Dag van de Open Kerken Leuven
zondag 3 juni 2012
Dag van de Open Kerken te Leuven Op zondag 3 juni 2012 organiseert de stad Leuven voor de eerste maal de ‘Dag van de Open Kerken Leuven’. Kerken zijn voor veel mensen plaatsen van contemplatie, meditatie en bespiegeling. Een kerk is een ruimte die uitnodigt tot rust en onthaasting, waar men stilte kan beleven. De Dag van de Open Kerken is het moment bij uitstek om aandacht te geven aan deze waarden (of om deze waarden in de kijker te plaatsen), zodat iedereen ze kan (her) ontdekken.
Een wandelparcours langs acht kerken in de binnenstad van Leuven Het wandelparcours in de binnenstad leid je langs acht van de mooiste kerken van Leuven. Elke kerk wordt in functie van zijn eigenheid en karakter ingericht en uitgelicht, zodat ze optimaal tot haar recht komt. • • • • • • • •
Sint-Pieterskerk, Grote Markt Sint-Michielskerk, Naamsestraat 57A Sint-Kwintenskerk, Naamsestraat 160 Sint-Jan de Doper, Groot-Begijnhof Sint-Antoniuskerk, Pater Damiaanplein Onze-Lieve-Vrouw ter Koorts, Vlamingenstraat 39 Sint-Jozef, Bogaardenstraat 72 Sint-Alfonsuskerk (Redemptoristen), Brabançonnestraat 97
Een fietsparcours langs vier abdijkerken van Leuven (de Leuvense Abdij-fietsroute) Met de fiets volg je “De Leuvense Abdij-fietsroute” en bezoek je de vier Leuvense abdijkerken: • • • •
Abdij Abdij Abdij Abdij
van van van van
Park in Heverlee Vlierbeek in Kessel-Lo Keizersberg in Leuven Sint-Geertrui in Leuven
INDIVIduo: “Quante Volte” Nathan & Noémie
Programma • Sacred Places: INDIVIduo In de acht kerken in het centrum van Leuven gaat op de Dag van de Open Kerken het artistiek project ‘INDIVIduo’ van Sacred Places in première. Een zangeres vult muzikaal de sacrale ruimte. Haar gezang gaat in dialoog met haar omgeving. Ze zoekt haar plaats, evenwicht, rust en stilte. Maar de zangeres is niet alleen. Ze wordt bekeken, beluisterd en in het licht gehouden. Een tweede individu kijkt toe. Zoekt toenadering. Geeft reflectie en zoekt op zijn beurt een plaats. Tot beeld en reflectie samensmelten: INDIVIduo Zes verschillende concerten & performances worden gebracht door zes duo’s. Ze trekken rond langs de acht kerken en brengen hun optreden meerdere keren. Meer uitleg en programmatie vind je verder in deze brochure. • Sacred Places: DUO GREGO In de de vier abdijkerken brengt Sacred Places het project “Duo Grego”. Twee zangeressen: Frie Delande en Helena Schoeters, een alt en een sopraan, brengen gekende en traditionele gregoriaanse gezangen op ’eigen wijze’. • DIVERS Daarnaast heeft elke locatie een eigen programma, met rondleidingen door de stadsgidsen van Leuven, tentoonstellingen en concerten.
Sint-Pieterskerk (1) Grote Markt | 3000 Leuven
Hoofdkerk van Leuven De hoofdkerk Sint-Pieterskerk is de oudste kerk van Leuven. Ze is opgericht in 986 in romaanse stijl, maar afgebrand in 1176. Het huidige gotische gebouw dateert van 1425 en is een hoogtepunt van de Brabantse gotiek. Aan de buitenzijde valt vooral het koor op met de zeven straalkapellen. Tussen twee ervan werd nadien een kapel gebouwd voor de Leuvense volksheilige Fiere Margriet. Onder het koor bevindt zich de oude romaanse crypte waar de graftombes van graven uit Leuven te zien zijn. Binnen in het koor bevindt zich het museum voor religieuze kunst met als pronkstuk Het Laatste Avondmaal van Dirk Bouts.
Programma 13u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 13u30 INDIVIduo “Alabao de Veloria” Alexia & Frédérique 14u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 14u30 INDIVIduo “Armida Abbandonata” Lieselot & Katja 15u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 15u30 INDIVIduo “Quanto Volte” Nathan & Noémie 16u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 16u30 INDIVIduo “Der Engel” Inez & Jill Bijzonder: het museum van Sint-Pieter is tijdens de Dag van Open Kerken gratis toegankelijk.
Sint-Michielskerk (2) Naamsestraat 57A | 3000 Leuven
Altaar buiten de kerk De Sint-Michielskerk is een van de meest monumentale barokkerken van Europa. Dit heeft een geschiedkundige oorzaak: in de tijd van de bouw was de ontkerkelijking groot en het kerkgebouw moest door zijn monumentale uitstraling de mensen terug naar de kerk leiden. De kerk werd gebouwd op het hoogste punt van Leuven door de paters Jezuïeten tussen 1650 en 1671, naar de plannen van pater Hesius s.j. Het is een van de zeven wonderen van Leuven: het altaar buiten de kerk.
Programma 13u30 INDIVIduo “Armida Abbandonata” Lieselot & Katja 14u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 14u30 INDIVIduo “Fiume Luna” Kyra & Jacintha 15u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 15u30 INDIVIduo “Noyana” Greet & Barbara 16u00 Dansvoorstelling door “De Leuvense Balletakademie” 16u30 INDIVIduo “Quanto Volte” Nathan & Noémie 17u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven Bijzonder: Videogetuigenissen “Vrouwen inspireren”.
Sint-Kwintenskerk (3) Naamsestraat 160A | 3000 Leuven
Justius Lipsius’ mooiste kerk Justus Lipsius beschouwde de Sint-Kwintenskerk met zijn elegant uitzicht en geslaagd architecturaal geheel als de mooiste kerk van Leuven. Rond 1440 werd met de bouw van de kerk op de “Waayberg” begonnen. De kerk bestaat uit drie beuken, twee sterk uitspringende transepten met blinde langsmuren, een koor met een heptagonale absis. Het koor en de transepten behoren tot de Brabantse hooggotiek, terwijl de middenbeuk en de zijbeuken in eenvoudige Demergotiek of boerengotiek werden uitgevoerd.
Programma 15u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 15u30 INDIVIduo “Armida Abbandonata” Lieselot & Katja 16u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 16u30 INDIVIduo “Alabao de Veloria” Alexia & Frédérique
Sint-Jan de Doperkerk (4) Groot Begijnhof | 3000 Leuven
Begijnhofkerk In 1234 werd, net buiten de stadsmuren, het begijnhof gesticht. Met de bouw van de kerk werd gestart in 1305. Deze typische kerk in lokale Leuvense boerengotiek valt op door haar eenvoudig basilicaal grondplan zonder transept en met vlakke koorafsluiting. Het enorme glasraam in de absis trekt direct de aandacht. Tijdens restauratiewerken zijn er fresco’s uit de 14de, 15de en 17de eeuw ontdekt. In de kerkvloer liggen negentig grafzerken van begijnen. Het gerestaureerde begijnhof (Unesco-erfgoed) werd opgeheven in 1795. Toen leefden er 198 begijnen.
Programma 15u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 15u30 INDIVIduo “Der Engel” Inez & Jill 16u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 16u30 INDIVIduo “Fiume Luna” Kyra & Jacintha
Sint-Antoniuskerk (5) Pater Damiaanplein | 3000 Leuven
Grafkapel Pater Damiaan De Sint-Antoniuskapel van 1617 aan het Damiaanplein is bekend voor zijn bedevaarten naar SintJozef en, meer nog, dankzij de grafkapel van heilige pater Damiaan. Jozef De Veuster, geboren in 1840 in Tremelo, trad in in het aanpalende klooster van de paters der Heilige Harten, de Picpussen. Damiaan, pater der melaatsen op Molokai, werd zalig verklaard in 1995, uitgeroepen tot ‘Grootste Belg’ in 2005 en heilig verklaard in 2009. Zijn levensverhaal wordt toegelicht in een permanente tentoonstelling in de kapel.
Programma 14u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 14u30 INDIVIduo “Quanto Volte” Nathan & Noémie 15u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 15u30 INDIVIduo “Fiume Luna” Kyra & Jacintha Bijzonder: doorlopende tentoonstelling over het leven van pater Damiaan.
Kapel O.L.Vrouw-ter-Koorts (6) Vlamingenstraat 39 | 3000 Leuven
Barokke bedevaartskapel Het begint in 1535 met een mirakel rond een OnzeLieve-Vrouwbeeldje aan een boom net buiten de middeleeuwse stadswallen. Er volgt een kapel en nog een grotere kapel. In 1642 wordt de eerste steen gelegd van de huidige barokke bedevaartskapel Onze-Lieve-Vrouw ter Koorts. Met de hulp van de prelaat van de Parkabdij wordt ze voltooid in 1705. Samen met het minderbroedersklooster vormt het een geheel. Tegenwoordig is KADOC, het Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving er gehuisvest.
Programma 13u30 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 14u00 INDIVIduo “Der Engel” Inez & Jill 16u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 16u30 INDIVIduo “Noyana” Greet & Barbara Bijzonder: De doorlopende tentoonstelling van: “Communicanten, kindsoldaten en nog meer twaalfjarigen”. Het “Mariabeeld van O.L.Vrouw Ter Koorts” dat na de herbestemming van de kapel een plaats kreeg in de Sint-Jozefskerk (7) in de Bogaardenstraat.
Sint-Jozefskerk (7) Bogaardenstraat 72 | 3000 Leuven
Modern kerkgebouw Deze recente kerk van de hand van architect Broos vervangt de voormalige neogotische Sint-Jozefskerk die moest plaats maken voor het Erasmusgebouw van Letteren en Wijsbegeerte van de KU Leuven, achter de universiteitsbibliotheek. In de Bogaardenstraat werd op 24 maart 1974 de eerste steen gelegd van een sober maar sfeervol liturgisch centrum. In het moderne interieur verwijzen een aantal boeiende historische stukken naar de vroegere kerk en de geschiedenis van de parochie. Bijzonder is het ingebouwde Cavailllé-Coll orgel.
Programma 13u30 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 14u00 INDIVIduo “Noyana” Greet & Barbara 15u00 Orgelconcert: Raoel Vereecken met Liljanan Duma, altviool en Mia Pastijn, zang 16u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven Bijzonder: “Het Mariabeeld van O.L.Vrouw Ter Koorts”. Dit Mariabeeld stond oorspronkelijk in de kapel van O.L.Vrouw Ter Koorts (6) in de Vlamingenstraat.
St.-Alfonsuskerk (Redemptoristen) (8) Brabançonnestraat 97 | 3000 Leuven
Interbellum kerk De Sint-Alfonsuskerk werd in 1926 ontworpen door kanunnik en kunsthistoricus Raymond Lemaire naar het model van de vroegchristelijke basilica. Het betreft één van de meest geslaagde en markante realisaties van deze architect-restaurateur. Vermoedelijk tekende hij ook het art deco getinte meubilair. Het is een voorbeeld van religieuze architectuur uit het interbellum. Op zondag 26 november 2006 werd de kerk met een plechtige viering en tentoonstelling definitief gesloten. Thans verblijven er nog enkele paters op rust.
Programma 14u30 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 15u00 INDIVIduo “Alabao de Veloria” Alexia & Frédérique 15u30 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven Bijzonder: de Sint-Alfonsuskerk is uitzonderlijk geopend tijdens de Dag van de Open Kerken. De site waarop de kerk staat zal volledig verbouwd worden.
Abdij van Park Rond 1129 schonk Godfried met de Baard zijn jachtpark aan de Norbertijnen. Als een kring rond de abdij liggen de muren en poortgebouwen, de watermolen, de machtige hoeve en de tiendenschuur.
Programma 13u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 13u30 Sacred Places: “Duo Grego” zang door Frie en Helena 14u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 15u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven
Abdij van Vlierbeek De abdij van Vlierbeek ontstond in 1125 en werd verbouwd tot in 1796. Ze werd gesticht door de Benedictijnen uit Affligem nadat Godfried met de Baard hen het domein schonk.
Programma 14u00 Rondleiding door de gidsen van Vlierbeek* 14u30 Sacred Places: “Duo Grego” zang door Frie en Helena 15u00 Rondleiding door de gidsen van Vlierbeek* 16u00 Rondleiding door de gidsen van Vlierbeek* * De rondleiding door de gidsen van Vlierbeek bevat uitzonderlijk een bezoek aan “De Krocht”, de krypte met de graven van de abten van Vlierbeek
Fietsroute
Toerisme Leuven stippelde een fietsroute van 13 km uit langs de vier abdijen van Leuven. De fietskaart kan je gratis afhalen bij Toerisme Leuven, Naamsestraat 1, 3000 Leuven
Abdij van Keizersberg In 1888 starten Benedictijnse monniken van Maredsous met de bouw van een studiehuis. Op de Keizersberg stonden voorheen: het kasteel van de Graven van Leuven en een Commanderij van de Tempelridders.
Programma 14u30 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 15u00 Gregoriaanse Vesperviering door Benedictijners 15u30 Sacred Places: “Duo Grego” zang door Frie en Helena 16u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 17u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven
Abdij van Sint-Geertrui De kerk van Sint-Geertrui werd tussen de 13de en de 15de eeuw opgetrokken door de orde der Augustijnen. De laatgotische toren is een van de zeven wonderen van Leuven.
Programma 15u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 16u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven 16u30 Sacred Places: “Duo Grego” zang door Frie en Helena 17u00 Rondleiding door stadsgidsen van Leuven
GIDSEN
Voor elke abdij is een toeristische gids gerealiseerd die je bij Toerisme Leuven voor 1,00 euro per gids kan afhalen.
Individuo
Quante
Volte
Noyana
Alabao de Veloria
“Der Engel”
FiumeLuna
Armida Abbandonata! Een zangeres vult muzikaal de sacrale ruimte. Haar gezang gaat in dialoog met haar omgeving. Ze zoekt haar plaats, evenwicht, rust en stilte. Maar de zangeres is niet alleen. Ze wordt bekeken, beluisterd en in het licht gehouden. Een tweede individu kijkt toe. Zoekt toenadering. Geeft reflectie en zoekt op zijn beurt een plaats. Tot beeld en reflectie samensmelten: INDIVIduo.
Zes duo’s Zes verschillende programma’s zijn uitgewerkt. Vertrekpunt is telkens de zangeres, haar persoonlijkheid, haar karakter, haar muziek. Ze zingen a capella, zonder begeleiding. Aan elke zangeres is een danser gekoppeld, met een eigen bewegingstaal. Tijdens de Dag van de Open Kerken te Leuven trekken de zes duo’s rond langs de acht kerken en brengen hun optreden meerdere keren.
Will Beckers LandArtkunstenaar Will Beckers crëerde voor de acht locaties een kunstwerk, zijn werk is het centrum van de performance.
INDIVIduo: “Alabao de Veloria”
Met Alexia Waku en Frédérique Dom. Alexia is van Afrikaanse origine, zij kan met haar grootse stem kerken doen trillen. Afrikaanse dorpsliederen bepalen haar muziekkeuze. Danseres Fréderique danst hierbij hedendaags.
INDIVIduo: “Armida Abbandonata”
Met Lieselot De Wilde en Katja Pire. Lieselot gaat aan de slag met de korte opera van Georg Friderich Händel uit 1770. Het libretto is gebaseerd op een tekst van Torquato Tasso. Katja Pire kijkt, reageert, gaat mee.
INDIVIduo: “Der Engel”
Met Inez Carsauw en Jill Otto Inez improviseert met twee niet voor de hand liggende muzikale voorkeuren: oosterse melodieën en Duitse Romantiek. Jill heeft haar eigen dansstijl, ze is o.a. vuurdanseres.
INDIVIduo: “Fiume Luna”
Met Kyra Cuypers en Jacintha Liem Kyra start met de Vocalise van Rachmaninov, maar kan haar voorliefde voor jazz niet verloochenen. Jacintha combineert hierbij ballet en jazzdans.
INDIVIduo: “Quante Volte”
Met Noémie Schellens en Nathan Jardin Noémie is ‘stadsopraan’ van Leuven, haar muziek is Monteverdi, Bellini en Purcell, in mekaar geweven tot een compositie. Haar danspartner in Nathan, hij leidt en ondersteunt haar. Muziek en dans vloeien samen, een duet.
INDIVIduo: “Noyana”
Met Greet Wielemans en Barbara Roose Greet houdt van wereldmuziek. Ze wisselt tussen Indische mantra’s en Afrikaanse traditionals. Barbara voegt op haar eigen wijze beeld toe, ze illustreert de muziek.
INDIVIduo: alle info op www.sacredplaces.be
1
7 5
2 6
8
4 3
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Sint-Pieterskerk, Grote Markt Sint-Michielskerk, Naamsestraat 57A Sint-Kwintenskerk, Naamsestraat 160 Sint-Jan de Doper, Groot-Begijnhof Sint-Antoniuskerk, Pater Damiaanplein Onze-Lieve-Vrouw ter Koorts, Vlamingenstraat 39 Sint-Jozef, Bogaardenstraat 72 Sint-Alfonsuskerk (Redemptoristen), Brabançonnestraat 79
V.U. Dirk Vansina, schepen, Professor Van Overstraetenplein 1, 3000 Leuven
De kaart: “Fietsroute langs 4 abdijen van Leuven” kan je gratis afhalen bij Toerisme Leuven, Naamsestraat 1, 3000 Leuven.
