Mensen hebben een reden om ergens wel of niet te willen zijn. De omgeving, het landschap, de inwoners; we willen ergens wel of niet bij horen. De een wil ergens nooit meer weg, de ander rijdt er met een grote boog omheen. En dat is prima, iedereen vindt zo wel zijn plek. Veel mensen hebben een goed gevoel bij onze regio. Dat gevoel willen wij verwoorden en verbeelden. Misschien is het voor u een herontdekken. Want datgene waardoor je dagelijks wordt omringd is soms zo vanzelfsprekend. De Utrechtse Heuvelrug Kromme RijnStreek is niet zomaar een regio. Het is onze ambitie om onze streek recht te doen; zich te laten gelden. Zodat mensen onze regio ontdekken, hier willen vertoeven, wonen en ondernemen. Dat willen wij samen met u realiseren! Etske C. Muis-Priester Voorzitter Stichting Q4
“De regio Utrechtse Heuvelrug KRS vormt samen met het Kromme-Rijngebied en het gebied van de Langbroekerwetering een bijzonder cultuurhistorisch geheel. De gebieden vormen elkaars complement”.
Hollandsche Rading Westbroek
Maartensdijk
Groenekan
Den Dolder Bilthoven Bosch en Duin
De Bilt
Huis ter Heide Austerlitz
Zeist Bunnik Odijk
Maarn DriebergenRijsenburg
Maarsbergen
F. Asselbergs (Directeur Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)
Doorn Werkhoven Langbroek Cothen
Leersum Amerongen
Wijk bij Duurstede
U heeft géén reclamefolder in uw handen. Dit DNA Boek wil u een indruk geven van een bijzonder gebied. Vijf letterlijk en figuurlijk met elkaar verbonden gemeenten binnen de provincie Utrecht. Het beeld van de streek, de aard van de mensen en niet te vergeten de historie vormen samen het gevoel van de regio Utrechtse Heuvelrug Kromme RijnStreek. Het is daarom zo goed dat gevoel te definiëren, een gezicht te geven én daar naar te handelen. Door jezelf te blijven word je steeds interessanter voor een ander. De streek heeft goud in handen, dit DNA Boek wil inwoners en ondernemers inspireren die rijkdom te (her)ontdekken. Er valt nog een wereld te winnen.
Krachten bundelen Een aantal ondernemersverenigingen hebben de handen ineen geslagen en hun krachten gebundeld. Vijf Gemeenten volgen en ondersteunen dit initiatief. Het uiteindelijke doel is de regio Utrechtse Heuvelrug Kromme RijnStreek stevig op de kaart te zetten.
“Met de opkomende romantiek in de tweede helft van de 18e eeuw verhuisden de eerste welgestelde kooplieden naar wat nu de regio Utrechtse Heuvelrug KRS wordt genoemd. Zij stichtten menig fraai buitengoed. Met grote moeite en kosten hebben zij de ruwe gronden herschapen in de bossen waarvan wij thans nog genieten”. R. van Luttervelt 1949
Dierenrijk
ZAND KLEI De regio Utrechtse Heuvelrug KRS bestaat uit twee delen: zandgrond en kleigrond. Bijna onopvallend vloeit het landschap van het ene in het andere over. Er zijn wel degelijk grote verschillen tussen beide gronden. Het zand, daar wonen de landheren, de gegoede burgerij.
Het Nationaal Park (deel van de Utrechtse Heuvelrug) is omringd en doorsneden door wegen. Dit maakt het voor dieren lastig om zonder kleerscheuren van de ene kant naar de andere kant van het gebied te gaan. er leven veel dieren in het Nationaal Park: reeën, dassen, eekhoorns, boommarters, (zand)hagedissen, Heikikkers en meer dan 100 vogelsoorten: futen, dodaars, blauwborstjes, lepelaars, bonte spechten, vleermuizen en zelfs het woudaapje. Assen
Zwolle
Lelystad
De agrariërs verbouwen hun gewassen op hun kleigrond. Het zijn hardwerkende mannen en vrouwen. Het geloof speelt in het gehele gebied een rol maar hier wordt dat geloof meer beleefd en tot uiting gebracht. Niet te vergeten: in het zuiden van de Kromme RijnStreek wonen de mensen aan het water, de Nederrijn.
Arnhem Den Bosch Middelburg
De provincie Utrecht en onze vijf gemeenten liggen centraal in Nederland. Die ligging maakt de regio Utrechtse Heuvelrug KRS goed bereikbaar en mede daardoor aantrekkelijk.
De provincie Utrecht kent een veelvoud aan vaarwegen, treinsporen, snelwegen, wandel- en fietspaden. Soms snijden ze genadeloos door de bebouwde en onbebouwde kom.
De regio Utrechtse Heuvelrug Kromme RijnStreek Centraal gelegen in Nederland maar niet volgebouwd zoals je dat wellicht wel van een centrumregio zou verwachten. Gelegen tussen de steden Utrecht en Amersfoort neemt het gebied al eeuwen een unieke eigen positie in die haar bestaansrecht ook vandaag de dag nog bestendigt.
Als een losse laag van serpentines liggen er over deze dunbevolkte groene regio “linten van infrastructuur” gedrapeerd. Niet allemaal direct ten behoeve van de regio zelf, maar vooral ook als doorgang van oost naar west. Deze infrastructuur, in combinatie met de centrale ligging, doet veel met de regio. We zouden dit “dun of jong DNA” kunnen noemen. Langs het spoor en de snelwegen zien we kleine industrieterreinen verschijnen die voornamelijk gevuld worden met dienstverlenende en ambachtelijke bedrijven. Daarbij ontstaan daar ook woonwijken waar forenzen zich vestigen. Het spoor en de wegen vormen voor velen onbedoelde grenzen als “einde van ons gebied”.
Deze twee verschillende DNA’s mengen om begrijpelijke redenen
maar moeilijk. De inwoners zijn gewoon erg verschillend. De mensen en de bedrijven zijn hier vergroeid met de natuur.
Een centraal gelegen gebied heeft geen afgebakende grenzen en de uitgebreide infrastructuur maakt dat het gebied erg toegankelijk en daarmee niet goed “af te schermen valt”. Dit maakt wellicht dat de oudere inwoners zich relatief vaker kwetsbaar voelen en wat meer op zichzelf zijn (relatief vaak zelfs eenzaamheid ervaren), waar de nieuwkomers juist behoefte hebben aan meer contact en integratie.
Omdat de meeste gronden in particulier bezit zijn (landbouw, landgoederen, natuurmonumenten, etc) blijft de regio behoorlijk geconserveerd en behouden voor de exponentiele groei en ontwikkelingswaan zoals we die in veel omliggende gemeenten zien. Dit maakt het unieke en de aantrekkingskracht van de regio alleen maar groter. De geografisch strategische ligging, in combinatie met het landelijke en bosrijke karakter en de schaarste van beschikbare gronden, maakt de regio duur en exclusief. Dat zien we terug in het straatbeeld. Een regio met een onmiskenbare herkenbare natuurlijke aard.
Het is goed leven in de regio. Waar menig gebied zich krampachtig een positie probeert aan te meten ten koste van haar omgeving neemt de regio Utrechtse Heuvelrug KRS op een hele natuurlijke manier haar eigen unieke positie in waar het leven goed was, goed leven is en naar verwachting ook goed zal blijven. Een exclusief gebied waar je graag wilt zijn. Een waar Land Goed Land.
D
“ e regel was dat we naar binnen moesten als we de bus naar Wijk bij Duurstede over de Provinciale weg voorbij zagen komen.
Dat was de bus van kwart voor acht.”
Uit ‘Verboden op straat te voetballen’. Lauw Klaassen Odijk
HANDELSPLAATS INDUSTRIEGEBIED Je zou het niet meteen denken maar de geschiedenis van de gemeente Bunnik gaat zo’n 2000 jaar terug. De Romeinen bouwden kort na het begin van de jaartelling een castellum wat zich verder ontwikkelde tot een levendige handelsplaats. Op vijf minuten van knooppunt Lunetten slaan forensen ‘s-morgens vroeg af naar de industrieterreinen van Bunnik. Om na werktijd weer huiswaarts te keren. Thuis, dat is vaak of terug naar de stad Utrecht of naar de rust van een dorp of buurtschap.
kleuren van Bunnik
mensen van Bunnik “Wij wonen onder de rook van de Dom en tegelijkertijd in een landelijke omgeving. The best of both world’s.”
Bunnik Daar waar de A27 de westelijke gemeentegrens nét toucheert, snijdt de A12 dwars door gemeente Bunnik. Bij afslag 19 raast het verkeer over het kabbelende water van de Kromme Rijn. Een groter contrast is nauwelijks denkbaar. De natuurlijke oevervormen van de eens zo machtige rivier tegenover strak gesneden witte lijnen op het asfalt. Die twee werelden leven naast elkaar in deze gemeente. Het asfalt brengt beweging, stuwt de economie op. De natuur bepaalt in elk jaargetijde haar eigen tempo. Net als de inwoners dat doen. Soms gehaast, soms in alle rust.
Gerrit Den Uyl, Odijk.
“Ik woon hier al jaren. Maar inburgeren duurt lang, er bestaan kleine hechte subgroepjes. Daarbij tellen we in deze gemeente zo’n 18 kerk gemeenschappen die elk hun eigen taal spreken.” Nieuwe inwoner Werkhoven.
TEMPERATUUR GEZONDHEID De Bilt geniet landelijke bekendheid dankzij de weersberichten van het KNMI. Zowel het KNMI maar ook een bedrijf als Biological Chemicals past naadloos in het dna van de gemeente De Bilt.
Het komt maar zelden voor dat ik niet weet waarom een sieraad gekocht wordt. Het is leuk om te weten voor wie het bedoeld is en waarom. Zo volg ik hele families.
De Bilt De Bilt is ontstaan op één der uitlopers van de Utrechtse Heuvelrug. Het dorp ligt onder de rook van Utrecht en zo wordt er ook geleefd. In de gemeente zie je veel rust en stilte, maar altijd met de Dom aan de horizon. Mooie wijken, een bosrijke omgeving, volop ruimte voor iedereen. De Bilt profiteert volop van zakelijk centrum Utrecht in ruil voor rust en ruimte. Onstuimige groei is niet nodig noch gewenst; dat is iets voor de stad. Ondernemingen die ambachtelijke kwaliteit hoog in het vaandel hebben gedijen hier goed. Veel van die bedrijven opereren in het hogere segment, dat precies past bij het karakter van de streek. Opmerkelijk onopgemerkt.
mensen van De Bilt
kleuren van De Bilt
“Ons voedingsgebied is zo’n beetje 300 kilometer rond de Dom”. Ondernemer Groenekan
“De landgoederen zijn van enorme betekenis voor het gebied. Als eigenaar wil je het nog mooier doorgeven dan je het ooit hebt ontvangen. De landgoederen vormen ons ideële dividend.” Mr. Willem Jan Pieter (Jim) van Notten
GISTEREN VANDAAG De Utrechtse Heuvelrug is zo’n beetje bezaaid met kastelen, burchten, forten en buitenplaatsen.Het verleden is hier zichtbaar, tastbaar, voelbaar. Geen toekomst zonder verleden. Dat belooft veel; de toekomst, daar moet je constant aan werken. Want vandaag is morgen gisteren.
kleuren van Utrechtse Heuvelrug
mensen van Utrechtse Heuvelrug
Utrechtse Heuvelrug Er wortelen op de Heuvelrug veel essenbomen die taai en sterk hout leveren. Zij symboliseren een beetje het karakter van de hier geboren en getogen mensen. Die wonen verdeeld over 7 kernen op, aan of over de bergrug. In de zomer vult het gebied zich met de geluiden van vakantiegangers. In Leersum is nauwelijks sprake van geluidsoverlast of lichtvervuiling. Het stilste en donkerste plekje van Nvvvvvvvvvvvvv. Maar dat mag je niet aan de grote klok hangen.
“Er is hier veel hout aangeplant voor de kap. Dat werd gebruikt als geriefhout, voor de haard.” Inwoner Utrechtse Heuvelrug
Ik wou dat ik mijn mond kon houwen Want o... ik klets wat enden weg Toch blijf ik alsmaar weer vertrouwen Dat ik óóit nog eens iets zinnigs zeg.
OEVERS VERGEZICHTEN
(Tekst Toon Hermans bij ingang van het kasteelpark Hoenderpoort)
De stad Wijk bij Duurstede en de rondom liggende dorpen Cothen en Langbroek liggen aan verschillende oevers. Tussen de kernen liggen uitgestrekte polders, er wordt veel gewandeld en gefietst. Langs de Langbroekerwetering wemelt het van de kastelen en boerderijen
mensen van Wijk bij Duurstede
Barbershop Wijk bij Duurstede
E
en conferancier had het over verdwenen terrassen: waar altijd plek was, waar je nog hartelijk werd bediend en waar je je fiets niet op slot hoefde te zetten.
N
ou, zo’n terras bestaat nog steeds,
Wijk bij Duurstede Door en langs de gemeente Wijk bij Duurstede stromen de waterwegen Nederrijn, Lek, Kromme Rijn en het Amsterdam-Rijnkanaal. De dorpen Cothen en Langbroek horen tot de gemeente. Het rivierenwater staat nooit stil; is altijd in beweging. Het wonen aan de rivieren, het uitgestrekte landschap met de Utrechtse Heuvelrug als horizon vormt de mensen. Kelten en Romeinen bevolkten in een ver verleden Wijk bij Duurstede. In de oude stad wonen en werken nu opvallend veel kunstenaars, vrije geesten. Wellicht dat het wassende water alle inwoners telkens weer inspireert.
die vind je gewoon hier!
kleuren van Wijk bij Duur stede
Z
eist, daar zitten de bestuurders
d
at is de stad met alles wat bij
e
en stad hoort maar het blijft
w
el een dorp.
VERLEDEN HEDEN Het verleden ervaar je overal in de gemeente Zeist. De grandeur van vroeger is niet verdwaald maar vond zijn weg in onze moderne tijd. Moderne architectuur gaat hand in hand met de historische landhuizen en past mooi binnen de natuurlijke omgeving. Een goed voorbeeld daarvan is het kantoor van het Wereld Natuur Fonds.
Het geloof is van alle tijden. De Hernhutters uit 1746 drukten hun stempel op de streek. Anno 2015 belijden mensen uit alle windhoeken hier hun geloof. Zware industrie past niet echt bij Zeist. Bijna als in een natuurlijke reflex zijn er in Zeist veel kennisbedrijven, dienstverleners, non government organisaties en niet te vergeten middenstanders en
Zeist De stad Zeist ligt tegen de westzijde van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Bijna overal is het groen, bomen en beekjes, heuvels en dalen. Stilte en vertier. Verscholen in de groene Heuvelrug liggen lommerrijke dorpen: Austerlitz, Bosch en Duin, Den Dolder en Huis ter Heide. In gemeente Zeist wonen de aristocraten, de gegoede burgers en de gewone man samen. Ze hebben één ding gemeen, ze genieten van de rijke omgeving. Vind je op andere plaatsen hier en daar een landhuis of kasteel; hier struikel je er zowat over. De natuur en het rijke verleden zetten hier de toon.
ZZP-ers gevestigd.
kleuren van Zeist
mensen van Zeist
Teksten: Jan Kooren Prof. Dr. Oedzge Atzema Expertisecentrum Stedelijke Dynamiek & Duurzaamheid UU (Universiteit Utrecht) Diverse onderzoeksrapporten Inwoners regio Utrechtse Heuvelrug Kromme RijnStreek Fotografie: Xander Koppelmans – PHGR.nl Cees Keur - ceeskeurfotografie.nl Ontwerp en opmaak: Jan Kooren en PHGR communicatie
