D E B E T E K E N I S V A N K A N K E R

   

H  e  n  k    F  r  a  n  s  e  n    

D  E  B  E  T   E  K  E  N  I   S  V  A  N  K   A  N  K  E  R        

Leidraad  voor  patiënten   De  baarmoeder 1  

   

Disclaimer De informatie die in dit boek wordt gegeven is op geen enkele manier bedoeld als vervanging van een reguliere medische diagnose en/of behandeling. Raadpleeg te allen tijde een arts als er zich problemen voordoen met je gezondheid. De informatie in dit boek is van algemene aard en dient door een arts vertaald te worden naar de persoonlijke situatie van de patiënt/lezer. Bespreek eventuele acties die je op grond van de informatie in dit boek wilt nemen altijd eerst met je behandelend arts. Noch de auteur, noch de uitgever kan verantwoordelijk worden gehouden voor enige schade die het gevolg is van het uitvoeren van de in dit boek beschreven aanvullende mogelijkheden of van het niet inroepen of niet opvolgen van deskundig medisch advies.

© 2014 Henk Fransen Uit deze uitgave mag uitsluitend iets verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, opnamen, of op welke andere wijze ook, hetzij chemisch, elektronisch of mechanisch, na voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.

2  

   

De betekenis van kanker De meest bekende oorzaken van kanker zijn erfelijkheid, kankerverwekkende stoffen, ongezonde leefstijlfactoren en stress. In dit boek vraagt de auteur zich af of kanker - naast deze fysieke factoren - ook een geestelijke oorzaak heeft. Hij reikt daartoe ideeën en gereedschappen aan die je kunnen helpen een mogelijke geestelijke boodschap van ziekte te ontdekken. Een belangrijk uitgangspunt in het boek is dat mensen doorgaans ziek worden in hun gevoeligste orgaan en dat in dit gevoelige orgaan een geestelijke kracht schuilgaat die aangewend kan worden voor herstel. De auteur Henk Fransen, is arts en heeft ruim 25 jaar ervaring in de behandeling van mensen met kanker. Hij ziet het geestelijk-emotionele aspect als een aanvulling op een totaal-behandeling van kanker. Wat een totaal-aanpak inhoudt heeft hij beschreven in zijn Handboek kanker - Hoe je reguliere en alternatieve behandelingen optimaal kunt combineren. Meer info op www.henkfransen.nl

3  

   

Inhoud Deel I. Opbouw van het boek • Een korte omschrijving per boekdeel

Deel II. Belangrijke opmerkingen vooraf • Wat houdt een totaal-aanpak van kanker in? • Samenvatting deel II • Antwoorden op enkele veel gestelde vragen

Deel III. De relatie tussen geest en lichaam • • • • • • • • • • • • •

Inleiding Een eenvoudig model De eenheid van geest en lichaam Wat ik in de jungle ontdekte Welke gedachten maken het lichaam ziek? Wanneer word je ziek? Heb je schuld aan ziekte? Het model is nog niet compleet De invloed van relaties op de gezondheid De invloed van de ‘ziel’ Het volledige model Wederkerigheid Samenvatting deel III

4  

   

Deel IV. Mijn observaties • Inleiding • Een vrouw met borstkanker • Kanker treft de gevoeligste mensen in hun gevoeligste orgaan • Je gevoeligheid heeft te maken met je bedoeling op aarde • Wat ik als arts van het menselijk lichaam leer • Wat kun je met deze informatie? • Gedicht van iemand met kanker • Kanker kan versneld groeien door gevoelens van frustratie • Hoe ik elke dag bijleer … • Bejaarden • Dieren • Het is soms kleiner dan je denkt • Elke vorm van kanker staat voor een ander conflict • Samenvatting deel IV

Deel V. Hoe kun je de boodschap van een ziekte begrijpen? • Je kunt daartoe gebruik maken van een aantal hulpmiddelen • Therapieën met extra aandacht voor emotioneel-geestelijke factoren • Speciale processen • Samenvatting deel V

5  

   

Deel VI. De mogelijke betekenis van baarmoederkanker • • • • •

Opmerkingen vooraf Inleiding door Henk Fransen Inleiding door Marieke de Vrij Je geboorte-afkomst herinneren De baarmoeder

Deel VII. Keuze voor het leven • • • • • •

Spontane genezing Belangrijk Een huwelijksovereenkomst Een overeenkomst met kanker Zo maak je een overeenkomst Mogelijke valkuilen

Deel VIII. Genezende visualisaties • Het hele lichaam sterker maken • Een lichaamsdeel of orgaan sterken • De ziekte nog beter begrijpen

Bijlagen • Creëer steun • Overwin gevoelens van hulpeloosheid

6  

   

Dankwoord Ik dank mijn ouders voor het leven dat zij mij schonken. Mijn vader voor zijn gedrevenheid en zorg voor de zwakkere. Mijn moeder voor haar liefde en trouw. Ik dank mijn ex-partners. Met jullie ben ik op zoek gegaan naar de liefde. Ik dank Anna, Yeel en Janne. In jullie hervind ik mijzelf. Ik zal alles doen wat ik kan om jullie te steunen. Ik dank Marjolein. Door jou heb ik geleerd over mijn grenzen heen te stappen en me wezenlijk te verbinden. Ik dank Egon. Jouw vertrouwen trilt het mijne wakker. Ik dank Hans Moolenburgh, Dethlefsen en Dahlke. Jullie boeken zijn voor mij een impuls geweest om de geest-lichaamrelatie beter te willen begrijpen. Ik dank Marieke de Vrij. Jouw begrip van het geestelijke en de ruimte gevende manier waarop je dat aanbiedt zijn voor mij een voorbeeld. Ik dank Larry Heller. Door jouw voorbeeld heb ik geleerd het lichaam beter te volgen. Ik dank alle mensen met kanker waarmee ik de laatste 25 jaar heb mogen werken. Zonder jullie had ik dit boek niet kunnen schrijven. Tot slot ik dank het vuur in mijn hart. Het geeft me de zin om te leven.

7  

   

Deel I Opbouw van het boek Een korte omschrijving per boekdeel Deel I Dit deel lees je nu en het geeft een korte omschrijving per boekdeel. Deel II Dit deel geeft antwoord op vragen als Welke plaats heeft dit boek binnen een totaal-aanpak van kanker?, Kan ik mezelf met behulp van dit boek beter maken?, Heb ik de informatie in dit boek nodig om kanker te bestrijden?, Zit ziekte tussen de 8  

   

oren?, en meer. Deel III Dit deel beschrijft de belangrijkste factoren die een rol spelen in de geest-lichaamrelatie en hoe deze factoren elkaar onderling beïnvloeden.   Deel IV In dit deel geef ik mijn persoonlijke kijk op kanker weer. Deel V Dit deel reikt praktische gereedschappen aan om een eventuele boodschap van ziekte te ontdekken. Deel VI In dit deel beschrijf ik samen met Marieke de Vrij ons ‘aanvoelen’ omtrent de geestelijke betekenis van baarmoederkanker. Deel VII Dit deel beschrijft een proces dat kan helpen om de boodschap van je ziekte te vertalen naar praktische afspraken met jezelf.

9  

   

Deel VIII Dit deel beschrijft drie visualisatie-oefeningen, één om je lichaam extra kracht te geven, één om een orgaan sterker te maken en een laatste om de stem van je lichaam beter te verstaan. Bijlagen In de bijlagen worden enkele onderwerpen uit het boek nader toegelicht.

10  

   

Deel II Belangrijke opmerkingen vooraf Wat houdt een totaal-aanpak van kanker in? Een goede aanpak van kanker omvat wat mij betreft het verwijderen of doden van ontaarde cellen door middel van een operatie, bestraling, chemotherapie en/of natuurlijke niet-giftige middelen en behandelmethoden. Daarnaast is het belangrijk de afweer van het lichaam te versterken om zo goed mogelijk door een eventuele operatie of chemo heen te komen en 11  

   

te voorkomen dat de kanker in een latere fase terugkomt. Alle facetten van zo’n totaal-aanpak heb ik beschreven in mijn Handboek kanker - Hoe je reguliere en alternatieve behandelingen optimaal kunt combineren. Het is verkrijgbaar in alle boekwinkels in Nederland en België en via mijn site. Achter in het genoemde Handboek kanker heb ik meerdere verhalen over patiënten weergegeven waarin ik een relatie zie tussen een emotioneel conflict en het tumororgaan (deel VIII ‘Mijn persoonlijke observaties’). Ik heb hier veel reacties op gekregen. Sommige mensen vonden de verbanden die ik legde onverantwoord, anderen mailden mij om me te bedanken. Velen vroegen mij om meer over het onderwerp te schrijven. Dat is de aanzet geweest tot het schrijven van dit boek. Ik deel in het vervolg van dit boek mijn persoonlijke kijk op het geestelijke aspect van kanker. Deze kijk is niet bewezen. In die zin zijn mijn ideeën dus niet waar. Ik vraag je dan ook mij niet te ‘geloven’ maar in jezelf te onderzoeken wat je eigen waarheid is ten aanzien van dit onderwerp en daar vervolgens iets positiefs mee te doen. Voel je vrij om het niet met mij eens te zijn. Doe alleen iets met die informatie die voor jezelf kloppend voelt, laat al het andere gerust links liggen.

Samenvatting deel II • Dit boek is geschreven als antwoord op ver12  

   

zoeken om het geestelijke aspect van kanker verder uit te werken. • De informatie in het boek is bedoeld als een ‘voorzet’ om te onderzoeken hoe het voor jezelf is. Ik raad je aan in dat proces trouw te blijven aan je eigen waarheid en daar iets positiefs mee te doen.

Antwoorden op enkele veel gestelde vragen Vraag Welke plaats heeft de informatie in dit boek binnen een totaal-aanpak van kanker? Antwoord Het is wat mij betreft een onderdeel van een totaal-aanpak. Voor sommige mensen zal het een belangrijk onderdeel zijn, voor anderen niet. Vraag Kan ik mezelf met behulp van de informatie in dit boek genezen? Antwoord Mensen kunnen op vele manieren beter worden. Ik zou je echter niet adviseren alleen op de informatie in dit boek te vertrouwen. Ik denk dat een goede totaal-aanpak een combinatie van de genoemde reguliere en alternatieve behandelingen vereist. Garanties heb je bij kanker helaas niet, wel mogelijkheden. 13  

   

Het verbeteren van de emotioneel-geestelijke aspecten van je ziekte is één van de mogelijkheden. Vraag Heb ik dit boek nodig om kanker te bestrijden? Antwoord Nee. Het kan voor sommigen een extra factor zijn om bij te dragen aan herstel. Het is daarbij van belang of de ideeën in dit boek je aanspreken. Wanneer dat niet het geval is, raad ik je aan het boek links te laten liggen. Vraag Ik geloof niet in de relatie tussen lichaam en geest. Antwoord Je uitspraak is voor mij net zo bevreemdend als wanneer je zou zeggen: ‘Ik geloof niet dat er een relatie is tussen verdriet en tranen die over de wangen rollen.’ Wanneer je geest bij voortduring angstig of wanhopig is, ondermijnen die gevoelens de afweerkracht van je lichaam. Dat is een wetenschappelijk gegeven. Wanneer je liefde en dankbaarheid ervaart, maakt je lichaam endorfinen aan die je immuunsysteem versterken. Ook dat is aangetoond. Beide lichaamsreacties zijn universeel en doen zich bij iedereen voor, ook bij mensen die daar niet in geloven. Dit boek onderzoekt hoe je op een 14  

   

positieve manier gebruik kunt maken van de geest-lichaamverbinding. Vraag Beweer je dat kanker tussen de oren zit? Antwoord Nee. Ik zeg dat bij kanker een complex van factoren een rol speelt. Van puur fysieke belastingen (erfelijkheid, kankerverwekkende stoffen, zonlicht, e.a.) tot en met puur emotioneel-geestelijke factoren en alles daar tussenin. Je constitutie (hoe sterk je lichaam is) speelt ook nog een rol. Tot slot is het goed om ruimte te laten voor niet-weten. We doen als mens ons uiterste best om alles te begrijpen, maar het leven laat zich lang niet altijd logisch verklaren. Vraag Kan het zijn dat iemand kanker heeft gekregen door puur fysieke factoren en dat het geestelijke aspect geen rol van betekenis speelt? Antwoord Ja, dat kan. Vraag Wat raad je mij aan? Antwoord Zorg voor een goede medische diagnostiek en begeleiding. Kies daarnaast, wanneer je dat wilt, ook nog één of meer alternatieve behan15  

   

delingen. Verdiep je tot slot in de informatie in dit boek om te onderzoeken of het je iets te bieden heeft.

16  

   

Deel III De relatie tussen geest en lichaam Het ontkennen van de relatie tussen geest en lichaam is voor mij net zo bevreemdend als te ontkennen dat er een verband bestaat tussen verdriet en tranen die over de wangen rollen.

Inleiding In dit deel beschrijf ik enkele belangrijke factoren die een rol spelen in de geest-lichaam relatie. Inzicht in deze factoren en hoe ze elkaar beïnvloeden is van belang om de rest van dit boek beter te begrijpen.

17  

   

Een eenvoudig model DENKEN VOELEN LICHAAM Figuur 1. De mens heeft gedachten, gevoelens en een lichaam. Deze drie hangen nauw met elkaar samen. Neem de gedachte ‘Ik ben blij’. Die gedachte creëert in dezelfde seconde een blij gevoel, tenminste … als je die gedachte gelooft. En wanneer je denkt: ‘Ik ben niet blij, ik ben juist verdrietig’, dan geloof je de gedachte ‘Ik ben verdrietig’ en voel je je verdrietig. Een gedachte die je gelooft is dus in dezelfde seconde een gevoel. Zo nauw is de samenhang. Wanneer je blij bent, heb je ook ‘een blij lichaam’. Iedereen kan jouw blijdschap immers aan je lichaam herkennen. Je ogen stralen, je mond lacht, je hele lichaamshouding drukt het blije gevoel uit. En dat is niet iets van ‘alleen maar de buitenkant’. Een gevoel drukt zich vanbinnen uit in de werking van de organen: het hart klopt van vreugde, de longen ademen het leven met volle teugen in en de hersenen maken endorfinen aan (dit zijn chemische stofjes met een pijnstillende werking dat alleen bij gevoelens van vreugde wordt aangemaakt). Medisch onderzoek laat zien dat de invloed van een gevoel zelfs doordringt tot op het niveau van de cellen. Elk gevoel blijkt de celstof18  

   

wisseling daarbij op een andere manier te beïnvloeden. Samenvattend: De gedachte ‘Ik ben blij’ vertaalt zich in een gevoel van blijdschap en dat gevoel schept vervolgens een daarbij behorend blij lichaam. De invloed van de gedachte dringt daarbij door tot op het niveau van de cellen. Dat is in een notendop de eenheid tussen gedachten, gevoelens en lichaam. In figuur 1 zie je deze drie aspecten en hun onderlinge samenhang weergegeven.

De eenheid van geest en lichaam De relatie tussen geest en lichaam wordt in het Latijn psychosomatiek genoemd. ‘Psyche’ staat voor geest en ‘soma’ voor lichaam. Psychosomatiek verwijst dus naar de nauwe samenhang tussen geest en lichaam. Deze relatie is een officieel vakgebied binnen de reguliere medische wetenschappen.

Wat ik in de jungle ontdekte Een jaar of tien geleden drong de nauwe samenhang tussen geest en lichaam pas echt helemaal tot mij door. Ik was op bezoek bij een goede vriend in Afrika. Mijn vriend had mij in de ochtend van het vliegveld opgehaald en hartelijk verwelkomd. ’s Middags wandelde ik in de jungle rondom zijn huis. Ik was onder de indruk van de 19  

   

schoonheid van de natuur en ik dacht blije gedachten, voelde blije gevoelens en had een ontspannen en blij lichaam. Ik was zo gefascineerd door wat ik allemaal om me heen zag dat ik niet goed oplette en verdwaalde. Het was inmiddels laat in de middag en begon snel donkerder te worden. Dit verontrustte mij. Plotseling hoorde ik iets kraken in het struikgewas. Ik dacht ‘een roofdier!’ en voelde in dezelfde seconde angst in mij opkomen. Mijn lichaam spande zich; mijn hart bonkte in mijn keel, mijn adem stokte en de stresshormonen gierden door mijn lijf! Schuin rechts van mij weken de bladeren uiteen en … mijn vriend kwam uit het struikgewas tevoorschijn! Hij was mij gaan zoeken omdat ik zo lang wegbleef. In een fractie van een seconde begreep ik de situatie, ik voelde opluchting en mijn lichaam ontspande. Mijn hart maakte een huppelsprongetje en ik dacht ‘aaah, het is geen roofdier, maar mijn vriend die me zoekt’. Die gedachte ontroerde mij en ik kreeg een brok in mijn keel. De stresshormonen vloeiden uit mijn lichaam weg en er werden nu heel andere hormonen in mijn lichaam aangemaakt. Terwijl we elkaar omarmden functioneerde elke cel in mijn lichaam anders dan toen ik daarvoor zo enorm schrok. Al deze veranderingen vonden plaats in nog geen dertig seconden! Mijn ingebeelde gedachte aan gevaar zette mijn hele lichaam op scherp. De gedachte aan mijn vriend ontspande en ontroerde mij. Ik had ervaren hoe de verandering van een gedachte het hele lichaam in een fractie van een 20  

   

seconde veranderde. Als arts wist ik dat angstige gedachten het lichaam stress bezorgen en dat dat op den duur een negatief effect heeft op de afweerkracht van het lichaam. Liefdevolle gedachten daarentegen ontspannen het lichaam en versterken de gezondheid. Ik besefte dat het bewust gebruik hiervan waardevol zou kunnen zijn voor patiënten. Dat was het begin van een zoektocht naar de verschillende aspecten die bij psychosomatiek een rol spelen en het leidde uiteindelijk tot het schrijven van dit boek.

Welke gedachten maken het lichaam ziek? Het zal weinig problemen opleveren wanneer je eens een keertje ‘sloft’, maar wanneer je dag in dag uit sloft, slijten je schoenen en gaan ze stuk. Stel je hebt een stressvolle gedachte. Zo’n gedachte maakt je natuurlijk niet een-twee-drie ziek. Je hebt immers heel veel gedachten op een dag en die gedachten gaan doorgaans alle kanten op. Onderzoek laat zien dat we dagelijks zo’n 20.000 gedachten hebben. Die gedachten zijn echter niet allemaal verschillend. Een groot aantal ervan bestaat uit ‘herhalende gedachten’. We denken bepaalde gedachten heel vaak en andere veel minder of maar één keer. Zo denkt een slachtoffer voortdurend ‘Waarom moet mij dit 21  

   

overkomen?’, ‘Waarom zit het leven toch altijd tegen?’ en ‘Ik kan er niks aan veranderen’. Een optimist denkt veel vaker ‘Wat heb ik weer een geluk vandaag’, ‘Moet je kijken wat er allemaal goed gaat’, ‘Ik heb geleerd van mijn fouten en daar ben ik dankbaar voor’ en ‘Wat ben ik toch bevoorrecht dat er mensen in mijn leven zijn die van mij houden’. Net zoals je schoenen niet zullen slijten wanneer je eens een keertje ‘sloft’, zal je lichaam ook weinig last hebben van een ongezonde gedachte of emotie die je eens een keer hebt; maar wanneer belastende gedachtepatronen (verdriet, angst, boosheid, bitterheid, wraak) aanhouden, kan dat op den duur wel ziek maken. Vraag Ik vind dit idee van belastende gedachtepatronen zweverig. Antwoord Dat kan ik me voorstellen. Het is immers niet wat we op school hebben geleerd. Toch bestaat er psychologisch onderzoek dat de relatie tussen gedachtepatronen (karakters) en ziekte duidelijk laat zien. Vanaf de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw is er een groot aantal van dit soort onderzoeken uitgevoerd. Hieruit blijkt dat mensen met een bepaald karakter (bijvoorbeeld een opvliegend of een depressief karakter) een grotere kans hebben op het krijgen van bepaalde ziekten dan anderen. Er wordt met de uitkomsten van dit onderzoek 22  

   

weinig gedaan binnen de opleiding van artsen. Daardoor krijgt het ook weinig handen en voeten in de medische praktijk.

Wanneer word je ziek? Je kunt stellen dat iedere mens een bepaalde draagkracht of constitutie heeft. De één heeft een sterke constitutie, de ander een zwakke. Naast deze draagkracht heb je te maken met tal van belastingen waaraan je wordt blootgesteld. Op sommige van die belastingen heb je weinig invloed (bijvoorbeeld de kernramp in Japan), op andere juist veel (bijvoorbeeld wat je eet). Sommige belastingen zijn heel fysiek (bijvoorbeeld roken), andere zijn meer emotioneel (bijvoorbeeld stress) of zelfs geestelijk van aard (ervaar je betekenis in je leven?). Ziekte is een optelsom van alle belastingen waaraan je bent blootgesteld, afgezet tegen je belastbaarheid (‘hoe sterk je bent’). Iemand met een sterke constitutie kan zich dus veel ongezonde leefstijlfactoren permitteren voordat hij ziek wordt, terwijl iemand met een zwakke constitutie al vrij snel kan afknappen. We kennen allemaal wel het voorbeeld van iemand die twee pakjes sigaretten per dag rookt en nergens last van heeft, terwijl iemand met een astmatische aanleg die zelf niet rookt al last heeft van een klein beetje rook van een ander. Wanneer je een sterke constitutie hebt, kun je 23  

   

ongezond leven en toch niet ziek worden. Wanneer je een zwakke constitutie hebt, kun je ‘ziek’ worden terwijl je gezond leeft. Het lijkt misschien onrechtvaardig, maar het zijn niet zelden de gevoeligste mensen die het eerst ziek worden. Het is goed om dit in je achterhoofd te houden terwijl je dit boek leest. Daarnaast zijn er altijd ook ongrijpbare factoren. We weten gewoon niet alles. Soms is het een mysterie waarom de één ziek wordt en de ander niet. Hetzelfde geldt voor genezing. Niet alles is te beredeneren.

Heb je schuld aan ziekte? Praten over ziek- en gezondmakende factoren kan gevoelens van schuld oproepen. Zieke mensen vragen mij geregeld: ‘Beweer je dat ik schuld heb aan mijn ziekte omdat ik ongezond heb geleefd?’ Of: ‘Zeg je dat ik ziek ben geworden doordat ik verkeerd denk?’ Ik begrijp dat dit soort vragen op kan komen. Het feit dat er bepaalde factoren bekend zijn waarmee je invloed kunt uitoefenen op je gezondheid, betekent echter niet dat je schuldig bent wanneer je daar geen gebruik van maakt (of hebt gemaakt). Ieder mens doet volgens mij het beste waartoe hij of zij op een gegeven moment in staat is. Iemand die rookt, ongezond eet of veel drinkt, of wat dan ook ‘verkeerd’ doet, weet misschien wel dat hij het eigenlijk anders moet doen, maar kan dat gewoon 24  

   

nog niet. ‘Weten’ en ‘doen’ zijn in die zin twee verschillende dingen. Wanneer ik in gesprek ga met patiënten die last hebben van schuldgevoelens blijkt meestal dat ‘schuld’ een thema is dat al hun hele leven speelt. Het schuldgevoel ligt dus dieper dan de informatie in dit boek. Vraag Ik kom niet van mijn schuldgevoelens af. Wat kan ik doen? Antwoord Schuldgevoelens hebben hun wortels vaak in pijnlijke dilemma’s uit de kindertijd. Een ervaren coach of therapeut kan soms helpen om hier meer rust in te vinden. Sta jezelf toe om geholpen te worden wanneer schuldgevoelens je leven beheersen of wanneer schuld op een andere manier een rol speelt in je leven.

Het model is nog niet compleet Naast denken, voelen en lichaam is er nog een vierde factor van belang in de geest-lichaamrelatie, namelijk de mensen om je heen. Je relaties kunnen een grote invloed hebben op de gezondheid van je lichaam. Relaties kunnen je uitputten maar ook vleugels geven. Relaties zijn over het algemeen een spiegel voor hoe je met jezelf en anderen omgaat. Dat heeft te maken met het voorbeeld dat je ouders je 25  

   

hebben gegeven. Misschien heb je een heel fijne opvoeding gehad en heb je geleerd om steunende relaties op te bouwen in je leven. Het kan ook zijn dat je een nare jeugd hebt gehad waarin pijnlijke dingen zijn gebeurd - dingen die je vertrouwen in anderen hebben beschadigd.

De invloed van relaties op de gezondheid De invloed die relaties hebben op het ontstaan van ernstige ziekten werd me als arts pas echt duidelijk toen ik las over het volgende onderzoek. In de vorige eeuw werden aan de Harvard University in de VS tienduizend studenten onderzocht. Deze studenten ondergingen een uitgebreid medisch onderzoek en een psychologische test. De psychologische test leidde tot een score voor de mate van ‘ondersteuning’ die een gegeven student van zijn ouders ervoer*. Een score van 10 betekende dat de student het gevoel had dat hij onder alle omstandigheden voor 100% op de steun van zijn ouders kon rekenen. Een score van 0 betekende dat de student het gevoel had dat hij er helemaal alleen voor stond en dat zijn ouders niet om hem gaven. Na dit onderzoek werd de gezondheid van de studenten door jaarlijkse controles tientallen jaren gevolgd. Een conclusie uit dit onderzoek is dat studenten die laag scoren op de steun die ze van hun ouders ervaren een tientallen malen hoger 26  

   

risico lopen op het krijgen van reuma, diabetes, hart- en vaatziekten, kanker en op het overlijden aan deze ziekten dan studenten die het gevoel hebben door hun ouders gesteund te worden. Vraag Ik vind dit een confronterend gegeven. Ik ben pijnlijk behandeld in mijn jeugd. Wat kan ik doen om meer steun te ervaren in mijn leven? Ik kan immers de steun die ik van mijn ouders heb gehad niet meer veranderen? Antwoord Het gaat in het onderzoek niet om de feitelijke steun die je ouders je gaven maar om jouw beleving ervan. Deze beleving kun je (voor een deel) veranderen. Daarover gaat veel van de informatie in dit boek. In de bijlage ‘Creëer steun’ vind je ook nog concrete handreikingen.

De invloed van de ‘ziel’ ‘Psyche’ in het woord psychosomatiek staat voor ‘de geest’. We hebben deze tot nu toe beschouwd als gedachten en gevoelens. De geest kent echter nog een ander aspect, namelijk dat van ‘begeestering’. In het woordenboek worden voor begeestering de volgende synoniemen gegeven: bezieling, enthousiasme, geestdrift en hartstocht. De geest kent dus ook nog een bezielend aspect. Gedachten en gevoelens kunnen neutraal 27  

   

zijn, maar er kan ook warmte in komen wanneer ze begeesterd worden. Dit verwarmende, bezielende aspect van de geest is leven gevend. Wanneer er liefde, enthousiasme of hartstocht komt in onze ideeën en opvattingen, komen ze meer tot leven. We voelen de leven gevende kracht van bezieling intuïtief aan wanneer we ons het verschil voorstellen tussen een bezield iemand en iemand die geen fut meer heeft. Omdat de ‘ziel’ zowel het lichaam, de gevoelens, de gedachten als de relaties extra kracht kan geven, plaats ik het in figuur 2 boven alle andere besproken factoren.

Het volledige model ZIEL RELATIES DENKEN VOELEN LICHAAM Figuur 2. In Figuur 2 vind je alle aspecten terug die we tot nu toe hebben besproken. De onderste drie lagen vormen, zoals we gezien hebben, eigenlijk één geheel. Het denken drukt zich voortdurend via de gevoelens uit in het lichaam. 28  

   

Daarnaast hebben we gezien dat relaties invloed hebben op hoe we ons voelen en op de gezondheid van ons lichaam. Tot slot kan de ziel alle tot nu toe besproken elementen verwarmen en extra leven geven. Wanneer de be-ziel-ing afneemt, verzwakt het lichaam. Wanneer de ziel het lichaam helemaal verlaat treedt de dood in. Dit wordt treffend uitgedrukt door het volksgezegde ‘Wanneer de mens de geest geeft …’ Wanneer de geest/ziel het lichaam verlaat, gaat dit dood. Dat laat zien hoe leven gevend de bezielende factor is. Ik hoop dat in de loop van dit boek nog duidelijker te maken.

Wederkerigheid De samenhang tussen alle genoemde aspecten is wederkerig. Het denken en het voelen hebben een rechtstreekse invloed op het functioneren van het lichaam. Andersom geldt ook dat de lichamelijke toestand een rechtstreekse invloed heeft op de gedachten en gevoelens. Wanneer we bijvoorbeeld een ‘angstig lichaam’ helpen te ontspannen, veranderen de angstige gevoelens in gevoelens van vertrouwen en de angstige gedachten in meer vredige gedachten. Dezelfde wederkerigheid geldt ook voor relaties. Anderen hebben invloed op ons en wij hebben invloed op anderen. De ziel, tot slot, heeft een begeesterend effect op alle aspecten en elk van deze factoren kan op 29  

   

zijn beurt de bezieling doen toe- of afnemen. Zo kan een bezield iemand minder pijn ervaren, maar kan erge pijn iemands bezieling ook ondermijnen. Tip: Ik heb samen met Arnout Visscher een boek geschreven met de titel Versterk het genezend vermogen op 5 niveaus. Dit boek beschrijft op elk van de genoemde niveaus (lichaam, gevoel, denken, relaties en ziel) eenvoudige maatregelen om de afweerkracht van lichaam en geest te versterken. Het is te koop op bol.com en in elke boekwinkel in Nederland en België (€ 9,99).

Samenvatting deel III • Gedachten blijken scheppende gedachten en drukken zich continu via de gevoelens uit in het lichaam. Dit is het wetenschapsgebied van de psychosomatiek. • De invloed van gedachten dringt door tot op het niveau van de cellen (de celstofwisseling). • Een ongezonde gedachte die continu herhaald wordt (een zogenaamd gedachtepatroon) kan het lichaam op den duur ziek maken. • Of iemand uiteindelijk ziek wordt heeft enerzijds te maken met de optelsom van belastingen waaraan iemand is blootgesteld, anderzijds met hoe sterk iemands lichaam is. • Gevoelige mensen kunnen dus ziek worden 30  

   

terwijl ze gezond leven, terwijl mensen met een sterke constitutie ongezond kunnen leven en niet ziek worden. • Naast de invloed van gedachten en gevoelens op het lichaam zijn ook ‘relaties’ en het aspect ‘ziel’ genoemd als bepalende factoren voor de gezondheid. • Alle genoemde factoren ‘lichaam’, ‘gevoelens’, ‘gedachten’, ‘relaties’ en ‘ziel’ hangen nauw met elkaar samen en hun relatie is wederkerig.

31  

   

Deel IV Mijn observaties De ketting breekt bij de zwakste schakel. De hierna volgende patiëntverhalen staan ook beschreven in Deel VIII van mijn Handboek kanker. Omdat ze zo belangrijk zijn voor het begrijpen van de geestelijke aspecten van kanker worden ze hier herhaald.

Inleiding Er zijn honderden spreekwoorden en gezegden die een verband uitdrukken tussen emoties en lichaamsdelen of organen. Om er een paar te noemen: ‘hardnekkig zijn’, ‘iets op de lever hebben’, ‘gal spuwen’, ‘door de knieën gaan’, ‘tot op het bot’, en ‘het ligt als een steen op de maag’. Ik 32  

   

heb me als arts altijd afgevraagd waar deze uitspraken vandaan kwamen. Mijn grootmoeder zei dat het volkswijsheden zijn. Later ontdekte ik dat in andere landen en werelddelen vergelijkbare relaties worden gelegd tussen organen en emoties. Ook de westerse psychologie heeft in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw verbanden gelegd tussen de persoonlijkheid van mensen en het optreden van specifieke ziekten (gebaseerd op uitgebreide medisch-psychologische vragenlijsten). Toen ik bij mijn cliënten aandacht begon te besteden aan dit aspect van ziekte, ging ik verbanden zien die ik daarvoor niet had opgemerkt; verbanden tussen specifieke levensthema’s en het orgaan waar de tumor zich bevindt. In het nu volgende geef ik hiervan enkele voorbeelden.

Een vrouw met borstkanker In 2003 ontmoette ik een vrouw met borstkanker. Een orthomoleculair arts had haar meer dan vijfhonderd euro per maand aan voedingssupplementen voorgeschreven en zij voelde zich daar niet goed bij. Ik probeerde haar het belang van supplementen uit te leggen door een cel in haar lichaam te vergelijken met een autofabriek. Wanneer je bij een autofabriek niet de juiste grondstoffen aflevert, kunnen er geen volwaardige auto’s uit komen. Op dezelfde manier kan een cel ook niet gezond functioneren wanneer hij onvoldoende essentiële voedingsstoffen krijgt. De vrouw 33  

   

kon mijn gedachtegang wel volgen, maar ik merkte dat ze er gevoelsmatig weerstand tegen bleef houden. Op een gegeven moment kwam de aap uit de mouw. Ze zei: ‘Er sterven tweeduizend kinderen per dag van de honger. Ik geef vijfhonderd euro per maand extra aan mijn voeding uit. Dat is toch niet gezond? Waar ben ik mee bezig?’ Het raakte me. Ik had zo’n opmerking nog niet eerder gehoord, dus toen ik na het werk thuiskwam heb ik direct op het internet gekeken en ja, per jaar sterven meer dan zes miljoen kinderen van de honger! Dat is natuurlijk verschrikkelijk triest, maar overal is leed en ellende in de wereld. Dat betekent voor mij niet dat je, wanneer je zelf met de rug tegen de muur staat, niet alles zou mogen doen om te blijven leven, om voor het kostbare geschenk van je leven te vechten. Haar opmerking echode nog lang in mij na en ik vroeg me af: Waarom zegt deze vrouw dit tegen mij? Waarom zit het haar zo hoog dat die tweeduizend kinderen sterven van de honger? Heeft dat misschien iets met haar ziekte te maken? Zij heeft borstkanker. Wat doet een borst? Die voedt kinderen wanneer ze honger hebben. De meeste borsten lijken tevreden wanneer ze de eigen kinderen voeden, maar de borsten van deze vrouw lijken hun taak grootser op te nemen; ze willen ook nog eens die tweeduizend andere kinderen helpen! Je zou kunnen zeggen dat de borsten van deze vrouw gevuld zijn met een groots verlangen. Maar ‘het’ kan er niet uit en dat bedrukt haar. 34  

   

Haar arts zegt dat haar borsten ziek zijn, tenminste er is een tumor in geconstateerd. Moeten deze borsten er zo snel mogelijk worden afgesneden? Moeten ze kapot worden gemaakt met chemo of bestraling? Tijdens het volgende consult kwam ik erop terug en vroeg: ‘Wat zou jij willen?’ Ze antwoordde: ‘Ik zou die vijfhonderd euro aan de kinderen in Afrika willen geven.’ Ik zei: ‘Dat is heel nobel, maar wanneer jij niet goed voor jezelf zorgt en sterft, dan houdt alles op.’ Weet je wat ze deed? Ze haalde een document uit haar tas. Het was een officieel document. Ze was enkele maanden eerder bij de notaris geweest en had officieel laten vastleggen dat, mocht ze overlijden, al haar bezittingen naar kinderen in Afrika zouden gaan. Ik had kippenvel, toch stotterde ik: ‘Dat is heel mooi, maar wanneer jij doodgaat houdt het op. Die kinderen hebben niet jouw geld nodig, ze hebben jouw borsten nodig. Ik zou wensen dat die mooie borsten bleven leven.’ Ik stelde de vrouw een aantal laboratoriumtesten voor om te onderzoeken of ze alle voorgeschreven supplementen ook echt nodig had. Het bleek dat ze slechts voor honderd euro aan supplementen echt nodig had. Ze was dolgelukkig, want nu hield ze vierhonderd euro over voor de kinderen in Afrika! ‘Je zou al dat geld aan die kinderen kunnen 35  

   

geven’, zei ik, ‘maar ik heb een ander voorstel. Wanneer ik zie hoe jij altijd klaarstaat voor de ander, hoe jij al je hele leven rondrent voor alles en iedereen, denk ik dat het goed zou kunnen zijn om tweehonderd euro aan de kinderen te geven en tweehonderd aan jezelf. Hoe is dat voor je om te horen?’ ‘Maar’, riep ze uit, ‘tweehonderd euro voor mijzelf? Wat moet ik daarmee doen?’ Ik zei: ‘Denk er maar eens over na en ga tegelijkertijd op zoek naar een paar mooie projecten voor kinderen in Afrika.’ Toen ze de volgende keer op consult kwam, was ze heel enthousiast. Ze vertelde me dat ze op het internet op zoek was gegaan en een aantal leuke projecten had gevonden. ‘Kijk’, zei ze, en ze liet me vervolgens meerdere kleinschalige projecten zien die ze had gevonden. Met één ervan had ze zelfs al contact opgenomen. ‘Mooi’, zei ik. ‘Kies het project dat je hart het meest raakt en geef daaraan je tweehonderd euro.’ En dat is wat ze deed, maar elk volgend consult zeurde ze: ‘Kunnen we niet meer aan de kinderen geven en minder aan mijzelf?’ Op een gegeven moment zaten we op driehonderd euro voor de kinderen en honderd voor haarzelf en vroeg ze me weer: ‘Kunnen we niet meer geven aan de kinderen en minder aan mijzelf?’ Ik vroeg: ‘Als je al je geld aan de kinderen zou 36  

   

geven, ben je dan gelukkig en tevreden?’ ‘Nee’, zei ze, ‘ik zou nog wel meer willen geven.’ ‘Ik heb een vraag aan je … Wat is er mooier dan geld geven aan de kinderen?’ Tot mijn verbazing antwoordde ze: ‘Daar heb ik deze week over gedroomd.’ ‘Wat heb je dan gedroomd?’ vroeg ik. ‘Dat ik naar Afrika toe zou gaan.’ ‘En?’ vroeg ik. Ze aarzelde… ‘Dat kost wel tweeduizend euro’, vervolgde ze. Ik schoot in de lach, maar zag dat ze het oprecht meende. Het ging haar echt om de kinderen. Ze dacht: als ik er niet naartoe ga, hebben de kinderen nog tweeduizend euro extra. ‘Dat klopt’, zei ik, ‘maar we zijn op aarde om handen en voeten te geven aan onze liefde. We moeten elkaar vasthouden, proeven, voelen, ruiken!’ ‘Ja’, zei ze, ‘dat weet ik, maar ik heb het geld echt niet.’ ‘Dat is wel op te lossen’, zei ik. ‘Om die reden heb ik mijn boeken Samen sterk geschreven. Vraag je familie en vrienden om hulp. Vertel hun wat je verlangen is en vraag of ze je financieel willen steunen.’ Zij vroeg familie en vrienden om financiële steun en veel mensen reageerden op haar wens. Ze had binnen twee maanden tienduizend euro. Dus veel meer dan ze voor de reis alleen nodig had. Ze kocht babyvoeding en kleertjes en ging naar Afrika. Vanuit Afrika hield ze haar familie en vrienden in 37  

   

Nederland op de hoogte van haar belevenissen. Mensen lazen haar e-mailberichten en dachten: wat mooi wat deze vrouw doet. Haar moedige stap zette mensen in Nederland aan het denken over hun eigen leven. Sommigen dachten: ik ben zo druk de laatste tijd. Ik mis een stuk zingeving en plezier. Wat zou ik met mijn leven willen doen? Wat maakt mij gelukkig? Op een gegeven moment belde ze me op en vertelde: ‘Henk, als ik één zo’n kleintje aan de borst houd voel ik me gelukkig en vervuld. Ik maak me dan niet meer druk over die tweeduizend andere kinderen. Begrijp me niet verkeerd’, voegde ze er nog aan toe, ‘ik zal alles doen wat ik kan om ze te helpen, want ik vind dit werk heel fijn. Ik ben echter niet alleen verantwoordelijk.’ Ik dacht: als je zo’n kleintje aan je borst houdt, voelen je borsten zich gelukkig en vervuld ... Dit is een voorbeeld van het verband dat ik zie tussen een emotie en een orgaan, tussen een innerlijke pijn en ziekte. In dit geval de pijn van de vrouw over het onnodig sterven van zoveel kinderen en haar borsten die er ‘ziek’ van worden. Je kunt kanker reduceren tot een tekort aan essentiële voedingsstoffen en een lichaam dat ontgift moet worden, maar ik heb de indruk dat haar emotionele pijn óók een rol speelt in haar ziektegeschiedenis.

38  

   

Kanker treft de gevoeligste mensen in hun gevoeligste orgaan In mijn visie treft kanker de gevoeligste mensen in hun gevoeligste orgaan. Wat mij betreft niet in hun zieke orgaan. De borsten van deze vrouw waren wat mij betreft niet ziek. Zij had vijf kinderen met veel liefde opgevoed. Een van haar kinderen was ernstig gehandicapt en wanneer ze mij daarover vertelde, kreeg ik kippenvel en dacht: hoever kan moederliefde gaan! Deze vrouw was onderwijzeres en ze was altijd bezig geweest met nieuwe onderwijssystemen. Hoe kunnen we kinderen zo ‘voeden’, vroeg ze zich af, dat ze sterk in deze samenleving komen te staan? En dan nog haar grote betrokkenheid bij tweeduizend kinderen die per dag van de honger sterven. Noem dat maar eens ziek. Ik hoor alleen maar borst, borst en nog eens borst in het leven van deze vrouw. Haar borsten waren wat mij betreft niet ziek, maar heel gevoelig en verlangend, uiteindelijk machteloos.

Je gevoeligheid heeft te maken met je bedoeling op aarde Stel dat jij op een bepaald vlak heel gevoelig bent, dan heeft die gevoeligheid twee kanten: een pijnlijke kant en een mooie kant. Stel dat je bijvoorbeeld een ‘absoluut gehoor’ hebt, dan is de pijnlijke kant dat jij veel meer last van lawaai hebt 39  

   

dan anderen. Ook zal een lied dat niet helemaal zuiver klinkt je door merg en been gaan. De mooie kant is dat jij door dit absolute gehoor in staat bent zuiverder muziek te maken dan anderen en dat anderen van deze mooie muziek kunnen genieten. Op een vergelijkbare manier kan de vrouw met gevoelige borsten op dát vlak heel goed ‘horen’. Ze voelt feilloos aan waar zorg nodig is en hoort de kinderen in Afrika roepen: ‘Mama, ik heb honger! Mama, ik heb honger!’ Dat is de pijnlijke kant. Het kan zelfs zoveel spanning geven dat ze er ziek van wordt. De mooie kant is dat deze vrouw gemaakt is om er iets aan te doen, om deze ‘valse’ tonen zuiverder te maken. Kanker treft volgens mij de gevoeligste mensen in hun gevoeligste orgaan. Deze gevoeligheid is een verwijzing naar hun kracht en wat zij aan de wereld te schenken hebben. Ik zie zo’n omslag van pijn naar geschenk vaak bij de zogenaamde ‘spontane genezingen’ (iemand die ‘zomaar’ beter wordt) van kanker. Artsen hebben geen verklaring voor dit feit, maar wanneer je de betrokken ziektegeschiedenissen bestudeert, zie je vaak dat deze mensen door de ernst van hun situatie worden wakker geschud. Ze vragen zich af: waar ben ik mee bezig (geweest)? En omdat ze niet weten hoelang ze nog te leven hebben, besluiten ze te gaan doen wat ze altijd al graag wilden doen. Bijvoorbeeld de kinderen in Afrika helpen, of mooie muziek maken waar anderen van kunnen 40  

   

genieten, of nog weer iets anders. In mijn opinie haalt dit de druk van het ‘zieke’ orgaan af, creëert het een gezonde doorstroming ervan en draagt het op die manier bij aan de zogenaamde spontane genezing. Ik hoop dat de geneeskunde van de toekomst mensen met kanker - naast de meer lichamelijke behandelingen die ertoe doen - helpt om de betekenis of bedoeling van hun tumororgaan te herkennen en er gezond uitdrukking aan te geven. Dit als een extra mogelijkheid om het betrokken orgaan te helpen gezond te worden.

Wat ik als arts van het menselijk lichaam leer Het menselijk lichaam is een samenwerkingsverband van miljarden cellen. Elke cel heeft daarin een specifieke taak en is dag en nacht bezig om dat waarvoor hij gemaakt is te delen met de cellen eromheen. Wanneer alle cellen dit doen, spreken we van gezondheid. Gezondheid … dat is een simpel woord. Daar kun je gemakkelijk overheen lezen, maar we hebben het bij gezondheid wel over het wonder van de schepping: miljoenen wonderen die elke seconde in het lichaam plaatsvinden. Wanneer een cel zijn taak minder goed uitoefent, noemen we dat ziekte. Wanneer een cel zijn taak niet meer uitoefent noemen we dat kanker (de functie van een kankercel is verdwenen) en daarna dood. Het wonder van de schepping 41  

   

bestaat dus bij de gratie van leven: dat elke cel zijn ding doet en dat met de andere cellen deelt. Wanneer ik naar de mensheid kijk, zie ik ook een lichaam: het mensheidslichaam. Jij en ik zijn de ‘cellen’ in dat lijf. Om in het mensheidslichaam te kunnen kijken heb je geen ingewikkelde röntgenapparatuur nodig. Je kunt gewoon om je heen kijken, op straat, op het achtuurjournaal. Wat zie je dan? Wat valt je op? Hoeveel mensen weten waarvoor ze in de wieg zijn gelegd? En hoeveel van de mensen die hun taak kennen zijn dag en nacht bezig om die in dienst te stellen van de ‘cellen’ om hen heen? Wanneer cellen minder goed functioneren in het lichaam spreken we van ziekte, wanneer cellen helemaal niet meer met hun taak bezig zijn van kanker. Hoe is het dan met de mensheid gesteld? 1 op de 2 mensen in het Westen krijgt kanker. Heeft dit met elkaar te maken? Wanneer je naar het achtuurjournaal kijkt zie je hoe ziek de mensheid is, hoe ver verwijderd van de toestand van gezondheid waarbij iedere mens zijn taak leeft en die vrijuit deelt met de ‘cellen’ om hem heen. Ik heb de laatste 25 jaar gezien hoe kanker de individuele patiënt wakker kan schudden en hem of haar kan helpen zijn of haar leven op een dieper niveau uit te drukken (denk aan de vrouw met borstkanker die haar pijn omzette in actie). Ik zie mensen met kanker daarbij niet zozeer als zieke mensen, maar meer als de gevoeligste mensen, die 42  

   

afknappen onder de optelsom van ongezonde factoren in deze wereld. Mijn collega Hans Moolenburgh beschreef dat treffend door degene met kanker te vergelijken met het kanariepietje dat in een door methaan vergiftigde mijnschacht als eerste doodgaat. Als bijna de helft van de mensen kanker krijgt, is het natuurlijk niet meer een individueel probleem, het is een gezamenlijk probleem. Ik hoop dat de enorme toename van kanker in deze tijd het mensheidslichaam wakker zal schudden, net zoals die het lichaam van de individuele patiënt wakker kan schudden. Ik hoop dat dit ertoe zal leiden dat meer en meer mensen zullen opstaan. Niet tégen kanker, maar vóór zichzelf, vóór de aarde en vóór de kinderen die na ons komen. Dat meer en meer mensen zullen zeggen: ‘Ik heb een taak en ik ga mijn leven wijden aan die taak. Ik ga het mooiste dat ik diep vanbinnen voel uitdrukken op aarde en delen met de mensen om me heen.’ Ik denk dat wanneer we dat met elkaar doen, vrijwel alle ongeneeslijke toestanden als oorlog, geweld, honger, vervuiling en afgunst plaats zullen maken voor overvloed, schoonheid, liefde en een betere wereld. Ik denk dat dat het mensheidslichaam gezond en sterk zal maken. En diep vanbinnen weet ik als arts één ding zeker: in die wereld zal veel minder ziekte voorkomen. Ik hoop dat dit ertoe zal leiden dat meer en meer mensen zullen opstaan. Niet tégen kanker, maar vóór zichzelf, vóór de aarde en vóór de kinderen die na ons komen. 43  

   

Wat kun je met deze informatie? Wanneer je gezond bent, hoop ik dat de informatie je verlangen sterkt om je bijdrage aan de wereld te schenken. Dat je beseft dat dat niet alleen jouzelf, maar ook anderen beter maakt. Wij zijn met elkaar verbonden. Daarin ligt ons geluk. Wanneer je ziek bent, kun je natuurlijk niet gaan zitten wachten totdat de wereld beter wordt. Het heeft ook weinig zin om jezelf of anderen de schuld te geven van je ziekte. Er is zoveel dat je kunt doen om beter te worden. Kom in actie. Begin ermee het orgaan waar je kanker hebt niet ‘ziek’ te noemen. Zie het eerder als je gevoeligste plek. Zo’n orgaan wil je juist beschermen en zo goed mogelijk behandelen. Onderdeel daarvan kan zijn het gedeelte waar de kanker zit te verwijderen of door (niet-giftige) chemo’s zo klein mogelijk te maken. Neem daarnaast maatregelen om de gezonde cellen zo sterk mogelijk te maken. Voed jezelf daartoe met een overvloed aan verse biologische producten en laat daarmee de wijsheid van de schepping door je aderen stromen. Houd je voeding zo veel mogelijk vrij van gifstoffen en verminder ongezonde belastingen in je directe leefomgeving. Laat de eindigheid van het leven je inspireren om het beste uit jezelf te halen. Wijs een jachtige leefwijze af en herwaardeer de ‘kleine’ dingen in je leven. Dankbaarheid is misschien wel de grootste immuunversterker die er bestaat. Zet je gevoeligheid om in kracht, zoals de vrouw met borstkanker dat deed. Dat zorgde ervoor dat de 44  

   

pijn van de wereld haar niet langer bedrukte en ze de voldoening smaakte van ‘het lied van haar ziel’. Ik zou wensen dat het woord ‘ziek’ zoals dat vaak wordt gebruikt uit het woordenboek wordt geschrapt en dat we gaan spreken over gevoeligheid en potentiële kracht. Vraag Je geeft aan dat organen een emotionele betekenis hebben. Dat vind ik te ver gaan. Antwoord Wanneer je je in dit idee niet kunt vinden, raad ik je aan deze informatie links te laten liggen. Misschien dat het Handboek kanker je beter ligt. Het beschrijft vooral de fysieke factoren die een rol spelen bij kanker en het boek is meer wetenschappelijk onderbouwd. Vraag Beweer je dat kanker tussen de oren zit? Antwoord Nee. Ik zeg dat kanker veroorzaakt wordt door een complex van factoren. Van puur fysieke belastingen (erfelijkheid, kankerverwekkende stoffen, zonlicht, e.a.) tot en met puur emotioneelgeestelijke factoren en alles wat daar tussenin zit. In dat complex speelt de constitutie (hoe sterk het lichaam is) ook nog een rol. Tot slot is het goed om ruimte te laten voor niet-weten. We doen als mens ons uiterste best om alles te begrijpen. Het leven is echter een mysterie en 45  

   

laat zich niet altijd logisch verklaren. Vraag Kan het zijn dat iemand kanker heeft gekregen door puur fysieke factoren en dat het geestelijke aspect geen rol speelt? Antwoord Ja, dat kan.

Gedicht van iemand met kanker Het is er. Altijd. Anoniem. Ik ben er. Altijd. Met name. Twee in één. Het is er niet zonder ik. Ik ben er niet zonder het. We zijn geheime bondgenoten. Hoe je het ook draait en draait: het en ik zijn paradoxaal één: een paar. We bepalen elkaar, stilzwijgend. Ik weet niet of het liefde is, vriendschap of een vraag. Wel dat ik het draag in de bedding van bloed en cellen. Het is goed om met het te praten in de stilte, in een grenzeloze ruimte: een onverstaanbare taal. 46  

   

Wie het niet heeft verstaat het niet. Er is geen vriend die meer aanwezig is dan het. Niets is zo intiem als het. Als ik van mezelf wil houden, dan kan ik niet anders dan het lief te hebben. Intimior intimo meo Marcel Ploem, 9.02.2014

Kanker kan versneld groeien door gevoelens van frustratie Jaren geleden gaf ik een lezing op een congres over kanker in Duitsland. De organisator ervan, Lothar Hirneise, nodigde de sprekers na afloop uit voor een diner in zijn centrum. Er was op dat moment ook een patiëntengroep aanwezig. Tijdens het diner zat ik naast een vrouw met wie ik in gesprek raakte. Ze vertelde me dat ze borstkanker had en dat haar tumor snel groter werd. Ze zei: ‘Niemand begrijpt waarom mijn tumor groeit. Ik heb twee maanden geleden het volledige vijf-wekenprogramma in dit centrum gevolgd: ik heb mijn lichaam ontgift, ben gezond gaan eten en ik heb nauwelijks nog stress in mijn leven. Ik voel me heel goed en energiek, toch groeit mijn tumor. Ik vroeg haar: ‘Wat doe je met je leven?’ ‘Ik ben druk met mijn dagprogramma’, ant47  

   

woordde ze. ‘Ik verbouw mijn eigen groenten, bereid speciale maaltijden, doe mijn visualisatie- en meditatieoefeningen, lichaamsbeweging, supplementen … het is een hele dagtaak.’ ‘Ja, dat hoor ik meer van patiënten’, zei ik, ‘maar wat doe je met je leven?’ Ze vertelde me opnieuw hoe druk ze was met haar hele dagprogramma. Ik probeerde een andere insteek: ‘Wat deed je voordat je ziek werd?’ ‘Oh, dat was verschrikkelijk’, zei ze. ‘Ik werkte in de gehandicaptenzorg. Enkele jaren voordat ik ziek werd kwam het werk enorm onder druk te staan. Door bezuinigingen konden we onmogelijk nog de zorg bieden die we gewend waren te bieden. Het gaf heel veel stress. Enkele jaren later kreeg ik kanker.’ ‘Deed je nog meer?’ vroeg ik. ‘Ik zat in het bestuur van twee stichtingen.’ We spraken verder en het bleken twee goededoelenstichtingen te zijn voor kansarme kinderen. Gaandeweg het gesprek werd me duidelijk hoe groot de zorg van deze vrouw was voor het gehandicapte en minderbedeelde kind. Wonderlijk, dacht ik, weer die lichaamgeestrelatie … borstkanker en een zorgconflict. De liefde en zorg van deze vrouw drukten zich jarenlang op een vervullende manier uit in haar werk met gehandicapte kinderen en in het bestuurswerk voor de goede-doelenstichtingen. Door bezuinigingen kwam haar werk enorm onder druk te 48  

   

staan. Haar liefde en zorg konden niet meer vrijuit stromen. De pijn van deze situatie leek haar borsten ziek te maken. Ze kwam in de ziektewet en deed het anti-kankerprogramma in dit centrum. Ze ontgiftte haar lichaam, ging gezond eten, nam de stress weg en voelde zich hierdoor vol energie. Maar ze deed ‘niks’ met die energie. Ze was de hele dag bezig met haar dagprogramma. Haar liefde kon zich niet uitdrukken zoals haar hart dat verlangde: naar het gehandicapte kind. De toegenomen energie stuwde hierdoor in haar borsten en haar tumor woekerde. Ik kon haar gefrustreerde verlangen in de diepte van haar wezen voelen. Ik keek haar aan: ‘Hoe zou het zijn om een uur per dag iets voor kinderen te doen? Of misschien een huisdier te nemen waar je voor kunt zorgen?’ Haar ogen glinsterden. Ik dacht: wanneer haar zorg stroomt, zal dat de tumorgroei in haar borsten verminderen. Sindsdien observeer ik dit gegeven en ik zie geregeld hoe ‘onverklaarbare’ snelle tumorgroei bij energieke patiënten samenhangt met een gefrustreerd verlangen dat te maken heeft met het orgaan waar de tumor zit.

Hoe ik elke dag bijleer … In het voorgaande heb ik beschreven hoe ik verbanden begon te zien tussen lichaam en geest, tussen het zieke orgaan en een innerlijk emotio49  

   

neel conflict. In het volgende wil ik beschrijven hoe mijn begrip van waar de borst voor staat groter werd door andere cliënten die ik ontmoette.

Bejaarden Ik kreeg op een gegeven moment een vrouw met borstkanker op mijn spreekuur. Ze vertelde me dat ze met bejaarden werkte. Ik dacht direct (vergeef me mijn platheid): de borst geeft toch geen borstvoeding aan bejaarden? Zou deze vrouw niet beter met kinderen kunnen werken? Gelukkig zei ik dit niet tegen deze vrouw. In de loop van het consult werd me duidelijk hoe groot haar zorg voor bejaarde mensen was. Ze zei: ‘Het is afschuwelijk wat we met bejaarde mensen doen. Ze hebben na de oorlog krom gelegen en onze welvaart opgebouwd. Nu zijn ze oud en danken we ze af alsof het afval betreft. We stoppen ze in bejaarden- en verpleegtehuizen waar ze zich vaak eenzaam en verloren voelen.’ Ze vervolgde met glanzende ogen: ‘In andere culturen worden oudere mensen geëerd voor alles wat ze hebben gedaan. Wanneer er problemen zijn, worden ze geraadpleegd om oplossingen te vinden.’ In alles proefde ik de liefde, de zorg en het respect van deze vrouw voor ouderen. In alles ook waren haar pijn en frustratie voelbaar. Opeens begreep ik het: de borst zorgt niet alleen voor het jonge kind. Ze zorgt voor al het kwetsbare leven dat ‘voeding’ nodig heeft. We spreken toch ook over 50  

   

moeder Teresa? Zij zorgt voor iedereen die zorg nodig heeft: gehandicapten, melaatsen, stervenden. En Moeder Maria: zij troost iedereen die liefde nodig heeft. Het was alsof ik plotseling contact kreeg met de grootsheid van de moederborst. Tranen welden in mij op toen ik de zachte schoonheid ervan ervoer. Daartegenover staat de hardheid van deze mannenmaatschappij, waar het recht van de sterkste regeert, waar duizenden kinderen per dag onnodig van de honger sterven, waar dieren afschuwelijk lijden in de bio-industrie voor ons ‘lekkere’ stukje vlees, waar de regenwouden onverantwoord worden weggekapt, de natuur wordt uitgemolken, terwijl politici geen besluiten durven nemen om dit te stoppen. Wat een pijnlijke druk op de lieve borsten van de vrouw. Borstkanker neemt verontrustend snel toe. 1 op de 7 vrouwen krijgt al borstkanker in het Westen. Daar hebben wij mannen ook deel aan! Ik denk dat wanneer wij mannen onze scheppende krachten zouden ombuigen van macht en eigen gewin naar het creëren van een veilige samenleving vol bezieling en inspiratie, vrouwen minder borstkanker zouden krijgen. Ik weet dat wat ik nu als arts ga zeggen volslagen belachelijk klinkt: ‘Natuurlijk moet de borst in sommige situaties (nog) worden geamputeerd en misschien ook bestraald, maar ik wens dat ver voordat dat nodig is, mannen zich laten inspireren door de grootsheid van de moederborst. Dat haar schoonheid het beste in hen oproept, een verlangen om de hemel op aarde te creëren in 51  

   

plaats van een samenleving gebaseerd op uitbuiting en eigenbelang.’

Dieren In dezelfde tijd had ik in mijn praktijk nog een andere vrouw met borstkanker onder behandeling. Haar leven was heel pijnlijk verlopen. Ze was diep door haar opvoeders gekwetst. Ze had weinig contact met mensen. Haar grote hart had een uitweg gevonden naar dieren. Ze zei tegen mij: ‘Het is wreed wat we met dieren doen. We nemen ze als het ons uitkomt en danken ze af wanneer het ons niet meer uitkomt. Ik kom afschuwelijke gevallen van verwaarlozing tegen, huisdieren worden uit de auto gezet of worden aan een boom vastgebonden wanneer ze niet meer welkom zijn. Ik probeer dat leed te verzachten. Ik heb een zorgboerderij voor afgedankte dieren.’ Weer hoorde ik de liefde en betrokkenheid voor kwetsbaar leven. De vrouw vervolgde: ‘Ik had twee lievelingsdieren. Zij waren mijn alles. Vorig jaar zijn ze beiden overleden. Ik heb dat niet kunnen verwerken. Sinds die tijd heb ik geen zin meer om te leven.’ Deze vrouw had door haar geschonden jeugd niet de kracht om het verlies van haar lievelingsdieren te verwerken. Haar pijnlijke jeugd plus het recente verlies waren haar te veel. Ze zei me letterlijk dat het na dat verlies voor haar niet meer hoefde. Een jaar later had ze borstkanker. 52  

   

‘Mijn arts zegt dat het een heel agressieve vorm van borstkanker is’, vervolgde ze. ‘Wat denkt u?’ Ik heb een brok in mijn keel. Wat moet ik zeggen?!

Het is soms kleiner dan je denkt In de praktijk zoek ik met iedere persoon met kanker in eerste instantie naar de beste reguliere en alternatieve niet-giftige opties om de bestaande tumor te verwijderen. Daarnaast maken we het lichaam gezond door ontgifting, gezonde voeding, speciale supplementen en ontspanning. We doen dat in die mate dat het de kans dat de kanker terugkomt of eventueel ‘verdwaalde cellen’ weer gaan groeien zo klein mogelijk maakt. Tot slot onderzoeken we of er een innerlijk conflict is dat te maken heeft met het orgaan waar de tumor zit. De kunst daarbij is te beseffen dat alledaagse leefomstandigheden eenzelfde impact kunnen hebben als schijnbare ‘grote zaken’, zoals de kinderen in Afrika helpen of een zorgboerderij voor dieren starten. Achter schijnbaar heel gewone levens kunnen diepe verlangens en pijn schuilgaan. De zorg voor de eigen kinderen na een echtscheiding bijvoorbeeld mag misschien gewoon lijken, maar de gevoelens die het oproept kunnen minstens zo intens zijn als bij de vrouw die de kinderen in Afrika wilde helpen. Zorg voor hoogbejaarde ouders of schoonouders komt vaak voor, maar dat betekent niet dat de dilemma’s die ermee gepaard gaan niet net zo groot kunnen zijn als die van mijn 53  

   

cliënte die in het bejaardenhuis werkte. De zorg van een onderwijzeres op een basisschool is misschien iets alledaags, maar wanneer het hart groot is kan die betrokkenheid dezelfde intensiteit aannemen als die van de vrouw in het centrum van Lothar Hirneise die ik beschreef. In de praktijk gaat het dus om een innerlijke beleving en niet om hoe ‘spectaculair’ het er aan de buitenkant uitziet. Iedere vrouw met borstkanker heeft haar eigen verhaal en het is aan de arts om het belang van de emotionele component van haar levensgeschiedenis in te schatten (naast de noodzaak van een operatie, het ontgiften en gezond voeden van haar lijf). Zo kunnen we per patiënt andere accenten leggen in de behandeling.

Elke vorm van kanker staat voor een ander conflict Zoals de borsten te maken hebben met het voeden en sterken van kwetsbaar leven, zo heeft elk orgaan te maken met een eigen en specifiek bij dat orgaan behorend thema. Wanneer dit levensthema onder grote druk komt te staan (en het orgaan gevoelig is). dan kan dat mee gaan spelen in het ziek worden of afknappen van dat orgaan. Vanzelfsprekend zal dit eerder gebeuren wanneer het orgaan door een ongezonde leefstijl of erfelijke factoren wordt belast. De wetenschap die de relatie tussen lichaam en geest bestudeert, is de psychosomatiek. Er is nog een deelgebied, de 54  

   

psycho-neuro-immunologie, dat de relatie onderzoekt tussen lichaam (psyche), zenuwstelsel (neuro) en afweersysteem (immuno). Psychosomatiek en psycho-neuro-immunologie zijn reguliere medische vakgebieden die nog weinig bekendheid genieten. Daardoor worden deze aspecten nog weinig in de behandeling van kanker meegewogen.

Samenvatting deel IV • De relatie tussen geest en lichaam is een aandachtsgebied binnen het reguliere medische onderzoek (psycho-neuro-immunologie). • De relatie tussen geest en lichaam wordt onderbouwd door psychologische studies die aantonen dat bepaalde karakters een verhoogd risico lopen op het krijgen van bepaalde ziekten. • Geneeswijzen over de hele wereld hebben onafhankelijk van elkaar - dezelfde verbanden gelegd tussen emoties en organen. • Ook in spreekwoorden en gezegden hebben culturen onafhankelijk van elkaar dezelfde conclusies getrokken over de betekenis van organen. • Middels enkele patiëntverhalen heb ik duidelijk proberen te maken hoe ik de geestelijke betekenis van kanker zie. Kanker treft volgens mij de gevoeligste mensen in hun gevoeligste orgaan. Dat gevoeligste orgaan heeft te maken met een (verborgen) talent. Bij 55  

   

kanker is de uitdrukking van het orgaan, de vormkracht ervan afgenomen. Kanker heeft naast allerlei andere aspecten (erfelijkheid, straling, kankerverwekkende stoffen, tekort aan nutriënten, vergiftiging van het lichaam, stress en nog andere zaken) te maken met een innerlijk conflict dat verband houdt met de betekenis van het orgaan waar de tumor zit. Elke vorm van kanker staat daarbij voor een ander conflict. De invloed van dit innerlijk conflict is bij sommige patiënten groot, bij anderen (zeer) klein. Vraag Je beschrijft dat kanker versneld kan groeien door een onevenwichtige behandeling? Kun je daar nog iets meer over zeggen? Antwoord Behandelingen die de patiënt te veel uitputten (met name chemotherapie of vastenkuren) of behandelingen die de patiënt in korte tijd juist veel energie geven zonder dat er aandacht is voor de psychologische kant (met name natuurlijke maatregelen), kunnen een versnelde groei teweegbrengen. Ik heb dat vele keren zien gebeuren. Vraag Plaats je mensen met psychosomatiek niet in hokjes? Antwoord Dat is een goed punt. De meeste zaken liggen in 56  

   

de geneeskunde niet ondubbelzinnig vast. Twee radiologen bijvoorbeeld kunnen zelfs over de uitslag van een röntgenfoto in discussie gaan. Op dezelfde manier kun je ook op het emotioneel-geestelijke vlak geen harde uitspraken doen. Vanuit mijn ervaring ga ik met cliënten in gesprek en onderzoeken we in hoeverre bepaalde zaken van belang zijn. De cliënt is daarin leidend. Vraag Wat vind je van de informatie van Dr. Ryke Hamer? Hij benadrukt ook het geestelijke aspect van kanker. Antwoord Dr. Ryke Hamer legt in zijn ‘Germaanse geneeskunde’ inderdaad veel nadruk op de psychische kant van kanker. De verbanden die hij legt zijn volgens mij vaak onnauwkeurig en ik sta niet achter de radicale manier waarop hij zijn ideeën naar voren brengt. Het stoot met name artsen af. Dat is jammer, want zijn methode om met hersenscans te voorspellen waar kanker ontstaat zou van (grote) diagnostische waarde kunnen zijn binnen de reguliere geneeskunde.

57  

   

Deel V Hoe kun je de boodschap van een ziekte begrijpen? Je kunt daartoe gebruik maken van een aantal hulpmiddelen Inleiding Denk eens aan Nelson Mandela. Alles wat hij in zijn leven heeft gedaan stond in het teken van de vrijheid van zijn volk. Dat werd door de mensen 58  

   

om hem heen herkend en hij werd dan ook een vrijheidsstrijder genoemd. Toen Mandela ontdekte dat de politiek hem kon helpen zijn droom te verwezenlijken, stelde hij alles in het werk om politicus te worden. Hij richtte een partij op en stelde zich verkiesbaar. Na jaren van hard werken won hij de verkiezingsstrijd en nam hij de leiding van het land op zich. Hij werd president van Zuid-Afrika. Aan de hand van wat een persoon doet leid je dus af wat zijn ‘geestelijke’ leven is, waar zijn bezieling, zijn ‘drive’ ligt. Waarom? Omdat dát de drijfveer is van waaruit die persoon doet wat hij doet. Op dezelfde manier kun je naar cellen en organen kijken. Waar zijn die dag en nacht mee bezig? In welk teken staat hun leven? Wat drijft ze? Wat bezield ze? Je mag de fysieke functie van een cel of orgaan daarbij - net als bij Nelson Mandela één op één vertalen naar de geestelijke evenknie ervan. Wanneer je de functie van het orgaan hebt vastgesteld en de geestelijke vertaling hebt gemaakt, kun je bij kanker nog een extra stap zetten. We hebben gezien dat bij kanker de vormende kracht van het tumororgaan is afgenomen en wel in die mate dat een deel van het orgaan niet langer in staat is zijn oorspronkelijke functie c.q. bedoeling uit te drukken. Bij kanker kun je dus stellen dat de ‘drive’ van het orgaan is verzwakt. De oorzaak van die verzwakking kan een tekort aan essentiële voedingsstoffen zijn of een inname van kankerverwekkende stoffen of een mutatie in het DNA of 59  

   

nog iets anders. Weinig mensen stellen zich de vraag of een verzwakking van de geestelijke ‘drive’ van het orgaan ook een rol kan spelen. Zo’n uitputting van de ‘drive’ kan ontstaan door een emotioneel trauma, een aanhoudend emotioneel conflict, of door een langdurige frustratie op het levensthema waar het tumororgaan voor staat. Laten we eens aannemen dat je de functie van de borsten onderzoekt en vaststelt dat de borsten met zorg te maken hebben. Dan zou je jezelf (of de patiënt) een aantal vragen kunnen stellen. Zorg ik op een gezonde manier? Onthoud ik mensen mijn liefde en zorg? Voel ik me té verantwoordelijk voor de nood en behoeften van anderen? Zijn de zorg die ik aan anderen geef en de zorg die ik aan mezelf geef in balans? Op die manier kun je onderzoeken of de natuurlijke en gezonde vormkracht van de borsten gezond is of dat deze onder druk staat. In dat laatste geval kunnen de borsten na verloop van tijd uitgeput raken en kan de vormkracht ervan afnemen. Wanneer je maatregelen zou nemen om op een gezondere manier te zorgen zal dat een energetische en emotionele ondersteuning voor de borsten betekenen. De kans dat de borsten op den duur afknappen wordt dan kleiner. Wanneer de borsten ziek zijn zullen de gezonde maatregelen ze sterker maken (dit vanzelfsprekend naast andere reguliere- en alternatieve behandelingen die je kiest). Dit onderzoek naar de betekenis van organen en de mogelijk verminderde vormkracht ervan kun je voor elk orgaan doen. De hierna genoemde 60  

   

aanwijzingen kunnen daarbij helpen. 1. De functie van het orgaan Om de geestelijke betekenis van een orgaan te achterhalen mag je wat mij betreft de lichamelijke functie één op één vertalen naar de overeenkomende geestelijke functie (zie het hiervóór genoemde voorbeeld van Nelson Mandela). Wanneer je leest dat de maag het fysieke voedsel verteert mag je dus stellen dat de maag ook het geestelijke voedsel (de levenservaringen) verteert. Wanneer je leest dat de borst voeding geeft aan het kind in de fase dat het nog niet zelf kan eten, mag je stellen dat de borst geestelijke zorg geeft aan mensen die dat in een bepaalde fase niet zelf kunnen (denk aan het eerder genoemde voorbeeld van moeder Teresa). Wanneer je leest dat de lever fysieke gifstoffen uit het lichaam verwijdert mag je stellen dat de lever ook geestelijke gifstoffen verwijdert (bijvoorbeeld irritaties, frustraties of verbittering). Wanneer je leest dat de longen het bloed verzadigen met leven gevende zuurstof mag je stellen dat de longen de mens ook verzadigen met leven gevende geestelijke aspecten (inspiratie). Inspiratie betekent letterlijk ‘geest inademen’, jezelf begeesteren. In het begin kun je, om de geestelijke betekenis van een orgaan te vinden, gerust je gedachten de vrije loop laten. Wees niet bang om fouten te maken. Schrijf alles op wat er in je opkomt zodat je het later rustig na kunt lezen. Betrek daarbij elk 61  

   

onderdeel op je persoonlijke leven. Herken je het? Raakt het je? De belangrijke antwoorden ‘doen’ iets met je, ze kunnen confronterend zijn of een positieve verandering teweegbrengen. Deel je ontdekkingen met iemand die je vertrouwt en die daarvoor openstaat. 2. Spreekwoorden en gezegden over het orgaan Het spreekwoord ‘Het ligt als een steen op de maag’ is een verwijzing naar de door het volk aangevoelde geestelijke betekenis van de maag. Op dezelfde manier kunnen andere spreekwoorden aanwijzingen geven voor de betekenis van andere organen of lichaamsdelen (‘je gal spuwen’, ‘een gebroken hart’, ‘door de knieën gaan’, enz.). De waarde van spreekwoorden en gezegden krijgt extra betekenis wanneer je weet dat verschillende culturen - onafhankelijk van elkaar - dezelfde conclusies hebben getrokken over de werking van organen. Hetzelfde zie je in verschillende geneeswijzen. Ook zij leggen onafhankelijk van elkaar vergelijkbare verbanden tussen emoties en organen. Er moet dus wel een kern van waarheid in zitten. Verzamel eens alle spreekwoorden en gezegden die te maken hebben met het orgaan of lichaamsdeel waar je last van hebt (of waar je voor je patiënten meer over wilt weten). Dat is tegenwoordig gemakkelijk. Je typt ‘spreekwoorden’ en de naam van een orgaan in op Google. Je krijgt dan direct allerlei spreekwoorden en gezegden die te maken hebben met dat orgaan. Welke spreek62  

   

woorden raken je? Zijn er uitspraken bij die je herkent in je eigen leven? Of uitspraken die je wakker maken voor een aspect van je ziekte waar je nog niet bij hebt stilgestaan? Zijn er uitspraken die je confronterend vindt? Ervaar je ergens een positieve shift of kun je met de inzichten die het je geeft een positieve shift maken? Psychosomatiek is niet bedoeld als een ‘mentaal spelletje’. De inzichten ‘moeten’ je gevoelsmatig raken en een positieve verandering op gang brengen. Veel mensen kunnen verstandelijk wel uitleggen waarom ze een bepaald probleem hebben, maar daarmee is dat probleem nog niet opgelost. De oplossing, de energetische doorstroming ervan, ligt vaak een laag dieper in de belevingswereld. Uit dat diepere begrijpen kan een natuurlijke verandering voortkomen, soms spontaan, soms ook is het knokken om het verloren gegane geluk te heroveren. Niet zelden is daarvoor commitment nodig en een oprechte wens tot verandering. 3. Vrij associëren Voor sommige mensen kan het goed werken om te associëren. Associeer met je klacht of het zieke orgaan of lichaamsdeel alles wat je kunt bedenken. Een manier waarop je dat kunt doen is 5 tot 10 minuten in een dagboek schrijven, zonder oordeel of censuur. Schrijf alles op wat er in je opkomt, denk er niet over na, pauzeer nergens, blijf schrijven. Pas achteraf lees je alles rustig over. Is er iets wat je raakt? 63  

   

Voor sommige mensen werkt het verrassend goed om enkele minuten met de niet-dominante hand te schrijven, dat wil zeggen wanneer je rechtshandig bent, schrijf dan met je linkerhand, en omgekeerd, wanneer je linkshandig bent, schrijf dan met je rechterhand. Het schrijven met de nietdominante hand levert vaak verrassende informatie op. In plaats van schrijven kun je ook tekenen, schilderen, boetseren, zingen, sneldichten of op nog een andere manier creatief bezig zijn. Creativiteit verbindt je met de informatie en wijsheid in je onderbewuste. Een andere krachtige manier om informatie over de mogelijke betekenis van een ziekte te verkrijgen is de volgende. Ga tegenover een goede vriend of vriendin zitten en herhaal gedurende 20 tot 30 minuten de volgende zin: ‘De reden dat ik deze ziekte of klacht heb is …’ Spreek elke keer nadat je de zin hebt gezegd uit wat er in je leeft of opkomt. Het kan een heel intensief proces zijn en je zou het alleen moeten doen met iemand die je echt vertrouwt en zo lang je het kunt verdragen. Je mag dus gerust eerder stoppen, maar de meest interessante antwoorden komen vaak pas later in het proces. Het is de kunst om alles uit te spreken wat er in je leeft. Wanneer je vastloopt en het gevoel hebt dat je ‘het niet weet’, is het het beste dát uit te spreken en daarna weer verder te gaan. Om je een voorbeeld te geven volgt hier de weerslag van een sessie die ik met iemand met schildklierkanker deed (de geestelijke betekenis van 64  

   

de schildklier is ‘communicatie’). Ze zegt: ‘De reden dat ik schildklierkanker heb is …’: ‘dat … uuh … ik weet het niet.’ Ze zegt: ‘De reden dat ik schildklierkanker heb is …’: ‘dat zegt de dokter.’ Ze zegt: ‘De reden dat ik schildklierkanker heb is …’: ‘het is te zien op de scan.’ Ze zegt: ‘De reden dat ik schildklierkanker heb is …’: ‘de dokter zegt dat het toeval is.’ Ze zegt: ‘De reden dat ik schildklierkanker heb is …’: ‘dat ik … ik weet het niet’. Ze zegt: ‘De reden dat ik schildklierkanker heb is …’: (pauze) … ‘ik weet het niet’. Ze zegt: ‘De reden dat ik schildklierkanker heb is …’: ‘ik vind dit een stomme oefening.’ Ze zegt: ‘De reden dat ik schildklierkanker heb is …’: ‘ik weet het echt niet.’ Ze zegt: ‘De reden dat ik schildklierkanker heb is …’: ‘ik voel me gefrustreerd’ (ze is duidelijk gefrustreerd). Ze zegt: ‘De reden dat ik schildklierkanker heb is …’: ‘wat levert dit me op?!’ Ze zegt: ‘De reden dat ik schildklierkanker heb is …’: ‘mijn frustratie doet me denken aan mijn vader’ (haar stem klinkt anders). Ze zegt: ‘De reden dat ik schildklierkanker heb is …’: ‘hij keurde altijd alles af wat ik zei’ (verdriet). Ze zegt: ‘De reden dat ik schildklierkanker heb is …’: ‘ik haat mijn vader (ze begint te snikken). 65  

   

Ze zegt: ‘De reden dat ik schildklierkanker heb is …’, en in haar verdriet begint ze me te vertellen over een aantal uiterst pijnlijke gebeurtenissen waarin haar vader haar monddood maakte. Gebeurtenissen die tot gevolg hebben gehad dat zij niet meer uitsprak/ communiceerde (schildklier) wat ze diep vanbinnen voelde. Merk op hoe ze het proces op gang bracht door eerlijk uit te spreken wat ze dacht en voelde. Het is een kenmerk van ziekte dat je niet weet hoe het precies zit. Immers, wanneer je dat wel zou weten, zou je het probleem niet hebben. Het herhalen van de zin en het eerlijk uitspreken van alles wat er in je plaatsvindt, brengt onbewuste gebieden in je aandacht. Op die manier wordt het mogelijk dat emotionele blokkades worden ervaren en de bijbehorende gevoelens vrijkomen. Bij de vrouw in het voorbeeld was dat in eerste instantie verwarring, daarna frustratie en verdriet, in een latere fase van het gesprek nog een intens beleefde boosheid om alles wat er in het verleden was gebeurd. Het zo-even weergegeven gesprek is een illustratie van wat ik eerder schreef: ‘het is geen mentaal spelletje, het moet echt iets aanraken, er moet echt iets gebeuren’. De vrouw ging echt door onverwerkte emoties heen en na de oefening (die meer dan 45 minuten duurde) voelde ze zich herboren. Dat is een goede aanwijzing voor genezing. Om in die richting te gaan is het belangrijk om de 66  

   

oefening met een ervaren therapeut te doen of met iemand in wie je echt vertrouwen hebt. Je onderbewuste zal zijn pijn niet gemakkelijk prijsgeven aan iemand die je niet vertrouwt. 4. Kennis van chakra’s Indiase artsen hebben zeven energiecentra (chakra’s genaamd) beschreven die overeenkomen met de belangrijkste zenuwcentra en hormonale klieren die we in de westerse geneeskunde kennen. Elk van deze chakra’s wordt geassocieerd met een hormonale klier of zenuwvlecht. Zo ‘hoort’ de zojuist besproken schildklier ‘bij’ het zogenoemde keelchakra. Het trefwoord dat Indiase artsen aan dit chakra toekennen is ‘communicatie’, en dat is ook precies een van de belangrijkste functies van de schildklier. Zo kunnen de trefwoorden die met de verschillende chakra’s zijn verbonden ook een ingang zijn naar de betekenis van organen in het gebied van een chakra. De trefwoorden van de chakra’s zijn vrij gemakkelijk te vinden op het internet, alsook de met een chakra verbonden organen. Een goed boek over chakra’s is het Handboek chakrapsychologie van Anodea Judith. Judith heeft een graad in klinische psychologie en verklaart op een gemakkelijk te lezen manier het chakrasysteem vanuit onze westerse psychologie. Noot: Wanneer je door je achtergrond of door studies speciale kennis hebt over het verband tussen organen en sterrenbeelden, metalen, 67  

   

kruiden, kleuren enzovoort, kun je ook onderzoeken of de beschrijving van dat verband je extra informatie geeft over de betekenis van het orgaan. 5. Secundaire (ziekte)winst Ziekten leiden vaak tot beperkingen. Zo kun je bij oogklachten vaak minder goed zien en bij gewrichtsklachten bepaalde bewegingen niet meer maken. Wanneer er sprake is van beperkingen kan het zinvol zijn de vraag te stellen: ‘Welk voordeel heb ik bij deze beperking?’ Door psychologen wordt dit de secundaire ziektewinst genoemd. Het is niet duidelijk in hoeverre het een oorzakelijke factor betreft maar het is wel duidelijk dat de secundaire ziektewinst herstel van de ziekte in de weg kan staan. Om je daarvan een voorbeeld te geven: ik heb meerdere patiënten die door hun ziekte niet meer kunnen werken of bepaalde verantwoordelijkheden binnen het gezin niet meer kunnen vervullen. Voor sommigen is dat een grote frustratie, voor anderen een zegen. Zo kreeg ik een man van 57 jaar op consult die vanwege zijn prostaatkanker niet meer hoefde te werken. Hij zei mij tijdens het consult: ‘Ik voelde me gevangen in mijn werksituatie. Ik moest nog minimaal acht jaar werken voordat die ellende zou stoppen en ik met pensioen zou kunnen gaan. Ik zag geen enkele mogelijkheid om eraan te ontsnappen of de situatie te verbeteren. Mijn kanker is het beste wat 68  

   

me ooit is overkomen. Ik hoef niet meer te werken.’ Ik was erg verbaasd toen ik dit hoorde, want zijn behandelingen hadden hem impotent en incontinent gemaakt. Ik besefte ook dat de secundaire ziektewinst volledig herstel van zijn ziekte in de weg zou staan. 6. Boeken Enkele boeken die over de betekenis van organen, ziekten en kanker gaan zijn de volgende: • De zin van ziek zijn van Dethlefsen en Dahlke. Dit boek leert je vooral hoe je de emotioneelgeestelijke aspecten van een ziekte zelf kunt ontdekken door de functie van het orgaan één op één te vertalen naar de geestelijke evenknie ervan. • De sleutel tot zelfbevrijding van Christiane Beerlandt. Dit boek legt weinig uit maar geeft een directe beschrijving van de emotioneelgeestelijke kant van vrijwel alle ziekten. • Ziekte als lot en kans van Toussaint. Dit boek schreef Hans Moolenburgh eind jaren 70 onder een pseudoniem. Het is alleen nog tweedehands of in een bibliotheek verkrijgbaar. • Een kans op herstel van Lawrence LeShan. Ook dit boek is alleen nog tweedehands of in een bibliotheek verkrijgbaar. Ik noem het met name omdat het op allerlei manieren de relatie tussen lichaam en geest onderbouwt met theorie, onderzoek en patiëntverhalen. 69  

   

• De helende reis van Brandon Bays. Dit boek beschrijft een geleide fantasie die het onbewuste de kans biedt boodschappen te geven over de ziekte of over onafgemaakte zaken die vergeving behoeven. 7. Rechtstreeks met je onbewuste praten Middels geleide fantasieën en visualisaties kun je met het onbewuste communiceren. Enerzijds kan het onbewuste je via deze fantasieën boodschappen geven over je ziekte, anderzijds kun je door middel van visualisaties boodschappen aan je onbewuste geven die bijdragen aan de genezing van het lichaam. Ik heb dit verder uitgewerkt in mijn cd-programma ‘Geestkracht - Genezende visualisaties’, waar ik uitleg hoe zelfhypnose werkt en waar ik enkele van mijn beste visualisaties deel. Er staat ook een krachtige vergevingsoefening op die je kan helpen negatieve invloeden uit het verleden te verzachten. Fragmenten van deze cd’s vind je in Deel VIII. 8. De informatie in deel VI In het volgende deel beschrijf ik samen met Marieke de Vrij een paar voorbeelden van kanker van bepaalde organen (spijsvertering, slokdarm en prostaat). Mogelijk dat dit deel je nog verder helpt bij het maken van de vertaalslag van theorie naar praktijk.

70  

   

Therapieën met extra aandacht voor emotioneel-geestelijke factoren Inleiding Er zijn meerdere alternatieve therapieën die zowel het lichaam als de geest betrekken bij het herstel. De lichamelijke ondersteuning bestaat meestal uit een combinatie van een antikankerdieet, een ontgiftingskuur, lichaamsbeweging en kanker-remmende en immuunversterkende supplementen. De geestelijke ondersteuning omvat meestal het verminderen van stress, het omgaan met emoties als angst, schuldgevoelens en boosheid, het verwerken van eventuele trauma’s, en aandacht voor secundaire ziektewinst en zingeving. Daarbij wordt vaak gebruik gemaakt van ontspannings-, visualisatie- en meditatietechnieken. In het volgende noem ik enkele therapieën die nadruk leggen op geestelijk-emotionele aspecten bij kanker. Meer informatie over deze therapieën kun je op het internet vinden. Lawrence LeShan Hoewel een arts in 1870 al verbanden legde tussen bepaalde emoties en kanker was Lawrence LeShan een van de eersten die deze verbanden eind vorige eeuw uitgebreid beschreef en met onderzoek onderbouwde. Zijn boek Cancer as a turning point (1989) geeft wetenschappelijke onderbouwing voor de geest-lichaamrelatie. De persoon71  

   

lijke betrokkenheid die uit zijn patiëntverhalen spreekt bracht mij geregeld tot tranen. De Nederlandse vertaling van zijn boek Een kans op herstel is helaas uitverkocht. Soms kun je het boek nog tweedehands kopen of in een bibliotheek lenen. Hans Moolenburgh Hans Moolenburgh schreef eind jaren 70 van de vorige eeuw het boek Ziekte als lot en kans onder de pseudoniem Toussaint. Het boek beschrijft de geestelijke betekenis van verschillende vormen van kanker en is voor mij tijdens mijn studie een belangrijke inspiratie geweest om de geestelijke aspecten van kanker beter te begrijpen. Moolenburgh werd later bekend door zijn boek U kunt meer dan u denkt dat belangrijke aspecten van een alternatieve behandeling van kanker beschrijft. De Simontontherapie Carl Simonton is een Canadese oncoloog. Hij is een pionier op het gebied van de psychooncologie. Simonton beschrijft zijn aanpak in de boeken Op weg naar herstel en De kracht die in je schuilt. Zijn aanpak legt de nadruk op ontspanning, visualisaties, secundaire ziektewinst, aangevuld met zingeving, support, voeding en beweging. Beide boeken zijn in het Nederlands helaas uitverkocht en alleen nog tweedehands verkrijgbaar of in de bibliotheek te leen. Er zijn meerdere door Simonton opgeleide artsen en therapeuten in 72  

   

Nederland werkzaam. Zie voor meer informatie www.simontoncancercenter.nl. Exceptional Cancer Patients (ECaP) Bernie Siegel is een Amerikaanse chirurg die opzien baarde met zijn boek Love, Medicine and Miracles (1986). Het is een hoopgevend boek. De Nederlandse uitgave van het boek, Lessen van wonderbaarlijke patiënten, is uitverkocht. Soms kun je het nog tweedehands kopen of in de bibliotheek lenen. Siegel bracht kankerpatiënten samen in supportgroepen (Exceptional Cancer Patients Groups) om hen van elkaar te laten leren. Hij kreeg recent een award voor zijn bijdrage aan vernieuwingen in de complementaire behandeling van kanker. Kijk voor meer informatie op www.berniesiegelmd.com. Ian Gawler Ian Gawler is een Australische dierenarts die zelf botkanker kreeg. Samen met zijn vrouw reisde hij de wereld over op zoek naar genezing. Hij beschrijft zijn zoektocht en ontdekkingen in het boek Je kunt kanker overwinnen (meer dan 300.000 exemplaren verkocht). Zijn behandeling legt de nadruk op meditatie en vertrouwen aangevuld met zingeving, stressmanagement, voeding en support. De laatste jaren geeft hij meditatie-retraites in Australië en Nieuw-Zeeland. Kijk voor meer info op www.iangawler.com.

73  

   

Brandon Bays Brandon Bays ontwikkelde een proces met de naam ‘De helende reis’. Het is een innerlijke reis onder begeleiding van een door haar opgeleide therapeut. Vergeving is een belangrijk aspect in deze reizen. Op www.nvjt.nl/therapeuten vind je een lijst van therapeuten die geschoold zijn om deze ‘innerlijke reizen’ te begeleiden. De Germaanse geneeskunde De Germaanse geneeskunde is geformuleerd door dokter Ryke Hamer. Zijn theorie over kanker als een helend proces en zijn toelichting op de verschillende vormen van kanker zijn wat mij betreft waardevol om kennis van te nemen. De naam van zijn geneeskunde vind ik ongelukkig gekozen en afstotend. Zijn claims op genezing zijn onjuist en kunnen mensen met kanker verleiden om geen andere behandelingen te ondergaan. Ik vind dat zorgwekkend. Op het internet kun je meer info over de Germaanse geneeskunde vinden. Ziekte-opstellingen Ziekte-opstellingen zijn een variatie op de veel bekendere familie-opstellingen. De familie-opstelling is een methodiek waarin de dynamiek tussen verschillende personen binnen een familie zichtbaar wordt gemaakt. Het bijzondere van de methode is dat deze tegelijkertijd de mogelijkheid biedt 74  

   

om ongezonde aspecten van deze dynamiek te verbeteren (zónder dat de betrokken familieleden aanwezig zijn). Bij een ziekte-opstelling worden weliswaar, zoals bij een familie-opstelling, personen opgesteld, maar deze vertegenwoordigen aspecten van een ziekte (bijvoorbeeld een orgaan, de tumor, symptomen of het levensverlangen). Net als in een familie-opstelling is het vervolgens mogelijk de ongezonde aspecten die zichtbaar worden te ontwikkelen in de richting van gezondheid. De methodiek van de familie-opstelling is geïntroduceerd door Bert Hellinger. Ziekte-opstellingen zijn met name uitgewerkt door de Duitser Stefan Hausner die ik in 2014 aan mijn netwerk voorstelde. Hausner schreef het boek Zelfs als het me mijn leven kost. In Nederland zijn meerdere therapeuten actief met ziekte-opstellingen, onder anderen Hylke Bonnema, met wie ik samenwerk. Kijk voor meer informatie op zijn site: www.familieopstellingen.nl.

Speciale processen De oefening ‘Vrij associëren’ is één van de oefeningen die ik geregeld in mijn praktijk gebruik. Daarnaast heb ik een aantal speciale processen ontwikkeld die iemand kunnen helpen contact te krijgen met het emotioneel-geestelijke conflict dat het tumororgaan belast. Het is een combinatie van mijn kennis van psychosomatiek, traumathe75  

   

rapie, geweldloze communicatie en ziekte-opstellingen. Deze processen vereisen training om ze goed te kunnen toepassen. Op beperkte schaal begeleid ik patiënten in dit proces en geef ik training aan therapeuten die zich in psychosomatiek willen verdiepen.

Samenvatting deel V Om het emotioneel-geestelijke aspect van je ziekte beter te begrijpen kun je de volgende dingen doen: • Zoek in een boek of op het internet de lichamelijke functie van het orgaan op en vertaal deze één op één naar de geestelijke evenknie ervan. • Verzamel spreekwoorden en gezegden die te maken hebben met het orgaan of lichaamsdeel dat je wilt onderzoeken en ga na of je deze uitdrukkingen in je leven herkent. • Schrijf 5 à 10 minuten ongecensureerd alles op wat je kunt bedenken over je ziekte en/of symptomen. Is er iets dat je wezenlijk raakt? (Een krachtige variatie op de schrijfoefening is de oefening ‘Vrij associëren’ die je samen met je partner of een goede vriend of vriendin doet.) • Zoek in een boek of op het internet op welk chakra verbonden is met het orgaan dat je beter wilt begrijpen. Zoek vervolgens een 76  

   

omschrijving van dit chakra. Herken je iets dat voor jou van belang is? (Wanneer je kennis hebt van het verband tussen organen en sterrenbeelden, metalen, kruiden, kleuren enzovoort, kun je ook onderzoeken of een omschrijving hiervan je extra informatie geeft.) • Sta stil bij het begrip ‘secundaire ziektewinst’. Heb je op de een of andere manier voordeel bij je ziekte of bij de beperkingen die deze je oplegt? • Raadpleeg boeken over de geestelijke betekenis van organen of ziekten. • Maak gebruik van een van de beschreven therapieën die oog heeft voor de emotioneelgeestelijke aspecten van kanker.

77  

   

Deel VI. baarmoederkanker The soul attracts that which it secretly harbors, that which it loves and also that which it fears. It reaches the height of its cherished aspirations and it falls to the level of its unchastened desires. Circumstances are the means by which the soul receives its own. - James Allen, ‘As a Man Thinketh’ (1902)

Opmerking vooraf De informatie in de volgende hoofdstukken is bedoeld om de voorafgaande theorie begrijpelijker te maken, ze is op geen enkele manier bedoeld om te normeren of te begrenzen.

78  

   

Inleiding door Henk Fransen In de volgende hoofdstukken deel ik met Marieke de Vrij ons ‘aanvoelen’ van de verschillende vormen van kanker en hun betekenis. Wij gaan ervan uit dat het antwoord op de boodschap van een ziekte in jezelf ligt. De informatie die wij geven is slechts bedoeld om de richting aan te geven naar die innerlijke wijsheid. Het is bij het vinden van antwoorden belangrijk dat deze niet mentaal blijven, maar je op de een of andere manier (lijfelijk) ‘raken’ en in beweging zetten. Wie is Marieke de Vrij? Marieke de Vrij (1953) adviseert al meer dan dertig jaar wetenschappers, werkgroepen en overheden inzake maatschappelijke vraagstukken. Inmiddels beslaat het archief van haar werk meer dan vijftigduizend pagina’s. Op haar website zijn veel van haar ‘inspiraties’ gratis te downloaden (www.devrijemare.nl). Waarom werk ik met Marieke de Vrij samen? Ik ervaar een speciale band met Marieke de Vrij. Vanaf de allereerste keer dat ik haar ontmoette riep de manier waarop zij het geestelijke verwoordt een sterke herkenning en ontroering in mij op. Vooral wanneer ik haar ‘live’ hoorde spreken, opende mijn hart zich voor haar gezichtspunten en de zuiverheid waarmee zij afstemt. 79  

   

Tegelijkertijd verschilt haar aanvoelen van het onderwerp van de manier waarop ik dat zelf bewust doe. Het is alsof zij mijn eigen wijsheid benoemt, maar bezien vanuit een ander perspectief. Het is vanuit het idee dat zij mijn eigen kijk complementeert dat ik haar teksten aan mijn boek toevoeg. Ik doe dat in de hoop dat mijn en haar manier van aanvoelen samen, de lezer het beste zullen helpen om zijn of haar eigen weg te vinden. Over het taalgebruik Marieke de Vrij Wanneer Marieke de Vrij inspiraties doorgeeft, zoekt ze diep in zichzelf naar de essentie van het betreffende onderwerp. Daarbij vormen zich geregeld lange zinnen met een heel eigen woorden taalgebruik. Voor de puurheid van haar informatie heb ik dit eigen woord- en taalgebruik zo veel mogelijk onveranderd weergegeven. Dat is taaltechnisch niet altijd juist en kan om die reden ook even wennen zijn. Ik nodig je uit daar overheen te stappen en haar informatie op je te laten inwerken en waar nodig haar zinnen meerdere keren te lezen. Mijn visie op kanker In deel IV heb je kunnen lezen hoe ik naar het geestelijke aspect van kanker kijk. Samenvattend kun je stellen dat naar mijn idee bij kanker de vormkracht van het getroffen orgaan is afgenomen. Dit kan gebeuren doordat het orgaan belast wordt 80  

   

door fysieke factoren, bijvoorbeeld erfelijkheid, slechte voeding, gifstoffen of een gebrek aan slaap. Ook geestelijke factoren kunnen het orgaan belasten, bijvoorbeeld een emotioneel conflict, angst, frustratie, gebrek aan zingeving of andere vormen van stress. Tot slot speelt de gevoeligheid van het orgaan ook een rol in het al dan niet ‘ziek’ worden ervan. Zo zal een gevoelig orgaan eerder bezwijken dan een orgaan dat een sterke constitutie heeft. Ik denk dat in algemene zin gesproken kanker de gevoeligste mensen treft en wel in hun gevoeligste orgaan (de ketting breekt bij de ‘zwakste’ schakel). Enerzijds houdt gevoeligheid een bepaald risico op ziekte in, anderzijds ligt in gevoeligheid volgens mij een talent verborgen. Daarom zal ik in het vervolg telkens zowel dit risico op ziekte benoemen, als het bijbehorende ‘talent’. Operatie, chemo en andere behandelingen Je gevoeligheid heeft volgens mij extra zorg en aandacht nodig. Een onderdeel van die extra zorg en aandacht kan zijn dat je besluit het orgaan waar de tumor zit door middel van een operatie te laten verwijderen, of besluit de woekerende cellen door middel van chemotherapie aan te vallen. Er is op zich niets mis mee om ontspoorde cellen te doden of te verwijderen. De natural killercellen in je lichaam doden kankercellen immers ook. Wanneer je voor een operatie of chemo kiest, kun je dit besluit voor jezelf bekrachtigen door (geregeld) 81  

   

tegen jezelf te zeggen: ‘Ik kies voor een operatie (of chemo) om mijn gevoeligste orgaan te beschermen tegen voortgaande celwoekering en het zo een tweede kans van leven te geven’. Ontwikkel geen kokervisie Tot slot raad ik je aan om niet eenzijdig aan de slag te gaan. Het geestelijke aspect van het leven is belangrijk, maar er zijn ook lichamelijke, emotionele en relationele factoren die ziek kunnen maken. Kanker wordt over het algemeen veroorzaakt door een complex van factoren. Breng deze factoren in kaart en pak ze allemaal aan, niet alleen de geestelijke.

Inleiding door Marieke de Vrij Ziek-zijn is een enerverende aangelegenheid Ziek-zijn is een enerverende aangelegenheid, omdat wanneer je eenmaal ziek bent, je rekenschap dient af te leggen naar het ziekteproces toe, over wat het je vraagt en hoe het je leven al of niet zal beïnvloeden. Dat houdt in dat ziek worden altijd een confronterende aangelegenheid is. Eenmaal ziek, kun je dat niet blijvend ontkennen. Dat houdt in dat je je leven gaat afstemmen op de mogelijkheden die voor jou aanwezig zijn in relatie tot de ziekte die zich heeft gemanifesteerd. Velen die aan een ziekte lijden hebben te 82  

   

maken met een opkomende depressie, meestal niet heel ernstig van aard, maar het kan wel ernstig worden, omdat velen uitstaan met de buitenwereld als zijnde ‘dit is wie ik ben’. En als ziekte je gaat beperken, je rol in de buitenwereld afneemt en er wellicht ook sprake is van confronterende omstandigheden, zoals bij een burn-out, dan vraag je je af wie je bent in verhouding tot waar je mee uitstaat en ook wat de toekomst nog zal vragen. Niet iedereen is in staat dat psychologisch goed in kaart te brengen en daar op een positieve wijze doorheen te komen. Mensen die op de buitenwereld zijn afgestemd, vinden zich bij ziekteprocessen in doorsnee minder waard. De vraag is of mensen werkelijk minder waard zijn of dat ze zich dienen te oefenen om waardevoller naar zichzelf te kijken en om dit steeds specifieker naar buiten toe te mogen uitdragen. Met andere woorden, de stilstand, tijdelijk of langdurig, die door de ziekte wordt opgeroepen, creëert rust, een andere vorm van leven waarin je de context van je leven op waardevolheid gaat bezien, in plaats van bijvoorbeeld vanuit volhouding of uitputtingsgedrag. Ziekte en samenleving Ziekten zijn een signaal voor de samenleving als geheel, in die zin dat het optreden van ziekten per samenleving, per land, per cultuur verschilt. In die zin is het voor de samenleving van belang om 83  

   

lering te trekken uit de meest voorkomende ziekten binnen de samenleving. Ziekten gaan dus in meerdere of mindere mate voorbij aan de individuele geschiedenis. Het individu is wel degene die de ziekte manifesteert. De eigen omstandigheden en het fysieke en/of geestelijke welzijn is daar een onderdeel van geweest. Je omgang met voedsel, je omgang met lichaamsbeweging, met stress, maar ook met de gevoeligheden die al bij je geboorte in je lichaam aanwezig waren waardoor bepaalde organen makkelijker belast worden dan andere. Als we zelf lijden aan ziekteprocessen - en wie niet, we hebben immers allemaal wel ooit iets onder de leden gehad - en ook bij het ouder worden, vraagt het een enorme mildheid in de waarneming van jezelf en van anderen. Het is een prachtig onderzoeksgebied. Het is heel verruimend om dat openhartig met elkaar te delen en ook te zien dat we de talenten niet goed verdelen in onze samenleving. Dat er te veel kopieergedrag is en te weinig eigenzinnigheid. Dat we te veel instant benaderd worden, te veel zaken opnemen die in ons persoonlijk leven er niet toe doen, dat er velen zijn die te veel doen omdat ze persoonlijk geraakt zijn, maar die met minder beter uit zouden zijn, dat veel mensen hun eigen kern niet meer goed beleven en daardoor ‘toekijkers’ worden in plaats van ‘meedoeners’. Al deze zaken belasten zowel het individu als het collectieve veld. Dus wanneer we voor onszelf beter in kaart brengen waar het echt om gaat, dan 84  

   

is dat ook steunend voor de genezing van het collectieve veld, de samenleving in haar geheel.

Je geboorteafkomst herinneren Wat kunnen mensen betekenen naar elkaar toe wanneer iemand in angst is en wat kan een persoon zelf doen om niet in angst te geraken? Allereerst: zich zijn geboorteafkomst herinneren. Omdat in de naam die bij geboorte gegeven is de waarde verzegeld ligt die deze mens toegekend wordt, om belangwekkend in het spoor van zijn eigen levensgerichtheid verder te gaan. De huidige naam die een mens toegewezen heeft gekregen is bekrachtigend daaraan. In de naam, in de energetische waarde van de letters, de tussenruimten tussen de letters, de klankkleur, de geluidsvibraties, maar ook de verwevenheid met de geboortegrond, de ouders - zit haast de hele uitdaging voor het leven verklonken. En de naam dient niet verward te worden met de geschiedenis van dit leven. Wanneer mensen weer in hun naam afdalen, als het ware hun geboorterecht ophalen in de potentie die daar ligt, dan kunnen de projecties worden afgewikkeld die te veel in het eigen veld terechtgekomen zijn, projecties van anderen die niet van jou zijn. Aangeleerde zaken die niet waardevol zijn voor dit leven kunnen zo weer het auraveld verlaten. Potentie die je nog niet hebt uitgepakt kan als een cadeautje uitgepakt gaan 85  

   

worden. Je kunt als het ware leren om weer fier te gaan staan in dat waartoe jij dient. De basisoefening • Oefen met het uitnodigen in jezelf van het woord IK totdat het woord IK ontstaat, als het ware opwelt in jezelf. • Laat het woord IK vervolgens in gedachten door je hele lichaam resoneren. • Zodra het woord IK helder én krachtig is, plaats je je naam zoals je die bij je geboorte gekregen hebt daar achteraan. • Dan laat je je naam zo aanzwellen dat de naam je hele lichaam bewoont. • Oefen met het je naam in jezelf verankeren totdat dat goed lukt. Breng dan met aandacht op de uitademing je naam ook om je heen (in je auraveld). Enkele aanvullingen op de basisoefening • Als het (nog) niet lukt je geboortenaam uit te nodigen, vraag dan innerlijk welke naam nu in jou wil opstaan. Het kan heel boeiend zijn om te zien welke naam zich meldt wanneer je onnadenkend je naam uitnodigt in jezelf. Het kan zelfs per keer verschillen of in de loop van de tijd aan verandering onderhevig zijn, bijvoorbeeld je voornaam of voornamen, doopnaam of doopnamen, de achternaam uit je mannelijke familielijn, die uit je vrouwelijke lijn, een koosnaam of misschien de toevoeging van 86  

   

• • •

• •

• •

de achternaam van je partner. Ga er niet over denken maar ga het voelen. Dus proef je voornaam, proef je achternaam, oefen of je naam zich thuis voelt in je hele lichaam, zich invoegt in je bloedstroom, in je organen, in je cellen. Adem je naam in op de inademing en verruim je naam in jezelf op de uitademing. Plaats je naam in je bloedbaan, je organen, je huidweefsel. Visualiseer bijvoorbeeld je naam in je hart, of in je ogen zodat jíj zelf naar buiten kijkt en niet kijkt via de geleende ogen en de optiek van een ander. Visualiseer je naam in je handpalmen en voetzolen. Laat de klanken van je namen je op een bijzondere wijze bewust worden door ze in aandacht te benoemen. Ervaar jezelf als een gewenste en onmisbare schepping van God. Mensen die de naamoefening al vaker hebben gedaan, kunnen na het noemen van het woord IK vragen of de naam die in henzelf naar voren wenst te treden zich kenbaar wil maken.

Herhaal IK met de toevoeging van JOUW NAAM en laat dit dagelijks doorresoneren in je gedachtewereld tijdens deze oefening of op moeilijke momenten. Dat is een grote opdracht! Als dat over een jaar, of eerder of wellicht later, moeiteloos lukt, is dat fantastisch. Denk niet ‘ik moet dat nu kunnen’. Zie het als een weg om te gaan waarin jij de oude bagage leert los te laten en ver87  

   

volgens vrij en fier je eigen Ik inspireert en bestuurt. Vervolgens, als je jouw naam gewaar bent in je (hele) lichaam, laat hem dan ook postvatten om je heen, in jouw auraveld. Ik zeg vaak: ‘Het lichaam is het huis of de tempel waar de ziel in woont, jouw diepste kern, en je auraveld is je (speel)tuin of ontmoetingsplaats.’ Daar heb je de interactie tussen jou en de ander, daar mag energievermenging plaatsvinden, want als je weer uit elkaar gaat, wordt jouw tuin weer jouw tuin. Jouw fysieke lichaam echter is jouw tempel, jouw huis, en daar komt niemand binnen omdat jij alle vertrekken zelf dient te bewonen. Als iemand in jouw tempel binnenkomt is dat een heilige ervaring, zoals bijvoorbeeld in seksualiteit, omdat je de ander dan in je innerlijke lichaam als vrouw toelaat en daarmee ook een geestelijke uitwisseling aangaat die veel verder gaat dan de fysieke seksualiteit. De energieoverdracht tussen man en vrouw vindt dus versterkt plaats in het lichaam, in de schoot van de vrouw. Het is belangrijk voor jou en ieder mens om het eigen territorium - en dan spreek ik het even zwaar uit te heiligen. Want zolang jij er niet woont en iedereen jouw energieveld maar in en uit kan lopen, is het heel moeilijk om je eigen kern gewaar te blijven. Dus, als je een symbolisch huis bent met leegstand, kan in principe iedereen erin en eruit. En als jouw huis met al die innerlijke kamers, van de kelders tot de zolderruimten, bewoond is door wie jíj bent, dan ben je op een authentieke manier onaantastbaar geworden in de meest positieve zin van het woord. Je bent dan niet meer afhankelijk van bevestiging van buitenaf, noch van aannamen van jouw ideeën door derden, omdat je in vrede bent 88  

   

met wat je bent. Dan kun je de buitenwereld open tegemoet treden omdat je solide omgaat met jezelf. Het is de kracht van de naamoefening om je daar naartoe te brengen. Tevens nodigt ze je uit om op een betrokken wijze de oude pijnplekken één voor één af te pellen. Het is een heel zacht proces, omdat iedere keer dat je oprecht van binnenuit zegt ‘IK en je naam’, alles wat daar niet wezenlijk thuishoort (omdat het niet tot jouw kern behoort), uit je energieveld ontzet gaat worden, laagje voor laagje. Gedachten, energieën, aannamen van anderen die jou niet eigen zijn zullen loslaten, omdat energie-uitwisselingen van anderen met jou die voorheen te veel naar binnen getrokken zijn, waar je hinder van hebt, niet kunnen blijven huizen in het energieveld van jouw lichaam en uiteindelijk ook niet in jouw auraveld als jij bent wie je bent. Daar is gewoon geen ruimte voor als jij je eigen veld volledig zelf bewoont. Je kunt iemand vanuit vrije keuze toelaten in je auraveld. Maar als de ander als het ware weer weggaat na de uitwisseling, ben jij weer jezelf. In het geval bijvoorbeeld van echte geestelijke uitwisseling met mensen op zielsniveau, kan er sprake zijn van een zielsstroom van verbinding waarbij je ‘opgewekter’ - en dan bedoel ik het echt in de diepste zin van het woord, dieper opgewekt in je ware aard - weer uit elkaar gaat en jezelf weer dieper herkent. Dit kan ook binnen de seksualiteit gebeuren wanneer dit vanuit zielsafstemming plaatsvindt. Copyright: De naamoefening en tekst ervan zoals hier weergegeven zijn copyright van Marieke de Vrij. De volledige beschrijving van de naam89  

   

oefening vind je op www.devrijemare.nl. Typ om de naamoefening te vinden ‘naamsoefening’ in (met een ‘s’) bij de zoekfunctie. Je wordt dan verwezen naar het betreffende document.

90  

   

Het vrouwelijke geslacht Eierstokken, eileiders, baarmoeder, baarmoedermond en vagina Afstemming Marieke de Vrij Het is zinvol het gebied van de eierstok, eileider, baarmoeder, baarmoederhals en vagina als één geheel te zien (en te bespreken) omdat ze zo onvermijdelijk met elkander uitstaan. Toelichting Henk Fransen In onderstaand plaatje zie je de samenhang tussen de eierstokken, eileiders, baarmoeder en schede. Er zijn twee eierstokken en die liggen ieder aan één kant in de onderbuik. Elke maand ‘schiet’ één van de twee eierstok91  

   

ken een eicel weg (de zogenaamde eisprong). Zo’n weggesprongen eitje wordt vervolgens door de eileiders (buisjes) opgevangen en naar de baarmoeder geleid. Wanneer de eicel in dit traject door een mannelijke zaadcel wordt bevrucht (die via de geslachtsgemeenschap in het lichaam van de vrouw komt) dan kan deze bevruchte eicel zich in het slijmvlies van de baarmoeder nestelen en in de loop van negen maanden (de zwangerschap) uitgroeien tot een baby. Tijdens de geboorte verwijdt zich dan de baarmoedermond/hals en wordt de baby (door de vagina) geboren. Wanneer een eicel niet wordt bevrucht wordt het slijmvlies van de baarmoeder afgestoten (de menstruatie) en vindt een maand later een nieuwe eisprong plaats. De vagina is enerzijds de uitmonding voor de menstruaties en het kind tijdens de geboorte, anderzijds de ingang voor de geslachtsgemeenschap/zaadcellen van de man.

92  

   

De baarmoeder Inleiding Een bevruchte eicel kan zich in het slijmvlies van de baarmoeder nestelen. Het krijgt daar alle beschutting en voeding die het nodig heeft om in negen maanden uitgroeien tot een baby (de zwangerschap). In een zeer nauwe samenhang met de baby wordt bepaalt wanneer de weeën op gang komen om het kind uit de baarmoeder te duwen (geboorte). Afstemming Marieke de Vrij De eerste impressie die ik ontvang is dat bij baarmoederkanker veelal de vrouw te weinig bewust (vanuit zelfbesef) zelfzorg activeert, waardoor zij als het ware te weinig aanwezig is in haar eigen dragende midden. Het zorg-wekkende karakter van de vrouw waarin anderen voorrang hebben, schept te weinig binnenaanzicht in wie de vrouw zelf is geworden. Het creëert ook onrust in afgestemdheid naar buiten toe 93  

   

omdat wie niet aanhaakt in het eigen diepere zelf, kan niet eenvoudig middelpuntvliedend actief zijn naar derden. Wie zelf niet staande blijft in de volheid van het bestaan naar anderen toe gericht, krijgt dissonantie in het baarmoedergebied. Deze onrustfrequenties verstoren de aankledingswand van de interne baarmoeder. Dit kan aanleiding geven tot kankervormen. Met andere woorden uitgesproken: de vrouw dient zichzelf te believen. Toevoeging Henk Fransen Voor mij is de baarmoeder het eerste huisje waar je in woont op aarde, het is je eerste thuis. De baarmoeder biedt bescherming, voeding, eigenlijk alles wat nodig is in de allereerste fase van (onbewuste) groei en rijping. Wanneer je deze fase in je ontwikkeling zelf goed doorloopt, wordt het overeenkomstige principe in jou (je baarmoeder) goed aangelegd en kun jij anderen dezelfde veiligheid en voeding bieden. Anders gezegd wanneer jij je veilig en beschut hebt geweten, wanneer jij je gevoed hebt geweten en op het juiste moment ‘losgelaten’ bent voor je volgende stap in het leven, kun jij dat anderen ook geven. Iemand die een ander een thuis biedt op aarde (in een belangrijke groeifase), laat haar liefde door haar baarmoeder heen de wereld instromen. En tegelijkertijd geldt wat Marieke aangeeft: wanneer er een disbalans is in de ontvangen zelfzorg (verankering in het eigen bekken) kan deze zorg voor anderen ‘uitvliegend’ zijn en niet meer in balans (met de eigen zorg).

94  

   

Een gezonde baarmoeder is een baarmoeder die zich thuis voelt op aarde en zich beschermt weet onder de hemelkoepel. Vanuit dit diep beleefde gevoel van thuis zijn (het ‘midden’) straalt ze dit verankerde gevoel van veiligheid en vertrouwen uit naar iedereen die dat nodig heeft, bijna passief, zonder (te)veel te doen. Een gezonde baarmoeder weet ook wanneer de tijd gekomen is om het kind uit te drijven en los te laten in zijn volgende fase. Patiëntverhaal 1. Een patiënte van mij met baarmoederkanker had een bed & breakfast. Zij woonde aan het Pieterpad, een pelgrimsroute, en bood reizigers zonder huis een thuis op hun pad van spirituele groei. Ik was altijd geraakt wanneer ze vol liefde over haar werk sprak en hoe graag ze de mens een tijdelijk onderdak wilde bieden op hun pad door het leven (net zoals de baarmoeder de bevruchte eicel tijdelijk onderdak biedt op haar reis door het leven). Ik was evenzeer geraakt door haar pijnlijke jeugd waarin ze zelf nooit zo’n thuis had mogen ervaren. Ik voelde in haar werk haar zuivere zielsweten welke geborgenheid mensen nodig hebben om zichzelf opnieuw uit te vinden. Tegelijkertijd voelde ik hoe ze in dit alles vanuit haar oude pijn aan zichzelf voorbij ging. Toen ik haar vroeg waarom ze kanker had gekregen antwoordde ze: ‘Omdat ik mezelf niet kan geven wat ik anderen geef’.

95  

   

Patiëntverhaal 2. Een moeder hield haar kinderen op een overdreven manier onder haar vleugels, ook toen ze ouder werden en dingen graag zelf wilden doen. Zelfs toen ze op volwassen leeftijd kwamen probeerde ze haar kinderen nog onder haar hoede te houden en kon ze niet loslaten. Dit gaf veel spanningen. Toen ik haar vroeg waarom ze baarmoederkanker had gekregen antwoordde ze: ‘Mijn kinderen zijn er aan toe om uit te vliegen, maar ik kan ze niet loslaten. Alles in mij verzet zich. Ik begrijp het zelf niet maar denk dat het hiermee te maken heeft.’

Samenvatting baarmoeder De baarmoeder staat voor - De baarmoeder staat voor een veilige beschutting. - Het voeden van kwetsbaar leven om uit te rijpen naar levensvatbaarheid. - Het in samenspraak met de baby bepalen wanneer de geboorte op gang moet komen. - Het met kracht kunnen uitdrijven van het kind (weeën en geboorte) Belangrijk hiervoor zijn - Centering. - Bewust beleefde zelfzorg/liefde. - Zorgen vanuit het eigen ‘dragende midden’.

96  

   

- Het met kracht kunnen uitdrijven/loslaten van het kind. Je gevoeligheid Wanneer je een gevoelige baarmoeder hebt zijn de eerder genoemde aspecten extra belangrijk voor je. Wanneer het je niet lukt deze aspecten uit te drukken zoals je diep vanbinnen verlangt, kunnen frustratie en onmacht de overhand krijgen. Dit geeft je een ongelukkig en leeg gevoel in dit aspect van je leven en maakt je baarmoeder kwetsbaar. Je talent Het vanuit het eigen dragende midden een thuis en veiligheid bieden aan hen die een groeifase, rijping of (her)geboorte meemaken. Affirmatie Mijn baarmoeder beschut, biedt veiligheid en is leven voedend. Ik beschut, bied veiligheid en voed het leven. Ik kan loslaten wanneer ‘het’ geboren wil worden. Ken je het beeld van een zwangere vrouw met haar handen teder op haar buik, een glimlach rondom haar mond en innerlijk intens tevreden? Leg je handen op je buik en mediteer op dit mooie beeld.

97  

   

Mijn eigen lijfspreuk ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………

98  

   

Het lichaam is voor mij een levende Bijbel. Wanneer we er goed naar luisteren, kunnen we veel leren over hoe het leven bedoeld is. - Henk Fransen

99  

   

Deel VII Keuze voor het leven Dit deel beschrijft een proces dat kan helpen om de boodschap van een ziekte te vertalen naar praktische afspraken met jezelf.

Spontane genezing De reguliere geneeskunde lijkt geneigd om vooral zieke mensen en zieke dieren te bestuderen om iets te ontdekken over genezing. Uitzonderlijke genezingen worden vaak terzijde geschoven onder de noemer ‘toevallige’- of ‘spontane’ genezingen. Maar zijn het niet juist de wonderbaarlijke genezingen waarvan we het meest zouden kunnen leren? 100  

   

Laten we ter vergelijking eens een kijkje nemen in de wereld van de topsport. Is een topsporter die zichzelf wil verbeteren geïnteresseerd in de trainingsmethoden van zijn middelmatige collega’s? Nee. Een topsporter is juist geïnteresseerd in de leefwijze en trainingsmethoden van de sporters die uitzonderlijke prestaties leveren. ‘Wat doen zij anders?’ vraagt hij zich af, en ‘Kan ik daar misschien iets van leren?’ Genezen van kanker is ook een topprestatie. Daarom kan het voor iemand met kanker zinvol zijn om andere mensen met kanker te bestuderen die op een wonderbaarlijke wijze genezen zijn. Mensen die een studie van uitzonderlijke kankerpatiënten maakten zijn de Duitse onderzoeker Lothar Hirneise en de Amerikaanse chirurg Bernie Siegel. Hirneise ontdekte dat mensen met kanker die ondanks hun slechte prognose overleefden vaak afspraken hadden gemaakt met hun tumor. Ook Bernie Siegel beschrijft in zijn boek Lessen van wonderbaarlijke patiënten vergelijkbare verhalen van mensen met kanker die hun ziekte overwonnen. De volgende aanwijzingen om een overeenkomst met je tumor te sluiten zijn ontleend aan de ervaringen van ‘opgegeven’ kankerpatiënten, die ondanks hun slechte prognose opvallend lang wisten te overleven. De aangegeven stappen worden onderbouwd door inzichten uit de psychologie, door technieken uit stressmanagement en conflicthantering, en door de in dit boek reeds beschreven informatie. 101  

   

Belangrijk Het hier gegeven idee is op geen enkele manier bedoeld om een verklaring te geven voor het ontstaan van kanker. Evenmin is het bedoeld als een norm of standaard waaraan je zou moeten voldoen. De enige bedoeling is het delen van informatie in de hoop dat wanneer het idee je aanspreekt, het naast je andere behandelingen mag bijdragen aan je herstel. Zoals reeds eerder opgemerkt is het belangrijk dat de informatie in dit boek niet tot een mentaal spelletje leidt. Een optimaal effect ontstaat door een geïntegreerde lichamelijke en emotionele beleving, een beleving die gepaard gaat met een gezonde gedragsverandering. Het sluiten van een overeenkomst kan een onderdeel zijn van een totaal-behandeling van kanker. Zo’n totaal-aanpak bestaat uit reguliere behandelingen, het verbeteren van je voeding, het ontgiften en versterken van je lichaam en het verminderen van stress.

Een huwelijksovereenkomst Stel, een man en een vrouw hebben huwelijksproblemen. De problemen zijn van die aard dat ze het voortbestaan van de relatie ernstig bedreigen. Met name de vrouw heeft haar grens bereikt. Ze geeft aan: ‘Zo kan het voor mij niet langer doorgaan’, en vervolgens komt ze met een groot aantal 102  

   

gekwetste gevoelens en behoeften. Ze geeft aan geen lucht meer te ervaren om te leven. Het is duidelijk dat de pijn in haar boodschap de man raakt. Wanneer hij het woord krijgt geeft hij aan zich niet bewust te zijn geweest van de ernst van de situatie. Hij zegt: ‘Ik wist diep vanbinnen wel dat het niet goed zat, maar ik had dat voor mezelf weggestopt en goedgepraat. Ik wilde er niet aan. Ik ben blij dat alles nu zo duidelijk zichtbaar op tafel ligt, want nu kan ik er iets aan gaan doen.’ Hij stelt zijn vrouw vervolgens vragen over hoe ze zich voelt, wat ze nodig heeft en hoe zij denkt dat hun relatie zich ten goede zou kunnen keren. Aan het eind van het gesprek bedankt hij haar voor haar eerlijkheid en geeft hij aan wat hij graag zou willen doen om de relatie te verbeteren. De vrouw is duidelijk opgelucht en geeft aan weer meer vertrouwen te hebben in de toekomst.

Een overeenkomst met kanker De door Lothar Hirneise en Bernie Siegel beschreven kankerpatiënten die opvallend lang wisten te overleven, hebben met het gegeven voorbeeld een aantal zaken gemeen. Allereerst ervaren deze mensen ook een relatie, namelijk een relatie met hun lichaam en zelfs een relatie met hun tumor. Ze hebben minder dan de gemiddelde kankerpatiënt de neiging hun kanker als slecht te ervaren of het idee dat de tumor zo snel mogelijk ‘weg moet’. Ze ervaren de kanker eerder als een 103  

   

deel van zichzelf en ze vragen zich af: ‘Wat heeft de tumor mij te vertellen?’ Meerdere mensen geven aan letterlijk met hun tumor in gesprek te zijn gegaan. In verschillende bewoordingen vertellen ze dat de kanker hun duidelijk heeft gemaakt dat hun leven uiterlijk misschien goed leek te verlopen, maar dat ze vanbinnen niet gelukkig waren. Sommigen geven aan dat ze ontdekten dat dit al vanaf hun jeugd speelde. Anderen zeggen dat een meer recente gebeurtenis (1 tot 3 jaar geleden) hun de zin om te leven ernstig heeft ontnomen. In meerdere of mindere mate zeggen ze, net als de man met huwelijksproblemen: ‘Ik wist diep vanbinnen wel dat het niet goed zat, maar ik had dat voor mezelf weggestopt en goedgepraat. Ik wilde er niet aan. Ik ben blij dat alles nu zo duidelijk zichtbaar op tafel ligt, want nu kan ik er iets aan gaan doen.’ Vervolgens maakten deze mensen met hun tumor afspraken. Daartoe zetten ze een aantal stappen: Stap 1. Ik luister Stap 2. Ik begrijp de boodschap Stap 3. Ik kies voor een nieuw leven Stap 4. De tumor groeit niet Stap 5. Er is geen reden tot haast In het vervolg worden deze stappen uitgewerkt.

104  

   

Stap 1. Ik luister Het mag duidelijk zijn dat het niet zou hebben gewerkt wanneer de man met huwelijksproblemen tegen zijn vrouw had geschreeuwd ‘Houd je mond!’ En het had waarschijnlijk ook niets opgelost wanneer hij haar eerste pijnlijke woorden had afgekapt met ‘Ik begrijp het, maak je niet zo druk.’ Als het zo zou kunnen zijn dat het lichaam signalen geeft en dat die signalen dragers zijn van gevoelens en behoeften, van boodschappen, misschien zelfs wel van positieve intenties, dan is het belangrijk dat we bereid zijn te gaan luisteren en ons oordeel voor een moment op te schorten. Daarom begon het herstel van het verstoorde huwelijk met het gegeven dat de man zijn vrouw vragen ging stellen. Vragen over hoe ze zich voelde, wat ze precies nodig had en hoe zij dacht dat hun relatie zich zou kunnen ontwikkelen. De door Lothar geïnterviewde patiënten geven aan (eenmalig of herhaaldelijk) contact te hebben gezocht met hun tumor en deze vragen te hebben gesteld om de boodschap ervan zo goed mogelijk te begrijpen. Voor sommigen van deze mensen ontstond dit contact spontaan in de vorm van een plotseling inzicht of een droom. Anderen zochten in een ontspannen toestand contact met hun kanker en probeerden zijn boodschap te doorgronden door vragen te stellen, door meditatie of gebed. Nog weer anderen maakten contact alleen of met de hulp van een therapeut - door 105  

   

middel van geleide fantasieën. Stap 2. Ik begrijp de boodschap Op de eerste plaats lieten deze wonderbaarlijke patiënten hun tumor weten dat ze zijn boodschap hadden begrepen. Sommigen zeiden zelfs dat ze blij waren met de boodschap: ‘Ik had deze boodschap nodig. Uit mezelf wilde ik er niet aan. De kanker geeft me een nieuwe kans om te leven.’ Dit lijkt in eerste instantie absurd, maar gek genoeg heb ik zelf ook cliënten die aangeven dat ze hun kanker dankbaar zijn. Anderen zeggen: ‘Ik heb dit nooit gewild en wens het ook niemand toe, zelfs mijn ergste vijand niet, maar de kanker heeft mij wel wakker geschud en ik ben er meer door gaan leven.’ Stap 3. Ik kies voor een nieuw leven De man met huwelijksproblemen kan met zijn vrouw allerlei afspraken maken, bijvoorbeeld dat hij harder zal gaan werken, minder zal gaan eten, Spaanse les zal gaan volgen, enzovoort. Maar dit garandeert natuurlijk niet dat zijn huwelijk ook beter wordt. De keuzes die hij maakt zullen op de allereerste plaats te maken moeten hebben met wat zijn vrouw nodig heeft. Dan heeft hun relatie de meeste kans van slagen. Op dezelfde manier zullen de afspraken die jij met jezelf maakt ook te maken moeten hebben met de boodschap die je van je tumor krijgt. Ze zullen 106  

   

gericht moeten zijn op een nieuwe manier van samen-leven. De man met huwelijksproblemen stelde zijn vrouw daartoe allerlei vragen en gaf vervolgens aan wat hij graag voor haar wilde doen. Het heeft daarbij weinig zin wanneer hij zich gaat uitsloven en er zelf geen plezier aan beleeft. Op dezelfde manier hoef jij jezelf ook niet op te offeren uit angst voor ziekte of dood. Dat geeft alleen maar extra stress. Je mag kiezen voor wat je werkelijk graag wilt doen, voor datgene waar je van houdt, in het vertrouwen dat dat je nieuw leven geeft. Tot slot helpt het wanneer je je afspraken concreet formuleert. Liefst zo dat je met heldere acties omschrijft waar je elke dag graag mee bezig wilt zijn. Zo richt je je energie dagelijks op leven in plaats van dat je vecht tegen ziekte of dood. Stap 4. De tumor groeit niet Denk je dat de vrouw met huwelijksproblemen vreemd zou gaan nadat haar man zich tot haar wendt, interesse in haar toont en oprecht zijn best doet om hun relatie nieuw leven in te blazen? Denk je dat een kind dat zich niet gezien en gerespecteerd voelt, blijft doordrammen nadat de ouders het in de armen nemen, de achterliggende behoeften begrijpen en daadwerkelijk acties ondernemen om de situatie te verbeteren? Nee toch? Op dezelfde manier mag je erop vertrouwen dat de tumor stopt met groeien of uitzaaien nadat je zijn boodschap hebt begrepen en oprecht bezig 107  

   

bent om je leven op een goede manier op te pakken (vanzelfsprekend in combinatie met andere reguliere en alternatieve behandelingen). Je kunt daarin nog meer vertrouwen hebben wanneer je nieuwe keuzes te maken hebben met de betekenis van het orgaan waar de tumor zich bevindt. Laat ik dat met een voorbeeld verduidelijken. Ik ken een vrouw die zielsgraag een kind wilde en zonder overleg met haar partner met de pil stopte. Toen ze zwanger werd, was haar man daar niet op bedacht en hij was er voor zijn gevoel ook niet aan toe. Hij had grote moeite om het kind te accepteren en er blij mee te zijn. Dit zette hun relatie gedurende vele jaren onder druk. De vrouw voelde zich schuldig over de situatie, zowel naar haar man als naar haar kind dat duidelijk onder de aanhoudende spanningen in hun huwelijk leed. Hoewel het paar oprecht van elkaar hield, lukte het hen niet dit conflict op te lossen. Dit zette een vette streep door de idealen die deze vrouw voor haar gezin en haar moederschap koesterde. Ook al was er liefde in haar leven, diep vanbinnen voelde ze zich ongelukkig en leeg. Jaren later kreeg zij de diagnose borstkanker. Haar leven wankelde. In eerste instantie was ze verschrikkelijk bang voor de kanker en wilde ze dat de tumor in haar borst zo snel mogelijk werd verwijderd. Later, tijdens haar behandelingen, kreeg ze meer en meer het gevoel dat wat er zich in haar borst afspeelde een reflectie was van de ‘rotte plek’ in haar moederschap. Ze werd zich pijnlijk bewust hoe de jarenlange schuldgevoelens en spanningen in haar 108  

   

huwelijk een zware wissel hadden getrokken op haar moedergevoelens en borsten. Ze voelde dat ze onvoldoende was opgekomen voor wat haar diep vanbinnen pijn deed. Ze begon deze gevoelens te bespreken en dat bracht haar en haar man dichter bij elkaar. Haar schuldgevoelens verminderden en haar moederschap kreeg een nieuwe ruimte om te leven. Het is goed voor te stellen dat deze positieve veranderingen ook haar borsten ten goede zullen komen. Het lijkt onwaarschijnlijk dat eventueel nog achtergebleven kankercellen na deze positieve veranderingen zullen ontaarden, net zoals het onwaarschijnlijk is dat een vrouw met huwelijksproblemen ‘vreemd zou gaan’ nadat haar relatie met haar man zich heeft hersteld. En dat geldt natuurlijk in nog sterkere mate wanneer de tumor door een reguliere ingreep is verwijderd en de vrouw door natuurlijke maatregelen haar lichaam reinigt en versterkt. De door Lothar geïnterviewde patiënten zeggen: ‘Toen ik de boodschap had begrepen en mijn leven op een nieuwe manier had opgepakt, kon de tumor in mijn beleving niet meer groeien.’ Sommigen bevestigden dit gevoel nog expliciet in de vorm van een officiële overeenkomst (Hirneise spreekt van een ‘contract’). Sommige patiënten sommeerden hun tumor daarbij zelfs letterlijk niet verder te groeien op straffe van deze of gene maatregel. Anderen beschrijven eenvoudig dat ze diep vanbinnen wisten dat de tumor nu geen voedingsbodem meer had om te groeien en wel uit elkaar 109  

   

moest vallen. 5. Er is geen reden tot haast Veel kankerpatiënten voelen zich onder druk gezet door hun ziekte en hebben het gevoel dat ze zich moeten haasten. Niet zelden zijn ze bang dat ze de boodschap van de tumor niet goed begrepen hebben, dat ze niet goed genoeg hebben geluisterd of dat ze niet hard genoeg werken aan de in hun overeenkomst geformuleerde afspraken. Dat is niet nodig. Er is een reden en een tijd voor alles. De schuldgevoelens in het leven van de vrouw met borstkanker, bijvoorbeeld, hebben een diepe grond en raken aan haar levenslessen. En voor levenslessen hebben we, zoals het woord al aangeeft, ons hele leven de tijd. Te veel druk op deze levenslessen remt de ontwikkeling ervan in plaats van dat het ze ondersteunt. Laten we het voorbeeld van de man en de vrouw er ter vergelijking nog eens bij pakken. Op het moment dat de man de moed heeft om zijn huwelijksproblemen onder ogen te zien en de vinger op de zere plek te leggen, valt de ziekmakende spanning in hun relatie weg. Het enige wat daarna van belang is, is dat hij zijn goede intenties uitvoert, zodat zijn vrouw weer vertrouwen kan opbouwen. Dat dat zo nu en dan wat minder goed gaat is normaal en geen reden tot paniek. Het is eerder een signaal om elkaar overeind te helpen en in liefde verder te gaan op de nieuw ingeslagen weg. 110  

   

Zo maak je een overeenkomst Onderzoek de boodschap Onderzoek of je een boodschap kunt ontdekken in het feit dat je kanker hebt gekregen en denk eens na over de betekenis van het orgaan waar de tumor zit. Kun je een boodschap ontdekken die je diep vanbinnen raakt? Is er misschien iets ergs gebeurd enkele jaren voordat je kanker kreeg? Welke betekenis heeft dat voor je? En stel nu eens dat je iets belachelijks bedenkt als reden voor je kanker, iets wat werkelijk nergens op slaat. Welke boodschap zou je daar dan uit kunnen halen? Wanneer je geen enkele boodschap kunt ontdekken, werkt dit onderdeel misschien niet voor je. Wat voor de één werkt hoeft niet voor een ander te werken. Daar is niks mis mee. Er zijn voldoende onderbouwde andere manieren om je kanker aan te pakken, zoals het optimaliseren van je voeding, het ontgiften van je lichaam en het verminderen van stress in je leven. Ga daar dan mee aan de slag. Blijf luisteren Blijf openstaan voor een eerste aanwijzing of wees bereid de boodschap die je hebt gekregen dieper te onderzoeken en te verstaan. Zoek daartoe op je eigen wijze geregeld contact met je tumor of laat je helpen door een therapeut die daar ervaring 111  

   

mee heeft. Wanneer je nog geen boodschap hebt ontvangen, wees dan bereid op een later tijdstip een boodschap te ontvangen, misschien in een droom of op een ander onverwacht moment. Kies voor een nieuw leven Laat de boodschap je inspireren om nieuwe stappen in je leven te zetten. Het kan zijn dat je voelt dat je van koers moet veranderen of dat je je bestaande koers wilt verdiepen. Of misschien moet je net als de besproken vrouw met borstkanker een oude last bespreekbaar maken en mag je in meer vrijheid gaan leven. Vertaal de boodschap die je krijgt en het nieuwe leven dat je aanvoelt in concrete doelen. In het bedrijfsleven wordt daarbij vaak gebruik gemaakt van het zogenaamde SMART-principe. Is je doel SMART? S M A R T

Specifiek: is je doel helder? Meetbaar: hoe weet je of je het hebt bereikt? Ambitieus: is je doel uitdagend genoeg? Realistisch: is het haalbaar? Tijd: wanneer heb je je doel bereikt?

Er zijn patiënten die een officiële overeenkomst hebben laten opstellen in juridische taal. Anderen hebben er meer een brief van gemaakt die ze aan hun tumor schreven. Laatst liet een cliënte mij een enorme collage zien die ze had gemaakt, 112  

   

waarin ze alle aspecten van haar nieuwe leven had weergegeven. Vind een vorm die bij jou past om je nieuwe keuzes vast te leggen. Kies een manier die je inspireert en kracht geeft. Zoek eventueel een coach of therapeut om je hierbij te helpen. Of evalueer je keuzes geregeld met een goede vriend of vriendin. Wanneer je naar beste vermogen de boodschap van je ziekte hebt opgepakt, heeft deze net als de vrouw in het voorbeeld van de huwelijkscrisis een minder goede voedingsbodem om boos te zijn of zich op een andere manier kwaadaardig te gedragen. Opmerking Ik maak me zorgen om wat je schrijft. Ik ben bang dat patiënten erdoor worden misleid en dat ze in plaats van zich te laten opereren afspraken gaan maken met hun tumor. Antwoord Je zorg is terecht en ik ben blij dat je het (opnieuw) naar voren brengt. Iedere coach weet hoe belangrijk de mentale factor is voor een topprestatie, maar zonder hard trainen en een gezonde leefstijl ga je er niet komen. Op dezelfde manier geldt dat hier. Het psychologische aspect is van belang, maar zonder een operatie, goede voeding, voldoende slaap enzovoort ga je er in de meeste gevallen niet komen. En ook wanneer je al deze mogelijkheden wel inzet heb je nog steeds geen garantie op genezing. 113  

   

Vraag Ik vind de vergelijking tussen een huwelijk en de relatie met kanker niet kloppen. Antwoord Vergelijkingen kloppen nooit helemaal. Op een bepaalde manier ben je altijd appels met peren aan het vergelijken. De vergelijking met het huwelijk is bedoeld om iets duidelijk te maken. Als dat voor jou niet werkt, raad ik je aan een andere vergelijking te bedenken die voor je gevoel wel klopt. Vraag Hoe weet ik of de boodschap die ik meen te ‘horen’ waar is? Antwoord Dat kun je nooit zeker weten. Een ahaerlebnis, een gevoel van innerlijke rust of juist een gevoel van opwinding kunnen goede richtingwijzers zijn. In algemene zin is het belangrijk dat de boodschap je ‘raakt’ en je een gevoel van (nieuw) leven geeft. Vraag Wanneer je de boodschap goed verstaat en je je leven in die nieuwe richting vormgeeft, word je dan ook echt beter? Antwoord Nee, dat mag je zo niet stellen. We hebben nooit garanties op genezing, ook niet bij een operatie of chemotherapie. Je kunt wel stellen dat wanneer de boodschap bekrachtigend 114  

   

voor je uitwerkt, deze extra kracht zal bijdragen aan je herstel. Ik zou daarbij echter nooit op één paard wedden, maar al je kansen benutten. Dat wil zeggen: ook gebruik maken van een reguliere behandeling die je goede kansen biedt, evenals het verbeteren van je voeding, het reinigen van je lichaam en het verminderen van stress. Vraag Ik weet dat Lothar Hirneise spreekt van ‘een contract met kanker’. Jij spreekt van een overeenkomst. Waarom houd je Lothars omschrijving niet aan? Antwoord Het werkt het beste wanneer je een woord kiest dat bij je past. In de benadering van Lothar sommeren patiënten hun tumor om te stoppen (soms zelfs met juridische taal). Dat kan mensen een gevoel van macht geven. Het gevoel dat ze sterker zijn dan de tumor. Dat kan heel belangrijk zijn. Ik benadruk daarnaast meer het idee dat wanneer de man met huwelijksproblemen begrijpt waarom zijn vrouw ongelukkig is en hij maatregelen neemt om zijn huwelijk in goede banen te leiden, hij haar dan niet hoeft te sommeren om haar mond dicht te houden of niet vreemd te gaan. Ik ga dus meer uit van een wederzijdse relatie en begrip. Daarom spreek ik liever van een overeenkomst.

115  

   

Mogelijke valkuilen In het volgende bespreek ik een aantal valkuilen, problemen en uitdagingen die ik geregeld bij mijn cliënten heb gezien. ‘Ik doe het niet goed’ Wanneer de tumor niet op je overeenkomst lijkt te reageren, betekent dat nog niet dat je verkeerd bezig bent. De in je overeenkomst gemaakte afspraken zijn een persoonlijke leidraad. Ze houden je geestelijk op koers, maar je bent meer dan alleen je geest. Je hebt ook een lichaam. Jarenlange stress op zich kan je lichaam al in die mate uitputten dat herstel moeizaam gaat. Specifieke voedingstekorten kunnen een andere reden zijn voor een vertraagd herstel. Soms creëert de primaire tumor een ‘intern milieu’ dat celwoekering in stand houdt, ook nadat je geestelijk de juiste stappen hebt gezet. (Ik beschrijf al deze aspecten en nog meer in het Handboek kanker). Wanneer je niet herstelt zoals je dat zou willen is het belangrijk om alle factoren die daarin een rol kunnen spelen met een deskundige te bespreken. Zoek een ervaren (natuur)arts die je daarbij kan helpen. Op het vlak van je overeenkomst met kanker is de belangrijkste maatstaf of je keuzes je leven meer inhoud geven, of ze je blij maken, of dat ze je op nog een andere manier meer energie geven.

116  

   

‘Wat ik ook doe, het heeft toch geen zin’ Het gevoel niet goed te zijn is een pijn die velen van ons in hun leven meedragen. Deze last wordt bij sommigen nog verzwaard door een diepe onmacht in de vorm van ‘wat ik ook doe, het heeft toch geen zin’. Deze onmacht kan schuilgaan achter een façade van succes of van een zogenaamd ‘alles onder controle hebben’. Toch kunnen mensen zich vanbinnen heel anders voelen dan ze aan de buitenkant laten zien. Een rijke zakenman verwoordde het als volgt: ‘Mensen denken dat ik zeer succesvol ben en alles voor elkaar krijg, maar de drive achter mijn prestatiedrang is een pijnlijk gevoel van onmacht. Diep vanbinnen heb ik het gevoel dat ik naar de pijpen van de kanker of het leven dans en dat het geen enkele zin heeft wat ik doe.’ Deze week vertrouwde een vrouw met borstkanker me toe: ‘Anderen mogen altijd alles doen waar ze zin in hebben, ik niet. Ik moet voor iedereen klaarstaan en het is nooit genoeg wat ik doe.’ Deze vrouw deed al maandenlang alles wat ze kon om te genezen, ze hield een streng dieet, deed elke dag gedisciplineerd haar meditatieoefeningen, slikte een groot aantal supplementen en ontzegde zich allerlei genoegens. Haar tumor trok zich nergens wat van aan en groeide gewoon door. Toen ik zei: ‘Het is nooit genoeg wat jij doet en je tumor doet gewoon waar die zin in heeft …’, begon ze te huilen. Het was het pijnlijke verhaal van haar leven. Dat verhaal bereikte nu zijn hoogtepunt in 117  

   

haar strijd met kanker. Het oplossen van zo’n diep gevoel van onmacht kan veel herstel-energie geven. Je kunt daaraan bijdragen door deze gevoelens van onmacht te zien als een deel van je tumor en ermee in gesprek te gaan, net zoals je dat met je ziekte deed. Wat vertellen deze gevoelens je? Welke boodschap hebben ze voor je? Welke behoefte heb je? Hoe kun je deze gevoelens omzetten in een nieuw leven waarin meer ruimte is voor je eigenwaarde en voor wat je nodig hebt? Door zo meer ruimte te maken voor jezelf mag je erop vertrouwen dat je wel degelijk bijdraagt aan de herstelprocessen in je lichaam. Lees in dit kader ook de bijlage ‘Overwin gevoelens van hulpeloosheid’. ‘Het is wel mooi geweest zo’ Ik zag een vrouwelijke arts op mijn spreekuur met lymfklierkanker. Ze was 66 jaar en was de oudste uit een gezin met acht kinderen. Haar moeder overleed toen ze 12 jaar was en ze werd verantwoordelijk voor het welzijn van al haar jongere broertjes en zusjes. Later ging ze geneeskunde studeren. Ik was diep onder de indruk van haar levensverhaal. Ze vertelde me dat ze in Thailand hulp had geboden aan jonge meisjes die in de prostitutie terecht waren gekomen. Hoe ze in verschillende projecten voor Amnesty International tien jaar lang allerlei onrecht had bestreden. En dat ze de laatste jaren van haar leven in Nederland kinderen die ernstig mishandeld waren 118  

   

had begeleid. Vorig jaar was ze met pensioen gegaan en nu zat ze hier tegenover mij met lymfklierkanker. Waarom nu? Waarom kanker in haar afweersysteem? Onrechtvaardig? Toeval? ‘Wil je nog leven?’ vroeg ik haar nadat ze me haar verhaal had verteld. Ze keek me aan. ‘Hoe bedoel je dat?’ vroeg ze. ‘Ik ben geraakt door je levensverhaal’, antwoordde ik. ‘Je hebt keihard gewerkt en je hebt echt iets van je leven gemaakt. Het was een goed leven maar bovenal ook een heel zwaar leven. Wanneer mag je ooit stoppen met anderen helpen?’ Ik vervolgde: ‘Er is zoveel leed om je heen. Je hebt een groot verantwoordelijkheidsgevoel, dat zie ik vaak bij het oudste kind in een gezin. Dit gevoel van verantwoordelijkheid is nog versterkt door de vroege dood van je moeder. Misschien mag jij van jezelf wel nooit stoppen met andere mensen helpen.’ Ik keek haar aan en zei: ‘Gelukkig heeft de maatschappij bepaald dat je op je vijfenzestigste mag stoppen met werken. Ik kan me voorstellen dat je diep vanbinnen opgelucht bent dat er eindelijk een punt achter staat.’ Het was lange tijd stil voordat ze me antwoordde: ‘Zo heb ik er nog niet eerder naar gekeken. Ik was het me niet zo bewust, maar je geeft woorden aan wat ik diep vanbinnen beleef. Ik heb zo vaak in mijn leven gewenst dat er een manier was om te kunnen “ontsnappen”. Dat er een soort achterdeurtje zou zijn waardoor ik ongemerkt zou kunnen vertrekken. Mijn leven was inderdaad heel zwaar. Ik ben blij dat het er op zit.’ 119  

   

‘We zijn vrij om te leven zoals we verkiezen’, zei ik. ‘We kunnen kiezen voor stoppen of doorgaan, voor angst of vertrouwen, voor leven of dood. Iedereen moet of mag dat voor zichzelf bepalen. Denk daar eens over na.’ Een hele tijd later zag ik deze vrouw weer. Ze vertelde me dat ze had besloten door te gaan. Ze zei: ‘Mijn leven was heel zwaar. Ik haalde al mijn waarde uit mijn werk. Toen dat voorbij was, was alles voorbij. Ik had enorme behoefte aan rust. Diep vanbinnen was ik opgelucht dat het eindelijk afgelopen was. Ik had echter de optie om op een andere manier verder te leven uitgesloten. Ik ben met een aantal ondernemende ouderen gaan samenleven. Ik geniet daar enorm van. Voorheen voelde ik me voor iedereen verantwoordelijk en was altijd bezig anderen te helpen. Nu heb ik veel gelijkwaardiger contact met mensen. Ik doe dingen die ik leuk vind en ik neem de tijd voor de mensen van wie ik houd. Ik ben een nieuw leven begonnen, een leven voor mijzelf.’ Ik had kippenvel terwijl zij sprak. Er zijn veel factoren die een rol spelen bij kanker, van de puur fysieke en erfelijke factoren tot en met stress en allerlei psychosociale factoren. Toch wordt in de literatuur de levenswil, de keuze van de patiënt om te leven, vaak als een centrale factor voor genezing aangeduid. Collega’s vertellen mij geregeld dat ze de ervaring hebben dat wanneer een patiënt het opgeeft, zijn of haar leven vaak als 120  

   

een nachtkaars uitgaat, ondanks alle hulp en behandelingen die ze krijgen. Daartegenover staan de ervaringen van opgegeven kankerpatiënten die het goed doen, mensen met een sterke levenswil. Het eerder gegeven patiëntverhaal laat zien dat deze levenswil (of het gebrek eraan) voor een deel onbewust kan zijn. Een sterke levenswil Een sterke levenswil wordt vaak geassocieerd met vechtlust, maar dit is slechts één aspect van de levenswil. Belangrijker dan vechtlust is de reden waarom we vechten en vanuit welke houding we dat doen. Vechten we tegen iets of vechten we voor iets? Vechten we vanuit angst of vechten we vanuit vertrouwen? Hebben we het gevoel dat het allemaal niets uithaalt wat we doen of dat alles wat we aanraken in goud verandert? Zijn we bezig het vol te houden? Of zijn we bezig met overwinnen en geloven we in onze genezing? Vechten tegen iets is gericht op wat er niet goed is. Vechten voor iets is gericht op wat je kunt doen om het beter te maken. Wanneer we onze levenswil onder de loep nemen, spelen allerlei factoren een rol en kunnen we stellen dat het onderwerp complex is en genuanceerd moet worden benaderd. Ik ga ervan uit dat iedereen diep vanbinnen weet hoe de vlag ervoor staat. Begrip en compassie kunnen helpen om oplossingen te vinden waar verwarring bestaat. 121  

   

De volgende voorbeelden kunnen misschien helpen om mogelijke valkuilen te herkennen en ze om te zetten in nieuw leven. • Soms hebben we, zoals de genoemde vrouw met lymfklierkanker, een goed maar vooral ook zwaar leven gehad en voelen we ons diep vanbinnen bevrijd als er eindelijk een punt achter komt te staan. Kun je je een nieuwe aantrekkelijke manier van leven voorstellen? Hoe geef je daar inhoud aan? • Ook kan het zijn dat we een zwaar leven hebben gehad, maar niet zoals de genoemde vrouw kunnen zeggen dat het goed was. We hebben eerder het gevoel dat het mislukt is en dat we nooit goed uit de verf zijn gekomen. We zijn moe en hebben behoefte aan rust. Ergens voelt het als een opluchting dat de strijd binnenkort voorbij zal zijn. Kun je je voorstellen dat je verder kunt gaan, lichter, meer ontspannen en met meer steun? Mogelijk heb je je vaak alleen gevoeld en steun gemist. Wie of wat kan je steunen? Kun je daarom vragen? Kun je je de komende tijd meer richten op het ontvangen van liefde (van jezelf en anderen)? • Soms ook willen we gewoon niet meer verder. Het was zwaar, het voelt als mislukt en we zien geen enkele mogelijkheid om te slagen. Het kan zijn dat we diep vanbinnen wrok koesteren, verbitterd zijn of ons juist helemaal uitgeblust voelen. Waarschijnlijk heb je je 122  

   

vaak miskend en onbegrepen gevoeld en steun gemist. Wat zijn de belangrijkste zaken waar je je miskend hebt gevoeld? Schrijf ze op en lees ze voor aan iemand van wie je houd. Wie kan je steunen? Kun je daarom vragen? Kun je je de komende tijd meer richten op het ontvangen van liefde (van jezelf en anderen)? • In nog weer andere situaties hebben we niet alleen een zware maar vooral ook eenzame strijd gestreden. We krijgen kanker en met de diagnose lijkt onze omgeving plotseling te begrijpen hoe zwaar onze strijd was en is. We krijgen van alle kanten kaartjes, aandacht en ondersteuning. Dat waarnaar we altijd zo hebben verlangd komt nu met de ziekte zomaar ons leven binnen. Voor sommigen biedt dit ruimte om na een pijnlijk leven op een goede manier afscheid te nemen, of zoals een cliënt het laatst verwoordde: ‘Het is eindelijk toch nog goed gekomen, mensen houden van mij, ik kan nu met een gerust hart gaan.’ Misschien is er ook een mogelijkheid om nog geen afscheid te nemen, maar de nieuwe koers van waardering en steun voort te zetten? Heb je in je leven tot nu toe vooral gegeven? Is het nodig om ziek te zijn om steun en liefde te ontvangen? Hoe zou het zijn om voortaan meer te ontvangen? Zou dat je weer opladen en een betere balans creëren? Ik moet hierbij denken aan een vrouw met borstkanker die ik korte tijd geleden zag. Zij kreeg na haar 123  

   

diagnose de liefde en steun waar ze altijd zo naar had verlangd. Maar toen alle aandacht na de eerste chemokuren verminderde kreeg ze opnieuw uitzaaiingen. Iedereen schrok daarvan en bekommerde zich opnieuw om haar tijdens de vervolgbehandelingen. Daarna hield de stroom van aandacht weer op. Ze zei tegen mij: ‘Het voelde zo verdrietig dat zodra het weer beter ging iedereen me in de steek liet, dat ik de telefoon heb gepakt en mijn ouders, mijn broers en zussen heb gebeld. Ik zei tegen hen: ‘Ik heb jullie nodig! Moet ik soms weer ziek worden voordat ik jullie aandacht krijg?’ Ze doorbrak daarmee een levenslang isolement. Ze zei tegen haar man: ‘Ik houd me altijd groot, maar zo voel ik me vanbinnen niet. Ik heb je nodig!’ Deze vrouw nam haar leven in handen en creëerde een nieuwe toekomst. Dat wat voor haar altijd onmogelijk had geleken, veranderde zij door haar nieuwe opstelling zelf. We mogen niet stellen dat de hier genoemde factoren oorzaken zijn van kanker. Wel is uit onderzoek bekend dat de genoemde strijd en de gevoelens van onmacht en eenzaamheid factoren zijn die de lichamelijke en geestelijke veerkracht verzwakken en op die manier de uitkomst van leven en dood mede bepalen. Leg daarom in je overeenkomst vast wat je in de genoemde voorbeelden herkent. Omschrijf de boodschap zoals je die verstaat. Formuleer concrete 124  

   

acties die je nieuwe manier van leven ondersteunen. Acties die je vreugde schenken en je leven beter maken. En geef daar vervolgens ook elke dag uitdrukking aan. Mocht je het gevoel hebben dat ‘het allemaal toch geen zin heeft’, bijt deze slang dan in zijn meer dan gemene staart. Sla hard met je vuisten op tafel. Vraag om hulp, huil, bid, spreek je hart uit tegen de mensen om je heen en begin een nieuw leven. Mocht je niet in staat zijn dit op eigen kracht te doen, vraag dan om hulp. Zoek iemand die je hierin kan steunen. In eerste instantie misschien een naaste, maar als dat niet genoeg is zoek dan professionele steun. Dat is geen teken van zwakte, ik vind het eerder een teken van kracht. Boekentip: Lessen van wonderbaarlijke patiënten van Bernie Siegel, ISBN 9026618387. In het Nederlands helaas uitverkocht. Wel tweedehands via bol.com te verkrijgen of in de oorspronkelijke Engelse versie: Love, Medicine and Miracles.

125  

   

Ik vecht niet langer tegen ziekte of dood, ik vecht vóór mijn leven. - Uit het boek Bondgenoot, de autobiografie van een immuuncel

126  

   

Deel VIII Genezende visualisaties Het hele lichaam sterker maken De volgende ademoefening kun je dagelijks doen Spreek de volgende tekst bij voorkeur in op je telefoon of computer. Speel hem daarna af terwijl je rustig zit of ligt. De tekst is ook onderdeel van mijn dubbel-cd Geestkracht - Genezende visualisaties. Maak het jezelf gemakkelijk … En terwijl je zo lekker zit of ligt, kun je je gewaar worden van je ademhaling. 127  

   

… En opmerken hoe je borst en misschien ook je buik iets uitzet met de inademing …. En hoe je lichaam met het wegglijden van de adem weer iets inzakt. En elke keer wanneer je uitademt en je de adem weg laat stromen, kun je iets meer gaan ontspannen en voel je hoe je meer op de ondergrond (van je stoel) begint te rusten … en ontspant. Doe dit een paar keer en laat je met elke uitademing meer op de ondergrond rusten. En nu mag je dit gevoel van ontspanning zich laten uitbreiden, zodat je hele lichaam meer ontspannen gaat aanvoelen. Alsof er een grote vrede over je neer begint te dalen. En terwijl je lichaam zich meer ontspant, ga je met je aandacht naar je borst. En adem je een paar keer helemaal uit. … Voel hoe de adem na elke uitademing vanzelf je longen weer binnenstroomt. Stel je nu voor dat je in en uit begint te ademen door je hart … alsof je werkelijk in en uit kunt ademen door je hart. En probeer nu je ademhaling te vertragen tot 5 tellen in door je neus en 5 tellen uit door je neus.

128  

   

1-2-3-4-5 in, en 1-2-3-4-5 uit. 1-2-3-4-5 in, en 1-2-3-4-5 uit. 1-2-3-4-5 in, en 1-2-3-4-5 uit. En terwijl je zo in dit ritme doorademt, denk je aan een fijne herinnering waarin je een grote kracht hebt ervaren. Breng deze herinnering voor jezelf eens tot leven, alsof je er weer een beetje bij bent en die grote kracht van toen weer begint te voelen. En terwijl je gelijkmatig en langzaam ademt, begin je jezelf voor te stellen dat je die kracht uit de herinnering begint in en uit te ademen door je hart. Dus 5 tellen kracht inademen in je hart, en vervolgens stel je je voor dat je die kracht vanuit je hart de wereld in laat stromen … misschien wel naar iemand van wie je houdt. Laat de kracht uit je herinnering je helpen je hele lichaam met kracht te vullen. 1-2-3-4-5 in, en 1-2-3-4-5 uit. 1-2-3-4-5 in, en 1-2-3-4-5 uit. 1-2-3-4-5 in, en 1-2-3-4-5 uit. 129  

   

… Je kunt tijdens de oefening elke kwaliteit inademen die je verkiest. Dus je kunt vrede in en uitademen, of liefde, of moed, of tederheid. Bondgenoot ademde het liefst Grote Wijsheid en misschien heb jij voor jezelf ook wel een ‘groter besef’ dat je in wilt ademen, bijvoorbeeld de kracht van Christus, of de kracht van de natuur, of de weidsheid van een sterrenhemel.

Een lichaamsdeel of orgaan sterken Je kunt de kracht van je onbewuste activeren door gebruik te maken van een krachtvoorwerp. Een krachtvoorwerp is ‘iets’ waaraan of ‘iemand’ aan wie je een grote waarde toekent. Laat ik je daarvan een paar voorbeelden geven. Eerst een voorbeeld van iemand die in God gelooft en daarna een voorbeeld van iemand die dat niet doet. Wanneer je in God gelooft, kun je geregeld de tijd nemen om je voor te stellen dat hij dichtbij je is. Je kunt je dan voorstellen dat zijn kracht en liefde de ruimte om je heen vult en je lichaam oplaadt met liefdeskracht. Voor sommigen wordt dit beeld persoonlijker en krachtiger wanneer ze zich voorstellen dat niet God (abstract) maar bijvoorbeeld Jezus (persoonlijk) bij hen is. Ik heb een cliënt die zich dagelijks voorstelt dat Jezus zijn handen op de zieke plek legt. Hij voelt dan hoe de geneeskracht van Jezus zijn lichaam binnenstroomt en de zieke plek helpt genezen. Een andere cliënte, 130  

   

die haar man heeft verloren, gaat dagelijks naar een Mariakapel. Ze steekt daar een kaarsje aan, schrijft een wens in het gebedenboek en gaat op het bankje in de kapel zitten. Ze sluit haar ogen en stelt zich voor dat Moeder Maria achter haar staat en haar handen liefdevol op haar schouders legt. Zij ontleent daar veel kracht en steun aan. Beide cliënten hebben mij verteld dat ze de kracht van hun voorstelling steeds gemakkelijker kunnen ervaren en dat deze ook op de moeilijke momenten in hun leven toegankelijk wordt. Wanneer je niet gelovig bent, kun je van dezelfde kracht gebruik maken, maar dan op jouw eigen wijze. Ga voor jezelf eens na: wat is jouw diepste besef van leven of liefde? Misschien komt dat besef wel bij je op in de vorm van een persoon die veel voor je betekent of in de vorm van een lievelingsdier. Ik wandelde vroeger als kind vaak met mijn vader in het bos. Tijdens het wandelen vroegen we aan elkaar: ‘Welk dier zou je graag willen zijn?’ Mijn vader kwam dan steevast met hetzelfde antwoord: een olifant. Hij zei: ‘Ik hou van olifanten. Ze zijn groot en sterk, hebben een dikke huid en geen natuurlijke vijanden. Wat wil je nog meer?’ We stelden ons dan voor dat we olifanten waren en stampten gezellig samen door het bos. Het was een fantastisch gevoel! Iedereen heeft wel ‘iets’ in zijn leven dat hem toegang geeft tot zo’n extra kracht in zijn onbewuste geest. Het kan een bijzondere persoon zijn, maar dus ook een lievelingsdier, of een vakantieland, een bijzondere herinnering, een krachtplek, 131  

   

bijvoorbeeld een berg die je ooit beklommen hebt, of misschien iemand bij wie je ooit diepe liefde hebt gevoeld. Wie of wat het ook mag zijn, maak er gebruik van. Voel dagelijks de aanwezigheid van deze persoon, dit dier of deze speciale krachtplek en laat de positieve gevoelens ervan je lichaam binnenstromen. Misschien kun je je in een latere fase ook voorstellen hoe de kracht en de liefde van je krachtvoorwerp een zieke plek in je lichaam helpen genezen. Zo had ik een cliënt die in zijn jeugd mishandeld was. Deze man voelde een bijzondere band met Nelson Mandela. Mandela heeft 28 jaar van zijn leven in de gevangenis gezeten omdat hij opkwam voor de rechten van zijn volk. Toen hij uiteindelijk vrijkwam, was hij in staat zijn vijanden te vergeven en bleef hij tot op hoge leeftijd vechten voor de vrijheid van zijn volk. Mijn cliënt herkende zich in dit levensverhaal en hij voelde zich erdoor gesterkt. Hij stelde zich elke avond voor dat Nelson Mandela aan zijn bed zat, als een vader. Hij voelde dan hoe Mandela een hand op zijn voorhoofd legde en hem zegende. Elke keer wanneer hij zich dat voorstelde, voelde hij de kracht en vergeving van Mandela zijn lichaam binnenstromen en viel hij in een gelukkige slaap. Van buiten of van binnen? Het gaat in al deze voorbeelden over een extra kracht waar je gebruik van kunt maken. Wanneer je het op het eerste gezicht beschouwt, lijkt deze 132  

   

kracht misschien van buitenaf te komen, maar wanneer je beter kijkt, zie je dat de kracht eigenlijk van binnenuit komt. Je voelt de kracht immers in je lijf? Een krachtvoorwerp is dus een manier om toegang te krijgen tot een extra kracht in je eigen geest. Denk er eens over na wat jouw krachtvoorwerp of -persoon is. Wie of wat vertegenwoordigt de grootsheid van jouw ziel? Zoek een voorwerp dat symbool staat voor deze kracht, bijvoorbeeld een geschenk dat je ooit van iemand hebt gekregen, een sieraad, een beeldje, een foto van een inspirerende persoon, een gedicht dat je raakt, een liefdesbrief, een vakantiefoto die veel voor je betekent, een cd met je favoriete muziek … wat is jouw speciale krachtvoorwerp? Leg dit geregeld op de zieke plek van je lichaam voor genezing en extra kracht.

De ziekte nog beter begrijpen Om de boodschappen vanuit je onderbewuste over een ziekte op te vangen kan het ontspannen van je lichaam een hulp zijn. Daarnaast kun je visualisaties gebruiken om je onbewuste te bereiken en de stem ervan beter te horen. De volgende oefening biedt beide. Ik heb de tekst ervan ingesproken en ze is onderdeel van de dubbel-cd ‘Geestkracht - Genezende visualisaties’ die je op mijn site kunt bestellen. Je kunt de volgende tekst ook zelf inspreken en dagelijks belui133  

   

steren. Oefening Maak het jezelf gemakkelijk … En terwijl je zo lekker zit of ligt, kun je je gewaar worden van je ademhaling … En opmerken hoe je borst en misschien ook je buik iets uitzet met de inademing. Hoe je lichaam met het wegglijden van de adem weer iets inzakt … En elke keer wanneer je uitademt en je de adem weg laat stromen, kun je iets meer gaan ontspannen en voel je hoe je meer op de ondergrond van je stoel begint te rusten … en ontspant. Doe dit een paar keer en laat je met elke uitademing meer op de ondergrond rusten. En nu mag je dit gevoel van ontspanning zich laten uitbreiden, zodat je hele lichaam meer ontspannen gaat aanvoelen. Alsof er een grote vrede over je neer begint te dalen. En nu je zwaarder op je stoel rust, kun je je misschien voorstellen dat je gezicht zich meer begint te ontspannen. Alsof de spieren van je aangezicht zich ontspannen en je gezicht meer uitzakt.

134  

   

Misschien merk je op dat je je kaken wat losser kunt laten en je mond daardoor iets opengaat. En terwijl je mond zich misschien opent kun je opmerken hoe daardoor je hele lichaam nog wat zwaarder op de ondergrond begint te rusten. Alsof je werkelijk alles loslaat en je dieper ontspant. En wanneer je wilt, kun je je hoofd een beetje heen en weer bewegen, waardoor je begint te ervaren hoe dat je nek- en schouderspieren helpt ontspannen. En je kunt dit gevoel van ontspanning zich nog verder laten uitbreiden, zodat nu werkelijk je hele lichaam ontspannen begint aan te voelen. En terwijl je opmerkt dat je adem in en uit gaat, kun je je eerstvolgende ademhaling verdiepen: Doe dat eens, adem eens h e e l d i e p met me in. En laat daarna met een zucht de adem wegglijden - en je hele borst ontspannen - a a a h … En merk op hoe dit aangename gevoel van ontspanning zich uitbreidt naar je buik. Ontspan je buik.

135  

   

Je bekken. En door je benen heen, helemaal tot in je tenen. Ontspan, alsof je op water drijft of boven op een zachte wolk rust. En terwijl je zo ontspannen bent, vraag ik me af: Is er iemand in jouw verleden die jou ooit een speciaal gevoel van steun of kracht heeft gegeven? Misschien een opa of een oma …? Een lievelingsoom of -tante …? Een leerkracht of nog iemand anders? Iemand die je echt kon vertrouwen en die je het gevoel gaf dat je helemaal welkom was …? Misschien heb je zelfs nu wel iemand die zoveel voor je betekent? Een liefhebbende partner of een goede vriend of vriendin? Iemand die jou door dik en dun steunt. Komt er iemand in je op? En wie is het dan die je op dit moment het beste gevoel geeft? En stel je in gedachten eens voor dat deze persoon op dit moment bij je is. Alsof je zijn of haar aanwezigheid een klein beetje kunt gaan ervaren. 136  

   

Waar ervaar je deze persoon dan? Naast je? Achter je? Of zie je misschien zijn of haar gezicht voor je? Je mag alle tijd nemen om de liefdevolle aanwezigheid van deze persoon in je beleving toe te laten en erbij stil te staan. Doet dat iets met je? Hoe ervaar je dat in je lichaam? En terwijl je in je lichaam ervaart wat het met je doet, kun je nu je ademhaling iets v e r t r a g e n. L a n g z a m e r ademen. En terwijl je dat doet en je langzaam en rustig ademhaalt, kun je je voorstellen dat je de liefdevolle aanwezigheid van deze persoon begint in te ademen. En met elke l a n g z a m e inademing kun je meer ervaren hoe deze prettige gevoelens van deze geliefde persoon je lichaam beginnen op te laden – op te laden met een liefdevolle kracht. Neem de tijd om met elke i n a d e m i n g iets meer kracht en liefde in je lichaam toe te laten. En met elke u i t a d e m i n g mag je die prettige gevoelens ook weer loslaten en ze uit laten 137  

   

stromen, omdat je meer en meer beseft dat je je met de volgende inademing opnieuw vol kunt laten stromen met een liefdevolle kracht. En misschien begin je ook wel op te merken dat het ademen eigenlijk een geven en een ontvangen is? Je ontvangt liefde op de inademing en je geeft liefde op de uitademing. Iedere keer weer. Alsof je helemaal voldaan bent in en met jezelf. Ga verder met l a n g z a a m en r u s t i g in en uit te ademen en je te verzadigen met deze aangename gevoelens. En terwijl je deze woorden leest of hoort, kun je je bewust worden van welk deel van je lichaam op dit moment het best een extra steuntje kan gebruiken. Welk deel heeft het meest steun of genezing nodig? En terwijl je hieraan denkt, breng je (wanneer dat kan) je eigen hand naar deze plek van je lichaam toe en leg je je hand er vervolgens zachtjes op neer … zodat je echt begint te ervaren dat deze plek van je lichaam liefdevol wordt aangeraakt. En terwijl je je hand op deze plek van je lichaam laat rusten, kun je misschien sensaties in je 138  

   

hand waarnemen en misschien ook in het gebied van je lichaam onder je hand. Mogelijk merk je dat dit hele gebied iets warmer aan gaat voelen. En terwijl je hand teder op je lichaam rust, stel je je voor dat de persoon die in gedachten bij je is, zijn of haar hand liefdevol boven op de jouwe legt. Alsof jouw hand en die van de persoon samensmelten tot één tedere en liefdevolle hand. Daardoor begint je hand nog warmer aan te voelen en kun je opmerken hoe de liefde die van je hand uitgaat in je lichaam begint uit te stralen, waardoor het nog iets warmer wordt. En je mag onderzoeken hoe dit alles het prettigst voor je aanvoelt. Bedank deze persoon voor alles wat je hebt mogen ervaren en bedank jezelf voor alles wat je jezelf hebt laten ontvangen. Ben je in voor nog een klein experiment? Probeer je dan eens voor te stellen dat de liefde van de persoon die bij je is VERDUBBELD wordt. Dat de liefde van deze persoon groeit en overgaat in de aanwezigheid van een beschermengel of van een goddelijk wezen. Alsof de aanwezigheid die je nu ervaart sterker 139  

   

wordt of overgaat in iets nog k r a c h t i g e r s ... Jij mag zelf bepalen wat het beste voor je voelt en natuurlijk ook wat het beste bij je past. Voel je vrij om wat te experimenteren. Stel je eens voor dat er een wonderdokter bij je is, bijvoorbeeld een Filippijnse genezer die met zijn handen kan opereren en ongerechtigheden uit je lichaam kan verwijderen zonder dat er een bloeding of wat dan ook aan te pas komt. Misschien zie je een bijzondere medicijnman, een engel, Christus, of een andere heilige die belangrijk voor je is … Een oude wijze vertrouwenspersoon, een stripfiguur, Walt Disney-figuur, je grootste inspiratiebron … alles kan, niets hoeft. Jij mag het bepalen. Speel met deze mogelijkheden en sta jezelf toe verschillende zaken uit te proberen. Wat werkt voor jou het best? Welk beeld je ook kiest, stel jezelf nu innerlijk een vraag. Wat wil je graag weten? Waar zit je mee? Wat heb je nodig? Geef er woorden aan ...

140  

   

Welke antwoorden krijg je vanbinnen? Maak je niet druk over hoe duidelijk je bepaalde zaken kunt zien, horen, proeven of ruiken. Neem gewoon serieus wat je opmerkt, hoe klein of hoe groot ook. En heeft de aanwezigheid iets te zeggen? Heeft hij of zij een advies? Een aanwijzing misschien? Of een troostende gedachte? ... Bedank de aanwezigheid voor het contact of de informatie die je hebt ontvangen. Bedank ook jezelf voor je poging om contact te maken met je innerlijke wijsheid. Doe deze oefening zo vaak je wilt, tot het punt dat je de liefdevolle aanwezigheid gemakkelijk overdag kunt oproepen om extra kracht, troost of antwoorden te vinden. Het is niet ongebruikelijk dat wanneer mensen deze oefening een aantal weken herhalen, ze in staat zijn op elk gewenst moment de liefdevolle aanwezigheid op te roepen en er innerlijk mee te praten. Ingesproken teksten: Kijk op de site voor een dubbel-cd waarop ik mijn beste genezende visualisaties heb ingesproken.

141  

   

Bijlagen Creëer steun Pak een tijdschrift en blader erdoorheen. Knip alle plaatjes en kopteksten uit die je raken en energie geven. Voeg daar afbeeldingen van je lievelingsboek, je mooiste muziek, je favoriete vakantieland, je lekkerste eten, je mooiste (jeugd)foto en je beste herinnering van liefde aan toe. Maak vervolgens een collage van dit alles op een groot stuk karton. Lijst het in en hang het aan de muur. Het is een bord vol met zaken die jouw kracht en geluk schenken. Eer dat. Vergeet deze zaken niet. Denk eraan, vooral wanneer je het moeilijk hebt. Een bijzondere krachtbron Vraag de komende week de belangrijkste mensen in je leven om een klein zilveren voorwerp (een zogenaamd ‘bedeltje’) voor je te kopen. Een voor142  

   

werp waarvan zij denken dat het jou extra kracht kan geven in alles wat je meemaakt. Wanneer je deze geschenken aan een armband hangt, heb je iets heel tastbaars dat je energie kan geven op je moeilijke momenten. Misschien ben je een man en denk je dat dit iets voor vrouwen is. Dat hoeft echter niet zo te zijn. Ik heb een mannelijke cliënt die de mensen van wie hij hield om zo’n klein voorwerp vroeg. Hij stopte al deze geschenken in een klein gouden doosje en droeg het in zijn borstzak vlakbij zijn hart. Het hielp hem door een aantal zware chemokuren heen. Ondersteunende ademoefening Stel dat je behoefte hebt aan liefde. Denk dan terug aan een gebeurtenis waarin je liefde hebt ervaren. Breng deze herinnering tot leven en adem het bijbehorende gevoel van liefde zachtjes in en uit. Laat de goede gevoelens uit de herinnering je lichaam opladen. Je kunt deze oefening doen met elke behoefte die je hebt. Je kunt liefde, vrede, kracht, moed, steun of welk ander gevoel dan ook inademen door aan een situatie te denken waarin je dat ervaren hebt. Ook kun je voor de collage van je krachtbronnen gaan zitten en jezelf oefenen om de kracht en liefde ervan in te ademen. Gelijkgestemden Neem deel aan groepen, bijvoorbeeld een vereniging of een club van mensen die dezelfde in143  

   

teresses hebben als jij. Schrijf je in voor een cursus over een onderwerp dat bij je past. Samen zijn met gelijkgestemden is een krachtige voedingsbron. Het mooie van deze methode is dat je niet over je ziekte hoeft te praten. Je bent bezig met wat je energie geeft en verbindt je met mensen die dezelfde passie hebben als jij. De mooiste vorm van verbinding tussen mensen met kanker die ik ben tegengekomen is ‘Zingen voor je leven’. Het is een landelijk korennetwerk waarin mensen met kanker samen zingen. Je hebt alle voordelen van lotgenotencontact zonder dat je over je problemen hoeft te praten. Het gaat om het plezier van samenzijn en zingen. Professionele steun Steun tussen mensen is een belangrijke en vaak onderschatte factor van zelfgenezing. Steun begint bij het jezelf op de allereerste plaats zetten. Leren je aandacht te richten op de mensen die je energie geven is een goede tweede stap. Het basisboek Geweldloze communicatie van Marshall Rosenberg en het boek Stop met aardig zijn van Thomas d’Ansembourg kunnen een hulp zijn om de steun en communicatie in je leven te verbeteren. Zoek professionele steun wanneer je er zelf niet uitkomt. Hulp vragen wanneer je er zelf niet uitkomt vind ik een teken van moed. Het kan minstens zo belangrijk zijn als een streng dieet houden of supplementen slikken.

144  

   

Vraag Je schrijft dat je goed voor jezelf moet zorgen. Hoe doe je dat? Antwoord Veel daarvan heb ik beschreven in mijn boek Bondgenoot, de autobiografie van een immuuncel. Ik hoor geregeld van lezers dat ze daar veel baat bij hebben. Vraag Het lukt me niet om van mezelf te houden. Wat kan ik doen? Antwoord Achter ons onvermogen gaat soms diepe pijn schuil. Wees mild voor jezelf. Als het je niet lukt, sta jezelf dan toe geholpen te worden. Zoek professionele steun.

Overwin gevoelens van hulpeloosheid Een sterke levenswil, geloof in een goede uitkomst en het ervaren van persoonlijke macht zijn belangrijke zaken om moeilijke situaties het hoofd te bieden. Tegelijkertijd kunnen het heel lastige zaken zijn wanneer je geconfronteerd wordt met kanker, een zware chemo moet ondergaan, of leeft met de onzekerheid of de ziekte misschien terugkomt. Wat kun je doen wanneer je geloof nietig voelt ten opzichte van de machteloosheid die je ervaart? Op die momenten kun je twee dingen 145  

   

van zogenaamde overlevers leren: • zij richten zich op dat wat hun lief is; • zij richten zich op wat wordt genoemd ‘je cirkel van invloed’. Wat is je cirkel van invloed? Er zijn dingen in het leven die je kunt veranderen en dingen die je niet kunt veranderen. Het weer bijvoorbeeld kun je niet veranderen. Wanneer je je focust op het veranderen van het weer, ga je onmacht ervaren. ‘Maar’, denk je nu misschien, ‘je kunt toch een paraplu meenemen of luchtige kleren aantrekken?’ En dat is precies waar het bij je cirkel van invloed om gaat. Een paraplu meenemen of je luchtig kleden zijn zaken die je kunt doen en die zaken geven je een gevoel van controle en dat je dingen in eigen hand hebt. Je zou kunnen zeggen dat jij in het midden van je cirkel van invloed staat. Alle zaken die jij kunt veranderen liggen binnen je cirkel van invloed, alle zaken die je niet kunt veranderen liggen buiten die cirkel. Wanneer je je richt op de dingen binnen je cirkel van invloed, ervaar je macht, en wanneer je je richt op de dingen buiten je cirkel, ervaar je hulpeloosheid en onmacht. Mensen focussen doorgaans op wat ze niet kunnen veranderen (of wat ze nog niet kunnen veranderen) en dat versterkt hun gevoelens van onmacht. Mensen die macht en liefde ervaren richten zich op zaken die ze wel kunnen ver146  

   

anderen, zaken waar ze invloed op hebben en dat versterkt hun gevoel van eigenwaarde en persoonlijke macht. Laat ik je een voorbeeld geven om dit te verduidelijken. Het is een verhaal dat mijn opvattingen over de cirkel van invloed ingrijpend heeft veranderd. Het gevangenisverhaal Het verhaal betreft een man die een levenslange gevangenisstraf kreeg voor een moord die hij niet had gepleegd. Ik zal je de details besparen, maar het was echt een afschuwelijke zaak. Na zijn veroordeling kwam deze man in de gevangenis en daar werd het nog veel erger. Ik weet niet of je het weet, maar in een gevangenis vormen de gevangenen met elkaar een soort mini-samenleving en die lijkt veel op wat er in het echte leven gebeurt. Dat wil zeggen, iedereen neemt een plekje in en er ontstaat een soort hiërarchie van belangrijke mensen die macht uitoefenen over minder belangrijke mensen. In de gevangenis geldt dat wanneer je een zwaar misdrijf hebt gepleegd, je automatisch hoog in de hiërarchie wordt geplaatst en dus boven mindere criminelen staat. Daarna moet je natuurlijk wel je plekje zien te behouden en daarbij geldt in de gevangenis het recht van de sterkste. De onterecht veroordeelde man kwam op basis van zijn zogenaamde misdrijf hoog in de hiërarchie, maar hij kon dat natuurlijk op geen enkele manier waarmaken. Daardoor viel hij algauw ‘naar beneden’ en 147  

   

werd het pispaaltje van iedereen. Dagelijks werd hij gehoond en vernederd. Toen ik zijn verhaal hoorde, kreeg ik echt een brok in mijn keel en de tranen brandden achter mijn ogen. Deze man had alle reden om zich slachtoffer te voelen en verbitterd te zijn en dat was dan ook zo. Maar tijdens een van zijn meest wanhopige nachten verscheen er een lichtende gestalte naast hem die zei: ‘Richt je op wat je wel kunt.’ De man reageerde verbolgen en opstandig. Hij dacht: wat is dit voor een belachelijk advies, snap je wel waar ik zit? Maar de lichtende aanwezigheid was zo bemoedigend en troostrijk dat iets in hem stil werd, en hij zocht diep in zijn hart naar een antwoord. Daar ontdekte hij zijn verlangen om liefdevol en troostrijk te zijn. In die nacht besloot de man de gevangenismuren en het gedrag van zijn medegevangenen te aanvaarden. Hij besloot niet langer tegen zijn lot te vechten en zich voortaan te focussen op wat binnen zijn ‘cirkel van invloed’ lag (op dat wat hij in eigen hand had). De volgende dagen richtte de man zich op de liefde in zijn hart en hij voelde compassie voor zichzelf en steeds vaker ook voor de mensen om hem heen. Steeds duidelijker begon hij de onmacht van zijn medegevangenen te zien en hij voelde geregeld door zijn eigen tranen heen de pijn van de ander. In het begin werden de reacties van zijn medegevangenen alleen maar erger. Maar na enkele weken lieten ze hem meer en meer met rust. 148  

   

Ik kan me nog goed herinneren hoe de man beschreef dat een medegevangene op een gegeven moment op zijn celdeur klopte en schuchter vroeg of hij binnen mocht komen. Vervolgens stortte deze gevangene (een man die hem in het begin vernederd had) zijn hart vol pijn voor hem uit. Aan het eind van de ontmoeting omarmden ze elkaar en in de maanden daarna kwamen steeds vaker gevangenen die in diepe nood zaten naar hem toe om hun levensverhaal te vertellen. Hij luisterde naar hun pijn en schonk hun troost en begrip. Een jaar later werd hij bij de directeur van de gevangenis ontboden. Er was een gevaarlijke en onhandelbare crimineel in de gevangenis gekomen en deze veroorzaakte grote problemen. De directeur vroeg hem om te bemiddelen in het conflict. De onterecht veroordeelde man werd in enkele jaren een legende binnen de muren van de gevangenis en zijn verhaal drong zelfs tot buiten de muren in de media door. Na twaalf jaar kreeg hij gratie. De rest van zijn leven zette hij zich in om gevangenen bij te staan en hen te helpen het beste in zichzelf omhoog te halen. Tijdens een interview zei de man: ‘Mijn onterechte veroordeling heeft een goede kant. Het heeft mij wakker gemaakt voor mijn kracht en liefde. Zonder die uitdaging was dat niet gebeurd.’ De diagnose ‘kanker’ kan ook voelen als een doodvonnis. Je vertrouwde leven wordt je afgenomen en je wordt in een wereld gesmeten waar zelfs 149  

   

het recht van de sterkste nog geen zekerheid lijkt te geven. Je hebt alle reden om je slachtoffer te voelen of bitter te zijn. Soms is er echter een reden van bestaan. Wanneer die reden er is, ligt die in je hart. Je hebt misschien kanker, maar je bent je kanker niet. Kanker is een heel nare ziekte wanneer je er op een bepaalde manier naar kijkt, maar anders bezien kan hij je nooit je eigenwaarde ontnemen. Binnen de gevangenismuren kun je altijd liefhebben, en wie weet … misschien krijg ook jij gratie.

Ik heb een taak en ik wijd mijn leven aan die taak.

Voor meer info: www.henkfransen.nl

150  

   

 

151