreft het Scheldesysteem zal de Vlassenbroekse Polder in de toekomst worden ingericht als gecombineerd GOG/GGG waardoor het opnieuw wordt ingepast in het dynamisch getijdensysteem van de Schelde. Voor wat betreft het Dendersysteem is het Denderbellebroek recent ingericht als overstromingsgebied. Hierbij is het meersengebied ‘Bellebroek’ volledig omringd door een nieuwe dijk en is de rivierdijk langs de Dender lokaal verlaagd zodat bij hoog water het wachtbekken vol loopt (overloopdijk).
Figuur 43 - Schelde- en Dendersysteem huidige situatie (l) en na aanleg GGG/GOG (bron: ANB - groenstructuurplan case Dendermonde)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 161 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Voor het watersysteem van de beekvalleien wordt er gestreefd naar het herstel van de natuurlijke beekvalleien door (her)meandering en aangepaste oeverprofielen. Ook dit is voor het bekken van de Vondelbeek reeds voorzien is in het actieprogramma integraal waterbeheer. De Vondelbeek werd ter hoogte van Klein Parijs reeds deels heraangelegd en geherprofileerd met zacht hellende oevers, verbredingen en meanders. Figuur 44 – Watersysteem beekvalleien- bestaande Æ wenstoestand (bron: ANB - groenstructuurplan case Dendermonde)
Voor het geïsoleerd watersysteem van de Oude Dender dient er verder onderzoek te gebeuren naar de effecten van de koppeling van de Oude Dender aan het beekvalleisysteem. De Oude Dender vormt een geïsoleerd watersysteem dat wordt gekenmerkt door een slechte waterkwaliteit. Een belangrijke oorzaak vormt het gebrek aan doorstroming en verversing van het stilstaande water. De voorgestelde oplossing bestaat erin de Oude Dender te koppelen aan het beekvalleisysteem. Deze ingreep biedt drie voordelen.
• In derde instantie betekent dit ontsnippering van het waterecosysteem
In de huidige situatie wordt het water van de Steenbeek geloosd in de Dender (d.m.v. een pompgemaal in Bellebroek t.h.v. Oudegem). Het water van de Vondelbeek wordt geloosd in de Schelde (d.m.v. een pompgemaal t.h.v. de N41 brug over de Schelde). Beide beeksystemen zijn vandaag verknoopt door enerzijds een noodoverlaat t.h.v. Denderbelle en anderzijds een deels overwelfde watergang t.h.v. de Boonwijk-Desso-fabriek. Een mogelijke oplossing (die verder dient te worden onderzocht) bestaat erin de Steenbeek rechtstreeks te koppelen aan de loop van de Oude Dender. De uitgegraven verlenging van het Denderkanaal dient daarbij als ‘koppelstuk’ tussen de Oude Dender en de Steenbeek. Op die manier ontstaat een samenhangend waternetwerk dat zorgt voor een goede doorstroming van het oppervlaktewater. Tegelijk wordt een deel van het natuurlijke overstromingsgebied van de beekvalleien opnieuw gekoppeld aan de waterlopen. Daarbij worden de harde oevers van de waterlopen deels geherprofileerd tot natuurlijke oevers met veel structuurvariatie. Belangrijk aspect bij het te voeren onderzoek betreft het neutraliseren van eventueel gevaar voor overstromingen, dat maximaal ingeperkt moet blijven.
• In eerste instantie wordt een doorstroming van het stilstaande water tot stand gebracht waardoor de waterkwaliteit verbetert en verlanding wordt tegengegaan.
• In tweede instantie wordt hiermee een verlengde afvoer van het water uit de beekvalleien tot stand gebracht waardoor meer ruimte ontstaat voor de opvang van piekbergingen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 162 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Figuur 45 – Visie koppeling van geïsoleerd watersysteem Oude Dender aan het beekvalleisysteem (bron: ANB - groenstructuurplan case Dendermonde)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 163 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Rekening houdende met de bestaande overstromingsgevoelige gebieden (bron: www.agiv.be) zijn er bepaalde zones waar er in het GRS ontwikkelingen worden voorzien die specifiek rekening dienen te houden met het wateraspect en het gevaar voor overstromingen. Bij het uitwerken van ruimtelijke inrichtingsstudies, ruimtelijke uitvoeringsplannen en het realiseren van concrete projecten in deze zones dienen specifieke maatregelen opgenomen/voorzien te worden die hiermee rekening houden.
• Ontwikkeling van de zone ‘Epicentrum’ aan de vroegere samen• • • •
• • • • • •
vloeiing van de Oude Dender en de Schelde met gemengde stedelijke functies; Ontwikkeling van de stationsomgeving aan de zijde van Sint-Gillis in de versteende Vondelbeekvallei; Sterk verstedelijkt deel van stadsdeel Sint-Gillis nabij het station in de versteende Vondelbeekvallei; Randstedelijk groengebied Oud Klooster-Zwijveke met specifieke aandacht voor penitentiair centrum; nabij Dender en Oude Dender; Zandgebied Appels als gebied waar landbouw zich relatief autonoom kan ontwikkelen, maar waar er rekening dient gehouden te worden met het wateraspect rond de Maaisloot en zijn voedende grachten; De woonwijk ten zuiden van de kern van Mespelare;in de Dendervallei en de vallei van de Grote Beek; De doortrekking van de N41 doorheen de Dendervallei; Eventuele uitbreiding van regionaal bedrijventerrein VPK in de Dendervallei; Verdere uitbouw van de omgeving van het bestaand sportcentrum aan de Van Langenhovenstraat als stedelijke groen-recreatieve pool in de Vondelbeekvallei; Zone tussen N41 en Sint-Gillis waar landbouw zich relatief autonoom kan ontwikkelen, meebepaald nabij de kruising van de N41 met spoorlijn 60 in de Vondelbeekvallei; Kern van Baasrode waar de Grote Beek doorheen stroomt;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 164 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
3
Gewenste nederzettingsstructuur
van de hoofddorpen en woonkernen in het PRS Oost-Vlaanderen krijgen we volgende conceptuele opbouw van de nederzettingsstructuur:
• Dendermonde-centrum, Sint-Gillis en Baasrode (ook geselecteerd als hoofddorp in het PRS) behoren tot het stedelijk gebied, waarbinnen de eigen en stedelijke groei inzake wonen, de stedelijke voorzieningen, bedrijvigheid en andere dienstverlening worden gebundeld. Deze moeten evolueren naar gebieden met een hoge woonkwaliteit, een veelheid aan verweven functies en een hoge dynamiek.
3.1
Beleidsdoelstellingen
• De kernen van Gebergten en Oudegem worden geselecteerd als
hoofddorpen, waarbinnen de lokale groei inzake wonen opgevangen wordt en de lokale voorzieningen, bedrijvigheid en andere lokale dienstverlening worden gebundeld. Ze ontwikkelen zich als zelfstandige maar beperkte kernen in het buitengebied. Grote bijkomende ontwikkelingen zijn niet gewenst. De kernen behouden wel een zekere autonomie ten opzichte van het kleinstedelijk gebied.
• Uitbouwen van een sterk en dynamisch kleinstedelijk gebied door
vernieuwing van het bestaande stadsweefsel en kwalitatieve in- en uitbreiding van deze stedelijke omgeving; • Versterken van de identiteit van enerzijds het kleinstedelijk gebied Dendermonde en anderzijds de verschillende kernen van het buitengebied; • Tegengaan van de versnippering van de nederzettingsstructuur in linten, gehuchten en verspreide bebouwing; • Aandacht voor de geëigende noden van nagestreefde doelgroepen in de nederzettingsstructuur.
3.2
Elementen van de gewenste nederzettingsstructuur
Kaart 33. Gewenste nederzettingsstructuur
3.2.1
Afbakening en selecties
De afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde biedt een duidelijke scheiding stedelijk gebied-buitengebied. Gekoppeld aan de selectie
• De kernen van Appels en Schoonaarde worden geselecteerd als woonkernen waarbinnen de lokale groei inzake wonen opgevangen wordt en de beperkte lokale voorzieningen worden gebundeld. Ook hier wordt er gestreefd naar een hoge woonkwaliteit, waarbij er woonomgevingen worden gerealiseerd die inspelen op de geëigende woonkwaliteiten van het buitengebied. Deze opbouw vormt de basis voor de verdere uitwerking van de ontwikkelingsperspectieven van de gewenste nederzettingsstructuur
3.2.2
Kleinstedelijk gebied
Het kleinstedelijk gebied omvat drie gemengd stedelijke woonomgevingen, NL. Dendermonde-centrum, Sint-Gillis en Baasrode. Deze worden verder ingevuld en verdicht. Algemene aandachtspunten zijn:
• Er wordt gestreefd naar een minimale stedelijke dichtheid van 25 woningen/ha. In functie van de aanwezige omgevingskwaliteiten kan het aangewezen zijn om een lagere dichtheid toe te staan.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 165 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Tussen de drie woonomgevingen vormen lijninfrastructuren zoals
spoorlijnen tussen Dendermonde-centrum en Sint-Gillis en de N41 met hieraan gekoppeld bedrijventerrein Hoogveld tussen Baasrode en de rest van het stedelijk gebied, belangrijke barrières. Er wordt naar gestreefd om deze woonomgevingen ruimtelijk en functioneel sterker aan elkaar te linken en met elkaar te verbinden zodat er één samenhangend woonweefsel ontstaat binnen het stedelijk gebied;
• (Oude)Dender, Schelde, stadsrand en het rasterlandschap vormen elementen met een kwalitatieve en identiteitsversterkende verschijningsvorm die kunnen worden ingezet als troef voor nieuwe vormen van stedelijk wonen: ° Langsheen de Oude Dender doorheen Dendermonde-centrum en langs de Schelde – o.a. in de kern van Baasrode – kunnen waterfrontontwikkelingen ontwikkeld worden, waarbij creëren van kwalitatief ‘wonen aan het water’ een belangrijke doelstelling is. ° De stadrand vormt op heel wat plekken in Dendermonde een interessante woonplek aangezien er een inspirerende relatie kan worden aangegaan met de aangrenzende open ruimte of ‘groene vingers’ die het stadsweefsel binnendringen. ° Een speciale stedelijke ruimte vormt het rasterlandschap tussen de kern van Baasrode en Hoogveld, waar door opwaardering van de openruimtekamers ook een kwalitatieve specifieke woonomgeving kan worden gegenereerd.
• Uit het onderzoek van de aanwezige groenvoorzieningen blijkt
kwantitatief dat er voldoende groenvoorzieningen zijn. Er dient echter gestreefd naar voldoende groen- en speelvoorzieningen in de nabijheid. Gezien het grote aantal barrières door lijninfrastructuren is dit dus niet het geval. Hierop wordt er ingespeeld door:
° de barrièrewerking van de lijninfrastructuren te milderen waar-
door de groen- en speelvoorzieningen beter bereikbaar worden voor de omwonenden in de nabijheid;
° realiseren van bijkomende groen- en speelvoorzieningen centraal
in het omgevende woonweefsel. Naast de nodige groen- en speelvoorzieningen in de nabijheid genereert dit ook kwalitatieve woonomgevingen: ‘wonen aan het park’, ‘wonen in het groen’, enz.;
• Binnen het stedelijk gebied vinden we vooral in het centrum van
Dendermonde tal van beschermde monumenten en een aantal beschermde (stads)landschappen terug. Daarnaast zijn er ook nog heel wat waardevolle gebouwen, hoewel niet beschermd. Ook Baasrode heeft in zijn kern tal van beschermde monumenten in zijn woonweefsel, naast verschillende waardevolle gebouwen. Zeker in deze concentratiezones, maar in uitbreiding in heel het stedelijk gebied wordt ernaar gestreefd om dit beschermd en waardevol onroerend erfgoed een duurzame toekomst te geven. Bouw- en andere projecten in de omgeving van of m.b.t. dit erfgoed gaan hier met het nodige respect mee om én trachten door hun ingreep de omgeving kwalitatief te versterken i.f.v. het betreffend erfgoed.
Dendermonde-centrum, Sint-Gillis en Baasrode vormen samen het kleinstedelijk gebied en moeten evolueren tot complementaire gebieden met hoge woonkwaliteit, een veelheid aan verweven functies en een hoge dynamiek. De hoge woonkwaliteit wordt bevorderd door het intern vernieuwen van het stadsweefsel – met respect en kwaliteitsversterking van het waardevol onroerend erfgoed – waarbij de omgevingskwaliteiten worden benut en uitgebouwd. We onderscheiden verschillende geëigende woonomgevingen:
• Stedelijk kerngebied: Het stedelijk kerngebied betreft het historische
stadsdeel van Dendermonde en speelt binnen het stedelijk gebied een centrale rol. Het beleid richt zich op het kwalitatief versterken van het bestaande woonweefsel. De historische context fungeert hier als leidraad. De grootste aandacht gaat hier uit naar interne kwaliteitsverbetering en vernieuwing van de bestaande woningvoorraad, uitpitten van binnengebieden, enz. De bestaande clustering van stedelijke voorzieningen wordt hier verder ondersteund. In dit kader maakt de binnenstad zijn rol als kernwinkelgebied waar. Gekoppeld aan het thema wonen wordt ‘wonen boven winkels’ gestimuleerd i.f.v. de nagestreefde functionele verweving en verdichting in het algemeen en de sociale veiligheid specifiek. Het (her)inrichten van stedelijke ruimten die kansen bieden tot een gemengd gebruik en de woonfunctie ondersteunen, worden gestimuleerd. Specifiek in dit kader wordt de omgeving van de Oude Dender doorheen het centrum aangegeven. De aantrekkelijke 235029_ontwerp VV_19.doc blad 166 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
woonomgeving genereert mogelijkheden voor meerlagige bebouwing. De oevers vormen stedelijke ontmoetingsruimten.
• Kerngebied Sint-Gillis: Voor Sint-Gillis bestaat het kerngebied uit de stedelijke activiteitenstrip langsheen de N47 (Sint-Gillislaan, Heirbaan). De bestaande lokale en stedelijke activiteiten en voorzieningen worden hier verder ondersteund en uitgebouwd. Gekoppeld aan het thema wonen wordt ook hier ‘wonen boven winkels’ gestimuleerd i.f.v. de nagestreefde functionele verweving en verdichting in het algemeen en de sociale veiligheid specifiek. Er wordt voor het kerngebied van Sint-Gillis gestreefd naar het intensifiëren, enerzijds van de relatie met het stedelijk kerngebied door het milderen van de ruimtelijke, functionele en mentale barrière van de spoorlijn; anderzijds van de relatie met de achterliggende woonwijken aangezien Sint-Gillislaan/Heirbaan voor deze woonwijken een belangrijke centrumfunctie vervullen.
• Stationsomgeving: Tussen beide kerngebieden in bevindt zich de stationsomgeving. Deze omgeving dient het kader te worden voor een belangrijke stedelijke ontwikkeling, waardoor de stationsomgeving een verbindende schakel wordt tussen Dendermonde-centrum en Sint-Gillis. Het bereikbaarheidsprofiel maakt wonen in deze omgeving aantrekkelijk, gekoppeld aan het hier en in de omgeving aanwezige voorzieningenniveau. De stationsomgeving biedt dan ook uitstekende kansen voor de uitbouw van een kwalitatief hoogstaand woon- en werkmilieu. Hierbij is het werken in meerlagige bebouwing wenselijk, waarbij de woonfunctie zich vermengt met kantoren en kleinhandel. Rekening houdend met het concept van de Vestinggordel wordt er doorheen de stationsomgeving een groenstructuur getrokken die de groenzone ‘Kalendijk’ verbindt met het Bastion VIII gebied en het uit te bouwen randstedelijk groengebied Oud klooster-Zwijveke.
• Organisch gegroeide bebouwing en stedelijke woonwijken: rondom beide kerngebieden vinden we een gemengde woonomgeving terug, enerzijds organisch uitgegroeid langsheen het historisch wegenpatroon met een amalgaan aan bebouwing, anderzijds planmatig uitgebouwd door kleine en grote wijken met een meer eenvormige verschijningsvorm.
Voor de organisch uitgegroeide bebouwing wordt er gestreefd naar ‘eenheid in verscheidenheid’. Hierbij worden de aanwezige ruimtelijke kwalitatieve elementen voor woninggroepen behouden en waar mogelijk versterkt. Hierdoor ontstaat er meer eenheid, zij het met respect voor de kwalitatieve verscheidenheid van de bebouwing en omgeving. Voor de woonwijken gaat de prioriteit uit naar een hoge woonkwaliteit en het creëren van een voldoende en gevarieerde woningvoorraad. De aanwezigheid en bereikbaarheid van groen- en speelvoorzieningen, gekoppeld aan een kwalitatief ingericht openbaar domein en goede relaties met voorzieningen en diensten, zijn van essentieel belang voor deze woonkwaliteit. Het is ook belangrijk om de identiteit van deze woonwijken – en de bewoners met hun woonomgeving – te versterken. Dit kan door:
o een kwalitatieve inrichting van het openbaar domein, gekoppeld aan (de uitbouw van) gemeenschapsvoorzieningen op plekken waar het gemeenschapsleven van de wijk zich afspeelt;
o Versterken van de bestaande beeldkwaliteiten eigen aan elke wijk;
• Baasrode: De opname van Baasrode in het stedelijk gebied vloeit vooral voort uit het feit dat het dorp omgeven wordt door industriegebieden van stedelijk niveau (Hoogveld, Den Briel). De ruimtelijke verschijningsvorm en bebouwing van Baasrode is minder stedelijk te noemen, maar eerder kleinschalig. Er is een vrij grote functionele verscheidenheid en verweving aanwezig, zij het lokaal gericht. Bij een uitbouw van de nederzettingsstructuur wordt er voor de kern van Baasrode gestreefd naar het behoud en versterking van de kwalitatieve ruimtelijke aspecten:
° Behoud en versterken van het kleinschalig karakter van de (woon)bebouwing;
° Voorzieningen op maat van Baasrode ° Behoud en versterken van de bestaande functionele verscheidenheid en verweving, ook op stedelijk niveau;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 167 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
° Benutten van het wegvallen van het doorgaand verkeer doorheen
o
de dorpskern om een kwalitatieve herinrichting van het openbaar domein te koppelen aan een leefbare woonomgeving rond deze weg;
° Benutten van de aanwezigheid van de Schelde i.f.v. van de uitbouw van nieuwe kwalitatieve woonvormen. Deze woonprojecten moeten natuurlijk rekening houden met de specifieke kenmerken en de schaalgrootte van Baasrode;
Deze woonproblematiek kan worden gekoppeld aan de woonbebouwing tussen de bedrijvigheid van Den Briel. Voor beiden dient er gezocht naar een geïntegreerde oplossing waardoor de doorgaande wegfunctie van de N17 kan worden gekoppeld aan de economische ontwikkelingsvisie voor bedrijventerrein Den Briel én de leefbaarheid voor de omwonenden.
Naast de kern van Baasrode zijn er ook nog een aantal woonwijken aansluitend bij de kern. De ontwikkelingsperspectieven voor de stedelijke woonwijken zijn ook hier van toepassing.
• Hoofdwegen en lanen: In het stedelijk gebied zijn er tal van hoofdwegen en lanen waar in meer of mindere mate wonen aanwezig is, vaak verweven met diverse andere functies. Het beleid in de nederzettingsstructuur wordt gediversifieerd: o
o
Noordlaan (N406) en Leopold II laan (N47): zijn momenteel lanen met een gezonde mix van wonen, diensten en stedelijke voorzieningen. De bestaande functionele verweving wordt aangehouden. Door de doortrekking van de N41 kan de huidige verkeerdruk van doorgaand verkeer structureel afgebouwd worden Een herinrichting van het openbaar domein met specifieke aandacht voor de leefbaarheid is aangewezen. Hierdoor wordt de woonomgeving kwalitatief versterkt. Specifieke aandacht dient besteed te worden aan de oversteekbaarheid van deze lanen, waardoor de groen- en recreatieve voorzieningen vanaf het stedelijk kerngebied beter bereikbaar worden. Mechelsesteenweg (N17): deze weg wordt momenteel gekenmerkt door een functioneel overwicht van grootschalige detailhandel. Op een aantal plaatsen wordt het wonen verdrukt waardoor de leefbaarheid in het gedrang komt. Het is aangewezen om hier een duidelijke functionele hergroepering te organiseren, waardoor er langsheen de weg bepaalde woonenclaves kunnen gecreëerd worden waar een kwalitatieve woonomgeving kan worden gegarandeerd.
Mandekensstraat/Provinciale Baan (N17): Functioneel is er momenteel een gezonde mix van wonen, diensten en stedelijke voorzieningen. De bestaande functionele verweving wordt aangehouden. Probleem hier is de belangrijke doorgaande verkeersfunctie van de weg (N17) gekoppeld aan de soms smalle weggabarieten, waardoor de leefbaarheid in het gedrang komt.
°
Denderbellestraat: na doortrekking van de N41 dient er onderzoek te gebeuren naar het uitbouwen van een bijkomende stedelijke ontsluitingsweg in het zuidwesten van het kleinstedelijk gebied. Verkeer vanuit de richting Aalst dient voor het bereiken van het centrum via de hoofdwegenstructuur niet langer de N406 te volgen én de te verdichten stationsomgeving krijgt een bijkomende verkeersontsluiting. Tevens wordt een kwalitatieve uitbouw van Sint-Gillis als onderdeel van het stedelijk gebied haalbaarder aangezien een tweede stedelijke ontsluitingsweg wordt voorzien naast de N47. Er dient onderzoek te gebeuren of deze nieuwe stedelijke ontsluitingsweg het tracé van de Denderbellestraat volgt of een nieuw wegtracé dient voorzien te worden.
• Nieuwe stedelijke woonplekken: Nieuwe en hernieuwde stedelijke
woonplekken zijn belangrijk i.f.v. het creëren van kwalitatieve nieuwe woonomgevingen, specifiek gericht op de doelgroepen die men naar het stedelijk gebied wil aantrekken. De uitbouw van ‘waterfronten’ langsheen de (Oude) Dender en de Schelde én de ontwikkeling van de stationsomgeving werden reeds aangegeven.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 168 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
3.2.3
Daarnaast zijn er ook de bijkomende binnengebieden en woonuitbreidingsgebieden die zullen worden ingevuld. Deze omgevingen lenen er zich toe om een kwalitatieve inrichting (woonvormen, openbaar domein, enz.) te koppelen een specifieke doelgroepenbenadering én het realiseren van duurzame woonwijken.
• De woonkwaliteit wordt bevorderd door het intern vernieuwen van
Inzake duurzaamheid zijn vooral de grotere inbreidingsprojecten (Lutterzele, Vlietbergstraat) interessant, aangezien er telkens een kritische massa aan woongelegenheden gerealiseerd wordt die het mogelijk maakt om een duurzame woonwijk te realiseren met aandacht voor energie-, afval- en waterstromen, een duurzame mobiliteitsbenadering, enz.
van wonen, diensten en voorzieningen. Het bestaande diensten- en voorzieningenniveau kan verder worden uitgebouwd, gericht op het lokale niveau. Inzake wonen dient er bij de inrichting van de doortochten van deze wegen doorheen de dorpskernen specifieke aandacht besteed te worden aan het verblijfsaspect en de verkeersleefbaarheid.
Buitengebied
Voor het buitengebied wordt er inzake de nederzettingsstructuur gestreefd naar een woondichtheid van minimaal 15 woningen/ha. In functie van de aanwezige omgevingskwaliteiten kan het aangewezen zijn om een lagere dichtheid toe te staan. Dit betekent vb. een hogere woondichtheid in de dorpskernen, een lagere dichtheid buiten de dorpskernen zeker in de woonlinten die uitwaaieren in de omliggende open ruimte. Het voorzieningenniveau dient te worden uitgebouwd op maat van de kern. Ook in het buitengebied vinden we tal van beschermde monumenten en landschappen terug. Daarnaast zijn er ook nog heel wat waardevolle gebouwen, hoewel niet beschermd. Ook hier wordt ernaar gestreefd om dit beschermd en waardevol onroerend erfgoed een duurzame toekomst te geven. Bouw- en andere projecten in de omgeving van of m.b.t. dit erfgoed gaan hier met het nodige respect mee om én trachten door hun ingreep de omgeving kwalitatief te versterken i.f.v. het betreffend erfgoed. De kernen van Grembergen en Oudegem zijn historisch gegroeid langsheen een steenweg: Grembergen langsheen Grootzand/Hamsesteenweg (N470) en Oudegem langsheen Ouburg/Oudegemse Baan (N406). In de voorbije eeuwen (en vooral de laatste decennia) is enerzijds aansluitend op deze wegen langsheen het historisch wegenpatroon de woonbebouwing organisch uitgegroeid; anderzijds zijn er ook een aantal woonwijken aansluitend bij de dorpskern ingeplant. De beleidsvisie van de nederzettingsstructuur voor deze hoofddorpen omvat volgende krachtlijnen:
het bebouwd weefsel – met respect en kwaliteitsversterking van het waardevol onroerend erfgoed – waarbij de omgevingskwaliteiten worden benut en uitgebouwd.
• Langsheen de steenwegen bestaat er momenteel een gezonde mix
Voor Oudegem is deze problematiek sterk gekoppeld aan de doortrekking van de N41 en de eventuele rechtstreekse aantakking van VPK, waardoor de dorpskern van Oudegem ontlast wordt van een stevig aandeel doorgaand verkeer én het bestemmingsverkeer voor VPK.
• Voor de organisch uitgegroeide bebouwing binnen de dorpskern wordt er gestreefd naar ‘eenheid in verscheidenheid’. Hierbij worden de aanwezige ruimtelijke kwalitatieve elementen voor woninggroepen behouden en waar mogelijk versterkt. Hierdoor ontstaat er meer eenheid, zij het met respect voor de kwalitatieve verscheidenheid van de bebouwing en omgeving.
• Voor de woonwijken gaat de prioriteit uit naar een hoge woonkwaliteit. De aanwezigheid en bereikbaarheid van groen- en speelvoorzieningen, gekoppeld aan een kwalitatief ingericht openbaar domein en goede relaties met de lokale voorzieningen en diensten, zijn van essentieel belang voor deze woonkwaliteit. Het is ook belangrijk om enerzijds de identiteit van deze woonwijken te versterken door het versterken van de bestaande geëigende beeldkwaliteiten. Anderzijds dient de wijk maximaal geïntegreerd te worden in het dorpsweefsel door versterking van de fysieke linken en de relaties met de lokale diensten en voorzieningen. De kernen van Appels en Schoonaarde zijn gegroeid langsheen de N416 (Zandstraat/Bevrijdingslaan/Eegene/Steenweg naar Wetteren).
235029_ontwerp VV_19.doc blad 169 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Appels is in het verleden ook uitgegroeid langsheen de Heirstraat (richting veer). In de voorbije eeuwen (en vooral de laatste decennia) is aansluitend op deze wegen langsheen het historisch wegenpatroon de woonbebouwing organisch uitgegroeid. In beide kernen zijn er substantiële woonwijken ontwikkeld. De beleidsvisie van de nederzettingsstructuur voor deze woonkernen omvat volgende krachtlijnen
• De woonkwaliteit wordt bevorderd door het intern vernieuwen van
het bebouwd weefsel – met respect en kwaliteitsversterking van het waardevol onroerend erfgoed – waarbij ingespeeld wordt op de geëigende woonkwaliteiten van het buitengebied.
beleidsvisie van de nederzettingsstructuur voor de kern van Mespelare omvat volgende krachtlijnen
• De woonkwaliteit wordt bevorderd door het intern vernieuwen van het bebouwd weefsel – met respect en kwaliteitsversterking van het waardevol onroerend erfgoed – waarbij ingespeeld wordt op de geëigende woonkwaliteiten van het buitengebied.
• Voorzieningen zijn toegelaten op maat van deze niet geselecteerde kern.
• Voor de bebouwing binnen de dorpskern wordt er gestreefd naar
‘eenheid in verscheidenheid’. Hierbij worden de aanwezige ruimtelijke kwalitatieve elementen voor woninggroepen behouden en waar mogelijk versterkt. Hierdoor ontstaat er meer eenheid, zij het met respect voor de kwalitatieve verscheidenheid van de bebouwing en omgeving.
• Langsheen de N416 bestaat er momenteel een gezonde mix van wonen, diensten en voorzieningen. Het bestaande diensten- en voorzieningenniveau kan verder worden uitgebouwd, gericht op het lokale niveau. Inzake wonen dient er bij de inrichting van de doortochten van deze wegen doorheen de dorpskernen specifieke aandacht besteed te worden aan het verblijfsaspect en de verkeersleefbaarheid.
• Voor de woonbebouwing van Mespelare, meer specifiek voor de
woonwijk rond de Scheutlagestraat wordt er specifieke aandacht besteed aan vermijden van potentieel overstromingsgevaar door geëigende woningtypologieën en/of woonindeling
• Voor de organisch uitgegroeide bebouwing binnen de dorpskern
wordt er gestreefd naar ‘eenheid in verscheidenheid’. Hierbij worden de aanwezige ruimtelijke kwalitatieve elementen voor woninggroepen behouden en waar mogelijk versterkt, met specifieke aandacht voor het kleinschalige en landelijke karakter van deze kernen. Hierdoor ontstaat er meer eenheid, zij het met respect voor de kwalitatieve verscheidenheid van de bebouwing en de eigenheid van de landelijke omgeving.
• De ligging van de kern van Schoonaarde langsheen de Schelde biedt heel wat mogelijkheden voor uitbouw van een ‘waterfront’, waarbij creëren van kwalitatief ‘wonen aan het water’ een belangrijke doelstelling is. Deze woonprojecten moeten natuurlijk rekening houden met de specifieke kenmerken en de schaalgrootte van Schoonaarde; Tenslotte is er nog de (in het PRS niet geselecteerde kern van Mespelare. Typologisch wordt de kern enerzijds gekenmerkt door organisch uitgegroeide bebouwing rondom het historisch wegenpatroon; anderzijds is er in de jaren ’70 een villawijk gebouwd (Scheutlagestraat). De
3.2.4
Woonlinten
Voor woonlinten buiten de voorgaand aangegeven bebouwingskernen – maar binnen een geëigende woonbestemming - wordt er inzake de nederzettingsstructuur gestreefd naar een woondichtheid van maximaal 15 woningen/ha. In functie van de aanwezige omgevingskwaliteiten kan het aangewezen zijn om een lagere dichtheid op te leggen. Concreet wordt er ook aangegeven dat er geen bijkomende meergezinswoningen zullen worden toegelaten in deze woonlinten buiten het stedelijk gebied en buiten de in het PRS geselecteerde bebouwingskernen in het buitengebied. Specifiek voor het woonlint langs de Sint-Onolfsdijk wordt gesuggereerd aan de hogere overheden om de afbakening van de woonzone volgens het gewestplan te corrigeren en te laten samenvallen met de rooilijn van de Sint-Onolfsdijk.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 170 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Inzake diensten en voorzieningen kunnen de bestaande activiteiten behouden worden en kunnen ze – rekening houdende met de draagkracht van de omgeving – verder uitgebouwd worden. Voor deze bebouwingslinten wordt er gestreefd naar ‘eenheid in verscheidenheid’. Hierbij worden de aanwezige ruimtelijke kwalitatieve elementen voor woninggroepen behouden en waar mogelijk versterkt. Hierdoor ontstaat er meer eenheid, zij het met respect voor de kwalitatieve verscheidenheid van de bebouwing en eigenheid van de landelijke omgeving. Specifiek wordt het gehucht Vlassenbroek vermeld, gelegen in de Vlassenbroekse Polder. De ligging in het waardevolle landschap van de Scheldevallei vereist specifieke aandacht voor een optimale landschappelijke inpassing.
3.3 3.3.1
Verdere uitwerking Woningbouwprogrammatie
Kaart 34. Ontwikkelingsperspectieven binnengebieden Kwantitatief is uit de prognoses en ramingen duidelijk geworden dat er inzake wonen een voldoende groot woningaanbod is, wanneer we rekening houden met de:
• onbebouwde percelen langsheen een uitgeruste weg in goedgekeurde verkavelingen
• onbebouwde percelen langsheen een uitgeruste weg in woongebied en woonuitbreidingsgebied • binnengebieden niet gelegen aan een uitgeruste weg die: ° voorzien waren om ontwikkeld te worden in de voorbije planperiode volgens het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan of de afbakening; ° planologisch ontwikkelbaar zijn door opmaak van goedgekeurde of in opmaak zijnde RUP’s;
° binnengebieden voorzien om niet te ontwikkelen, doch gelegen in ‘woongebied’;
• vermindering van structurele leegstand. Ondergaand wordt een woningprogrammatie aangegeven die nog steeds ruimschoots voldoet aan de geraamde woonbehoeften. Op basis van volgende argumenten is de ondergaand aangegeven woningprogrammatie zeker verdedigbaar:
• Bij de raming van de woningbehoeften is er gewerkt met een gesloten bevolkingsprognose overeenkomstig de richtlijnen van de Omzendbrief RO/2002/03. Deze houden echter geen rekening met de selectie van Dendermonde als stedelijk gebied, waarbij binnen de afbakening van het stedelijk gebied een open bevolkingsprognose mag worden gehanteerd die hogere woningbehoeften genereert;
• Bijkomende onderbouwing vormen de officiële bevolkingscijfers voor 2008 (43.928 inwoners), 2009 (44.095 inwoners) en maart 2010 (44.288 inwoners) die de aangegeven prognose van het bevolkingscijfer aangegeven in het informatief gedeelte duidelijk overstijgen. De berekende prognose geeft uitgaande van het bevolkingscijfer voor 2007 (43.521 inwoners) een licht dalende trend aan naar 2012 toe (43.407 inwoners) en 2017 (43.086 inwoners). De effectieve bevolkingscijfers tonen echter voorlopig een stijgende trend!
• Bij de woningprogrammatie wordt er voorgesteld om de invulbare binnengebieden aangegeven in vroegere goedgekeurde beleidsdocumenten (ruimtelijk structuurplan Dendermonde en afbakening kleinstedelijk gebied Dendermonde), ook nu invulbaar te maken. Hierdoor wordt ook de beleidscontinuïteit onderstreept. Daarnaast zijn er ook nog zones waar de huidige bestemming maatschappelijk achterhaald is én een herbestemming naar wonen aangewezen is. Kwalitatief zal er gestreefd worden naar het voeren van een actief woonbeleid gericht op het versterken van de woonfunctie in het stedelijk gebied en de kernen van het buitengebied, waardoor de druk van het wonen op de waardevolle open ruimte afgeremd wordt.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 171 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Hierbij wordt er prioritair gestreefd naar het activeren van de bestaande leegstaande woningen en het invullen van de onbebouwde woonpercelen langsheen uitgeruste wegen.
3.3.1.1
Daarnaast worden hier bijkomende woonontwikkelingen gestimuleerd door het voeren van een actief woonbeleid gericht op het invullen van de geselecteerde binnengebieden (zie ondergaand) en de aangegeven zones met een planologisch achterhaalde bestemming naar ‘wonen’ (en aanverwante voorzieningen) toe.
Te ontwikkelen binnengebieden in het stedelijk gebied
Binnen de afbakeningslijn van het kleinstedelijk gebied Dendermonde worden volgende binnengebieden aangeduid om in te vullen met bijkomende woongelegenheden (indien nodig met planologisch initiatief om deze invulling mogelijk te maken): Tabel 39. Te ontwikkelen binnengebieden in het stedelijk gebied (2007-2017) Nr.
Naam binnengebied
Oppervlakte (ha)
Bestemming
Visie ≠ planningsprocessen
periode
Aantal vrijliggende percelen (25 won./ha)
RSD – Fase A (niet specifiek aangegeven) AFB – prioritair aan te snijden RSD – Fase A (niet specifiek aangegeven) AFB – prioritair aan te snijden RUP Otterstraat
1999-2003
18
2007-2017 1999-2003
25
1
Hof ter Bremt (Dendermonde)
0,7
Woongebied
2
Otterstraat – SintGillislaan (Sint-Gillis)
1,0
Woongebied
3
Vlietbergstraat (Sint-Gilis)
5,8
Woongebied
RSD – Fase A AFB – prioritair aan te snijden RUP Vlietberg – WG & WUG = 250 kavels
1999-2003 2007-2017 2007-2017
11
Vlietbergstraat (Sint-Gilis)
13,4
RUP ‘Vlietberg’
RSD – Fase B (236 kavels) AFB – deels ontwikkelen (150 kavels) • 2e fase ten westen van de spoorlijn • 3e fase ten oosten van de spoorlijn RUP Vlietberg – WG & WUG = 250 kavels
1999-2003
2007-2017 250
2007-2017
2007-2017
235029_ontwerp VV_19.doc blad 172 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
4 5 6
12a
Broekkant (Baasrode) Hof ten Rode (Baasrode) Posthoornstraat (Dendermonde)
3,4 2,2
Woongebied/KMOgebied Woongebied
0,5
Woongebied
Lutterzele (Sint-Gillis)
19,5
RUP Elsbos
RSD – Fase A AFB – prioritair aan te snijden RSD – Fase A AFB – prioritair aan te snijden RSD – Fase A AFB – voorlopig niet aansnijden
1999-2003 2007-2017 1999-2003 2007-2017 1999-2003 2007-2017
82
RSD – Fase B (45 kavels) AFB –prioritair deels aan te snijden (250 kavels) RUP Elsbos (250 kavels)
2003-2007
250
55 13
2007-2017 2007-2017 Totaal
693
Daarnaast zijn er twee gebieden die kunnen ontwikkeld worden binnen het stedelijk gebied, maar pas na 2017 en bij het onderbouwen van een bijkomende nood aan ruimte voor wonen. Tabel 40. Te ontwikkelen binnengebieden in het stedelijk gebied (na 2017) Nr.
11
12b
Naam binnengebied Vlietbergstraat (Sint-Gilis)
Lutterzele (Sint-Gillis)
Oppervlakte (ha)
Bestemming
Visie ≠ planningsprocessen
periode
Aantal vrijliggende percelen (25 won./ha)
13,4
RUP ‘Vlietberg’
RSD – Fase B (236 kavels) AFB – deels ontwikkelen (150 kavels) • 2e fase ten westen van de spoorlijn • 3e fase ten oosten van de spoorlijn RUP Vlietberg – WG & WUG = 250 kavels RSD – Fase B (45 kavels) AFB –prioritair deels aan te snijden (250 kavels, 20 won./ha) RUP Elsbos (237 kavels)
1999-2003
230
19,5
RUP ‘Elsbos’
2007-2017
2007-2017 2003-2007
237
2007-2017
Totaal
467
235029_ontwerp VV_19.doc blad 173 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
3.3.1.2
Niet te ontwikkelen binnengebieden in het stedelijk gebied
Binnen de afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde zijn er ook een aantal binnengebieden – gelegen in woongebied of woonuitbreidingsgebied - waarvoor er voorgesteld wordt om deze niet of nog niet te ontwikkelen binnen de planningshorizon 2017. Waar dit mogelijk is, wordt een alternatieve bestemming aangegeven. Tabel 41.Niet te ontwikkelen binnengebieden in het stedelijk gebied Nr. 7
8
Naam binnengebied Wastijne (Sint-Gilis)
Oppervlakte (ha)
Bestemming
6,6
Woongebied
RSD – Fase C (niet den in planperiode) AFB – voorlopig niet den RSD – Fase A AFB – voorlopig niet den RSD – FASE D (niet den) AFB – te schrappen RSD – te schrappen AFB – te schrappen
aansnij-
Mogelijke herbestemming / voorlopig niet aansnijden voor wonen
Aantal vrijliggende percelen (25 won./ha)
Voorlopig niet aansnijden voor wonen
165
Voorlopig niet aansnijden voor wonen
92
Voorlopig niet aansnijden voor wonen
287
Randstedelijk groengebied Gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut Gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut Recreatie Groengebied
935 112
Voorlopig niet aansnijden voor wonen
382
Recreatie Parkgebied
50
aansnij-
Bookmolen (Baasrode)
3,7
14
Krijgem
11,5
Woonuitbreidingsgebied
15
Oud Klooster Zwijveke
37,4
Woonuitbreidingsgebied
16
BuisstraatTorrestraat
4,5
Woonuitbreidingsgebied
RSD – grotendeels niet aan te snijden AFB – voorlopig niet aan te snijden
17
Baasrode-centrum
15,3
Woonuitbreidingsgebied
13
Kouter
2
Woonuitbreidingsgebied
RSD – Deels FASE A, deels FASE C (niet aansnijden in planperiode) AFB - voorlopig niet aan te snijden RSD – FASE A AFB - voorlopig niet aan te snijden
-
Woongebied
Visie ≠ planningsprocessen
aansnijaansnij-
Totaal
2043
235029_ontwerp VV_19.doc blad 174 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
3.3.1.3
Te ontwikkelen binnengebieden in het buitengebied
Op het grondgebied van Dendermonde buiten de afbakeningslijn van het kleinstedelijk gebied Dendermonde, worden een aantal binnengebieden in de kernen aangeduid om in te vullen met bijkomende woongelegenheden. Het betreft enerzijds woongebieden volgens het gewestplan of bijkomende invulbare binnengebieden voor wonen gegenereerd door de goedkeuring van ruimtelijke uitvoeringsplannen. Tabel 42. Te ontwikkelen binnengebieden in het buitengebied (2007-2017) Nr.
Oppervlakte (ha)
Bestemming
Ganze Gavers (Grembergen) Westbroek (Grembergen) Winningen (Grembergen)
10,5
Woongebied
4,5
Woongebied
2,2
Industriegebied
28
Sparta Appels (Appels)
2
Gebied voor dagrecreatie / woongebied
30
Jef Scheirsstraat (Oudegem)
1,35
Woongebied
21 23 25
Naam binnengebied
Visie ≠ planningsprocessen
periode
Aantal vrijliggende percelen (15 won./ha)
RSD – Fase A
1999-2003
157
RSD – te schrappen RUP ‘Westbroek’ RSD – niet aangegeven RUP ‘Winningen’
1999-2007
67
1999-2007 MB 09/08/2007 1999-2007 MB 09/02/2006 1999-2003
33
RSD – niet aangegeven RUP ‘Sparta Appels’ RSD – Fase A
Totaal
30 20 307
235029_ontwerp VV_19.doc blad 175 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
3.3.1.4
Niet te ontwikkelen binnengebieden in het buitengebied
Buiten de afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde zijn er ook een aantal binnengebieden – allen woonuitbreidingsgebieden volgens het vigerende gewestplan - waarvoor er voorgesteld wordt om deze niet of nog niet te ontwikkelen binnen de planningshorizon 2017. Waar dit mogelijk is, wordt een mogelijke alternatieve bestemming aangegeven. Tabel 43. Niet te ontwikkelen binnengebieden in het buitengebied Nr.
Naam binnengebied
Oppervlakte (ha)
Bestemming
Visie ≠ planningsprocessen
Mogelijke herbestemming / Voorlopig niet aansnijden voor wonen
Aantal vrijliggende percelen (15 won./ha)
Voorlopig niet Aansnijden voor wonen
240
24
woonuitbreidingsgebied (Grembergen)
16
Woonuitbreidingsgebied
RSD – Fase C (niet aansnijden in planperiode)
26
woonuitbreidingsgebied Koebos (Appels) woonuitbreidingsgebied Berg (Appels)
3,5
Woonuitbreidingsgebied
3,9
Woonuitbreidingsgebied
RSD – Fase C (niet aansnijden in planperiode) RSD – Fase C (niet aansnijden in planperiode)
woonuitbreidingsgebied (Schoonaarde)
2,6
Woonuitbreidingsgebied
27 29
RSD – niet aansnijden, na 2007 eventueel te verplaatsen
52 Recreatie Publieke groen- en speelvoorziening Voorlopig niet aansnijden voor wonen Totaal
58 40 390
235029_ontwerp VV_19.doc blad 176 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
3.3.1.5
Herbestemming van zones met planologisch achterhaalde bestemmingen naar wonen
bedrijventerrein Hoogveld.
gebruik; * omgeven door sterk woongericht weefsel *Slechte ontsluiting naar N17 via smalle woonstraten. * inperken impact bedrijvigheid op woonomgeving *Eventueel herbestemmen naar wonen langsheen Boerderijstraat en achterliggend naar openruimtebestemming aansluitend bij ontwikkelingsvisie voor open ruimte tussen kern Baasrode en regionaal bedrijventerrein Hoogveld)
KMO-zone gelegen aan de Veldstraat nabij kerkhof SintGillis
* ligging in het woonweefsel Sint-Gillis, nabij het kerkhof * herlocalisatie van huidig bedrijf naar meer gepaste omgeving
0,47
Woningen gelegen in gebied met bestemming ‘gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut’ in de Franz Courtensstraat aansluitend bij het stedelijk administratief centrum.
0,30
Leegstaand postgebouw in de Pottiaulaan gelegen in gebied met bestemming ‘gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut’.
*bestaande en vergunde woningen in goede staat. * keuze om al dan niet te herbestemmen afhankelijk van strategische beleidskeuzes van stad Dendermonde omtrent haar patrimoniumbeheer en eventuele mogelijkheden tot aankoop aangrenzende percelen/panden *momenteel leegstaand gebouw *té kleine nuttige oppervlakte voor opnemen gemeenschapsvoorzieningen.
Garage van stedelijke diensten in Kerselarenbrugwegel deels gelegen in gebied met bestemming ‘gemeenschapsvoorzieningen en
*technische dienst van de stad zal op termijn geherlokaliseerd worden. * keuze om al dan niet te herbestemmen afhankelijk
0,38
Herbestemmingen van zones met planologisch achterhaalde bestemmingen naar wonen toe binnen het stedelijk gebied Tabel 44. Herbestemming van zones met planologisch achterhaalde bestemmingen naar wonen en aanverwante bestemmingen toe in stedelijk gebied Gebied KMO-zone gelegen in binnengebied tussen Karel Hofmanstraat, Hertsgaard en Korte Moerstraat
KMO-strip gelegen langsheen Baasrodestraat in binnengebied met Broekkouter en Broekkantstraat
KMO-zone aan Boerderijstraat gelegen tussen Geerstraat en Bookmolen tussen kern Baasrode en regionaal
Redenen voor herbestemming
Oppervlakte (ha)
*ligging in woonweefsel SintGillis *slechte ontsluiting naar N47 en eventuele toekomstige nieuwe ontsluitingsweg via smalle woonstraten. *Eventuele herbestemming naar wonen cfr. huidig functie. *Huidige functies: Restaurant ‘Puur’ + villa met grote tuin
0,39
*Nu enkel bebouwing langs Baasrodestraat (detailhandel Petit Beebee), rest agrarisch gebruik *KMO-zone splitst twee binnengebieden op die ontwikkeld kunnen worden i.f.v. wonen *eventueel herbestemmen naar wonen om kwalitatieve totaalinrichting binnengebied mogelijk te maken;
1,13
* Momenteel kleinschalige woonbebouwing langsheen Boerderijstraat met achterliggend gronden met agrarisch
0,38 (1,38)
0,07
235029_ontwerp VV_19.doc blad 177 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
openbaar nut’.
Site ‘brandweerkazerne’:
van strategische beleidskeuzes van stad Dendermonde omtrent haar patrimoniumbeheer * mogelijk maken van afwerkende woonbebouwing boven onderdoorgang voor brandweerkazerne langsheen de Oude Vest *Hierdoor afwerking van historisch bebouwingsweefsel mogelijk langsheen Oude Vest
Totale beschikbare oppervlakte Aantal potentiële woningen (25 won./ha)
0,05
van een geïntegreerd en gebiedsgericht strategisch project voor ‘Epicentrum, omgeving Oude Dender, kernwinkelhart en site Kazerne (zie bindend gedeelte). Indien er voor deze twee sites binnen de planperiode tot 2017 tot een herbestemming naar ‘wonen’ in de ruime zin – naast wonen o.a. handel, socio-culturele, economische en toeristische functies. – zou worden overgegaan, dan dient deze inzake ruimtebalans neutraal te zijn. Herbestemmingen van zones met planologisch achterhaalde bestemmingen naar wonen toe in het buitengebied
3,17 70
Bron: Stad Dendermonde
Daarnaast zijn er twee sites die mogelijk gelegen zijn in een achterhaalde gewestplanbestemming ‘gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen’, doch het is vooralsnog onduidelijk in welke mate deze sites herbestemd dienen te worden naar wonen
Een aantal sites in het buitengebied, maar wel gelegen in de kernen van het buitengebied – meerbepaald de hoofddorpen Oudegem en Grembergen – kunnen gezien hun geëigende situatie beter herbestemd worden naar wonen toe. Tevens hebben ze een kernversterkend affect. Deze herbestemmingen naar ‘wonen’ toe kunnen slechts toegestaan worden indien er een neutrale ruimtebalans ontstaat door het herbestemmen van huidige gebieden met een bestemming ‘wonen’ naar een andere nietwoonbestemming.
• Site ‘Kazerne’ gelegen op de hoek Noordlaan en Kazernestraat
Tabel 45. Herbestemming van zones met planologisch achterhaalde bestemmingen naar wonen en aanverwante bestemmingen toe in het buitengebied
• Site ‘Nieuwburcht’ gelegen tussen de Nieuwburcht en Hof ter
Gebied
Bremptstraat Voor beide sites dient geïntegreerd ruimtelijk ontwerpend onderzoek uitgevoerd te worden om een duurzame toekomst voor de sites en een kwalitatieve inpassing in het omgevend stedelijk weefsel mogelijk te maken. Hieruit zal duidelijk worden of een herbestemming aangewezen is én naar welke bestemmingen:
• Voor de site Nieuwburcht is er ruimtelijke interactie mogelijk met het te ontwikkelen binnengebied nr.1 Hof ter Bremt (zie ondergaand).
• Voor de site ‘Kazerne’ dient een herontwikkeling van de site maxi-
KMO-zone in binnengebied tussen Lambroeckstraat en Weidekouter
Redenen voor herbestemming
Oppervlakte (ha)
*Vroegere bedrijfsactiviteiten van houtzagerij stopgezet. Nog beperkte opslag. Vraag tot herbestemming; *Slecht ontsloten naar N406 doorheen woonwijk met smalle woonstraten *Bedrijf langs drie zijden omringd door woningen. Onderdeel van het geselecteerde hoofddorp ‘Oudegem’.
1,46
maal rekening te houden met de waardevolle aspecten inzake onroerend erfgoed; De site vormt een strategisch projectonderdeel 235029_ontwerp VV_19.doc blad 178 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
KMO-zone gelegen aan Jef Scheirsstraat, aansluitend bij station Oudegem
*Waardevol bedrijfspand ‘Molens Abbeloos’ opgenomen op inventaris onroerend erfgoed *Bedrijfsactiviteiten stopgezet *Oud waardevol bedrijfsgebouw in verdiepingen minder geschikt voor moderne bedrijfsvoering *onderdeel van het geselecteerde hoofddorp ‘Oudegem’ aan het station.
0,20
Het sociaal objectief, voortvloeiend uit het decreet van 27 maart 2009 betreffende het grond- en pandenbeleid van de Vlaamse regering, bedraagt 312 bijkomende sociale huurwoningen tot 2020. De stad Dendermonde wil samen met de sociale woningbouwmaatschappijen en eventuele private partners dit sociaal objectief gaan realiseren tegen 2020. Daarbij wil Dendermonde ook de nodige inspanningen leveren voor een bijkomend aanbod aan sociale koopwoningen en sociale kavels. De stad engageert zich om tegen 2020 149 bijkomende sociale koopwoningen en 7 bijkomende sociale kavels op het grondgebied van Dendermonde te voorzien.
KMO-zone gelegen aan het kruispunt Vossenhoek en Karel Eeckhoutstraat
*Volledig bebouwd terrein *Geen bedrijfsactiviteiten meer. *ligging in woonstraat, omgeven door woonweefsel kern Grembergen; *oud bedrijfsgebouw op hoek met aanpalende woningen in gesloten bebouwingspatroon
0,25
Kwalitatief streeft Dendermonde hierbij wel naar een gezonde sociale mix op stadsdeelniveau en/of kern. Hierbij wordt er gefocust op het creëren van een bijkomend aanbod sociale woningen in de stadsdelen en kernen waar er momenteel een laag aandeel is ten opzichte van het totaal aantal woongelegenheden.
Totale beschikbare oppervlakte Aantal potentiële woningen (15 won./ha)
1,91 29
Bron: Stad Dendermonde
Indien er voor deze drie zones tot een herbestemming naar ‘wonen’ in de ruime zin – wonen, handel, diensten, cultuur, enz. - zou worden overgegaan, dan dient deze inzake ruimtebalans neutraal te zijn.
3.3.2 3.3.2.1
Doelgroepen Sociale woningbouw
Op kwantitatief vlak scoort Dendermonde met een sociaal huuraanbod van 9,51% gevoelig beter dan het Vlaams gemiddelde. Toch moeten Dendermondenaren maanden en soms jaren op een sociale huurwoning wachten. Daarom wil Dendermonde – zoals vroeger – ook in de toekomst zijn verantwoordelijkheid opnemen met betrekking tot een voldoende aanbod sociale woningbouw.
Tevens wordt er op wijk- en buurtniveau gestreefd naar het sociaal en ruimtelijk kwalitatief inbedden van kleinere sociale woningbouwprojecten in het omgevend privaat woonweefsel op wijk- of buurtniveau. Het decreet van 27 maart 2009 betreffende het grond- en pandenbeleid biedt sociale woningbouwmaatschappijen de kans om los van de ruimtelijke beleidsvisie geponeerd in de ruimtelijk structuurplan, woonuitbreidingsgebieden aan te snijden om dit sociaal objectief te gaan realiseren. Via dit ruimtelijk structuurplan adviseert de stad Dendermonde de sociale woningbouwmaatschappijen om zich bij haar zoektocht naar gronden, te richten op deze die in de woningprogrammatie worden aangegeven als te ontwikkelen.
3.3.2.2
Meegroeiwonen
De sterk wijzigende gezinssamenstellingen (nieuw samengestelde gezinnen, eenpersoonsgezinnen, enz.) en de vergrijzing van de bevolking kunnen slechts in zeer beperkte mate opgevangen worden door het voorzien van specifieke woontypologieën voor specifieke doelgroepen. Daarnaast blijft er het streven om gezinnen met kinderen te stimuleren om in de stad te blijven wonen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 179 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Een duurzame manier om hier mee om te gaan betreft het ontwerpen en aanpasbaar maken van woningen en wijken volgens de principes van ‘levenslang wonen’39. Meegroeiwonen biedt zowel antwoorden op demografische evoluties als op de veranderende noden en wensen van het individuele leven. In flexibel ontworpen en gebouwde woningen kan dit o.a. betrekking hebben op een minimale toegankelijkheid en betreedbaarheid, breedte deuropeningen, hoogte lichtschakelaars, enz..
3.3.2.3
Woonwagenbewoners
Dendermonde beschikt niet over een officieel doortrekkersterrein of een residentieel terrein voor woonwagenbewoners. Informeel bevindt er zich een woonwagenterrein op de De Bruynkaai. Overeenkomstig de nagestreefde capaciteit voor een stad van 25.000 tot 50.000 inwoners wil Dendermonde ruimte voorzien voor de realisatie van een residentieel terrein met ongeveer 10 à 15 standplaatsen. Een residentieel woonwagenterrein wordt ingericht voor het sedentair wonen40 in (zowel rijklare als residentiële) woonwagens. De voorzieningen worden best geïndividualiseerd. Een beperkte ambachtelijke en/of commerciële activiteit kan er plaatsvinden. Voor de inplanting van een residentieel woonwagenterrein dient een locatie-onderzoek uitgevoerd te worden dat o.a. met volgende randvoorwaarden dient rekening te houden:
• Het residentieel woonwagenterrein vormt een onderdeel van de woonstructuur van het stedelijk gebied en heeft wonen als hoofdfunctie. Dit betekent dat men dezelfde principes hanteert als bij de inplanting van een gewone woonwijk:
° gezonde woonomgeving;
39 40
Woonplan Dendermonde, 2009 ‘Wonen op wielen – de nood aan woonwagenterreinen in Vlaanderen, 2001
° voldoende aanbod basismobiliteit (openbaar vervoer) en goed
bereikbaar voor bewoners die zich minder makkelijk zelfstandig kunnen verplaatsen zoals kinderen en vrouwen;
° op een aanvaarbare afstand voldoende voorzieningen voor on-
derwijs, sociale en culturele activiteiten en een aanbod van winkels voor dagelijkse behoeften;
• Ambachtelijke en/of commerciële activiteiten op een residentieel
woonwagenterrein zijn ondergeschikt aan de woonfunctie en moeten voldoen aan het ruimtelijk verwevingsprincipe;
• Het residentieel woonwagenterrein mag enkel ontsloten worden om toegang te geven en moet vanuit economisch perspectief goed ontsloten zijn naar het hoger verkeersnetwerk toe;
• Het residentieel woonwagenterrein mag niet ingeplant worden waar dit een verdere versnippering van de open ruimte (landbouw, natuur, landschap) met zich meebrengt; Een geïntegreerde ligging in het fysiek stedelijk en mentaal maatschappelijk weefsel van de woonomgeving verhoogt in grote mate de kansen voor de bewoners om zich te kunnen integreren in de plaatselijke gemeenschap. Het is dan ook belangrijk om woonwagenbewoners en toekomstige omwonenden te betrekken bij de inplanting en verdere inrichting van het residentieel woonwagenterrein. Bij de realisatie van een geïntegreerd en gebiedsgericht strategisch project voor Epicentrum dient er rekening gehouden te worden dat het bestaand informeel woonwagenterrein op de De Bruynkaai wel kan verdwijnen, maar enkel als er een alternatief is gerealiseerd voor de woonwagenbewoners door middel van een kwalitatief ingericht residentieel woonwagenterrein. Bij de latere ontwikkeling van het gebied, moet bijgevolg een oplossing gezocht worden voor de woonwagens die er nu gedoogd worden. Het is voorbarig om nu reeds een exacte locatie voor een woonwagenterrein vast te leggen, gezien het voorzien van een terrein afhankelijk is van bepaalde opportuniteiten. De afweging of de locatie geschikt is, kan dan gebeuren in RUP-fase, waar zal afgewogen worden of ze past binnen de gewenste ruimtelijke structuur van Dendermonde, en waar via merscreening de impact op het milieu kan worden onderzocht.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 180 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
3.3.2.4
Wonen boven winkels
gerichte kavels), minimale aanwezigheid van groen en gemeenschappelijke voorzieningen, enz.
Een specifieke doelgroep betreft niet de bewoners, als wel de woongelegenheden – of het ontbreken ervan - boven winkelpanden. Deze structurele leegstand van de panden boven de winkelpuien wil de stad blijven bestrijden ondanks het feit dat dit niet evident is gebleken (cfr. de vele inspanningen van het beleid het voorbije decennium).
Bij het genereren van het kwalitatief woonweefsel is het niet alleen belangrijk om kwalitatieve woningen te realiseren, maar ook de woonomgeving kwalitatief in te richten. Hierbij wordt er gestreefd naar:
Om wonen boven winkels te stimuleren zou men de algemene gehanteerde minimale norm van 65 m² voor een woongelegenheid (oorspronkelijk voortkomende vanuit decretaal kader sociale woningbouw) kunnen verlagen voor wonen boven winkels. Hierdoor kan ingespeeld worden op de groeiende vraag naar kleine maar betaalbare kwalitatieve woningen voor éénpersoonsgezinnen.
zodat er verkeersluwe woonomgevingen ontstaan met enkel bestemmingsverkeer voor de woningen en de andere activiteiten die hierin doorgaan. Hierbij ook aandacht voor het creëren van veilige en aangename langzaam verkeerverbindingen tussen deze woonomgevingen en de ondersteunende dienstverlenende functies en activiteiten voor de bewoners (publieke voorzieningen, winkels en andere dienstverlening, bedrijventerreinen, enz.) in de nabijheid.
3.3.3 3.3.3.1
Stadsvernieuwing Genereren kwalitatief woonweefel
Dendermonde streeft naar het verhogen van de kwaliteit van het bestaande woningbestand en de bestaande woonomgevingen door het stimuleren van renovatie, vernieuwbouw en kwalitatieve herinrichting van het openbaar domein. Te veel Dendermondenaars wonen nog in een woning die onveilig, te klein of van slechte kwaliteit is. De stad wil dit realiseren door het stimuleren, het begeleiden en indien noodzakelijk het sanctioneren van de woningeigenaars om het comfortpeil van hun woningen op te trekken. Hierbij wil men wel eventuele effecten van sociale verdringing tegengaan. In dit kader wil de stad ook de beperkte maar bestaande structurele leegstand van woningen actief blijven bestrijden. Zowel voor dit bestaand woningenbestand als voor nieuwe woonontwikkelingen zal de stad een aantal minimale basiskwaliteitseisen nastreven. Hierbij zullen doelstellingen gedefinieerd worden op het vlak van verkeersveiligheid, parkeren, woningdifferentiatie vanaf een bepaald schaalniveau, een minimale private buitenruimte, duurzame materialen, oriëntatie (zon-
• Het verkeerskundig organiseren van het verkeer op stedelijk niveau
• Het verkeerskundig inrichten van de woonomgeving met een duide-
lijke categorisering van de wegenis die ook in de weginrichting tot uiting komt met specifieke aandacht voor de verkeersveiligheid en leefbaarheid in het algemeen en het langzaam verkeer specifiek;
• Het voorzien van voldoende ontmoetings-, speel- en groenvoorzieningen op een veilige loopafstand in of in de nabijheid van de woonomgevingen. Optimaal worden deze groenvoorzieningen aan elkaar gelinkt tot een samenhangende groenstructuur op stedelijk niveau.
• Via de inrichting van het openbaar domein en de voortuinstroken en bebouwing op privaat domein woonomgevingen creëren of herwaarderen die een sterke landschappelijke identiteit hebben.
In het streven naar een verdere ‘verstedelijking’ van het bebouwd weefsel binnen de afbakening van het kleinstedelijk gebied dient in dit kader het streven naar een minimale dichtheid van 25 woningen/ha bekeken te worden op stadsdeelniveau. De trend om in binnengebieden bijkomende woongelegenheden en parkeergarages in te planten kan leiden tot een groot verlies aan algemene woonleefkwaliteit voor de omwonenden door het verdwijnen van het (privaat) groen in het binnengebied. Vooral voor woonomgevingen waar er weinig openbare groen-, speel- en ontmoetingsruimte aanwezig is - vb. stadsdeel Sint-Gillis – is dit nefast. Daarom is het aangewezen om in deze gebieden te opteren voor het ‘uitpitten’ van deze 235029_ontwerp VV_19.doc blad 181 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
binnengebieden gericht op het behouden en uitbouwen van private tuinen en andere groen-, speel- en recreatieve voorzieningen. De minimale woondichtheid van 25 woningen/ha dient hierbij wel gehaald te worden, maar dan voor het stadsdeel Sint-Gillis in zijn geheel;
3.3.3.2
Duurzaam wonen
Duurzaam bouwen of verbouwen wordt nog te veel beperkt tot het streven naar een laag energiepeil van de woningen en stimuleren van hernieuwbare energie. Voor de woningen dient er ook gestreefd te worden naar een duurzaam materiaalgebruik en productie, groendaken, maximaal hergebruik van hemelwater, enz. In uitbreiding dient duurzaam wonen ook op wijk- en stads(deel)niveau bekeken te worden. We denken hierbij aan de reeds aangehaalde aspecten omtrent meegroeiwonen, het genereren van een kwalitatief woonweefsel, enz. Dit kan nog uitgebreid worden naar woonwijken met maximale hemelwaterbuffering, het stimuleren van hernieuwbare energie op wijk- of stadsdeelniveau, het werken met gekoppelde woontypologieën met optimale passieve zonopname, enz..
3.3.3.3
Archeologie
Bij ontwikkeling- en reconversieprojecten die impact hebben op de ondergrond dient er steeds rekening gehouden te worden met archeologische aspecten en wordt tijd en ruimte voor archeologisch onderzoek ingecalculeerd in het realisatietraject. Het is aangewezen om gebieden met ‘grote archeologische potenties’ kenbaar te kunnen maken op het grondgebied van Dendermonde; De stad suggereert dan ook aan de hogere overheid (Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed) om relevant kaartmateriaal ter beschikking te stellen.
3.3.4
Beleidskader zonevreemde woningen
De stad heeft in het verleden reeds een ruimtelijk uitvoeringsplan voor de zonevreemde woningen op het grondgebied van Dendermonde uitgewerkt. Daarnaast biedt de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening sinds 1 september 2009 nog bijkomende mogelijkheden voor verbouwen en herbouwen.
In dit licht plant de stad Dendermonde geen verdere integrale planningsinitiatieven op dit vlak in deze planperiode tot 2017. Beperkte resterende problematieken van bestaande en hoofdzakelijk vergunde zonevreemde woningen worden best opgelost als onderdeel van geïntegreerde gebiedsgerichte ruimtelijke uitvoeringsplannen waarin diverse ruimtelijk-planologische aspecten aangepakt worden. Voor bestaande en hoofdzakelijk vergunde zonevreemde woningen worden volgende ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven aangegeven.
3.3.4.1
Zonevreemde woningen in ruimtelijk kwetsbare gebieden (behoudens parkgebieden)
Onder ruimtelijk kwetsbare gebieden worden de volgende gebieden verstaan: • gebieden in plannen van aanleg of ruimtelijke uitvoeringsplannen met een bestemming als groengebied, natuurgebied, natuurgebied met wetenschappelijke waarde, natuurreservaten, natuurontwikkelingsgebieden, bosgebieden, valleigebieden, brongebieden, agrarische gebieden met ecologsiche waarde of belang of vergelijkbare bestemming; • grote eenheden natuur (GEN), grote eenheden natuur in ontwikkeling (GENO) aangegeven als suggestie naar de Vlaamse overheid toe in de gewenste natuurlijke structuur van dit GRS; Als ontwikkelingsperspectief wordt gesteld dat de ontwikkelingsmogelijkheden in deze gebieden zeer beperkt zijn omwille van hun waarde voor natuur en landschap. Gelet op het belang van de openruimtefuncties wordt het wonen hier als complementair beschouwd. Bewoning blijft gewaarborgd, tenzij andere maatregelen zich opdringen. Indien ruimtelijk verantwoord kunnen bestaande en hoofdzakelijk vergunde zonevreemde woningen worden verbouwd binnen het bestaande volume. Herbouwen binnen het bestaande volume is toegestaan onder bepaalde voorwaarden. Het uitbreiden van de zonevreemde woningen kan hier niet worden toegestaan.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 182 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Het aantal woongelegenheden op de betreffende percelen mag niet wijzigen;
breiden en herbouwen. Het architecturale karakter en de eigenheid van de woningen wordt hierbij gevrijwaard.
Uitzonderingen op dit ontwikkelingsperspectief vormen bestaande en hoofdzakelijk vergunde zonevreemde woningen in:
De toename van de ruimtelijke dynamiek wordt enerzijds afgestemd op de categorisering van de aanliggende wegenis: hoe hoger de categoriering van de aanliggende wegenis, hoe meer ruimte er kan worden geboden voor nevenfuncties aan het wonen (tenzij de wegbeheerder de intensiteit van het erfverkeer wenst in te perken). Anderzijds dient de toename van de ruimtelijke dynamiek ook te passen binnen de kwalitatieve kenmerken van de omgeving. Specifiek wordt hierbij de nog vrij omvangrijke problematiek van zonevreemde woningen in de omgeving van Den Briel aangegeven, waar voor de grootste concentraties aan zonevreemde woningen een geïntegreerde ruimtelijke oplossing zeker aan te bevelen is, wel rekening houdende met de ontwikkelingsperspectieven van het regionaal bedrijventerrein Den Briel.
• recreatiegebieden: te Appels, Oudegem en Grembergen – gelegen aansluitend bij de kern;
• Appels – natuurgebied tussen Hoofdstraat, Stuifstraat en Bevrijdingslaan: - gelegen aansluitend bij bestaande woonlinten;
• Grembergen – natuurgebied tussen Scheldedijk, Scheldedreef en Steenweg van Grembergen;
• Vlassenbroek – woonlint in natuurgebied aansluitend bij de kern Gelet op het belang van de recreatieve en/of openruimtefuncties wordt het wonen hier als complementair beschouwd en kunnen de bestaande woningen in stand worden gehouden en beperkt uitbreiden. Een herbestemming wordt niet beoogd. Indien ruimtelijk verantwoord kunnen bestaande en hoofdzakelijk vergunde zonevreemde woningen beperkt uitbreiden. Het architecturale karakter en de eigenheid van de woningen wordt hierbij gevrijwaard. Het is niet de bedoeling om een significante toename van de ruimtelijke dynamiek toe te laten, waardoor de ontwikkeling van nevenfuncties aan het wonen wordt beperkt. Het aantal woongelegenheden op de betreffende percelen mag niet wijzigen.
3.3.4.2
Zonevreemde woningen in de deelruimte ‘stedelijk gebied Dendermonde’
Voor bestaande en hoofdzakelijk vergunde zonevreemde woningen die niet in ruimtelijk kwetsbaar gebied gelegen zijn en gelegen in de deelruimte ‘Stedelijk gebied Dendermonde’ wordt als ruimtelijk ontwikkelingsperspectief aangegeven dat wonen hier als complementair kan worden beschouwd. De bestaande en hoofdzakelijk vergunde woningen kunnen Indien ruimtelijk verantwoord in stand worden gehouden, verbouwen, uit-
Zonevreemde woningen aansluitend bij het woongebied van het stedelijk gebied kunnen ruimere ontwikkelingsperspectieven krijgen, op voorwaarde dat het aantal woongelegenheden niet stijgt.
3.3.4.3
Zonevreemde woningen in de deelruimten ‘Grembergen’, ‘Westelijke open ruimte’ en ‘’Zuidelijk grensgebied’
Zonevreemde woningen in de geselecteerde kernen van het buitengebied (Grembergen, Appels, Schoonaarde, Oudegem) Voor bestaande en hoofdzakelijk vergunde zonevreemde woningen die niet in ruimtelijk kwetsbaar gebied gelegen zijn (bijvoorbeeld ook de woningen gelegen in de industriezone in Schoonaarde) en gelegen in de geselecteerde kernen van het buitengebied wordt als ruimtelijk ontwikkelingsperspectief aangegeven dat wonen hier als complementaire functie kan worden beschouwd. De bestaande en hoofdzakelijk vergunde woningen kunnen indien ruimtelijk verantwoord in stand worden gehouden, verbouwen, uitbreiden en her-
235029_ontwerp VV_19.doc blad 183 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
bouwen. Het architecturale karakter en de eigenheid van de woningen wordt hierbij gevrijwaard. De toename van de ruimtelijke dynamiek wordt enerzijds afgestemd op de categorisering van de aanliggende wegenis: hoe hoger de categoriering van de aanliggende wegenis, hoe meer ruimte er kan worden geboden voor nevenfuncties aan het wonen (tenzij de wegbeheerder de intensiteit van het erfverkeer wenst in te perken). Anderzijds dient de toename van de ruimtelijke dynamiek ook te passen binnen de kwalitatieve kenmerken van de omgeving. Zonevreemde woningen volledig aansluitend bij deze kernen kunnen ruimere ontwikkelingsperspectieven krijgen, op voorwaarde dat het aantal woongelegenheden niet stijgt. Zonevreemde woningen buiten deze geselecteerde kernen Voor bestaande en hoofdzakelijk vergunde zonevreemde woningen die niet in ruimtelijk kwetsbaar gebied gelegen zijn en gelegen zijn in de deelruimten Grembergen, westelijke open ruimte en zuidelijk grensgebied, doch niet in de geselecteerde kernen van het buitengebied, wordt als ruimtelijk ontwikkelingsperspectief aangegeven dat wonen hier als complementair wordt beschouwd aan de openruimtefuncties. De bestaande en hoofdzakelijk vergunde zonevreemde woningen kunnen in stand worden gehouden, beperkt uitbreiden en herbouwd worden. Het is niet de bedoeling om een significante toename van de ruimtelijke dynamiek toe te laten, waardoor de ontwikkeling van nevenfuncties aan het wonen wordt beperkt. Het aantal woongelegenheden op de betreffende percelen mag niet wijzigen;
3.3.4.4
Zonevreemde woningen in de deelruimte ‘Scheldeen Dendervallei’
Voor bestaande en hoofdzakelijk vergunde zonevreemde woningen die niet in ruimtelijk kwetsbaar gebied gelegen zijn en gelegen zijn in de deelruimte ‘Schelde- en Dendervallei’, doch niet in de geselecteerde kernen
van het buitengebied, wordt als ruimtelijk ontwikkelingsperspectief aangegeven dat wonen hier als complementair wordt beschouwd aan de openruimtefuncties. Bestaande en hoofdzakelijk vergunde zonevreemde woningen kunnen in stand worden gehouden en beperkt uitbreiden. Een herbestemming wordt niet beoogd. Het architecturale karakter en de eigenheid van de woningen wordt hierbij gevrijwaard. Het is niet de bedoeling om een significante toename van de ruimtelijke dynamiek toe te laten, waardoor de ontwikkeling van nevenfuncties aan het wonen wordt beperkt. Het aantal woongelegenheden op de betreffende percelen mag niet wijzigen.
3.4
Mogelijke acties
3.4.1
Ruimtelijke studies en gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen
Dendermonde - in samenwerking met andere betrokken actoren - zal ruimtelijk onderzoek voeren naar volgende – niet limitatieve lijst – van ruimtelijke problematieken en doelstellingen, indien zinvol gekoppeld aan de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen:
• Uitwerken ruimtelijke inrichtingsvisie voor de stationsomgeving van Dendermonde, eventueel gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan of -plannen;
• Uitwerken integrale ruimtelijke inrichtingsvisie voor het stadsdeel Sint-Gillis, eventueel gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan of –plannen. Hierbij wordt ook de herziening meegenomen van een aantal achterhaalde bijzondere plannen van aanleg in dit stadsdeel;
• Herbestemming in dit kader van een aantal binnengebieden – met bestemming woongebied – door opmaken ruimtelijk uitvoeringsplan
235029_ontwerp VV_19.doc blad 184 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
of –plannen voor de niet te ontwikkelen en ontpitten binnengebieden in stadsdeel Sint-Gillis.
de omgevende bebouwing van een aantal belangrijke beeldbepalende hoofdwegen en -lanen op het grondgebied van Dendermonde: Noordlaan (N406) en Leopold II laan, Sint-Gillislaan en Heirbaan (N47), Mechelsesteenweg (N17), Mandekensstraat/Provinciale Baan (N17;
• Uitwerken ruimtelijke inrichtingsvisie, gekoppeld aan de eventuele opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan of -plannen voor de passage van de Oude Dender doorheen het historisch centrum en het overgangsgebied – ‘epicentrum’ – tussen Oude Dender en Schelde, eventueel verruimd voor het gehele historische stadsdeel;
• Uitwerken van een locatiestudie, ruimtelijke inrichtingsvisie en eventueel een ruimtelijk uitvoeringsplan voor de inplanting van een residentieel terrein voor woonwagenbewoners met een 10 à 15 standplaatsen;
• Uitwerken ruimtelijke inrichtingsvisie, gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan of -plannen voor (een deel van) het rasterlandschap tussen de kern van Baasrode en Hoogveld;
• Uitwerken van ruimtelijke inrichtingsvisie voor een aantal landschappelijk waardevolle woonlinten in het buitengebied, eventueel gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan of – plannen i.f.v. een optimale landschappelijke inpassing in de waardevolle omgeving én het onmogelijk maken van het realiseren van meergezinswoningen in deze woonlinten;
• Uitwerken ruimtelijke inrichtingsvisie, gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan of -plannen voor het ‘waterfront’ van de kern van Baasrode naar de Schelde toe;
• Uitwerken ruimtelijke inrichtingsvisie voor een aantal bestaande woonwijken of -buurten in functie van het genereren van een kwalitatief en duurzaam woonweefsel;
• Uitwerken van een RUP voor zonevreemde woningen aansluitend bij de kern (ook indien deze zonevreemde woningen in een andere zone dan agrarisch gebied zijn gelegen), waarin ruimere ontwikkelingsperspectieven kunnen worden geboden dan de decretale bepalingen, op voorwaarde dat het aantal woongelegenheden niet toeneemt en de ontwikkelingsperspectieven de draagkracht van de omgeving niet overschrijden.
• Uitwerken van een RUP voor herbestemming van zones met planologisch achterhaalde bestemmingen naar wonen toe;
• Voeren van geïntegreerd ruimtelijk ontwerpend onderzoek i.f.v. een duurzame toekomst en herbestemming met een kwalitatieve inpassing in het omgevend stedelijk weefsel voor:
° Site ‘Kazerne’ gelegen op de hoek Noordlaan en Kazernestraat; ° Site ‘Nieuwburcht’ gelegen tussen de Nieuwburcht en Hof ter
3.4.2
Gemeentelijke stedenbouwkundige verordeningen
Doorvoeren van de nodige bestemmingswijzigingen i.f.v. de realisatie van het gewenst ruimtelijk toekomstperspectief.
De stad zal initiatieven nemen om via gemeentelijke stedenbouwkundige verordening(en) een aantal ruimtelijke streefdoelen ook verordenend te gaan vastleggen. Hierdoor kunnen deze bij aanvragen tot stedenbouwkundige vergunningen of verkavelingsvergunningen ook juridisch worden afgedwongen. Het betreft o.a.:
• Actief bewaken van een duurzame en kwalitatieve inrichting van de
• Vastleggen van een aantal minimale basiskwaliteitseisen voor wo-
Bremptstraat.
te ontwikkelen binnengebieden. Hierbij vormen de invulling van de binnengebieden van Lutterzele en Vlietberg twee voorbeeldprojecten;
• Uitwerken van een ruimtelijke inrichtingsvisie, eventueel gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan of –plannen voor
ningen en woonomgevingen i.f.v. het genereren van een kwalitatief woonweefsel. Voor woningen kan dit o.a. handelen over minimaal aantal auto- en fietsparkeerplaatsen per woongelegenheid, gezonde mix inzake één- en meergezinswoningen afhankelijk van de ruimtelijke eigenheid van de omgeving, aspecten inzake meegroeiwonen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 185 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Vastleggen van een aantal minimale basisvereisten i.f.v. duurzaam
ontwikkelaars van grotere bouwprojecten i.f.v. een kwalitatieve en duurzame realisatie. Het uitwerken van een eigen inrichtingsvisie, opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan voor de betreffende site en andere maatregelen om actief tot een kwalitatief begeleidingstraject en realisatie te komen kunnen hierbij worden ingezet. Dit multidisciplinaire karakter wordt ook weerspiegeld in een breed adviestraject van de betrokken diensten en adviesraden.
(ver)bouwen van woongelegenheden;
3.4.3
Andere mogelijke acties
Ondergaand wordt een niet limitatieve lijst aangegeven van andere mogelijke acties:
• Uitwerken van een reglement sociaal wonen waardoor er ook voor
• Het informeren en stimuleren van de woningeigenaars i.f.v. een kwalitatief en duurzaam woningaanbod door uitbouw van de stedelijke woonwinkel. Dit informerend en stimulerend beleid wordt ondersteund door gericht sanctionerend optreden via heffing op leegstand, verwaarlozing en verkrotting, een heffing op onbebouwde percelen met sociale correcties, actief toepassen van sociaal beheersrecht van ongeschikt en/of onbewoonbaar verklaarde woningen, snelherstel door de burgemeester, enz.
toekomstige woonprojecten van enige omvang (cfr. decreet gronden pandenbeleid), percentages sociaal wonen en bescheiden woningaanbod worden vastgesteld.
• Om te komen tot een betere bescherming van de waardevolle gebouwen op het grondgebied van Dendermonde die niet decretaal beschermd worden, zal de stad de bestaande gemeentelijke lijsten met waardevolle gebouwen objectief uitzuiveren en inhoudelijk onderbouwen. Hierdoor wordt een sterker toetsingskader uitgewerkt voor vergunningsaanvragen. Mogelijk kan dit ook leiden tot een gemeentelijke verordening. Sowieso zal deze geobjectiveerde onderbouwde lijst meegenomen worden bij de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen, zodat de historisch kwalitatieve elementen van deze gebouwen gelegen in de plangebieden van deze ruimtelijke uitvoeringsplannen beter beschermd kan worden.
• Sociale woningbouw: De stad Dendermonde wil samen met de so-
ciale woningbouwmaatschappijen en eventuele private partners het sociaal objectief realiseren tegen 2020. De stad streeft hierbij ook naar de realisatie van 149 bijkomende sociale koopwoningen en 7 bijkomende sociale kavels op het grondgebied van Dendermonde tegen 2020.
• Wonen boven winkels: Oprichten van een taskforce ‘wonen boven
winkels’ met onderzoeken van de bestaande problematiek, gekoppeld aan het uitwerken van mogelijke oplossingen. Er wordt prioritair gefocust op Brusselsestraat, Kerkstraat, Franz Courtensstraat en Oude Vest;
• Behoud en verdere uitbouw van een multidisciplinaire overlegstruc-
tuur binnen de stadsdiensten gericht op het begeleiden van project-
• Onderzoeken of de uitbouw van het bestaand of het oprichten van een specifiek autonoom gemeentebedrijf zinvol is, om een aantal geformuleerde beleidsdoelstellingen actief zelf te gaan realiseren.
3.4.4
Suggesties aan de hogere overheden;
Dendermonde respecteert hierbij het subsidiariteitsprincipe, waardoor mogelijke acties die tot de bevoegdheid van een hoger planningsniveau zouden behoren, prioritair door dit beleidsniveau dienen opgelost te worden. De stad Dendermonde doet volgende suggesties naar de hogere overheden toe in functie van het nemen van ruimtelijke initiatieven op haar grondgebied:
• Herbestemmen woonuitbreidingsgebied ‘Oud Klooster-Zwijveke’
i.f.v. de uitbouw van een randstedelijk groen- en recreatief gebied en gemeenschaps- en openbare nutsvoorzieningen (vb. een penitentiaire instelling);
• Na de uitwerking van een geïntegreerde ruimtelijke inrichtingsvisie voor de omgeving Den Briel door de provincie Oost-Vlaanderen vraagt de stad dat de provincie binnen dit geïntegreerd kader ook
235029_ontwerp VV_19.doc blad 186 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
de nodige herbestemmingen zou doorvoeren, met specifieke aandacht voor de zonevreemde woningen.
• Voor het woonlint langs de Sint-Onolfsdijk wordt gesuggereerd aan de hogere overheden om de afbakening van de woonzone volgens het gewestplan te corrigeren en te laten samenvallen met de rooilijn van de Sint-Onolfsdijk.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 187 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
4
Gewenste ruimtelijk-economische structuur
• Behoud van het lokaal voorzieningenapparaat in de deelkernen van het buitengebied;
• Bewaken van de ontwikkelings- en uitbreidingsmogelijkheden voor bestaande bedrijvigheid
• Uitbouw van een regionale laad- en loskade voor transport over het water;
• Streven naar de uitbouw van infrastructuur voor productie van hernieuwbare energie
4.2 4.1
Beleidsdoelstellingen
Uit het informatief gedeelte blijkt dat Dendermonde wordt gekenmerkt door een grote economische dynamiek, waarbij de tertiaire en quartaire sector steeds belangrijker worden. (Groot)handel en (private en publieke) dienstverlening dienstverlening zijn hierbij de belangrijkste trekkers van deze dynamiek. Het aandeel werkgelegenheid in de primaire en secundaire sector blijft stelselmatig dalen, maar zeker de secundaire sector blijft van groot belang voor de werkgelegenheid in Dendermonde gezien het grote multiplicatoreffect, vooral naar de tertiaire sector toe. De selectie van Dendermonde als structuurondersteunend kleinstedelijk gebied – en dus ook als economisch knooppunt – betekent dat het wenselijk is om de (bijkomende) economische activiteiten in dit stedelijk gebied te concentreren. Concreet streeft de stad ernaar om zich te blijven profileren als concentratiepunt voor de uitbouw van economische activiteiten. Volgende beleidsdoelstellingen worden hierbij nagestreefd:
• Kwalitatieve verdichting, differentiatie en beeldversterking van de bestaande bedrijventerreinen;
• Creëren van een bijkomend aanbod duurzame nieuwe bedrijventerreinen; • Kantoor- en dienstenzones; • Ruimtelijk-economische uitbouw verweven binnen het stedelijk gebied;
Elementen van de gewenste ruimtelijkeconomische structuur
Kaart 35. Gewenste ruimtelijk-economische structuur
4.2.1
Duurzame verdichting, differentiatie en beeldversterking bestaande bedrijventerreinen
Voor de bestaande bedrijventerreinen wordt er gestreefd naar een duurzame verdichting. Concreet betekent dit o.a. het verder invullen van de restpercelen en de strategische grondreserves van de bedrijven, verdichting door gestapelde bedrijfsbebouwing (van functies en activiteiten die dit toelaten), veranderen van de modal split gericht op inperken auto- en vrachtwagengebruik, stapelen van parkeervoorzieningen (onder, bovenop de bedrijfsgebouwen of in geconcentreerde parkeerclusters met oog voor synergetisch parkeergebruik, inpassing van hernieuwbare energieinfrastructuur, enz.. Voor deze bestaande bedrijventerreinen wordt er tevens gestreefd naar een diversificatie in functie van een sterkere profilering. Dit kan op diverse vlakken: • Lokale/regionale bedrijvigheid; • Ontsluiting voor verschillende vervoersmodi; • Soort bedrijvigheid; • Enz. 235029_ontwerp VV_19.doc blad 188 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Voor de bestaande bedrijventerreinen wordt er tevens gestreefd naar het kwalitatief versterken van hun landschappelijke beeldwaarde. Hierbij wordt er in eerste instantie gefocust op de versterking van het landschappelijke beeld vanaf het openbaar domein. Ten aanzien van de omgeving zijn er tevens een aantal aandachtspunten te formuleren waaraan aandacht dient besteed te worden.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 189 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
In ondergaande tabel wordt dit voor de grootschalige bedrijventerreinen gespecifieerd. Tabel 46. Differentiatie bestaande grootschalige bedrijventerreinen Bedrijventerrein Hoogveld - regionaal
Differentiatie vanuit bedrijvigheid
• Zone voor opvang van te herlokaliseren en/of nieuwe gemengde Deelruimte ‘kleinstedelijk gebied Dendermonde’ • Verbeteren doorstroming N17 doorheen het bedrijventerregionale bedrijvigheid; rein; • Verhogen beeldkwaliteit van bedrijventerrein langsheen de N17; • Onderzoeken mogelijkheden tot uitbouw goederentransport via • Versterken van de landschappelijke inbuffering t.a.v. de spoorlijn 52 (museumlijn) i.f.v. duurzame modal split;
Hoogveld - lokaal
Ontwikkelingsopties vanuit deelruimte
• Zone voor opvang van te herlokaliseren en/of nieuwe gemengde lokale bedrijvigheid;
omgeving;
• Uitbouw van zichtlocaties langsheen de N41 door kwalita•
• Verhogen beeldkwaliteit van bedrijventerrein langsheen de N17; Den Briel
tieve architectuur van bedrijfsbebouwing en omgevingsinrichting; Verbeteren kwalitatieve doorgankelijkheid voor langzaam verkeer doorheen het bedrijventerrein tussen Baasrode en centrum/Sint-Gillis
• Zone voor opvang van te herlokaliseren en/of nieuwe regionale Deelruimte ‘kleinstedelijk gebied Dendermonde’ bedrijvigheid; • Scheiding en/of geclusterde vermenging van wonen en werken; • Streven naar watergebonden bedrijvigheid i.f.v. transport, productie, enz. voor percelen met ontsluitingsmogelijkheid aan de • Versterken van de landschappelijke inbuffering t.a.v. de omgeving;
Schelde;
• Clustering van bestaande versnipperde bedrijfspercelering; • Verbeterde ontsluiting via auto- en vrachtverkeer via N17 afstemmen met verkeersleefbaarheid voor woningen • Potentiële zone voor uitbouw van regionale op- en overslagkade •
Desso
(momenteel voor schepen tot 2.000 ton); Onderzoeken mogelijkheden tot uitbouw goederentransport via spoorlijn 52 (museumlijn) i.f.v. duurzame modal split;
• •
langsheen Mandekensstraat/Provinciale Baan (N17); Integratie met na te streven verlenging sneltramlijn Antwerpen-Boom via Puurs naar Dendermonde; Rekening houden met uit te bouwen langzaam verkeerverbinding langsheen Scheldedijk en langsheen museumspoorlijn i.f.v. duurzame modal split;
Deelruimte ‘kleinstedelijk gebied Dendermonde’ • Zone voor regionale bedrijvigheid gericht op één bedrijf • Eventuele uitbreidingsnoden dienen gericht te worden naar de • Verbeterde ontsluiting naar het hoger wegennet toe aanDenderbellestraat toe;
gewezen. Nieuwe zuidwestelijke stedelijke ontsluitingsweg biedt mogelijk potenties, waardoor ontsluiting doorheen Denderbelle en centrum van Sint-Gillis kan vermeden worden;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 190 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
VPK
Deelruimte ‘Dendervallei’ – kern Oudegem • Zone voor regionale bedrijvigheid gericht op één bedrijf; • De ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven van VPK zijn vastge- • Versterken van de buffering van het bedrijf naar de dorps-
• • DDS - Eegene
Schoonaarde – lokaal
•
kern toe (cfr. RUP Hullenberg); Verbeterde ontsluiting naar het hoofdwegennet toe aangewezen i.f.v. verkeersleefbaarheid kern van Oudegem. Doortrekking van N41 biedt mogelijkheden tot (on)rechtstreekse ontsluiting van bedrijfssite.
• Zone voor opvang van te herlokaliseren en/of nieuwe gemengde Deelruimten ‘Schelde- en Dendervallei’ en ‘westelijke open •
Schoonaarde – regionaal (UCB)
legd in het gemeentelijk RUP ‘Hullenberg’. Verdere uitbreidingsnoden worden onderzocht door de bevoegde hogere overheid; Potentiële uitbouw van laad- en loskade aan de Dender i.f.v. duurzame modal split;
lokale bedrijvigheid Verhogen beeldkwaliteit van bedrijventerrein langsheen de N416;
ruimte’ • Versterken van de buffering gekoppeld aan een verbeterde landschappelijke inpassing van het bedrijventerrein ten aanzien van de Scheldevallei en de omliggende open ruimte;
Deelruimte ‘Schelde- en Dendervallei’ – kern Schoonaarde • Zone voor regionale bedrijvigheid; • Versterken van de buffering van het bedrijf naar de dorps• Evolutie naar minder milieubelastende activiteiten; kern toe • Streven naar watergebonden bedrijvigheid i.f.v. transport, pro• Aandacht voor landschappelijke inpassing naar de Schelductie, enz. ; de toe; • Verhogen beeldkwaliteit van bedrijventerrein langsheen de • Bestaande woningen langs de Oude Brugstraat binnen de N416;
• Zone voor opvang van te herlokaliseren en/of nieuwe gemengde lokale bedrijvigheid;
industriezone worden, omwille van hun ligging in de kern en omwille van de achterhaalde bestemming, herbestemd tot wonen.
• Verhogen beeldkwaliteit van bedrijventerrein langsheen de N416;
De Brandt Baasrode - regionaal
• Zone voor regionale watergebonden bedrijvigheid.
• Ontwikkelingsperspectieven duidelijk aangegeven en afgebakend in RUP ‘De Brandt’
• Geen verdere uitbreiding meer voorzien gezien slechte ontsluiting;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 191 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Daarnaast kunnen ook voor een aantal kleinere bedrijvenzones specifieke ontwikkelingsperspectieven of herbestemmingen aangegeven worden: Zie ook kaart 32 - Bestaande kleinere bestemmingszones voor bedrijvigheid cfr. gewestplan op het grondgebied van Dendermonde (KMO-splinters) Tabel 47. Ontwikkelingsperspectieven kleinere bedrijvenzones Nr. 1
Bedrijventerrein Binnengebied tussen Nieuwstraat en Vier Uitersten nabij kern Schoonaarde
Differentiatie vanuit bedrijvigheid
• Zone voor opvang van te herlokaliseren en/of nieuwe Deelruimte ‘westelijke open ruimte’: • Aandacht voor inpassing in omgevend woonlint; gemengde kleinschalige lokale bedrijvigheid; • Gericht op bedrijfsactiviteiten met een zeer beperkt • Aandacht voor buffering van de bedrijvigheid naar verkeersgenererend karakter gezien slechte ontsluiting;
2
Aan Migrostraat tussen kernen van Schoonaarde en Gijzegem (Aalst)
Aan Hoekstraat tussen kernen van Schoonaarde en Gijzegem (Aalst)
de omgevende open ruimte toe;
• Zone voor opvang van te herlokaliseren en/of nieuwe Deelruimte ‘westelijke open ruimte’: gemengde kleinschalige lokale bedrijvigheid; • Aandacht voor inpassing in omgevend woonlint; • Gericht op bedrijfsactiviteiten zonder groot verkeers- • Aandacht voor buffering van de bedrijvigheid naar genererend karakter;
3
Ontwikkelingsopties vanuit deelruimte
de omgevende open ruimte toe;
Deelruimte ‘westelijke open ruimte’: • Zone voor gemengde lokale bedrijvigheid; • Gericht op bedrijfsactiviteiten zonder groot verkeers- • Aandacht voor inpassing in omgevend woonlint; genererend karakter; • Aandacht voor buffering van de bedrijvigheid naar de omgevende open ruimte toe;
4
Gelegen in binnengebied tussen Lambroeckstraat en Weidekouter
• Geen nieuwe bedrijvigheid
Deelruimte ‘westelijke open ruimte’ – kern Oudegem • Herbestemmen naar wonen
5
Gelegen aan Jef Scheirsstraat, aansluitend bij station Oudegem
• Geen nieuwe bedrijvigheid
Deelruimte ‘westelijke open ruimte’ – kern Oudegem • Herbestemmen naar wonen met behoud waardevol bedrijfspand Molens Abbeloos
235029_ontwerp VV_19.doc blad 192 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
7
Gelegen in binnengebied tussen Denderbellestraat, Van Langenhovenstraat en Oliestraat
Deelruimte ‘Kleinstedelijk gebied Dendermonde’ – • Zone voor gemengde lokale bedrijvigheid; • Gericht op bedrijfsactiviteiten zonder groot verkeers- Sint-Gillis genererend karakter, tenzij na verbetering ontsluiting • Verbeterde ontsluiting naar het hoofdwegennet toe naar hoger wegennet
•
aangewezen. Nieuwe zuidwestelijke stedelijke ontsluitingsweg biedt mogelijk potenties, waardoor ontsluiting doorheen Denderbelle en centrum van Sint-Gillis kan vermeden worden; Verbeteren van de landschappelijke inpassing van de site in het bebouwd omgevend weefsel;
KMO-zone gelegen in binnengebied tussen SintGillislaan, Cleophas Heyvaartstraat, Otterstraat en Processiestraat
• Zone voor gemengde lokale bedrijvigheid, onder- Deelruimte ‘Kleinstedelijk gebied Dendermonde’ –
11
KMO-zone gelegen in binnengebied tussen Karel Hofmanstraat, Hertsgaard en Korte Moerstraat
• Geen nieuwe bedrijvigheid
Deelruimte ‘Kleinstedelijk gebied Dendermonde’ – Sint-Gillis • Herbestemmen naar wonen en aanverwante functies
13
KMO-zone gelegen aan de Veldstraat nabij kerkhof Sint-Gillis
• Geen nieuwe bedrijvigheid
Deelruimte ‘Kleinstedelijk gebied Dendermonde’ – Sint-Gillis • Herbestemmen naar wonen
14
KMO-zone gelegen aan het kruispunt Vossenhoek en Karel Eeckhoutstraat
• Geen nieuwe bedrijvigheid
Deelruimte ‘Grembergen’ • Herbestemmen naar wonen
15
Gelegen aan de Lomeerstraat
• Zone voor gemengde lokale bedrijvigheid;
Deelruimte ‘Grembergen’ • Onderdeel van RUP ‘zonevreemde bedrijven in opmaak’
16
Niet-ontwikkelde KMO-zone tussen de Zandvoortstraat en de woonbebouwing achter de Oude Molenstraat; KMO-strip gelegen langsheen Baasrodestraat in binnengebied met Broekkouter en Broekkantstraat
• Niet te ontwikkelen
Deelruimte ‘Grembergen’ • Herbestemmen i.f.v. agrarische activiteiten
• Geen nieuwe bedrijvigheid
KMO-zone aan Boerderijstraat gelegen tussen Geerstraat en Bookmolen tussen kern Baasrode en regionaal bedrijventerrein Hoogveld.
• Geen nieuwe bedrijvigheid
Deelruimte ‘Kleinstedelijk gebied Dendermonde’ – Baasrode • Herbestemmen naar wonen i.f.v. ontwikkeling binnengebied Deelruimte ‘Kleinstedelijk gebied Dendermonde’ – rasrterlandschap tussen Baasrode en Hoogveld
10
17
18
steunend voor stedelijke activiteitenas langsheen Sint-Gillislaan;
Sint-Gillis • Aandacht voor inpassing in omgevend dens bebouwd weefsel;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 193 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Herbestemming i.f.v. ruimtelijk ontwikkelingsper-
spectief voor dit rasterlandschap (gemengde wonen, agrarische en passief-recreatieve bestemming)
19
20
Gelegen aan de Rosstraat, zuidelijk begrensd door spoorlijn (museumlijn)
• Zone voor gemengde lokale bedrijvigheid;
• Mogelijke herbestemming i.f.v. realisatie streef-
KMO-zone gelegen tussen Zeelsebaan en Schelde te Grembergen
• Zone voor gemengde lokale bedrijvigheid; • Binnen bestemming als KMO-zone streven naar
•
afbouwen milieubelastende activiteiten
• Uitdoving bedrijfsactiviteiten op lange termijn
• •
beeldtracé Mandekensstraat-Provinciale Baan (N17) Geen uitbreiding van kleinhandellint ‘Ros Beieaard’ Doortrekken langzaam verkeerverbinding langsheen Schelde Doortrekken natuurverbinding in Scheldevallei
235029_ontwerp VV_19.doc blad 194 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
4.2.2 4.2.2.1
Creëren bijkomend aanbod nieuwe bedrijventerreinen Nieuwe bedrijventerreinen
Naast werken aan de duurzame verdichting, differentiatie en beeldversterking van de bestaande bedrijventerreinen, is het ook belangrijk voor Dendermonde als kleinstedelijk gebied om een duurzaam aanbod van nieuwe bedrijventerreinen te kunnen aanbieden voor economische activiteiten in de regio. Dendermonde opteert ervoor om zich hierbij te concentreren op de realisatie en invulling van twee bedrijventerreinen die planologisch recent herbestemd werden, maar waarvan de inrichting lopende is of nog dient opgestart te worden:
Ligging
Regionaal bedrijventerrein ‘Hoogveld J’ Lokaal bedrijventerrein ‘Hoogveld I’
tussen Vlassenhout, Lange Dijkstraat, Putteveld en N41 tussen Vlassenhout, Korte Dijkstraat, N17 en N41
Bedrijventerreinmanagement
Zowel voor de bestaande bedrijventerrein, maar zeker bij de realisatie en ingebruikname van nieuwe bedrijventerreinen is het aangewezen om hieraan een bedrijventerreinmanagementformule te koppelen. Hierbij werken de geïnteresseerde bedrijven samen onder de koepel van een bedrijvenvereniging op verschillende vlakken waardoor zij financiële en kwalitatieve voordelen kunnen bekomen:
• Groepsaankopen waardoor financiële voordelen of kwalitatief meerwaarden kunnen behaald worden door de bedrijven;
• Samen aanbieden van bepaalde voorzieningen voor de bedrijven zelf of voor hun werknemers die ze apart niet kunnen aanbieden;
• Samenwerken van bedrijven en overheid rond de geformuleerde
Tabel 48. Bijkomend aanbod nieuwe bedrijventerreinen Bedrijventerrein
4.2.2.2
visie-aspecten verdichting, differentiatie, versterken beeldkwaliteit, enz. voor de bestaande bedrijventerreinen.
Opp. 11,6 ha 20,1 ha 31,7 ha
Er kan ook geen nood aangetoond worden aan nieuwe bijkomende lokale bedrijventerreinen (theoretisch overschot van 9,64 ha). . Wel wordt de nodige ruimte voorzien (15 ha) voor het creëren van duurzame planologische oplossingen voor zonevreemde bedrijvigheid. Dit betreft enerzijds bedrijven die nu reeds zonevreemd zijn en al dan niet wensen uit te breiden en anderzijds zone-eigen bedrijvigheid die zonevreemde uitbreidingsnoden heeft. Dit kan natuurlijk enkel wanneer dit ruimtelijk passend is (zie verder).
Tevens biedt dit aan de stad een overlegplatform met de bedrijven zodat structureel overleg haalbaar wordt. Voor nieuwe bedrijventerreinen kan dit aspect opgenomen worden in het terreinuitgifteplan met een gedifferentieerd programma van verplichte, optionele en vrije diensten inzake bedrijventerreinmanagement voor de bedrijven die er zich willen vestigen.
4.2.3
Kantoren- en dienstenzones
De stad wenst in de toekomst haar ‘ruimte voor economische activiteiten’ meer en meer te diversifiëren overeenkomstig de economische groeisectoren van Dendermonde, nl. de tertiaire en quartaire sectoren: kantoren en dienstenzones.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 195 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Ingaande op het aspect van de kantoren worden deze ingeplant binnen het stedelijk gebied, met een aantal concentratiepunten afhankelijk van het bezoekersprofiel
• De gebieden rond het station van Dendermonde zijn optimaal ont-
sloten via het openbaar vervoer, zowel per trein als per bus. Het vormt een zogenaamde A-locatie. Indien er behoefte is aan de vestiging van kantoren en andere dienstverlenende activiteiten (zoals bvb. hotelfaciliteiten met gelinkte congresfaciliteiten) – zeker die met een bezoekersintensief profiel – dan worden deze bij voorkeur in de stationsomgeving ingeplant.
• Voor kantoren- en andere dienstverlenende activiteiten met een beperkt bezoekersprofiel, komen in principe alle geschikte bestemmingszones binnen het kleinstedelijk gebied hiervoor in aanmerking. Hierbij wordt de voorkeur gegeven aan B-locaties, nl. een inplanting nabij het kernwinkelhart of de voorzieningen- en diensteninfrastructuur van Sint-Gillis of Baasrode en/of gekoppeld aan de goede ontsluiting langsheen één van de belangrijke openbare vervoersassen.
• Kantoren- en dienstverlenende activiteiten waarvan het bezoekersprofiel quasi nihil is, kunnen ook voorzien worden als bijkomende functie in het kleinhandelslint langsheen de N17. Hierbij is het niet de bedoeling om bijkomende ruimte in te nemen, maar om in of in de hoogte gestapeld bovenop de bebouwing voor kleinhandel beperkte planologische mogelijkheden te creëren voor de realisatie van dit specifiek profiel van kantoren. De totale vloeroppervlakte kantoren die kan gerealiseerd worden dient beperkt te blijven. Bijkomende voorwaarde is dat deze kantoorvoorzieningen hier een ‘stedenbouwkundige voorzijde’ creëren van deze handelsbebouwing naar de Schelde toe. Als specifieke dienstverlening worden hier hotelfaciliteiten aangehaald gericht op economische klanten. Inzake inplantingsmogelijkheden volgen deze dezelfde als de hotelfaciliteiten in functie van toerisme (zie verder).
4.2.4 4.2.4.1
Ruimtelijk-economische uitbouw verweven binnen het kleinstedelijk gebied Regionaal kernwinkelhart
Het bestaande kernwinkelhart van Dendermonde heeft een beperkte regionale uitstraling. Dendermonde streeft ernaar om deze regionale uitstraling te bewaren en verder te versterken i.f.v. haar selectie als structuurondersteunend kleinstedelijk gebied. Fysiek is het bestaande kernwinkelhart vrij lineair opgebouwd: vanaf Brusselsepoort via Brusselsestraat en Markt tot aan de Kerkstraat. Deze as vormt – samen met de Oude Vest - de ruggengraat van het bestaande kernwinkelhart. Om het kernwinkelhart duurzaam te versterken worden volgende doelstellingen nagestreefd:
• Streven naar een geconcentreerde kwalitatieve uitbouw van de kleinhandelsvoorzieningen in het kernwinkelhart met inperking van de aanloopzones. Concreet biedt het RUP ‘Krijgshospitaal binnen het bouwblok Brusselsestraat-Nijverheidsstraat-Lindanusstraat-Leopold II laan heel wat mogelijkheden voor het creëren van bijkomende winkelvoorzieningen. Hierdoor wordt de ‘uitloper’ van het kernwinkelhart in de Brusselstraat aan het uiteinde opgeladen met bijkomende ‘trekkers’ in het winkelgebeuren. Hierdoor kan verwacht worden dat de Brusselsestraat als onderdeel van het kernwinkelhart wordt versterkt. Bijkomend wordt voorgesteld om ook de Stationsstraat op te nemen in het kernwinkelhart waardoor de link tussen het station en het kernwinkelhart ook ruimtelijk-functioneel sterker voelbaar zal worden. Om de link tussen deze ontwikkelingen en de bestaande kernwinkelvoorzieningen aan de Oude Vest te laten verlopen via de Brusselsestraat is het belangrijk om in deze straat ruimte bieden aan het winkelwandelpubliek. Eventuele kernwinkelontwikkelingen via de Lindanustraat en Nijverheidsstraat – i.f.v. een bijkomende shoppinglus zijn secundair.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 196 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Creëren van een shoppinglus: om naast het functioneel winkelen
Figuur 46 – Uitbouw kernwinkelhart Dendermonde
ook de funshopping te stimuleren wordt er structureel voorgesteld om te streven naar de uitbouw van een shoppinglus, waardoor een doorlopend traject met winkelvoorzieningen kan worden aangeboden aan de winkelende bezoekers.
Concreet zou er worden gestreefd naar het doorzetten en met elkaar verbinden van de aanloopzones in Oude Vest en Franz Courtensstraat via Bogaerdstraat en de brug over de Oude Dender (Veerstraat). Gekoppeld aan het bestaande ruggengraat Brusselsestraat-Markt ontstaat een gevarieerde winkellus met een lineaire as via de Brusselsestraat en Stationsstraat tot aan het station.
• Kwalitatieve ‘landschappelijke’ uitbouw van het kernwinkelhart door het versterken van de bestaande bebouwingskwaliteiten en een kwalitatieve structurele (her)inrichting van het openbaar domein;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 197 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
° Aangename inrichting van het openbaar domein als ‘flaneerzo-
Om deze doelstellingen te realiseren dient er actief gewerkt te worden rond volgende aspecten:
nes’ die aangenaam winkelen voor de bezoekers mogelijk maken;
• Het stimuleren van de realisatie van winkelpanden in de plint van
° Het versterken van de grote beeldkwaliteit van het historisch
gebouwen of omgekeerd het inperken ervan, kan door het uitwerken van ruimtelijke uitvoeringsplannen die functioneel en inzake maatvoering al dan niet de mogelijkheden genereren; Deze maatvoering gaat niet alleen over bouwdiepte in de plint. Ook in de kleinhandel is er sprake van een structurele schaalvergroting van het winkelapparaat. Kleinere winkelpanden zijn vaak niet meer geschikt voor de vestigingseisen van nieuwe winkelconcepten. Samenvoegen van winkelpanden of winkelplinten blijkt in de praktijk niet eenvoudig. In het kader van de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen kunnen ook inzake kwalitatieve schaalvergroting van de winkeloppervlakte stimuleringsaspecten worden opgelegd. Hierbij dient wel rekening gehouden te worden met de waardevolle historische bebouwing en de kleinschaligheid van de bebouwing die sterk sfeerbepalend werkt.
• De kwalitatieve ‘landschappelijke’ uitbouw van het kernwinkelhart wordt gerealiseerd door een combinatie van tal van acties:
° Autovrij of autoluw verkeersconcept voor het kernwinkelhart; ° Uitwerken van een netwerk van centrumparkings en randpar-
kings, gekoppeld aan een parkeergeleidingssysteem om de bezoekers te geleiden naar de parkeervoorziening van hun keuze. De parkings en hun link voor de voetgangers van en naar het stadscentrum dienen hierbij kwalitatief ingericht te worden (zowel openbaar domein als langsliggende bebouwing en activiteiten);
° Verbeteren van de bereikbaarheid kernwinkelhart voor andere
vervoerswijzen door een verdere uitbouw van het openbaar vervoer en door een uitbouw van de fietsverbindingen, gekoppeld aan het creëren van een comfortabele en aangename link tussen station en kernwinkelhart, alsook de uitbouw van fietsstallingen in het kernwinkelhart;
stadsbeeld als aangenaam shoppingkader bij renovaties van bestaande winkelpanden en bij de bouw van nieuwe panden met een winkelplint;
° Stimuleren van ‘wonen boven winkels’, niet alleen i.f.v. een duurzame verdichting van het bebouwd stedelijk weefsel, maar ook i.f.v. het streven naar voldoende sociale veiligheid tijdens de daluren inzake winkelbezoek.
• De bestaande horecaconcentraties op de Markt en rond het station
worden verder versterkt. Daarnaast biedt de omgeving van de Oude Dender aansluitend bij het kernwinkelhart in het kader van de uitbouw van een stedelijk ‘waterfront’ grote potenties voor het creëren van een bijkomende horecaconcentratie.
4.2.4.2
Kwalitatieve verdichting stationsomgeving
De stationsomgeving van Dendermonde ligt op het scharnierpunt tussen het regionaal kernwinkelhart en de diensten- en voorzieningenas langsheen de Sint-Gillislaan van het stadsdeel Sint-Gillis. Voor de stationsomgeving wordt er ruimtelijk gestreefd naar de uitbouw van een gemengde stedelijke omgeving, met dus ook een menging van economische activiteiten als handel, openbare en private dienstverlening en andere stedelijke bedrijvigheid, bij voorkeur met een bezoekersintensief profiel. Inzake handelsontwikkelingen wordt er gestreefd naar de uitbouw van specifieke handels- en horeca-activiteiten eigen aan een stationsomgeving. Bij de ontwikkeling van de stationsomgeving is het ook de bedoeling om de barrièrewerking van het spoorlichaam te verminderen door het kwalitatief verbeteren van de doorwaadbaarheid van de gehele zone voor het langzaam verkeer tussen het kernwinkelhart en Sint-Gillis. Op lange termijn kan er hierbij gedacht worden aan het creëren van één doorlopend kern-
235029_ontwerp VV_19.doc blad 198 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
winkelhart van Sint-Gillis tot het stadscentrum, met de stationsomgeving als scharnier.
Als ontwikkelingsperspectief wordt er gestreefd naar de opmaak van een geïntegreerd inrichtingsplan waarbij diverse elementen meegenomen moeten worden:
4.2.4.3
° Inzake het soort handelszaken wordt er gestreefd naar een com-
Stedelijke ontsluitingswegen
Binnen het stedelijk gebied vormen een aantal grote wegen en lanen ook belangrijke assen voor tal van stedelijke economische activiteiten: Er wordt algemeen gestreefd naar een gezonde mix en verweving van diverse stedelijke functies (wonen, economische activiteiten, gemeenschapsvoorzieningen, enz.). Noordlaan (N406) en Leopold II laan (N47) zijn hiervan goede voorbeelden. Voor een aantal van deze stedelijke ontsluitingswegen worden specifieke bijkomende ontwikkelingsperspectieven aangegeven.
• Binnen het stedelijk gebied vormt de stedelijke activiteitenas langsheen de N47 (Sint-Gillislaan, Heirbaan) een belangrijke concentratie aan economische activiteiten (handel, dienstverlening, kleine bedrijvigheid) voor Sint-Gillis. De activiteiten hier hebben vaak vooral een lokale of stedelijke gerichtheid en slechts een beperkte regionale uitstraling. De doelstelling is deze activiteiten en voorzieningen verder te ondersteunen en uitgroeimogelijkheden te geven. Hierbij wordt ernaar gestreefd om ook meer activiteiten met een stedelijke en regionale uitstraling aan te trekken. Nabij de N41 is een kwalitatieve uitbouw van meer grootschalige kleinhandel toegestaan voor zover deze de ruimtelijke en verkeerskundige draagkracht van deze gemengde stedelijke omgeving niet overschrijdt. Er wordt hierbij gestreefd naar een stedelijke bebouwing in meerdere bouwlagen met een menging van functies waaronder wonen. Inzake het soort handelszaken wordt er gestreefd naar een complementariteit met de kleinhandel in het kernwinkelhart.
• Het grootschalig kleinhandelslint langsheen de Mechelsesteenweg (N17) is het voorbije decennium explosief uitgegroeid. Het is dan ook geselecteerd als kleinhandelslint van bovenlokaal belang.
plementariteit met de kleinhandel in het kernwinkelhart. Om deze complementariteit planologisch te verankeren dient er bij de uitwerking van een ruimtelijk uitvoeringsplan een minimale winkeloppervlakte vastgelegd te worden per winkelunit.
° Functionele clustering van de verschillende aanwezige functies
langsheen de weg (handel, wonen, andere dienstverlening), gekoppeld aan de uitbouw van beperkte mogelijkheden voor kantoren (in combinatie met de grootschalige kleinhandel) langsheen deze weg. i.f.v. een duurzame ruimtelijk functionerende woon-, werk- en verkeersomgeving. Dit kan leiden tot een beperkte uitbreiding van grootschalige kleinhandel in deze zone tot ruimtelijk samenhangende delen.
° Realiseren van het duurzaam verkeersinrichtingsconcept voor de Mechelsesteenweg met scheiding van doorgaand en bestemmingsverkeer zoals aangegeven in het conform verklaarde streefbeeld. Hierbij is het ook belangrijk om de beide kruispunten aan de uiteinden van het grootschalig kleinhandelslint mee te nemen in het onderzoek.
° Versterken van de landschappelijke beeldkwaliteit van deze belangrijke stedelijke invalsweg;
• In de Mandekensstraat/Provinciale Baan (N17) is er functioneel vandaag een gezonde mix van wonen, diensten en stedelijke voorzieningen. De bestaande functionele verweving wordt hier best aangehouden. Probleem hier is de belangrijke doorgaande verkeersfunctie van de weg (N17) gekoppeld aan de soms smalle weggabarieten, waardoor de leefbaarheid in het gedrang komt. Een structurele uitbouw van grootschalige kleinhandel wordt hier dan ook best vermeden.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 199 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
4.2.5
Behoud voorzieningenapparaat in de geselecteerde deelkernen
In de geselecteerde deelkernen van het buitengebied (Grembergen, Oudegem, Appels, en Schoonaarde) dient het bestaande diensten- en voorzieningenniveau gericht op het lokale niveau, maximaal behouden te blijven en waar mogelijk verder te worden uitgebouwd,. De gezonde mix van functies dient er behouden te worden. Het is belangrijk op het voorzieningenapparaat op maat van de kern te houden. Specifiek wordt hier ook het kleinhandelslint ‘Ros Beiaard’, gelegen langsheen de Zeelsebaan aan de grens van de kern van Grembergen met de Scheldevallei aangegeven. Dit kleinhandelslint is wel geselecteerd als kleinhandellint van bovenlokaal belang. Toch suggereert de stad Dendermonde naar de hogere overheid toe, om dit kleinhandelslint niet verder uit te breiden, noch te verdichten. Indien mogelijk wordt de bovenlokale uitstraling ervan zelfs ingeperkt. Inzake het soort handelszaken wordt er gestreefd naar een complementariteit met de kleinhandel in het kernwinkelhart.
4.2.6
4.2.6.1
Bewaken ontwikkelings- en uitbreidingsmogelijkheden bestaande bedrijvigheid buiten specifieke bestemmingszones Verweving aanvaardbare functies in de kernen
Naast de speciaal ten behoeve van bedrijvigheid ingerichte bedrijventerreinen zijn er ook nog allerlei functies en activiteiten die zich temidden van het bebouwd weefsel bevinden. Het kan zowel gaan om bedrijven in een woonzone of om bedrijven die als een kleine vlek midden een woonzone – de zogenaamde KMO-splinters - staan aangeduid. Voor deze laatste zijn bovengaand specifieke ontwikkelingsperspectieven aangegeven. Algemeen principe dat nagestreefd wordt is dat de ruimtelijke segregatie van allerlei functies en activiteiten moet worden tegengegaan. Aanvaardbare bedrijvigheid levert immers een positieve bijdrage aan de leefbaarheid van de woonomgeving en versterkt de kern als geheel.
In het bijzonder binnen het stedelijk gebied is het verweven van functies daarom als positief te beschouwen. De aanwezigheid van bedrijven die verenigbaar zijn met de onmiddellijke omgeving is dan ook geen enkel probleem. Anders is het voor bedrijven die wel een objectieve overlast leveren (op wat voor vlak dan ook: milieuhinder, schaalbreuk, verkeersoverlast, enz.); deze bedrijven horen thuis op een lokaal of regionaal bedrijventerrein. Ter hoogte van het Park van Grembergen dient specifiek gezocht te worden naar een kwalitatieve inrichting van deze omgeving. Het bestaande zonevreemde bedrijf kan er blijven bestaan en beperkt uitbreiden richting Zeelsebaan, op voorwaarde dat de recreatieve verbinding en de groene verbinding langs de Schelde er kan blijven bestaan. De hele omgeving dient daarom in zijn totaliteit onderzocht te worden en juridisch worden verankerd in het RUP.
4.2.6.2
Beleidskader zonevreemde bedrijvigheid
Ook voor zonevreemde bedrijvigheid of bedrijvigheid die wenst uit te breiden buiten een geëigende zone - waarbij verweving niet mogelijk is – dienen ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven geboden te worden. De stad is momenteel bezig met de opmaak van een gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor ‘zonevreemde bedrijven’. De stad Dendermonde kan eventueel een tweede fase RUP zonevreemde bedrijven opstarten, na evaluatie van mogelijks nog bestaande of nieuwe ruimtevragen. Beperkte resterende problematieken van (deels) zonevreemde bedrijvigheid of zonevreemde uitbreidingen van zone-eigen bedrijvigheid, kunnen eveneens opgelost worden als onderdeel van geïntegreerde gebiedsgerichte ruimtelijke uitvoeringsplannen waarin diverse ruimtelijk-planologische aspecten aangepakt worden. Voor bestaande en hoofdzakelijk vergunde (deels) zonevreemde bedrijvigheid of zonevreemde uitbreidingen van zone-eigen bedrijvigheid,wordt er gewerkt met volgende richtinggevende categorieën41: Hierbij wordt steeds vertrokken van de bestaande hoofdzakelijk vergunde of vergund geachte constructies.
41
Classificatie geïnspireerd op omzendbrief 2000/01
235029_ontwerp VV_19.doc blad 200 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Categorie 0: bedrijf dient geherlokaliseerd, zelfs indien geen uitbrei•
•
•
•
•
ding gewenst is; Categorie 1: het beschouwde bedrijf mag niet uitbreiden. Er kan verder gewerkt worden binnen de bestaande installaties. Herlocalisatie is op korte of middellange termijn aangewezen. Bij stopzetting van de bedrijfsactiviteit worden geen nieuwe zonevreemde bedrijfsactiviteiten toegestaan. Categorie 2: het beschouwde bedrijf krijgt beperkte uitbreidingsmogelijkheden. Een echte schaalvergroting is niet toegelaten. De maximale uitbreiding wordt bepaald door de draagkracht van het gebied en situeert zich tussen 25-50% van de huidige bedrijfsoppervlakte. De toegelaten activiteit is beperkt. Eventuele nieuwe activiteiten moeten minder storend zijn, ook naar dynamiek en aard van de activiteit. Categorie 3: het bedrijf heeft beperkte uitbreidingsmogelijkheden. Een echte schaalvergroting is niet toegelaten. De maximale uitbreiding wordt bepaald door de draagkracht van het gebied en situeert zich tussen 25-50% van de huidige bedrijfsoppervlakte. Er zijn geen beperkingen voor de aard van de activiteiten. Categorie 4: Het bedrijf kan ontwikkelen mits randvoorwaarden voor uitbreiding in acht te nemen. De maximale uitbreiding wordt bepaald door de draagkracht van het gebied en de inpasbaarheid in de omgeving en kan meer dan 50% van de huidige bedrijfsoppervlakte bedragen. De toegelaten activiteiten worden beperkt. Eventuele nieuwe activiteiten moeten minder storend zijn, ook naar dynamiek en aard van de activiteit. Categorie 5: Het bedrijf kan zich verder ontwikkelen mits randvoorwaarden voor uitbreiding in acht te nemen. De maximale uitbreiding wordt bepaald door de draagkracht van het gebied en de inpasbaarheid in de omgeving en kan meer dan 50% van de huidige bedrijfsoppervlakte bedragen. Er zijn geen beperkingen voor de aard van de activiteiten.
Tabel 49 – afwegingskader voor zonevreemde bedrijvigheid Gewenste deelstructuur Gewenste Hinderlijke bedrijven nederzettingsNiet hinderlijke deelruimte ‘stedelijk gebied structuur Dendermonde’ bedrijven binnen geselecteerde dorpskernen in buitengebied Bebouwingslinten aansluitend bij geselecteerde dorpskernen in buitengebied Of binnen kern Mespelare Andere bebouwingslinten Gewenste ruimtelijk kwetsbare gebienatuurlijke den (cfr. beschrijving structuur zonevreemde woningen) Natuurverwevingsgebieden Gebieden waar land- en Gewenste Paratuinbouw zich autonoom agrarische agrarische kunnen ontwikkelen structuur bedrijven Andere bedrijven ParaGebeden met maximale agrarische verweving van openruimtebedrijven functies Andere bedrijven
Categorie 0-1 4-5 2-3-4 2-3
1-2 0-1 1-2-3 2-3-4 1-2 2.-3 1
Dit afwegingskader is richtinggevend. Daarnaast dient er natuurlijk nog een gebiedsgerichte afweging te gebeuren
Onderstaand worden deze richtinggevende categorieën doorvertaald via een afwegingskader vanuit de gewenste deelstructuren van het GRS naar de deelgebieden en –ruimten
235029_ontwerp VV_19.doc blad 201 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
4.2.7
Uitbouw regionale laad- en loskade voor transport over het water
Figuur 47 – Potentiële inplantingslocaties regionale laad- en loskade
De ligging van Dendermonde langsheen de Schelde en aan de monding van de Dender maakt haar tot een interessante plek voor de uitbouw van een regionale laad- en loskade van goederen voor transport over het water. Een bevraging van de bedrijven op het grondgebied van Dendermonde, gecombineerd met vragen van bedrijven vanuit Zele en Hamme leveren voldoende concrete interesse op om de bouw van zo’n laad- en loskade economisch te verantwoorden. Voor de inplanting van zo’n regionale laad- en loskade, zijn er een aantal ruimtelijke randvoorwaarden waaraan een inplantingsplaats dient te voldoen:
• Gelegen langsheen een geschikte aanmeerplaats langsheen de Schelde of de Dender bereikbaar voor schepen van minimaal 1350 ton;
• Als aan één zijde van de Schelde of Dender een laad- en loskade uitgebouwd wordt, dient de andere zijde maximaal ingericht te kunnen worden i.f.v. ecologische infrastructuur;
• Goede ontsluiting naar de het hogere wegennet toe; Een ruwe screening van het grondgebied van Dendermonde leidt nietlimitatief tot twee potentiële inplantingslocaties:
• Site Van Pollaert (tussen het bovenlokaal kleinhandelslint Mechelsesteenweg en de Schelde);
• Den Briel; Voor de volledigheid geven we ook mee dat de uitbouw van een regionale laad- en loskade voor transport over het water, los te beschouwen is van het streven voor alle bedrijventerreinen aan Schelde of Dender naar de uitbouw van de watergebonden bedrijvigheid algemeen en het transport van grondstoffen en goederen over het water specifiek.
Ondergaand worden de voor- en nadelen van beide sites duidelijk. : Tabel 50. Voor- en nadelen inplantingslocaties laad- en loskade Site Van Pollaert
Den Briel
Max. tonnage Aantal mogelijke lagen containers op schip Ontsluiting
1.350 ton 2 lagen (brug N41)
2.000 ton 3 lagen
N17 (secundaire weg type II)
Mogelijke vekeersleefbaarheidsproblemen
Ontsluiting nog te onderzoeken
N17 (secundaire weg type II) maar wel Mandekensstraat. Ontsluiting naar hoger wegennet via Mandekensstraat (N17)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 202 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Bestemming
Natuurgebied
Kwaliteiten omgeving
Natuurverbinding tussen Sint-Onolfspolder en Vlassenbroekpolder als onderdeel van ‘groen S’ langs de Schelde
Industriegebied te richten op watergebonden bedrijvigheid Bestaande te herstructueren bedrijvenzone langs de Schelde
De stad Dendermonde wenst binnen deze planperiode tot 2017 te komen tot de realisatie van een regionale laad- en loskade voor transport van grondstoffen en goederen via het water op de site Den Briel.
4.2.8
Hernieuwbare energie
Dendermonde streeft naar het genereren van een duurzame energieproductie door de uitbouw van infrastructuur voor productie van hernieuwbare energie: windenergie, zonne-energie, energie vanuit warmtekrachtkoppeling, enz.
Tabel 51 – standpunt Dendermonde t.a.v. potentiële te onderzoeken inplantingslocaties windturbines
Zone
Standpunt
Zone tussen de kernen van Dendermonde, Baasrode en Lebbeke rond de N41 en op het regionaal bedrijventerrein Hoogveld. Deze zone loopt westelijk door langs het gewesttracé van de N41 tot aan Denderbell en buigt af binnen het stedelijk gebied van Dendermonde rond de Vondelbeek
Deelruimten ‘kleinstedelijk gebied Dendermonde’ en ‘zuidelijk grensgebied’
De open ruimte tussen Grembergen, Zele en Hamme
Deelruimte ‘Grembergen’
• Inplanting windturbines op de bedrijventerreinen – Hoogveld, Desso – en langsheen de lijninfrastructuur N41.
• Inplanting kan, maar wordt niet evident gezien aanwezigheid van rasterlandschap van woonlinten.
Op ruimtelijk vlak dienen deze infrastructuren zich in te passen in de ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven voor de omgeving. Voor al deze vormen van hernieuwbare energieproductie wordt hiervoor algemeen verwezen naar de vigerende decretale wetgeving, uitvoeringsbesluiten en omzendbrieven. De stad Dendermonde streeft ernaar om de inrichting van hernieuwbare energie-infrastructuur maximaal uit te bouwen via collectieve voorzieningen, zeker voor de windturbines.
De open ruimte ten noorden van de kern van Appels tussen de kern en St. Onolfspolder
Deelruimte ‘westelijke open ruimte’
Gezien de grote landschappelijke impact van windturbines in hun omgeving, heeft de provincie Oost-Vlaanderen een addendum aan haar provinciaal ruimtelijk structuurplan toegevoegd, waarbij o.a. op het grondgebied van Dendermonde een aantal potentiële te onderzoeken inplantingslocaties voor windturbines. Het standpunt van de stad Dendermonde ten aanzien van deze potentiële te onderzoeken inplantingslocaties is gedifferentieerd:
De open ruimte tussen Appels en Oudegem
Deelruimte ‘westelijke open ruimte’
• Geen inplanting van windturbi-
nes gezien visuele impact op dorpskern Appels en landschappelijk en ecologisch waardevolle St. Onolfspolder onderdeel van de Scheldevallei;
• Geen inplanting van windturbines nabij dorpskernen Appels en Oudegem gezien visuele impact;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 203 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Kleine zone ten zuiden van de kern van Oudegem, westelijk van de N406
Deelruimten ‘westelijke open ruimte’ en ‘Schelde- en Dendervallei’
• Uitwerken ruimtelijke inrichtingsstudie voor stimuleren/beperken uit-
• Geen inplanting van windturbi-
• Verdere afwerking van het RUP zonevreemde bedrijven, en na eva-
nes gezien visuele impact op dorpskern Oudegem;
• Mogelijke inplanting windturbine bedrijventerrein VPK; Zone ten zuidoosten van de N41
Deelruimte ‘Stedelijk gebied Dendermonde’ • Inplanting windturbines langsheen de lijninfrastructuur N41
Inzake zonne-energie wenst de Intercommunale DDS om een zogenaamde ‘zonnefarm’ uit te bouwen op het vroegere stort te Appels. Hierbij wordt een groot veld met zonnepanelen beplant die samen een aanzienlijke energieproductie genereren. De stad Dendermonde ondersteunt deze visie. Wel dient de uitbouw van de ‘zonnefarm’ gecombineerd te worden met de verdere ecologische uitbouw van de site.
4.3
Mogelijke acties
4.3.1
Ruimtelijke studies en gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen
Dendermonde - in samenwerking met andere betrokken actoren - zal ruimtelijk onderzoek voeren naar volgende – niet limitatieve lijst – van ruimtelijke problematieken en doelstellingen, indien zinvol gekoppeld aan de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen:
• Uitwerken ruimtelijke inrichtingsstudie gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan voor verdichting en opwaardering van de stationsomgeving;
bouw kernwinkelhart, gekoppeld aan aspect ‘wonen boven winkels’;
luatie eventueel de opstart van een volgende fase, bij nieuwe ruimtevragen van zonevreemde bedrijven.
• Uitwerken van een RUP met voorafgaande inrichtingsstudie voor de omgeving Park van Grembergen, waarbij de toekomstige ontwikkelingen voor het bedrijf en de omgeving worden bepaald.
4.3.2
Andere mogelijke acties
Ondergaand wordt een niet limitatieve lijst aangegeven van andere mogelijke acties:
• Actief de realisatie nastreven van regionaal bedrijventerrein Hoogveld J en lokaal bedrijventerrein Hoogveld I;
• Ruimtelijke en verkeerskundige haalbaarheidsstudie inzake de realisatie van een nieuwe zuidwestelijke stedelijke ontsluitingsweg;
• Stimuleren van ontwikkeling watergebonden bedrijvigheid en transport van grondstoffen en goederen via het water op de bedrijventerreinen gelegen aan Schelde en Dender;
• Uitvoeren geïntegreerde ruimtelijke, verkeers- en parkeerkundige inrichtingsstudie van het kernwinkelhart; gekoppeld aan een aantal concrete herinrichtingsprojecten;
4.3.3
Suggesties aan de hogere overheden;
Dendermonde respecteert hierbij het subsidiariteitsprincipe, waardoor mogelijke acties die tot de bevoegdheid van een hoger planningsniveau zouden behoren, prioritair door dit beleidsniveau dienen opgelost te worden. De stad Dendermonde doet volgende suggesties naar de hogere overheden toe in functie van het nemen van ruimtelijke initiatieven op haar grondgebied: 235029_ontwerp VV_19.doc blad 204 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Uitbouw van een regionale laad- en loskade op het grondgebied
van Dendermonde voor transport van grondstoffen en goederen via het water, binnen deze planperiode, eventueel gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan voor regionaal bedrijventerrein Den Briel (zie ondergaand);
reinmanagement opstarten op de bestaande bedrijvenzones van Hoogveld. De stad vraagt aan de POM-Oost-Vlaanderen om omtrent deze bestaande bedrijvenzones een initiatief te nemen.
• Opmaken ruimtelijk uitvoeringsplan voor regionaal bedrijventerrein Den Briel in functie van regionale watergebonden bedrijvigheid en/of de uitbouw van een regionale laad- en loskade voor transport van grondstoffen en goederen via het water.en/of planologische aspecten verbonden aan verhogen van de verkeersleefbaarheid Mandekensstraat/Provinciale Baan (N17); Specifieke aandacht dient er besteed te worden aan een duurzaam planologisch scenario voor de bestaande zonevreemde woningen op het bedrijventerrein.
• Uitwerken beeldkwaliteitsplan/streefbeeld gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan voor het regionaal bedrijventerrein Hoogveld, waarin enkele inrichtingsprincipes voor de weg en de beeldkwaliteit erlangs worden vastgelegd, rekening houdend met het aspect mulimodaliteit;
• Uitwerken ruimtelijk uitvoeringsplannen indien planologisch vereist voor inplanting van bovenlokale kantoor- en dienstenzones op de gewenste locaties;
• Uitwerken ruimtelijke inrichtingsstudie gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan voor het bovenlokaal kleinhandelslint Mechelsesteenweg (N17);
• Opmaken van een ruimtelijk uitvoeringsplan voor de KMO-zone gelegen tegenover het bovenlokaal kleinhandelslint ‘Ros Beiaard’ te Grembergen
• Opmaken ruimtelijke uitvoeringsplannen voor opvangen uitbreidingsnoden regionale bedrijven, waaronder VPK. Voor dit laatste bedrijf is de provincie Oost-Vlaanderen bezig met het uitwerken van een PRUP.
• Toepassen van bedrijventerreinmanagement op de nieuwe bedrij-
venterreinen ‘Hoogveld J’ en ‘Hoogveld I’, door de ontwikkelaar Intercommunale DDS. Daarnaast of in uitbreiding ook bedrijventer-
235029_ontwerp VV_19.doc blad 205 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
5
Gewenste verkeersstructuur
5.2
Elementen van de gewenste verkeersstructuur
Kaart 36. Gewenste verkeers- en vervoersstructuur
5.2.1
5.1
Beleidsdoelstellingen
Dendermonde is gelegen op een kruispunt van regionale steenwegen (N17, N41, N47, N416, N406), op een kruispunt van spoorlijnen én aan de monding van Schelde en Dender. Ondanks deze centrale ligging binnen de driehoek Gent-AntwerpenBrussel zijn de verbindingen met de deze en andere steden matig te noemen door de gebrekkige uitbouw van het wegennet rond Dendermonde. Doordat alle bovenlokale (vracht)verkeer zich beweegt via deze steenwegen én deze doorheen een aantal kernen – zowel op het grondgebied van Dendermonde als door de kernen van de aangrenzende gemeenten gaan, zijn hierdoor het voorbije decennium grote verkeersleefbaarheidsproblemen ontstaan. Gekoppeld aan de gewenste ruimtelijke ontwikkelingsvisie voor Dendermonde worden ten aanzien van de gewenste verkeersstructuur volgende doelstellingen nagestreefd:
• Verbeteren regionale en stedelijke ontsluiting van Dendermonde; • Verhogen van de verkeersleefbaarheid; • Uitbouw openbaar vervoernetwerk en de fietsinfrastructuur i.f.v. een duurzame modal split;
• Duidelijk beleid rond leidingstraten en communicatie
Categorisering van het wegennet
Kaart 37. Gewenste wegencategorisering Er wordt een onderscheid gemaakt tussen 4 hiërarchische niveaus naargelang het belang van de wegen voor de verkeers- en vervoersstructuur: hoofdwegen, primaire wegen, secundaire wegen en lokale wegen. In het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen worden geen hoofdwegen of primaire wegen I geselecteerd op grondgebied Dendermonde.
5.2.1.1
Primaire wegen II
Primaire wegen II hebben een verzamelfunctie voor gebieden en/of concentraties van activiteiten van gewestelijk belang. Voor kleinstedelijke gebieden zoals Dendermonde verzorgen primaire wegen II de verbinding tot het hoofdwegennet (E40/A10 en E17/A14). Op het grondgebied van Dendermonde hebben we de N41 tussen de aansluiting van de E17 (op- en afrit Sint-Niklaas West) tot aan de aansluiting met de N47. Niet op het grondgebied van Dendermonde maar tevens belangrijk voor de regionale ontsluiting van Dendermonde op het hoofdwegennet zijn volgende primaire wegen:
• De N16 en A12 als primaire wegen I (die samen met de hoofdwegen E17 en E40 de maas vervolledigen waarbinnen Dendermonde zich verkeerskundig situeert); • De N47 als primaire weg II tussen de aansluiting op de E17 tot voorbij de kern van Zele;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 206 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• De R41 als primaire weg II vanaf de aansluiting met de E40 tot aan de kruising met de N9;
•
N17 (vanaf kruising met N47 tot provinciegrens) via Hoogveld
Voor het grondgebied van Dendermonde, maar principieel ook voor deze andere primaire wegen, wordt er gestreefd naar een optimale doorstroming van het verkeer van en naar het hoofdwegen en de primaire wegen I. Mogelijke maatregelen:
• Verzamelweg voor verkeer vanuit het buitengebied
• •
• Beperken van het aantal kruispunten op deze primaire wegen en streven naar het realiseren van ongelijkvloerse kruisingen om een optimale doorstroming te koppelen aan een duurzame verkeersveiligheid; • Nieuwe bedrijven en woningen krijgen geen rechtstreekse toegang tot deze primaire wegen en voor bestaande functies wordt een uitdovingsbeleid gevoerd. Voor eventuele ruimtelijke ontwikkelingen langs deze wegen kunnen wel bedieningswegen (ventwegen) voorzien worden.
5.2.1.2
Secundaire wegen I, II en III
De provincie Oost-Vlaanderen heeft de secundaire wegen geselecteerd in haar ruimtelijk structuurplan. Voor het grondgebied van Dendermonde betekent dit concreet, gekoppeld aan hun functie en gebiedseigen randvoorwaarden: Tabel 52 – Selectie secundaire wegen Wegsegment
Functie en gebiedseigen randvoorwaarden
N47 (vanaf kruising met N17 tot N445): Secundaire weg type I)
• Verbeterde verbinding tussen kleinstedelijke ge• •
bieden Lokeren, Dendermonde en economisch knooppunt Zele in de Vlaamse Ruit; Slechts beperkte verzamelfunctie; Aandacht voor leefbaarheid Klein Zand (Grembergen);
en vanuit het stedelijk gebied Dendermonde enerzijds naar Dendermonde en anderzijds ter ontsluiting naar het primaire en hoofdwegennet; Regionale verbinding tussen kleinstedelijke gebieden Dendermonde en Willebroek; Selectie is voorlopig. Bij realisatie van het streefbeeld N17 Hoogveld-Mandekensstraat wordt een nieuwe secundaire weg type II voorzien ten noorden van de museumlijn. De mandekensstraat zou dan afgebouwd worden tot lokale weg II of III
N47 (vanaf N41 tot aan provinciegrens) Secundaire weg type II
• Verzamelen verkeer van Dendermonde e het om-
N41 vanaf de kruising met de N47 tot de R41 (Aalst): Secundaire weg type II
• Verzamelen regionaal (omliggende hoofddorpen
•
• •
•
liggend buitengebied naar het hogere wegennet (N41) Ontsluiten naar / verbinden met stedelijke gebieden Asse en Brussel;
en woonkernen, regionale bedrijven) en stedelijk verkeer (Dendermonde, Aalst), naar de stedelijke gebieden Aalst en Dendermonde en ontsluiting naar het hogere wegennet (R41, N41, E40); Verbindingsfunctie Aalst-Dendermonde ondergeschikt aan verzamelfunctie: er mag geen maasdoorsnijding gecreëerd worden; Er wordt geopteerd voor omleidingen rond Oudegem en Gijzegem (te ontwerpen secundaire weg), aansluitend bij het gewestplantracé, om redenen van leefbaarheid in Dendermonde, Gijzegem, Oudegem en Appels, en omwille van een logisch aantakpunt te Lebbeke (einde N41 als primaire weg II); Als randvoorwaarden gelden: o Leefbaarheid van Denderbelle, Gijzegem, Oudegem en Aalst (R41, Boudewijnlaan); o Het zo goed als mogelijk behouden van de openruimtekwaliteiten in de Dendervallei; o Oog voor verkeersveiligheid;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 207 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
N47 van Mechelsepoort tot N41 Secundaire weg III
• Kleinstedelijke verzamelweg naar hoger wegennet, •
maar met hoge openbaar vervoers- en fietsfunctie; Aandacht voor leefbaarheid van doortocht stadsdeel Sint-Gillis;
N406 van N416 (Appels) tot kruispunt N17/N47 Secundaire weg III
• Kleinstedelijke verzamelweg naar hoger wegennet,
N406 – segment Ouburg - Oudegemse Baan - Steenweg van Aalst Secundaire weg II
• Selectie is voorlopig. Na doortrekking van de N41
5.2.1.3
•
•
maar met hoge openbaar vervoers- en fietsfunctie; Aandacht voor leefbaarheid schoolomgevingen
Tabel 53 – Selectie lokale wegen Selectie
Wegsegment
Lokale verbindingswegen (type I)
• Vrankrijkstraat - Migrostraat (Schoonaarde
tussen Aalst en Lebbeke, verandert deze selectie tot lokale weg I Aandacht voor leefbaarheid van doortochten Appels en Oudegem
• •
Lokale wegen I en II
In dit ruimtelijk structuurplan selecteren we ook de belangrijkste lokale wegen, nl. enerzijds de lokale verbindingswegen en anderzijds de lokale ontsluitingswegen:
•
Lokale verbindingswegen hebben geen of nauwelijks een functie te vervullen op bovenlokaal niveau, tenzij grensoverschrijdend tussen twee kernen. Deze wegen zorgen voor een vlotte afwikkeling van het intralokale verkeer. Het gaat hierbij om wegen die een belangrijke functie hebben om verschillende deelkernen met elkaar te verbinden. Lokale ontsluitingswegen spelen een rol in de ontsluiting van een kern, wijk of buurt.
•
Uitspraken omtrent de inrichting van de lokale wegen gebeuren in het mobiliteitsplan. Lokale ontsluitingswegen (type II)
– Gijzegem/N41) – deze weg is gecatalogeerd als lokale weg type II op het grondgebied van Gijzegem, waardoor een afstemming van beide categoriseringen aangewezen is in het kader van de verbreding en verdieping van de mobiliteitsplannen Ouburg - Oudegemse Baan - Steenweg van Aalst (Appels/N416-Oudegem/N41) (na aanleg N41) Denderbellestraat of nieuwe wegzate (nieuwe zuidwestelijke stedelijke ontsluitingsweg naar N41) Grootzand - Dokter Haekstraat – Hamsesteenweg - Zogsebaan - Gaverstraat Smidsestraat - Denstraat (GrembergenMoerzeke/N41 en Zogge)- deze weg is gecatalogeerd als lokale weg type II op het grondgebied van Hamme. Een afstemming van beide categoriseringen aangewezen is in het kader van de verbreding en verdieping van de mobiliteitsplannen. Baasrodestraat - Sint-Ursmarusstraat – Driehuizen - Fabriekstraat (Baasrode – N17)
• Oudegemstraat - Hoekstraat - Lambroeckstraat (Oudegem)
• Hofstraat (Oudegem) • Mespelarestraat (Mespelare-N406) • Ontsluitingsweg VPK op N41 235029_ontwerp VV_19.doc blad 208 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Van Langenhovenstraat - Boonwijkstraat -
• •
• • 5.2.1.4
Geldroplaan - Burgemeester Portmanslaan (Sint-Gillis West en stationsomgeving) Breestraat - Moerstraat - Voordenstraat Dries (Sint-Gillis West) Burgemeester Potiaulaan – Hullekenstraat - Kroonveldlaan - Pastoors Claeysstraat Buisstraat - Vlietbergstraat (Sint-Gillis Oost) Leugestraat - Kleinzand - Smidsestraat Hamsesteenweg (Grembergen) Rosstraat (Baasrode)
. Overige wegen
Dit zijn alle wegen op het grondgebied van Dendermonde die hierboven niet vernoemd werden. In deze straten komt alleen bestemmingsverkeer. Het zijn wegen in residentiële woonwijken, op bedrijventerreinen, in de open ruimte, enz.. De verkeersintensiteit op deze wegen is laag, waardoor de inrichting van de wegen afgestemd kan worden op de leefbaarheid in de wijk.
5.2.2 5.2.2.1
Verbeteren regionale en stedelijke ontsluiting van Dendermonde Doortrekking van de N41
De doortrekking van de N41 is opgenomen in het provinciaal ruimtelijk structuurplan (als secundaire weg II). De realisatie ervan blijft voor Dendermonde een grote beleidsprioriteit inzake de gewenste verkeersstructuur. De realisatie van deze weg houdt voor Dendermonde drie belangrijke verbeteringen van de verkeersinfrastructuur in:
• Verhogen van de verkeersleefbaarheid in de kernen van Appels, Oudegem en binnen het stedelijk gebied (stadsdelen centrum en Sint-Gillis);
• Een verbeterde bereikbaarheid en ontsluiting van Dendermonde naar de hoofdwegen toe (E17 en vooral E40) die verbinden op internationaal en Vlaams niveau, zonder daarom een maasverkleining te creëren;
• Een verbetering van de toegangen tot de regionale bedrijven VPK
en Desso. Dit leidt tevens tot een verhoging van de verkeersleefbaarheid in Sint-Gillis en Oudegem doordat bestemmingsverkeer voor deze bedrijventerreinen (auto- en vrachtverkeer) niet meer door deze woonkernen moet;
Het onderzoek naar het optimale tracé en de aansluitingen wordt momenteel onderzocht via een integratiespoor met een milieueffectenrapport (MER). Hierdoor zal voor elk te onderzoeken tracé duidelijk worden welke de effecten op de diverse milieudisciplines (mens-mobiliteit, lucht en geluid, water, lucht, landschap, fauna en flora, …) zijn en welke milderende maatregelen er voorgesteld worden om te komen tot een weg die goed geïntegreerd is in zijn omgeving. Hieruit kan op een geobjectiveerde manier een afgewogen beleidskeuze gemaakt worden.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 209 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Figuur 48- Aan te leggen secundaire wegverbinding tussen Aalst en Lebbeke (N41) - te onderzoeken tracé-alternatieven in kader van Plan MER (bron: Provincie Oost-Vlaanderen)
5.2.2.2
Gewestweg Dendermonde-Wetteren
Dendermonde stelt voor om de reservatiestrook voor de gewestweg Dendermonde-Wetteren aangegeven op het gewestplan, ten westen van de kern van Oudegem te schrappen. Realisatie ervan zou er immers dienst doen als afrit van de N41 versus Aalst en zou opnieuw verkeer aantrekken naar de Noordlaan. De doortrekking van de N41 beoogt juist het omgekeerde.
5.2.2.3
Nieuwe stedelijke ontsluitingsweg
Naast en gekoppeld aan de doortrekking van de N41 is het zinvol om te onderzoeken of voor het verkeer komende vanuit het zuidwesten (omgeving Aalst) een alternatieve ontsluiting kan worden aangeboden tot het kleinstedelijk gebied. Momenteel verloopt de bestaande route in een onlogische westelijk rondtrekkende beweging via de N406 met de doortocht doorheen de kern van Oudegem en de Noordlaan in het stedelijk gebied. Het ware logischer om in zuidwesten een nieuwe volwaardige stedelijke ontsluitingsweg te creëren. Deze heeft tal van voordelen:
• Stedelijke ontsluitingsweg volgens logisch tracé voor het regionaal verkeer komende vanuit zuidwestelijke richting met bestemming het kleinstedelijk gebied Dendermonde; Dendermonde pleit bij de tracé-keuze en het verdere realisatieproces, naast een kwalitatieve inpassing in zijn omgeving ook voor een maatschappelijk haalbare oplossing voor de Vlaamse overheid als bouwheer en beheerder van de weg, zowel financieel als in tijd. Daarnaast dient het realisatieproces gekoppeld te worden aan een intensief maatschappelijk overleg met alle betrokken actoren om een maximaal maatschappelijk draagvlak te verwerven. Hierbij pleit Dendermonde er ook voor om de realisatie van de weg aan te grijpen om ‘te bouwen’ aan de gediversifieerde omgevingen waar de weg doorheen gaat.
• Verhogen verkeersleefbaarheid in de kern van Oudegem en op de Noordlaan in het stedelijk gebied;
• Creëren van een tweede stedelijke ontsluitingsas – naast de N47 – voor het stadsdeel Sint-Gillis, waardoor langsheen de N47 de verkeersleefbaarheid kan verbeterd worden;
• Creëren van een bijkomende ontsluitingsas voor de stationsomgeving die men wenst te verdichten met bijkomende stedelijke functies.
• Creëren van een stedelijke ontsluitingsas voor het regionaal bedrijventerrein Desso naar de N41 toe;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 210 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Er dient onderzoek te gebeuren naar het optimaal tracé van deze nieuwe zuidwestelijke stedelijke ontsluitingsweg: ofwel het tracé van de huidige Denderbellestraat, ofwel een nieuw wegtracé, rekening houdende met de diverse milieueffecten;
5.2.3 5.2.3.1
Verhogen van de verkeersleefbaarheid Doortochten
Een doortocht is een weg ingericht als doortocht of op basis van het doortochtenconcept. Het is in de eerste plaats van toepassing op een weg met een verbindingsfunctie maar kan ook op andere wegen binnen de woonkern zinvol zijn. De inrichting ter hoogte van de passage van een woonkern gebeurt met prioriteit voor de verkeersveiligheid, verkeersleefbaarheid en ruimtelijke kwaliteiten van de woonkern. Dergelijke inrichting kan bijvoorbeeld bestaan uit snelheidsverlagende maatregelen, een gemengde verkeersafwikkeling, beveiligde oversteekplaatsen, pleinvorming, bijzondere stedenbouwkundige vormgeving, éénheid in vormgeving en materiaalgebruik, begroening, enz. Belangrijk is dat er bij iedere doortocht rekening wordt gehouden met de specifieke ruimtelijke kenmerken van de woonkern. In de woonkernen is een scheiding van het fiets- en autoverkeer niet gewenst. De bebouwde kom is een verblijfsgebied waar de automobilisten hun snelheid moeten aanpassen aan de omgeving en waar verkeer gemengd verloopt. De grootste prioriteit voor de realisatie van doortochten zijn deze waar een secundaire weg dwars door het centrum van een kern gaat. Dit is het geval in Schoonaarde (N416), Appels (N416), Grembergen (Zeelsebaan-N47), het centrum (Noordlaan, Leopold II laan, Mechelsesteenweg) Sint-Gillis (N47), Baasrode (Mandekensstraat-N17) en tot de doortrekking van de N41 ook Oudegem (N406). In sommige centra zijn de doortochten al (deels) gerealiseerd of is de realisatie lopende of in voorbereiding. In Dendermonde worden specifieke doortochten voorgesteld: de zogenaamde Poorten (zie hierna).
Daar waar lokale hoofdwegen de kernen van de deelgemeenten kruisen, nl. in Grembergen, Oudegem en Baasrode dient ook een herinrichting van de openbare ruimte plaats te vinden. Omdat de intensiteit van deze wegen echter minder hoog is dan bij de wegen van secundair niveau, kan de inrichting ervan op een andere wijze gebeuren, waarbij de nadruk nog meer ligt op het verblijfskarakter en het versterken van de dwarsrelaties aan weerszijden van de straat.
5.2.3.2
Poorten tot het kleinstedelijk gebied
Om de overgang tussen het buitengebied en het kleinstedelijk gebied Dendermonde visueel te markeren wordt er voorgesteld om te werken met een aantal ‘Poorten tot het stedelijk gebied’, steeds gelegen aan kruispunten. Deze overgangen worden gemarkeerd uit veiligheids-, leesbaarheid- en promotionele overwegingen en komen vaak vooral verkeerskundig tot uitdrukking in de inrichting van het openbaar domein van het betreffende kruispunt: kunstwerk, activiteitenkalender, enz. Als ‘Poorten van het kleinstedelijk gebied’ worden volgende kruispunten aangeduid:
• • • • • •
kruispunt N406-N416; kruispunt N47-N17 (Mechelse Poort); kruispunt N41-N17; Den Briel (N17); Kruispunt N47-N41; Kruispunt Denderbellestraat-Oliestraat;
De poort aan het kruispunt N406-N416 werd reeds gerealiseerd. Voor de andere poorten tot het stedelijk gebied dient bij een verkeerskundige herinrichting ook dit ruimtelijk aspect meegenomen te worden.
5.2.3.3
Poorten tot de historische binnenstad: stadsboulevards en stadsentrees
Om binnen het stedelijk gebied de overgang naar de historische binnenstad te markeren wordt het concept ‘Poorten’ toegepast. Deze Poorten
235029_ontwerp VV_19.doc blad 211 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
komen visueel tot uitdrukking door een aangepaste ruimtelijke en verkeerskundige inrichting:
• de bebouwing (van open naar dichte bebouwing, waardoor het stedelijk karakter van Dendermonde wordt bevestigd) plaatselijk eventueel geaccentueerd, • het openbaar domein (van landelijk groen naar stedelijk groen, aanpassing straatinrichting, bestratingsmateriaal, de oprichting van een kunstwerk, enz.), • de verkeerstechnische inrichting (van doorgaande weg naar stedelijke weg - al of niet een middenberm, parkeerplaatsen, gescheiden fietspaden, enz.), • de functionele invulling (van landelijke functies naar stedelijke functies) In tegenstelling tot de Poorten tot het stedelijk gebied, is het niet zo dat deze Poorten altijd bestaan uit een schoksgewijze verandering - één aanwijsbaar punt - waar de overgang naar de stad plaatsvindt. Het kan ook een geleidelijke verandering in de bovengenoemde punten omvatten. Elk van deze Poorten omvat een ‘Stadsboulevard’ en een ‘Stadsentree’. Voor Dendermonde worden twee Poorten voorgesteld:
• de Zuidelijke Poort; Leopold II laan, Geldroplaan (Stadsboulevard) en Oude Vest, Zuidlaan-Begijnhoflaan (Stadsentrees);
• de Noordelijke Poort: Noordlaan (Stadsboulevard) en Kerkstraat (Stadsentree);
De ‘Stadsboulevard’ waarborgt hierbij de aan-, af en doorvoerfunctie van het verkeer. Zowel ruimtelijk als verkeerskundig moet de stadsboulevard een duidelijk herkenbare as vormen in het centrumgebied van Dendermonde. Ruimtelijk wordt de stadsboulevard dermate uitgerust dat de centrumsfeer te Dendermonde kan worden geproefd. Verkeerskundig moet de stadsboulevard functioneren als stedelijke verdeelweg voor het autoverkeer van en naar het centrumgebied en als stamas voor het openbaar vervoer. De implementatie van de stadsboulevard gaat gepaard met een aantal verkeerskundige randvoorwaarden:
• Een gepaste weginrichting op de stadsboulevard moet de weg tot
een goed leesbare en functionerende verdeelweg maken waarbij specifieke aandacht dient te worden besteed aan de Poorten tot de “Stadsentrees”: de Noorderpoort vanaf de Noordlaan en de Zuiderpoort vanaf de Leopold II laan. Voor het openbaar vervoer moet de goede doorstroming zijn gegarandeerd;
• Een parkeerstrategie die bestaat uit een gedifferentieerd (naar
kostprijs, doelgroep en tijd) parkeeraanbod in het centrumgebied (zone binnen de stadsboulevard) en een randparkeerbeleid met parkings (gratis) vlot bereikbaar vanaf de stadsboulevard, gekoppeld aan een parkeergeleidingssysteem;
• Vanaf de rand- en centrumparkings dienen hoogwaardige voetgan-
gersassen te worden uitgebouwd teneinde op een vlotte en veilige manier vanaf deze parkings het centrumgebied te kunnen bereiken. De centrale voetgangersas vanaf de twee grote randparkings “station” en “Bruynkaai” tot het stadscentrum, verloopt via Stationstraat – Brusselsestraat – Vlasmarkt – Grote Markt – Franz Courtensstraat. Tevens dienen andere zachte verkeersassen sterker te worden uitgebouwd. Hierbij wordt vooral gedacht aan de “scholenas” en de oevers van de Denderbedding.
De ‘Stadsentrees’ zijn te beschouwen als specifieke doortochten. Ze hebben in tegenstelling tot de Stadsboulevards als voornaamste functie het toegang geven tot de binnenstad van Dendermonde. Op die manier wordt onnodig gemotoriseerd verkeer in de binnenstad zoveel mogelijk vermeden. De inrichting van de Stadsentrees heeft als doel het karakter van Dendermonde als winkel- en centrumstad te bevestigen. Op een Stadsentree bevinden zich auto’s op zoek naar een geschikte parkeerplaats, bussen, fietsers en voetgangers; De betreffende worden daarom ingericht als een doortocht, waarbij de nadruk op het verblijfskarakter ligt. Dit verblijfskarakter van de Stadsentrees blijkt bovendien uit de functies die eraan zijn gesitueerd, gaande van kleinhandel tot (openbare en private) dienstverlening en gemeenschapsvoorzieningen (scholen, cultuurcentrum, …) die veel bezoekers aantrekken. In tegenstelling tot de vroegere Stadsentrees (in het vorig ruimtelijk structuurplan) selecteren we als Stadsentrees nu drie lineaire tracés zonder
235029_ontwerp VV_19.doc blad 212 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
een doorlopend lussensysteem. Hierdoor wordt het mogelijk om in het stadhart/kernwinkelhart een verkeersluw/verkeersvrij regime mogelijk te maken en doorgaand auto- en vrachtverkeer te vermijden.
5.2.4
Figuur 49 – Ontsluitingsconcept historische binnenstad
Als algemeen principe wordt aangenomen dat het te voeren parkeerbeleid afhankelijk dient te zijn van het soort weg:
5.2.4.1
Parkeren Algemeen
• Parkeren of stilstaan op primaire wegen is verboden (tenzij in noodgevallen op daartoe voorziene pechstroken of –havens);
• Parkeren of stilstaan op secundaire wegen buiten de bebouwde kom wordt best vermeden vanwege het grote snelheidsverschil tussen doorgaand en parkerend verkeer. Binnen de bebouwde kom kan ter hoogte van de doortochten (kort)parkeren worden toegelaten. Dit vertraagt de snelheid van het verkeer en bovendien bevinden zich ter hoogte van de doortochten de meeste kleinhandelszaken. De doorvoerfunctie van deze wegen mag echter niet uit het oog verloren worden.
• Op de Stadsboulevards dient de mogelijkheid tot parkeren met terughoudendheid te worden bestudeerd (niet van toepassing voor nemen van toegang tot geconcentreerde parkeerlocaties). Het kan alleen daar mogelijk zijn waar het de doorvoerfunctie niet hindert. De Stadsentrees zijn veel meer geschikt voor het realiseren van parkings, deze zijn immers veel meer gericht op bereikbaarheid.
• Op lokale wegen mag in principe worden geparkeerd, mits de straten daarvoor geschikt zijn. Op lokale verbindings- en ontsluitingswegen dient het parkeren beperkt te worden. Om bij een verdichting van de kernen te beletten dat de last inzake parkeren te veel wordt afgewenteld op het openbaar domein is het aangewezen om hieromtrent de nodige regels vast te leggen.
5.2.4.2
Stadscentrum
Parkeren en eventuele parkeerproblemen zijn sterk gekoppeld aan de activiteiten die ze genereren. Op het grondgebied van Dendermonde vormt het stadscentrum van Dendermonde een zone met een potentieel structureel parkeerprobleem. Door het gevoerde parkeerbeleid van de voorbije 235029_ontwerp VV_19.doc blad 213 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
jaren zijn er weinig kwantitatieve parkeerproblemen in het centrum, tenzij op een beperkt aantal piekmomenten; Er stelt zich echter vooral een kwalitatief parkeerprobleem. De parkeerplaatsen zijn niet optimaal gesitueerd en minimaal ingericht. Inzake het parkeren in het stadscentrum wordt het bestaande beleid met een gedifferentieerd parkeertarief aangehouden:
• Betalend parkeren in het stadshart/kernwinkelhart in functie van een hoge parkeerrotatie van de bezoekers, gekoppeld aan een systeem van bewonersparkeren;
• Gratis of aan een zeer laag tarief parkeren op de parkings aan de rand – op loopafstand – van het stadshart/kernwinkelhart voor langparkeerders en bezoekers;
• Uitbouw van een systeem van bewonersparkeren i.f.v. het creëren van een aantrekkelijk woonmilieu in het stadshart Het geschetste parkeerconcept voor het centrumgebied is slechts kansrijk indien het operationaliseren van de rand- en centrumparkings parallel wordt uitgewerkt. Deze geconcentreerde parkeerlocaties dienen op alle vlakken integraal onderdeel te vormen van het parkeerbeleid van de stad Dendermonde. Volgende ontwerpeisen dienen te worden gerealiseerd:
• De sleutel in het bereikbaarheidsprofiel van de randparkings zijn de stadsboulevards en stadsentrees. Zowel de signalisatie op, als de technische inrichting van de stadsboulevards en stadsentrees moeten de potentiële gebruiker op een comfortabele en veilige manier tot aan de rand- en centrumparkings leiden;
• De technische maatregelen ter verbetering van de toegankelijkheid
van de randparkings dienen te kaderen binnen een globale visie op het stedenbouwkundig en verkeerskundig functioneren van:
° De stadsboulevards: Noordlaan (N406) en Leopold II laan (N47),
Rekening houdend met voorgenoemde randvoorwaarde (bereikbaarheidsprofiel), komen o.a. volgende parkings in aanmerking om te functioneren als rand- en centrumparkings:
• • • • •
Parking De Bruynkaai; Parking Olympos; Parkings stationsomgeving; Parking Brusselse Forten; Parking RAC.
De randparking stationsomgeving bestaat uit verschillende parkings aan beide zijden van het spoor. In het kader van een inrichtingsstudie voor de stationsomgeving is het aangewezen om deze parkeerinfrastructuur sterker te structureren en vlotter bereikbaar te maken voor de pendelaars en de stadsbezoekers. Voor de stationsomgeving van Dendermonde ligt er op dit ogenblik een masterplan voor. In dit Masterplan wordt de stationsomgeving ontwikkeld als schakel tussen Dendermonde en Sint-Gillis. De NMBS-holding overwoog om betalend parkeren in te voeren op de stationsparking ter hoogte van het voormalig douane-entrepot. Omdat deze maatregel in conflict kwam met het gratis langparkeren aan de stadsrand, zoals voorzien was in het gemeentelijk mobiliteitsplan, werd bij het verbreden en verdiepen van het gemeentelijk mobiliteitsplan het parkeerplan herbekeken. Door de tellingen die in het kader van dit parkeerplan gehouden zijn, heeft de stad Dendermonde kunnen aantonen dat er nog voldoende capaciteit aanwezig was op de stationsparking zonder dat er betalend parkeren diende ingevoerd te worden. De NMBS heeft daardoor haar plannen voor het betalend maken van de stationsparking voor onbepaalde tijd opgeborgen. In het parkeerplan worden echter duurzame oplossingen aangereikt die de stad kan nemen indien deze plannen later toch terug zouden opgerakeld worden.
° De stadsentrees: Kerkstraat, (deel van) Oude Vest, Zuidlaan, Begijnhoflaan;
De randparking De Bruynkaai bevindt zich op een strategische locatie voor Dendermonde, nl. aan de monding van de Oude Dender met de Schelde. Deze locatie heeft heel wat potenties in het kader van de uitbouw van een 235029_ontwerp VV_19.doc blad 214 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
‘waterfront’. Er dient onderzocht te worden hoe de uitbouw van dit ‘waterfront’ kan worden gekoppeld aan het behouden van voldoende langparkeervoorzieningen (al dan niet op een alternatieve locatie).
caties binnen de stadsboulevard zeker mogelijk. Ze dienen echter rechtstreeks bereikbaar te zijn vanaf de Stadsboulevards en/of de Stadsentrees.
De voorzieningen en infrastructuur voor het natransport vanaf de randparkings tot de bezoekersbestemmingen dienen met de grootste zorg te worden uitgebouwd. Hierbij wordt vooral gedacht aan:
5.2.4.3
• Duidelijke signalisatie voor de bezoekers van de kortste en meest comfortabele looproutes tot het centrumgebied en tot de belangrijkste bestemmingen;
• Voor parkings gelegen buiten de stadsboulevard dient de oversteekbaarheid van Noordlaan (N406) en Leopold II-laan (N47) sterk te worden verbeterd. Zeker voor de parking aan de Bruynkaai is, indien hoge kwaliteitseisen worden gesteld aan het randparkeerbeleid, een ongelijkvloerse kruising (fiets- en voetgangerstunnel/brug) sterk aanbevolen of zelfs een noodzaak. De oversteekbaarheid van Leopold II-laan ter hoogte van de Parking Olympos dient te worden verbeterd.
• Naast de weg te werken barrières dienen ook de wandelroutes van en naar de randparkings te worden ontworpen als duidelijk leesbare en herkenbare wandelcorridors. Hierbij wordt vooral gedacht aan:
° de herwaardering van de (oude) Denderoevers; ° de realisatie van de scholenas met verbeterde fiets- en voetgangersbrug over de Dender;
° aantrekkelijke wandelroute vanaf het station tot in het centrum. Binnen de stadsboulevard is het parkeren betalend. Naast de huidige parking ‘Kazerne’ kan er momenteel ook nog geparkeerd worden op een gedeelte van de Oude Dender. Het bestaand parkeeraanbod zal hier echter onder druk komen te staan door: • de openlegging van de Oude Dender; • herinrichting van het kernwinkelhart en andere centrumstraten en – pleinen Gekoppeld aan deze ontwikkelingen zullen er dus parkeeralternatieven moeten ontwikkeld worden. Hierbij zijn nieuwe geconcentreerde parkeerlo-
Andere parkeerlocaties
Naast het kernwinkelhart zijn er ook grote parkeervoorzieningen rondom het ziekenhuis Sint-Blasius en het stedelijk zwembad ‘Olympos’. Gekoppeld aan de uitbouw van dit gebied tot een samenhangend ‘parkgebied met grootschalige functies’ - waarbij de barrièrewerking van spoorlijn 60 richting Sint-Niklaas zal worden verminderd door o.a. het creëren bij bijkomende langzaam verkeerlinken - kan er ook nagedacht worden over synergetische parkeervoorzieningen voor deze en eventuele bijkomende functies in dit parkgebied. Sint-Gillis wordt gekenmerkt door een dens bebouwd weefsel gekenmerkt door weinig eigen parkeervoorzieningen. Het openbaar domein wordt gekenmerkt door straten met een beperkt gabariet, naast weinig pleinruimten en lanen. Bij het uitwerken van een ruimtelijke inrichtingsvisie voor dit stadsdeel dient er ook aan deze parkeerproblematiek een duurzame oplossing geboden te worden, waarbij er op het openbaar domein – en dan vooral de weinige pleinen en lanen meer ruimte moet kunnen geboden worden voor groen-, rust-, ontmoetings- en recreatieve voorzieningen. Buiten Dendermonde-centrum doen zich slechts op bepaalde piekmomenten parkeerproblemen voor op bepaalde plekken, met uitzondering van de kern van Oudegem waar er een structureel parkeerprobleem bestaat Het gaat hier om een grotere parkeerdruk tijdens (voetbal)wedstrijden rond de sportvelden of recreatief bezoek van de polders tijdens mooi weer. Per geval dient dan ook bestudeerd te worden op welke wijze deze problemen het best worden aangepast. Algemeen wordt er steeds gestreefd naar het creëren van voldoende parkeervoorzieningen voor diverse functies en activiteiten in eenzelfde omgeving (synergie-effect). Bijvoorbeeld, voor de Vlassenbroekse polder is er een parking voorzien aan de rand van het dorp dienstig voor bezoekers van de polder en als parkeerruimte en evenementenplein voor het dorp Tenslotte zijn er nog diverse dorpspleinen in de kernen van het buitengebied. Vaak wordt er op deze pleinen op een ongeorganiseerde wijze ge235029_ontwerp VV_19.doc blad 215 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
parkeerd, waardoor de schoonheid van deze pleinruimten voor een deel verloren gaat. Bij herinrichting van deze pleinen dient er wel aandacht te blijven voor het voorzien van de nodige parkeervoorzieningen, maar er moet ook ruimte geboden worden voor groen-, rust-, ontmoetings- en recreatieve voorzieningen
5.2.5
Genereren van een duurzame modal split
Uit de bestaande verkeers- en vervoersstructuur kwam duidelijk tot uiting dat Dendermonde heel wat kwaliteiten en potenties heeft om tot een meer duurzame modal split te komen in de vervoersverplaatsingen:
• Gelegen op een kruispunt van spoorwegen met goede rechtstreekse regionale verbindingen naar heel wat omliggende grote steden, waaronder Brussel en Gent;
• Het station is gelegen in het centrum van het stadscentrum van Dendermonde; Naast een treinstation omvat deze stationsomgeving ook een busstation met regionale uitstraling;
• Het centrum van Dendermonde is vrij compact en ligt binnen een fietscirkel van 3 km, naast de meeste bedrijventerreinen en zelfs de deelkernen van Grembergen, Appels en Oudegem; Deze nabijheid – zeker voor het langzaam verkeer – is echter relatief door het grote aantal lineaire barrières in het landschap die een grote omrij/omloopfactor met zich meebrengen. Om deze meer duurzame modal split tot stand te brengen dienen tal van acties en maatregelen doorgevoerd te worden op diverse vlakken. In het ruimtelijk structuurplan richten we ons vooral op de ruimtelijke aspecten hiervan. • Uitbouw van een geïntegreerd, vlot functionerend en comfortabel openbaar vervoersnetwerk; • Uitbouw van een kwalitatief en dens langzaam verkeernetwerk; • Uitbouw van Schelde en Dender als transportassen;
5.2.5.1
Uitbouw van het openbaar vervoernetwerk
De bestaande treinverbindingen zijn redelijk. Een groot aantal reizigers maakt dagelijks gebruik van de trein naar Brussel. De aansluiting van Dendermonde op het Gewestelijk Expressnet wordt dan ook nagestreefd. Op die wijze ontstaat er een snelle, comfortabele en frequente verbinding met de hoofdstad. Dendermonde is ook vragende partij voor het realiseren van de sneltramlijn tussen Aalst, Dendermonde en Sint-Niklaas. Hierdoor worden de regionaalstedelijke gebieden van Aalst en Sint-Niklaas vlot, hoogfrequent en comfortabeler bereikbaar vanuit Dendermonde én wordt Dendermonde voor zijn noordelijk en zuidelijk regionaal ommeland veel beter bereikbaar. Ook oost-west dient onderzocht te worden of via het bestaande spoornetwerk Schoonaarde, Oudegem, Dendermonde centrum/Sint-Gillis, en de industrieterreinen Hoogveld en Baasrode via hoogwaardig openbaar vervoer niet vlot, hoogfrequent en comfortabel met elkaar kunnen worden verbonden. De busverbindingen in Dendermonde spelen een belangrijke rol in het voor- en natransport van de pendelaars en de woon-werk en woon-school verplaatsingen van personen die in Dendermonde werken of school lopen. Ook de ziekenhuizen moeten goed bereikbaar zijn voor het openbaar vervoer. Door de uitbouw van de basismobiliteit is de voorbije jaren vooral binnen het kleinstedelijk gebied een hoogfrequenter en denser openbaar busvervoernetwerk uitgebouwd. Ook zijn alle deelkernen via het openbaar busvervoer beter verbonden met het centrum van Dendermonde. Een belangrijk werkpunt blijft een hoogfrequente ontsluiting van de belangrijkste industrieterreinen met het openbaar vervoer. Vooral tijdens de ochtend- en de avondspits kan een dergelijke verbinding interessant zijn. Initiatieven dienen ook te komen vanuit de bedrijven zelf door het uitwerken van bedrijfsvervoerplannen. Bij de uitbouw van een vlot functionerend, hoogfrequent en comfortabel openbaar vervoernetwerk is het belangrijk om een goede infrastructuur uit te bouwen:
235029_ontwerp VV_19.doc blad 216 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Uitbouw van de stationsomgeving van Dendermonde als regionaal multimodaal knooppunt; om dit mogelijk te maken is een goede bereikbaarheid – maar zeker voor het openbaar vervoer – van het allergrootste belang.
• Verhogen van de kwaliteit van de treinstation- en bushalteinfrastructuur;
• Verhogen van de doorstroming voor het busvervoer op belangrijke
openbare vervoersassen door vrije busbanen of indien niet mogelijk andere conceptuele en technische maatregelen om deze doorstroming te verbeteren.
De verschillende openbaar vervoernetwerken - trein, sneltram, bus - dienen ook op elkaar afgestemd te worden zodat er één geïntegreerd systeem ontstaat. Tenslotte is het ook belangrijk om een locatiebeleid te voeren waarbij het mobiliteitsprofiel van een activiteit afgestemd wordt op zijn inplanting ten aanzien van dit openbaar vervoernetwerk (vb. kantoor- en dienstenzone in de stationsomgeving).
5.2.5.2
• Verdere uitbouw van het provinciaal recreatief fietsroutenetwerk,
gekoppeld aan een gedegen beheer. Een kwalitatieve inrichting en beheer van dit succesvol recreatief fietsnetwerk is belangrijk i.f.v. een positieve imagovorming van Dendermonde bij zijn recreatieve bezoekers;
• Uitbouw van een veilig, comfortabel en dens netwerk van ‘trage wegen’ op het grondgebied van Dendermonde mét oog voor een gedegen beheer. Hierbij worden na evaluatie van het proefproject te Grembergen, bijkomende deelgebiedsdekkende projecten (o.a. in Oudegem) gerealiseerd. Doelstelling is om op termijn te komen tot één samenhangend en grondgebiedsdekkend netwerk van trage wegen. Bij de uitbouw van deze langzaam verkeernetwerken wordt er prioritair gefocust op het verbeteren van de langzaam verkeerverbindingen tussen de deelkernen en het stadscentrum, alsook in de binnenstad zelf:
•
Fietsroute langsheen spoorlijn 53 die Schoonaarde en Oudegem verbindt met het stadscentrum;
•
Fiets- en wandelroute over de Schelde via de brug van de N41 als meer kwalitatieve verbinding tussen Grembergen en het stadscentrum;
•
Fietsroute langsheen spoorlijn 53 die Baasrode en de regionale bedrijventerreinen Den Briel en Hoogveld verbindt met het stadscentrum;
•
Fietsroute langsheen spoorlijn 60 die een Lebbeke verbindt met het stadscentrum als alternatief voor de drukke N47;
•
Fietsroute langs de Schelde (kant Dendermonde) doortrekken vanuit Sint-Amands, door Den Briel en Baasrode via de Scheldedijk naar het stadcentrum.
Uitbouw van het langzaam verkeernetwerk
Kaart 38. Gewenst fietsroutenetwerk Om de grote potenties inzake het verhogen van het aandeel verplaatsingen via langzaam verkeer in de praktijk te brengen, is zoals steeds een samengaan van diverse acties en maatregelen op diverse vlakken vereist. In dit structuurplan focussen wij op de acties en maatregelen met ruimtelijke impact:
• Verder realiseren van veilige en comfortabele fietspaden geselecteerd in het Bovenlokaal functioneel fietsroutenetwerk (BFF), het provinciaal fietsnetwerk en de fietspaden lange afstand, mét aandacht voor een gedegen beheer. Hierdoor wordt een kwalitatief basisnetwerk voor fietsverplaatsingen gerealiseerd; Dit wordt aangevuld met gemeentelijke functionele fietsroutes of alternatieve routes om tot een voldoende dens functioneel fietsnetwerk te komen;
Ter hoogte van Den Briel en zal dit fietspad ingepast moeten worden binnen de geplande ontwikkelingen voor deze site. Zo zal rekening moet gehouden worden met de watergebonden activiteiten daar ter plaatse. Ook de ligging van het bedrijf De
235029_ontwerp VV_19.doc blad 217 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Brandt zal mee bepalend zijn voor de exacte ligging van het fietspad door Den Briel. Verder richting Dendermonde kan er een fietsverbinding gerealiseerd te worden tussen de N17 en het jaagpad van de Scheldedijk, ten oosten van de N41. Op deze manier kunnen fietsers vanuit Baasrode het drukke kruispunt N17-N41 vermijden;
•
Veilige en vlotte fietsverbinding vanuit deelkern Oudegem richting stadscentrum
•
Kwalitatieve uitbouw van bestaande langzaam verkeerverbinding tussen de wijken Keur en Blauwe Steen, het parkgebied met grootschalige functies rond het Blasius-ziekenhuis en zwembad Olympos met het stadscentrum van Dendermonde;
•
Realisatie en kwalitatieve uitbouw van de langzaam verkeerverbinding tussen het Blasius-ziekenhuis en het station;
•
Kwalitatieve uitbouw van de bestaande ‘Scholenas’ tussen het station en de Kerkstraat. De realisatie van de voetgangersbrug over de Oude Dender is hierin reeds een belangrijke stap geweest;
•
Vermindering van de barrièrewerking van de Dender- en Scheldebruggen en een betere uitwisseling tussen recreatieve en functionele fietsroutes ter hoogte van deze bruggen. Indien mogelijk zouden afzonderlijke fietsverbindingen over de Dender en Schelde voorzien kunnen worden, los van het gemotoriseerd verkeer. Dit verhoogt de directheid, het comfort en de veiligheid.
Daarnaast zijn er nog een aantal interessante bijkomende langzaam verkeerroutes die kunnen worden gerealiseerd:
•
Verbinding via het oude spoorlijntracé tussen Aalst en Dendermonde die Oudegem verbindt met Gijzegem;
•
Kwalitatieve uitbouw van de fietsroute over de Nieuwe tijsluis van de Dender als onderdeel van een verbinding tussen het stadscentrum, (het veer van) Appels en Berlare. Een belangrijke
infrastructuurlink in dit kader, nl. de fietsverbinding over de tijsluis, werd reeds gerealiseerd De aangegeven langzaam verkeerverbindingen hebben niet de bedoeling limitatief te zijn, maar kunnen als prioritair uit te voeren assen beschouwd worden, waarop later nog bijkomende assen zullen aansluiten De inrichting van deze verbindingen dient kwaliteitsvol te gebeuren: directe link, monoliete verharding, voldoende verlichting, aandacht voor verkeersveiligheid, enz.. Inzake de uitbouw van langzaam verkeerroutes is het niet alleen belangrijk om lineaire afgescheiden verbindingen te realiseren. Binnen de ‘verblijfsgebieden’, nl. het stadshart, omliggende woonwijken, dorpskernen van de deelkernen, enz. is het belangrijk om de publieke ruimte in te richten als ontmoetings- en speelruimte, ingericht op maat van het langzaam verkeer (fietsers en voetgangers : snelheidsregime 30 km/u, gemengd verkeersregime, doorlopende straatprofielen en materiaalgebruik zonder afscheiding tussen de verschillende vervoersmodi (m.u.v. parkeerplaatsen), enz.
5.2.5.3
Uitbouw van Schelde en Dender als transportassen
Water speelt een belangrijke rol in de ruimtelijke structuur van Dendermonde gelegen aan de monding van Schelde en Dender. Daarnaast belast het vrachtverkeer in sterke mate het wegennet, ook in Dendermonde. De stad Dendermonde wil haar ligging aan het water dan ook gebruiken om Schelde en Dender verder uit te bouwen als transportassen voor goederen. Hierdoor kan een meer duurzame modal split – ook in het vrachtvervoer – gerealiseerd worden. Reeds jaren worden bedrijven gelegen aan het water gestimuleerd om hun goederenvervoer (deels) te transporteren over het water. Waterwegen & Zeekanaal NV voert hier vanuit de Vlaamse overheid een actief beleid dat de stad Dendermonde apprecieert en verder ondersteunt. Daarnaast streeft Dendermonde ook naar de uitbouw van een regionale laad- en loskade van goederen voor transport over het water op haar grondgebied. Een bevraging van de bedrijven op het grondgebied van Dendermonde, gecombineerd met vragen van bedrijven vanuit Zele en Hamme leveren voldoende concrete interesse op om de bouw van zo’n 235029_ontwerp VV_19.doc blad 218 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
laad- en loskade economisch te verantwoorden. In de gewenste ruimtelijkeconomische structuur wordt dit meer geconcretiseerd.
5.2.5.4
Stimuleren van duurzame mobiliteit door het voeren van een locatiebeleid
Aangezien verkeer en vervoer afgeleide vragen zijn van de activiteiten die ze genereren is het belangrijk om een gericht locatiebeleid te voeren inzake de inplanting van nieuwe activiteiten en functies:
• Activiteiten met een weinig autogericht bedrijfsprofiel en een inten-
sief bezoekersprofiel worden bij voorkeur gesitueerd op locaties met een optimale ontsluiting voor de verschillende vervoerswijzen, maar zeker het openbaar vervoer (A-locaties). Voor Dendermonde is dit in eerste instantie de stationsomgeving en in uitbreiding daarvan de historische binnenstad en het stadsdeel Sint-Gillis;
• Activiteiten met een gemiddeld autogericht bedrijfsprofiel en een beperkt bezoekersintensief profiel worden bij voorkeur gesitueerd binnen het stedelijk gebied, best langsheen openbare vervoersassen (B-locatie);
• Activiteiten met een groot autogericht profiel en een minimaal bezoekersintensief profiel worden ingeplant binnen het stedelijk gebied of de kernen van het buitengebied met aandacht voor een goede ontsluiting voor de auto i.f.v. een minimale impact op de verkeersleefbaarheid. Bedrijven kunnen ook acties ondernemen om hun mobiliteitsprofiel zelf duurzamer te maken.
5.2.6 5.2.6.1
Beleid rond leidingstraten en communicatie Leidingstraten
De aanleg van eventuele nieuwe leidingstraten (pijpleidingen en hoogspanningsleidingen) dient zoveel mogelijk beperkt en zoveel mogelijk gebundeld te gebeuren. Enerzijds om versnippering en aantasting van ecologische systemen en landschappen tegen te gaan, anderzijds om de zones van bouwverboden (vanwege veiligheidsrisico’s) rond de leidingstraten zo veel mogelijk te beperken.
5.2.6.2
Telecommunicatie
De draadloze telecommunicatie heeft zich de laatste paar jaren snel ontwikkeld en zal de komende jaren nog verder uitgroeien. Het is de verantwoordelijkheid van de overheid en operatoren om te verhinderen dat lopende en nieuwe ontwikkelingen in de sector afbreuk doen aan de kwaliteit van de ruimte. Momenteel zijn er binnen het bestaande juridisch instrumentarium reeds mogelijkheden om een afweging te maken over een aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning van een GSM-basisstation. Daarnaast kan een planologische toets meer inzicht verschaffen naar de (on)verenigbaarheid tussen een nieuw basisstation met andere functies en activiteiten in een bepaalde deelruimte en/of op een bepaalde locatie. In de verschillende ruimtelijke structuurplannen van de hogere overheden worden een aantal algemene principes aangegeven. Bovendien zijn er in de ‘Code voor de duurzame ruimtelijke inplanting van telecommunicatieinfrastructuur in Vlaanderen’42 een aantal basisprincipes opgenomen:
• het niet afwentelingsprincipe (het probleem mag niet ruimtelijk, in tijd of sociaal worden verschoven);
42
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, departement Leefmilieu en Infrastructuur, afdeling ROHML, afdeling Stedenbouwkundige Vergunningen (1998): Code voor een duurzame ruimtelijke ontwikkeling van draadloze telecommuncatieïnfrastructuur in Vlaanderen
235029_ontwerp VV_19.doc blad 219 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• duurzaam gebruik door bundeling en medegebruik (dit betekent bundeling met bestaande (of nieuwe) gebouwen en infrastructuren en medegebruik van basisstations in andere netwerken); • gebiedsgericht beleid op basis van draagkracht (de inplanting van een basisstation is afhankelijk van de draagkracht van een gebied); • infrastructuur voor draadloze communicatie maakt deel uit van een netwerk; In dit ruimtelijk structuurplan willen we dit gebiedsgericht beleid verder definiëren voor de inplanting van telecommunicatiemasten en hun randinfrastructuur gezien de grote landschappelijke impact:
• In de deelruimte ‘Schelde- en Dendervallei’ is het inplanten van nieuwe telecommunicatiemasten niet toestaan, tenzij door bovengaand aangegeven bundeling en medegebruik. Hierbij wordt de landschappelijke impact van de telecommunicatie-infrastructuur maximaal ingeperkt;
• In de andere deelruimten wordt er ook maximaal gebruik gemaakt van bundeling en medegebruik. De mogelijke inplanting van windturbines in deze deelruimten biedt hier bijkomende potenties voor medegebruik.
5.3
Mogelijke acties
5.3.1
Ruimtelijke studies en gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen
Dendermonde - in samenwerking met andere betrokken actoren - zal ruimtelijk onderzoek voeren naar volgende ruimtelijke problematieken en doelstellingen, indien zinvol gekoppeld aan de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen:
• Voeren van ruimtelijk en verkeerskundig onderzoek naar de uitbouw van een nieuwe zuidwestelijke stedelijke ontsluitingsweg voor het kleinstedelijk gebied Dendermonde;
• Uitwerken van een geïntegreerd ruimtelijk en verkeersontsluitingsconcept en actieplan voor de historische binnenstad (stadsboulevards, stadsentrees, rand- en centrumparkings) gekoppeld aan de uitbouw van een verkeersluw/verkeersvrij kernwinkelhart;
• Uitwerken ruimtelijke en verkeerskundige inrichtingsstudie voor het ‘parkgebied met grootschalige functies’ rond het Sint-Blasius ziekenhuis en zwembad Olympos;
• Uitwerken geïntegreerde verkeerskundige studie omtrent de verkeersafwikkeling voor de verschillende vervoersmodi én parkeren bij de uitwerking van een ruimtelijke inrichtingsvisie voor de stationsomgeving van Dendermonde;
• Uitwerken geïntegreerde verkeerskundige studie omtrent de ver-
keersafwikkeling voor de verschillende vervoersmodi én parkeren voor het stadsdeel Sint-Gillis. Deze studie wordt optimaal geïntegreerd met het ruimtelijk en verkeerskundig onderzoek naar de uitbouw van een nieuwe zuidwestelijke stedelijke ontsluitingsweg voor het kleinstedelijk gebied Dendermonde;
• Uitwerken geïntegreerde verkeersstudie omtrent de gewenste verkeersafwikkeling omtrent N17 Mandekensstraat, eventueel gekoppeld aan een mogelijk RUP voor Den Briel.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 220 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
5.3.2
grootschalige functies rond het Blasius-ziekenhuis en zwembad Olympos met het stadscentrum van Dendermonde;
Gemeentelijke stedenbouwkundige verordeningen
De stad zal initiatieven nemen om via gemeentelijke stedenbouwkundige verordening(en) een aantal ruimtelijke streefdoelen ook verordenend te gaan vastleggen. Hierdoor kunnen deze bij aanvragen tot stedenbouwkundige vergunningen of verkavelingsvergunningen ook juridisch worden afgedwongen. Het betreft o.a.:
• Voorzien van een minimaal aantal auto- en fietsparkeerplaatsen bij verbouwings- en (ver)nieuwbouwprojecten betreffende wonen, kantoren en andere dienstverlening. Voor ééngezinswoningen wordt een vrijstelling voorzien voor het voorzien van een autoparkeerplaats.
5.3.3
Andere mogelijke acties
• Landschappelijk-visueel zichtbaar maken van de ‘Poorten tot het kleinstedelijk gebied’;
• Actief nastreven bedrijventerreinvervoersplannen; • Voeren van een actief beleid inzake de prioritaire realisatie van een aantal langzaamverkeerverbindingen:
° Fietsroute langsheen spoorlijn 53 die Schoonaarde en Oudegem verbindt met het stadscentrum;
° Fiets- en wandelroute over de Schelde via de brug van de N41
° Realisatie en kwalitatieve uitbouw van de langzaam verkeerverbinding tussen het Blasius-ziekenhuis en het station;
° Kwalitatieve uitbouw van de bestaande ‘Scholenas’ tussen het station en de Kerkstraat. De realisatie van voetgangersbrug over de Oude Dender is hierin reeds een belangrijke stap geweest;
• Aandacht voor het verblijfskarakter van het openbaar domein bij de herinrichting van straten, lanen en pleinen bij (her)inrichting van centrumgebieden en woonwijken in het stedelijk gebied en de dorpskernen in het buitengebied;
5.3.4
Suggesties aan de hogere overheden;
Dendermonde respecteert het subsidiariteitsprincipe, waardoor mogelijke acties die tot de bevoegdheid van een hoger planningsniveau zouden behoren die in voorafgaande punten aan bod gekomen zijn, niet door de stad zelf zullen worden gerealiseerd. De stad zal wel actief de realisatie ervan nastreven in samenwerking met deze hogere overheden. . Binnen dit kader doet de stad Dendermonde volgende suggesties naar de hogere overheden toe in functie van het nemen van ruimtelijke initiatieven op haar grondgebied:
• Uitwerken ruimtelijk uitvoeringsplan gekoppeld aan de opmaak van
bedrijventerreinen Den Briel en Hoogveld verbindt met het stadscentrum;
een milieueffectenrapport voor de doortrekking van de N41 tussen Aalst en Lebbeke door de provincie Oost-Vlaanderen. Indien zinvol wordt dit gekoppeld aan de schrapping van het bestaande gewestplantracé voor delen waar dit niet overlapt. Daarna snelle realisatie door de Vlaamse overheid als inrichtende en beherende overheid van deze weg;
° Fietsroute langsheen spoorlijn 60 die een Lebbeke verbindt met
• Planologisch schrappen van de reservatiestrook voor de gewestweg
als meer kwalitatieve verbinding tussen Grembergen en het stadscentrum;
° Fietsroute langsheen spoorlijn 53 die Baasrode en de regionale
het stadscentrum als alternatief voor de drukke N47;
Dendermonde-Wetteren;
° Kwalitatieve uitbouw van bestaande langzaam verkeerverbinding tussen de wijken Keur en Blauwe Steen, het parkgebied met
235029_ontwerp VV_19.doc blad 221 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Doortochtherinrichtingen van gewestwegen doorheen de kernen
(voor die delen die nog niet gerealiseerd zijn) i.f.v. een verhoogde verkeersleefbaarheid;
• Actief nastreven van de realisatie van een sneltramverbinding AalstDendermonde-Sint-Niklaas door VVM De Lijn;
• Uitbouwen van een hoogfrequente ontsluiting van de belangrijkste bedrijventerreinen met het openbaar vervoer: Hoogveld, Den Briel;
• Verbeteren van het busvervoer Station - richting AZ Sint-Blasius; • Uitbouwen van een regionale op- en overslagkade voor transport
van grondstoffen en goederen via het water door de bevoegde hogere overheid binnen deze planperiode, eventueel gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan voor regionaal bedrijventerrein Den Briel.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 222 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
6
Gewenste natuurlijke structuur
• Creëren van een harmonie tussen de verschillende gebruikers van de open ruimte;
• Uitbouw van een stedelijke groenstructuur en groenvoorzieningen voor de deelkernen;
6.2 6.1
Beleidsdoelstellingen
Uit het informatief gedeelte komen duidelijke gebieden naar voren die reeds heel wat natuurkwaliteiten bezitten en/of potenties hebben voor natuur. Zo wordt het zwaartepunt gelegd bij de Zeeschelde en haar buitendijkse gebieden en de hierbij aangrenzende, nog uitgestrekte poldergebieden. Daarnaast is er de voor natuur zeer potentierijke Dendervallei. Deze kernen van huidige en te ontwikkelen natuurwaarden zijn van uiterst groot belang als verbindende schakel in grensoverschrijdende relaties. Verder komen er nog andere biologisch waardevolle gebieden voor die kleinschaliger zijn en waar de onderlinge samenhang vaak verdwenen is. Om te komen tot een volwaardige natuurlijke structuur zullen een aantal evoluties en tendensen moeten doorgezet worden (integraal waterbeheer, uitbouw samenhangende natuurgehelen, enz.) of omgebogen (groeiende recreatieve druk, enz.). Op de huidige potenties zal moeten worden ingespeeld zodat de nog waardevolle relatief ongeschonden gebieden door een goed beheer gevrijwaard blijven en hun maximale natuurwaarde bereiken. Op basis hiervan kunnen volgende beleidsdoelstellingen geformuleerd worden:
• Uitbouw van een samenhangende en geïntegreerde natuurlijke structuur;
Elementen van de gewenste natuurlijke structuur
Kaart 39. Gewenste natuurlijke structuur
6.2.1 6.2.1.1
Uitbouw van een samenhangende en geïntegreerde natuurlijke structuur Selectie
Bij de uitbouw van de gewenste natuurlijke structuur op het grondgebied van Dendermonde is er specifiek aandacht besteed aan het creëren van een samenhangend ecologisch netwerk waardoor migratie van fauna en flora geoptimaliseerd wordt. Tevens is er een gebiedsgerichte afstemming met de andere structuren die ook beleidsdoelstellingen formuleren voor deze gebieden. Volgende gebieden maken deel uit van de gewenste natuurlijke structuur:
• De riviervalleien van Schelde (concept ‘groene S’) en Dender wor-
den verder uitgebouwd in functie van natuurontwikkeling. Het betreft meer specifiek:
° Zeeschelde en de buitendijkse gebieden; ° Vlassenbroekpolder; ° Sint-Onolfspolder; ° Broek van Grembergen;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 223 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
° Meirdam;
° Vondelbeek binnen stadsdeel Sint-Gillis;
° Vallei van de Dender: Paardenmeers, Dender en vallei langs-
° Omgeving N41 en Hof Ter Heiden tussen stadsdeel Sint-Gillis en
heen Oudegem;
het grondgebied Lebbeke (concept ‘Stedelijke Groengordel’);
• Een aantal gebieden binnen de riviervalleien van Schelde en Den-
° Volaardebeek en spoorlijn 53 vanuit het oosten doorheen stads-
der die bovengaande gebieden met elkaar verbinden en een belangrijke natuurverbindingsfunctie hebben:
deel Sint-Gillis;
° Grote Beek doorheen de kern van Baasrode en doorheen het
° Het centraal verbindingsgebied in de Scheldevallei: Parkgebied
bebouwd rasterlandschap tussen deze kern en industriegebied Hoogveld;
Grembergen, Zevenkoten;
° de verbinding tussen Vallei van de Dender en de monding: Denderkanaal en omgeving, Warande tussen de kernen van Oudegem en Appels, Oude Dender en omgeving, delen van OudKlooster-Zwijveke;
• Daarnaast zijn er een aantal natuurentiteiten waar er gestreefd
° Wijzerbeek, Zijpbeek en zijbeken tussen kernen AppelsOudegem-Mespelare
6.2.1.2
Verdere uitwerking
° Vallei Bandsloot-Vondelbeek-Brabantse Beek (concept ‘Stedelij-
Voor de geselecteerde onderdelen van de gewenste natuurlijke structuur worden verschillende ontwikkelingsperspectieven met betrekking tot de uitbouw van de natuurlijke structuur geformuleerd.
° Vallei van de Steenbeek onderdeel van Bellebroek (concept
Daarnaast worden voor deze onderdelen ook randvoorwaarden aangegeven vanuit andere functies.
wordt naar de uitbouw van de natuurlijke structuur: ke Groengordel’);
‘Stedelijke groengordel’);
° Porrebeekvallei; ° Paddebeekvallei; ° Vallei van De Vliet, gekoppeld aan Kerregavers en Hekken-
hoek(Steengote en Grijsersgracht) tussen de kern van Grembergen en grondgebied Zele;
• Daarnaast zijn er kleinere natuur- en boscomplexen die deel uitmaken van de gemeentelijke ecologische infrastructuur:
° Kalendijk- en Bastion VIII-gebied (concept ‘Vestinggordel’) in het centrum van Dendermonde;
° Den Hoogen Acker-Berg tussen de kernen van Oudegem en Appels;
Tenslotte wordt er voor elk van de onderdelen ook een specifieke beleidscategorie of categorieën aangegeven (zie ondergaande tabel). Voor de bovenlokale elementen liggen deze reeds deels vast voor het VEN (GEN en GENO) en voor de natuurverbindingsgebieden (NVBG). Bij de verdere detaillering van de afbakening van de agrarische, natuurlijke en bosstructuur door de Vlaamse overheid zullen de resterende zones van het VEN vastgelegd worden, alsook de natuurverwevingsgebieden (NVWG). De provincie Oost-Vlaanderen zal op het grondgebied van Dendermonde de natuurverbindingsgebieden beleidsmatig verder uitwerken. Voor de gebieden die nog niet afgebakend zijn volgens deze categorieën door de hogere overheden, maar die zo aangegeven staan in dit GRS, doet de stad Dendermonde op deze manier naar de hogere overheden toe de suggestie om deze selecties en hieraan gekoppelde ontwikkelingsperspectieven over te nemen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 224 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Tabel 54 – beleidscategorieën van de natuurlijke structuur Elementen van de natuurlijke structuur Vlaams ecologisch netwerk (VEN) • Grote Eenheid Natuur (GEN) – selectie door de Vlaamse overheid: • Grote Eenheid Natuur in ontwikkeling (GENO) – selectie door de Vlaamse overheid;
Integraal verwevings- en Ondersteunend Netwerk (IVON) • Natuurverwevingsgebied (NVWG)
• Natuurverbindingsgebied (NVBG)
Selectie door Vlaamse overheid Vlaamse overheid
Ontwikkelingsperspectieven
• Deze gebieden vormen door hun grote bestaande of potentiële natuur- en landschapswaarden de zwaartepunten van de natuurlijke structuur binnen de stad Dendermonde. • Binnen deze zones vormt natuur de hoofdfunctie. Via bestemming, inrichting en beheer worden de nodige condities gecreëerd om de natuurlijke ecotopen te herstellen en/of verder te ontwikkelen. • Andere functies zijn ondergeschikt. Beheer door landbouw en bos is mogelijk via beheersovereenkomsten, maar deze worden volledig afgestemd op de natuurfunctie.
Vlaamse overheid
In natuurverwevingsgebieden zijn natuur, landbouw en bos nevengeschikte functies. De ene functie mag de andere niet verdringen. Andere functies zijn ondergeschikt.
Provincie OostVlaanderen
In natuurverbindingsgebieden is de natuurfunctie ondergeschikt aan andere functie(s). Het beleid is er gericht op het ondersteunen van de hoofdfunctie (meestal landbouw) met behoud en ontwikkeling van kleine landschapselementen (KLE’s) en kleine natuurgebieden. Het beleid voor de ‘natte natuurverbindingen’ rond de beken richt zich vooral op de samenhang met de valleien: natuurlijke loop behouden of herstellen, opheffen barrières voor migratie van fauna en flora, vrijwaren van bebouwing en het versterken van het waterbergend vermogen.
Gemeentelijke ecologische infrastructuur
Stad Dendermonde
Naast de bovenlokale netwerken van VEN en IVON zijn er ook een aantal kleine natuurelementen die uitgebouwd kunnen worden tot een samenhangend netwerk op lokaal niveau, de zogenaamde gemeentelijke ecologische infrastructuur. Deze structuur sluit aan op de bovenlokale netwerken. Ook natuurverbindings- en natuurverwevingsgebieden kunnen op lokaal niveau kunnen onderdeel vormen van deze gemeentelijke ecologische infrastructuur.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 225 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Tabel 55 – Ontwikkelingsperspectieven voor de elementen van de natuurlijke structuur Deelgebied Zeeschelde en buitendijkse gebieden
Vlassenbroekpolder
Ontwikkelingsperspectieven vanuit de natuurlijke structuur
Randvoorwaarden vanuit andere functies
(Suggestie van) beleidscategorie
• Beschermen, beheren en ver-
• Vrijwaren van de functie als vaar-
sterken van de actuele natuurwaarden • Uitbreiden areaal van slikken, schorren en overstromingsgebieden gecombineerd met natuurontwikkeling • Versterken van de natuurwaarden op de vroegere DDSstortplaats en het domeinbos Oude Schelde
weg en hieraan gekoppeld ook het aanpassen van het gewestplan ter hoogte van de Schelde aan de werkelijke loop van deze rivier • Verzekeren van de veiligheid (waterbeheersing) • Groene ruimte als scherpe begrenzing van het stedelijk gebied • Op vroegere DDS-stortplaats naast natuurontwikkeling ook mogelijkheden bieden voor uitbouw van zonnefarm
• GEN (de buitendijkse gebieden) • Schelde en buitendijkse gebieden
• Beschermen, beheren en ver-
• Behoud van de open ruimte. vrij-
• GEN (behalve de dorpskern Vlas-
waren van nieuwe zonevreemde bouwsels; geen nieuwe visvijvers • Passieve recreatie als ondergeschikte functie mogelijk • Herlocalisatie van de visvijvers en het jeugdheem uit GGGgebied. Ruimte voorzien in GOGgebied • Uitdoven van de landbouwfunctie is het GGG, behoud grondgebonden landbouw in GOG (mits behoud van vochtige graslanden, karakteristiek kavelpatroon met sloten, perceelsrandbegroeiing, geen gebouwen)
senbroek en de bestaande bebouwing langsheen weg Vlassenbroek • Aanpalende Schelde en buitendijkse gebieden ook geselecteerd als vogelrichtlijngebied.
•
• • •
sterken van de actuele natuurwaarden Door uitbouw GGG en GOG verdere natuurontwikkeling realiseren via natuurgericht bosbeheer, verbinden en beheren slotennetwerk, behouden extensief en natuurgericht beheer van de graslanden, bevorderen vis- en amfibieënfauna, enz. Werken aan landschapsherstel Behouden van de stiltefunctie Weren van bebouwing
ook geselecteerd als vogelrichtlijngebied. • GENO (DDS stortplaats en Domeinbos)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 226 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
In GEN/GENO: • Beschermen, beheren en versterken van de actuele natuurwaarden • Stimuleren van agrarisch natuurbeheer • Stimuleren van ecologisch bosbeheer bestaande bossen • Behoud van de stiltefunctie • Weren van elk soort bebouwing In NVWG: • Stimuleren agrarisch natuurbeheer • Behouden graslanden (geen omzetting naar bos, akker, …) • Stimuleren natuurontwikkeling in graslanden, sloten, visvijvers
• Behoud van de open ruimte, vrij-
• GEN/GENO voor de reeds gese-
ten oosten van de N41 (deel)
• Beschermen, beheren en ver-
• Behoud van de open ruimte, vrij-
• GEN/GENO voor zone die niet
sterken van de actuele natuurwaarden: sloten, plassen graslanden met microreliëf, bosflora, perceelrandbegroeiing, behouden graslanden, … • Natuurontwikkeling via natuurgericht bosbeheer, verbinden en ecologisch beheren slotennetwerk, extensief en natuurgericht graslandbeheer, bevorderen visen amfibieënfauna, • Werken aan landschapsherstel
waren van nieuwe zonevreemde bouwsels, geen nieuwe visvijvers • Passieve recreatie als ondergeschikte functie mogelijk
herbevestigd is als agrarisch gebied; • Aanpalende Schelde en buitendijkse gebieden, alsook deel van Broek zelf geselecteerd als vogelrichtlijngebied.
ten westen van de N41
• Stimuleren agrarisch natuurbe-
• Behoud van de open ruimte, vrij-
• NVWG met natuur en landbouw
Sint-Onolfspolder
Broek van Grembergen
heer • Behouden graslanden (geen omzetting naar bos, akker,…)
waren van nieuwe zonevreemde bouwsels, geen nieuwe visvijvers, • Passieve recreatie als ondergeschikte functie mogelijk • Beschermen actuele landschapswaarden
waren van nieuwe zonevreemde bouwsels, geen nieuwe visvijvers • Recreatief medegebruik mogelijk
lecteerde gebieden + bijkomende verbindende linken om deze gebieden binnen Sint-Ononlfspolder uit te bouwen tot een samenhangend netwerk. • Aanpalende Schelde en buitendijkse gebieden ook geselecteerd als vogelrichtlijngebied. • De rest van het gebied tot aan de Maaisloot (met uitzondering van de bebouwing langsheen SintOnolfsdijk) als overgang na het Zandgebied Appels wordt geselecteerd als NVWG met natuur en landbouw als nevengeschikte functies. Verweving geldt grotendeels op perceelsniveau
als nevengeschikte functies. Verweving geldt grotendeels op perceelsniveau. Specifieke aandacht voor natuurontwikkeling voor 235029_ontwerp VV_19.doc blad 227 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Stimuleren natuurontwikkeling in
• Beschermen actuele land-
• Beschermen, beheren en ver-
• Behoud van de open ruimte, vrij-
graslanden, sloten, visvijvers
Meirdam
sterken van de actuele natuurwaarden: • Weren van nieuwe bebouwing
schapswaarden
waren van nieuwe zonevreemde bouwsels, • Recreatief medegebruik mogelijk • Tussen Bijlokesloot en Bijlokestraat verweving van natuur met behoud van bestaande recreatieve functies (o.a. visvijvers) • Beschermen actuele landschapswaarden
beekvalleien Volkaardebeek, Verrebroeksloot en Broekkerslootbeek
• GENO voor gebied tussen Schelde en Bijlokesloot;
• GENO voor delen van gebied tussen tussen Schelde en weg Sint-Onolfsdijk • Tussen Bijlokesloot en Bijlokestraat NVWG met recreatie en wonen (exclusief bebouwing langsheen Bijlokestraat die onderdeel vormt van stedelijk gebied) • Aanpalende Schelde en buitendijkse gebieden ook geselecteerd als vogelrichtlijngebied.
Vallei van de Dender (Paardenmeers, Dender en vallei langsheen Oudegem)
• Intergemeentelijke samenwer-
• Vrijwaren van de functie als
• GENO ten zuiden (Paarden-
Centraal verbindingsgebied in de Scheldevallei - Parkgebied Grem-
• Ontwikkelen als natuurverbinding
• Vrijwaren van nieuwe zone-
• NVBG: omgeving Oud Kerkhof-
king met Aalst en Lebbeke i.f.v. ontwikkelen grensoverschrijdende natuurverbindingsfunctie van de Dendervallei • Beschermen, beheren en versterken van de actuele natuurwaarden: graslanden, perceelrandbegroeiing, dijken, … • Stimuleren van agrarisch natuurbeheer
vaarweg en hieraan gekoppeld ook het aanpassen van het gewestplan ter hoogte van de Dender aan de werkelijke loop van deze rivier • Vrijwaren van nieuwe zonevreemde bouwsels, • Passieve recreatie als ondergeschikte functie mogelijk • Ruimte voor aanleg N41 en eventuele uitbreiding regionaal bedrijventerrein VPK met oog voor landschappelijke inpassing en inperking ecologische barrièrewerking
meers) en ten oosten van Mespelare • Deel van elstkouter aansluitend bij GONO zone langsheen de schelde NVWG met natuur en landbouw als nevengeschikte functies. Verweving geldt grotendeels op perceelsniveau
235029_ontwerp VV_19.doc blad 228 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
bergen
Centraal verbindingsgebied in de Scheldevallei – Zevenkoten (exclusief site Van Pollaert en gehele zone ten oosten van de Killeweg)
(versterken van natuurlijke structuur binnen ‘groene S’) • Behoud, bescherming en versterking van de actuele natuurverbindingselementen (bomenrijen, houtkanten, bosjes, sloten, …) • Ontwikkelen van nieuwe natuurverbindingselementen zodat een dicht ecologisch netwerk ontstaat van ‘stapstenen’ en ‘corridors’: kleine natuurgebieden, lijn- en puntvormige elementen, sloten en grachten, ….)
• Ontwikkelen als natuurverbinding • •
•
•
(versterken van natuurlijke structuur binnen ‘groene S’) Behouden als open ruimte Behoud, bescherming en versterking van de actuele natuurverbindingselementen (bomenrijen, houtkanten, bosjes, sloten, …) Ontwikkelen van nieuwe natuurverbindingselementen zodat een dicht ecologisch netwerk ontstaat van ‘stapstenen’ en ‘corridors’: kleine natuurgebieden, lijn- en puntvormige elementen, sloten en grachten, ….) Uitbouw N41 als droge natuurverbinding over de Schelde heen;
vreemde bouwsels,
• Aan Scheldedijk behoud zonder
straat, Park van Grembergen en gedeelte N41
uitbreiding van recreatieve activiteiten watersportcentrum VVW en recreatief speelbos aan Zuidbroek • behoud van bestaand bedrijf langs Zeelsebaan, met beperkte uitbreidingsmogelijkheden - enkel richting Zeelsebaan.
• Geen bijkomende nieuwe be-
bouwing en activiteiten (wonen, bedrijvigheid) • Ruimte voor waterbeheersingsactiviteiten
• GENO gebied Zevenkoten tussen Mechelsesteenweg en Schelde (exclusief Site Van Pollaert en gehele zone ten oosten van de Killeweg)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 229 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Verbinding tussen Vallei van de Dender en monding
Denderkanaal en omgeving, Warande tussen kernen Oudegem en Appels
• Behoud, bescherming en ver-
• Vrijwaren van bestaande en ver-
• NVBG
Oude Dender en omgeving, delen van Oud klooster-Zwijveke
• Behoud van de actuele natuur-
• Recreatief medegebruik mogelijk • Ruimte voor voetbalvelden H.
• NVWG voor het gehele gebied
sterking van de actuele natuurverbindingselementen (bomenrijen, houtkanten, bosjes, sloten, …) • Ontwikkelen van nieuwe natuurverbindingselementen zodat een dicht ecologisch netwerk ontstaat van ‘stapstenen’ en ‘corridors’: kleine natuurgebieden, lijn- en puntvormige elementen, sloten en grachten, ….) • Behoud en versterking landschappelijke kwaliteiten van deze gebieden
en landschapswaarden • Stimuleren natuurontwikkeling rond Oude Dender en oude meander • Stimuleren agrarisch natuurbeheer
der uit te bouwen functie van Dender als vaarweg • Vrijwaren van nieuwe zonevreemde bouwsels, • Recreatief medegebruik mogelijk • Ruimte voor waterbeheersingsactiviteiten
Maagdcollege
• Ruimte voor de uitbouw van gemeenschapsvoorzieningen (vb. penitentiaire instelling) aansluitend bij lijninfrastructuur spoorlijn 53 • Ruimte voor uitbouwen randstedelijk groengebied Oud kloosterZwijveke met verweving van recreatie en grondgebonden landbouw (als ondergeschikte functies), naast aandacht voor landschapsbouw)
waarbij functies landbouw, natuur, landschap en passieve recreatie worden verweven. • NVBG voor aansluitende omgeving rond de Oude Dender naar Bastion VIIII-gebied toe (natuurverbinding DendervalleiVestinggordel)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 230 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Vallei Bandsloot-VondelbeekBrabantse Beek
• Behoud van open ruimte • Intergemeentelijke samenwerking voor natuur met Lebbeke • Behoud en versterking van de natuurverbinding binnen de valleien: behoud graslanden en waardevolle beekstructuren, behoud en aanleg perceelrandbegroeiing en valleibosjes, wegwerken barrières voor fauna en flora, natuurvriendelijke oevers, …. • Ecologische buffering ten aanzien van de oevers
• Vrijwaren van nieuwe zone-
• NVBG: uitbouw van een natte
vreemde bouwsels, • Passieve recreatie als ondergeschikte functie mogelijk • Ruimte voor waterbeheersingsfunctie • Ruimte voor aanleg N41 met oog voor landschappelijke inpassing en inperking ecologische barrièrewerking
ecologische verbinding langsheen de Vondelbeek (buiten het stedelijk gebied) • NVBG: uitbouw droge ecologische verbinding tussen Vondelbeek en Bellebroek (langsheen N41)
Vallei Steenbeek (inclusief Bellebroek)
• Intergemeentelijke samenwer-
• Vrijwaren van nieuwe zone-
• GEN/GENO voor vallei van
Porrebeekvallei en omgeving
• Behoud open ruimte • Intergemeentelijke samenwer-
• Vrijwaren van nieuwe zone-
• NVBG: uitbouw van een natte
king met Lebbeke inzake natuurbescherming en -ontwikkeling • Beschermen, beheren en versterken van de actuele natuurwaarden: sloten, graslanden met microreliëf, bosflora, perceelrandbegroeiing, behouden graslanden, … • Natuurontwikkeling via natuurgericht bosbeheer, verbinden en ecologisch beheren slotennetwerk, extensief en natuurgericht graslandbeheer, • Werken aan landschapsherstel
king met Aalst en Lede: versterken van grensoverschrijdende relaties • Behoud en versterking van de
vreemde bouwsels, • Passieve recreatie als ondergeschikte functie mogelijk
vreemde bouwsels, • Recreatief medegebruik mogelijk
Steenbeek doorheen Bellebroek (tot aan grens stedelijk gebied)
ecologische verbinding
235029_ontwerp VV_19.doc blad 231 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Paddebeekvallei en omgeving
Vallei van De Vliet, gekoppeld aan Kerregavers en Hekkenhoek (Steengote en Grijsersgracht)
natuurverbinding binnen de valleien: behoud graslanden en waardevolle beekstructuren, behoud en aanleg perceelrandbegroeiing en valleibosjes, wegwerken barrières voor fauna en flora, natuurvriendelijke oevers, …. • Behoud open ruimte • Behoud en versterking van de interne structuur en natuurverbinding binnen de vallei: behoud graslanden en waardevolle beekstructuren, behoud en aanleg KLE’s, wegwerken barrières voor fauna en flora, natuurvriendelijke oevers, ….
• Behoud open ruimte • Grensoverschrijdende samen-
werking met Zele en Hamme inzake natuurontwikkeling • Behoud en versterking van de interne structuur en natuurverbinding binnen de valleien van De Vliet, Gijsersgracht en Steengote: behoud graslanden en waardevolle beekstructuren, behoud en aanleg KLE’s, wegwerken barrières voor fauna en flora, natuurvriendelijke oevers, …. • Hekkenhoek en Kerregavers: verder realiseren bosuitbreiding overeenkomstig ruilverkaveling Hamme
• Vrijwaren van nieuwe zonevreemde bouwsels, geen nieuwe visvijvers • Recreatief medegebruik mogelijk
• Vrijwaren van nieuwe zone-
• NVWG met landbouw, natuur en bos als nevengeschikte functies.
• NVBG
vreemde bouwsels, • Recreatief medegebruik mogelijk
235029_ontwerp VV_19.doc blad 232 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Kalendijk- en Bastion VIII-gebied
• Behoud van aanwezige natuur-
en cultuurhistorische elementen • Stimuleren van ecologisch ‘harmonisch’ groenbeheer
Den Hoogen Acker - Berg
• Behoud van open ruimte • Behoud, bescherming en ver-
sterking van KLE’s, valleibosjes en waterrijke gronden
Vondelbeek binnen stedelijk gebied (tussen Voordestraat en Van Langenhovenstraat)
• Behoud van open ruimte • Behoud, bescherming en ver-
Omgeving N41 en Hof Ter Heiden tussen stadsdeel Sint-Gillis en het grondgebied Lebbeke (concept ‘Stedelijke Groengordel’)
• Behoud van open ruimte • Behoud, bescherming en ver-
sterking van actuele natuurwaarden: natuurvriendelijke oevers, uitbouw KLE’s, valleibosjes, wegwerken barrières voor fauna en flora, enz.
sterking van actuele natuurwaarden, uitbouw KLE’s tot samenhangend netwerk
• Aandacht voor onroerend erfgoed • Gemeentelijke ecologische infra(cfr. Vestinggordel)
structuur
• Ruimte voor recreatief medegebruik
• Ruimte voor diverse stedelijke functies: station, zwembad, ziekenhuis,…) met respect voor onroerend erfgoed en groenlandschappelijke waarden van gebied • Samen met omgeving SintBlasius ziekenhuis uit te bouwen tot samenhangend ‘parkgebied met grootschalige functies. • Vrijwaren van nieuwe zonevreemde bouwsels, • Ruimte voor recreatief medegebruik
• Gemeentelijke ecologische infrastructuur
• Vrijwaren van nieuwe zone-
• Gemeentelijke ecologische infra-
• Vrijwaren van nieuwe zone-
• Gemeentelijke ecologische infra-
vreemde bouwsels, • Ruimte voor recreatief medegebruik • Ecologische integratie van Vondelbeek in geïntegreerde inrichtingsvisie voor gehele omgeving i.f.v. recreatieve uitbouw van deze omgeving als stedelijk recreatief knooppunt en onderdeel van de stedelijke groenstructuur.
vreemde bouwsels, • Ruimte voor recreatief medegebruik • Landschappelijke inpassing N41
structuur
structuur
235029_ontwerp VV_19.doc blad 233 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Volaardebeek en spoorlijn 53 vanuit het oosten doorheen stadsdeel SintGillis
• Behoud, bescherming en ver-
• Vrijwaren van nieuwe zone-
• Gemeentelijke ecologische infra-
Grote Beek doorheen de kern van Baasrode en doorheen het bebouwd rasterlandschap tussen deze kern en industriegebied Hoogveld;
• Behoud, bescherming en ver-
• Vrijwaren van nieuwe zone-
• Gemeentelijke ecologische infra-
Wijzerbeek, Zijpbeek en zijbeken tussen kernen Appels-OudegemMespelare
• Behoud van open ruimte • Behoud, bescherming en ver-
sterking van actuele natuurwaarden: natuurvriendelijke oevers Volaardebeek, perceelsrandbegroeiing, maximaal opmaken beek • Behoud, bescherming en versterking van actuele natuurwaarden spoorlichaam
sterking van actuele natuurwaarden: natuurvriendelijke oevers, perceelsrandbegroeiing, maximaal opmaken beek
sterking van actuele natuurwaarden: natuurvriendelijke oevers, uitbouw KLE’s, valleibosjes, wegwerken barrières voor fauna en flora, enz.
vreemde bouwsels, • Ruimte voor recreatief medegebruik • Beek visueel zichtbaar maken als visueel groen-ecologisch lint • Spoorlijn zichtbaar maken als visueel groen-ecologisch lint
vreemde bouwsels, • Ruimte voor recreatief medegebruik • Beek visueel zichtbaar maken in het kern Baasrode en in rasterlandschap als onderdeel van de stedelijke groenstructuur.
• Vrijwaren van nieuwe zone-
vreemde bouwsels, • Ruimte voor recreatief medegebruik • Ruimte voor aanleg N41 met oog voor landschappelijke inpassing en inperking ecologische barrièrewerking
structuur
structuur
• Gemeentelijke ecologische infrastructuur
235029_ontwerp VV_19.doc blad 234 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
6.2.2
Creëren van een harmonie tussen natuur en de andere gebruikers van de open ruimte;
Het is dikwijls zo dat verschillende openruimtefuncties in conflict komen met elkaar bij het creëren van de gewenste ruimtelijke condities van de verschillende gebruikers. Binnen de Schelde- en Dendervallei zijn er zeer grote natuurwaarden aanwezig, waardoor de andere functies hier nevenof ondergeschikt zijn. Er zijn ook grote openruimtegebieden waar de beekvalleien bij uitstek de dragers zijn van ecologische waarden. Natuur is in deze gebieden echter geen hoofdgebruiker, wel de landbouw. Het is van fundamenteel belang dat de natuurdoelstellingen mee gedragen worden door de hoofdgebruiker, de landbouw. Ook recreatie maakt aanspraak op de open ruimte. Het recreatief medegebruik maakt de mens enerzijds bewust voor natuurwaarden. Anderzijds verhoogt dit het gebruik het risico op verstoring van de natuurwaarden. Er zal dan ook gestreefd worden naar een evenwichtige (gebiedseigen) invulling waarbij er kansen voor de verschillende sectoren blijven bestaan. Om deze evenwichtsoefening in de praktijk te brengen is het aangewezen om via landinrichtingsprojecten deze evenwichtige afstemming op termijn te bekomen in de open ruimte met een win-win situatie voor alle betrokken actoren: • Ruimte voor meer natuur; • Ruimte voor een kleinere landbouw, maar in een ontsnipperde agrarische structuur per bedrijf; • Ruimte voor bosontwikkeling (waar zinvol); • Ruimte voor passief recreatief medegebruik; • Ruimte voor het water; Inzake verdere bosontwikkeling wenst de stad Dendermonde een actief beleid te voeren als gebiedeigen onderdeel van natuurontwikkeling of in functie van recreatief speelgroen. Grootschalige boscomplexen zijn geen landschapseigen element op het grondgebied van Dendermonde. Indien de hogere overheid wenst over te gaan tot het realiseren van een grootschalig boscomplex in de nabijheid van het kleinstedelijk gebied Dendermonde, stelt Dendermonde voor om
deze uit te bouwen aansluitend bij een bestaande (grootschalige) boskernen.
6.2.3 6.2.3.1
Uitbouw van een stedelijke groenstructuur en groenvoorzieningen voor de deelkernen Stedelijke groenstructuur
Bij de uitbouw van een stedelijke groenstructuur wordt er gestreefd naar de uitbouw van een samenhangend raamwerk dat op macroniveau de drager vormt voor verdere kleinschaligere groeninvullingen binnen het kleinstedelijk gebied i.f.v. van het creëren van een aangenaam stedelijk woon-, werk- en recreatief milieu met ecologische waarde. De groenstructuur voor het kleinstedelijk gebied van Dendermonde opgebouwd aan de hand van een aantal systemen en principes:
• Het reeds aangegeven geïntegreerd watersysteem; • Het systeem van bestaande aanwezige groengebieden binnen en aansluitend bij het kleinstedelijk gebied:
° Historisch stadscentrum: Begijnhof en Vestinggordel met Kalendijk- en Bastion VIII-gebied;
° Parken ‘Wastijne’ en ‘Klein Parijs’ in het stadsdeel Sint-Gillis; ° Een aantal grote openruimtegebieden rondom het stedelijk gebied: Vlassenbroekpolder, Meirdam, Bellebroek;
• De uitbouw van een multifunctioneel langzaam verkeernetwerk: Het uitgewerkte langzaam verkeernetwerk kan verschillende functies hebben. Behalve dat het geschikt is voor langzaam verkeer kan het in de meeste gevallen ook bijdragen aan het ecologisch netwerk. Multifunctionele groengebieden zijn minder kwetsbaar omdat er meerdere motieven zijn om ze beter te beheren en in te richten. Ze hebben daardoor zowel financieel als beleidsmatig een breder draagvlak waardoor het beperkte groen in de steden optimaler kan worden benut.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 235 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Voor Dendermonde wordt hierbij gefocust op de uit te bouwen verbindingen langsheen de spoorlijnen 53, 60 en de museumlijn, alsook het Kalendijkgebied waar een uitwisseling tussen deze verbindingen. Door deze lineaire infrastructuren in te richten volgens ecologische principes ontstaan groene vingers die het stedelijk gebied binnendringen.
• Een multifunctionele inrichting van milieubuffers: Het principe van
een milieubufferstructuur bestaat erin de noodzakelijke ruimte voor milieubeheersing (zoals bufferzones langsheen bedrijventerreinen) binnen de beschikbare ruimte ‘op te dikken’ tot een bredere, multifunctionele milieubufferstructuur die ondermeer het geluid dempt en het fijn stof onderschept en vasthoudt, en anderzijds als landschappelijke drager kan dienen voor een nieuwe stedelijke groenstructuur, waarbij er maximaal gestreefd wordt naar streekeigen groen. .
Het gaat hierbij specifiek over de groenbuffers van de bedrijventerreinen ‘Hoogveld’. De geplande uitbreiding van zowel het lokale als het bovenlokale bedrijventerrein Hoogveld aan de N41 biedt belangrijke potenties om een geheel nieuwe robuuste groenstructuur te ontwikkelen dat als bindweefsel tussen de verschillende woonwijken en open ruimtegebieden kan functioneren én toelaat om een lineaire groenstructuur te ontwikkelen tussen Dendermonde en Baasrode.
landschap van de Schelde (Vlassenbroekpolder, Broek van Grembergen).
° Het segment tussen de Mechelsesteenweg en de kruising met de spoorlijn richting Mechelen kent een perifeer karakter door de aanwezigheid van het bedrijventerrein Hoogveld.
° Het segment vanaf de kruising met de spoorlijn richting Mechelen tot aan de Dendermondsesteenweg (N47) wordt gekenmerkt door een open agrarisch landschap. De groenstrategie voor de N41 kan erin bestaan de karakteristieken van de verschillende segmenten landschappelijk te versterken:
o
Voor het meest noordelijke deel van de N41 betekent dit het maximaliseren van het vergezicht op het omringende landschap.
o
Voor wat betreft het middensegment langsheen het bedrijventerrein Hoogveld betekent dit het maximaliseren van de potenties als zichtlocatie voor bedrijvigheid.
o
Voor wat betreft het zuidelijke segment betekent dit het maximaliseren van de potenties als ‘parkway’ door het versterken van de natuur, landbouw en het landschap in de aangrenzende zone (o.a. Vondelbeek). N41 en Vondelbeek dienen uitgebouwd tot een sterke groen-landschappelijke zuidelijke begrenzing voor het stedelijk gebied (Realisatie Stedelijke Groengordel).
• Steenwegen als ‘groene boulevards’: Langsheen de belangrijkste steenwegen zijn doorgaans voldoende ruimtelijke opportuniteiten voorhanden om lineaire groenstructuren te ontwikkelen. De groenstrategie kan erin bestaan de verschillende vervoersmodi ruimtelijk te scheiden d.m.v. begeleidende beplanting waardoor lange lineaire groenstructuren ontstaan. Op die manier kan de woonkwaliteit langs de steenwegen aanzienlijk verbeterd worden en worden de leesbaarheid en de belevingswaarde verhoogd. Het betreft specifiek de N406, N17, en N47 doorheen het stedelijk gebied. De N41 wordt specifiek aangegeven om uit te bouwen als ‘parkway’: De N41 kent verschillende gezichten en hiermee verschillende potenties voor de landschappelijke inpassing ervan:
° Het noordelijk segment van de N41 (vanaf de Schelde tot aan de Mechelsesteenweg) wordt gekenmerkt door het weidse open
• Bijkomende groenverbindingen en puntsgewijze groenimpulsen: Enerzijds zijn er een aantal structurele bijkomende elementen die binnen het stedelijk gebied kunnen gegenereerd worden (waarvan sommigen ook samengaan met de uitbouw van de natuurlijke structuur):
o
Uitwerken van een samenhangend groenconcept voor de Vestinggordel als onderdeel van een geïntegreerde ruimtelijke ontwikkelingsvisie voor deze gordel. Hierbij specifieke aandacht voor het realiseren van landschappelijke groenlinken tussen het Kalendijk- en Bastion VIII-gebied doorheen de stationsomgeving om deze Vestinggordel landschappelijk-visueel te vervolledigen ;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 236 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
o
Groen-landschappelijke en recreatieve uitbouw van het gebied Oud klooster-Zwijveke en de omgeving van de Oude Dender als open ruimte vinger die westelijk het stedelijk gebied binnendringt;
o
Groen-landschappelijke opwaardering van de omgeving van de Oude Dender doorheen het historisch stadsdeel als onderdeel van een geïntegreerde ruimtelijke ontwikkelingsvisie voor de omgeving van de Oude Dender;
o
Het creëren van een groen-landschappelijk uitzichtspunt op de Schelde aan de monding van de Oude Dender in de Schelde (Epicentrum);
o
Uitbouw van passieve recreatie in het gebied Zevenkoten;
o
Ruimtelijke integratie van Kalendijk-gebied en omgeving SintBlasius ziekenhuis tot één samenhangend ‘parkgebied met stedelijke functies’;
o
Geïntegreerde groen-landschappelijke uitbouw van de Vondelbeekvallei doorheen stadsdeel Sint-Gillis, gekoppeld aan de verdere recreatieve uitbouw van het sportcomplex aan de Van Langenhovenstraat (‘groene vinger’ die zuidelijk het stedelijk gebied binnendringt);
o
Groen-landschappelijke uitbouw van de Volaardebeek doorheen stadsdeel Sint-Gillis;
o
Uitbouw van een groen-landschappelijk uitzichtspunt aan het ‘waterfront’ van Baasrode aan de Schelde;
o
Geïntegreerde uitbouw groenvoorzieningen (integratie De Vliet + bijkomend groen), gekoppeld aan de verdere recreatieve uitbouw van sportcomplex Molenberg te Baasrode;
o
Creëren van lineaire groenlinken (liefst gekoppeld aan het langzaam verkeernetwerk) doorheen de ingesloten open ruimtes van het rasterlandschap tussen de kern van Baasrode en bedrijventerrein Hoogveld;
o
Groen-landschappelijke uitbouw van de Grote Beek doorheen de kern van Baasrode en het rasterlandschap.
Anderzijds zijn er binnen het bestaand stedelijk weefsel van Historisch stadcentrum heel wat kleinschaligere opportuniteiten. De groenstrategie kan erin bestaan op strategisch locaties in de stad bestaande verborgen groenstructuren zichtbaar te maken (vb. het verlagen van tuinmuren waardoor de bomenkruin zichtbaar wordt gemaakt), het stimuleren van de aanleg en het onderhoud van gevelgroen of, waar mogelijk, groendaken, de realisatie van bebloemingsacties of nieuwe groenstructuren in te planten (vb. het inplanten van solitaire bomen op plaatsen waar de ruimte dit toelaat). Het behoud van informeel groen (vb. muurvegetaties) is een ander aandachtspunt. Bij de uitwerking van het groenstructuurplan worden heel wat onderdelen van deze stedelijke groenstructuur ondersteund door sectorale ruimteclaims (water, natuur, lucht, erfgoed, recreatie, landbouw), waardoor ze als belangrijk voordeel heeft dat hiermee een stevige basis wordt gelegd voor de lange termijnontwikkeling van stedelijk groen in Dendermonde.
6.2.3.2
Groenvoorzieningen kernen in het buitengebied
De uitbouw van groenvoorzieningen kan minder belangrijk lijken voor de kernen in het buitengebied, gezien de directe nabijheid van de open ruimte. Het gebruik van deze open ruimte rond de kernen is de laatste decennia echter meer en meer ingeperkt voor publiek gebruik, waardor ook de uitbouw van publieke groenvoorzieningen hier aangewezen is. Voor de verschillende geselecteerde deelkernen wordt er principieel gestreefd naar de uitbouw van minimaal één park en/of speelbos, één publieke groen- en speelvoorziening. Mogelijke locaties in de verschillende deelkernen zijn:
• Grembergen: gekoppeld aan het rustoord in het binnengebied tussen Dokter Haekstraat en Hagewijkpark; aansluitend bij de bestaande recreatieve voorzieningen tussen Smidsestraat, Ringstraat en Kleemputstraat;
• Appels: WUG ‘Berg’ in het binnengebied tussen Denderstraat, Echostraat en Bevrijdingslaan;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 237 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Oudegem: uitbouw publieke speel- en groenvoorziening in omge-
6.3
Mogelijke acties
• Voor Schoonaarde:is het geen evidente opgave om een mogelijke
6.3.1
Ruimtelijke studies en gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen
ving van Wijzerbeekvallei aansluitend bij de dorpskern;
locatie aan te geven. Er zal gezocht worden naar opportuniteiten. De tuin van de pastorie is een te onderzoeken opportuniteit. Voor de niet geselecteerde kern van Mespelare wordt er geen publieke groenvoorziening aangeduid aangezien er voldoende publiek toegankelijke en veilig bereikbare groene ruimte aanwezig is in de Dendervallei;
6.2.3.3
Groene begraafplaatsen
Begraafplaatsen zijn nog te vaak volledig ‘versteende’ publieke ruimtes. Door de toename van het aantal crematies en eventuele uitbreidingen van de bestaande begraafplaatsen kan deze kans aangegrepen worden om deze begraafplaatsen een groen-landschappelijke inrichting te geven waardoor groene publieke ruimtes ontstaan gericht op rouw, afscheid en bezinning.
6.2.3.4
Inrichtings- en beheersaspecten
In het kader van een duurzaam groenbeleid wordt er gestreefd naar een beheer volgens de principes van harmonisch park- en groenbeheer. Hierbij worden o.a. geen pesticiden en herbiciden meer gebruikt voor het groenbeheer (decretaal verplicht), wordt de oppervlakte grasvelden ingeperkt en wordt er ook een differentiatie nagestreefd in zake maaibeheer, worden groenvoorzieningen beheerd zodat maximale ecologische condities gegenereerd worden voor fauna en flora. Het is belangrijk om reeds van bij de inrichting van de groenvoorzieningen – groot en klein – rekening te houden met het hieropvolgende beheer.
Dendermonde - in samenwerking met andere betrokken actoren - zal ruimtelijk onderzoek voeren naar volgende ruimtelijke problematieken en doelstellingen, indien zinvol gekoppeld aan de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen voor:
• Vondelbeek binnen het stedelijk gebied doorheen stadsdeel Sint-
Gillis, geïntegreerd in een totaalinrichtingsvisie voor deze beekvallei binnen het stedelijk gebied gekoppeld aan een groen-landschappelijke en recreatieve uitbouw van het sportcomplex aan de Van Langenhovenstraat;
• Volaardebeek en spoorlijn 53 vanuit het oosten doorheen stadsdeel Sint-Gillis;
• Grote Beek doorheen de kern van Baasrode en doorheen het bebouwd rasterlandschap tussen de kern van Baasrode en industrieterrein Hoogveld;
• Wijzerbeek, Zijpbeek en zijbeken tussen de kernen van AapelsOudegem-Mespelare, gekoppeld aan de uitbouw van een park aansluitend bij de kern van Oudegem;
• De multifunctionele uitbouw van de milieubuffers langsheen het bedrijventerrein Hoogveld en realisatie langzaam verkeerlinken tussen Baasrode en het stadscentrum van Dendermonde doorheen dit bedrijventerrein;
• Samenhangend ‘parkgebied met stedelijke functies dat Kalendijk-
gebied en omgeving Sint-Blasius ziekenhuis omvat. Interactie met geïntegreerde ruimtelijke visie voor Vestinggordel;
• Integratie groenvoorzieningen ‘De Vliet’ en bijkomende uitbouw groenvoorzieningen, gekoppeld aan de verdere recreatieve uitbouw van sportcomplex Molenberg te Baasrode;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 238 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
6.3.2
Andere mogelijke acties
• Nastreven van een groen-landschappelijke opwaardering van de
omgeving van de Oude Dender doorheen het historische stadsdeel en creëren van een groen)landschappelijk uitzichtspunt aan de monding met de Schelde (Epicentrum) i.s.m. Waterwegen & Zeekanaal NV;
• Opstarten van intergemeentelijke samenwerking met Aalst en Lebbeke i.f.v. de realisatie van de grensoverschrijdende natuurverbindingsfunctie van de Dendervallei;
• Realiseren door de stad Dendermonde van het randstedelijk groen-
• Uitbreiden van bestaand subsidiereglement voor poelen naar algemeen subsidiereglement voor kleine landschapselementen (KLE’s), indien mogelijk met éénvormig subsidiereglement voor gehele Regionaal Landschap Schelde-Durme;
gebied voor het gebied Oud Klooster-Zwijveke;
• Realiseren door de stad Dendermonde i.s.m. de andere betrokken actoren van een geïntegreerde ruimtelijke ontwikkelingsvisie voor de Vestinggordel, met aandacht voor een samenhangend groenconcept. Hierbij specifieke aandacht voor de realisatie van een landschappelijk-visuele groenlink tussen het Kalendijk- en Bastion VIII-gebied doorheen de stationsomgeving; Interactie met een uit te werken masterplan voor de ruimtelijke ontwikkeling van de stationsomgeving);
• Uitbouw groenvoorzieningen in de deelkernen van Grembergen, Appels, Schoonaarde en Oudegem;
• Uitbouw van een groen-landschappelijk uitzichtspunt aan het ‘waterfront’ van Baasrode aan de Schelde;
6.3.3
Suggesties aan de hogere overheden;
• Opstarten van intergemeentelijke samenwerking met Aalst en Lebbeke en de andere betrokken actoren i.f.v. de realisatie van de Stedelijke Groengordel door verdere groen-ecologische en landschappelijke uitbouw van de Vallei Bandsloot-Vondelbeek-Brabantse Beek en groenlandschappelijke en ecologische inpassing van de doorgetrokken N41;
• Opstarten van intergemeentelijke samenwerking met Aalst en Lede i.f.v. de realisatie van de grensoverschrijdende natuurverbindingsfunctie van de Porrebeekvallei;
• Nastreven realisatie van de ontwikkelingsperspectieven voor de Vallei van De Vliet en de Paddebeek samen met de provincie OostVlaanderen en de andere betrokken actoren. De stad Dendermonde zal hierbij een actieve rol opnemen om tot realisaties te komen;
• Ecologische en groen-landschappelijke uitbouw nastreven van de langzaamverkeerverbindingen langsheen spoorlijnen 53,60 en de museumlijn met uitbouw van een ‘groene halte’ te Oudegem. Een groene halte is een openbaar vervoerhalte in de nabijheid van diverse waardevolle groen- en openruimtegebieden i.f.v. passieve recreatie;
Dendermonde respecteert het subsidiariteitsprincipe, waardoor mogelijke acties die tot de bevoegdheid van een hoger planningsniveau zouden behoren die in voorafgaande punten aan bod gekomen zijn, niet door de stad zelf zullen worden gerealiseerd. De stad zal wel actief de realisatie ervan nastreven in samenwerking met deze hogere overheden. Binnen dit kader doet de stad Dendermonde volgende suggesties naar de hogere overheden toe in functie van het nemen van ruimtelijke initiatieven op haar grondgebied:
• Het herbestemmen en effectief realiseren van de GEN/GENO en
natuurverwevingsgebieden (NVWG) door de Vlaamse overheid, alsook het herbestemmen en effectief realiseren van de natuurverbindingsgebieden (NVBG) door de Provincie Oost-Vlaanderen . De stad Dendermonde heeft haar suggesties voor deze beleidscategorieën aangegeven per deelgebied op haar grondgebied. In o.a. het kader van de verdere afbakening van de natuurlijke, agrarische en bosstructuur zal hierover meer duidelijkheid komen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 239 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
De stad pleit hierbij voor een flexibele tijdsgerichte herbestemming en realisatie van deze gebieden met oog voor de sociaalmaatschappelijke context.
• Uitwerken van een Landinrichtingsproject door de hogere overheden voor Sint-Onolfspolder en Meirdam;
• Uitwerken van een grensoverschrijdend landinrichtingsproject door de hogere overheden voor de Dendervallei tussen Aalst, Lebbeke en Dendermonde.(Vallei van de Dender, Bellebroek, Warande, Denderkanaal en omgeving, …)
• Herbestemming van delen van gebied Oud Klooster-Zwijveke en Krijgem (woonuitbreidingsgebieden) naar een bestemming randstedelijk groengebied overeenkomstig de aangegeven (suggestie van) ontwikkelingsperspectieven; Hierbij wordt ook rekening gehouden met de uitbouw van een penitentiaire instelling in het gebied
• Herbestemmen van de directe omgeving van de vallei Bandsloot-
Vondelbeek-Brabantse Beek door de bevoegde hogere overheid overeenkomstig de (suggestie van) ontwikkelingsperspectief;
• Uitbouw van de N406, N17 en N47 doorheen stedelijk gebied als ‘groene boulevards’; Uitbouw van de N41 als ‘parkway’ doorheen het stedelijk geibed;
• Aanpassen van het gewestplan ter hoogte van de Dender en de Schelde aan de werkelijke loop van deze rivieren.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 240 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
7
Gewenste agrarische structuur
• Sociaal aanvaardbare uitdoving van land- en tuinbouwactiviteiten op plaatsen die exclusief gericht worden op natuurontwikkeling;
• Versterken van de rol van de landbouw als duurzame landschapsbeheerder van de open ruimte Alvorens over te gaan tot de verschillende beleidscategorieën is het nodig duidelijkheid te scheppen m.b.t. de te hanteren definities m.b.t. de verschillende agrarische activiteiten:
• Agrarische bedrijven: deze voeren activiteiten uit die gericht zijn op
7.1
Beleidsdoelstellingen
Vanuit de bestaande agrarische structuur merken we dat de ruimte-inname van de landbouw op het grondgebied vrij stabiel blijft. Dit terwijl er toch een duidelijke daling van het aantal bedrijfszetels merkbaar is. Dit komt voor uit een aantal belangrijke trends:
• schaalvergroting als een algemeen economisch verschijnsel waar ook de land- en tuinbouw niet aan kan ontkomen;
• het mestdecreet dat de veeteeltbedrijven verplicht om een duurza-
me oplossing te zoeken voor hun mestproductie, o.a. door bijkomende grond- en/of pachtverwervingen; • stijgend aandeel agrarisch grondgebruik door niet-traditionele landen tuinbouwbedrijven (para-agrarische bedrijven, dierenfokkerijen, recreatieve veeteelt, enz.); Beleidsmatig heeft de Vlaamse overheid met de herbevestiging van agrarische gebieden duidelijke ruimtelijk-agrarische ontwikkelingsperspectieven geponeerd voor het grondgebied van Dendermonde.
landbouw in de ‘ruime zin’. Het gebruik van de term landbouw in de ‘ruime zin’ betekent dat het begrip ‘landbouw’ niet restrictief, doch ruim dient te worden opgevat. In die zin worden met landbouw dan ook niet enkel deze activiteiten bedoeld die bestaan in het bewerken van het land om er de veldvruchten van te plukken, doch eveneens tuinbouw en veeteelt. Zelfs gebouwen die zijn bestemd voor tuinbouw onder glas met hydrocultuur vallen hieronder. Ook paraagrarische bedrijvigheid valt hieronder.
• Andere voorkomende activiteiten: ° Hobbyland-/tuinbouw: voert geen economisch gerichte activiteit m.b.t. de land- en tuinbouw uit;
° Hoevetoerisme: is het aanbieden van kleinschalige verblijfs-
accomodatie op een actief agrarisch bedrijf (land- of tuinbouwbedrijf);
° Plattelandstoerisme: is het aanbieden van verblijfsaccomodatie in een niet-agrarisch of niet meer actief agrarisch bedrijf
Rekening houdende met deze twee aspecten kunnen volgende beleidsdoelstellingen geponeerd worden:
• Vrijwaren van voldoende ruimte voor een autonome (grondgebonden) land- en tuinbouw;
• Duurzame verweving waar zinvol met natuur, bosbouw en recreatie waar dit ruimtelijk aangewezen is;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 241 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
7.2
Elementen van de gewenste agrarische structuur
Kaart 40. Gewenste agrarische structuur
7.2.1
Vier beleidscategorieën
Vertrekkend vanuit de beschrijving van de bestaande aspecten en evoluties in de landbouw in Dendermonde én gekoppeld aan het planningsproces van de Vlaamse overheid inzake de ‘Herbevestiging van agrarische gebieden ‘ (HAG’s) kunnen vier beleidscategorieën aangegeven worden:
• Gebieden waar land- en tuinbouw zich autonoom kunnen ontwikkelen (overeenkomstig afgebakende HAG’s op het grondgebied van Dendermonde);
• Gebieden waar het voorbestaan en ontwikkeling van landbouw als ondergeschikte functie in zeer grote mate moet rekening houden met de natuurfunctie en het landschap;
• Gebieden waar er gestreefd wordt naar een maximale verweving van diverse openruimtefuncties;
• Gebieden waar voortbestaan en ontwikkeling van landbouw onder hoge druk staat vanuit stedelijke functies. Voor de bovenlokale aspecten waar de hogere overheden bevoegd zijn moeten deze beleidscategorieën en hieraan gekoppelde ontwikkelingsperspectieven als een suggestie vanwege de stad Dendermonde beschouwd worden.
7.2.2
Gebieden waar land- en tuinbouw zich autonoom kunnen ontwikkelen
Het gaat om min of meer goed gestructureerde agrarische gebieden met een belangrijke agrarische functie. Deze gebieden hebben een belangrijke economisch-functionele kwaliteit voor de landbouw. In deze gebieden kunnen grondloze en/of grondgebonden agrarische activiteiten voorkomen. Het zijn homogene prioritaire gebieden voor de landbouw. Functies, activiteiten en externe invloeden die de grondgebonden landbouw ernstig kunnen schaden, moeten worden geweerd. Er wordt geen oneigenlijk gebruik van deze gronden toegestaan die zorgen voor een sluipende niet-agrarische bebouwing in deze gebieden. Uitzondering wordt gemaakt voor bepaalde elementen die van belang zijn om natuurverbindingen te realiseren in functie van de natuurlijke structuur, uitbouw van de passieve recreatieve structuur in het buitengebied en het opwaarderen van en realiseren van ontbrekende elementen van de verkeers- en vervoersstructuur. Zowel meer intensieve als extensieve vormen zijn mogelijk. Er moet voldoende flexibiliteit blijven voor (onvoorziene veranderingen) in het agrarisch bodemgebruik. Voorts wordt er in het algemeen best gewerkt naar één of meer bepaalde hoofdproductierichtingen vb. sierteelt in open lucht, gemengde landbouw met nadruk op veeteelt. Het betreft volgende gebieden: zandleemgebied zuidwesten (inclusief gebied Hogenakker-Berg tussen Appels en Oudegem, alsook deel van Elstkouter tussen Oudegem en Mespelare), zandgebied Appels, zandgebied Grembergen en delen van het Broek van Grembergen; zuidelijk grensgebied met Lebbeke en Buggenhout.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 242 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
7.2.3
Gebieden waar het voorbestaan en ontwikkeling van landbouw als ondergeschikte functie in zeer grote mate moet rekening houden met de natuurfunctie en het landschap
Dit zijn de gebieden die hun onbebouwd karakter moeten behouden omwille van het in stand te houden of te ontwikkelen ecologische en/of landschappelijke kwaliteiten. De landbouw is in deze gebieden een ondergeschikte openruimtefunctie ten aanzien van natuur zoals recreatie, bos, enz.. Grondgebonden landbouw kan in het beheer van deze gebieden een belangrijke beheersrol opnemen mits behoud van vochtige graslanden, karakteristiek kavelpatroon met sloten, perceelsrandbegroeiing, enz. gekoppeld aan diverse beperkingen vanuit het natuuraspect, nl. beperkingen m.b.t. bemesting, veebezetting, waterpeilen in sloten, biocidengebruik, enz.. Bestaande landbouwbedrijfszetels kunnen blijven bestaan en uitbreiden rekening houdende met de ruimtelijke draagkracht van het gebied. Nieuwe bedrijfszetels worden niet toegestaan. Hierdoor zal de landbouw in deze gebieden op lange termijn op een sociaal aanvaardbare manier uitdoven. Dit kan op verschillende manieren:
• door spontane uitdoving van de landbouwactiviteiten van de bedrijfszetels zonder opvolging;
• door herlocalisatie van de landbouwactiviteiten naar vrijkomende gronden in gebieden waar landbouw wel verder kan ontwikkelen;
• door afstemming van de bedrijfsactiviteiten van de bedrijfszetels op de ontwikkelingsperspectieven voor de betreffende gebieden vanuit natuur, Het betreft volgende gebieden: Vlassenbroekpolder, Sint-Onolfspolder, Meirdam (deel), Broek van Grembergen (deel), Beekvallei van BandslootVondelbeek-Brabantse Beek, vallei van de Dender (deel), Vallei van de Steenbeek (inclusief Bellebroek op grondgebied Dendermonde), het centraal verbindingsgebied (deel).
7.2.4
Gebieden waar er gestreefd wordt naar een maximale verweving van de diverse openruimtefuncties
Dit zijn de gebieden waarbij ernaar gestreefd wordt om verdere bebouwing sterk in te perken omwille van in stand te houden of te ontwikkelen ruimtelijk-ecologische en/of landschappelijke kwaliteiten. Grondgebonden landbouw kan hierin een belangrijke rol spelen. Bestaande landbouwbedrijfszetels kunnen blijven bestaan en uitbreiden én ook nieuwe landbouwbedrijfszetels zijn toegestaan, wel rekening houdende met de ruimtelijke draagkracht van het gebied met specifieke aandacht voor ene goede landschappelijke inpassing. Deze gebieden zullen in veel gevallen multifunctioneel zijn, met als voornaamste mogelijke functies: landbouw, natuur, bos. In tweede instantie, en dan vooral waar deze gebieden grenzen aan het bebouwd weefsel, zal ook de functie recreatie belangrijk zijn. In de gebieden waar de functies landbouw, natuur en bos nevengeschikt zijn, kan het aangewezen zijn dat bedrijven, waarvan een groot deel van de productiegronden in deze gebieden zijn gelegen, een aanvullend inkomen betrekken uit nevenactiviteiten binnen of buiten het bedrijf ofwel het landbouwbedrijf in nevenberoep voeren. In deze functioneel te verweven gebieden is rechtszekerheid voor de landbouwbedrijfsvoering een belangrijke voorwaarde. Ingeval van verweving van landbouw en natuur op het bedrijfsniveau, wordt er bovendien voorgesteld om een systeem van vergoedingen voor compensatie van inkomensverlies in te stellen i.f.v. het stimuleren van actief natuur- en/of landschapsbeheer. Deze gebieden komen overeen met de natuurverwevingsgebieden in de gewenste natuurlijke structuur. Het betreft volgende concrete gebieden: Meirdam (deel), Broek van Grembergen (deel), vallei van de Dender (deel), Paddebeekvallei en omgeving;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 243 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
7.2.5
Gebieden waar voortbestaan en ontwikkeling van landbouw onder hoge druk staat vanuit stedelijke functies:
Dit zijn de landbouwgebieden die dicht aansluiten bij en/of gelegen zijn binnen de afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde. Het voortbestaan van de landbouw wordt hier sterk beïnvloed vanuit diverse stedelijke functies die deze open ruimte claimen. De landbouw vervult in deze gebieden een zeer belangrijke functie als duurzame drager van de open ruimte. Marktverbreding door de landbouwers is hier in vele gevallen nodig willen ze overleven. In andere gevallen kan gekozen worden voor intensivering, voor grondloze landbouw of voor omschakeling naar niet agrarische activiteiten (groen, toerisme, recreatie, …). Het betreft volgende gebieden: het centraal verbindingsgebied in de Scheldevallei (deel), Vondelbeekvallei binnen stedelijk gebied (Sint-Gillis), gebied Oude Dender - Oud Klooster-Zwijveke, zandleemgebied oost (rasterlandschap tussen Baasrode en Hoogveld), zone tussen N41 en SintGillis.
7.3
Voor wat betreft hoeve- en plattelandstoerisme is men bij de ontwikkelingsperspectieven ervan uit gegaan dat deze overal kunnen worden toegelaten, vanuit het principe dat er verwevenheid mogelijk moet zijn met andere functies waarbinnen hoeve- en plattelandstoerisme past. Daar waar landbouw ondergeschikt is aan natuur, kunnen bestaande boerderijen zich juist richten op minder intensieve landbouw. In dit kader past ook hoeve- en plattelandstoerisme. Voor wat betreft hobbylandbouw is het verhaal iets genuanceerder. Hier gaan we ervan uit dat hobbylandbouw moet worden ontmoedigd in gebieden waar landbouw zich autonoom kan ontwikkelen, dit om de beroepslandbouw maximale ontwikkelingskansen te bieden. In de andere gebieden wordt hobbylandbouw wel toegestaan – opnieuw vanuit het principe dat er verwevenheid moet mogelijk zijn met andere openruimtefuncties. Hobbylandbouw is vaak minder intensief (vaak weiden), waardoor dit past binnen zones waar landbouw ondergeschikt is aan natuur (zolang deze hobbylandbouw ondergeschikt blijft aan de functie natuur).
Verdere uitwerking
Rekening houdend met de ontwikkelingsmogelijkheden van de land- en tuinbouw zelf en de eisen die worden gesteld vanuit andere functies in de verschillende gebiedscategorieën, wordt volgende differentiatie voor de gewenste agrarische structuur voorgesteld. Er wordt onderscheid gemaakt tussen 4 verschillende categorieën (A, B, C en D). Voor elk gebied worden naast enkele algemene ontwikkelingsperspectieven ook enkele zeer gebiedsspecifieke ontwikkelingsperspectieven opgesomd. Voor Categorie D zijn de ontwikkelingsperspectieven zo specifiek dat ze voor elke zone verschillend zijn :
235029_ontwerp VV_19.doc blad 244 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Tabel 56 – Differentiatie gewenste agrarische structuur Deelgebied
(Suggestie van) Beleidscategorie
Zandleemgebied Zuidwest (inclusief gebied Hogenakker-Berg tussen Appels en Oudegem en deel van Elstkouter tussen Oudegem en Mespelare)
A. Gebied waar landen tuinbouw zich autonoom kan ontwikkelen
Ontwikkelingsperspectieven vanuit de agrarische structuur en randvoorwaarden vanuit andere functies
• Vrijwaren van deze samenhangende landbouwgebieden voor professionele land- en tuinbouw, met grondgebonden landbouw als drager van de open ruimte. De hoofdfunctie is de landbouw;
• Binnen deze aaneengesloten landbouwgebieden wordt ruimte gelaten voor het behoud, herstel en de ont-
wikkeling van een raamwerk van kleine landschapselementen, zodat een landschapsecologische basiskwaliteit gegarandeerd wordt;
• Er is een principiële flexibiliteit inzake teelten, vb. naar boomkwekerijen, glastuinbouw, enz. toe met uitzondering van de beekvalleien van Paddebeek, Porrebeek en Wijzersbeek, waar er gestreefd wordt naar grondgebonden landbouw;
• Rondom Paddebeek, Porrebeek en Wijzersbeek wordt vanuit landschappelijk oogpunt het behoud van het
open karakter van de kouters nagestreefd. Dit kan o.a. door het aanduiden van bouwvrije agrarische gebieden.
• Nieuwe agrarische bebouwing sluit - indien mogelijk vanuit andere sectorale wetgeving - aan bij de bestaande bebouwing.
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw: wordt ontmoedigd. → Hoevetoerisme en plattelandstoerisme zijn wel toegelaten.
Paddebeekvallei en omgeving
B. Gebied waar gestreefd wordt naar maximale verweving van de diverse openruimtefuncties
• Verwevingsgebied waarin de verschillende openruimtefuncties (landbouw, natuur, bos) én passieve recreatie functioneel duurzaam met elkaar worden verweven.
• Er wordt hierbij specifieke aandacht besteed aan het behoud, herstel en de ontwikkeling van een raamwerk
van kleine landschapselementen, zodat deze landschapsecologische basiskwaliteit gerealiseerd wordt; In de van nature overstroombare gebieden en risicogebieden voor overstroming in de Paddebeekvallei worden de aanwezige landbouwfunctie en de waterbeheerfunctie zoveel mogelijk op elkaar afgestemd.
• Omdat de Paddebeekvallei een natuurverbindende functie heeft, wordt actief gestreefd naar ruimte voor het
realiseren van een hydrologische, landschappelijke en ecologische basiskwaliteit die de verbindende functie mee ondersteunt
• Flexibiliteit inzake teelten wordt beperkt tot grondgebonden landbouw.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 245 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• In de Paddebeekvallei wordt vanuit landschappelijk oogpunt het behoud van het open karakter van de kouters nagestreefd. Dit kan o.a. door het aanduiden van bouwvrije agrarische gebieden;
• Inzake bebouwing voor agrarische bedrijven worden volgende elementen aangegeven: ° Bestaande bedrijfszetels: behoud en uitbreiding is mogelijk indien dit binnen ecologische en landschappelijke randvoorwaarden kan worden gerealiseerd; inplantingen: zijn mogelijk in het gebied Glastuinbouw is niet toegestaan.
° Nieuwe
mits
landschappelijke
inpassing.
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw wordt ontmoedigd → Plattelandstoerisme en hoevetoerisme zijn toegelaten .
Zandgebied Appels (Schriek)
A. Gebied waar landen tuinbouw zich autonoom kan ontwikkelen
• Vrijwaren van deze samenhangende landbouwgebieden voor professionele land- en tuinbouw, met grondgebonden landbouw als drager van de open ruimte. De hoofdfunctie is de landbouw;
• Binnen deze aaneengesloten landbouwgebieden wordt ruimte gelaten voor het behoud, herstel en de ont-
wikkeling van een raamwerk van kleine landschapselementen, zodat een landschapsecologische basiskwaliteit gegarandeerd wordt;
• Er is een principiële flexibiliteit inzake teelten, vb. naar boomkwekerijen,, enz. toe. Glastuinbouw is niet toegelaten;
• Vanuit landschappelijk oogpunt wordt het behoud van het open karakter van deze kouter nagestreefd. Dit kan o.a. door het aanduiden van delen als bouwvrij agrarisch gebied, vnl. in aansluiting met de SintOnolfspolder;
• Nieuwe agrarische bebouwing sluit - indien mogelijk vanuit andere sectorale wetgeving - aan bij de bestaande bebouwing.
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw: en plattelandstoerisme worden ontmoedigd. → Hoevetoerisme en plaatelandstoerisme zijn wel toegelaten.
Sint-Onolfspolder
C. Gebied waar voorbestaan en ontwikke-
De landbouw is in de gebieden die onder GEN/GENO zullen vallen een ondergeschikte openruimtefunctie ten aanzien van natuur:
235029_ontwerp VV_19.doc blad 246 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
ling van landbouw als ondergeschikte functie in zeer grote mate moet rekening houden met de natuurfunctie en het landschap
• Grondgebonden landbouw kan in het beheer van deze gebieden een belangrijke rol opnemen binnen ecologische randvoorwaarden en gericht op een permanent graslandgebruik;
• Beheersovereenkomsten behoren tot de mogelijkheden voor afstemming tussen landbouw- en natuurwaarden;
• Vanuit het ruimtelijk beleid is nieuwe bebouwing niet toegelaten, tenzij i.f.v. natuurontwikkeling en passieve recreatie. De bestaande landbouwbedrijfszetels moeten op een sociaal aanvaardbare manier kunnen uitdoven in de betreffende gebieden.
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw wordt ontmoedigd → Plattelandstoerisme en hoevetoerisme zijn toegelaten
B. Gebied waar gestreefd wordt naar maximale verweving van de diverse openruimtefuncties
• In het natuurverwevingsgebied (NVWG) worden de verschillende openruimtefuncties (landbouw, natuur, bos) én passieve recreatie functioneel en duurzaam met elkaar worden verweven:
• Er wordt hier specifieke aandacht besteed aan het behoud, versterking en ontwikkeling van een raamwerk
van kleine landschapselementen: slotenstructuur, bomenrijen, houtkanten, bosjes, enz. zodat een landschapsecologische basiskwaliteit gerealiseerd wordt; In de van nature overstroombare gebieden en risicogebieden voor overstroming worden de aanwezige landbouwfunctie en de waterbeheerfunctie zoveel mogelijk op elkaar afgestemd.
• Flexibiliteit inzake teelten wordt beperkt tot grondgebonden landbouw. • Vanuit landschappelijk oogpunt wordt het behoud van het open karakter van de polder nagestreefd. Dit kan o.a. door het aanduiden van bouwvrije agrarische gebieden.
• Inzake bebouwing voor agrarische bedrijven worden volgende elementen aangegeven: ° Bestaande bedrijfszetels: behoud en uitbreiding is mogelijk indien dit binnen ecologische en land°
schappelijke randvoorwaarden kan worden gerealiseerd; Nieuwe inplantingen: zijn mogelijk in het gebied Glastuinbouw is niet toegestaan.
mits
landschappelijke
inpassing.
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw wordt ontmoedigd → Plattelandstoerisme en hoevetoerisme zijn toegelaten
235029_ontwerp VV_19.doc blad 247 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Meirdam
C. Gebied waar voorbestaan en ontwikkeling van landbouw als ondergeschikte functie in zeer grote mate moet rekening houden met de natuurfunctie en het landschap Gebied waar gestreefd wordt naar maximale verweving van de diverse openruimtefuncties
• Een gedeelte van het gebied is reeds en zal mogelijk nog verder geselecteerd worden als GEN/GENO. In
deze geselecteerde gebieden is landbouw een ondergeschikte openruimtefunctie ten aanzien van natuur.
• Grondgebonden landbouw kan in het beheer van deze gebieden een belangrijke rol opnemen binnen ecologische randvoorwaarden en gericht op een permanent graslandgebruik.
• Beheersovereenkomsten behoren tot de mogelijkheden voor afstemming tussen landbouw- en natuurwaarden;
• Vanuit het ruimtelijk beleid is nieuwe bebouwing niet toegelaten, tenzij i.f.v. natuurontwikkeling en passieve recreatie. De bestaande landbouwbedrijfszetels moeten op een sociaal aanvaardbare manier kunnen uitdoven in de betreffende gebieden.
• Specifiek In een overgangszone naar het stedelijk gebied toe en in een strook langsheen Sint Onolfdijk
wordt er gestreefd naar een verweving van de diverse openruimte- en andere functies. In deze zones wordt er gestreefd naar behoud en versterking van het gevarieerde open/halfopen valleilandschap met ruimte voor de natuurlijke waterberging met een specifieke verweving tussen natuur, bos, landbouw, openluchtrecreatie en andere activiteiten. Nieuwe bebouwing en activiteiten in het gebied worden duidelijk gereglementeerd via het bestaande RUP. Hierbij wordt er o.a. verweving voorzien met recreatieve functies en wonen.
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw wordt ontmoedigd → Plattelandstoerisme en hoevetoerisme zijn toegelaten
Zandgebied Grembergen
A. Gebied waar landen tuinbouw zich autonoom kan ontwikkelen
• Vrijwaren van deze samenhangende landbouwgebieden voor professionele land- en tuinbouw, met grondgebonden landbouw als drager van de open ruimte. De hoofdfunctie is de landbouw;
• Binnen deze aaneengesloten landbouwgebieden wordt ruimte gelaten voor het behoud, herstel en de ont-
wikkeling van een raamwerk van kleine landschapselementen, zodat een landschapsecologische basiskwaliteit gegarandeerd wordt. Specifieke aandacht gaat hierbij uit naar de zones Vallei van de Vliet, Hekkenhoek en Kerregavers;
• Er is een principiële flexibiliteit inzake teelten, vb. naar boomkwekerijen, glastuinbouw, enz. toe met uitzondering van de beekvallei van De Vliet, Hekkenhoek en Kerregavers waar er gestreefd wordt naar grondgebonden landbouw;
• Rondom De Vliet, Hekkenhoek en Kerregavers wordt vanuit landschappelijk oogpunt het behoud van het
open karakter van de kouter nagestreefd. Dit kan o.a. door het aanduiden van bouwvrije agrarische gebieden.
• Nieuwe agrarische bebouwing sluit - indien mogelijk vanuit andere sectorale wetgeving - aan bij de be-
staande bebouwing, met uitzondering voor gebieden Vallei van de Vliet, Hekkenhoek en Kerregavers (zie
235029_ontwerp VV_19.doc blad 248 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
ondergaand).
• • Andere activiteiten: → Hobbylandbouw: wordt ontmoedigd. → Hoevetoerisme en plattelandstoerisme zijn wel toegelaten.
Vallei van de Vliet / Hekkenhoek / Kerregavers
B. Gebied waar gestreefd wordt naar maximale verweving van de diverse openruimtefuncties
• Binnen het Zandgebied Grembergen waarin landbouw de hoofdfunctie is, kunnen drie gebieden gedifferen-
tieerd worden in functie van verweving met andere functies, nl. Vallei van de Vliet, Hekkenhoek en Kerregavers.
• De bestaande afwisseling van kleinschalige landbouw en kleine bos -, natuur-, en landschapselementen
wordt behouden en structuurbepalende elementen zoals waardevolle graslanden, moeraszones en bos worden hier gevrijwaard. De aanwezige vlakvormige bos -, natuur-, en landschapselementen worden waar mogelijk kwalitatief versterkt. Via groene stapstenen en corridors worden verbindingen gelegd tussen de aanwezige natuurwaarden.
• Specifiek vrijwaart het ruimtelijk beleid voldoende ruimte voor het behoud, de ecologische opwaardering en het landschappelijke herstel van de aanwezige bos -, natuur-, en landschapselementen. Via stimulerende maatregelen wordt het beheer van deze kleine elementen bevorderd.
• Flexibiliteit inzake teelten wordt beperkt tot grondgebonden landbouw. • Inzake bebouwing voor agrarische bedrijven worden volgende elementen aangegeven: ° Bestaande bedrijfszetels: behoud en uitbreiding is mogelijk indien dit binnen ecologische en landschappelijke randvoorwaarden kan worden gerealiseerd;
° Nieuwe inplantingen: zijn mogelijk in het gebied mits landschappelijke inpassing in het koutergebied.. Glastuinbouw is niet toegestaan.
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw is toegelaten. → Hoevetoerisme en plattelandstoerisme zijn toegelaten.
Broek van Grembergen
C. Gebied waar voortbestaan en ontwikkeling van landbouw als ondergeschikte functie in zeer grote mate
• Het grootste deel van het gebied ten oosten van de N41 zijn reeds geselecteerd als GEN/GENO. In deze geselecteerde gebieden is landbouw een ondergeschikte openruimtefunctie ten aanzien van natuur.
• Grondgebonden landbouw kan in het beheer van deze gebieden een belangrijke rol opnemen binnen ecologische randvoorwaarden en gericht op een permanent graslandgebruik.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 249 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
moet rekening houden met de natuurfunctie en het landschap
• Beheersovereenkomsten behoren tot de mogelijkheden voor afstemming tussen landbouw- en natuurwaarden;
• Vanuit het ruimtelijk beleid is nieuwe bebouwing niet toegelaten, tenzij i.f.v. natuurontwikkeling en passieve recreatie. De bestaande landbouwbedrijfszetels moeten op een sociaal aanvaardbare manier kunnen uitdoven in de betreffende gebieden.
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw wordt ontmoedigd → Plattelandstoerisme en hoevetoerisme zijn toegelaten
B. Gebied waar gestreefd wordt naar maximale verweving van de diverse openruimtefuncties
• In de zone ten westen van de N41 wordt er gestreefd naar een verweving van de diverse openruimtefuncties. Landbouw, natuur, bos én passieve recreatie functioneel duurzaam met elkaar worden verweven.
• Specifiek in deze zone wordt er gestreefd naar behoud en versterking van het gevarieerde open/halfopen
valleilandschap met ruimte voor de natuurlijke waterberging met verweving tussen landbouw, natuur en bos. Ontwikkelingsperspectieven voor de landbouw in het gebied zijn:
• De landbouwfunctie in het gebied blijft behouden voor de grondgebonden landbouw, waarbij deze via stimu-
lerende maatregelen zo veel mogelijk wordt afgestemd op de natuurlijke en landschappelijke waarden en de mogelijkheden voor natuurlijke waterberging.
• Behoud en versterking van het graslandgebruik is hierbij een belangrijk uitgangspunt. In de valleien en langs de overgangen naar drogere valleiflanken wordt er gestreefd naar het versterken en herstellen van de structuur van natuur- bos - en landschapselementen, halfnatuurlijke hooilanden en graasweiden met specifieke aandacht voor de beekvalleien van Volkaardebeek, Verrebroeksloot en Broekerslootbeek
• Rondom de beekvalleien van Volkaardebeek, Verrebroeksloot en Broekerslootbeek wordt vanuit land-
schappelijk oogpunt het behoud van het open karakter van de kouter nagestreefd. Dit kan o.a. door het aanduiden van bouwvrije agrarische gebieden.
• Inzake bebouwing voor agrarische bedrijven worden volgende elementen aangegeven: ° Bestaande bedrijfszetels: behoud en uitbreiding is mogelijk indien dit binnen ecologische en landschappelijke randvoorwaarden kan worden gerealiseerd; inplantingen: zijn mogelijk in het gebied Glastuinbouw is niet toegestaan.
° Nieuwe
mits
landschappelijke
inpassing.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 250 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw wordt ontmoedigd → Hoevetoerisme en plattelandstoerisme zijn toegelaten Een kleine zone ten oosten van de N41 is opgenomen in het herbevestigd agrarisch gebied. Hiervoor gelden volgende ontwikkelingsperspectieven:
A. Gebied waar landen tuinbouw zich autonoom kan ontwikkelen
• Vrijwaren van deze samenhangende landbouwgebieden voor professionele land- en tuinbouw, met grondgebonden landbouw als drager van de open ruimte. De hoofdfunctie is de landbouw;
• Binnen deze aaneengesloten landbouwgebieden wordt ruimte gelaten voor het behoud, herstel en de ont-
wikkeling van een raamwerk van kleine landschapselementen, zodat een landschapsecologische basiskwaliteit gegarandeerd wordt. Specifieke aandacht gaat hierbij uit naar de zones rondom Oude Beek en Lomeerbeek.
• Er is een principiële flexibiliteit inzake teelten, vb. naar boomkwekerijen, glastuinbouw, enz. toe met uitzondering van de beekvalleien van Oude Beek en Lomeerbeek waar er gestreefd wordt naar grondgebonden landbouw;
• Nieuwe agrarische bebouwing sluit - indien mogelijk vanuit andere sectorale wetgeving - aan bij de bestaande bebouwing
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw is toegelaten. → Hoevetoerisme en plattelandstoerisme zijn toegelaten
het centraal verbindingsgebied in de Scheldevallei
C. Gebied waar voortbestaan en ontwikkeling van landbouw als ondergeschikte functie in zeer grote mate moet rekening houden met de natuurfunctie en het landschap
• Voor het gebied Zevenkoten (exclusief site Van Pollaert en gehele zone ten oosten van Killeweg) wordt een selectie voorgestaan i.f.v. GEN/GENO. In dit gebied tussen de Mechelsesteenweg en de Schelde is landbouw nu reeds een ondergeschikte openruimtefunctie en deze wordt bevestigd ten aanzien van natuur.
• Resterende grondgebonden landbouw kan in het beheer van deze gebieden een belangrijke rol opnemen binnen ecologische randvoorwaarden en gericht op een permanent graslandgebruik.
• Voor de agrarische bebouwing geldt de aangegeven visie.. • Vanuit het ruimtelijk beleid is nieuwe bebouwing niet toegelaten, tenzij i.f.v. natuurontwikkeling en passieve recreatie. De bestaande landbouwbedrijfszetels moeten op een sociaal aanvaardbare manier kunnen uitdoven in de betreffende gebieden.
• Beheersovereenkomsten behoren tot de mogelijkheden voor afstemming tussen landbouw- en natuurwaar235029_ontwerp VV_19.doc blad 251 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
den;
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw is toegelaten. → Hoevetoerisme en plattelandstoerisme zijn toegelaten
D. Gebied waar voortbestaan en ontwikkeling van landbouw onder hoge druk staat vanuit stedelijke functies
Voor het ‘parkgebied Grembergen’ tussen de Zeelsebaan en de Schelde is landbouw nu reeds een ondergeschikte functie. In het gebied wordt er gestreefd naar een verweving van de diverse openruimtefuncties. Het parkkarakter moet er behouden blijven. Het bestaande bedrijf kan er blijven bestaan. In deze zone wordt er gestreefd naar behoud en versterking van het gevarieerde open/halfopen valleilandschap met ruimte voor de natuurlijke waterberging met verweving tussen landbouw, natuur en bos. Ontwikkelingsperspectieven voor de beperkte landbouw in het gebied zijn:
• De landbouwfunctie in het gebied blijft behouden voor de grondgebonden landbouw, waarbij deze via stimu-
lerende maatregelen zo veel mogelijk wordt afgestemd op de natuurlijke en landschappelijke waarden en de mogelijkheden voor natuurlijke waterberging.
• Behoud en versterking van het graslandgebruik is hierbij een belangrijk uitgangspunt. Er wordt gestreefd
naar het versterken en herstellen van de structuur van natuur- bos - en landschapselementen, halfnatuurlijke hooilanden en graasweiden.
• Nieuwe agrarische bebouwing sluit - indien mogelijk vanuit andere sectorale wetgeving - aan bij de bestaande bebouwing.
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw is toegestaan. → Hoevetoerisme en plattelandstoerisme zijn toegelaten.
Vlassenbroekpolder
C. Gebied waar voortbestaan en ontwikkeling van landbouw als ondergeschikte functie in zeer grote mate moet rekening houden met de natuurfunctie en het landschap
• De landbouw is in dit gebied een ondergeschikte openruimtefunctie ten aanzien van natuur. • Grondgebonden landbouw kan in het beheer van deze gebieden een belangrijke rol opnemen binnen ecologische randvoorwaarden en gericht op een permanent graslandgebruik
• Vanuit het ruimtelijk beleid is nieuwe bebouwing niet toegelaten, tenzij i.f.v. natuurontwikkeling en passieve recreatie. De bestaande landbouwbedrijfszetels moeten op een sociaal aanvaardbare manier kunnen uitdoven in de betreffende gebieden.
• Beheersovereenkomsten behoren tot de mogelijkheden voor afstemming tussen landbouw- en natuurwaarden;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 252 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw wordt ontmoedigd. → Plattelandstoerisme en hoevetoerisme zijn toegelaten.
Zandleemgebied oost (rasterlandschap tussen Baasrode en Hoogveld)
D’. Gebied waar voortbestaan en ontwikkeling van landbouw onder hoge druk staat vanuit stedelijke functies:
• De landbouw in de binnengebieden omsloten door lintbebouwing in dit gebied staat onder grote druk van diverse stedelijke functies die deze open ruimte claimen. De landbouw heeft in deze kleinschalige open ruimten de taak om voldoende tegengewicht te bieden.
• Dit kan enkel door in deze open ruimtes mogelijkheden te genereren voor professionele land- en tuinbouw,
enerzijds via grondgebonden landbouw , anderzijds via meer stedelijke land- en tuinbouw (boomkwekerijen, serres, enz.)
• Binnen deze aaneengesloten landbouwgebieden wordt ruimte gelaten voor het behoud, herstel en de ont-
wikkeling van een raamwerk van kleine landschapselementen, zodat een landschapsecologische basiskwaliteit gegarandeerd wordt;
• Daarnaast wordt er ook specifiek ruimte voorzien in dit rasterlandschap voor de uitbouw en herlocalisatie van hobbylandbouw, gekoppeld aan de uitbouw van passieve recreatieve netwerken.
• Er is een principiële flexibiliteit inzake teelten, vb. naar boomkwekerijen, glastuinbouw, enz. toe met uitzondering van de beekvallei van de Grote Beek, waar er gestreefd wordt naar grondgebonden landbouw;
• Nieuwe agrarische bebouwing sluit - indien mogelijk vanuit andere sectorale wetgeving - aan bij de bestaande bebouwing.
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw is toegestaan. → Hoevetoerisme en plattelandstoerisme zijn toegelaten.
Zuidelijk grensgebied met Lebbeke en Buggenhout
A. Gebied waar landen tuinbouw zich autonoom kan ontwikkelen
• Vrijwaren van deze samenhangende landbouwgebieden voor professionele land- en tuinbouw, met grondgebonden landbouw als drager van de open ruimte. De hoofdfunctie is de landbouw;
• Binnen deze aaneengesloten landbouwgebieden wordt ruimte gelaten voor het behoud, herstel en de ont-
wikkeling van een raamwerk van kleine landschapselementen, zodat een landschapsecologische basiskwaliteit gegarandeerd wordt; specifieke aandacht gaat hierbij uit naar de beekvallei van Bandsloot-VondelbeekBrabantse Beek en de zone tussen N41 en Sint-Gillis;
• Er is een principiële flexibiliteit inzake teelten, vb. naar boomkwekerijen, glastuinbouw, enz. toe met uitzondering van de beekvallei van Bandsloot-Vondelbeek-Brabantse Beek waar er gestreefd wordt naar grond-
235029_ontwerp VV_19.doc blad 253 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
gebonden landbouw;
• In een beperkte perimeter rond de beekvallei van Bandsloot-Vondelbeek-Brabantse Beek kan vanuit hy-
drologisch en landschappelijk oogpunt het behoud van het open karakter van de beekvallei worden nagestreefd. Dit kan o.a. door het aanduiden van bouwvrije agrarische gebieden.
• Nieuwe agrarische bebouwing sluit - indien mogelijk vanuit andere sectorale wetgeving - aan bij de bestaande bebouwing.
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw: wordt ontmoedigd → Hoevetoerisme en plattelandstoerisme zijn wel toegelaten
Beekvallei van BandslootVondelbeekBrabantse Beek
C. Gebied waar voortbestaan en ontwikkeling van landbouw als ondergeschikte functie in zeer grote mate moet rekening houden met de natuurfunctie en het landschap
• Als onderdeel van het zuidelijk grensgebied met Lebbeke en Buggenhout, wordt een smalle perimeter van deze vallei specifiek aangeduid als een groen-ecologisch lint waar de hoofdfunctie landbouw betreft.
• De landbouw is in deze smalle perimeter een ondergeschikte openruimtefunctie ten aanzien van natuur en waterbeheersing.
• Grondgebonden landbouw kan in het beheer van deze gebieden een belangrijke rol opnemen binnen ecologische randvoorwaarden en gericht op een permanent graslandgebruik
• Vanuit het ruimtelijk beleid is nieuwe bebouwing en infrastructuur niet toegelaten, tenzij i.f.v. natuurontwikkeling, waterbeheersing, passieve recreatie en de gewenste verkeers- en vervoersstructuur. De bestaande landbouwbedrijfszetels moeten op een sociaal aanvaardbare manier kunnen uitdoven in de betreffende gebieden.
• Beheersovereenkomsten behoren tot de mogelijkheden voor afstemming tussen landbouw- en natuurwaarden;
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw wordt ontmoedigd → Plattelandstoerisme en hoevetoerisme zijn toegelaten
Resterende delen van zone tussen N41 en Sint-Gillis
D’’. Gebied waar voortbestaan en ontwikkeling van landbouw onder hoge druk staat vanuit stedelijke functies:
• Doelstelling is het vrijwaren van deze samenhangende landbouwgebieden voor professionele land- en tuinbouw, met grondgebonden landbouw als drager van de open ruimte. De hoofdfunctie is de landbouw;
• Binnen deze aaneengesloten landbouwgebieden wordt ruimte gelaten voor het behoud, herstel en de ont-
wikkeling van een raamwerk van kleine landschapselementen, zodat een landschapsecologische basiskwaliteit gegarandeerd wordt. Specifieke aandacht gaat hierbij uit naar de zone rond de beekvallei van Bandsloot-Vondelbeek-Brabantse Beek.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 254 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Er is een principiële flexibiliteit inzake teelten, vb. naar boomkwekerijen, glastuinbouw, enz. toe met uitzondering van de beekvallei van Bandsloot-Vondelbeek-Brabantse Beek, waar er gestreefd wordt naar grondgebonden landbouw;
• Rondom de beekvallei van Bandsloot-Vondelbeek-Brabantse Beek wordt vanuit landschappelijk oogpunt het behoud van het open karakter van de kouter nagestreefd. Dit kan o.a. door het aanduiden van bouwvrije agrarische gebieden.
• Bestaande agrarische bedrijfszetels kunnen behouden en uitgebreid worden. Ook nieuwe agrarische bedrijfszetels zijn toegestaan. Nieuwe agrarische bebouwing sluit - indien mogelijk vanuit andere sectorale wetgeving - aan bij de bestaande bebouwing, met uitzondering van beekvallei Bandsloot-VondelbeekBrabantse Beek
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw is toegestaan. → Hoevetoerisme en plattelandstoerisme zijn toegelaten.
Vallei van de Steenbeek (inclusief Bellebroek op grondgebied Dendermonde)
C. Gebied waar het voortbestaan en ontwikkeling van landbouw als ondergeschikte functie in zeer grote mate moet rekening houden met de natuurfunctie en het landschap
De vallei van de Steenbeek op het grondgebied van Dendermonde vormt één geheel met het gebied Bellebroek, onderdeel van de Dendervallei. Doelstelling voor deze vallei is behoud en versterking van het gevarieerd (open/halfopen) valleilandschap met ruimte voor natuurlijke waterberging met verweving tussen landbouw en natuur; In Bellebroek algemeen is de hoofdfunctie in hoofdzaak landbouw met overdruk natuurverweving. Het deel op het grondgebied van Dendermonde, inclusief de Steenbeekvallei, heeft als hoofdfunctie natuur.
• In de beekvallei van de Steenbeek en langs de overgangen naar drogere valleiflanken staat het versterken
en herstellen van de structuur van natuur- bos - en landschapselementen voorop. Bijzondere aandacht gaat er naar de ontwikkeling van vochtige tot natte, halfnatuurlijke hooilanden en graasweiden;
• De landbouw is in dit gebied een ondergeschikte openruimtefunctie ten aanzien van natuur. Grondgebon-
den landbouw kan in het beheer van deze gebieden een belangrijke rol opnemen binnen ecologische randvoorwaarden en gericht op een permanent graslandgebruik
• Beheersovereenkomsten behoren tot de mogelijkheden voor afstemming tussen landbouw- en natuurwaarden;
• Er is geen bestaande bebouwing in het gebied. • Andere activiteiten: → Hobbylandbouw wordt ontmoedigd. →Hoevetoerisme en plattelandstoerisme zijn toegelaten
235029_ontwerp VV_19.doc blad 255 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Vondelbeekvallei binnen stedelijk gebied (SintGillis)
D’’’. Gebied waar voortbestaan en ontwikkeling van landbouw onder hoge druk staat vanuit stedelijke functies:
• In dit gebied wordt er gestreefd naar een verweving van de diverse openruimtefuncties en stedelijke recreatieve voorzieningen. Hierbij wordt er gestreefd naar behoud en versterking van het gevarieerde open/halfopen valleilandschap met ruimte voor de natuurlijke waterberging met verweving tussen recreatie, landbouw, natuur en bos. Er wordt gestreefd naar behoud, herstel en de ontwikkeling van een raamwerk van kleine landschapselementen, zodat een landschapsecologische basiskwaliteit gegarandeerd wordt;
• Inzake landbouw wordt er gestreefd naar grondgebonden land- en tuinbouw waarbij deze via stimulerende maatregelen zo veel mogelijk wordt afgestemd op de natuurlijke, landschappelijke en recreatieve waarden en potenties van het gebied;.
• Bestaande agrarische bedrijfszetels kunnen behouden en uitgebreid worden. Nieuwe agrarische bedrijfszetels zijn niet toegestaan.
• Rondom de Vondelbeekvallei wordt vanuit landschappelijk oogpunt het behoud van het open karakter van de beekvallei nagestreefd. Dit kan o.a. door het aanduiden van bouwvrije agrarische gebieden.
• Andere activiteiten: → Hobbylandbouw is toegestaan. → Hoevetoerisme en plattelandstoerisme zijn toegelaten.
Vallei van de Dender
B. Gebied waar gestreefd wordt naar maximale verweving van de diverse openruimtefuncties
De doelstelling voor de Dendervallei betreft behoud en versterking van het gevarieerd (open/halfopen) valleilandschap met ruimte voor natuurlijke waterberging met verweving tussen landbouw en natuur, bos én passieve recreatie. Ontwikkelingsperspectieven voor de landbouw in het gebied zijn:
• De landbouwfunctie in het gebied blijft behouden voor de grondgebonden landbouw, waarbij deze via stimu-
lerende maatregelen zo veel mogelijk wordt afgestemd op de natuurlijke en landschappelijke waarden en de mogelijkheden voor natuurlijke waterberging.
• Er wordt hierbij specifieke aandacht besteed aan het behoud, herstel en de ontwikkeling van een raamwerk van kleine landschapselementen, zodat deze landschapsecologische basiskwaliteit gerealiseerd wordt; In de van nature overstroombare gebieden en risicogebieden voor overstroming worden de aanwezige landbouwfunctie en de waterbeheerfunctie zoveel mogelijk op elkaar afgestemd
• Behoud en versterking van het graslandgebruik is hierbij een belangrijk uitgangspunt. In de valleien en langs de overgangen naar drogere valleiflanken wordt er gestreefd naar het versterken en herstellen van de structuur van natuur- bos - en landschapselementen, halfnatuurlijke hooilanden en graasweiden.
• Flexibiliteit inzake teelten wordt beperkt tot grondgebonden landbouw.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 256 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Inzake bebouwing voor agrarische bedrijven worden volgende elementen aangegeven: ° Bestaande bedrijfszetels: behoud en uitbreiding is mogelijk indien dit binnen ecologische en landschappelijke randvoorwaarden kan worden gerealiseerd; inplantingen: zijn mogelijk in het gebied Glastuinbouw is niet toegestaan.
° Nieuwe
mits
landschappelijke
inpassing.
• Andere activiteiten → Hobbylandbouw wordt ontmoedigd. → Hoevetoerisme en plattelandstoerisme zijn toegelaten.
Gebied Oude Dender / Oud KloosterZwijveke
D’’’’. Gebied waar voortbestaan en ontwikkeling van landbouw onder hoge druk staat vanuit stedelijke functies:
• Voor dit gebied wordt er gestreefd naar de uitbouw als randstedelijk groengebied. Het betreft een verwevingsgebied waar natuur, bos, recreatie én landbouw gelijkwaardige functies vormen.
• Er is specifiek oog voor landschapsbouw in het gebied als onderdeel van de Dendervallei • Grondgebonden landbouw in het gebied is mogelijk. Daarnaast wordt er ook specifiek ruimte voorzien voor
de uitbouw en herlocalisatie van hobbylandbouw, gekoppeld aan de uitbouw van passieve recreatie. De landbouw past in één samenhangende ruimtelijke ontwikkelingsvisie voor het gebied, gekoppeld aan de uitbouw van gemeenschapsvoorzieningen aansluitend bij spoorlijn 53.
• Inzake bebouwing worden volgende ontwikkelingsperspectieven vooropgesteld: o
Bestaande agrarische landbouwbedrijfszetels kunnen behouden worden en uitbreiden;
o
Nieuwe agrarische bedrijfszetels zijn ook toegestaan, doch niet nabij de Oude dender en vroegere meander.
• Andere activiteiten:
→ Hoevetoerisme en plattelandstoerisme zijn toegelaten
235029_ontwerp VV_19.doc blad 257 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
7.4 7.4.1
7.4.3
Ruimtelijke studies en gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen
Dendermonde respecteert het subsidiariteitsprincipe, waardoor mogelijke acties die tot de bevoegdheid van een hoger planningsniveau zouden behoren die in voorafgaande punten aan bod gekomen zijn, niet door de stad zelf zullen worden gerealiseerd. De stad zal wel actief de realisatie ervan nastreven in samenwerking met deze hogere overheden.
Dendermonde - in samenwerking met andere betrokken actoren - zal ruimtelijk onderzoek voeren naar volgende ruimtelijke problematieken en doelstellingen, indien zinvol gekoppeld aan de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen voor:
• Aanduiden via ruimtelijke uitvoeringsplannen van bouwvrije agrarische gebieden in het zandleemgebied zuidwesten (inclusief gebied Hogenakker-Berg tussen Appels en Oudegem), zandgebied Appels, zandgebied Grembergen en zuidelijk grensgebied met Lebbeke en Buggenhout;
• Uitwerken van een geïntegreerde inrichtingsvisie en ruimtelijke uitvoeringsplannen voor het rasterlandschap tussen de kern van Baasrode en bedrijventerrein Hoogveld met oog voor grondgebonden landbouw en hobbylandbouw; Bij de uitwerking van deze studies en ruimtelijke uitvoeringsplannen dient er in ‘gebieden waar land- en tuinbouw zich autonoom kunnen ontwikkelen’ en in ‘gebieden waar er gestreefd wordt naar een maximale verweving van de diverse openruimtefuncties’ specifieke aandacht te gaan naar het onderzoeken van de impact van deze studies en plannen op de landbouwbedrijven actief in het plangebied.
7.4.2
Suggesties aan de hogere overheden;
Mogelijke acties
Binnen dit kader doet de stad Dendermonde volgende suggesties naar de hogere overheden toe in functie van het nemen van ruimtelijke initiatieven op haar grondgebied:
• Uitwerken van een Landinrichtingsproject door de hogere overheden voor Sint-Onolfspolder;
• Het verder doorvoeren van de nodige herbestemmingen i.f.v. verdere afbakening van de agrarische structuur op het grondgebied van Dendermonde;
• Het herbestemmen en effectief realiseren van de verwevingsgebie-
den Paddebeekvallei en omgeving, (deel van) Elstkouter, (deel van) Sint-Onolfspolder, (deel van) Broek van Grembergen en (deel van) Vallei van de Dender;
• Het doorvoeren van herbestemmingen i.f.v. de realisatie van de natuurverbinding van de Vallei van de Vliet, inclusief zones Hekkenhoek en Kerregavers;
Andere mogelijke acties
• Inschakelen van (semi-)professionele landbouw in gebieden met na-
tuur als hoofdfunctie i.f.v. grasland- en hooibeheer door het uitwerken van beheersovereenkomsten: Vlassenbroekpolder, SintOnolfspolder, Meirdam, Broek van Grembergen, Beekvallei van Bandsloot-Vondelbeek-Brabantse Beek, vallei van de Dender, Vallei van de Steenbeek (inclusief Bellebroek op grondgebied Dendermonde) en het centraal verbindingsgebied; 235029_ontwerp VV_19.doc blad 258 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
8
Gewenste sociaal-culturele structuur
maatregelen worden onderzocht. Het voorstel om een deel van de scholenas ook te laten functioneren als ‘stadsentree’ onderstreept nogmaals het belang van deze herinrichting van het openbaar domein;
• Versterken van een wijzigende modal split inzake woonwerkverkeer door het verder verbeteren van de infrastructuur voor langzaam verkeer en door het verder verbeteren van de bereikbaarheid met het publiek transport; Dit laatste betreft enerzijds het openbaar vervoer van VVM De Lijn, maar daarnaast kan er ook onderzoek uitgevoerd worden naar het geïntegreerd en gebiedsdekkend inzetten van het schoolbusvervoer georganiseerd door de scholen zelf. Kaart 41. Gewenste sociaal-culturele structuur
8.1
Onderwijs
Er wordt naar gestreefd om iedere deelgemeente minimaal te voorzien van een buitenschoolse kinderopvang, kleuter- en lager onderwijs. Hierdoor hebben kinderen en hun ouders de keuze om onderwijs vlakbij de dagelijkse leefomgeving te volgen. Deze voorzieningen worden ingeplant in de dorpskernen van de deelgemeenten Grembergen, Appels, Oudegem en Schoonaarde. Voor Mespelare kan dit streven echter niet aangegeven worden, aangezien de bevolkingsomvang er te klein is om deze faciliteiten maatschappelijk te kunnen verantwoorden en omdat dit geen geselecteerde kern is in het PRS. De middelbare scholen worden geconcentreerd binnen het stedelijk gebied. Ze zijn momenteel al voor een groot deel geconcentreerd op de as Begijnhoflaan-Sas-Prudens Van Duysestraat en rond het Onze Lieve Vrouwkerkplein, Deze scholenas wordt verder versterkt op een aantal punten:
• De verdere verkeersveilige herinrichting van de scholenas met specifieke aandacht voor het langzaam verkeer (fietsers en voetgangers). Alle mogelijke conflictpunten tussen de verschillende vervoerswijzen moeten kritisch doorgelicht worden en herinrichtings-
• Verder uitbouw door ‘branding’ van de scholenas als ‘’Onderwijscampus Dendermonde’. De diversiteit aan opleidingen, de goede ontsluiting voor diverse vervoerswijzen en de ligging in het stadscentrum vormen hierbij belangrijke troeven. Deze ‘branding’ zal gemeenschappelijke aspecten benadrukken die voldoende ruimte biedt voor de eigen accenten van elke school afzonderlijk. Synergetische win-win-samenwerkingen tussen de verschillende scholen voor diverse dienstverlening wordt hierbij gestimuleerd en maakt deze campus ook functioneel-organisatorisch zichtbaar. Volgend uit de rondvraag naar ruimtebehoeften voor de scholen worden volgende elementen aangegeven:
• Diverse scholen in het stadscentrum hebben nood aan bijkomende parkeervoorzieningen, vooral voor motorvoertuigen. Het is aangewezen om gekoppeld aan de uitbouw van een geïntegreerd parkeerconcept voor het stadscentrum, deze problematiek mee te nemen. Gezien de specifieke schooluren zijn er inzake parkeervoorzieningen grote synergiemogelijkheden met andere functies en activiteiten mogelijk;
• Bepaalde scholen hebben specifieke ruimtenoden. Specifiek onderzoek moet duidelijk maken of de gestelde ruimtevragen compatibel zijn met de voorgestelde plek én of deze passen binnen de bestaande planologische bestemming. Indien gewenst worden de nodige herbestemmingen doorgevoerd. 235029_ontwerp VV_19.doc blad 259 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
8.2
Recreatieve en sportvoorzieningen
8.2.1
Passieve recreatie
Uit het informatief gedeelte kan worden afgeleid dat Dendermonde reeds beschikt over een vrij goede recreatieve structuur inzake passieve recreatie: er zijn uitgebreide wandelfaciliteiten, er is het provinciaal recreatief fietsroutenetwerk en er zijn diverse ruiterroutes. Doelstelling is om deze infrastructuur verder te optimaliseren en goed te beheren:
• Verdere uitbouw van de recreatieve wandelfaciliteiten door een verdere uitbouw van de wandelpadenstructuur in landschappelijk waardevolle gebieden in de Schelde- en Dendervallei. De herwaardering van het netwerk van ‘trage wegen’ ondersteunt deze doelstelling; Naar analogie met het provinciaal recreatief fietsroutenetwerk zou er ook een wandelnetwerk kunnen worden uitgewerkt door de provincie;
• Optimaal beheren van het bestaande provinciaal recreatief fietsroutenetwerk met speciale aandacht voor comfortabele en verkeersveilige wegenisinfrastructuur (vaak taak stad Dendermonde) en aanhouden van goede verwijsbordeninfrastructuur (taak provincie). Gezien de nabijheid van de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant pleit de stad er voor om ook in deze provincies zo’n netwerk uit te bouwen;
• Ook inzake mountainbikeroutes zou men kunnen evolueren naar een provinciaal netwerk met zelfde doelstellingen inzake beheer;
• Optimaal beheer van het bestaande ruiternetwerk met specifieke aandacht voor een paardvriendelijke ondergrond en een goede verwijsbordeninfrastructuur. Naar analogie met het provinciaal recreatief fietsroutenetwerk zou er ook een provinciaal ruiternetwerk uitgewerkt kunnen worden door de provincie;
8.2.2
Actieve recreatie
Uit de bestaande recreatieve structuur en de toekomstige behoeften blijkt dat Dendermonde reeds over een vrij goede binnen- en openluchtsportinfrastructuur beschikt. Het is dan ook aangewezen om deze bestaande sportinfrastructuur in eerste instantie goed te beheren en toegankelijk te maken voor een breed scala aan sportbeoefenaars en -verenigingen. Voor bestaande en toekomstige maatschappelijke noden inzake binnenen openluchtsportinfrastructuur is het aangewezen om deze maximaal uit te bouwen: • binnen het stedelijk gebied of de geselecteerde kernen van het buitengebied (Grembergen, Appels, Schoonaarde, Oudegem); • aansluitend bij de bestaande voorzieningen. Hierdoor wordt ook de aantrekkelijkheid van eventuele horeca-consessies gekoppeld aan deze recreatieve voorzieningen verhoogd en wordt synergetisch gebruik van randfaciliteiten vergroot. In dit kader dient er specifieke aandacht besteed te worden aan het maximaal gebruik van de sport- en recreatieve faciliteiten van de scholen voor de opvang van sport- en andere recreatieve noden. Het bestaande sportcentrum aan de Van Langenhovenstraat zou op stedelijk niveau uitgebouwd worden tot de belangrijkste recreatieve pool voor sport- en speelvoorzieningen, gecombineerd met een groen-ecologische en landschappelijke uitbouw van de omgeving rond de Vondelbeek en vallei als stedelijke parkruimte. Hierdoor ontstaat er hier één groot groenrecreatief gebied dat ‘zuurstof’ geeft aan het dens bebouwde stadsdeel Sint-Gillis. Tenslotte is ook een goede ontsluiting voor voetgangers en fietsers vanuit het stedelijk gebied en het aangrenzend buitengebied naar deze stedelijke recreatieve pool van belang. Hoogdynamische toeristisch-recreatieve infrastructuur kan enkel binnen de afbakening van het stedelijk gebied worden voorzien. Lokale recreatieve noden worden ingeplant binnen het stedelijk gebied, inof aansluitend bij de geselecteerde kernen in het buitengebied (Grembergen, Oudegem, Appels, Schoonaarde). In dit kader is de stad Dendermonde momenteel reeds bezig met de opmaak van een RUP ‘zonevreemde
235029_ontwerp VV_19.doc blad 260 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
sport- en jeugdaccommodatie’ waar er voor een aantal bestaande recreatieve sites concrete uitbreidingsvoorstellen worden uitgewerkt op basis van een bevraging van de sportclubs en –verenigingen. Hierdoor zijn er reeds concrete ontwikkelingsperspectieven uitgewerkt voor een aantal belangrijke recreatieve plekken binnen de gewenste recreatieve structuur van Dendermond die voldoen aan de gestelde inplantingsvoorwaarde (binnen stedelijk gebied, in of aansluitend bij de geselecteerde kernen in het buitengebied. Uitzondering hierop vormt de site van FC Juventus te Schoonaarde. De kern van Schoonaarde heeft momenteel geen bestaande recreatieve voorzieningen en een toekomstige locatie binnen de kern zelf is momenteel niet voorhanden. Indien er zich in de toekomst een opportuniteit aandient dient de stad Dendermonde hier recreatieve ruimte te genereren.
Mogelijke inrichtingsvisie site voetbalterreinen H..Maagdcollege
Tabel 57 – Niet-limitatieve lijst van recreatieve behoeften inzake binnenen openluchtsportinfrastructuur binnen het stedelijk gebied Locatie
Uitbreidingsperspectief
Aandachtspunten
Voetbelveld H. Maagdcollege (RUP in opmaak)
• Behouden bestaande
• Landschappelijke en
Stadsdeel Dendermonde-centrum
•
infrastructuur Toekomstige uitbreidingen in WUG Krijgem mogelijk mits complementair met recreatieve pool Van Langenhovenstraat
functionele inpassing in WUG ‘Krijgem’ (o.a. volkstuinencomplex) en randstedelijk groengebied ‘Oud KloosterZwijveke’ aan Oude Dender
Jeugd Zonder Dak (RUP in opmaak) Stadsdeel SintGillis
• Behouden bestaande infrastructuur Chiro Kreale en KSA SintArnout. • Uitbreiden van open speelterrein en bebouwing
• Behouden open karakter • •
binnengebied Beperkte paviljoenbebouwing mogelijk in binnengebied Grotere bebouwing en parking aan straatzijde
Mogelijke inrichtingsvisie site Jeugd zonder Dak
Sportcomplex Molenberg
• Bijkomende Accommo-
datie (gebouwen en ter-
• Aandacht voor buffering waar mogelijk t.a.v. om-
235029_ontwerp VV_19.doc blad 261 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
(RUP in opmaak ) Baasrode
• •
reinen voor o.a. voetbalclub, krachtbalclub, petanqueclub en kaatsclub Groenzone voor kern Baasrode i.f.v. jogging en trimmen Ruimte voor herlocalisatie scouts en gidsen
• •
liggend wonen Parkachtige aanleg groenzone Goede ontsluiting voor fietsers en voetgangers
Sint-Ursmarus
Tabel 58 - Niet-limitatieve lijst van recreatieve behoeften inzake binnen- en openluchtsportinfrastructuur in het buitengebied Locatie
Uitbreidingsperspectief
Aandachtspunten
Parochiaal polyvalent sportveld + SK Grembergen (RUP in opmaak)
• Bijkomend oefenterrein • Inrichting groene ruimte
• Overgang tussen be-
• •
Mogelijke inrichtingsvisie site Molenberg
aansluitend bij jeugdaccomodatie Parking Opvang eventuele toekomstige lokale recreatieve noden. Deze naar de kern toe inplanten.
• •
bouwing kern Grembergen en landbouwgebied Landschappelijke inpassing Integratie waterlopen in groenaanleg
Mogelijke inrichtingsvisie site te Grembergen
De andere bestaande recreatieve activiteiten binnen het stedelijk gebied kunnen blijven bestaan en eventueel beperkt uitbreiden met aandacht voor een optimale inpassing in de omgeving. Een substantiële uitbouw van recreatieve activiteiten is hier echter niet wenselijk. Het voetbalterrein nabij het bedrijf Desso kan eventueel opgeheven worden in functie van uitbreidingsnoden voor dit bedrijf. Uitzondering hierop zijn recreatieve activiteiten onderdeel van een gemengd totaalpakket aan stedelijke functies voor één van de geïntegreerde en gebiedsgerichte strategische projecten voor het stedelijk gebied: • Stadsdeel Sint-Gillis; • Stationsomgeving Dendermonde; • Epicentrum, omgeving Oude Dender, kernwinkelhart en site Kazerne; • Randstedelijk groengebied Oud klooster-Zwijveke;
Sportzone Oudegem (RUP in opmaak)
• Buitenpiste manège
• Doorgetrokken N41 als
•
• Landschappelijke inpas-
•
Zijpe Verruiming oefenterrein en andere accommodatie voetbal Bijkomende parkeerplaatsen
zuidelijke begrenzing
•
sing in Dendervallei en Zijpbeekvallei Linken aan eventueel uit te bouwen groen- en
235029_ontwerp VV_19.doc blad 262 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Opvang eventuele toe-
komstige lokale recreatieve noden
speelvoorziening in Wijzebeekvallei via langzaam verkeerverbindingen en Zijpbeek Mogelijke inrichtingsvisie site ‘sportzone Oudegem’
Sporthal Appels
• Opvang eventuele
toekomstige lokale recreatieve noden voor Appels (aan overzijde Denderstraat
• Geïntegreerde functio-
nele en landschappelijke uitbouw samen met publieke groen- en speelvoorziening in het binnengebied tussen Denderstraat, Echostraat en Bevrijdingslaan,
De andere bestaande recreatieve zones in het buitengebied kunnen behouden worden met aandacht voor een optimale functionele en landschappelijke inpassing in de omgeving.
Voetbalveld FC Juventus Schoonaarde (RUP in opmaak)
• Bijkomende parkeer•
plaatsen Opvang eventuele toekomstige lokale recreatieve noden voor Schoonaarde indien er geen alternatief is in de kern van Schoonaarde zelf
• Landschappelijke inpassing
Mogelijke inrichtingsvisie site FC Juventus
Door de voorziene uitbreidingen krijgen we over het grondgebied van Dendermonde heen een vrij goede spreiding van recreatieve sport- en speelvoorzieningen. Bij de verdere zoektocht naar een mogelijke inplantingsplaats voor deze of andere nieuwe sportinfrastructuur uit nog niet gekende noden worden volgende uitgangspunten geformuleerd:
• Kernversterking. De infrastructuur dient een bijdrage te leveren aan de kernversterking. De sportinfrastructuur dient daarom te worden gerealiseerd binnen het stedelijk gebied of de geselecteerde kernen in het buitengebied. Indien vanuit goede ruimtelijke ordening onderbouwbaar kan dit ook aansluitend bij het stedelijk gebied of deze geselecteerde kernen in het buitengebied. Openluchtsportcomplexen kunnen daarbij uitstekend dienen als afwerking van het bebouwd gebied of als bufferzone. Nieuwe bovenlokale voorzieningen dienen te worden gerealiseerd binnen het stedelijk gebied en bij voorkeur als onderdeel van het sportcentrum Van Langenhovenstraat.
• Bereikbaarheid. De infrastructuur dient op een veilige en eenvoudi-
ge wijze bereikbaar te zijn voor het langzaam verkeer. Grootschalige infrastructuur dient ook goed bereikbaar te zijn voor het gemotoriseerd verkeer en het openbaar vervoer.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 263 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Medegebruik. Soms wordt de sportinfrastructuur slechts op bepaal-
de uren gebruikt (bijvoorbeeld alleen in het weekend). Bestudeerd dient te worden in welke mate deze infrastructuur intensiever gebruikt kan worden door bijvoorbeeld scholen. Andersom kan de sportinfrastructuur ook profiteren van de omgeving doordat bijvoorbeeld tijdens piekuren zoals een voetbalwedstrijd openbare, semiopenbare en privé-parkings ter beschikking kunnen worden gesteld.
• Clustering/medegebruik: Het is aangewezen om diverse recreatieve voorzieningen zoveel mogelijk samen te bundelen. Dit biedt tal van synergie-voordelen.
• Ruimtelijke inpassing. Speciale aandacht dient er te zijn voor een kwalitatieve ruimtelijke inpassing van de recreatieve openluchtinfrastructuur in de omgeving. Inzake intensieve jeugdspeelvoorzieningen (speelterreinen, speelbossen, enz.) is het aangewezen om deze te koppelen aan de aangegeven binnenen openluchtsportinfrastructuur en/of onderdeel te laten zijn van de samenhangende groenstructuur op het grondgebied van Dendermonde. Op het laagste schaalniveau dient ervoor gezorgd te worden dat kinderen in hun dagelijkse omgeving voldoende mogelijkheden hebben om te spelen. De inrichting en onderhoud van kleine buurtspeeltuinen of trapveldjes kan daartoe bijdragen. De behoefte daaraan zal het grootst zijn in de (nieuwe) woonwijken binnen het stedelijk gebied van Dendermonde.
8.2.3
Beleidskader zonevreemde recreatieve voorzieningen
Als beleidskader voor de bestaande en hoofdzakelijk vergunde zonevreemde recreatieve activiteiten worden dezelfde uitgangspunten aangegeven voor afweging: kernversterking, bereikbaarheid, medegebruik, clustering en ruimtelijke inpassing. De relatie tot de gewenste agrarische en natuurlijke structuur is eveneens een bijkomend uitgangspunt waaraan de bestaande en hoofdzakelijk vergunde zonevreemde recreatieve activiteiten moeten worden getoetst:
• KERNVERSTERKING. De infrastructuur dient een bijdrage te leveren aan de kernversterking. De sportinfrastructuur dient daarom te worden gerealiseerd binnen of aan de rand van de kernen. Open lucht sportcomplexen kunnen daarbij uitstekend dienen als afwerking van het bebouwd gebied of als bufferzone. Nieuwe bovenlokale voorzieningen dienen te worden gerealiseerd binnen het stedelijk gebied.
• BEREIKBAARHEID. De infrastructuur dient op een veilige en eenvoudige wijze bereikbaar te zijn voor langzaam verkeer. Grootschalige infrastructuur dient ook goed bereikbaar te zijn voor gemotoriseerd verkeer.
• MEDEGEBRUIK. Soms wordt de sportinfrastructuur slechts op bepaalde uren gebruikt (vb. enkel in het weekend). Bestudeerd dient te worden in welke mate deze infrastructuur intensiever gebruikt kan worden door bijvoorbeeld scholen. Andersom kan de sportinfrastructuur ook profiteren van de omgeving doordat bijvoorbeeld tijdens piekuren zoals een voetbalwedstrijd openbare, semi-openbare en privé-parkings ter beschikking worden gesteld.
• RUIMTELIJKE INPASSING. Speciale aandacht dient er te zijn voor de ruimtelijke inpassing van de open lucht infrastructuur. Dit kan zichtbaar worden door de aanplant van groen rond de parken. Voor de uitbreidingsmogelijkheden van zonevreemde recreatieterreinen worden naast de analyse van de bestaande bestemming volgens het gewestplan eveneens de bovengenoemde criteria voor nieuwe recreatieterreinen opgenomen. De relatie tot de natuurlijke en agrarische structuur, zoals opgenomen in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan, is een bijkomend uitgangspunt waaraan de zonevreemde recreatieterreinen moeten worden getoetst.
• RELATIE TOT DE NATUURLIJKE STRUCTUUR. Een aantal gebieden hebben potenties voor natuur, zoals de Zeeschelde en haar buitendijkse gebieden en poldergebieden, de Dendervallei en een aantal kleinere biologisch waardevolle gebieden. In het GRS wordt per deelgebied de
235029_ontwerp VV_19.doc blad 264 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
elementen voorgesteld voor de gewenste ontwikkeling ten behoeve van de natuurfunctie. Een RUP zonevreemde sport- en jeugdinfrastructuur moet hierop afgestemd worden.
• RELATIE TOT DE AGRARISCHE STRUCTUUR. In het GRS werden 4 categorieën afgebakend waaraan een ontwikkelingsperspectief werd gekoppeld. Deze categorieën werden verder gedifferentieerd en er werden randvoorwaarden aan opgelegd. Een RUP zonevreemde sporten jeugdinfrastructuur moet hierop afgestemd worden.
8.3
Toerisme
Toerisme vormt een belangrijke beleidsprioriteit, waarbij zowel voor toeristen als voor de eigen inwoners gestreefd wordt naar een volwaardig toeristisch aanbod. Er wordt in de brede waaier van het toerisme prioriteit gegeven aan de verdere uitbouw van het recreatief dagtoerisme, zowel individueel als in groepsverband. De erkenning als toeristisch knooppunt in het provinciaal ruimtelijk structuurplan is daarbij een belangrijke troef. Daarnaast worden ook initiatieven van derden ondersteund inzake de uitbouw van verblijfstoerisme. De ruimtelijk relevante doelstellingen op het vlak van toerisme zijn de volgende:
• Verder blijven uitbouwen van de toeristische wandel- en fietsnetwerken;
• Verder blijven uitbouwen van de infrastructuur inzake waterrecreatie;
• Verder blijven inzetten op het waardevol cultuurhistorisch patrimonium;
• Verdere uitbouw van verblijfstoerisme;
8.3.1
Wandel- en fietsroutenetwerken
Het belang van het bestaande provinciaal recreatief fietsroutenetwerk voor het toerisme in Dendermonde is niet te onderschatten. Op dit succes dient verder gebouwd te worden. Het uitbouwen van zo’n netwerk ook voor wandelen biedt ook voor Dendermonde grote potenties. Het inpassen van ‘trage wegen’ in dit netwerk dient verder onderzocht te worden. De wandel- en fietspaden kunnen via de bestaande veren (in Appels en Baasrode) en de bestaande bruggen, aansluiting geven op routes aan de andere oever van de Schelde en in de buurgemeenten. Aldus kan een regionale koppeling van deze routes gemaakt worden. Het behoud van deze veren is ook van groot belang voor de toeristische attractie van Dendermonde. De Scheldebrug (die Grembergen en Dendermonde met elkaar verbindt) zou comfortabeler kunnen worden ingericht voor de overgang van wandelaars en fietsers (in combinatie met de uitbouw van een natuurverbinding over deze brug). Vlassenbroekpolder met het historisch dorp Vlassenbroek en SintOnolfspolder zijn de belangrijkste toeristisch-recreatieve waardevolle open ruimten voor Dendermonde. Uitbouw van toeristisch-recreatieve infrastructuur dient hier te gebeuren met oog voor de ruimtelijke draagkracht van het gebied met specifieke aandacht voor een optimale landschappelijke en ecologische inpassing in de omgeving. Het is belangrijk om de recreatieve wandelaar/fietser echter niet alleen te laten genieten van de mooie natuur en openruimtelandschappen, maar hem ook het centrum van Dendermonde te laten verkennen. De uitbouw van het ‘waterfront’ Epicentrum aan de Scheldekaai biedt een potentiële fysieke link tussen de Schelde en het centrum; de uitbouw van het randstedelijk groengebied rond Oude Dender / Oud klooster-Zwijveke biedt een potentiële fysieke link tussen de Dender en het stadscentrum. Ondersteunende acties voor het recreatieve fietsen zijn: fietsverhuur: afhaal- en inleverpunten bij stations (gecombineerd spoorkaartje: rail+fiets). Bijzondere aandacht moet uitgaan naar het ondersteunen van deze ontwikkelingen door middel van voorzieningen (straatmeubilair, bewegwijzering, picknickplaatsen, horeca, enz.). De horeca mag slechts toegelaten worden op plaatsen waar de draagkracht van het gebied dit toelaat. 235029_ontwerp VV_19.doc blad 265 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
8.3.2
Waterrecreatie
Dendermonde draagt dankzij haar ligging aan de kruising van twee belangrijke rivieren de potentie in zich om een belangrijk knooppunt te worden in een netwerk van watertoerisme. De historische binnenstad en de waardevolle open ruimten in de omgeving van de stad kunnen van Dendermonde een belangrijke tussenstop maken in het Scheldenetwerk (Gent, Antwerpen) en het netwerk van de Dendersteden (Ninove, Geraardsbergen, Aalst). Momenteel is de infrastructuur hiervoor slechts beperkt aanwezig. Om die reden wordt er binnen het kleinstedelijk gebied gezocht naar de meest geschikte locatie voor een nieuwe aanlegplaats op stedelijk niveau voor pleziervaartuigen. De Oude Dender is hiervoor de meest geschikte plek. Hierdoor krijgt de publieke ruimte van de Oude Dender zijn functie uit het verleden terug. Tevens ontstaat hierdoor een stedelijke ambiance. De nodige werken werden/worden uitgevoerd om de aanlegplaats vanaf de Dender bereikbaar te maken
kanoën. In principe ondersteunt de stad dan ook initiatieven die het recreatief gebruik van de Oude Dender vergroten. Ondergaand wordt een niet-limitatieve oplijsting gegeven van de bestaande uitbreidingsnoden die reeds gekend zijn inzake waterrecreatie. Tabel 59 – Niet-limitatieve lijst van recreatieve behoeften inzake waterrecreatie Locatie
Gevraagde uitbreiding
Oude Dender
• Uitbouw stedelijke aan-
• Landschappelijke inpas-
• Behoud bestaande aan-
• Ecologische aspecten
legplaats pleziervaartuigen
Baasrode
•
Voor de realisatie van kleinschaligere aanleginfrastructuur komen volgende plekken in aanmerking:
• Aansluitend bij de bestaande aanlegsteiger, gekoppeld aan de verdere toeristisch-recreatieve uitbouw van het Scheepvaartmuseum of aan de kerk te Baasrode. Door de combinatie van het museum en de aanlegsteiger ontstaat er een clustering van toeristische functies. Tevens vormt deze aanlegsteiger een concreet element inzake de uitbouw van een ‘stedelijk waterfront’.
Schoonaarde
•
• Aansluitend bij de kern van Schoonaarde. Hier kan een kleinschalige aanlegsteiger onderdeel vormen van het uit te bouwen ‘waterfront’ van Schoonaarde langs de Schelde. De Schelde wordt in het RSV geselecteerd als ‘hoofdwaterweg’. Dit betekent dat de pleisterplaats in geen geval de beroepsscheepvaart mag hinderen. Doordat de Oude Dender een beschutte waterzone is biedt deze ook goede potenties voor een extensief recreatief gebruik zoals vissen, roeien en
Watersportcentrum VVW (RUP in opmaak)
legsteiger en accommodatie Beperkte verdere uitbouw bestaande aanlegsteiger of uitbouw nieuwe aanlegsteiger met beperkte accommodatie in dorpshart (aan kerk, aan scheepvaartmuseum) als onderdeel van uitbouw ‘waterfront’. Uitbouw nieuwe aanlegsteiger met beperkte accommodatie nabij de dorpskern als onderdeel van uitbouw ‘waterfront’
Aandachtspunten sing in stedelijk publieke ruimte
gezien aanduiding Schelde en oever als vogelrichtlijngebied
• Ecologische aspecten
gezien aanduiding Schelde als vogelrichtlijngebied
• Behoud bestaande infra-
• Groen-landschappelijke
•
•
structuur en accommodatie Geen verdere uitbreiding
•
inrichting als onderdeel van de Groene S Uitbouw ecologische waarden i.f.v. NVBG Aandacht voor ecologische eisen gezien aanduiding Schelde als vogelrichtlijngebied
235029_ontwerp VV_19.doc blad 266 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Mogelijke inrichtingsvisie Watersportcentrum VVW
denken hierbij aan het Kalendijk- en Bastion VIII gebied, de Hollandse kazerne, enz.. Omtrent dit cultuurhistorisch patrimonium dient een samenhangende visie en ‘branding’ uitgewerkt te worden om deze troef sterker uit de verf te laten komen op toeristisch-recreatief vlak.
8.3.4
Verblijfsrecreatie
Dendermonde wil zich prioritair richten op dagtoerisme. Er is echter ook ruimte voor verblijfstoerisme. Er kan hierbij gedacht worden aan: Toeristisch kan de ligging van Dendermonde in een waterrijke omgeving aan de monding van Schelde en Dender bvb. gebruikt worden voor het uitbouwen van een thematische toeristische ‘all weather’-attractie43 die ingaat op de waterbeheersing van Schelde en Dender (met o.a. SIGMAplan), het maritiem en nautisch erfgoed, de waterecologische uitbouw rond de Schelde (GGG- en GOG-gebieden), enz.
8.3.3
Cultuurhistorisch patrimonium
Dendermonde beschikt over een vrij uitgebreid waardevol cultuurhistorisch patrimonium met als belangrijkste trekpleisters de delen die erkend zijn als UNESCO Werelderfgoed: het Sint-Alexiusbegijnhof, het belfort, alsook het Ros Beiaard en de gildereuzen. Samen met de Markt als centrale publieke ruimte worden deze verder opgewaardeerd en toeristisch uitgebouwd als attractiepunten. Daarnaast beschikt Dendermonde over tal van andere historisch waardevolle gebouwen en landschappen die Dendermonde toeristisch sterker op de kaart kunnen plaatsen. Naast aandacht voor de monumenten zelf kan hier ook aan gewerkt worden door een kwalitatieve inrichting van het omgevend publiek domein en bebouwing. Specifieke aandacht gaat hierbij uit naar de toeristische promotie van het militaire verleden van Dendermonde en op het aspect vestingstad. We
• de uitbouw van bed&breakfast-voorzieningen voor toeristen die de streek bezoeken en de toeristische troeven van Dendermonde en het Scheldeland ontdekken, maar Dendermonde ook als centraal gelegen uitvalsbasis kunnen gebruiken voor het bezoeken van de omliggende kunststeden;
• Uitbouw van hotelfaciliteiten; deze faciliteiten worden bij voorkeur
ingeplant binnen het stedelijk gebied. Ze kunnen ook voorzien worden in de geselecteerde kernen in het buitengebied (Oudegem, Appels, Schoonaarde, Grembergen) indien de schaal en aard de ruimtelijke draagkracht van deze kernen niet overstijgt.
• Inspelen op de groeiende vraag naar standplaatsen voor doortrekkende mobilhomes. Er wordt – rekening houdende met het subsidiariteitsprincipe – om aan de bevoegde hogere overheid te suggereren om hiervoor een kleinschalig project voor 10 à 20 mobilhomes te realiseren met aansluiting voor o.a. water en stroom. Bij de zoektocht naar een mogelijke inplantingslocatie op haar grondgebied zal Dendermonde volgende randvoorwaarden aangeven:
o o o
In of aansluitend bij het stedelijk gebied of één van de geselecteerde dorpskernen (Grembergen, Oudegem, Appels, Schoonaarde); Indien mogelijk en zinvol bijkomend gelegen in de nabijheid van één of meerdere toeristische trekpleisters van Dendermonde; Indien mogelijk en zinvol geclusterd met de camping
• Uitbouwen van een camping; Er wordt – rekening houdende met het 43
Beleidsnota Toerisme en Recreatie RESOC-SERR Waas & Dender.
subsidiariteitsprincipe – aan de bevoegde hogere overheid gesug235029_ontwerp VV_19.doc blad 267 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
gereerd om hiervoor planologisch de nodige ruimte te bieden. Bij de zoektocht naar een mogelijke inplantingslocatie op haar grondgebied zal Dendermonde volgende randvoorwaarden aangeven:
o o o
In of aansluitend bij het stedelijk gebied of één van de geselecteerde dorpskernen (Grembergen, Oudegem, Appels, Schoonaarde); Indien mogelijk en zinvol bijkomend gelegen in de nabijheid van één of meerdere toeristische trekpleisters van Dendermonde; Indien mogelijk en zinvol geclusterd met de standplaats voor doortrekkende mobilhomes.
• Inzake tweede verblijven worden enkel deze aangehouden die in een geëigende bestemming gesitueerd zijn. Eventuele tweede verblijven die niet gelegen zijn in een geëigende zone dienen op termijn uit te doven. De stad Dendermonde doet aan de bevoegde hogere overheid de suggestie om geen specifieke zone voor verblijfsrecreatie op haar grondgebied te voorzien. Eventuele problematieken van permanente bewoning in tweede verblijven (zgn. weekendverblijven) zijn niet gekend op het grondgebied van Dendermonde, maar moesten deze op het terrein blijken te bestaan, dan dienen deze uit te doven.
8.4
Gemeenschapsvoorzieningen
8.4.1
Culturele voorzieningen
De culturele voorzieningen dienen te worden geconcentreerd in het stedelijk gebied of de dorpscentra van de geselecteerde kernen (Grembergen, Oudegem, Appels, Schoonaarde). Bovenlokale culturele voorzieningen worden gesitueerd in het stedelijk gebied en zoveel mogelijk in stadsdelen Dendermonde-centrum of Sint-Gillis (cultuurcentrum, bioscoop, hoofdbibliotheek, enz.).
8.4.2
Woon- en zorgcentra
Uit de bestaande toestand en de behoeften blijken er voldoende plaatsen voor zorgbehoevende bejaarden te zijn. De verdere vergrijzing van de bevolking zal de komende jaren deze noden echter doen toenemen. Hierbij is het in eerste instantie aangewezen om de zorgbehoevende bejaarden zo lang mogelijk te verzorgen in hun eigen woonst en te laten leven in hun vertrouwde omgeving. De bijkomende ruimtebehoeften voor bijkomende specifieke infrastructuur voor zorgbehoevende bejaarden die zeker zullen ontstaan, worden voorzien in het stedelijk gebied of de geselecteerde kernen in het buitengebied (Grembergen, Oudegem, Appels, Schoonaarde). Waar mogelijk worden deze voorzien aansluitend bij de bestaande voorzieningen. Hierbij wordt ernaar gestreefd om deze bestaande voorzieningen – vaak nog klassieke rust- en verzorgingstehuizen – uit te bouwen tot zogenaamde zorgcampussen:
• Op de zorgcampus kunnen zorgbehoevende bejaarden terecht; • De zorgcampus vormt ook een uitvalsbasis voor thuisverzorging en
andere dienstverlening aan zorgbehoevende bejaarden in de omgeving; • Op de zorgcampus kunnen ook niet- of weinig zorgbehoevende bejaarden zelfstandig verblijven i.f.v. bepaalde beperkte zorgnoden die ze hebben of die hun partner nodig heeft; • Deze zorgcampussen worden maximaal geïntegreerd in hun leefomgeving; Daarom wordt ernaar gestreefd om ook andere wijkondersteunende gemeenschapsvoorzieningen op deze zorgcampus in te planten: kinderopvang, groen-, speel- en andere recreatieve voorzieningen, buurtcentrum, enz.
8.4.3
Penitentiair centrum
Dendermonde is de hoofdplaats van één van de gerechtelijke arrondissementen in België. Om deze positie vast te houden is het belangrijk dat Dendermonde planologisch de nodige ruimte voorziet voor bijkomende infrastructuur op dit vlak.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 268 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
In dit kader streeft Dendermonde reeds jaren naar de realisatie van een nieuw penitentiair centrum op haar grondgebied, meerbepaald in het gebied Oud Klooster – Zwijveke (momenteel woonuitbreidingsgebied volgens het vigerende gewestplan). De stad Dendermonde blijft actief de realisatie van zo’n penitentiair centrum op haar grondgebied nastreven. Belangrijke ruimtelijke randvoorwaarden voor de inplanting van dit penitentiair centrum zijn:
• Ligging binnen de afbakening van het kleinstedelijk gebied Dendermonde; • Vlotte verbinding met het gerechtshof in het centrum;
8.4.4
Begraafplaatsen en crematorium
De stad Dendermonde streeft ernaar om de bestaande begraafplaatsen te optimaliseren en te koppelen aan een kwalitatieve inrichting. Hierbij dient er gestart te worden vanuit een algemene toekomststrategie voor het gehele grondgebied, nl. het behouden , vernieuwen en uitbreiden van de bestaande begraafplaatsen in elke deelkern. Waar dit niet mogelijk is wordt in deze deelkern geen bijkomende locatie gezocht. Alle ruimtenoden die voor de verschillende deelkernen en het stedelijk gebied naar boven komen worden gebundeld in één bijkomende nieuwe begraafplaats of gekoppeld aan de uitbreiding van één bestaande begraafplaats. Begraafplaatsen zijn nog te vaak volledig ‘versteende’ publieke ruimtes. Door de toename van het aantal crematies, uitbreidingen van de bestaande begraafplaatsen en realisatie van een nieuwe centrale begraafplaats, kan deze kans aangegrepen worden om deze begraafplaatsen een groenlandschappelijke inrichting te geven waardoor aantrekkelijke groene publieke ruimtes ontstaan gericht op rouw, afscheid en bezinning. Via een locatie-onderzoek dient een gepaste locatie voor deze faciliteit gevonden te worden.
Inzake crematies heeft Dendermonde geen eigen faciliteiten, maar via de Intercommunale Westlede participeert zij naast het bestaande crematorium in Lochristi, mee aan de uitbouw van crematoria in Sint-Niklaas en Aalst.
8.4.5
Religieuze gebouwen
Op het grondgebied van Dendermonde bevinden zich een groot aantal religieuze gebouwen (kerken, kapellen, pastorijen, begijnhof, klooster(s), enz.). Het betreft vaak waardevolle beeldbepalende gebouwen voor de omgeving. Door de terugval van de religieuze beleving komen steeds meer van deze waardevolle gebouwen leeg te staan. De stad streeft ernaar om de waardevolle beeldbepalende gebouwen te bewaren en ze een duurzame toekomst te geven door herbestemming en invulling met nieuwe functies en activiteiten.
8.4.6
Vestinggordel
Voor deze historische en groene gordel rondom het historisch stadscentrum van Dendermonde worden verschillende ruimtelijke doelstellingen nagestreefd die de identiteit van Dendermonde als vestingstad kunnen meer zichtbaar kunnen maken:
• Duurzame toekomst voor de historisch waardevolle vestingconctructies in één samenhangende ruimte. Hierbij wordt er ook functionele interactie gezocht met andere historische vestingelementen zoals de Hollandse Kazerne.
• Behoud en versterking van de waardevolle groenelementen tot één ruimtelijk samenhangende gordel met specifieke aandacht voor visuele doortrekking groenconcept doorheen stationsomgeving en tot in Epicentrum. Tevens wordt er landschappelijke en functionele interactie nagestreefd met het parkgebied met stedelijke functies rond het Sint-Blasius-ziekenhuis. Een eventuele bestemmingswijziging van het deel parkgebied langs de Kroonveldlaan in functie van openbaar nut, aansluitend op de aangrenzende zone voor openbaar nut (AZ Sint-Blasius), kan over-
235029_ontwerp VV_19.doc blad 269 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
wogen worden. Deze parkzone is namelijk door weg, water en spoorweg afgescheiden van de rest van de parkzone.
• Uitbouw van de vestinggordel tot één langwerpige stedelijke recreatieve ontspanningsruimte voor de stedeling; Voor de site ‘Kazerne’ (Hollandse Kazerne) is een duurzame herontwikkeling van de site - maximaal rekening houdend met de waardevolle aspecten inzake onroerend erfgoed – noodzakelijk. Via ontwerpend onderzoek dient na te gaan wat de toekomstige ontwikkelingsperspectieven voor dit gebouw zijn. Voorlopig wordt een herbestemming voorgestaan naar ‘wonen’ in de ruime zin – naast wonen o.a. handel, socio-culturele, economische en toeristische functies. De site vormt een strategisch projectonderdeel van een geïntegreerd en gebiedsgericht strategisch project voor ‘Epicentrum, omgeving Oude Dender, kernwinkelhart en site Kazerne (zie bindend gedeelte).
8.4.7
Diversen
In de gewenste nederzettingsstructuur werden er een aantal zones aangegeven waarvan een toekomstige herbestemming naar ‘wonen’ toe aangewezen kan blijken, maar eveneens behoud i.f.v. gemeenschapsvoorzieningen. Tabel 60 – Sites waar ruimtelijk toekomstperspectief nog niet vastgelegd kan worden i.f.v. al dan niet behouden van bestemming ‘gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut’
Mogelijk hergebruik naast ‘wonen’ Zonevreemde woningen gelegen in gebied met bestemming ‘gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut’ in de Franz Courtensstraat aansluitend bij het stedelijk administratief centrum:
• Uitbreidingsruimte voor het administratief centrum van de stad
Garage van stedelijke diensten in Kerselarenbrugwegel deels gelegen in gebied met bestemming ‘gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut’;
• Opslag- en werkruimten voor bloemencorso, carnaval,….?
Het al dan niet in aanmerking komen voor herbestemming is afhankelijk van de toekomstige strategische beleidskeuzes van het stadsbestuur omtrent haar patrimoniumbeheer (of aangrenzende percelen/panden).. Daarnaast zijn ook nog de volktuinen in het woonuitbreidingsgebied ‘Krijgem’ te vermelden. Deze kunnen hier toekomstig behouden worden en indien nodig uitbreiden, als onderdeel van het ‘randstedelijk groengebied’. Een eventuele toekomstige ontwikkeling van het woonuitbreidingsgebied ‘Krijgem’ i.f.v. wonen wordt naar de toekomst toe open gelaten.
8.5
Mogelijke acties
8.5.1
Ruimtelijke studies en gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen
Dendermonde - in samenwerking met andere betrokken actoren - zal ruimtelijk onderzoek voeren naar volgende ruimtelijke problematieken en doelstellingen, indien zinvol gekoppeld aan de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen voor:
• Onderzoeken van de specifieke ruimtenoden van de scholen, indien planologische herbestemming nodig, gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan;
• Onderzoeken van de specifieke ruimtenoden van verblijfstoerisme met focus op:
° Kleinschalige bed&breakfast-voorzieningen in het kader van het Logiesdecreet;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 270 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
° Ruimte voor terrein voor 10 à 20 doortrekkende mobilhomes indien lokale bevoegdheid).
Indien planologische herbestemming nodig, gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan;
• Het planologisch herbestemmen van de recreatieve behoeften inza-
• Uitwerken van een toekomstgerichte visie voor het bestaand admi-
nistratief centrum in de Franz Courtensstraat en de garage van de stedelijke diensten in de Kerselarenbrugwegel i.f.v. van toekomstig gebruik, al dan niet gekoppeld aan een eventuele herbestemming;
• Opmaak van een ruimtelijke studie, eventueel gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan voor de duurzame planologische realisatie van verblijfsrecreatie in Dendermonde via bed&breakfast-voorzieningen (cfr. reglementering Logiesdecreet),
ke binnen- en openluchtsportinfrastructuur en waterrecreatie aangegeven in dit deel van het richtinggevend gedeelte.
• Uitvoeren van ontwerpend onderzoek voor de vestinggordel rond het historisch centrum van Dendermonde in functie van een duurzame toekomst voor de historisch waardevolle vestingconstructies en uitbouw van één samenhangende groen-recreatieve ruimte. Ook de eventuele herbestemming van de zone parkgebied langs de Kroonveldlaan naar zone voor gemeenschapsvoorzieningen kan hier mee bekeken worden. Indien zinvol wordt dit gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan.
• Uitvoeren van ontwerpend onderzoek – eventueel gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan – voor de sites ‘Kazerne’ (Hollandse Kazerne) en ‘Arsenaal’ in functie van een duurzame herontwikkeling van de sites. Interactie met ontwerpend onderzoek inzake Vestinggordel.
• Uitwerken van een geïntegreerde inrichtingsvisie voor het uit te bouwen ‘parkgebied met stedelijke functies’ dat o.a. de zone rond zwembad Olympos en het Blasius-ziekenhuis omvat. Inzake parkeren wordt er gezocht naar synergie-effecten.
• Uitwerken van een geïntegreerde inrichtingsvisie en herbestemmingen, voor de verdere uitbouw van het sportcomplex aan de Van Langenhovenstraat tot dé stedelijke recreatieve pool voor sport- en speelvoorzieningen én als groene long voor stadsdeel Sint-Gillis;
• Uitwerken van een behoeftenonderzoek en toekomstgerichte be-
heers- en inrichtingsvisie voor de begraafplaatsen met uitbouw, waar mogelijk, van bestaande begraafplaatsen en creatie van een nieuwe centrale begraafplaats, eventueel gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan of -plannen;
8.5.2
Andere mogelijke acties
• Verdere uitbouw van een verkeersveilig openbaar domein in de scholenas;
• Voeren en ondersteunen van acties om de modal split van het
woon-school verkeer te wijzigen ten voordele van langzaam verkeer en openbaar vervoer;
• ‘Branding’ van de scholenas als ‘onderwijscampus Dendermonde’, gekoppeld aan het stimuleren van win-win samenwerkingen tussen de scholen op diverse vlakken;
• Opnemen van de parkeernoden van de scholen in het stadscentrum bij de uitwerking van een geïntegreerd parkeerconcept;
• Nastreven naar een goed beheer van het bestaand provinciaal recreatief fietsroutenetwerk;
• Uitbouw en goed beheer – geïntegreerd in een eventueel provinciaal wandelnetwerk – van een wandelnetwerk op het grondgebied van Dendermonde dat de belangrijke toeristisch-recreatieve troeven van Dendermonde verbindt. Koppeling aan de herwaardering van ‘trage wegen’ is aangewezen;
• Toeristisch-recreatieve valorisatie van het cultuurhistorisch patrimonium van Dendermonde met specifieke aandacht voor het militaire verleden van Dendermonde (vestingstad)
235029_ontwerp VV_19.doc blad 271 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Herinirichting van de omgeving Oude Dender in het historisch centrum met o.a. uitbouw van stedelijke aanlegplaats voor pleziervaartuigen i.s.m. de hogere overheden
• Uitbouw van de ‘waterfronten’ aan de Schelde in Baasrode en Schoonaarde i.f.v. recreatie;
• Verdere uitbouw en realisatie van verblijfsrecreatie in Dendermonde via bed&breakfast-voorzieningen (cfr. reglementering Logiesdecreet), hotelfaciliteiten, een kleinschalige camping en een kleinschalig project voor 10 à 20 mobilhomes met aansluiting voor water en stroom (eventueel planologisch mogelijk gemaakt door de hogere overheid indien deze bevoegd zou zijn);
• In haar taak als bouwheer voor gemeenschapsvoorzieningen zal de
• Samenwerking met de stad Dendermonde door de hogere overheden bij de herinrichting van de omgeving Oude Dender doorheen het stadscentrum en de uitbouw van de ‘waterfronten’ aan de Scheldekaai, in Baasrode en Schoonaarde;
• Planologisch mogelijk maken en realiseren van een penitentiair centrum op het grondgebied van Dendermonde.
• Opmaken van een ruimtelijk uitvoeringsplan voor verblijfsrecreatieve voorzieningen:
° Ruimte voor terrein voor 10 à 20 doortrekkende mobilhomes (indien bovenlokale bevoegdheid).
° Ruimte voor camping;
stad Dendermonde’ bij overheidsopdrachten het principe hanteren ‘ontwerpen voor iedereen’: de stad streeft hierbij naar menselijke omgevingen die met kunde en zorg ontworpen zijn en evenwaardige mogelijkheden bieden voor alle gebruikers. Dit verhoogt de kwaliteit van het leven voor iedereen, jong en oud. De voornaamste kenmerken daarbij zijn toegankelijkheid, functionaliteit, esthetiek, comfort en flexibiliteit.
8.5.3
Suggesties aan de hogere overheden;
Dendermonde respecteert het subsidiariteitsprincipe, waardoor mogelijke acties die tot de bevoegdheid van een hoger planningsniveau zouden behoren die in voorafgaande punten aan bod gekomen zijn, niet door de stad zelf zullen worden gerealiseerd. De stad zal wel actief de realisatie ervan nastreven in samenwerking met deze hogere overheden. . Binnen dit kader doet de stad Dendermonde volgende suggesties naar de hogere overheden toe in functie van het nemen van ruimtelijke initiatieven op haar grondgebied:
• Naar analogie met het provinciaal recreatief fietsroutenetwerk zou de Provincie Oost-Vlaanderen ook een provinciaal recreatief wandelroutenetwerk, mountainbike- en ruiternetwerk kunnen uitbouwen;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 272 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
9
Ruimtelijke ontwikkelingsvisie Dendermonde en deelruimten
° Inzake openbaar vervoer wordt ernaar gestreefd om Dender-
monde onderdeel te laten zijn van het gewestelijk Expressnet gezien het grote aantal dagelijkse pendelaars naar Brussel. Ook de sneltramlijn tussen Aalst-Dendermonde-Sint-Niklaas is voor Dendermonde een na te streven project.
° Inzake fietsverkeer streeft Dendermonde naar de uitbouw van bijkomende hoofdfietsroutes (vooral) langsheen of op (oude) spoorlijntrajecten die een veilig en comfortabel netwerk genereren van langzaamverkeerverbindingen voor de ruime regio;
° Uitbouw van de transportfunctie over het water van Schelde en
9.1
Dender met inplanting van een regionale laad- en loskade;
Dendermonde in de Vlaamse Ruit
Op macroniveau wordt ernaar gestreefd om de centrale ligging van Dendermonde in de Vlaamse Ruit beter te benutten. Op macroniveau worden hierbij volgende ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven geponeerd:
• Het verbeteren van de bereikbaarheid van Dendermonde voor de diverse vervoersmodi:
° Voor het auto- en vrachtverkeer is de doelstelling tweeledig: enerzijds het verbeteren van de ontsluiting van Dendermonde naar het hoofdwegennet toe en anderzijds het verhogen van de verkeersleefbaarheid in de doortochten van de gewestwegen doorheen de bebouwingskernen. Prioritaire acties hierbij die op beide doelstellingen inwerken zijn:
• Verdere uitbouw van de Schelde- en Dendervallei als groenecologische linten met grote toeristisch-recreatieve uitstraling, gekoppeld aan de andere toeristische troeven van Dendermonde;
• Verdere economische uitbouw van het kleinstedelijk gebied Dendermonde als economisch knooppunt:
° Versterken van de bestaande regionale bedrijfsactiviteiten en ruimte creëren voor bijkomende regionale bedrijvigheid. Hierbij wordt ook aandacht besteed aan de uitbouw van kantoorontwikkelingen;
° Daarnaast wordt er gestreefd naar een verhoogde aantrekking en
uitstraling van het kernwinkelhart en de grootschalige kleinhandelszone langs de N17 naar het Dendermondse ommeland toe;
− de doortrekking van de N41 tussen Aalst en Lebbeke met
• De open ruimten in Dendermonde – buiten de Schelde- en Dender-
− Een verbeterde ontsluiting van bedrijventerrein Den Briel, ge-
• Uitbouw van het kleinstedelijk gebied Dendermonde als een aan-
aantakking van bedrijven VPK en Desso waardoor ook de verkeersleefbaarheid in de kernen van Oudegem, Gijzegem, Herdersem, Wieze, Denderbelle, Lebbeke en stadsdeel Sint-Gillis wordt verhoogd; koppeld aan een verhoogde verkeersleefbaarheid voor de bewoners van de Mandekensstraat (N17) kan worden gerealiseerd;
vallei – vormen een onderdeel van grotere regionale openruimtegehelen. Er wordt gestreefd naar het landschappelijk open houden van deze open ruimten en het duurzaam versterken van de landbouw in deze gebieden; trekkelijke en gediversifieerde woonomgeving voor het regionale ommeland;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 273 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Deze elementen op macroniveau hebben vaak een belangrijke ruimtelijke impact op de ruimtelijke ontwikkelingsvisie voor de verschillende deelruimten op mesoniveau.
9.2
Dendermonde: vijf deelruimten
Op basis van de bestaande ruimtelijke structuur zijn vijf deelruimten met een geëigend ruimtelijk voorkomen gedetecteerd. Bij de uitwerking van de gewenste ruimtelijke structuur worden aan deze deelruimten geëigende ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven verbonden die de bestaande kwaliteiten behouden en versterken en nieuwe ruimtelijke kwaliteitsaspecten in deze ruimten inbrengen. Zij zijn een kernachtige uitdrukking van de gewenste samenhang van allerlei interacties tussen fenomenen en processen in deze deelruimten. Voor Dendermonde worden vijf gewenste deelruimten onderscheiden met geëigende ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven:
• • • • •
Schelde- en Dendervallei; Stedelijk gebied Dendermonde; Grembergen; Westelijke open ruimte; Zuidelijk grensgebied;
Figuur 50 – vijf gewenste deelruimten voor Dendermonde
235029_ontwerp VV_19.doc blad 274 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
9.3
Schelde- en Dendervallei
Kaart 42. Gewenste ruimtelijke structuur deelruimte Schelde-Dendervallei De Schelde– en Dendervalleien vormen de belangrijkste structurerende elementen op het grondgebied van Dendermonde. Samen met de aanpalende polders vormen ze een omvangrijk gebied waarvan grote delen zeer waardevol zijn. Dendermonde streeft ernaar om het waardevolle landschappelijke, ecologische en toeristisch-recreatieve karakter van de valleien te versterken, met een vaak ondergeschikte en ondersteunende agrarische bedrijfsvoering, naast oog voor de waterbeheersing. Actieve natuurontwikkeling kan worden gerealiseerd in de buitendijkse gebieden van de Zeeschelde, Vlassenbroekpolder, een deel van SintOnolfspolder, een deel van het Broek van Grembergen ten oosten van de N41, een deel van gebied Zevenkoten, een deel van het Meirdamgebied, de Vallei van de Dender ten zuiden en ten oosten van de kern van Mespelare en de vallei van de Steenbeek (Bellebroek) Voor de buitendijkse gebieden van de Zeeschelde gaat het onder meer over het uitbreiden van slikken, schorren en overstromingsgebieden. Voor de andere gebieden gaat het over het behouden, herstellen en versterken van het landschappelijk en ecologisch waardevolle meersenlandschap. In de Vlassenbroekpolder zal in het kader van het Sigmaplan tevens een gecontroleerd gereduceerd getij (GGG) en een gecontroleerd overstromingsgebied (GOG) worden gecreëerd. Voor Bellebroek is dit GOG reeds in werking. In andere meersengebieden in de Schelde- en Dendervallei zal er worden gestreefd naar het verweven van de verschillende openruimtefuncties natuur, landbouw en bos (met ondergeschikt eventuele andere functies). Het betreft de gebieden Broek van Grembergen ten westen van de N41, de overgangszone tussen het meersengebied van Meirdam en de grens met het stedelijk gebied, de Dendervallei tussen de kernen van AppelsOudegem (Warande) en Oudegem-Mespelare (Elstkouter), alsook de zone rond de Oude Dender / Oud Klooster-Zwijveke.. In deze gebieden wordt er
maximaal gestreefd naar de uitbouw van een samenhangend netwerk van ecologische infrastructuur doorheen deze gebieden (beekvalleien, bomenrijen, houtkanten, enz.). Voor de zone rond de Oude Dender / Oud Klooster-Zwijveke wordt de uitbouw van een randstedelijk groengebied nagestreefd met uitbouw van een penitentiair centrum. In de Schelde- en Dendervallei is de landbouw veelal een ondergeschikte functie, waarbij de bestaande landbouw gericht wordt op extensieve grondgebonden landbouw. Nieuwe bedrijfsgebouwen zijn er niet mogelijk en soms zullen er ook aan de uitbreiding van bestaande bedrijfszetels beperkingen worden opgelegd. Hobbylandbouw wordt in de Schelde- en Dendervallei ontmoedigd; plattelandstoerisme en hoevetoerisme zijn er veelal wel mogelijk. Uitzondering vormen twee zone waar landbouw zich nog autonoom kan ontwikkelen. Het betreft een deel van het Broek van Grembergen ten oosten van de N41 en het Zandgebied Appels (Schriek).
• Om de noodzaak van een ruimtelijke continuïteit in de Scheldevallei te accentueren wordt het concept van de ‘Groene S’ geponeerd. Om dit op het terrein te kunnen realiseren is het belangrijk om in het centraal verbindingsgebied de ecologische en landschappelijke waarden te kunnen continueren. Het gebied Zevenkoten (exclusief site Van Pollaert) zal hiertoe actief ontwikkeld worden in functie van natuur. Het ‘parkgebied van Grembergen’ wordt dan weer uitgebouwd als natuurverbindingsgebied. Hierbij wordt er gestreefd naar het behouden en versterken van de bestaande natuurwaarden. De bestaande bedrijvigheid en handel in dit gebied kan blijven bestaan en vernieuwd worden, en kan enkel beperkt uitbreiden richting Zeelsebaan. indien mogelijk wordt de fietsroute langs de Schelde doorgetrokken achter de bedrijfs- en handelsbebouwing om zo tot een volwaardige vrijliggende langzaam verkeerverbinding te komen tussen Dendermonde en Zele. Voor het gehele park van Grembergen moet een geïntegreerde inrichtingsvisie worden opgemaakt. Een RUP met voorafgaande inrichtingsstudie is noodzakelijk om de toekomstige ontwikkelingen van deze site te bepalen. Met de volgende randvoorwaarden moet men rekening houden bij invulling van de site:
235029_ontwerp VV_19.doc blad 275 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
° Een maximale groene verbinding (park/natuur) aan de kant van
de Schelde, in functie van het realiseren van de aangegeven natuurverbinding;
° Een recreatieve verbinding langs de schelde, om zo de langeafstandsfietsroute te kunnen realiseren tussen Dendermonde en Zele
° De uitbreiding van het bestaande bedrijf blijft beperkt en enkel richting Zeelsebaan.
De bestaande hoofdzakelijk vergunde – zone-eigen en zonevreemde woonbebouwing in de Schelde- en Dendervallei buiten de geselecteerde kernen mag worden behouden, maar slechts beperkt verder ontwikkeld worden rekening houdende met de grote ecologische en landschappelijke waarden. De woondichtheid wordt laag gehouden. De huidige omvang van de woonlinten in de Sint-Onolfspolder, Meirdam, het parkgebied van Grembergen, Vlassenbroekpolder (kern Vlassenbroek) en de Dendervallei (kern Mespelare) kan behouden blijven, maar een verdere verdichting en uitbouw is hier niet aangewezen. In functie hiervan worden ook geen meergezinswoningen meer toegestaan. Specifiek voor het woonlint langs de Sint-Onolfsdijk wordt gesuggereerd aan de hogere overheden om de afbakening van de woonzone volgens het gewestplan te corrigeren en te laten samenvallen met de rooilijn van de Sint-Onolfsdijk, zonder daarom het aantal woningen te laten toenemen. Voor de omgeving van de Oude Dender in Dendermonde-centrum en waar Dendermonde-centrum en de kernen van Schoonaarde en Baasrode aan de Schelde grenzen, wordt er gestreefd naar de uitbouw van een ‘waterfront’. Dit betekent dat er enerzijds een functionele ontwikkeling ontstaat van activiteiten in deze kernen gericht op het water en anderzijds dat er een visueel aantrekkelijk stads- en dorpsbeeld wordt gecreëerd naar het water toe. Gezien de grote natuurwaarden en –potenties en de slechte ontsluiting van de polders zijn de ontwikkelingsmogelijkheden voor zonevreemde nietwatergebonden bedrijvigheid en niet-watergebonden recreatieterreinen buiten de bebouwingskernen beperkt. Er wordt een maximale landschappelijke inpassing opgelegd. Het afwegingskader voor zonevreemde bedrij-
vigheid’ gekoppeld aan een gebiedsspecifieke afweging vormen hierbij het kader voor afweging van toekomstige ontwikkelingsmogelijkheden. In het verleden heeft de Schelde een belangrijke rol gespeeld in de economie van een aantal deelgemeenten. Voor een deel zijn deze industriële activiteiten reeds verdwenen. Een proces dat zich verder doorzet. Bij het verdwijnen van deze activiteiten dient er in eerste instantie gestreefd te worden naar het versterken van de ecologische verbindingsfunctie en de uitbouw van de passief-recreatieve ontwikkelingsmogelijkheden van de Schelde- en Dendervallei. Aan de randen van de Schelde- en Dendervallei liggen wel een aantal bedrijventerreinen. In de toekomst worden de delen van deze terreinen die grenzen aan het water bij voorkeur gereserveerd voor watergebonden bedrijvigheid, hoewel momenteel de afhankelijkheid van de bedrijven van het water minimaal is. Het gaat concreet o.a. over bedrijventerreinen in de kernen van Oudegem (VPK), Schoonaarde en Baasrode (De Brandt en Den Briel). Tevens wordt er gestreefd naar de uitbouw van de transportfunctie over het water van Schelde en Dender met inplanting van een regionale laaden loskade; binnen deze planperiode wordt deze gerealiseerd op het bedrijventerrein van Den Briel. De Schelde- en Dendervallei zijn bijzonder aantrekkelijk voor recreanten. Er wordt hierbij vooral gestreefd naar de verdere uitbouw van extensieve recreatie (wandelen en fietsen) en natuureducatie. Dit kan door het behouden, kwalitatief beheren en verder uitbouwen van het bestaand recreatief fietsroutenetwerk en de uitbouw van een samenhangend wandelnetwerk doorheen de valleien. Het behoud van de veren te Appels en Baasrode is hierbij zeker aangewezen. Tevens is het belangrijk om comfortabele overgangen te realiseren voor fietsers en voetgangers via de bestaande bruggen over Schelde en Dender (Sint-Gillis/Oudegem, Dendermondecentrum/Grembergen, N41). Langsheen de spoorlijnen doorheen de Schelde- en Dendervallei wordt de realisatie van bijkomende langzaam verkeerverbindingen nagestreefd.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 276 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Op een aantal locaties langsheen Schelde en Dender kan de recreatie een meer intensief karakter krijgen afhankelijk van de ruimtelijke draagkracht:
• Op en langsheen de Oude Dender doorheen het stadscentrum van Dendermonde en aan de vroegere monding van de Oude Dender in de Schelde, zijn er bijzondere recreatieve potenties als schakelpunt tussen meer stedelijk georiënteerde recreatie enerzijds (historisch stadscentrum, kernwinkelhart, musea, culturele activiteiten, jachthaven, horeca, enz.) en extensieve recreatie anderzijds (wandelen en fietsen over de dijk).
• Ter hoogte van het historisch dorp Vlassenbroek: Door de uitbouw
van Vlassenbroekpolder als waterbeheersingsgebied en in functie van natuurontwikkeling, zal ook de recreatieve aantrekkelijkheid van deze polder in functie van fietsen en wandelen vergroten. Dit biedt de kans aan het nabijgelegen historisch dorp Vlassenbroek (woonlint niet geselecteerd als woonkern) om in beperkte mate café- en restaurantfaciliteiten te voorzien. Er dient hierbij grote aandacht besteed te worden aan een kwalitatieve ruimtelijke inpassing en inperking van deze recreatieve druk op het kleinschalig woonweefsel van Vlassenbroek en op de ecologisch en landschappelijk waardevolle omgeving;
• Ter hoogte van de kern van Baasrode bevindt zich reeds het
Scheepvaartmuseum en iets verder stroomafwaarts een aanlegsteiger. Aan het Scheepvaartmuseum of nabij de kerk kan eventueel een bijkomende aanlegsteiger voorzien worden als onderdeel van de uitbouw van een kwalitatief ‘waterfront’ van Baasrode langsheen de Schelde zonder de functie als waterweg aan te tasten. Hier kunnen ook andere recreatieve functies en horecafaciliteiten aan gekoppeld worden.
• Ter hoogte van de kern van Schoonaarde kan eventueel een bijko-
mende aanlegsteiger voorzien worden als onderdeel van de uitbouw van een kwalitatief ‘waterfront’ van Schoonaarde langsheen de Schelde zonder de functie als waterweg aan te tasten. Hier kunnen ook andere recreatieve functies en horecafaciliteiten aan gekoppeld worden.
• Langsheen de Schelde, In het ’parkgebied van Grembergen’, be-
vindt zich het bestaande VVW Watersportcentrum dat kan behou-
den worden zonder uitbreidingsmogelijkheden en mits het ecologisch en landschappelijk geïntegreerd wordt. Voor de ecologische, landschappelijke en passief-recreatieve ontwikkeling van de Schelde- en Dendervalleien is samenwerking met de buurgemeenten en de hogere overheden van groot belang. Voor de Scheldevallei is het belangrijk om de grote bestaande dynamiek gericht op het realiseren van deze doelstellingen aan te houden. Voor de Dendervallei begint deze dynamiek zich op gang te trekken. Aangezien de Dender nog maar nauwelijks in haar natuurlijke bedding loopt - waardoor de landschappelijke en natuurlijke waarden er lager zijn dan voor de Scheldevallei – is het van groot belang om aan natuurontwikkeling en landschapsbouw te doen. Om Schelde- en Dendervallei landschappelijk met elkaar verbonden te houden wordt er tussen Oudegem/Appels en Dendermonde-centrum een ‘open ruimte verbinding’ aangegeven. Om de open ruimte van de Dendervallei verbonden te houden met de westelijke open ruimte wordt er ook tussen Oudegem en de bebouwingskern van Mespelare een openruimtevebinding voorzien. En tussen Oudegem en appels een ‘open ruimte vinger’. Een belangrijke actie in dit kader is de herbestemming van woonuitbreidingsgebied ‘Oud Klooster – Zwijveke’ naar ‘randstedelijk groengebied’ Hierdoor wordt de Dendervallei via dit gebied verbonden met het Bastion VIII gebied waardoor de vallei als een open ruimte vinger tot tegen het historisch stadsdeel doordringt in het stedelijk gebied en bijkomende kansen biedt als gebied voor stedelijke extensieve recreatie (wandelen, fietsen, sporten). De doortrekking van de N41 en de mogelijke aanleg van een specifieke ontsluitingsas voor het vrachtverkeer van VPK, zullen resulteren in een aantasting de Dendervallei. De aanleg van deze infrastructuur en bijkomende bedrijvigheid dient landschappelijk optimaal geïntegreerd te worden in het landschap. Tevens dient hierbij aandacht besteed te worden aan de waardevolle ecologische, hydrologische en functionele aspecten van de Dendervallei. Het inplanten van nieuwe telecommunicatiemasten is in deze deelruimte niet toegestaan, tenzij door bundeling en medegebruik met/op andere
235029_ontwerp VV_19.doc blad 277 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
masten. Hierbij wordt de landschappelijke impact van de telecommunicatie-infrastructuur maximaal ingeperkt. Ook de inplanting van windturbines is in deze deelruimte niet toegestaan.
9.3.1
Mespelare
Kaart 43. Gewenste ruimtelijke structuur Mespelare
9.4
Stedelijk gebied Dendermonde
Kaart 44. Gewenste ruimtelijke structuur deelruimte 'Stedelijk gebied Dendermonde’.
In de Dendervallei vormt de kern van Mespelare een kleine en vrij compacte (niet geselecteerde) bebouwingskern. Voor de kern van Mespelare worden volgende ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven voorgesteld:
Er wordt gewerkt met een hypothese van afbakeningslijn voor het kleinstedelijk gebied Dendermonde (aangezien het plan de goedkeuringsprocedure nog doorloopt). Deze lijn is een conceptuele visie die in het kader van het afbakeningsproces tot op perceelsniveau wordt vastgelegd. Tot dit kleinstedelijk gebied van Dendermonde worden gerekend:
• Geen verdere uitbouw van de bebouwing van het dorp; enkel
• het bestaand bebouwd gebied van Dendermonde, Sint-Gillis en
• • • •
•
inbreidingsprojecten op schaal van het dorp zijn toegelaten; Streven naar een kwalitatieve herinrichting van de publieke ruimte van het dorpshart; Aangepaste woontypologieën in de woonwijk rond Scheutlagestraat i.f.v. potentieel overstromingsgevaar; Langsheen de Dender en in de Paardenmeers streven naar actieve natuurontwikkeling; In een deel van Elstkouter kan de landbouw zich autonoom ontwikkelen. De Zijpbeek en zijn oevers krijgen binnen dit gebied een natuurgerichte inrichting. Een ander deel van Elstkouter wordt ingericht als verwevingsgebied voor de openruimtefuncties met een geintegreerde ruimtelijke inpassing van de doorgetrokken N41; Ten oosten en ten noorden van de bebouwingskern worden ‘open ruimte verbindingen’ voorzien om Scheldevallei/Dendervallei én Dendervallei/westelijke open ruimte landschappelijk met elkaar verbonden te houden.
Baasrode;
• De regionale bedrijventerreinen van Hoogveld en Den Briel; • Het rasterlandschap tussen de kern van Baasrode en bedrijventerrein Hoogveld; Ondergaand worden de verschillende onderdelen besproken:
• Pool van Dendermonde, Sint-Gillis en Hoogveld; • Bijkomend wordt er gefocust op de binnenstad; • Pool van Baasrode en Den Briel met rasterlandschap; Belangrijk hierbij is het streven om de barrièrewerking van het bedrijventerrein Hoogveld tussen de kern van Baasrode en Dendermonde/Sint-Gillis te milderen door het creëren van bijkomende langzaamverkeerverbindingen tussen beide en het opwaarderen van het rasterlandschap en de groenbuffering rond het bedrijventerrein Hoogveld in functie van passieve recreatie.
9.4.1
Pool van Dendermonde, Sint-Gillis en Hoogveld
Kaart 45. Gewenste ruimtelijke structuur ‘Pool van Dendermonde, SintGillis en Hoogveld
235029_ontwerp VV_19.doc blad 278 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Door onderdeel te vormen van het kleinstedelijk gebied is het de bedoeling om het stedelijk karakter van Dendermonde en Sint-Gillis kwalitatief verder te versterken. Functioneel wordt deze pool verder opgeladen met bijkomende ruimte voor stedelijk wonen, werken, recreëren, enz. Inzake bijkomende woongelegenheden worden er naast de kwalitatieve vernieuwing van het bestaand woonweefsel en aanpakken van de beperkte leegstand ook ingezet op het stimuleren van wonen boven winkels. Daarnaast worden ook diverse sites herbestemd binnen het bebouwd weefsel van Dendermonde en Sint-Gillis met een achterhaalde bestemming. Tenslotte worden ook een aantal bijkomende binnengebieden aangegeven die ingevuld worden met bijkomende woongelegenheden. In Dendermonde-centrum is dit beperkt tot Hof ter Bremt en de eventuele latere invulling van woonuitbreidingsgebied Krijgem. In Sint-Gillis betreft dit enerzijds een aantal kleinere gebieden (Otterstraat-Sint-Gillislaan en Posthoornastraat), anderzijds worden hier ook twee grotere gebieden aangegeven om in te vullen. Lutterzele en Vlietberg. In Sint- Gilles zijn er ook een tweetal KMO-zones die mogelijks herbestemd kunnen worden naar wonen. Het gaat over de KMO-zone gelegen tussen de Karel Hofmanstraat, de Hertsgaard en de Korte Moerstraat en de KMO-zone aan de Veldstraat, nabij het kerkhof van Sint-Gillis. Bij het versterken van het stedelijk weefsel is het belangrijk om dit zo te doen dat de woonomgeving kwalitatief verbeterd wordt. Bijkomende wooninbreidingsprojecten binnen bouwblokken dienen – gezien het belang van voldoende (privaat) groen binnen het bouwblok dan ook met grote terughoudendheid behandeld te worden. De problematiek stelt zich het sterkst in Sint-Gillis en daar worden een aantal bouwblokken aangegeven waarvoor er specifiek geopteerd wordt om geen wooninbreidingsprojecten toe te staan en waar mogelijk zelfs deze bouwblokken te ‘ontpitten’ waardoor meer (privaat) groen kan worden gegenereerd:
• Hemelstraat-Sint-Gillislaan-Emanuel Hielstraat-Vondelparklaan; • Emanuel Hielstraat- Sint-Gillislaan-WeggevoerdenstraatVondelparklaan;
• Deel van Sint-Gillislaan-Cleophas Heyvaertstraat-OtterstraatProcessiestraat;
• Sint-Gillislaan-Burgemeester Potiaulaan-Vijfde Januaristraat-Koning Albertstraat;
• Burgemeester Potiaulaan-Vijfde Januaristraat-Pastoor ClaeysstraatKoning Albertstraat;
Inzake bedrijvigheid wordt de zone tussen Lange Dijkstraat en N41 gerealiseerd i.f.v. regionale bedrijvigheid. Bijkomend wordt er tussen de Korte Dijkstraat en de N41 een lokaal bedrijventerrein gerealiseerd. Beiden worden goed gebufferd naar de woonomgevingen ‘t Keur en Lutterzele toe. Naar de N41 toe wordt een attractief bedrijfsbeeld gecreëerd. De beeldkwaliteit van de bestaande bedrijvenzones van Hoogveld langsheen de N41 en de N17 worden opgewaardeerd. Om de barrière van de spoorlijn tussen Dendermonde-centrum en SintGillis te milderen worden verschillende projecten voorgesteld met specifieke aandacht voor het verbeteren van de fysieke linken en verbindingen:
• Uitbouw van de stationsomgeving als woon-, kantoor- en dienstenzone, waarbij deze omgeving als centrale functionele scharnier kan gaan fungeren tussen beide stadsdelen.
• Ruimtelijke integratie van het
Kalendijkgebied en de omgeving van het Sint-Blasius ziekenhuis tot één samenhangend ‘parkgebied met stedelijke functies (zwembad, ziekenhuis, overheidsdiensten, enz.) Een eventuele bestemmingswijziging van het parkgebied langs de Kroonveldlaan in functie van openbaar nut, aansluitend op de aangrenzende zone voor openbaar nut (AZ SintBlasisus), kan overwogen worden. Dit deeltje parkzone is namelijk door weg, water en spoorweg afgescheiden van de rest van de parkzone.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 279 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Het station wordt uitgebouwd als een gemengde stedelijke omgeving voor wonen, werken, recreëren met specifieke aandacht voor de uitbouw van het station als kantoor- en dienstenzone in een gezonde mix met wonen. Het station en zijn omgeving worden ook gemoderniseerd om optimaal te kunnen fungeren als uitwisselingspunt tussen verschillende vervoerswijzen. Hiertoe worden de vervoersstromen van de verschillende vervoerswijzen beter op elkaar afgestemd. Voor de stationsomgeving wordt een landschappelijk groenconcept gegenereerd dat een groen-landschappelijke link/verbinding legt tussen het Kalendijk-gebied en het Bastion VIII-gebied om de Vestinggordel hier landschappelijk-visueel zichtbaar te maken in het stadsbeeld. Een meer geïntegreerde dynamische inrichting van het William Bruynincxpark in de driehoek tussen Stationsstraat en Sint-Gillislaan in het kader van de globale herinrichting van de stationsomgeving, moet mogelijk zijn. . Voor de vestinggordel wordt een duurzaam toekomstperspectief ontwikkeld die één samenhangende totaalvisie genereert voor de historisch waardevolle vestingconstructies. Hierbij wordt er ook interactie met andere historische vestingelementen zoals de Hollandse Kazerne geïntegreerd. Daarnaast dienen ook de waardevolle groenelementen behouden en versterkt te worden in deze samenhangende visie met specifieke aandacht voor bovengaand aangegeven visuele doortrekking van het groenconcept doorheen stationsomgeving en tot in Epicentrum. Tenslotte wordt de Vestinggordel ook uitgebouwd als één recreatieve ontspanningsruimte voor de stedeling; Er wordt groen-recreatief rekening gehouden met interactie t.a.v. het parkgebied met stedelijke functies rond het Sint-Blasius ziekenhuis en het randstedelijk groengebied rond Oud Klooster-Zwijveke. Deze Vestinggordel sluit vervolgens aan op het randstedelijk groengebied rond de Oude Dender / Oud Klooster-Zwijveke. Dit gebied wordt groenlandschappelijk en recreatief uitgebouwd; Tevens wordt hier ruimte voorzien voor de inplanting van een nieuw penitentiair centrum. Gekoppeld aan de functionele verdichting van de stationsomgeving en de uitbouw tot een regionaal vervoersuitwisselingsknooppunt is een goede bereikbaarheid van het station noodzakelijk. Hiertoe wordt er voorgesteld om vanaf de doorgetrokken N41 een volwaardige stedelijke invalsweg uit te bouwen vanaf het zuidwesten (richting Aalst). Hierdoor krijgt stadsdeel
Sint-Gillis naast de N47 een tweede stedelijke invalsweg en wordt ook de ontsluiting van Desso op de N41 geoptimaliseerd en wordt in stadsdeel Sint-Gillis de verkeersleefbaarheid sterk verbeterd. Deze stedelijke invalsweg kan ook een goede ontsluiting bieden voor het sportcentrum aan de Van Langenhovenstraat, dat wordt uitgebouwd tot hét stedelijk sport- en recreatiedomein (inclusief eventuele fuifzaal). Deze ontwikkelingen worden geïntegreerd in een ecologische en groenlandschappelijke uitbouw van de Vondelbeekvallei in deze omgeving tot één groen-recreatieve long voor stadsdeel Sint-Gillis en ruimer voor heel het stedelijk gebied. Ook de Volaardebeek en spoorlijnen Dendermonde-Mechelen en Dendermonde-Brussel worden als beperkte open ruimte vingers uitgebouwd binnen het stedelijk gebied. Daarnaast zijn er binnen de pool Dendermonde, Sint-Gillis en Hoogveld nog verschillende andere lokale recreatieve voorzieningen. De ruimtenoden van deze en ruimtenoden van toekomstige recreatieve activiteiten worden maximaal geclusterd aansluitend bij deze bestaande voorzieningen. Het stedelijk gebied ligt op een kruispunt van diverse gewestwegen die ook als stedelijke ontsluitingswegen fungeren. Gezien het grote beeldbepalende karakter van deze wegen wordt er gestreefd naar een kwalitatieve inrichting en langsgelegen bebouwing met een gezonde functionele mix. Op deze steenwegen vormen binnen deze pool volgende kruispunten de ‘poorten tot het stedelijk gebied’ en markeren zodoende visueel de overgang van het buitengebied naar het stedelijk gebied: kruispunt N406-N416, kruispunt N47-N17 (Mechelse Poort), kruispunt N41-N17, kruispunt N47N41, kruispunt Denderbellestraat-Oliestraat:
• Noordlaan (N406) en Leopold II laan -Geldroplaan (N47) vormen hierbij voor het historisch stadscentrum ‘stadsboulevards’ met een geëigende ruimtelijke en verkeerskundige inrichting (zie verder bij ‘binnenstad’).
• De stedelijke activiteitenas langsheen de N47 (Sint-Gillislaan, Heirbaan) wordt verder uitgebouwd als concentratie aan economische activiteiten (handel, dienstverlening, kleine bedrijvigheid). Hierbij 235029_ontwerp VV_19.doc blad 280 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
wordt ernaar gestreefd om ook meer activiteiten met een stedelijke en regionale uitstraling aan te trekken. Naar de N41 toe is een kwalitatieve uitbouw van meer grootschalige kleinhandel toegestaan voor zover deze de ruimtelijke en verkeerskundige draagkracht van deze gemengde stedelijke omgeving niet overschrijdt. Er wordt hierbij gestreefd naar een stedelijke bebouwing in meerdere bouwlagen met een menging van functies waaronder wonen. Inzake het soort handelszaken wordt er gestreefd naar een complementariteit met de kleinhandel in het kernwinkelhart.
• Het grootschalig kleinhandelslint van bovenlokaal belang. langs-
heen de Mechelsesteenweg (N17) wordt geherstructureerd rekening houdende met:
° complementariteit van handelsactiviteiten met de kleinhandel in °
° ° °
het kernwinkelhart. Functionele clustering van de verschillende aanwezige functies langsheen de weg (handel, wonen, andere dienstverlening), gekoppeld aan de uitbouw van beperkte mogelijkheden tot kantoorbouw langsheen deze weg. i.f.v. een duurzame ruimtelijk functionerende woon-, werk- en verkeersomgeving; Hierbij is het niet de bedoeling om bijkomende ruimte in te nemen voor kantoren, maar om in of in de hoogte gestapeld bovenop de bebouwing voor kleinhandel beperkte planologische mogelijkheden te creëren voor de realisatie van een specifiek profiel van kantoren. De totale vloeroppervlakte kantoren die kan gerealiseerd worden dient beperkt te blijven. Bijkomende voorwaarde is dat deze kantoorvoorzieningen hier een ‘stedenbouwkundige voorzijde’ of ‘waterfront’ creëren van de handelsbebouwing naar de Schelde toe. Uitwerken van een duurzaam verkeersinrichtingsconcept voor de Mechelsesteenweg met scheiding van doorgaand en bestemmingsverkeer. Verplichting tot synergetisch gebruik van de parkeerinfrastructuur voor de verschillende functies: kleinhandel, kantoren. Versterken van de landschappelijke beeldkwaliteit van deze belangrijke stedelijke invalsweg;
Hierbij is het aangewezen om de landschappelijke kwaliteiten van het achtergelegen gebied Zevenkoten aan te wenden om de huidige
‘achterkantsituatie’ van de bebouwing langsheen de N17 om te buigen en ook aan deze zijde kwalitatieve gevels te genereren,. Om het kleinstedelijk gebied optimaal bereikbaar te maken vanuit het ommeland voor fietsers, worden langsheen de spoorlijnen parallelle fietsverbindingen uitgebouwd. Gecombineerd met bijkomende linken wordt zo binnen het stedelijk gebied ook de relatie tussen Baasrode en deze pool sterk verbeterd, alsook met de grootschalige bedrijventerreinen Hoogveld en Den Briel. Op de specifieke ontwikkelingen voor de binnenstad wordt op microniveau nader ingegaan in volgend onderdeel ‘binnenstad’.
9.4.2
Binnenstad
Kaart 46. Gewenste ruimtelijke structuur binnenstad De kwaliteiten van de historische binnenstad van Dendermonde worden verder versterkt:
• De waardevolle historische bebouwing en stadsgezichten in een organisch uitgegroeid stratenpatroon worden bewaard en versterkt in hun architecturale, stedenbouwkundige en landschappelijke eigenheid;
• De duidelijke begrenzing door de Noordlaan en de Leopold II laan Geldroplaan worden conceptueel aangewend:
° de Zuidelijke Poort; Leopold II laan , Geldroplaan (Stadsboulevard) en Oude Vest, Zuidlaan-Begijnhoflaan (Stadsentrees); ° de Noordelijke Poort: Noordlaan (Stadsboulevard) en Kerkstraat (Stadsentree); De stadsboulevards waarborgen de aan-, af en doorvoerfunctie van het verkeer van de binnenstad. Ze worden zowel ruimtelijk als verkeerskundig duidelijk herkenbaar ingericht. Gecombineerd met de stadsentrees vormen ze de hoofdontsluitingsstructuur voor de binnenstad. Langsheen deze wegen worden ook de centrum- en randparkings ontsloten. Ook de belangrijkste functies in de binnenstad 235029_ontwerp VV_19.doc blad 281 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
zijn bereikbaar via deze wegen. De binnenstad wordt voor de rest verkeersluw/verkeersvrij ingericht waardoor één grote publieke ruimte ontstaat optimaal ingericht voor fietsers en voetgangers.
• In het oosten en het westen vormen het Kalendijk-gebied en het
Bastion VIII- gebied belangrijke groen-, speel- en ontmoetingsplekken voor de stedeling. Groen-landschappelijk worden beide zones doorheen de stationsomgeving met elkaar verbonden waardoor visueel de Vestinggordel kan worden gerealiseerd;
De binnenstad van Dendermonde kan worden opgesplitst naar deelruimten. Deze deelruimten zijn afgebakend op basis van hun vaak dominante functie in het betreffende gebied waaraan een bepaald thematisch ruimtelijk ontwikkelingsperspectief wordt gekoppeld. Dit betekent echter niet dat het om zuiver monofunctionele gebieden gaat, integendeel! In alle deelruimten wordt een gezonde functionele menging voorgestaan, steeds met wonen:
• • • • • •
Het kernwinkelhart; Het Epicentrum; De Oude Dender; De stationsomgeving; De Vestinggordel De scholenas;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 282 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
9.4.2.1
Het kernwinkelhart
Voor het kernwinkelhart wordt er gestreefd naar een geconcentreerde kwalitatieve uitbouw van de kleinhandelsvoorzieningen in het kernwinkelhart met een inperking van de aanloopzones. Hierbij is het de bedoeling om een shoppinglus te creëren. Concreet zou er worden gestreefd naar het doorzetten en met elkaar verbinden van de aanloopzones in Oude Vest en Franz Courtensstraat via de Bogaerdstraat en de brug over de Oude Dender (Veerstraat). Gekoppeld aan het bestaande ruggengraat Brusselsestraat-Markt ontstaat een landschappelijk gevarieerde winkellus met een lineaire uitloper via de Brusselsepoort die via de Stationsstraat doorgezet wordt tot aan het station. Om de visuele aantrekkelijkheid van het kernwinkelhart te versterken wordt de waardevolle bestaande bebouwing als standaard genomen voor (ver)nieuwbouw. Ook is een kwalitatieve structurele (her)inrichting van het openbaar domein aangewezen; Leegstand van en boven de winkels dient zoveel als mogelijk te worden tegengegaan. Het wonen boven winkels wordt gestimuleerd. Naast de winkelfunctie heeft het kernwinkelhart ook een belangrijke toeristisch-recreatieve functie, doordat tal van bezienswaardigheden, monumenten en musea in dit gebied staan. Het gaat onder meer om het Markt en belfort, het Sint-Alexiusbegijnhof, Brusselse Poort, het Begijnhofmuseum en het Zwijvekemuseum. Ook de toeristische dienst bevindt zich in deze zone. De waarneembare tendens waarbij het winkelen niet langer de (enige) reden van een bezoek aan de binnenstad vormt zet zich verder door. Bij funshopping wordt dit winkelen gecombineerd met andere activiteiten: horeca, cultuur, recreatie, enz. Het stimuleren van de kleinhandel in het kernwinkelhart dient daarom in samenhang te gebeuren met de (her)ontwikkeling van de Scheldekaai, de Denderkaai, de verkeersafwikkeling, de uitbouw van een geïntegreerd parkeerconcept, enz. Het historisch patrimonium, het water, en de nabijheid van de natuurgebieden vormen daarbij belangrijke pluspunten.
9.4.2.2
Het epicentrum
Het Epicentrum vormt het hart van de ontwikkelingen die zullen plaatsvinden op de plek waar vroeger de Dender en de Schelde samenvloeiden. Het gebied wordt begrensd door de Schelde, de Scheldebrug, Leopold II laan, Sint-Jacobstraat, Bogaerdstraat, Veerstraat, De Bruynlaan. Het herstel en vergroten van de binding tussen de stad en de Schelde past binnen de algemene visie van Dendermonde Waterstad. Sinds de demping van de Oude Dender is dit gebied niet meer heringericht en behalve dan als parkeerplaats vervult het gebied geen functie in het stedelijk weefsel. Dit dient te veranderen: de ligging van Dendermonde aan de Schelde is juist één van de belangrijkste karakteristieken van de stad. De band tussen de binnenstad en de Schelde dient weer zichtbaar te worden. Bij de uitwerking van een geïntegreerde ruimtelijke inrichtingsvisie voor het gebied worden volgende aspecten meegenomen:
• Wandel- en fietspromenade: Het Epicentrum maakt deel uit van de Groene S, de grote groenstructuur die verschillende waardevolle gebieden langsheen de Schelde met elkaar verbindt. Ter hoogte van het Epicentrum is de Groene S-structuur het smalst en kruisen heel wat wandel- en fietspaden de binnenstad van Dendermonde; Hierdoor biedt deze plek grote potenties als toeristisch-recreatief schakelpunt tussen verschillende natuurgerichte wandel- en fietsroutes en de toeristisch-recreatieve troeven van de binnenstad. Een wandel- en fietspromenade langs de Schelde, gecombineerd met een landschappelijke groenstructuur die het concept van de ‘Groene S’ visueel zichtbaar maakt is aangewezen.
• Parkeervoorzieningen: Momenteel wordt het gebied bijna alleen ge-
bruikt als – gratis - parkeerzone, dit terwijl de site veel meer kwaliteiten en potenties heeft. Echter ook in de nabije toekomst blijven de parkeerplaatsen aan het water vooralsnog nodig in functie van het (lang)parkeren voor de binnenstad. Bij de uitwerking van een geïntegreerd parkeerconcept voor de binnenstad dient dit verder onderzocht te worden. Het moet echter de bedoeling zijn om op langere termijn de ruimte-impact van het parkeren in deze omgeving sterk terug te dringen en/of alternatieve locaties voor langparkeren te zoeken. 235029_ontwerp VV_19.doc blad 283 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Multifunctionele ontwikkelingen: De herinrichting van het Epicentrum
° het groen-landschappelijk laten doorlopen van het Kalendijk-
als een aantrekkelijke groene wandel- en fietspromenade biedt ook mogelijkheden voor een verdere multifunctionele uitbouw van de Scheldekaai. Mogelijke insteken hiervoor kunnen zijn:
° De ligging op een knooppunt van toeristisch-recreatieve wandelen fietsroutes biedt kansen voor de inplanting van een toeristische ‘all weather faciliteit”. Deze kan gericht worden op één of een aantal thema’s zoals vb. Ros Beiaard, Dendermonde Waterstad, natuureducatief centrum ‘Schelde- en Dendervallei’, enz.. Daarnaast biedt de strategische ligging op de scharnier van Schelde, Dender en binnenstad ook unieke kansen voor de inplanting van horecafaciliteiten Dergelijke faciliteiten en activiteiten vervullen zowel een functie op het gebied van de stedelijke als van buitengebiedrecreatie.
° De goede ontsluiting voor verschillende vervoerswijzen (B-
locatie), maakt de locatie ook geschikt voor de uitbouw van kantoren met een beperkt bezoekersprofiel voor publieke en private dienstverlening.
° De ligging aan Schelde, Dender en binnenstad maakt deze locatie ook geschikt voor ‘wonen aan het water’.
• Ruimtelijke inpassing verkeersknooppunt N406-N47 (Mechelse-
poort): Dit kruispunt is het drukste van Dendermonde en heeft dan ook grote impact op de verkeersleefbaarheid van de omgeving. De Noordlaan vormt een barrière tussen het stadshart en het Epicentrum. De impact van deze verkeersinfrastructuur op de gehele omgeving – waaronder het Epicentrum - dient gemilderd te worden. Verder ontwerpend onderzoek dient duidelijk te maken hoe een ruimtelijk duurzaam en maatschappelijk haalbare oplossing kan worden uitgewerkt.
• Landschappelijke aspecten: Het epicentrum vormt als het ware ‘een stedelijk balkon’ voor Dendermonde op de Schelde. De landschappelijke wijdheid die men ervaart in het gebied is hierbij een te bewaren kwaliteit. Andere elementen zijn:
° streven naar het landschappelijk doortrekken van (de publieke ruimte rond) de Oude Dender in het Epicentrum;
gebied (concept ‘Vestinggordel’) in het Epicentrum;
° Ruimtelijk-landschappelijk structureren van deze wijdse publieke ruimte; Via ontwerpend onderzoek kunnen de potenties en kwaliteiten van deze site zichtbaar gemaakt worden en de duurzame en kwalitatieve ontwikkeling van deze site bevorderen. Sterke interactie en afstemming met W&Z (beheerder en eigenaar van het grootste deel van de site) is aangewezen.
9.4.2.3
De Oude Dender
Het herstel en vergroten van de binding tussen de stad en de Oude Dender doorheen de binnenstad past binnen de algemene visie van Dendermonde Waterstad. De Oude Dender en haar omliggend openbaar domein vormt één van de grootste publieke ruimtes in de binnenstad. De opwaardering ervan – die reeds lopende is met o.a. de nieuwe Vlasmarktbrug zal dan ook een grote positieve impact hebben op het algemene beeldimago van de Dendermondse binnenstad, wat ook belangrijk is voor de andere deelruimten. De Oude Dender en haar omgevend openbaar domein en langsgelegen – vaak waardevolle historische – bebouwing heeft vier belangrijke functies voor de binnenstad:
• Recreatieve functie: Sinds de demping van de Dendermonding is dit een beschut watervlak. In het kader van een duurzaam watersysteem zal er gestreefd worden naar herstel van de waterstroom tussen Oude Dender en Schelde. In dezelfde visie zal ook de uitbouw van een aanlegsteiger met randinfrastructuur voor pleziervaartuigen worden voorzien (zij het ontsloten via het Denderkanaal). Hierdoor wordt de oude havenfunctie van deze publieke ruimte terug hersteld en ontstaat een geëigende stedelijke ambiance. Daarnaast zijn ook kleinschaliger vormen van recreatie (kanovaren, roeiboten) mogelijk. Deze recreatieve activiteiten verhogen de attractiviteit en de herbergende functie van deze stedelijke ruimte, verhogen ‘s zomers de levendigheid van de binnenstad en leveren een bijdrage aan het (dag)toeristisch imago van de stad, mits een verzorgde aanleg van de nodige infrastructuur 235029_ontwerp VV_19.doc blad 284 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Herbergende functie: Het huidig openbaar domein is niet ingericht
op ‘verblijven’ voor de stedeling door de sterke autogerichte invulling van de straten en de grote desolate parkeeroppervlakken. Door het terug openleggen van een deel van de Oude Denderloop en de kwalitatieve herinrichting van het publiek domein met focus op het langzaam verkeer zal de herbergende functie van deze lineaire publieke ruimte sterk verhoogd worden.
Om deze herbergende functie te versterken kan er (gekoppeld aan de uitbouw van aanlegsteigers en randinfrastructuur voor pleziervaartuigen) o.a. ruimte voorzien worden voor horecaterrassen, groen, stedelijke recreatie- en speelvoorzieningen, enz. Voor de bestaande parkeervoorzieningen dienen alternatieven gezocht te worden. Parkeren in deze ruimte moet zeker nog mogelijk blijven, maar dan ondergeschikt en in functie van de herbergende en recreatievefunctie.
• Verbindende functie: De binnenstad en het uit te bouwen randstedelijk groengebied van Oud Klooster-Zwijveke bevinden zich op korte afstand van elkaar. Door de heraanleg van de publieke ruimte langsheen de Oude Dender doorheen de binnenstad voor langzaam verkeer - met specifieke aandacht voor de jaagpaden als fiets- en wandelpaden - ontstaat er een aantrekkelijke verbinding tussen de binnenstad en dit randstedelijk groengebied. In interactie met het Epicentrum wordt er gestreefd naar het landschappelijk doortrekken van (de publieke ruimte rond) de Oude Dender naar de Schelde toe. Het terug fysiek verbinden van Dender en Schelde zou ideaal zijn, maar rekening houdende met de waterbeheersingsproblematiek dienen dermate grote investeringen te gebeuren dat dit economisch-maatschappelijk niet haalbaar wordt geacht. Wel wordt ernaar gestreefd om overeenkomstig het streven naar een duurzaam watersysteem de waterstroom tussen Dender en Schelde terug te herstellen. De aangegeven landschappelijke binding kan o.a. worden bekomen door het aanleggen van een lineaire waterpartij aan beide zijden van de Noordlaan, die refereert naar de loop van de Oude Dender.
• Natuurfunctie: Door het herstellen van de natuurlijke waterstroom tussen Oude Dender en Schelde zal de waterkwaliteit van de Den-
der sterk verbeterd kunnen worden. Dit biedt potenties voor de uitbouw van een verbindende ecologische structuur via de Oude Dender doorheen de binnenstad tussen Dender en Schelde. Bij de herinrichting van deze stedelijke ruimte dient met deze uit te bouwen natuurfunctie – zij het ondergeschikt aan de diverse andere stedelijke functies - rekening gehouden te worden i.f.v. flora en fauna.
9.4.2.4
De stationsomgeving
Bovengaand werden reeds diverse aspecten aangegeven m.b.t. de stedelijke versterking van de stationsomgeving als regionaal uitwisselingspunt tussen diverse vervoersmodi, als A-locatie ontwikkeld als een gemengde stedelijke omgeving voor wonen, werken (met nadruk op persoonsaantrekkende kantoren voor publieke en private dienstverlening) en recreëren én als functionele scharnier tussen de stadsdelen Dendermonde–centrum en Sint-Gillis. Bij de uitwerking van een geïntegreerde ruimtelijke inrichtingsvisie worden hierbij een aantal concrete ruimtelijke randvoorwaarden meegegeven:
• Het Statieplein moet functioneren als een uitnodigend ‘voorportaal’
voor de binnenstad. De verblijfsfunctie van het plein dient versterkt te worden. Dit kan o.a. door bij de inrichting voldoende en zinvolle ruimte te voorzien voor het langzaam verkeer met specifieke aandacht voor de loop- en fietslijnen tussen Dendermonde-CentrumStation-Sint-Gillis en langsheen spoorlijn 53 (Appels-Dendermondecentrum-Baasrode-Lebbeke); tevens dient de nodige ruimte voorzien te worden voor horeca-terrassen langs deze loop- en fietslijnen.
• Uitbouwen van een geconcentreerd en functioneel overzichtelijk busstation met korte looplijnen tussen trein- en busperrons;
• Voldoende parkeervoorzieningen voor fietsers langsheen de hoofdfietslijnen doorheen het stationsgebied;
• Het overzichtelijk organiseren en kwalitatief uitbouwen van het pendelparkeren rond het station van Dendermonde. Deze pendelparking dient complementair ook optimaal te kunnen functioneren als randparking rond de binnenstad (avond, weekend);
235029_ontwerp VV_19.doc blad 285 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Groen-landschappelijk doortrekken van de groenvoorzieningen tus-
9.4.2.6
• Verbeteren van de stedenbouwkundige integratie van de hoog-
De middelbare scholen zijn momenteel al voor een groot deel geconcentreerd op de as Begijnhoflaan-Sas-Prudens Van Duysestraat en rond het Onze Lieve Vrouwkerkplein. Deze scholenas wordt uitgebouwd tot de ‘onderwijscampus Dendermonde’.
sen het Kalendijk-gebied en Bastion VIII gebied. (interactie met De Vestinggordel).
bouwblokken van het Krijgshof in het traditionele stedelijke weefsel van bouwblokken, gekoppeld aan een kwalitatieve herinrichting van de omliggende publieke ruimte;
• Uitbouwen van een tweede stedenbouwkundige voorkant naar het bebouwd weefsel van Sint-Gillis toe;
De scholenas wordt ruimtelijk versterkt op een aantal punten:
• Verkeersveilige herinrichting van het openbaar domein van de scholenas met specifieke aandacht voor het langzaam verkeer (fietsers en voetgangers);
• Creëren van een aangename stedelijke doorgangsruimte tussen de Brusselsepoort en de Sint-Gillislaan (via de brug over de sporen);
9.4.2.5
Scholenas
• Uitbouw van gemeenschappelijke voorzieningen voor de diverse scholen van de Scholencampus waardoor de functionele interactie vergroot;
De Vestinggordel
Voor deze historische en groene gordel rondom het historisch stadscentrum van Dendermonde worden verschillende ruimtelijke doelstellingen nagestreefd die de identiteit van Dendermonde als vestingstad kunnen meer zichtbaar kunnen maken:
• Functioneel en landschappelijk linken van deze scholenas met het
• Duurzame toekomst voor de historisch waardevolle vestingconctruc-
ook complementair beschikbaar voor het functioneren als randparking rond de binnenstad (avond, weekend);
ties in één samenhangende ruimte. Hierbij wordt er ook functionele interactie gezocht met andere historische vestingelementen zoals de Hollandse Kazerne.
Bastion VIII gebied en het uit te bouwen randstedelijk groengebied rond Oude Dender / Oud Klooster-Zwijveke;
• Creëren bijkomende parkeervoorzieningen voor de scholencampus,
9.4.3
Pool van Baasrode, Den Briel met rasterlandschap.
• Behoud en versterking van de waardevolle groenelementen tot één
ruimtelijk samenhangende gordel met specifieke aandacht voor visuele doortrekking groenconcept doorheen stationsomgeving en tot in het Epicentrum. Tevens wordt er landschappelijke en functionele interactie nagestreefd met het parkgebied met stedelijke functies rond het Sint-Blasius-ziekenhuis.
• Uitbouw van de Vestinggordel tot één langwerpige stedelijke recreatieve ontspanningsruimte voor de stedeling;
Kaart 47. Gewenste ruimtelijke structuur ‘Pool van Baasrode, Den Briel en Gendhof’ Volgende ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven worden voor de pool Baasrode, Den Briel en het rasterlandschap naar het bedrijventerrein Hoogveld toe nagestreefd:
• Inzake wonen wordt binnen de dorpskern naast de kwalitatieve ver-
nieuwing van het bestaand woonweefsel en aanpakken van de beperkte leegstand ook ingezet op het herbestemmen van diverse sites met achterhaalde bestemmingen (bvb. de strip KMO-zone gelegen aan Broekkant) Hierbij is er specifieke aandacht voor het
235029_ontwerp VV_19.doc blad 286 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
Mandekensstraat, waarbij een nieuwe secundaire weg type II wordt voorzien ten noorden van de museumlijn, waarop ook bedrijventerrein Den Briel kan aantakken. De Mandekensstraat zou dan inzake categorisering worden afgebouwd tot louter lokale weg.
geëigend kleinschalig karakter van de bebouwing. Tevens worden twee binnengebieden aangeduid voor invulling met bijkomende woningen, nl. Broekkant en Hof ten Rode; De KMO-zone gelegen aan de Boerderijstraat kan achteraan herbestemd worden naar een open ruimtebestemming aansluitend bij de ontwikkelingsvisie voor de open ruimte tussen de kern Baasrode en het regionaal bedrijventerrein Hoogveld. Langs de straat kan het woongebied verder ontwikkelen.
• Verdere uitbouw sportcomplex Molenberg i.f.v. bijkomende sport-, speel- en groenvoorzieningen;
• Openleggen waar mogelijk en zinvol van de doorgang van de Grote
Beek doorheen de kern van Baasrode en van de Zwarte Beek, gekoppeld aan een ecologische uitbouw van de oevers;
• Herinrichten van de vroegere doortocht van de N17 (Baasrodestraat, Sint Ursmarusstraat, Driehuizen) tot een verkeersleefbare en aangenaam ingerichte hoofdstraat voor Baasrode;
• Open houden van de openruimtekamers in het rasterlandschap tussen de kern van Baasrode en bedrijventerrein Hoogveld met de uitbouw van kleine landschapselementen, gekoppeld aan de uitbouw van een passief-recreatief langzaamverkeernetwerk. Streven naar het herlokaliseren van bestaande hobbylandbouw op het grondgebied van Dendermonde waar deze niet meer gewenst is naar deze openruimtekamers in het rasterlandschap. De zone-eigen en hoofdzakelijk vergunde zonevreemde woonlinten in dit rasterlandschap kunnen worden behouden. De verhoging van de ruimtelijke dynamiek in deze woonlinten wordt afgestemd op de categorisering van de aanliggende wegenis en overeenkomstig de toekomstige erftoegankelijkheid (cfr. visie wegbeheerder)
• Uitbouwen van een ‘waterfront’ langs de Schelde tussen de kerk en het scheepvaartmuseum met aandacht voor het creëren van aantrekkelijke gevels naar het water toe, gekoppeld aan een functionele uitbouw van wonen en recreatieve voorzieningen: horeca, bijkomende (stedelijke) jachthaven of aanlegsteiger, toeristische attractiepunt scheepvaartmuseum, enz. om de band tussen het dorp en de Schelde terug te versterken.
• Behoud zonder verdere uitbouw bedrijvenzone De Brandt i.f.v. watergebonden bedrijvigheid, met aandacht voor buffering van de bedrijvigheid naar het omgevend wonen toe;
• Uitbouw van bedrijventerrein Den Briel i.f.v. regionale bedrijvigheid met focus op watergebonden bedrijvigheid. Hierbij wordt ook de uitbouw voorzien van een regionale laad- en loskade voor transport van grondstoffen en goederen over het water. Voor het bedrijventerrein worden ook de mogelijkheden onderzocht voor de uitbouw van vervoer via een opgewaardeerde museumlijn. Er is grote aandacht voor een goede buffering van het bedrijventerrein naar woonomgeving toe.
• Deze economische revalorisatie van bedrijventerrein Den Briel dient gekoppeld aan een duurzaam planologisch scenario voor de concentratie(s) zonevreemde woningen, alsook het uitwerken van een duurzame verkeersleefbare oplossing voor het woonlint langsheen de N17 (Mandekensstraat/Provinciale Baan). Hierbij wordt de realisatie nagestreefd van het streefbeeld N17 Hoogveld-
9.5
Grembergen
Kaart 48. Gewenste ruimtelijke structuur Grembergen Deze deelruimte behoort tot het buitengebied. Grembergen is geselecteerd als hoofddorp ten noorden van het kleinstedelijk gebied Dendermonde. De Scheldevallei vormt een scherpe en duidelijke grens met het kleinstedelijk gebied.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 287 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
9.5.1
° Een maximale groene verbinding (park/natuur) aan de kant van
De kern van Grembergen
de Schelde, in functie van het realiseren van de aangegeven natuurverbinding;
Voor de kern van Grembergen worden volgende ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven nagestreefd:
° Een recreatieve verbinding langs de schelde, om zo de langeaf-
• Inzake bijkomende woongelegenheden wordt er naast de kwalitatieve vernieuwing van het bestaand woonweefsel en aanpakken van de beperkte leegstand ook ingezet op het herbestemmen naar wonen van diverse sites met achterhaalde bestemmingen. Daarnaast worden ook een aantal binnengebieden aangegeven die ingevuld worden met bijkomende woongelegenheden. Het betreft allemaal ontwikkelingen in goedgekeurde juridisch-planologische documenten: Ganzegavers (verkavelingsvergunning), Westbroek (RUP Westbroek) en Winningen (RUP Winningen).
• Ter hoogte van het kruispunt Vossenhoek en Karel Eeckhoutstraat is een KMO-zone gelegen die een oud bedrijfsgebouw bevat, met aanpalende woningen in gesloten bebouwingpatroon. Omwille van deze specifieke ligging wordt een herbestemming van deze zone naar wonen mogelijk gemaakt.
• Het kleinhandelslint ‘Ros Beiaard’ van regionaal belang langsheen de Zeelsebaan, wordt niet verder uitgebreid, noch verder verdicht;
standsfietsroute te kunnen realiseren tussen Dendermonde en Zele
° De uitbreiding van het bestaande bedrijf blijft beperkt en enkel richting Zeelsebaan.
• Openmaken waar mogelijk en zinvol van de doorgang van Oude Beek doorheen de kern van Grembergen, gekoppeld aan een ecologische uitbouw van de oevers;
• Uitbouw van één geïntegreerde recreatieve groen- en speelvoorziening (park) in het binnengebied tussen Dokter Haekstraat en Hagewijkpark, gekoppeld aan de ecologische uitbouw van de oevers van de Oude Beek, de uitbouw van een ‘groene begraafplaats’ en de verdere uitbouw van een zorgcampus rond het rustoord;
• Uitbouw van de sport- en speelvoorzieningen rond de bestaande infrastructuur van het parochiaal polyvalent sportveld/SK Grembergen;
• Doortochtherinrichting N470 werd reeds gerealiseerd. Ook voor de doortocht van de N47 wordt een verkeersleefbare doortocht nagestreefd;
• Uitbouw van een lange afstandsfietsroute langsheen spoorlijn 60
9.5.2
De omgevende open ruimte
met aandacht voor een goede verbinding met Dendermondecentrum en de lange afstandsroutes langsheen de Schelde;
In de open ruimte rondom de kern van Grembergen worden volgende ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven vooropgesteld:
• De bestaande lokale bedrijvigheid en handel in het centraal verbin-
• Autonome ontwikkeling van land- en tuinbouw in de open ruimte
dingsgebied langsheen de Schelde (Park Van Grembergen) kan blijven bestaan en vernieuwd worden, en kan beperkt uitbreiden richting Zeelsebaan. Een volledige invulling met bedrijvigheid van het ‘Park Van Grembergen’ niet gewenst. Een RUP met voorafgaande inrichtingsstudie is noodzakelijk om de toekomstige ontwikkelingen van deze site te bepalen. Met de volgende randvoorwaarden moet men rekening houden bij invulling van de site:
rond de kern van Grembergen (met uitzondering van de Scheldevallei);
• Uitbouwen van natuurverbindingen via kleine landschapselementen en ecologische uitbouw van beekoevers van de Vallei van De Vliet, gekoppeld aan Kerregavers en Hekkenhoek (Steengote en Grijsersgracht). Rond de vallei van De Vliet wordt het onbebouwde karakter van de open ruimte gevrijwaard;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 288 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Open houden van de open ruimte rond de door aanduiding van bouwvrije agrarische gebieden
• Mogelijke te onderzoeken inplantingslocatie voor windturbines, doch met oog voor de landbouw, natuur-, recreatie- en woonfuncties in het gebied (cfr. Addendum PRS);
• Niet ontwikkelen van de op het gewestplan aangegeven KMO-zone achter de Oude Molenstraat;
• Vermijden van dens bebouwde woonlinten buiten de bebouwingskern van Grembergen;
• Doortrekking van de natuurverbinding langs de Schelde met behoud van Watersportcentrum VVW door:
° Groene inrichting noordelijk deel van de parking als overgang naar het natuurgebied;
9.6
Westelijke open ruimte
Kaart 49. Gewenste ruimtelijke structuur ‘Westelijke open ruimte’ Deze deelruimte behoort tot het buitengebied en wordt in het noorden en oosten begrensd door de Schelde- en Dendervallei. Ze vormt onderdeel van een groter openruimtegebied dat doorloopt op het grondgebied van Aalst, Lede en Wichelen. In deze deelruimte bevinden zich de kernen van Appels, Schoonaarde en Oudegem.
9.6.1
De kern van Appels
Kaart 50. Gewenste ruimtelijke structuur Appels
° Enkel aansluitend bij de bestaande bebouwing en de aanlegsteiger kan er een terras/ligweide aangelegd worden; De aanpalende delen dienen behouden en beheerd te worden als natuurgebied.
Voor de kern van Appels – geselecteerd als woonkern - worden volgende ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven nagestreefd:
• Inzake bijkomende woongelegenheden wordt er naast de kwalita-
tieve vernieuwing van het bestaand woonweefsel gestreefd naar het aanpakken van de beperkte leegstand. Er wordt één binnengebieden herbestemd in functie van bijkomende woongelegenheden. Het betreft een ontwikkeling in een goedgekeurd juridisch-planologisch document: Sparta Appels (RUP Sparta Appels);
• Verhogen beeldkwaliteit bedrijvenzone DDS-Eegene naar de N416
toe, gekoppeld aan een goede landschappelijke inpassing van het bedrijventerrein ten aanzien van de Scheldevallei en deze westelijke open ruimte. Het ontstaan van baanwinkels op dit bedrijventerrein wordt tegengegaan;
• Doortochtherinrichtingen N416 (gerealiseerd) en N406 doorheen de kern van Appels in functie van de verkeersleefbaarheid. Hierbij aandacht voor kwalitatieve identiteitsverhogende bebouwing aan pleinruimte kruising Heirstraat-Bevrijdingslaan. Open houden van vista langsheen de N416 op de Scheldevallei;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 289 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
• Uitbouw publieke groen- en speelvoorziening in het binnengebied
bouw van wonen en recreatieve voorzieningen: horeca, aanlegsteiger, enz. op niveau van de kern om de band tussen het dorp en de Schelde terug te versterken. Voor het voorzien van dit evenementenplein wordt in eerste instantie gedacht aan de ruimte langs de Schelde in het verlengde van de Oude Brugstraat. Er kan echter ook ingespeeld worden op andere opportuniteiten.
tussen Denderstraat, Echostraat en Bevrijdingslaan, functioneel geïntegreerd met het sportcomplex aan de overzijde van de Denderstraat;
• Behoud van het veer te Appels; • Uitbouw vroegere stortplaats DDS i.f.v. een zonnefarm, in combinatie met ontwikkeling natuurfunctie;
9.6.2
De kern van Schoonaarde
Kaart 51. Gewenste ruimtelijke structuur Schoonaarde Voor de kern van Schoonaarde worden volgende ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven nagestreefd:
• Creëren van een ruimtelijk en functioneel kwalitatieve stationsinfra-
structuur met herbestemmingsmogelijkheid voor beeldbepalend stationsgebouw;
• Uitbouw lange afstandsfietsroute langsheen spoorlijn 53; • Uitbouw recreatieve sportinfrastructuur FC Juventus met oog voor landschappelijke inpassing;
• Indien er zich een opportuniteit aandient in of direct aansluitend bij de kern, uitbouw van een publieke groen- en speelvoorziening. De tuin van de pastorie is een mogelijke te onderzoeken optie.
• Inzake bijkomende woongelegenheden wordt er naast de kwalitatieve vernieuwing van het bestaand woonweefsel en aanpakken van de beperkte leegstand ook ingezet op het herbestemmen naar wonen van diverse sites met achterhaalde bestemmingen. Er worden geen bijkomende binnengebieden aangesneden;
9.6.3
De kern van Oudegem
Kaart 52. Gewenste ruimtelijke structuur Oudegem
• Voor het regionaal en lokaal bedrijventerrein wordt er gestreefd
naar de uitbouw van watergebonden bedrijvigheid, het verhogen van de beeldkwaliteit van de bedrijventerreinen naar de N416 toe en een goede landschappelijke inpassing van het bedrijventerrein ten aanzien van de Scheldevallei;
• Doortochtherinrichting N416 (gerealiseerd) en N467 doorheen de kern van Schoonaarde in functie van de verkeersleefbaarheid. Hierbij aandacht voor kwalitatieve identiteitsverhogende bebouwing;
• Door bouw sociaal woningbouwproject aan de kerk is er op het
dorpsplein niet meer voldoende ruimte voor een aantal lokale evenementen; Uitbouw van een nieuw en identiteitsverhogend dorpsevenementenplein aan de Schelde; Gekoppeld aan dit evenementenplein wordt er gestreefd naar de uitbouw van een ‘waterfront’ naar de Schelde toe. Dit gebeurt door het creëren van aantrekkelijke gevels naar het water toe, gekoppeld aan een functionele uit-
Voor de kern van Oudegem worden volgende ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven nagestreefd:
• Inzake bijkomende woongelegenheden wordt er naast de kwalita-
tieve vernieuwing van het bestaand woonweefsel en aanpakken van de beperkte leegstand ook ingezet op het herbestemmen naar wonen van diverse sites met achterhaalde bestemmingen. Daarnaast wordt ook een binnengebied aangeduid voor invulling met bijkomende woongelegenheden, gelegen aan de Jef Scheirsstraat.
• Op twee plaatsen komen KMO-zones voor in het woonweefsel, die omwille van hun specifieke ligging kunnen herbestemd worden naar woongebied. Het gaat over de KMO-zone gelegen tussen de Lambroeckstraat en de Weidekouter. Hier werd de bestaande houtzagerij stopgezet. De andere te herbestemmen KMO-zone is gelegen ter
235029_ontwerp VV_19.doc blad 290 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
hoogte van het waardevol bedrijfspand Molens Abbeloos aan de Jef Scheirsstraat aan het station van Oudegem.
• Voor de regionale bedrijvenzone VPK:
• Verdere recreatieve uitbouw met sport- en speelvoorzieningen van de bestaande sportzone te Oudegem;
• Onderzoek voeren naar structurele parkeeroplossing voor de dorpskern;
° Aandacht voor een goede inbuffering naar de woonkern toe; ° Uitbouw van een laad- en loskade langsheen de Dender; ° Verkeersontsluiting van de bedrijvenzone op de doorgetrokken N41 ter ontlasting van de dorpskern;
° Aandacht voor een optimale groen-landschappelijke inpassing van het huidige bedrijventerrein en zijn eventuele uitbreiding en ontsluiting naar de doorgetrokken N41 toe in de Dendervallei (zuidelijke uitbreiding in onderzoek bij hogere overheid);
° Oog voor de beeldkwaliteit van de bebouwing ten aanzien van de
Dendervallei, spoorlijn 53, de doorgetrokken N41 en de gehele dorpskern van Oudegem;
• Doortochtherinrichting N406 doorheen de dorpskern in functie van
de verkeersleefbaarheid. Hierbij aandacht voor kwalitatieve identiteitsverhogende bebouwing en pleinfunctie aan de kerk. Afwerkende pleinbebouwing tussen Hofstraat en Nederstraat;
• Creëren van een ruimtelijk en functioneel kwalitatieve stationsinfrastructuur;
• Uitbouw van een langzaam verkeerroute op de oude spoorwegbedding tussen Aalst en Dendermonde. Op lange termijn mogelijke uitbouw van een sneltramverbinding op deze oude spoorwegbedding tussen Aalst en Dendermonde (potentieel tracé);
• Openleggen waar mogelijk en zinvol van de doorgang van Wijzerbeek doorheen de kern van Oudegem, gekoppeld aan een ecologische uitbouw van de oevers;
• Uitbouw van een publieke groen- en speelvoorziening in de Wijzerbeekvallei zuidelijk aansluitend bij de kern, met aandacht voor goede ontsluiting voor langzaam verkeer en linken met de sportzone;;
9.6.4
De omgevende open ruimte
In de open ruimte van de deelruimte ‘westelijke open ruimte’ kan de landen tuinbouw zich autonoom ontwikkelen. Grondgebonden en grondloze landbouw kan er zich ontwikkelen. Er is een principiële flexibiliteit inzake teelten, vb. naar boomkwekerijen, glastuinbouw, enz. toe met uitzondering van de beekvalleien van Paddebeek, Porrebeek en Wijzerbeek. Binnen dit kader worden de Paddebeekvallei en omgeving ontwikkeld als een verwevingsgebied met een ecologische uitbouw van de Paddebeek en haar oevers, gekoppeld aan de ecologische en landschappelijke uitbouw van een samenhangend netwerk van kleine landschapselementen (bomenrijen, hagen, houtkanten, poelen, enz. ). De Porrebeekvallei op de grens met Lede en Aalst wordt ontwikkeld als natuurverbinding met een ecologische uitbouw van de beek en de oevers, gekoppeld aan versterking van de natuurwaarden in de omgeving. In de valleien van de Wijzerbeek, Zijpbeek en zijbeken en op Hogenakker-Berg wordt er gestreefd naar de uitbouw van ecologische infrastructuur. De deelruimte wordt door sneden door diverse woonlinten buiten de geselecteerde kernen van Schoonaarde, Appels en Oudegem; Er wordt gestreefd naar het vermijden van een dense bebouwingsdichtheid in deze woonlinten. Binnen deze woonlinten bevinden zich een aantal ‘KMOsplinters’ (kleinere bedrijvenzones). Deze krijgen een specifiek ontwikkelingsperspectief waarbij er steeds aandacht gevraagd wordt voor een goede inpassing in het omgeving woonlint (woonomgeving) en een goede landschappelijke inpassing van de bedrijvigheid naar de omliggende open ruimte toe. Er worden bijkomend ‘open ruimte verbindingen’ voorzien tussen de kernen van Appels-Schoonaarde en Oudegem-Mespelare, naast een ‘open ruimte vinger’ tussen Appels-Oudegem om het streven aan te geven dat
235029_ontwerp VV_19.doc blad 291 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
een verdere verlinting van de bebouwing van de uitwaaierende woonlinten langsheen de gewestwegen tussen deze kernen vermeden wordt. Om bijkomende bebouwing te vermijden in zones waar dit ecologisch of landschappelijk niet aangewezen is, of om dichtslibbing van de open ruimte te vermijden ten voordele van de professionele landbouw zullen een aantal bouwvrije (agrarische) gebieden vastgelegd worden. Bij de doortrekking van de N41 doorheen deze deelruimte dient deze weg geïntegreerd te worden in de omgevende open ruimte door een goede landschappelijke inpassing met groenvoorzieningen die landschapsbouwend werken, een goede functionele afstemming met de bestaande landbouw in het gebied, het vermijden van barrières voor fauna en flora, verkeersveilige kruispuntinrichtingen en voldoende buffering naar nabijgelegen wonen toe.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 292 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
9.7
Zuidelijk grensgebied
Kaart 53. Gewenste ruimtelijke structuur ‘Zuidelijk grensgebied’ Deze deelruimte behoort tot het buitengebied en wordt in het noorden begrensd door het kleinstedelijk gebied Dendermonde en in het westen door de Dendervallei. Ze vormt onderdeel van een groter openruimtegebied dat doorloopt op het grondgebied van Lebbeke. Een belangrijk aspect binnen deze deelruimte is de doortrekking van de N41 tussen Aalst en Lebbeke.
9.7.1
De open ruimte
In de open ruimte van de deelruimte ‘zuidelijk grensgebied’ kan de landen tuinbouw zich autonoom ontwikkelen. Grondgebonden en grondloze landbouw kan er zich ontwikkelen. Er is een principiële flexibiliteit inzake teelten, vb. naar boomkwekerijen, glastuinbouw, enz. toe met uitzondering van de beekvallei van de Bandsloot-Vondelbeek waar er gestreefd wordt naar grondgebonden landbouw. In een beperkte perimeter rond deze beek kunnen er vanuit hydrologisch en landschappelijk oogpunt bouwvrije agrarische gebieden aangeduid worden die het open karakter van de beekvallei behouden.
schappelijke inpassing van de N41 doorheen dit zuidelijk grensgebied, zal op het terrein het concept van de ‘Stedelijke Groengordel’ visueel zichtbaar maken, waardoor er hier een ‘duidelijke groene begrenzing ontstaat tussen het kleinstedelijk gebied en de zuidelijk gelegen open ruimte. Er wordt gestreefd naar het vermijden van een dense bebouwingsdichtheid in de woonlinten in deze open ruimte buiten het kleinstedelijk gebied.
9.7.2
Doortrekking N41
Bij de doortrekking van de N41 doorheen deze deelruimte dient deze weg kwalitatief geïntegreerd te worden in de omgevende open ruimte:
• Zoveel als mogelijk dient er rekening gehouden te worden met de hoofdfunctie van het gebied, nl. de land- en tuinbouw; dit betekent aandacht voor maximaal behouden van de mogelijkheden voor een professionele landbouwbedrijfsvoering;
• Om de weg landschappelijk en visueel op een gebiedseigen manier
in te passen in de open ruimte, kan er best gewerkt worden met kleine landschapselementen (bomenrijen, hagen, houtkanten, poelen, enz.). Hierdoor kan binnen de open ruimte een landschapsecologische basiskwaliteit behouden én versterkt worden.
• De doorgetrokken N41 loopt deels parallel met BandslootVondelbeek:
Binnen dit kader wordt de beekvallei van Bandsloot-Vondelbeek ontwikkeld als natuurverbinding met een ecologische uitbouw van de beek en haar oevers, gekoppeld aan versterking van de natuurwaarden in de vallei. Tussen de Bandsloot-Vondelbeek en Bellebroek (GEN/GENO) wordt een droge ecologische verbinding gerealiseerd door aanleg van kleine landschapselementen (bomenrijen, hagen, houtkanten, poelen, enz. ). In de open ruimte tussen spoorlijnen 53 en 60 (omgeving Hof ter Heiden) wordt er gestreefd naar het optimaliseren van de landschappelijke inpassing van de N41, gekoppeld aan de versterking van de actuele natuurwaarden door de uitbouw van kleine landschapselementen. De uitbouw van de natuurwaarden en het verhogen van de groenlandschappelijke waarden in de beekvalleien van Steenbeek (Bellebroek), Bandsloot-Vondelbeek-Brabantse Beek, gekoppeld aan de groen-land-
° De structuur van de Vondelbeek dient versterkt en geaccentueerd als drager van belangrijke natuurwaarden. De samenhang tussen beek, vallei en hogere overgangen wordt waar mogelijk versterkt. Eventuele groenbuffering vanaf de N41 naar de omgeving van de beek toe kan dit streven helpen realiseren;
° Met de aanleg (jaren ’90) van een aantal gecontroleerde over-
stromingsgebieden in het stroomgebied van de Vondelbeek werden de wateroverlastproblemen in de Vondelbeekvallei aanzienlijk teruggedrongen. Waterberging blijft echter bepalend voor de ordening van deze beekvallei. Bij de doortrekking van de N41 wordt voldoende ruimte geboden aan het watersysteem voor het natuurlijk functioneren van hun structuurbepalende processen
235029_ontwerp VV_19.doc blad 293 van 315
RICHTINGGEVEND GEDEELTE
(overstroming, erosie-sedimentatie, vorming oeverwalkomgrondstructuur, enz.).
Tenslotte wordt nog de synthese van de gewenste ruimtelijke structuur aangegeven voor Dendermonde
° Bestaande en door de aanleg van de weg nieuwe ecologische barrières worden zoveel als mogelijk opgeheven of hun effecten gemilderd. (Gecontroleerde) waterberging kan hierbij een nevenfunctie zijn voor ecologische ontwikkelingen en landschappelijke groenbuffering.
Kaart 54. Synthese gewenste ruimtelijke structuur Dendermonde
• Bellebroek (Steenbeek) en de Vondelbeek vormen samen met de landschappelijke groeninpassing langsheen de doorgetrokken N41 conceptueel onderdeel van de Stedelijke Groengordel van Dendermonde. Deze visueel zichtbare elementen vormen samen een duidelijke landschappelijke grens van het kleinstedelijk gebied naar de open ruimte toe richting Lebbeke en Denderbelle.
• Bij de aanleg van de weg dient er aandacht besteed aan de leefbaarheid van de langsgelegen woonkernen: stadsdeel Sint-Gillis binnen het kleinstedelijk gebied en de kernen van Lebbeke en Denderbelle op het grondgebied van buurgemeente Lebbeke. Leefbaarheid heeft o.a. betrekking op: verkeersleefbaarheid, inperken geluidshinder, enz.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 294 van 315
BINDEND GEDEELTE
DEEL 3. BINDEND GEDEELTE
235029_ontwerp VV_19.doc blad 295 van 315
BINDEND GEDEELTE
1 Draagwijdte en werking bindende bepalingen
Ingevolge de vereiste toetsbaarheid en verifieerbaarheid zijn de bindende bepalingen in aantal beperkt, zeker in verhouding tot het groot aantal uitgangspunten en inrichtingsprincipes die in het richtinggevend gedeelte worden vermeld. In de bindende bepalingen zijn ook suggesties opgenomen naar de hogere overheden toe. Dit houdt in dat de stad zich ertoe verbindt om deze suggesties bij structuurplanningsprocessen en opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen door hogere overheden, kenbaar te maken en actief te gaan motiveren bij deze hogere overheden.
Het bindend gedeelte van het ruimtelijk structuurplan Dendermonde bevat de onderdelen van het ruimtelijk structuurplan die bindend zijn voor het gemeentebestuur.; Met het gemeentebestuur wordt naast de gemeente ook alle instellingen bedoeld die eronder ressorteren. Deze bindende bepalingen zijn niet bindend voor de burger. Van het bindend gedeelte van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan kan worden afgeweken indien zulks genoodzaakt wordt door maatregelen die vereist zijn voor de verwezenlijking van het bindend sociaal objectief (artikel 2.2.2 Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening). De bindende bepalingen zijn de spil tussen de in het richtinggevend gedeelte uitgewerkte gewenste ruimtelijke structuur en de realisatie ervan. Hun functie bestaat erin om het noodzakelijke karakter van een aantal elementen, doelstellingen en acties aan te geven voor uitvoering van het ruimtelijk structuurplan Dendermonde. Geven. In het ruimtelijk structuurplan Dendemonde zijn er drie types van bindende bepalingen die in min of meerdere mate op elke materie betrekking kunnen hebben: • Selecties en indelingen in gebiedscategorieën; • Ruimtelijke instrumenten; • Taakstellingen en andere acties in verband met de uitvoering;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 296 van 315
BINDEND GEDEELTE
2
Selecties
2.2
Deelstructuren
De stad Dendermonde selecteert volgende elementen van de nederzettingsstructuur (cfr. RSV en PRS-OV):
• De selectie van delen van het grondgebied van Dendermonde als onderdeel van het structuurondersteunend kleinstedelijk gebied;
• Selectie van de kernen van Grembergen en Oudegem als ‘hoofddorp’;
Het opnemen van selecties van deelruimten, deelstructuren en de opbouwende elementen hiervan, is zeer zinvol. De belangrijkste ruimtelijk structurerende elementen op het grondgebied van Dendermonde worden hierdoor bindend vastgelegd. Ruimtelijke ontwikkelingen – niet specifiek voorzien in het GRS – dienen dan sowieso rekening te houden met deze ruimtelijk structurerende elementen.
2.1
Deelruimten
De stad Dendermonde selecteert de volgende vijf deelruimten:
• • • • •
Schelde- en Dendervallei; Stedelijk gebied Dendermonde; Grembergen; Westelijke open ruimte; Zuidelijk grensgebied;
Het ontwikkelingsperspectief en de rol van deze deelruimten worden gebruikt als kwalitatief criterium bij de beoordeling van ruimtelijke structuurplannen en uitvoeringsplannen van andere beleidsniveaus.
• Selectie van de kernen van Appels en Schoonaarde als woonkernen;
De afbakening van dit stedelijk gebied die delen van Dendermondecentrum, Sint-Gillis en Baasrode omvat wordt als suggestie meegegeven naar de Provincie Oost-Vlaanderen toe, in het kader van het verder goedkeuringsproces van dit plan. De stad Dendermonde selecteert volgende elementen van de ruimtelijk-economische structuur:
• Regionale bedrijventerreinen (als suggestie naar de hogere overheid toe): Hoogveld-regionaal, Den Briel, Desso, VPK, DDSEegene, Schoonaarde regionaal, De Brandt;
• Grotere lokale bedrijventerreinen: Hoogveld lokaal, Schoonaarde lokaal;
• Mechelsesteenweg (N17) en ‘Ros Beiaard’ (N47) als kleinhandelslinten van bovenlokaal belang; Sint-Gillislaan-Heirbaan (N47) als stedelijke activiteitenas;
• Het regionaal kernwinkelhart in Dendermonde-centrum;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 297 van 315
BINDEND GEDEELTE
De stad Dendermonde selecteert volgende elementen van de verkeersstructuur:
• Secundaire wegen type I (cfr. PRS-OV): − N47 (vanaf kruising met N17 tot N445): • Secundaire wegen type II (cfr. PRS-OV): − − − −
N17 (vanaf kruising met N47 tot provinciegrens) via Hoogveld; N47 (vanaf N41 tot aan provinciegrens); N47 (vanaf N41 tot aan provinciegrens); N41 vanaf de kruising met de N47 tot de R41 (Aalst);
• Secundaire weg type III (cfr. PRS-OV): − N47 van Mechelsepoort tot N41; − N406 van N416 (Appels) tot kruispunt N17/N47; − N406 – segment Ouburg - Oudegemse Baan - Steenweg van Aalst (voorlopige selectie tot na doortrekking N41);
• Lokale wegen type I: − Vrankrijkstraat - Migrostraat (Schoonaarde – Gijzegem/N41) – − − −
−
wel met mogelijkheid tot categorisering type II na afstemming tussen mobiliteitsplannen Dendermonde en Aalst; Ouburg - Oudegemse Baan - Steenweg van Aalst (Appels/N416-Oudegem/N41) (na aanleg N41); Denderbellestraat of nieuwe wegzate (nieuwe zuidwestelijke stedelijke ontsluitingsweg naar N41); Grootzand - Dokter Haekstraat – Hamsesteenweg – Zogsebaan - Gaverstraat - Smidsestraat - Denstraat (GrembergenMoerzeke/N41 en Zogge) – wel met mogelijkheid tot categorisering type II na afstemming tussen mobiliteitsplannen Dendermonde en Hamme; Baasrodestraat – Sint-Ursmarusstraat – Driehuizen – Fabriekstraat (Baasrode – N17);
• Lokale wegen type II: − − − − − − − − −
Oudegemstraat – Hoekstraat - Lambroeckstraat (Oudegem); Hofstraat (Oudegem); Mespelarestraat (Mespelare-N406); Ontsluitingsweg VPK op N41; Van Langenhovenstraat – Boonwijkstraat - Geldroplaan - Burgemeester Portmanslaan (Sint-Gillis West en stationsomgeving); Breestraat – Moerstraat – Voordenstraat – Dries (Sint-Gillis West); Burgemeester Potiaulaan – Hullekenstraat – Kroonveldlaan – Pastoors Claeysstraat - Buisstraat – Vlietbergstraat (Sint-Gillis Oost); Leugestraat – Kleinzand – Smidsestraat – Hamsesteenweg (Grembergen); Rosstraat (Baasrode)
De stad Dendermonde selecteert volgende elementen die deel uitmaken van de gewenste natuurlijke structuur met een bovenlokaaal karakter; ze worden dan ook als suggestie aangegeven naar de hogere overheden toe:
• De riviervalleien van Schelde (concept ‘groene S’) en Dender worden verder uitgebouwd in functie van natuurontwikkeling. Het betreft meer specifiek:
− − − − − − −
Zeeschelde en de buitendijkse gebieden; Gedeelte van Zevenkoten; Vlassenbroekpolder; Gedeelte van Sint-Onolfspolder; Deel van het Broek van Grembergen; Meirdam; Vallei van de Dender: Paardenmeers, Dender en vallei langsheen Oudegem;
• Een aantal gebieden binnen de riviervalleien van Schelde en Dender die bovengaande gebieden met elkaar verbinden en een belangrijke natuurverbindingsfunctie hebben:
235029_ontwerp VV_19.doc blad 298 van 315
BINDEND GEDEELTE
− Het centraal verbindingsgebied in de Scheldevallei: Parkge-
bied Grembergen; − de verbinding tussen Vallei van de Dender en de monding: Denderkanaal en omgeving, Warande tussen de kernen van Oudegem en Appels, Oude Dender en omgeving.
• Daarnaast zijn er een aantal entiteiten waar er gestreefd wordt naar het versterken van de natuurwaarden:
− Vallei Bandsloot-Vondelbeek-Brabantse Beek als onderdeel − − − −
van de ‘Stedelijke groengordel’; Vallei van de Steenbeek als deel van Bellebroek én ook onderdeel van de ‘Stedelijke Groengordel’; Porrebeekvallei; Paddebeekvallei; Vallei van De Vliet, gekoppeld aan Kerregavers en Hekkenhoek (Steengote en Grijsersgracht) tussen de kern van Grembergen en grondgebied Zele;
• Daarnaast zijn er kleinere natuur- en boscomplexen die deel uitmaken van de gemeentelijke ecologische infrastructuur:
− Kalendijk- en Bastion VIII-gebied (concept ‘Vestinggordel’) in − − − − − −
het centrum van Dendermonde; Den Hoogen Acker-Berg tussen de kernen van Oudegem en Appels; Vondelbeek binnen stadsdeel Sint-Gillis; Omgeving N41 en Hof Ter Heiden tussen stadsdeel Sint-Gillis en het grondgebied Lebbeke (concept ‘Stedelijke Groengordel’); Volaardebeek en spoorlijn 53 vanuit het oosten doorheen stadsdeel Sint-Gillis; Grote Beek doorheen de kern van Baasrode en doorheen het bebouwd rasterlandschap tussen deze kern en industriegebied Hoogveld; Wijzerbeek, Zijpbeek en zijbeken tussen kernen AppelsOudegem-Mespelare
De stad Dendermonde zal bij de verdere uitwerking van de natuurlijke structuur door de hogere overheden, de in het richtinggevend gedeelte voorgestelde beleidscategorieën (grote eenheid natuur, grote eenheid natuur in ontwikkeling, natuurverwevingsgebied, natuurverbindingsgebied en gemeentelijke ecologische infrastructuur) voor de verschillende gebieden aankaarten.. De stad Dendermonde selecteert volgende elementen die deel uitmaken van de agrarische structuur:
• Gebieden waar land- en tuinbouw zich autonoom kan ontwikkelen: − zandleemgebied zuidwest (inclusief gebied Hogenakker-Berg), − zandgebied Appels (Schriek); − zandgebied Grembergen (inclusief deel van het Broek van Grembergen);
− zuidelijk grensgebied met Lebbeke en Buggenhout; • Gebieden waar het voorbestaan en ontwikkeling van landbouw als ondergeschikte functie in zeer grote mate moet rekening houden met de natuurfunctie en het landschap:
− − − − − −
Deel van Sint-Onolfspolder; Deel van Meirdam; Deel van het Broek van Grembergen ten oosten van de N41; Vlassenbroekpolder; Beekvallei van Bandsloot-Vondelbeek-Brabantse Beek; Vallei van de Steenbeek (inclusief Bellebroek);
• Gebieden waar er gestreefd wordt naar een maximale verweving van diverse openruimtefuncties:
− − − − − −
Deel van Sint-Onolfspolder; Paddebeekvallei en omgeving; Deel van Meirdam; Vallei van De Vliet, Hekkenhoek, Kerregavers; Broek van Grembergen ten westen van de N41; Vallei van de Dender;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 299 van 315
BINDEND GEDEELTE
• Gebieden waar voortbestaan en ontwikkeling van landbouw onder hoge druk staat vanuit andere functies:
− Het centraal verbindingsgebied in de Scheldevallei; − Zandleemgebied oost (rasterlandschap tussen Baasrode en bedrijventerrein Hoogveld);
− Zone tussen N41 en Sint-Gillis; − Vondelbeekvallei binnen het stedelijk gebied; − Gebied Oude Dender, Oud Klooster – Zwijveke; De stad Dendermonde zal bij de verdere uitwerking van de agrarische structuur door de hogere overheden, de voorgestelde beleidscategorieën en hieraan gekoppelde ruimtelijke doelstellingen voor de verschillende gebieden verdedigen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 300 van 315
BINDEND GEDEELTE
3
Ruimtelijke instrumenten
• De stad Dendermonde zal een ruimtelijke inrichtingsvisie uitwerken
- eventueel gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan of –plannen – voor de omgevende bebouwing van een aantal belangrijke beeldbepalende hoofdwegen en -lanen op het grondgebied van Dendermonde: Noordlaan (N406) en Leopold II laan, Sint-Gillislaan en Heirbaan (N47), Mechelsesteenweg (N17), Mandekensstraat/Provinciale Baan (N17;
• De stad Dendermonde zal een ruimtelijke inrichtingsvisie uitwerken
3.1
Ruimtelijke beleidsstudies en/of ruimtelijke uitvoeringsplannen
• De stad Dendermonde zal volgende gebieden herbestemmen naar
- gekoppeld aan de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan voor de site ‘Park van Grembergen’, gelegen langs de Schelde in Grembergen.
• De stad Dendermonde zal geïntegreerd ruimtelijk ontwerpend onderzoek uitvoeren voor volgende sites i.f.v. een duurzame toekomst en herbestemming:
wonen toe in de ruime zin door de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen:
° Site ‘Kazerne’ gelegen op de hoek Noordlaan en Kazernestraat;
° KMO-zone in binnengebied tussen Lambroeckstraat en Weide-
° Site ‘Nieuwburcht’ gelegen tussen de Nieuwburcht en Hof ter
° ° ° ° ° ° ° °
kouter; KMO-zone gelegen aan Jef Scheirsstraat, aansluitend bij station Oudegem; KMO-zone gelegen in binnengebied tussen Karel Hofmanstraat, Hertsgaard en Korte Moerstraat; KMO-zone gelegen aan het kruispunt Vossenhoek en Karel Eeckhoutstraat; KMO-strip gelegen langsheen Baasrodestraat in binnengebied met Broekkouter en Broekkantstraat; KMO-zone aan Boerderijstraat gelegen tussen Geerstraat en Bookmolen tussen kern Baasrode en regionaal bedrijventerrein Hoogveld; KMO-zone aan de Veldstraat in Sint-Gillis, nabij het kerkhof; Leegstaand postgebouw in de Potiaulaan gelegen in gebied met bestemming ‘gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut’; Deel van industriezone Schoonaarde, ter hoogte van de zonevreemde woningen in de Oude Brugstraat.
Bremptstraat;
• De stad Dendermonde zal bij de Provincie Oost-Vlaanderen actief streven naar het realiseren van volgende herbestemmingen:
° Afbakenen van het kleinstedelijk gebied Dendermonde; ° Herbestemmen woonuitbreidingsgebied ‘Oud Klooster-Zwijveke’ i.f.v. de uitbouw van een randstedelijk groen- en recreatief gebied en gemeenschaps- en openbare nutsvoorzieningen (vb. een penitentiaire instelling);
° Na uitwerking van een geïntegreerde ruimtelijke inrichtingsvisie voor de omgeving Den Briel door de provincie Oost-Vlaanderen vraagt de stad dat binnen dit geïntegreerd kader ook de nodige herbestemmingen zouden doorgevoerd worden, met specifieke aandacht voor de zonevreemde woningen (in afstemming met gewenste aanwezigheid van een watergebonden bedrijf met gevaarlijke stoffen).
235029_ontwerp VV_19.doc blad 301 van 315
BINDEND GEDEELTE
• De stad Dendermonde zal bij de Provincie Oost-Vlaanderen actief
streven naar het uitwerken van een ruimtelijke en verkeerskundige beeldkwaliteitsstudie/streefbeeldstudie voor bedrijventerrein Hoogveld i.f.v. een betere verkeerskundige doorstroming op de N17, de multimodaliteit en het verhogen van de beeldkwaliteit van het bedrijventerrein naar de N41 en de N17 toe en het ruimtelijk en functioneel versterken van de groenbuffering van het bedrijventerrein naar de omgeving toe.
• De stad Dendermonde zal bij de Provincie Oost-Vlaanderen actief
streven naar het bieden van voldoende planologische ruimte voor bestaande regionale bedrijven Indien deze uitbreidingsnoden hebben, rekening houdende met de ruimtelijke draagkracht van de omgeving. De stad Dendermonde zal voor lokale bedrijventerreinen zelf deze rol opnemen.
• De stad Dendermonde zal bij de hogere overheden actief en bij prioriteit streven naar het planologisch mogelijk maken van de doortrekking van de secundaire wegverbinding tussen Aalst en Lebbeke (N41);
• De stad Dendermonde zal bij de hogere overheden streven naar het schrappen van de een gedeelte van de reservatiestrook voor de gewestweg Dendermonde-Wetteren aangegeven op het gewestplan, nl. het gedeelte ten westen van de kern van Oudegem;
• De stad Dendermonde zal een ruimtelijke inrichtingsstudie uitwerken voor de realisatie van één samenhangend ‘parkgebied met stedelijke functies dat Kalendijk-gebied en omgeving Sint-Blasius ziekenhuis omvat;
• De stad Dendermonde zal na het planologisch herbestemmingsinitiatief van de Provincie Oost-Vlaanderen van woonuitbreidingsgebied ‘‘Oud Klooster – Zwijveke’, samen met de andere betrokken actoren het randstedelijk groengebied realiseren.
• De stad Dendermonde zal het RUP zonevreemde bedrijven definitief afwerken en na evaluatie eventueel een nieuw RUP opstarten bij nieuwe ruimtevragen van zonevreemde bedrijven.
• De stad Dendermonde zal in samenwerking met andere betrokken
actoren ruimtelijk onderzoek voeren naar volgende ruimtelijke problematieken en doelstellingen, indien zinvol gekoppeld aan de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen:
° Aanduiden via ruimtelijke uitvoeringsplannen van bouwvrije agrarische gebieden in het zandleemgebied zuidwesten (inclusief gebied Hogenakker-Berg tussen Appels en Oudegem), zandgebied Appels, zandgebied Grembergen en zuidelijk grensgebied met Lebbeke en Buggenhout;
° Uitwerken van een geïntegreerde inrichtingsvisie en ruimtelijke uitvoeringsplannen voor het rasterlandschap tussen de kern van Baasrode en bedrijventerrein Hoogveld met oog voor grondgebonden landbouw en hobbylandbouw;
• De
stad Dendermonde geeft overeenkomstig omzendbrief RO/2010/01 aan dat de plangebieden van bepaalde gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen geheel of gedeeltelijk kunnen gelegen zijn in een herbevestigd agrarisch gebied. Het betreft concreet:
° RUP zonevreemde recreatieve en –jeugdvoorzieningen; ° RUP zonevreemde woningen; ° RUP zonevreemde bedrijvigheid; Tevens zijn er een aantal functies die nog geen specifieke locatie hebben gekregen, maar mogelijk geheel of gedeeltelijk kunnen gelegen zijn in een herbevestigd agrarisch gebied. Het betreft concreet:
° Een eventuele nieuwe bijkomende begraafplaats binnen of aansluitend bij de afbakeningslijn van het stedelijk gebied;
° Een residentieel woonwagenterrein binnen of aansluitend bij de afbakeningslijn van het stedelijk gebied;
° Eventuele ruimte voor kleinschalige bed&breakfast-voorzieningen
in het kader van het Logiesdecreet, ruimte voor terrein voor 10 à 20 doortrekkende mobilhomes en ruimte voor een kleinschalige
235029_ontwerp VV_19.doc blad 302 van 315
BINDEND GEDEELTE
camping. Deze laatste twee in of aansluitend bij de afbakeningslijn van het stedelijk gebied;
3.2
Stedenbouwkundige verordeningen
• Het vastleggen van een aantal minimale basiskwaliteitseisen voor
woningen en woonomgevingen i.f.v. het genereren van een kwalitatief woonweefsel.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 303 van 315
BINDEND GEDEELTE
4
Andere acties en taakstellingen
− − − − − −
Gebied nr. 2: Otterstraat-Sint-Gillislaan, Gebied nr. 3: Vlietbergstraat (250 kavels); Gebied nr. 4: Broekkant; Gebied nr. 5: Hof ten Rode; Gebied nr. 6: Posthoornstraat; Gebied nr. 12: Lutterzele (250 kavels);
• De stad Dendermonde wil tegen 2020 samen met de sociale wo-
4.1
Wonen
• Voor woonlinten buiten de bebouwingskernen van bovengaand ge-
selecteerde elementen van de nederzettingsstructuur – maar binnen een geëigende woonbestemming - wordt er inzake de nederzettingsstructuur gestreefd naar een woondichtheid van maximaal 15 woningen/ha. In functie van de aanwezige omgevingskwaliteiten kan het aangewezen zijn om een lagere dichtheid op te leggen. De realisatie van bijkomende meergezinswoningen in deze woonlinten wordt tegengegaan.
• Voeren van een actief woon-aanbod beleid naar de planhorizon 2017 toe inzake wonen in het kleinstedelijk gebied door de vernieuwing van het bestaande woonweefsel en kwantitatieve en kwalitatieve in- en uitbreiding van deze stedelijke omgeving:
° Actief nastreven van het verder invullen van vrijliggende percelen in het bestaande bestemde woonweefsel langsheen een uitgeruste weg overeenkomstig de aangegeven ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven; ° Verder actief bestrijden van de leegstaande en verwaarloosde woonbebouwing; ° Herbestemming van gebieden met achterhaalde bestemmingen naar wonen (in de ruime zin) toe (zie ook bovengaand); ° Het ontwikkelen van volgende binnengebieden binnen de hypothetische afbakening van het kleinstedelijk gebied: − Gebied nr. 1: Hof ter Bremt,
ningbouwmaatschappijen en eventuele private partners het aangegeven sociaal objectief overeenkomstig het Decreet Grond- en Pandenbeleid realiseren. Daarbij wil de stad ook de nodige inspanningen leveren voor een bijkomend aanbod aan sociale koopwoningen en sociale kavels. De stad engageert zich om tegen 2020 minstens 149 bijkomende sociale koopwoningen en 7 bijkomende sociale kavels op het grondgebied van Dendermonde te voorzien. Tevens wenst de stad Dendermonde een convenant aan te gaan met de Vlaamse Regering voor de gestarte en aangemelde projecten voor sociale woningbouw.
• De stad Dendermonde zal streven naar de realisatie van een kwalitatief residentieel woonwagenterrein met ongeveer 10 à 15 staanplaatsen.
• De stad Dendermonde zal een gemeentelijke lijst uitwerken met waardevolle bebouwing die niet decretaal beschermd wordt i.f.v. een objectief toetsingskader voor het gemeentelijk vergunningenbeleid en de opmaak van gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 304 van 315
BINDEND GEDEELTE
4.2
Werken
• De stad Dendermonde zal samen met de Intercommunale DDS een actief aanbodbeleid voeren inzake bijkomende bedrijventerreinendoor het bijkomende bedrijventerreinen op de markt te brengen:
° Regionaal bedrijventerrein ‘Hoogveld J’; ° Lokaal bedrijventerrein ‘Hoogveld I’; • De stad Dendermonde zal in haar stationsomgeving samen met de
doorgetrokken N41 richting stationsomgeving. De stad Dendermonde zal hieromtrent doorheen het studietraject overleg plegen met de gemeente Lebbeke;
• De stad Dendermonde zal het verder realiseren van doortochtherinrichtingen op de gewestwegen doorheen de kernen van het buitengebied en doorheen het kleinstedelijk gebied bij de Vlaamse overheid bepleiten;
• De stad Dendermonde zal een geïntegreerd parkeerbeleid uitwer-
ken voor Dendermonde-centrum, de stationsomgeving, het centrum van Sint-Gillis en de centra van de deelkernen;
andere betrokken actoren een significant ruimte-aanbod voor wonen, kantoren en diensten realiseren, rekening houdende met de ruimtelijke draagkracht van de omgeving.
• De stad Dendermonde zal inzake de verkeers- en vervoersstromen
• De stad Dendermonde wenst een geconcentreerde kwalitatieve uit-
° uitbouw van een geïntegreerd, vlot functionerend en comfortabel
bouw van de kleinhandelsvoorzieningen in het kernwinkelhart te realiseren met inperking van de aanloopzones.
• De stad Dendermonde zal in de geselecteerde deelkernen van het
buitengebied (Grembergen, Oudegem, Appels, Schoonaarde) streven naar het behoud en eventuele uitbouw van het bestaande diensten- en voorzieningenniveau gericht op het lokale niveau.
• De stad Dendermonde zal actief streven naar de uitbouw van een regionale laad- en loskade voor transport over het water op het regionaal bedrijventerrein Den Briel binnen de planhorizon tot 2017
4.3
Verkeer
streven naar een meer duurzame modal split door o.a. de: openbaar vervoernetwerk. De stad zal hiervoor actief pleiten bij de beheerders en uitbaters van het spoornetwerk en VVM De Lijn én maximaal faciliteren;
° uitbouw van een kwalitatief en dens langzaam verkeernetwerk; De stad zal hiervoor actief pleiten bij de hogere overheden en maximaal faciliteren; Tevens zal de stad initiatieven ondersteunen en zelf initiatieven nemen voor de herwaardering en uitbouw van een geïntegreerd netwerk ‘trage wegen’ op haar grondgebied;
° uitbouw van Schelde en Dender als transportassen (zie ook uit-
bouw regionale op en overslagkade op bedrijventerrein Den Briel);
• De stad Dendermonde zal bij de hogere overheden pleiten voor de realisatie van de doortrekking van de secundaire wegverbinding tussen Aalst en Lebbeke (N41);
• De stad Dendermonde zal onderzoek voeren naar het creëren van een nieuwe stedelijke invalsweg vanuit het zuidwesten vanaf de 235029_ontwerp VV_19.doc blad 305 van 315
BINDEND GEDEELTE
4.4
Natuur en groen
4.6
Sociaal-culturele aspecten
• De stad Dendemonde wenst jaarlijks onderdelen te realiseren van
• De stad Dendermonde wenst in iedere geselecteerde deelkern
de samenhangende stedelijke groenstructuur en groenvoorzieningen voor de deelkernen.
(Schoonaarde, appels, Oudegem, Grembergen) een minimaal aanbod aan gemeenschapsvoorzieningen te voorzien: buitenschoolse kinderopvang, kleuter- en eventueel lager onderwijs.
• De stad Dendermonde zal in combinatie met het initiatief van de
Provincie Oost-Vlaanderen inzake bedrijventerrein Hoogveld streven naar de uitbouw van multifunctionele milieubuffers langsheen het bedrijventerrein Hoogveld en realisatie van langzaam verkeerlinken tussen Baasrode en het stadscentrum van Dendermonde doorheen dit bedrijventerrein;
• De stad Dendermonde zal het sportcentrum Van Langenhoven-
• De stad Dendermonde doet de suggestie aan de Vlaamse overheid
• De stad Dendermonde zal samen met de betrokken actoren een
om een Landinrichtingsproject uit te werken voor Sint-Onolfspolder en Meirdam, alsook een grensoverschrijdend Landinrichtingsproject voor de Dendervallei tussen Aalst, Lebbeke en Dendermonde.
stedelijke aanlegplaats met randinfrastructuur voor pleziervaartuigen in de Oude Dender in het historisch centrum realiseren. Daarnaast faciliteert de stad de verdere uitbouw van een aanlegsteiger en beperkte randinfrastructuur voor pleziervaartuigen in de deelkernen Baasrode en Schoonaarde.
4.5
Landbouw
• De stad Dendermonde zal in samenwerking met andere betrokken actoren ruimtelijk onderzoek voeren naar volgende ruimtelijke problematieken en doelstellingen:
° Aanduiden via ruimtelijke uitvoeringsplannen van bouwvrije agrarische gebieden in het zandleemgebied zuidwesten (inclusief gebied Hogenakker-Berg tussen Appels en Oudegem), zandgebied Appels, zandgebied Grembergen en zuidelijk grensgebied met Lebbeke en Buggenhout;
° Uitwerken van een geïntegreerde inrichtingsvisie voor het rasterlandschap tussen de kern van Baasrode en bedrijventerrein Hoogveld met oog voor grondgebonden landbouw en hobbylandbouw;
straat verder uitbouwen tot dé stedelijke recreatieve pool. Daarnaast wordt in of aansluitend bij de deelkernen in het buitengebied en in het kleinstedelijk gebied op aanvaardbare loopafstand een minimaal aanbod aan sport-, speel- en recreatieve voorzieningen ingeplant.
• De stad Dendermonde zal een ‘stedelijk waterfront’ Epicentrum uitbouwen aan de samenvloeiing van Oude Dender en Schelde tot een aantrekkelijk multifunctioneel gebied dat ook belangrijke toeristisch-recreatieve troeven heeft.
• De stad Dendermonde zal een kleinschalige toeristische infrastructuur voor 10 à 20 mobilhomes realiseren en een kleinschalige camping. Indien hiervoor een planologisch initiatief vereist is geeft zij dit als suggestie mee aan de hogere overheid.
• De stad Dendermonde vraagt de hogere overheden om bij prioriteit een nieuw penitentiair centrum in het gebied Oud Klooster-Zwijveke te realiseren.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 306 van 315
BINDEND GEDEELTE
• De stad Dendermonde zal een toekomstgerichte beheers- en inrichtingsvisie voor de begraafplaatsen uitwerken met uitbouw van de bestaande begraafplaatsen en creatie van een nieuwe centrale begraafplaats.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 307 van 315
BINDEND GEDEELTE
5 Geïntegreerde en gebiedsgerichte strategische projecten
5.2
Stationsomgeving Dendermonde
Voor de stationsomgeving van Dendermonde is een haalbaarheidsstudie in opmaak. Bij de uitwerking van een geïntegreerde ruimtelijke inrichtingsvisie wenst de stad Dendermonde dat volgende elementen meegenomen dienen te worden in het ontwerpend onderzoek en indien zinvol, geïmplementeerd dienen te worden:
• Uitbouw van een regionaal uitwisselingspunt tussen de verschillende vervoersmodi: trein, bus, auto en langzaam verkeer; Voor een aantal strategische plekken op het grondgebied van Dendermonde worden geïntegreerde en gebiedsgerichte strategische projecten geïnitieerd.
5.1
Doortrekking N41
De stad Dendermonde vraagt de hogere overheden die instaan voor de realisatie van de doortrekking van de secundaire wegverbinding tussen Aalst en Lebbeke om bij de realisatie rekening te houden met volgende aspecten:
• Landschappelijke uitbouw van de nieuwe weg N41 als ‘parkway’; • Landschappelijke inbuffering van dit stuk nieuwe weg, gekoppeld aan landschapsbouw voor de omgevende openruimtegebieden: het zuidelijk grensgebied met Lebbeke, de Dendervallei en het zandleemgebied zuidwesten;
• Streven naar een vlotte verkeersafwikkeling en –doorstroming voor
het openbaar busvervoer met realisatie van een comfortabel en aangenaam trein- en busstation;
• Functionele verdichting van de stationsomgeving met gemengde stedelijke activiteiten: wonen, kantoren en andere dienstverlening, recreatie, gemeenschapsvoorzieningen en andere persoonsintensieve en publieksgenererende activiteiten;
• Verminderen van de functionele barrièrewerking van het spoorlichaam tussen stadsdelen Dendermonde-centrum en Sint-Gillis waarbij de stationsomgeving als ‘scharnier’ zou gaan functioneren tussen beide stadsdelen;
• Landschappelijk doortrekken van de groenstructuur – op stedelijke
wijze - van de ‘Vestinggordel’ doorheen de stationsomgeving die het Kalendijk- en Bastion VIII gebied met elkaar verbindt;
• Aandacht besteden aan een goede bereikbaarheid van de stati-
onsomgeving en de geconcentreerde parkeerlocaties vanaf het hoger wegennet.
• Versterking van de ecologische infrastructuur in de Vondelbeekvallei, alsook het realiseren van een droge ecologische verbinding tussen Vondelbeek- en Steenbeekvallei (Bellebroek);
• Realiseren van een al dan niet rechtstreekse ontsluiting van de be-
drijfssite van VPK op de N41 i.f.v. een verhoogde verkeersleefbaarheid in de kern van Oudegem;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 308 van 315
BINDEND GEDEELTE
5.3
Stadsdeel Sint-Gillis
Voor dit stadsdeel wordt een geïntegreerde ruimtelijke inrichtingsvisie uitgewerkt, indien zinvol gekoppeld aan de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen waarin ontwerpend onderzoek gebeurt omtrent volgende aspecten:
• Onderzoeken van verdere verdichtingsmogelijkheden binnen dit
stadsdeel. Specifieke aandacht gaat hierbij naar de in te vullen binnengebieden in dit stadsdeel.
• Onderzoek voeren naar noodzaak en mogelijkheden om bepaalde
bouwblokken te ontpitten i.f.v. een aangenamere leefomgeving voor de bewoners;
• Creëren van een verkeersontsluitings- en parkeerconcept voor dit stadsdeel, rekening houdende met smalle straatgabarieten en weinig grote stedelijke pleinruimten. Het verblijfskarakter van tal van straten en pleinen in dit stadsdeel dient verhoogd te worden;
5.4
Epicentrum, omgeving Oude Dender, kernwinkelhart en site Kazerne
Voor Dendermonde-centrum zijn er drie belangrijke projecten waarin tal van verweven problematieken en noden gecombineerd en geïntegreerd dienen opgelost te worden, nl. de uitbouw van het stedelijk ‘waterfront’ Epicentrum, de opwaardering van de publieke ruimte van de Oude Dender doorheen het centrum en de kwalitatieve uitbouw van het regionaal kernwinkelhart. Ook de functionele herbestemming en duurzame herwaardering van de site ‘Kazerne’ dient hierbij geïntegreerd te worden. Bij de realisatie van een geïntegreerd en gebiedsgericht strategisch project op de site Epicentrum dient er rekening gehouden te worden dat het bestaand informeel woonwagenterrein op de De Bruynkaai wel kan verdwijnen, maar enkel als er een alternatief is gerealiseerd voor de woonwagenbewoners door middel van een kwalitatief ingericht residentieel woonwagenterrein.
• Creëren van bijkomende speel- , groen, en recreatieve voorzieningen voor de bewoners.
• Aantrekken van bijkomende voorzieningen met stedelijke uitstraling naar Sint-Gillis;
• Uitbouw van het sportcomplex aan de van Langenhovenstraat tot
dé stedelijk recreatieve pool; Gecombineerd met de ecologische uitbouw van de Vondelbeek binnen het stedelijk gebied en de nood aan bijkomende groen- en speelvoorzieningen zou hier op termijn een grote groen-, recreatieve long uitgebouwd kunnen worden voor Sint-Gillis.
• Onderzoeken van de opportuniteiten voor Sint-Gillis om een nieuwe stedelijke invalsweg uit te bouwen ten zuidwesten vanaf de doorgetrokken N41;
5.5
Vestinggordel
Voor deze historische en overwegend groene gordel rondom het historisch stadscentrum van Dendermonde wordt een geïntegreerde ruimtelijke inrichtingsvisie uitgewerkt, indien zinvol gekoppeld aan de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen waarin ontwerpend onderzoek gebeurt omtrent volgende aspecten:
• Duurzame toekomst voor de historisch waardevolle vestingconctructies in één samenhangende totaalvisie. Hierbij ook interactie met andere historische vestingelementen zoals de Hollandse Kazerne.
• Behoud en versterking van de waardevolle groenelementen tot één
ruimtelijk samenhangende gordel met specifieke aandacht voor visuele doortrekking groenconcept doorheen stationsomgeving en tot in Epicentrum. Tevens interactie met parkgebied met stedelijke functies rond Sint-Blasius-ziekenhuis. 235029_ontwerp VV_19.doc blad 309 van 315
BINDEND GEDEELTE
• Uitbouw van een stedelijke recreatieve ontspanningsruimte voor de stedeling;
• Versterken van de identiteit van Dendermonde als historische vestingstad;
• Uitbouwen van voldoende buffering tussen bedrijventerrein en de
omliggende woonomgeving (m.u.v. van woningen middenin het bedrijventerrein);
• Deze economische revalorisatie van bedrijventerrein Den Briel wordt gekoppeld aan een duurzame oplossing voor de zonevreemde woningen,
5.6
Randstedelijk groengebied Oud KloosterZwijveke
• Uitwerken van een duurzame verkeersleefbare oplossing voor de gehele woonomgeving rondom het bedrijventerrein;
• Uitwerken van een duurzaam planologisch scenario voor de bestaande zonevreemde woningen in het gebied.
Gecombineerd met de planologische herbestemming van de woonuitbreidingsgebieden ‘Krijgem’ en ‘Oud Klooster – Zwijveke’ door de provincie Oost-Vlaanderen, wil de stad Dendermonde in dit gebied een nieuw penitentiair centrum ingeplant zien. Tevens zal de stad Dendermonde samen met de andere betrokken actoren werk maken van het stelselmatig realiseren van de groen-recreatieve bestemmingen (randstedelijk groengebied) in het gebied, overeenkomstig het vrijkomen van de gronden.
5.8
VPK
Voor VPK en omgeving beoogt de stad Dendermonde volgende doelstellingen die ze samen met de diverse betrokken actoren wil gaan realiseren:
• Realiseren van een doorlopende groenbuffering tussen het bedrijf en de omliggende woningen;
• Verkeersontsluiting van de bedrijvenzone op de doorgetrokken N41
5.7
ter ontlasting van de dorpskern;
Den Briel
Voor de omgeving van Den Briel beoogt de stad Dendermonde volgende doelstellingen die ze samen met de diverse betrokken actoren wil gaan realiseren:
• Uitbouw van bedrijventerrein Den Briel i.f.v. regionale bedrijvigheid
met focus op watergebonden bedrijvigheid. Hierbij wordt ook de uitbouw voorzien van een regionale laad- en loskade.
• Er zal ook onderzoek worden gevoerd naar de opportuniteiten voor
• Aandacht voor een optimale groen-landschappelijke inpassing van
het bedrijventerrein en zijn ontsluiting op de doorgetrokken N41 in de Dendervallei;
• Oog voor de beeldkwaliteit van de bedrijfsbebouwing ten aanzien van de Dendervallei, spoorlijn 53, de doorgetrokken N41 en de gehele dorpskern van Oudegem;
• Realiseren van een gedeeltelijke rondweg rond het bedrijf langsheen Dender en spoorlijn 53 met aandacht voor een groenlandschappelijke inpassing.
de uitbouw van vrachtvervoer via een opgewaardeerde museumlijn;
235029_ontwerp VV_19.doc blad 310 van 315
BINDEND GEDEELTE
6
Samenwerking en overleg
Inzake samenwerking en overleg worden volgende actiepunten aangegeven:
• Behoud en verdere uitbouw van een multidisciplinaire overlegstruc-
tuur binnen de stadsdiensten gericht op het begeleiden van projectontwikkelaars van grotere bouwprojecten i.f.v. een kwalitatieve en duurzame realisatie.
• Opstarten van intergemeentelijke samenwerking met Aalst en Lebbeke i.f.v. de realisatie van de doortrekking van de N41, de grensoverschrijdende natuurverbindingsfunctie van de Dendervallei en de realisatie van de Stedelijke Groengordel door verdere groenecologische en landschappelijke uitbouw van de Vallei BandslootVondelbeek-Brabantse Beek en groen-landschappelijke en ecologische inpassing van de doorgetrokken N41.
235029_ontwerp VV_19.doc blad 311 van 315
BIJLAGEN
DEEL 4. BIJLAGEN
235029_ontwerp VV_19.doc blad 312 van 315
BIJLAGEN
1
Evaluatie bestaande kleinere bestemmingszones voor bedrijvigheid cfr. gewestplan op het grondgebied van Dendermonde
Kaart 32 - Bestaande kleinere bestemmingszones voor bedrijvigheid cfr. gewestplan op het grondgebied van Dendermonde (KMO-splinters) Tabel 32 - Evaluatie bestaande kleinere bestemmingszones voor bedrijvigheid cfr. gewestplan op het grondgebied van Dendermonde Nr.
Ligging KMO-zone
Opp. (ha)
Stedelijk gebied / Buitengebied
1
Binnengebied tussen Nieuwstraat en Vier Uitersten nabij kern Schoonaarde
0.46
Buitengebied
2
Aan Migrostraat tussen kernen Schoonaarde en Gijzegem (Aalst)
van
0.47
Buitengebied
3
Aan Hoekstraat tussen kernen Schoonaarde en Gijzegem (Aalst)
van
0.67
Buitengebied
4
Gelegen in binnengebied tussen Lambroeckstraat en Weidekouter
1.46
Grens kern Oudegem -Buitengebied
5
Gelegen aan Jef Scheirsstraat, aansluitend bij station Oudegem
0.20
Kern Oudegem Buitengebied
6
Gelegen tussen Oudegemse Baan en regionaal bedrijf VPK
0.70
Kern Oudegem Buitengebied
Huidige toestand
Aangewezen toekomstperspectief
Deels ingevuld met loodsen, achteraan deels agrarisch gebruik. Bedrijfsvoering onduidelijk Ingevuld met bedrijfsbebouwing, verharding, enz. Vroegere activiteit – garagecarrosserie Guy Van der Maelen – is verhuisd. Ingevuld met bedrijfsbebouwing, verharding, enz. Bedrijf Livovabo stijl- en designdeuren actief. Activiteiten houtzagerij stopgezet. Nog beperkte opslag. Vraag tot herbestemming; Ingevuld met waardevol bedrijfspand Molens Abbeloos Bedrijfsactiviteiten stopgezet
Geen herbestemming
Onderdeel van RUP ‘Hullenberg’
Zie RUP ‘Hullenberg’
Geen herbestemming
Geen herbestemming
Herbestemmen naar wonen Herbestemmen naar wonen
235029_ontwerp VV_19.doc blad 313 van 315
BIJLAGEN
7
Gelegen in binnengebied tussen Denderbellestraat, Van Langenhovenstraat en Oliestraat
2.20
Stedelijk gebied Kern Sint-Gillis
8
KMO-zones aan noord- en zuidzijde van treinstation Dendermonde
1.40
Stedelijk gebied Kern Sint-Gillis
9
KMO-zone gelegen tussen Van Langenhovenstraat en Prinskouterstraat
0.79
Stedelijk gebied Kern Sint-Gillis
10
KMO-zone gelegen in binnengebied tussen Sint-Gillislaan, Cleophas Heyvaartstraat, Otterstraat en Processiestraat
0.30
Stedelijk gebied Kern Sint-Gillis
11
KMO-zone gelegen in binnengebied tussen Karel Hofmanstraat, Hertsgaard en Korte Moerstraat
0.39
Stedelijk gebied
12
KMO-gelegen aan kruising Heirbaan en Resedalaan
0.50
13
KMO-zone gelegen aan de Veldstraat nabij kerkhof Sint-Gillis
0.47
Stedelijk gebied Rand kern SintGillis
14
KMO-zone gelegen aan het kruispunt Vossenhoek en Karel Eeckhoutstraat
0.25
Buitengebied Kern Grembergen
15
Gelegen aan de Lomeerstraat
0.18
Buitengebied Kern Grembergen
Rand kern SintGillis Stedelijk gebied Kern Sint-Gillis
Ingevuld met bedrijfsbebouwing, opslag in open lucht, verharding, enz. Drie bedrijven actief: • Recyclagebedrijf Francis Baeyens • Esperanze 2e handswagens • Rham organisations Onderdeel van BPA ‘stationskwartier: • Noordzijde herbestemd naar wonen in ruime zin; • Zuidzijde bestemd als ‘zone voor ambachtelijke gebouwen’ Onderdeel van BPA ‘WesthelftDorpskom’: zone voor wonen met respect voor bestaand groen’ Ingevuld met bedrijfsbebouwing, opslag in open lucht, verharding, enz. Garage merk Citroën Restaurant ‘Puur’ + villa met grote tuin
Geen herbestemming
Zie BPA ‘stationskwartier’
Zie BPA Dorpskom
‘Westhelft-
Geen herbestemming
Herbestemmen naar wonen
Onderdeel van BPA ‘WesthelftDorpskom’:
Zie BPA Dorpskom
‘Westhelft-
Ingevuld door bedrijf met concrete herlocalisatieplannen (Frima De Vlieger Guillaume) Vraag naar herbestemming – Gelegen in woonomgeving Volledig bebouwd. Geen bedrijfsactiviteiten meer. Vraag naar herbestemming Opgenomen in RUP ‘zonevreemde bedrijven’
Herbestemmen naar wonen
Herbestemmen naar wonen Zie RUP bedrijven’
‘zonevreemde
235029_ontwerp VV_19.doc blad 314 van 315
BIJLAGEN
Buitengebied Gelegen in open ruimte ten noorden van Grembergen aansluitend bij de kern Stedelijk gebied Kern Baasrode
Agrarisch gebruik
Niet ontwikkelen Herbestemming naar agrarisch gebied
Enkel bebouwing langs Baasrodestraat (detailhandel Petit Beebee), rest agrarisch gebruik
1.38
Stedelijk gebied Onderdeel gefragmenteerde open ruimte tussen Baasrode en Hoogveld;
Kleinschalige woonbebouwing langsheen Boerderijstraat met achterliggend gronden met agrarisch gebruik;
0.93
Stedelijk gebied Onderdeel gefragmenteerde open ruimte tussen Baasrode en Hoogveld; Buitengebied Onderdeel van kern Grembergen, maar ook gelegen in Scheldevallei
Ingevuld met bedrijfsbebouwing, parking en andere verharding, enz. Leegstaand bedrijfsgebouw
Omvormen naar wonen, ook om kwalitatieve totaalinrichting binnengebied mogelijk te maken; Herbestemming naar wonen langsheen Boerderijstraat en achterliggend naar openruimtebestemming aansluitend bij ontwikkelingsvisie voor open ruimte tussen kern Baasrode en regionaal bedrijventerrein Hoogveld. Geen herbestemming, tenzij in functie van realisatie streefbeeldtracé N17 (Mandekensstraat)
16
Niet-ontwikkelde KMO-zone tussen de Zandvoortstraat en de woonbebouwing achter de Oude Molenstraat;
7.40
17
KMO-strip gelegen langsheen Baasrodestraat in binnengebied met Broekkouter en Broekkantstraat
1.13
18
KMO-zone aan Boerderijstraat gelegen tussen Geerstraat en Bookmolen tussen kern Baasrode en regionaal bedrijventerrein Hoogveld.
19
Gelegen aan de Rosstraat, zuidelijk begrensd door spoorlijn (museumlijn)
20
KMO-zone gelegen tussen Zeelsebaan en Schelde te Grembergen
Twee activiteiten: • Meubelzaak F2000 • Metallisatie Van Cauter
• Behoud zonder uitbrei-
• • •
dingsmogelijkheden; afbouwen milieubelastende activiteiten Geen uitbreiding vormen van kleinhandellint ‘Ros Beieaard’ Doortrekken langzaam verkeerverbinding langsheen Schelde Doortrekken natuurverbinding in Scheldevallei
235029_ontwerp VV_19.doc blad 315 van 315