Geschiedenis / cultureel erfgoed In en over Hoogeveen Geschiedenis leeft Het verleden staat centraal in de Boekenweek van 9 t/m 19 maart 2005. Het thema zal zijn Spiegel van de Lage Landen – Boeken over onze geschiedenis. In het voorjaar van 2005 verschijnt de verfilming van het beroemde en populaire jeugdboek van Thea Beckman Kruistocht in Spijkerbroek. Tevens heeft de gemeente Hoogeveen het voornemen in het voorjaar van 2005 het boekje Cultureel Erfgoed in Hoogeveen uit te geven. Voor Bibliotheek Hoogeveen een aantal prima redenen om het initiatief te nemen tot een grootschalig geschiedenisproject: Geschiedenis / cultureel erfgoed. In en over Hoogeveen. Met o.a. Arend en Marije in de Middeleeuwen.
Van 14 januari t/m 28 mei 2005 is er in Hoogeveen van alles te doen in het kader van het project Houdt u bovendien de website van de bibliotheek goed in de gaten: op www.obhoogeveen.nl vindt u namelijk de laatste nieuwtjes en de eventuele veranderingen en aanvullingen op het programma. 1
Het totale programma in het kort 14 januari
Start van het project met de opening van de tentoonstelling
1000--1300 Expositie Pethe, een Middeleeuws Dorp van 1000 in Museum de 5000 Morgen 14 januari
Start
Hoogeveen: plekken van vroeger en nu.
Speciale pagina op www.obhoogeveen.nl waarop Hoogeveeners hun herinneringen aan een bepaalde plek in Hoogeveen kwijt kunnen 15 januari t/m 28 maart
1000--1300 Expositie Pethe, een Middeleeuws Dorp van 1000
26 januari
De symbolische wereld van de Middeleeuwer.
Over Pesse in de Middeleeuwen. In Museum De 5000 Morgen Lezing door Marga Zwiggelaar in het museum.
6 februari
Dat suetste van minnen sijn hare stormen Mechteld van Oostering in de “Middeleeuwen-boerderij” met minne lyriek.In Museum De 5000 Morgen
16 februari
dagelijkss leven in een Middeleeuws dorp Het dagelijk Lezing door Marga Zwiggelaar in het museum.
9 t/m 19 maart
Boekenweek. Spiegel van de Lage Landen
geschiedenis. Boeken over onze geschiedenis Een tentoonstelling met boeken over de geschiedenis van Nederland, die in geen enkele bibliotheek mogen ontbreken. 16 maart
Nevelhekse Een historische avond in bibliotheekfiliaal Hollandscheveld, speciaal voor de lokale bevolking. Medewerkers: Arend Victory (musical Nevelhekse), Alice Top (beeld Nevelhekse), Albert Metselaar (geschiedenis) en Delia Drupsteen (presentatie).
30 maart
De oude Hervormde Kerk van Hoogeveen Lezing met veel foto’s. Door Albert Metselaar. In de kerk aan de Grote Kerkstraat.
12 april
Historische filmavond met de De legende van Ellert en Brammert van Teye Timmermans en Mariken van Nieumeghen van Jos Stelling.
13 april
Geschiedenis op z’n kop. Pesse en Hoogeveen! Een opmerkelijke lezing van Marga Zwiggelaar en Albert Metselaar, waarbij zij de ontstaansgeschiedenis van deze regio werkelijk op z’n kop zullen zetten. In de bibliotheek.
27 mei
De Brief voor de koning Navertelling van het boek van Tonke Dragt door Eric Borrias. In de Tamboer.
28 mei
Middeleeuwendag Bij de centrale bibliotheek en op het Cascadefestival staan de Middeleeuwen centraal.
2
Toelichting op het programma Hoogeveen. Plekken van vroeger en nu Start van een speciale pagina op de website van de bibliotheek. Hoogeveeners kunnen hierop hun herinneringen aan een bepaalde plek in Hoogeveen kwijt. Heeft u bijzondere herinneringen aan een bepaald gebouw, straat, kanaal, brug, plein, park in Hoogeveen? Wilt u die herinneringen op papier zetten? Kijk op www.obhoogeveen.nl.
Expositie Pethe, een Middeleeuws Dorp van 10001000-1300 Pesse is één van de oudste dorpen van Drenthe. In het museum is in de maanden januari, februari en maart te zien en te beleven hoe het leven in Pethe er uitgezien moet hebben van 1000-1300. Ook worden er af en toe demonstraties van middeleeuwse ambachten gegeven. Zaterdag 15-1 t/m maandag 28-3 / Museum De 5000 Morgen
De symbolische wereld van de Middeleeuwer Het wereldbeeld van de middeleeuwer was volstrekt anders dan dat van ons. Religie en (bij-)geloof speelde een alleroverheersende rol in het dagelijks leven. Ook de traditie bepaalde het leven van de middeleeuwer. Lezing door Marga Zwiggelaar, conservator Museum De 5000 Morgen. Woensdag 26-1 / Museum De 5000 Morgen / 19.30 uur Entree: € 5,-. Kaartverkoop bij Museum De 5000 Morgen
Dat suetste van minnen sijn hare stormen Mechteld van Oostering in de “Middeleeuwen-boerderij” met minne lyriek. Zondag 6-2 / Museum De 5000 Morgen / 13.30 en 15.30 uur Van tevoren opgeven bij het Museum
3
Het dagelijks leven in een Middeleeuws dorp De meeste mensen hebben op school geleerd hoe de steden en de kastelen er in de middeleeuwen uitzagen. Hoe het leven op het platteland eruit zag, is veel minder bekend. In deze lezing staat het onbekende platteland van Drenthe tijdens de periode 1000-1300 in de schijnwerpers. Lezing door Marga Zwiggelaar, conservator Museum De 5000 Morgen. Woensdag 16-2 / Museum De 5000 Morgen / 19.30 uur Entree: € 5,-. Kaartverkoop bij Museum De 5000 Morgen.
Boekenweek Spiegel van de Lage Landen – Boeken over onze geschiedenis Een tentoonstelling met boeken over de geschiedenis van Nederland, die in geen enkele bibliotheek mogen ontbreken. 9 t/m 19 maart / centrale bibliotheek (in de filialen kleine tentoonstellingen)
Nevelhekse Een historische avond, speciaal voor de lokale bevolking. Medewerkers: Arend Victory (musical Nevelhekse), Alice Top (beeld Nevelhekse), Albert Metselaar (geschiedenis) en Delia Drupsteen (presentatie). Woensdag 16-3 / Bibliotheek Hollandscheveld / 20.00 uur Entree: € 5,- / Voorverkoop bij Bibliotheek Hollandscheveld en Centrale Bibliotheek (tot 16-3: 17.00 uur): € 4,Meer over deze historische avond Wie is die mysterieuze jonge vrouw, die daar bij de oude kerk van Hollandscheveld met een blik op oneindig over het Hoekje staart? Wat is er gebeurd, dat de mensen in Hollandscheveld en Hoogeveen nog steeds over haar praten? Wie is Cilie de Cosse, en waarom werd ze 'Nevelhekse' genoemd? Ze is de beroemdste Hollandschevelder, en toch heeft ze nooit geleefd. Of toch wel? In ieder geval werd haar leven op papier gezet door de Hoogeveensche schrijver/schilder 4
Albert Steenbergen. Dat is zeker. En dat er veel van haar te vertellen is, dat is ook zeker. Er wordt gewerkt aan een musical over haar leven, door Arend Victory. Alice Top heeft het beeld gemaakt. Albert Metselaar deed onderzoek naar haar achtergronden en die van Albert Steenbergen. Ze komen aan het woord tijdens de speciaal voor haar belegde avond in de bibliotheek te Hollandscheveld. Wie mee wil doen, krijgt misschien de ruimte. Lever een gedicht over haar in bij Bibliotheek Hollandscheveld, en wie weet wordt je uitgenodigd om het voor te dragen. De presentatie van deze avond is in handen van Delia Drupsteen. Gedichten, geschiedenis, zang, een praat en een plaat, dat wordt een onvergetelijke avond over een onvergetelijke Hollandscheveldse jonge vrouw.
De oude Hervormde Kerk van Hoogeveen De oude Hervormde Kerk van Hoogeveen staat centraal in een lezing met veel foto’s. Presentatie: Albert Metselaar. Woensdag 30-3-2005 Hervormde Kerk, Grote Kerkstraat 40 20.00 uur. De toegang is gratis.
Een van de oudste gebouwen van Hoogeveen is de Hervormde kerk, aan de Grote Kerkstraat. Zoals het gebouw er nu bijstaat, is het pand van 1806. Maar de geschiedenis van het gebouw is veel ouder. Tal van verbouwingen hebben een oorspronkelijke kruiskerk onherkenbaar gemaakt. En met dat gebouw voor ogen gaan we terug naar 1652. Er is nog veel meer van te vertellen, over de kerkgang, de tamboer, de begraafplaatsen in en rond de kerk, de grafkelder van de familie Van Echten....... Dit en nog veel meer komt aan de orde, tijdens de presentatie van Albert Metselaar. Geen verhaal met enkel woorden, maar foto's, veel foto's, omlijst met woorden en anekdotes.
5
Historische Historische filmavond De vertoning van de voorfilm is een première! De avond begint met een korte inleiding op deze bijzondere voorfilm.
Voorfilm: De legende van Ellert en Brammert Regie Teye Timmermans (†). Hoofdfilm: Mariken van Nieumeghen Regie Jos Stelling Dinsdagavond 12 april 2005: 20.00 uur Luxor Theater Hoogeveen, Grote Kerkstraat 32 Entree: € 8,Kaarten zijn te koop bij Luxor Theater Hoogeveen en de Centrale Bibliotheek
Geschiedenis op z’n kop. Pesse en Hoogeveen! Een opmerkelijke lezing van Marga Zwiggelaar en Albert Metselaar, waarbij zij de ontstaansgeschiedenis van deze regio werkelijk op z’n kop zullen zetten. Woensdag 13-4 / Centrale Bibliotheek / 20.00 uur Entree: € 5,-. Voorverkoop: € 4,- bij de Centrale Bibliotheek en Museum De 5000 Morgen. Hoogeveen is Hoogeveen niet meer, als we ons richten op de historische consequenties van de laatste gemeentelijke grenswijzigingen. Hoogeveen is geen pure veenkolonie meer, want de toegevoegde delen van Pesse en Zuidwolde hebben een geschiedenis die een doorlopende bewoning laat zien, van de oudste tijden tot aan de dag van vandaag. Daar komt nog bij dat de geschiedenis van de venen van de Compagnie van de 5000 Morgen veel complexer is dan tot nu toe werd aangegeven, en de historie van het veengedeelte niet begint in 1625 maar in 1551.
6
Niet Roelof van Echten liet de geschiedenis beginnen, maar een Friese Edelman, die stierf in het harnas, bij zijn zoveelste veldslag. Dit en nog veel meer komt aan de orde tijdens de lezing van Marga Zwiggelaar en Albert Metselaar. De lezing staat bol van de foto's. Wie geïnteresseerd is in oudHoogeveen en wil weten hoe de wereld eruit zag toen de geschiedenis van deze plaats begon, mag dit dan ook niet missen......
De Brief voor de koning Eric Borrias is een hartstochtelijke verteller, luisteraars hangen aan zijn lippen. Als hij vertelt dan zie je alles in je gedachten voor je! In De Tamboer komt hij het verhaal vertellen van De Brief voor de koning, het bekende en bekroonde boek van Tonke Dragt. Vrijdag 27-5 / De Tamboer / 19.00 uur / € 5,00.
Met de bus langs literaire hoogtepunten hoogtepunten in Drenthe De geboortegrond van Anne de Vries, Mulisch’ Ontdekking van de hemel in Westerbork en apotheek Radijs in Hoogeveen (Thomas Rosenboom/Publieke Werken). M.m.v. Michiel Gerding en Henk Nijkeuter. Zaterdag 28-5, bij voldoende belangstelling (bus zaterdag 19-3 is vol). Vertrekplaats Assen / 10.00 uur-17.00 uur / € 12,50 Aanmeldingsformulieren zijn verkrijgbaar bij Evelien Huizenga, PBc Drenthe: 0592-381157 /
[email protected]
Middeleeuwendag en tevens afsluiting van het project Bij de centrale bibliotheek staan de Middeleeuwen centraal. Zaterdag 28 mei / Bij de centrale bibliotheek / 11.00-16.00 uur De activiteiten bij de bibliotheek zijn voor de jeugd van 6 tot 13 jaar! Ook het Cascadefestival in de Hoofdstraat staat op 28 mei in het teken van de Middeleeuwen.
7
Arend en Marije in de Middeleeuwen Arend en Marije zijn twee kinderen uit het Hoogeveen van het nu. Op weg naar school stonden zij op 14 januari 2005 plotseling oog in oog met ridder Van Hier tot Gunter. Naast hem stond een enorm groot oud boek. “Kinderen”, zo sprak hij deftig, “betreed met mij dit boek en stap zo’n 500 jaren terug in de tijd”. Echt zin in school hadden Arend en Marije toch al niet, dus stapten zij met de ridder het boek in. Alles werd zwart rond ze, ze voelden geen grond meer onder hun voeten. Ze doken werkelijk het verleden in. Met een klap kwamen ze terecht. Ze keken rond. Ridder Van Echten tot Hoogeveen was verdwenen. Toen keken ze elkaar aan en zeiden tegelijk: “Wat heb jij een rare kleren aan!?”. Ze waren niet alleen eeuwen in de tijd teruggereisd, tijdens de reis hadden ze ook Middeleeuwse kleren aangekregen. Zo begon de rondreis van Arend en Marije door het historisch verleden van Hoogeveen en omstreken:
Arend en Marije in de Middeleeuwen. Arend en Marije op school Ook veel scholen in Hoogeveen doen mee aan
Arend en Marije in de
Middeleeuwen. Middeleeuwen Het programma in school is vooral bedoeld voor leerlingen uit de groepen 7 en 8 van het basisonderwijs en voor leerlingen uit de brugklas van het voortgezet onderwijs. Vraag aan je docent(e) of jouw school ook meedoet aan
Middeleeuwenn. Arend en Marije in de Middeleeuwe Stap net als Arend en Marije in het grote boek En betreed de Middeleeuwen Wil je ridder Van Hier tot Gunter ook graag ontmoeten? Wil je ook samen met hem het Grote Boek betreden en een terugreis in de tijd maken? Kom dan op zaterdag 28 mei naar de centrale bibliotheek.
Verkleden, koken en kwakzalvers Want op 28 mei is er bij de bibliotheek een echte Middeleeuwendag. Bekijk, proef en ervaar de Middeleeuwen. Verkleed je als middeleeuwer, kook middeleeuws of schiet met een heuse kruisboog. Kom alles te weten over kwakzalvers, ridders en kastelen. Kijk en luister naar bijzondere muziekinstrumenten en zie een valkenier aan het werk. Op de Middeleeuwendag kan dit allemaal en nog veel meer. Bij de centrale bibliotheek. Op zaterdag 28 mei!
8
Terug naar het het heden Na maanden in de Middeleeuwen beginnen Arend en Marije hun ouders en broertjes en zusjes toch wel te missen. Dag in, dag uit geen patat, cola, chips, mobiel en computer: dat is toch geen leven? Soms verlangen ze zelfs wel een beetje naar school. De bedoeling is dat zij op zaterdagmiddag 28 mei terugkeren in het Hoogeveen van nu. Maar hoe? De activiteiten bij de bibliotheek zijn voor de jeugd van 6 tot 13 jaar! Zaterdag 28 mei: 11.00-16.00 uur. Bij de centrale bibliotheek, Bentinckslaan 20a. De entree is gratis. Voor bepaalde activiteiten moet wel betaald worden. Ook het Cascadefestival in de Hoofdstraat staat op 28 mei in het teken van de Middeleeuwen.
Illustraties Hans Prij
Adressen Centrale Bibliotheek, Bentinckslaan 20a, 0528-268131. Museum de 5000 Morgen, Hoofdstraat 9, 0528-231530.
Organisatie Bibliotheek Hoogeveen
Met dank aan de gemeente Hoogeveen, het Cascadefestival, het VSBfonds en het Prins Bernhard Cultuurfonds Drenthe.
18-3-2005 / versie 6
9
