De God die ik niet kende
DE GOD DIE IK NIET KENDE VRIENDSCHAP ONTWIKKELEN MET DE HEILIGE GEEST
ROBERT MORRIS MET VOORWOORD VAN JAN POOL
Bijbelteksten zijn uit de Nieuwe Bijbelvertaling, tenzij anders aangegeven.
De God die ik niet kende Originally published under the title: ‘The God I never knew’ by Robert Morris Copyright © 2011 by Robert Morris Published by Waterbrook Press an imprint of the Crown Publishing Group a divison of Ransom House, Inc. 12265 Oracle Boulevard, Suite 200, Colorado Springs, Colorado 80921 USA International rights contracted trough: Gospel Literature International P.O. Box 4060, Ontario, California 91761-1003 USA This translation published by arrangement with Waterbrook Press, an imprint of The Crown Publishing Group, a division of Random House, Inc. Dutch edition © 2014 Uitgeverij Gideon Auteur: Robert Morris Vertaling: Richard Kettmann, Leeuwenhart tekst & vertaling Redactie: Tien voor Tekst Omslagontwerp: Studio Vrolijk Typografie: Iddo Hoekstra Jaar van uitgave: juni 2014 Uitgave: Uitgeverij Gideon, Hoornaar, Nederland ISBN: 978-90-5999-034-0 NUR: 707 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een databank, of doorgegeven in welke vorm of op welke wijze dan ook – elektronisch, mechanisch, gekopieerd, gescand of op enige andere wijze – behalve voor korte citaten in recensies of artikelen, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. All rights reserved. No portion of this book may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means – electronic, mechanical,photocopy, recording, scanning, or other – except for brief quotations in critical reviews or articles, without the prior written permission of the publisher.
Inhoud
Voorwoord 1. De God die ik niet kende
7 11
Deel 1. Wie is de Heilige Geest? 2. Helper 3. Vriend 4. God
17 31 43
Deel 2. Hoe is de Heilige Geest? 5. Zijn karakter 6. Zijn ziel: verstand en wil 7. Zijn ziel: gevoel
51 59 69
Deel 3. De grote entree 8. Wind en vuur 9. Nog steeds Pinksteren
83 93
Deel 4.
Overdracht van kracht 10. Ondergedompeld 11. Drie dopen, drie getuigen 12. Toegerust om te leven
105 115 127
Deel 5.
De Gever 13. Genadegaven 14. Gaven van onderscheid 15. Gaven van verkondiging 16. Gaven van kracht
139 147 157 165
Deel 6.
De taal van vriendschap 17. Waar komt de controverse vandaan? 18. Het Woord en de taal 19. Nuttige taal 20. De keus is aan jou
177 187 193 201
Deel 7. De God die je moet kennen 21. Je nieuwe, beste vriend
215
Studiegids Dankwoord Over de auteur
223 251 253
Voorwoord
‘En Ik zal de Vader vragen jullie een andere helper te geven, die voor altijd met jullie zal zijn, de Geest van de waarheid. De wereld kan Hem niet ontvangen, omdat ze Hem niet ziet en ook niet kent; jullie kennen Hem wel, want Hij blijft bij jullie en zal in jullie zijn’ (Johannes 14:16-17, WV95). Met bovenstaande woorden belooft Jezus zijn leerlingen dat Hij de Vader zal vragen een helper te sturen. Met deze goddelijke helper bedoelt Jezus de Heilige Geest. De Heilige Geest is geen vage kracht of een mystiek begrip, Hij is een Persoon, de derde persoon van de Drie-enige God. De Heilige Geest denkt, voelt, spreekt en reageert. Hij geeft liefde en ontvangt liefde. Hij stelt zichzelf voor ons open en wil graag dat wij ons voor Hem openstellen. Iedere gelovige mag zich bewust zijn van de realiteit van de Heilige Geest, zonder Hem kunnen we nooit Gods kracht in ons leven ervaren. Toen de discipelen apostelen geworden waren en mannen moesten selecteren om een aantal praktische taken van hen over te nemen, keken ze niet in de eerste plaats naar natuurlijke bekwaamheden. Ze kozen bewust mannen uit die vervuld waren met de Heilige Geest, omdat ze wisten dat de Heilige Geest ervoor zou zorgen dat deze mannen bekwaam zouden worden (Handelingen 6:3). De vroege christenen hadden de boodschap van Jezus goed begrepen, ze wis-
8 De God die ik niet kende
ten hoe belangrijk het was om in totale afhankelijkheid van de Heilige Geest te leven. Al in de tweede eeuw sloeg de Kerk een andere weg in. Ze vond het belangrijker vertrouwen te stellen in het menselijk kunnen dan geduldig te wachten op de Heilige Geest. De orde van de Geest werd vervangen door de orde van de mens. En zo verdween de dynamiek van Gods Geest meer en meer uit de Kerk. Gelukkig zijn er altijd momenten in de kerkgeschiedenis geweest waarop christenen zich opnieuw realiseerden dat ze de Heilige Geest nodig hadden. Vanuit dat verlangen ontstonden opwekkingen. Zo was er aan het einde van de negentiende eeuw een bijzondere opwekking in Mottlingen, in Duitsland. Deze beweging van Gods Geest ging gepaard met tekenen en wonderen en veroorzaakte een schokgolf door het hele land. Vele duizenden reisden naar het dorpje, speciaal om God te ontmoeten, hun zonden te belijden en geestelijke vernieuwing, genezing en bevrijding te vinden. Deze opwekking ontstond door een ontevredenheid in het hart van ds. Blumhardt over de status quo van zijn eigen geestelijke leven en dat van de Kerk. Hij zei: ‘Ik verlang naar een nieuwe uitstorting van de Heilige Geest, een nieuw pinksterfeest. Die moet komen voordat er iets kan veranderen in de christenheid, want het kan in deze miserabele toestand niet langer voortgaan. De gaven en krachten van de vroegchristelijke tijd – o, hoe verlang ik ernaar dat die wederkeren. En ik geloof dat de Verlosser gewoon staat te wachten tot we Hem erom vragen. Als ik kijk naar wat we hebben, moet ik vanzelf zuchten… O Here Jezus, is dat de beloofde Geest waarvoor U aan het hout hing? Waar is de Geest die natie na natie doordringt met dezelfde vaart als in de tijd van de apostelen?’
Voorwoord 9
De God die ik niet kende wijst je de weg naar de Heilige Geest. Robert Morris legt op zeer heldere wijze uit wie Hij is en wat Hij voor ons kan betekenen. Maar bovenal roept het een verlangen in je op om vol te zijn van de Heilige Geest en Hem steeds beter te leren kennen. Na het lezen van dit boek zal het voor jou duidelijk zijn welke diepe relatie je met Hem kunt hebben. Hij wil zo graag een helper voor je zijn: iemand die met je optrekt en je dagelijks kracht geeft om het leven van een christen te leiden. Hij wil je beste vriend zijn! Jan Pool
1. De God die ik niet kende
I
rene Adkins schrok. Er werd op de deur geklopt. De negenenzeventigjarige grootmoeder verwachtte geen bezoek. Ze wierp een voorzichtige blik door het kijkgat van de deur en zag een goedgeklede, zilverharige man staan. Zijn vriendelijke gezicht kwam haar vaag bekend voor. Die ogen, die neus … Toen ze de deur opendeed, groeide haar overtuiging: het was een bekend gezicht. Maar van wie? Het duurde even, maar toen besefte ze dat de man sprekend leek op iemand die ze beter kende dan wie dan ook. Hij leek op háár. Het was Irene’s drieënzeventigjarige broer Terry die haar een verrassingsbezoek bracht. En een verrassing was het, want Irene wist niet eens dat ze een broer had. In 1932, tijdens de Grote Depressie in Engeland, was Irene samen met haar twee broers in een caravan langs de weg achtergelaten. De ouders waren wanhopig en in de war geweest, omdat zij geen eten hadden voor hun kinderen. De drie hongerige kinderen werden later door de politie gevonden en meegenomen. Met haar tien maanden was Irene de jongste. De drie werden bij verschillende pleeggezinnen geplaatst en groeiden op zonder van elkaars bestaan te weten. Na een aantal jaren ging het weer beter met het jonge echtpaar en kregen ze nog een kind: hun zoon Terry. Toen Terry veertien was, vertelden zijn ouders hem hun beschamende geheim. Ze vertelden hoe wanhopig ze waren geweest en hoe
12 De God die ik niet kende
verschrikkelijk ze het hadden gevonden dat ze hun drie kinderen hadden moeten achterlaten, omdat ze geen eten voor hen hadden. Kort daarna was Terry begonnen aan een levenslange zoektocht om zijn broers, en vooral zijn zus, Irene, te vinden. Bijna zestig jaar lang zocht hij tevergeefs. Toen kwam er een doorbraak. Hij kwam de naam te weten van de organisatie die de kinderen in pleeggezinnen had ondergebracht. Niet lang daarna, op 3 april 2010, ontdekte Irene Adkins de geweldige broer die ze nooit had gekend. Hij kon de vragen beantwoorden die ze als wees zonder wortels haar hele leven met zich mee had gedragen. Ik denk dat ik begrijp hoe Irene zich gevoeld heeft. Enkele tientallen jaren geleden, na jarenlang te hebben geknokt om als goed christen te leven en zelfs ‘met succes’ mijn gemeente had gediend, ontdekte ik eindelijk de God die ik nooit gekend had. En daarmee vond ik niet alleen het antwoord op alle vragen die ik ooit had, ik vond ook een goede vriend: één die mijn leven rijker, voller en spannender heeft gemaakt dan ik ooit voor mogelijk hield. Ik heb het natuurlijk over God, de Heilige Geest.
Een diepe relatie Ik ben in de kerk opgegroeid. Maar in deze kerk werd de Heilige Geest zo weinig mogelijk genoemd. De leiders van ons kerkgenootschap behandelden Hem zo ongeveer als die gekke oom, die om de paar jaar zijn neus laat zien op een familiefeestje en dan iedereen de stuipen op het lijf jaagt door zijn ongepaste gedrag. Hij is nu eenmaal familie van je, maar je hoopt dat hij wegblijft als je zijn naam niet noemt en hem geen kerstkaart stuurt. Toen ik jaren geleden het huis uitging om naar de bijbelschool te gaan, had mijn voorganger zelfs maar één advies. Ik was nog niet zo lang christen en brandde van verlangen om God te dienen. Ik was dus heel benieuwd naar de bemoedigende woorden die mijn voor-
1. De God die ik niet kende 13
ganger zou hebben, nu ik aan deze periode van studie en voorbereiding zou beginnen. Zijn enige raad was: ‘Pas op voor mensen die over de Heilige Geest praten.’ Ik wist op dat moment niet beter, dus ik knikte en hield zijn woorden in mijn achterhoofd. Inmiddels ben ik vijfentwintig jaar verder en heb ik ontdekt wat een heerlijke, vriendelijke, behulpzame, zachtmoedige en wijze persoon de Heilige Geest is. Ik heb een diepe vriendschap met Hem ontwikkeld, die mijn leven op allerlei manieren heeft verbeterd en verrijkt. Ik heb gezien hoe de Heilige Geest mensen helpt en zegent. Als ik terugdenk aan het advies van mijn voorganger, doet het me verdriet. Eerlijk gezegd voel ik me er zelfs door gekrenkt. Dat gevoel kennen we allemaal. Wanneer iemand, die we liefhebben en respecteren, door een ander in een kwaad daglicht wordt gesteld, voelen we ons gekrenkt. Zeker wanneer het oordeel is gebaseerd op leugens of misverstanden. Het is je vast wel eens overkomen dat je een negatief beeld van iemand kreeg, nadat je negatieve dingen over die persoon had gehoord. Toen je die persoon later ontmoette, bleek hij of zij helemaal niet zo verkeerd te zijn als je dacht en je was voorgehouden. De kans is groot dat ook jij in meerdere of mindere mate verkeerde informatie over de Heilige Geest hebt ontvangen. In de ruim vijfentwintig jaar dat ik als pastor werk, heb ik ontdekt dat de meeste christenen een vertekend, onjuist of onvolledig beeld van de derde persoon van de Drie-eenheid hebben. Net als Irene Adkins tijdens het grootste deel van haar leven, zijn veel gefrustreerde gelovigen zich volledig onbewust van die liefhebbende en fantastische persoon, die hen wil kennen en hun leven wil vullen met goede dingen. Velen hebben zich neergelegd bij de zich herhalende nederlagen in hun strijd tegen verleiding. Ze ploeteren door het leven en baseren hun beslissingen alleen op hun eigen beperkte inzichten. Of ze lei-
14 De God die ik niet kende
den een saai en krachteloos bestaan dat in niets lijkt op de bruisende, victorieuze en oprukkende kerk uit het boek Handelingen. Het dynamische, volle leven dat Jezus zijn volgelingen beloofde, is een natuurlijk gevolg van intieme vriendschap met God, de Heilige Geest. Tegenwoordig heb ik een geweldige relatie met de Heilige Geest, hoewel dat niet altijd zo was. Aan het einde van dit boek zal het ook voor jou duidelijk zijn welke diepe relatie je met Hem kunt hebben.
Deel 1 Wie is de Heilige Geest?
2. Helper
Z
oals zoveel pasgetrouwde stellen waren Debbie en ik in het begin nogal armlastig. En wat we bezaten, hadden we grotendeels van onze ouders gekregen. Na een paar jaar werd onze financiële situatie wat beter en op een dag vroeg Debbie of we geen nieuwe sprei konden kopen. De sprei die we hadden, was zo versleten dat de gaten er bijna in vielen. Met mijn mannelijke verstand dacht ik dat we een eenvoudige sprei zouden kopen. Het was dus even slikken, toen bleek dat we voor de gevoerde en versierde sprei van Debbies keuze een tweede hypotheek moesten opnemen. Ik overdrijf natuurlijk. Maar de grote, zachte en kleurige sprei die we kochten, was veel chiquer en mooier dan ik had kunnen denken. Ondanks de prijs was ik heel opgetogen over onze nieuwe aanschaf. Op de dag dat we hem kochten, betrapte ik mezelf er een paar keer op dat ik me voorstelde hoe het zou zijn om onder die weldadige, donzige warmte te kruipen. ’s Avonds liep ik onze slaapkamer in en tot mijn schrik was de mooie, nieuwe sprei weg. Met een zo goed mogelijk gedoseerde mix van verbazing en irritatie in mijn stem vroeg ik Debbie: ‘Lieverd, waar is de nieuwe sprei?’ Ze keek me aan met die bekende blik. Je weet wel, die ‘ben je nou
18 De God die ik niet kende
echt zo dom-blik’. Inderdaad, wij mannen kunnen inderdaad zo dom zijn! Op het moment dat Debbie doorkreeg hoe dom ik werkelijk was, legde ze uit: ‘Die nieuwe sprei is niet om te gebruiken, maar om naar te kijken.’ Sindsdien hebben we nog veel meer spullen vergaard die blijkbaar zijn bedoeld om naar te kijken en niet om te gebruiken. We hebben borden waarvan ik niet mag eten, en bekers waaruit ik niet mag drinken. We hebben prachtige handdoeken die jíj mag gebruiken wanneer je bij ons logeert, maar ík niet. Er hangen op dit moment zelfs handdoeken in mijn badkamer die ik niet mag gebruiken. Op dezelfde manier hebben miljoenen christenen een helper gekregen, maar ze behandelen Hem alsof Hij alleen voor de show is. Als we zo denken, zijn we verkeerd bezig. De heerlijke gave van de Heilige Geest is bedoeld om veel meer te zijn dan een verfraaiing van ons leven.
Maak kennis met de helper Wie is de Heilige Geest precies? Dat is een grote vraag – zo groot als God zelf. Wanneer je een nieuw persoon wilt leren kennen, is de eerste stap vaak dat je wordt voorgesteld door iemand die hem of haar al goed kent. In de jaren dat Jezus zijn bediening op aarde had, kende Hij de Heilige Geest beter dan wie ook. Misschien moeten we dus beginnen bij Jezus en bij de woorden die Hij gebruikte om de Geest aan zijn leerlingen voor te stellen, zoals opgetekend in Johannes 14. De hoofdstukken 14 tot 16 van het Johannesevangelie gaan over het gesprek dat Jezus tijdens het laatste avondmaal met zijn leerlingen voerde. Hier geeft Hij geen onderwijs aan een grote menigte willekeurige volgelingen en nieuwsgierige toekijkers, ergens op een heuvel in Galilea. Hij voert geen discussie met farizeeën en praat niet in beeldspraak tegen sadduceeën. Nee, Jezus zit in een kleine
2. Helper 19
kamer met zijn beste vrienden te eten. Hij weet dat Hij over twaalf uren aan het kruis ter dood zal worden gebracht. Op dit ongelooflijk ernstige moment geeft een leider die weet dat Hij gedood zal worden, belangrijke instructies en informatie door aan zijn volgelingen. Jezus begint met troostende woorden: ‘Wees niet ongerust. Ik ga weg, maar Ik kom terug’ (parafrase). Daarna, in Johannes 14:16-17, komt Jezus tot de kern van wat Hij zijn vrienden wil zeggen: ‘Dan zal ik de Vader vragen jullie een andere pleitbezorger te geven, die altijd bij je zal zijn: de Geest van de waarheid. De wereld kan Hem niet ontvangen, want ze ziet Hem niet en kent Hem niet. Jullie kennen Hem wel, want Hij woont in jullie en zal in jullie blijven.’ ‘Pleitbezorger’ is de vertaling van het Griekse woord parakletos, dat ook ‘helper’ betekent. Jezus zegt eigenlijk: ‘Ik zal de Vader vragen om jullie een andere helper te sturen.’ Hij lijkt mysterieus, deze persoon die de Vader sturen zal, maar Jezus vertelt de leerlingen dat Hij een troostende, helpende rol zal hebben. Jezus zegt ook dat deze helper geen volkomen vreemde zal zijn. ‘Jullie kennen Hem wel …’ zegt Hij. Hoe kan het dat ze deze komende helper al kennen? Jezus legt uit: ‘…want Hij woont in jullie en zal in jullie blijven.’ Het woord ‘woont’ staat in de tegenwoordige tijd, terwijl ‘zal in jullie blijven’ duidelijk toekomende tijd is. Op het moment dat Jezus sprak, hadden de leerlingen tot op zekere hoogte ervaring met deze helper. Maar nu zou de helper in hen blijven. Hoewel Jezus dit tegen een kleine groep van zijn dierbaarste vrienden en volgelingen zei, is het ook voor ons bedoeld. Dankzij de Heilige Geest die in ons woont en zal blijven, hoeven we ons nooit alleen te voelen.
