DE HEILIGE NACHT Selma Lagerlöf Bewerkt voor De Kleine Wereldburger door Luc Cielen 26 november 2012
Kerstspel voor de derde klas
Jozef Maria Engel (1, 2 of 3 spelers) 1e waard: Rufijn 2e waard : Quirijn 3e waard : Marijn 1e herder: Lode 2e herder: Dokus 3e herder: Maarten (kan uitgebreid worden met dierfiguren: hond, os, ezel, schapen e.d.) Kinderen van de eerste of tweede klas kunnen schaapjes zijn
Engel(en)
Ik treed naar voren met plezier om u eerbiedig te begroeten. Ik groet ook ‘t gezelschap hier dat u zo dadelijk zult ontmoeten. Want voor uw ogen zullen treden: Maria, Jozef, de os en ‘t ezeltje. Die op de aarde hier beneden leefden in een stalletje. U zult dan ook de waarden zien, die boos en potdoof bleven, toen Jozef vroeg of zij misschien een vuurtje wilden geven. Vergeten mag ik de herders niet, die ruw en soms met bittere spot - wat u ook aan hun posturen ziet Het vuurtje gaven ter ere van God. Zo luister nu met beide oren naar ‘t spel dat zo beginnen zal. Ik hoop dat ‘t stuk u kan bekoren, want zie, daar gaan ze al.
Allen
‘t Jezuskindje was geboren in een koude, donk’re nacht. Luister nu met beide oren Naar ‘t verhaal door ons gebracht. Jozef ging een vuurtje halen bij de herders op de wei. Namen weg zo alle kwalen werden heilig ook daarbij
Maria
Jozef, lieve Jozef mijn Zie het kind in gouden schijn, Kil en duister is de stal O Jozef lief, en ‘t sneeuwt weer overal.
Jozef
Maria lief, Maria rein Jij moet niet vol vrees zo zijn, ‘t Is het kind dat God ons gaf Maria lief, nooit ik iets mooiers zag.
Maria
Jozef, lieve Jozef mijn, Zie het kind in gouden schijn, Kil en duister is de stal O Jozef lief, en ‘t sneeuwt weer overal.
De heilige nacht 11/2012
2
Jozef
Maria lief, Maria rein Jij moet niet vol vrees zo zijn, Is de stal ook koud en kil Het kindje werd geboren naar Gods wil.
Maria
De kou daalt op de velden en dringt ook in de stal Hij nadert ook de kribbe, hoe dat wel worden zal? Zoek bij de waard een plaatsje, het kind bevriest bijna. Ach, lieve Jozef, haast je en breng wat warmte, ja?
Jozef
Maria lief, dat deed ik al toen ‘t kind ter wereld kwam. Ons bleef alleen de stal Als ik er vree mee nam. Maar ik zal in ‘t diepe duister van deze stille nacht op stap gaan en gaan zoeken bij herders op de wacht.
Maria
Jezu lief, o Jezu mijn god zal uw behoeder zijn slaap mijn kindje, slaap nu zacht O Jezu lief, de engelen houden wacht.
Allen
Dwalend door verlaten stegen zoekt nu Jozef om wat vuur mensen komt hij niet meer tegen op dit middernachtelijk uur. Hij gaat bij de mensen vragen waar hij nog een lichtje ziet Maar hij moet veel spot verdragen en het vuurtje krijgt hij niet. Herders waken bij de schapen, ruwe lui met groot postuur Denken helemaal niet aan slapen Jozef vraagt hen om wat vuur.
Jozef:
Beste man, wil ‘t mij vergeven, Dat ik ‘s nachts je slaap verstoor. Ik vraag je mij wat vuur te geven, Ik zal het wel betalen hoor. Ons werd een kind geboren, Ginds in een ijskoude stal Wil toch mijn bede aanhoren, Weet dat God ‘t u lonen zal.
De heilige nacht 11/2012
3
waard Rufijn:
Scheer je weg van mijn deur, en ga slapen, kruip in het stro, dan vergeet je de kou. Ben je doof? Wat sta je daar te gapen? Verdwijn en keer terug naar je vrouw!
Jozef:
Heer er is geboren, deze nacht, een kind, 't is al bijna bevroren. Wees nu toch vroom gezind, Wil mij een vuurtje lenen, Een vuurtje voor mijn vrouw, Ik breng het weer metenen, 't is alles wat ik wou.
Waard Quirijn: Man, ga dat elders vragen, ik geef niet aan de deur. Moet ik jouw zorgen dragen? Verdwijn! En laat dat gezeur! Jozef:
Ik was hiernaast bij uw gebuur, goede man, leen mij wat vuur. Hij wou niet mijn zorgen dragen, daarom kom ik nu aan u wat vragen.
Waard Marijn: Oude man, je maakt mij zorgen; dat hou ik, echt waar, niet verborgen. Ja, ik zou u graag wat geven, maar zo gaat het steeds in 't leven, 't is nu midden in de nacht, En wie had zo iets verwacht? Er is geen vuur meer in de haard, 't Is spijtig, want helpen ligt zo in mijn aard. HERDERSSPEL Lode:
Jongens, ‘t is koud vannacht, 'k loop te stampen, 'k loop te trappen. Ja, ik had het wel verwacht, want jij moest het hout gaan kappen.
Dokus:
Ik dacht: er was nog wel genoeg om te waken deze nacht. Maar ik zal morgenvroeg wel zorgen voor een nieuwe vracht.
Maarten:
Dokus, 't is een luie streek. Jij denkt alleen maar aan eten. 't Is niet de eerste keer deze week, zeg 't rechtuit, je bent het vergeten!
De heilige nacht 11/2012
4
Dokus:
Hou je mond, of ik sla erop, ik laat mij niet door jou beleren!
Maarten:
Met zo een domme boerenkop kun je niet eens schapen scheren!
Dokus:
Ik sla je tanden uit je mond!
Maarten:
En ik ga je neus verhuizen!
Dokus:
Man, je bent niet goed gezond!
Maarten:
Heel je baard zit vol met luizen!
MAARTEN EN DOKUS VECHTEN, LODE KOMT TUSSENBEIDE Lode:
Ik jaag je beiden naar de hel als je niet dat vechten laat. Luister goed, versta me wel, ik geef maar één keer goede raad. Ik stel voor een lied te zingen, vol van vreugde en jolijt. Laat de klanken huppelen, springen, dat is beter dan die strijd.
Maarten : De 3 herders : Allen
Dokus : De 3 herders : Allen :
't Was nog in de oude tijden, toen kwam Goliath in het land, - ||: Hij liep over onze weiden, Met een boom in zijne hand - :|| - ||: Van de morgen tot de avond Draaide Goliath maar rond :|| - (bis) Toen kwam David onze broeder, En keek Goliath recht in't oog, - ||: Hij bezag dat grote loeder Van beneden naar omhoog :|| - ||: Van de morgen tot de avond Draaide Goliath maar rond :|| - (bis)
Lode :
David zou het land bevrijden nam een grote ronde steen. De 3 herders : - ||: Bekeek hem eens van alle zijden, Wierp toen Goliaths kop uiteen :|| Allen : - ||: Van de morgen tot de avond Draaide Goliath maar rond :|| - (bis) Maarten:
Lode, wat gebeurt er? De hond loopt naar de weg!
Lode:
Hij bromt en gromt geweldig, dat wordt een feestje zeg!
De heilige nacht 11/2012
5
Dokus:
Mijn mes, een zwaard, een sabel, dat zullen wolven zijn!
Maarten:
Ik hoop voor onze Dokus, dat het is: een vet konijn!
Dokus:
Maarten tel je tanden, voor de allerlaatste keer, Want ik sla ze uit elkander, je vindt ze nooit meer weer.
Maarten:
Dat moest jij eens proberen, jij kleine luizenbaard, jij kunt slechts pap verteren, meer ben jij niet waard!
ZE VLIEGEN OP ELKAAR AF, MAAR LODE HOUDT HEN UITEEN Lode:
Schei uit met ruzie maken, en hou je messen klaar. Dit wordt een vreemde wake, de hond die doet zo raar.
ZE STAREN IN DE VERTE Dokus:
De hond loopt als een lam, en kwispelt met zijn staart.
Maarten:
Hij loopt daar naast een man, dat is toch niet zijn aard?
Lode:
En ik zou wel eens willen weten wat die kerel hier komt doen.
Dokus en Maarten:
Wij zullen hem ontvangen, met eerbied en fatsoen.
JOZEF KOMT OP, DE HOND BRAAF NAAST HEM Lode:
Wel ouwe man, wat kom jij hier zoeken?
Jozef:
Nu goede lieden, ik wil u groeten.
Herders:
Wij herders op dit koude veld, wij alle drie tezaam, Op vrede zijn wij zeer gesteld, en groeten u in Godes naam
De heilige nacht 11/2012
6
Jozef:
Ginds bij de stad daar staat een stal, daar is een kind geboren. Ik zoek wat vuur, reeds overal, Want 't is bijna bevroren. Nu kom ik hier, na een lange tocht, zie hoe mijn handen beven Bezitten doe jij wat ik zocht, wilt mij toch een vuurtje geven?
Dokus:
Dus wat jij in de stad niet vindt, dat kom j' aan arme sloebers vragen?
Maarten:
Wij herders zijn niet boos gezind, maar 't zijn wij die altijd armoe dragen.
Jozef:
De rijkdom van een mens ligt niet in het bezit der dingen; wanneer hij voor de boosheid zwicht, zal leed en pijn hem snel bespringen.
Lode:
't Zijn wijze woorden die jij zegt, zo midden in de nacht. Maar scheef of krom, of goed of slecht, 't Is vuur dat jij van ons verwacht.
Jozef:
Eén kooltje stelt mij reeds tevree ik keer dan snel terug daarmee.
Lode:
Wel, neem dan wat je hebben moet, en keer dan weer in vree. Je vrouw en kind, het gaat hen goed, en neem ook onze groeten mee.
JOZEF NEEMT HET KOOLTJE MET ZIJN HANDEN Dokus:
Bij God, hij neemt dat met zijn handen!
Maarten:
Pas op! Je zult je vingers branden!
Jozef:
Heb dank, o goede herders mijn, God zal u genadig zijn.
JOZEF GAAT WEG, DE HERDERS STAREN HEM NA Dokus:
Dit is een spokenuur!
Maarten: Lode:
Zijn handen dragen vuur Wat vreemds gebeurt er al vannacht, of sta ik hier te dromen?
Dokus: Maarten:
Wie had er ooit zoiets verwacht? Ja, zelfs de hond is niet teruggekomen.
De heilige nacht 11/2012
7
Lode:
Het moet mij van 't hart, of ik wil of niet, maar zo een wonder versta ik niet.
Maarten:
Ik zou wel eens willen weten, wat ginder in de stad geschiedt.
Dokus:
Mijn leven lang zal ik Dokus heten, maar ik ga zien, of ik geloof het niet.
DE HERDERS GAAN WEG. JOZEF KOMT TERUG BIJ MARIA. LATER KOMEN OOK DE HERDERS Lied
Herderkens van buiten met trommels en met fluiten, recht naar Bethlehem, want daar is geboren een God van al die ‘t leven heeft gegeven aan het aardse dal.
Jozef:
Het vuur werd mij gegeven door ruwe herderslie'n. Schenk Jezuke uw zegen als je hen ooit mocht zien.
Maria zingt:
Jezulief, o Jezu mijn, Warm zal nu de stalle zijn. 't werd geschonken in de nacht, o Jezulief, door herders op de wacht.
Dokus:
Het licht dat we in de verte zagen, ik zie het niet meer, waar is het heen?
Maarten:
Ik zeg u, als je 't mij wilt vragen, dat is de stal, waarin de man verdween.
Lode:
Wij kloppen aan en zullen 't vragen of dat we wel terecht hier zijn. Die twijfel wil ik niet meer dragen, maar 't wonder zien, 't zij groot of klein.
DE HERDERS GAAN OP Herders:
De zon schijnt in de nacht, het is hier hel en klaar. Ons eigen vuur heeft ons gebracht bij 't goddelijk ouderpaar
Jozef:
God heeft ons gezonden zijn eigen zoon op aard. U hebt hem gevonden, zijt dus zijn liefde waard.
De heilige nacht 11/2012
8
Maarten:
Ik zie niet enkel gouden schijn die 't goddelijk kind omringt. Mijn tere, lieve Jezulijn, de hele hemel zingt.
Dokus:
Een engelenkoor daalt neder en zingt de lof van de Heer. Zij prijzen altijd weer het Jezuskindje teer.
Lode:
Een koning is dit kleine kind, en zie, het lacht, 't is goed gezind. 't Kwam voor ons uit de hemel neer, 't is onze God, de hoogste Heer!
DE HERDERS STAAN RECHT EN KIJKEN NAAR HET PUBLIEK Maarten:
U mensen die ons stem wilt horen,
Dokus :
wij zagen vele engelenkoren,
Lode :
Die kwamen op de aarde hier neder,
Maarten :
en zongen voor het kindje teder,
Dokus :
Dat juist geboren was.
Lode :
Het is het kleine Jezulijn,
Maarten :
Maar 't zal ook de verlosser zijn.
Dokus :
Gekomen uit het hemelal,
Lode :
die op aard' en hemel heersen zal.
Maarten :
Als dank voor wat hij heeft gedaan,
Dokus :
zo zingt nu met ons tezaam:
Allen:
Er is een kindeke geboren op aard. :|| ‘t Kwam op de aarde voor ons allegaar. :|| Er is een kindeke geboren in ‘t strooi. :|| ‘t Lag in een kribbe gedekt met wat hooi. :|| ‘t Had twee schoon oogskes zo zwart als laget. :|| Twee blozende kaakjes, dat stond hem zo net. :|| ‘t At pap uit een panneke, en ‘t maakt zich niet vuil. :|| ‘t Viel op de aarde en ‘t had er geen buil. :||
De heilige nacht 11/2012
9
Engel(en):
Wij droegen voor met heel ons hart, van Maria en Jozef en hun grote smart. Maar u kon zien hoe het is gegaan door wat de herders hebben gedaan. Nu mag ik u vragen, heeft ‘t u verveeld, het verhaal dat wij hier hebben gespeeld?
Allen
Nee!
Engel(en)
Dan wensen w’ u, hier al tegaar, een zalige Kerst, een goed nieuw jaar!
Allen
Drie herderkes gingen hoeden en zij stonden op het veld. En de schaapjes die zij hoedden kwamen plotseling toegesneld. En ik hoorde een engel zingen, en het maantje scheen zo klaar. Nu is ‘t kindeke geboren, Met dit zalig nieuwe jaar, met dit zalig nieuwe jaar.
De heilige nacht 11/2012
10
