Congres Bij voorkeur leren

Congres ‘Bij voorkeur leren’

Congres ‘Bij voorkeur leren’

SITUATIONEEL BEGELEIDEN

Situationeel begeleiden Eerst kijken we naar het gedrag van de opleider…

SITUATIONEEL BEGELEIDEN SITUATIONEEL BEGELEIDEN

Situationeel begeleiden

Gedrag van de opleider: 1. Taakgericht gedrag (sturing geven): activiteiten die leiden tot concrete resultaten

2. Relatiegericht gedrag (ondersteuning bieden): activiteiten gericht op het onderhouden en ondersteunen van de relatie met de studenten


Situationeel begeleiden Op assenstelsel





Wanneer pas je nu bij een student instrueren of overtuigen of ondersteunen of delegeren toe? SITUATIONEEL BEGELEIDEN SITUATIONEEL BEGELEIDEN

Situationeel begeleiden Daarvoor kijken we naar het gedrag van de student…



Welke begeleidingsstijl kies ik? Wordt bepaald door de taakvolwassenheid van de student: • taakbekwaamheid (kan hij het?); • leerbereidheid (wil hij het?). SITUATIONEEL BEGELEIDEN SITUATIONEEL BEGELEIDEN


Kan hij het? Wordt bepaald door de taakbekwaamheid van de student, de mate waarin hij: • ervaring heeft met de te leren (deel)taak; • relevante theoretische voorkennis heeft; • zelfstandig kan leren; • vaardig is in oplossen van problemen. SITUATIONEEL BEGELEIDEN SITUATIONEEL BEGELEIDEN


Wil hij het? Wordt bepaald door de leerbereidheid van de student, de mate waarin hij: • gemotiveerd is; • verantwoording wil/kan nemen; • zelfvertrouwen heeft.



Vaststellen van de begeleidingsstijl op grond van de taakvolwassenheid van de student door het ‘scoren’ van de taakbekwaamheid en leerbereidheid.





Je hebt de begeleidingsbehoefte van de student vastgesteld… Nu de begeleidingsstijl uitvoeren: instrueren of overtuigen of ondersteunen of delegeren

Hoe doe je dat??? SITUATIONEEL BEGELEIDEN SITUATIONEEL BEGELEIDEN


Even een ‘uitstapje’ naar leren en begeleiden…


Ontwikkelingsfasen van een student

onbewust - onbekwaam

bewust - onbekwaam bewust - bekwaam onbewust - bekwaam SITUATIONEEL BEGELEIDEN


Helpen te veranderen… Model van Kurt Lewin.



Unfreezing Veranderbaar maken

Moving Verandering inzetten

(Re)freezing Afronden van de verandering SITUATIONEEL BEGELEIDEN

Situationeel begeleiden Student: onbewust - onbekwaam Opleider: Unfreezing Student: bewust - onbekwaam


Situationeel begeleiden Opleider: Unfreezing • student zich welkom laten voelen; • zorgdragen voor fysieke en psychische veiligheid (voorkomen van FIGHT- of FREEZE- of FLIGHT-reactie);

• zekere mate van controle geven over zijn leer- en werksituatie; • identiteit benadrukken: je bent student, maar je hoort bij de organisatie en bij het team;

• ‘pull-methoden’, omstandigheden creëren waardoor de student de noodzaak ziet/ervaart/verleid wordt om te veranderen; • ‘push-methoden’, dwingen te handelen: je gaat het doen of je het nu leuk vindt of niet… SITUATIONEEL BEGELEIDEN


Opleider: Moving Student: bewust - bekwaam


Situationeel begeleiden Opleider: Moving • situationeel begeleiden; • plan maken; • doelen bepalen en visualiseren van doelen; • laten zien dat leren van het beroep een proces is • ‘kikker koken’: langzaam opvoeren van complexiteit; • inspireren/voorbeeldgedrag; • uitdagen op ambities en kwaliteiten; • vragen stellen; • taken laten doen; • feedback geven; • laten reflecteren en samen evalueren; • het leren faciliteren. SITUATIONEEL BEGELEIDEN


Opleider: Moving Student: bewust - bekwaam Opleider: (Re)freezing

Student: onbewust - bekwaam SITUATIONEEL BEGELEIDEN

Situationeel begeleiden Opleider: Re-freezing • taken delegeren;

• blijven belonen van gewenst gedrag; • vieren van successen; • toepassen van het geleerde in andere situaties; • complexiteit opvoeren; • kwantiteit opvoeren;

• eisen aan kwaliteit opvoeren; • bevorderen. SITUATIONEEL BEGELEIDEN

Situationeel begeleiden Student: Onbewust-onbekwaam Zwak zelfvertrouwen Weinig zelfstandig Weinig gemotiveerd

Taakbekwaamheid Leerbereidheid –

Opleider:

‘UNFREEZING’ INSTRUEREN


Situationeel begeleiden Kenmerken van het gedrag van een opleider die ‘instrueert’ zijn: • ‘éénrichtingsverkeer’ van opleider naar student; • leerdoel aangeven; • aanwijzingen (instructies) geven; • aanwezige protocollen en richtlijnen gebruiken; • concrete afspraken maken over de uitvoering; • voortgangsbewaking van de resultaten.

Volgorde instructie: uitleggen → voordoen → na laten doen → feedback geven SITUATIONEEL BEGELEIDEN SITUATIONEEL BEGELEIDEN

Situationeel begeleiden Student: Bewust-onbekwaam Voldoende zelfvertrouwen Weinig zelfstandig Gemotiveerd

Taakbekwaamheid Leerbereidheid +

Opleider: ‘MOVING’ OVERTUIGEN


Situationeel begeleiden Kenmerken van het gedrag van een opleider die ‘overtuigen’ als stijl toepast: • • • • • • • • •

beperkt ‘tweerichtingsverkeer’; opleider bepaalt wanneer, wat en hoe er wordt geleerd, maar geeft inspraak; begrip kweken voor de taak; juiste uitvoering benadrukken; lacunes in kennis of vaardigheid achterhalen; ingaan op ideeën/suggesties van de student; inzicht verschaffen in werkproblemen en gekozen methode; concrete afspraken maken over de uitvoering van de taak; angsten en weerstand reduceren.


Situationeel begeleiden Student: Bewust-bekwaam Weinig zelfvertrouwen Zelfstandig Weinig gemotiveerd Taakbekwaamheid + Leerbereidheid -

Opleider: ‘MOVING’ ONDERSTEUNEN


Situationeel begeleiden Kenmerken van het gedrag van een opleider die ‘ondersteunen’ als begeleidingsstijl toepast:       

student zoveel mogelijk zelf verantwoordelijk laten zijn; naar oplossingen/vorige succeservaringen vragen; leer- en werkproblemen van de student helpen oplossen; stimuleren, aanmoedigen en waarderen; uitdagen op ambitie; begrip voor gevoelens van de student hebben en dit tonen; angsten en weerstand reduceren.


Situationeel begeleiden student: (On)bewust-bekwaam Goed zelfvertrouwen Zelfstandig Gemotiveerd

Taakbekwaamheid + Leerbereidheid +

Opleider: ‘RE-FREEZING’ DELEGEREN


Situationeel begeleiden Kenmerken van het gedrag van een opleider die ‘delegeert’, zijn:       

de student vrijheid geven; vertrouwen uitspreken; voorwaarden scheppen om de taak uit te voeren en er van te leren; belangstelling tonen voor de voortgang; leerresultaten en uitvoering van het werk checken (contrôle mag/moet); vaardigheden laten inzetten in andere werksituaties (transfer); tempo en complexiteit van het werk en leren opvoeren.

Geen ‘laissez fair’. De opleider blijft (eind)verantwoordelijk voor de kwaliteit van de patiëntenzorg en de leeractiviteiten.



Student laten ‘groeien’ in zijn taakvolwassenheid…


Situationeel begeleiden Student laten groeien in zijn ontwikkeling…







Terug moet soms ook…


Situationeel begeleiden Terug moet soms ook…



Situationeel begeleiden als docent toepassen bij werk- en projectgroepen…



Gedrag docent




Situationeel begeleiden Instrueren bij een groep werkt het beste door als docent: • het voorzitterschap (tijdelijk) over te nemen;

• controleren of en hoe opdracht is uitgewerkt; • controleren of de doelstellingen zijn geëxploreerd; • doorvragen op aanpak van het project of de studietaak of deze

voorschrijven; • doorvragen op het stappenplan dat studenten gebruiken of deze voorschrijven.




Situationeel begeleiden Overtuigen bij een groep werkt het beste door als docent: • de tijd te nemen; • aandachtig te luisteren en samen te vatten;

• de controle steeds vaker uit handen te geven; • de studenten vragen te laten stellen; • zelf open vragen te stellen;

• studenten vragen om iets samen te vatten; • studenten te vragen om delen van de agenda te bewaken.





Ondersteunen bij een groep werkt het beste door als docent: • oprechte belangstelling in de studenten te tonen; • over het grote perspectief (beroep uitvoeren) laten nadenken;

• studenten zelf laten zoeken naar oplossingen; • ambities en idealen aan bod laten komen; • de tijd te nemen.





Delegeren bij een groep werkt het beste door als docent: • los te laten (hoe moeilijk dat ook mag zijn, maar het moet); • afspraken te maken over waar en hoe de docent te bereiken is;

• de rol als van ‘consultant’ en ‘collega’ aan te nemen; • voortgangsgesprekken af te spreken; • afspraken over de oplevering van de producten en de beoordeling.




Drs. C.G.J. Timmer (Carol) Opleidingscoördinator Ambulance Amsterdam Karperweg 19-25 1075 LB Amsterdam Tel: 020-5709573 Mob: 06-46245842 E-mail: [email protected]


Congres Bij voorkeur leren

Recommend Documents