CONCEPT JAARVERSLAG 2013 Vereniging van Onderzoeksjournalisten VVOJ Goed te keuren door ALV op

CONCEPT JAARVERSLAG 2013 Vereniging van Onderzoeksjournalisten VVOJ Goed te keuren door ALV op …………….. 2014

Inleiding...................................................................................................................... 2 Werkplan 2013-2015 .................................................................................................. 3 Conferentie Onderzoeksjournalistiek 2013, Zwolle ..................................................... 5 VVOJ-Café ................................................................................................................. 6 De Loep, VVOJ-Prijs voor Onderzoeksjournalistiek .................................................... 6 VVOJ-Jaarboek .......................................................................................................... 7 Website en Medialab For Reporters ........................................................................... 7 Diversen (Internationalisering, Scholing, Jongeren, Lokale/Regionale OJ, Overig) .... 8 Heroriëntatie VVOJ………………………………………………………………………….11 Financiën ................................................................................................................. 12 Verslag van de kascommissie .................................................................................. 17 Opgave zittend bestuur ............................................................................................ 18

Hierna volgt het Concept Accountantsrapport 2013, opgemaakt door LOS Accountants + Adviesgroep, met daarin opgenomen de jaarrekening; en aansluitend nog de diverse bijlagen: Bijlage 1: bezoekersaantallen VVOJ-cafés en conferenties 2005 - 2013 Bijlage 2: begroting 2014-2016 Bijlage 3: Medialab statistieken

1

Inleiding Een vereniging start je uit noodzaak en gedrevenheid, het bestaansrecht van een vereniging ook na haar tweede lustrum vanzelfsprekend te laten zijn is, zoals een Vlaamse uitdrukking zegt, een ander paar mouwen. De Vereniging van Onderzoeksjournalisten bewijst haar waarde inmiddels al elf jaar, maar het gedachtegoed levend houden, en daarmee de urgentie van de missie op ieders netvlies, vraagt constante reflectie en het vermogen in te spelen op veranderingen en vernieuwingen. 2013 stond voor de VVOJ in het teken van dit voortgaand zelfonderzoek, terwijl onderwijl beproefde activiteiten en nieuwe initiatieven de agenda bepaalden. De vereniging is een veelgevraagd (mede-)organisator van (in-company) trainingen, debatten en netwerkbijeenkomsten. Uiteenlopende groepen collega’s (studenten, jonge onderzoekers, freelancers en lokale/regionale journalisten) doen een beroep op de VVOJ voor specifiek toegesneden trainingen en mini-conferenties. Dat door de veelheid aan activiteiten soms andere taken (tijdelijk) minder uit de verf komen of versnipperd raken is een consequentie die de vereniging niet graag accepteert. Een herijking van de kerntaken om daardoor slagvaardiger te kunnen doen wat de leden van de vereniging verwachten kwam dan ook gedurende het verenigingsjaar steeds nadrukkelijker in beeld. Eind 2013 is deze heroriëntatie, mede op instigatie van een van de grote verenigingsdonoren, voluit ingezet. Deze moet in 2014 tot meer en scherpere focus en dus een krachtiger stem leiden als pleitbezorger en wegbereider van kritische en diepgravende journalistiek. Het ledental van de VVOJ steeg in 2013 opnieuw ten opzichte van 2012 (op 31-12-2013 662 betalende leden – 604 Nederlanders en 58 Vlamingen- tegenover 616 eind 2011). De belangstelling voor de vereniging heeft (zeker in Nederland, maar ook in Vlaanderen, zij het in bescheidener mate) niet te lijden onder de nog altijd moeilijke financiële situatie waarin de journalistiek verkeert. De behoefte aan de activiteiten van de VVOJ blijkt stabiel tot groeiend (ter voorbeeld: zowel de Jongerendag – met 30 plaatsen –, de Lokale/Regionale Trainingsdag – met 75 plaatsen – als het VVOJ Data Bootcamp – met 20 beginners en 20 gevorderden - waren volgeboekt). In het kader van een extern onderzoek heeft de VVOJ bezoekersaantallen van cafés in Nederland en de conferenties tussen 2005 en 2013 verzameld1. Medialab en de VVOJ-website vertoonden stijgende bezoekersaantallen (met voor Medialab uitschieters van 10.000 en 30.000 views van actuele tutorials via het Medialab YouTube kanaal2). 2013 was financieel een goed jaar. In dit jaar is de donorrelatie met Adessium Foundation verlengd tot medio 2016 (zij het voor een kleinere en aflopende bijdrage, waarbij Adessium vanuit haar streven ondersteunde projecten zelfstandig te laten functioneren deze bijdrage als de laatste ziet). Stichting Democratie en Media droeg opnieuw substantieel bij aan de werking van de VVOJ, en structurele sponsoren als Hogeschool Utrecht, NOS Nieuws (hernieuwd tot en met 2015), Hogeschool Windesheim en De Volkskrant zorgden voor een stevig fundament onder de vele VVOJbijeenkomsten, trainingen en andere activiteiten. NRC Handelsblad trad weer toe tot de pool van sponsoren, en kleinere bijdragen van onder meer RTL Nieuws en Stichting 1

2

een overzicht is bijgevoegd als Bijlage 1. http://www.youtube.com/channel/UCmyeG_PwJM8PbHAy8n2ftzQ

2

LIRA, alsook bijdragen in natura houden de activiteiten van de VVOJ laagdrempelig en breed toegankelijk. Bij een herijking van de financiële positie zal de kosten-baten verhouding van de vele dingen die de VVOJ doet zeker bekeken worden. De toenemende onzekerheid over de financiële toekomst van de VVOJ deed zich in 2013 al zeker voelen bij bestuur en staf. De al genoemde toekomstgerichte evaluatie van de VVOJ-koers, en daarmee van de effectiviteit (en dus wenselijkheid) van VVOJactiviteiten zal begin 2014 moeten leiden tot een strategie om de vereniging ook op termijn financieel gezond te houden. 2013 werd afgesloten met een klein negatief saldo, dat ook mede veroorzaakt werd door terugbetaling van enige subsidie voor Medialab (zie hiervoor p. 7 van dit verslag). Zie hiervoor de Jaarrekening en toelichting. Het VVOJ-bestuur bestond in 2013 uit: Tricia Bots (Fontys Hogescholen), Hannes Cattebeke (freelance), Ides Debruyne (Fonds Pascal Decroos/Journalismfund.eu), Piet Depuydt (De Tijd, penningmeester), Henk van Ess (freelance, voorzitter), Hugo van der Parre (NOS Nieuws), Luuk Sengers (freelance), Marcel van Silfhout (freelance), Dirk Vandenberghe (Knack) en Boudewijn Warbroek (Cobouw). Tijdens de Algemene Ledenvergadering van 16 november 2013 stelde Piet Depuydt zich herkiesbaar voor het bestuur en werd bij acclamatie door de vergadering herbenoemd.

Werkplan 2013-2015, financieel beleid en sponsoring Dit is het eerste werkingsjaar van de periode Werkplan 2013-2015. Bij de samenstelling van dit werkplan in 2012 werd vanuit de leden vooral gevraagd om toespitsing op de core business van de VVOJ (trainingen, kennisoverdracht, lobby voor betere werkomstandigheden). En er werd verzocht om meer aandacht voor de positie van freelancers onder de leden, meer overdracht van kennis via de website en het bevorderen van mogelijkheden om crossborder te werken.3 Het aantal sponsoren blijft over de jaren redelijk stabiel. Echter, de pool van sponsoren is beperkt en (op in sommige jaren een incidentele bijdrage van de Vlaamse Overheid na) uitsluitend vanuit Nederland afkomstig. Nieuwe aanwas is er nauwelijks of slechts voor kleine bedragen. Na uitgebreide rapportage door de VVOJ en evaluatie door donor Adessium Foundation heeft Adessium opnieuw voor drie jaar steun toegezegd, echter met verminderde en aflopende bedragen. In de begroting 2014-20164 is het effect hiervan bij onveranderd beleid en zonder nieuwe inkomsten zichtbaar gemaakt. Het prudente beheer van verenigingsinkomsten zorgt er voor dat de VVOJ een voldoende solide financiële grondslag heeft om in het onverhoopte geval van het wegvallen van substantiële bijdragen een basiscontinuïteit (kernactiviteiten als het Jaarboek, de cafés en De Loep) van de vereniging voor de looptijd van het Werkplan gegarandeerd kan worden. Andere activiteiten zullen in dat geval geschrapt moeten worden, of volledig extern gefinancierd. Voor de conferentie zal dan een 3

Het werkplan is voor leden in te zien op de website: http://www.vvoj.nl/cms/2012/11/29/jaarverslag-2011-en-werkplan-2013-2015/. 4 Bij dit Jaarverslag gevoegd als Bijlage 2.

3

kostendekkende toegangsprijs gerekend moeten gaan worden, waarmee deelnemers zeker het dubbele zullen moeten gaan betalen van de huidige prijs. Staf en directie zullen dan ook in de nabije toekomst fondsenwerving nog meer tot prioriteit moeten maken. Dit kan echter niet zonder het huidige takenpakket van staf en directie te verschuiven of te verminderen. Hierover is in de laatste twee maanden van 2013 een fundamentele discussie gestart binnen het bestuur en de staf. Zie hierover p. 11 van het Jaarverslag. De vereniging heeft in de beginjaren vastgelegd een minimale reserve van € 55.000 weg te zetten. Deze reserve is de afgelopen jaren opgelopen, zodat ook de verplichtingen die de vereniging jegens haar stafmedewerker en directeur is aangegaan bij onverhoopt wegvallen van een aantal sponsoren voor de wettelijk vastgelegde vergoedingen en periode kan worden afgewikkeld. Sponsoring De Hogeschool Utrecht/Faculteit Communicatie en Journalistiek faciliteerde ook dit jaar weer in natura (ter beschikking stellen van een werkplek en vergaderruimte, (kosten voor) post en telefoon, beschikbaarheid van een IT-helpdesk, printer en verdere officeondersteuning, ter beschikking stellen van lokalen, scherpe tarieven voor catering) de werkzaamheden van stafmedewerker en directeur, en het kunnen organiseren van diverse bijeenkomsten. Met een op handen zijnde verhuizing van de HU FCJ (20152016) is het stafbureau in overleg met de Hogeschool om continuering van de VVOJhuisvesting veilig te stellen. In 2013 kon de VVOJ de volgende fondsen, instellingen en media tot haar sponsors en donoren rekenen: Adessium Foundation (hoofddonor) Stichting Democratie en Media (premium sponsor) Hogeschool Utrecht (hoofdsponsor, in natura) NOS Nieuws (hoofdsponsor) De Volkskrant (gewone sponsor) NRC Handelsblad (gewone sponsor) Vlaamse Vereniging van Journalisten VVJ (sponsor, in natura) De volgende sponsoren steunden specifiek de VVOJ Conferentie Onderzoeksjournalistiek in Zwolle: RTL Nieuws, de stad Zwolle. Windesheim Hogeschool stelde belangeloos haar lokalen, docenten en studenten ter beschikking. Het Centrum voor Communicatie en Journalistiek en Stimuleringsfonds voor de Pers maakten de komst van Mark Briggs naar het congres mede mogelijk, de Stichting Verhalende Journalistiek deed datzelfde voor Alan Cullison. NOS Nieuws verzorgde een speciaal openingsfilmpje voor het congres. De Volkskrant bood de VVOJ Jongerendag onderdak, Stichting LIRA Auteursfonds Reprorecht en Stimuleringsfonds voor de Pers ondersteunden de trainingsdag voor Lokale en Regionale Journalisten. Het Stimuleringsfonds voor de Pers kende de VVOJ in 2011 een tweejarige subsidie toe voor de bouw van VVOJ Medialab for Reporters, een website die het vinden, verwerken en visualiseren van onderzoeks- en datajournalistieke verhalen moet vereenvoudigen. Medialab for Reporters is op 17 november 2012 live gegaan. De subsidie liep officieel tot

4

medio 2013 door maar kon (vanwege het in langzamer tempo uitgeven van het beschikbare geld) verlengd worden tot eind 2013. Daarna zal voor voortgang naar nieuwe projectsubsidie gezocht moeten worden.

Conferentie Onderzoeksjournalistiek, Zwolle Voor de VVOJ Conferentie op 15 en 16 november 2013 werd als locatie Hogeschool Windesheim in Zwolle gekozen. Het thema voor dit jaar was ‘De Macht van het Getal’. Gerard Ryle, directeur van ICIJ, en journalist en schrijver Alan Pearce openden met hun keynote speeches deze 12e conferentie met sprekers uit diverse landen waaronder Engeland, Frankrijk, Duitsland en de Verenigde Staten. En ook dit jaar was er voorafgaand aan de conferentie een datatrainingsdag onder leiding van de Amerikaanse Jennifer LaFleur en Hille van der Kaa van de Universiteit Tilburg. Deze datatrainingsdag was niet in Zwolle, maar week uit naar Utrecht, waar de HU voor de lokalen zorgde. Tijdens de conferentie konden 43 workshops en trainingen worden bijgewoond door de deelnemers waaronder speciale tracks met experts uit diverse werkvelden, over storytelling, samenwerken, freelancen en - in vooruitblik - de verhalen van 2014. De stad Zwolle bood de deelnemers op vrijdagmiddag 16 november een speciale welkomstreceptie aan. Aansluitend werd tijdens het feestelijk diner in het IJsseldelta Center de Loep, de VVOJ-prijs voor onderzoeksjournalistiek, uitgereikt. Op zaterdag was de VVOJ gastvrouw voor een speciale bijeenkomst van het Legebeke Legaat, opgericht ter nagedachtenis aan de in 2008 plotseling overleden onderzoeksjournalist Gerard Legebeke (Argos). Het onderwerp hiervan was: ‘Onderzoeksjournalistiek in tijden van lekken, spiedende diensten en Snowden’. Verder gaf Mark Briggs (Amerika, freelancer, gecontracteerd i.s.m. CCJ en Stimuleringsfonds voor de Pers) tijdens de lunch een informatieve lezing over ondernemende journalistiek. Eveneens op zaterdag was er o.l.v. Hille v.d.Kaa een demonstratie van werken met drones door studenten van de Universiteit Tilburg. De boekenstand werd dit jaar niet gevuld door een plaatselijke boekhandel, maar enkele leden hadden succesvol een boekenstand ingericht met boeken van louter bezoekende collega’s. Dankzij de bijzondere inzet van tientallen studenten en enkele docenten van gastheer Windesheim Hogeschool konden ook de thuisblijvers (na afloop) meegenieten van tientallen trainingen en workshops, door verslagen (tekst, radio, video en foto’s) op de website: http://www.vvoj.nl/cms/conferentie-archief/2012-conferentie-antwerpen/. Na twee dagen vol workshops en trainingen voor de in totaal 339 bezoekers sloot Alan Cullison (Wall Street Journal, overgekomen i.s.m. Stichting Verhalende Journalistiek) deze conferentie op zaterdagmiddag 16 november af. Sprekers Briggs en Cullison bezochten voorafgaand aan de conferentie in het kader van tegenprestaties enkele nieuwsredacties van sponsoren.

5

VVOJ-Cafés Inmiddels een vast onderdeel van het ‘gezicht naar buiten’: het VVOJ-café. In Nederland organiseerde de werkgroep dit jaar maar liefst 8 van deze bijeenkomsten, waarvan één zelfs slechts enkele weken na de conferentie. Onderwerpen dit jaar waren: ‘Wie onderzoekt misstanden in de sport?’, ‘Curator bij de bank’, VVOJ/CPB-Crisiscafé, ‘Gouden duo’s, tegels lichten met z’n tweeën’, ‘In de keuken van de voedselindustrie’, financiering van journalistiek onderzoek (met meer dan 80 bezoekers bij NRC Café een topper), ‘Medialogica, wat kunnen we leren van onze missers?’ en tenslotte ‘Van anonieme tip naar journalistieke scoop’. In Vlaanderen konden onze leden naar vier mediacafés die de VVOJ organiseerde in samenwerking met DeBuren, Fonds Pascal Decroos en mediakritiek.be en met steun van de VVJ. Onderwerpen daarvan waren: ‘Iedereen Journalist’, ‘Crowdfunding. Het grote redmiddel?’, ‘Moeten journalisten kleur bekennen?’ over politieke voorkeuren, ‘Is regiojournalistiek ten dode opgeschreven?’ Een kleine groep vrijwilligers nam onder leiding van bestuursleden Tricia Bots en Marcel van Silfhout de organisatie van de Nederlandse cafés in 2013 op zich: Nico Haasbroek, Arno Kersten, Pauline Sinnema, Miro Lucassen, Yvonne van de Meent, Daan Marselis en Andrea Bouma. In Vlaanderen waren bestuursleden Hannes Cattebeke en Ides Debruyne betrokken bij de samenwerking met Debatcafé DeBuren. Zoals gebruikelijk ontvingen ook dit jaar de sprekers bij de cafés een kleine attentie als dank. De VVOJ nam in Nederland de kosten voor zaalhuur, koffie en een borrel achteraf voor haar rekening. In Vlaanderen deelden FPD, DeBuren en VVOJ waar nodig in de kosten.

De Loep, de VVOJ Prijs voor Onderzoeksjournalistiek De prijsuitreiking van De Loep, de VVOJ prijs voor Onderzoeksjournalistiek, vond plaats op vrijdagavond 15 november 2013 tijdens de conferentie van de VVOJ in het IJsseldelta Center in Zwolle. NOS-nieuwslezer Herman van der Zandt was deze keer gastheer van de avond. Het was het tiende jaar dat de prijs voor de beste Nederlandstalige journalistieke onderzoeksproducties werd uitgereikt. Voor hun artikelenreeks over de vastgoedproblemen die leidden tot de ondergang van de SNS Bank wonnen Esther Rosenberg en Tom Kreling van NRC Handelsblad/nrc.next De Loep2013 voor de beste onderzoeksjournalistieke tekstproductie in Nederland en Vlaanderen. De Loep 2013 voor de beste audiovisuele productie werd toegekend aan Bart Nijpels en Marco de Lange van KRO Brandpunt/Reporter voor hun documentaire ‘Mayday Mayday’ over de praktijken van prijsvechter Ryanair. Beide Loepen werden uitgereikt door juryvoorzitter Ad van Liempt. De Aanmoedigingsprijs 2013 werd uitgereikt aan Sanne Terlingen, voor haar productie ‘Paradijs voor Pedo’s’ in OneWorld. De winnaars in de categorieën 'geschreven tekst' en 'audiovisueel' ontvingen een glazen loep, een oorkonde en een geldbedrag (1.500 euro per productie). De Aanmoedigingsprijs bestond uit een oorkonde en een geldbedrag van 750 euro. Dit jaar was er voor het eerst ook een digitale categorie. Echter, de jury heeft deze keer nog geen digitale productie met een Loep kunnen bekronen. Het is een jonge categorie, maar er is wel veel potentie, en enkele media en freelancers laten zien serieus het

6

online domein als onderzoeksmiddel en als publicatieplatform te verkennen. De jury heeft ter stimulans twee producties een speciale vermelding en ondersteuning met een klein geldbedrag willen geven: ‘Dossier Cryo-save’ van Tom Cochez en Clea Caulcutt (gepubliceerd op Apache en Rue89) en ‘Straatroven in Rotterdam’ van Inge Janse (gepubliceerd op VersBeton). Voor beide digitale producties was er een oorkonde en eveneens een geldbedrag van 750 euro. De jury was trots op het hoge aantal inzendingen (103). De jury constateert met voldoening dat tal van media – niet alleen de landelijke - in hun strijd om het bestaan zich niet beperken tot middle-of-the-road-journalistiek, maar zich juist proberen te onderscheiden met eigen, goed uitgezochte verhalen waarmee ze hun onmisbaarheid proberen te bewijzen, ook als dat veel tijd en dus geld vergt van een regionale omroep of een vakblad. Aan het einde van de prijsuitreiking werd na 5 jaar met een woord van dank en een klein cadeau afscheid genomen van juryvoorzitter Ad van Liempt. Ook jurylid Ineke Noordhoff nam afscheid.

VVOJ-Jaarboek Tijdens de openingssessie van de VVOJ Conferentie Onderzoeksjournalistiek 2013 werd het 11e VVOJ Jaarboek gepresenteerd. Een boek dat 5 hoofdthema’s kende waaronder de 21 producties vielen, inclusief de 7 genomineerde verhalen voor De Loep. De hoofdthema’s waren deze keer: Misstanden & Belangenverstrengeling, Economie, Sport en Cultuur, Buitenland en tenslotte Digitaal & Dataonderzoek. Ook een artikel van Ides Debruyne over grensoverschrijdend onderzoek kreeg een plaats in dit boek. Onder de inmiddels vertrouwde eindredactie van Ditty Eimers en vormgeving door Anne Van Hootegem (beide als enige betaald voor hun werk voor het jaarboek) en onder leiding van bestuurslid Boudewijn Warbroek werkte een forse redactie van vrijwilligers aan het boek: August Hans den Boef, Ides Debruyne, Marloes Derks, Jan Hauspie, Daan Marselis, Eva Schram, William Van Laeken, Marijke de Vries en Door van der Wiele. Het voorwoord werd dit jaar geschreven door de jongste loot aan de VVOJ-stam: Paul Schram van de VVOJ-Jongeren werkgroep. Van een aantal producties uit het Jaarboek (onder meer de voor de Loep genomineerde) is in het kader van VVOJ-Medialab door bestuurslid Henk van Ess een speciale Jaarboek App gemaakt (voor I-phone en Android). Deze was op de dag van verschijnen (15 november 2013) gratis te downloaden. Het maakproces verscheen begin 2014 als een how-to-build-your-own-app tutorial op VVOJ Medialab, waarvoor Van Ess in het kader van de projectsponsoring voor Medialab betaald kon worden.

7

Website en Medialab De website van de VVOJ heeft drie functies: het is een uithangbord om te tonen wat de VVOJ doet, het is - met de nieuwsbrief - het belangrijkste communicatie-orgaan met de leden, en het is de plek waar kennis over onderzoeksjournalistiek wordt verzameld en ontsloten. Sinds 2008 verzorgen webredacteuren Rachel Levy en Arno Kersten de inhoud, de eerste jaren op basis van projectsubsidie, maar sinds 2010 op het conto van de algemene werkingsmiddelen van de vereniging, mogelijk dankzij hoofddonor Adessium Foundation. In de zomer van 2011 stelde het Stimuleringsfonds voor de Pers VVOJ een projectsubsidie voor het opzetten van een ‘Medialab’ van € 53.750 over de periode midden 2011-midden 2013, op voorwaarde dat de VVOJ dit bedrag matcht. Met deze armslag kon de VVOJ-webredactie, onder leiding van Henk van Ess, vanaf najaar 2011 aan de slag met de ambitieuze taak van het bouwen van een speciale website voor het zoeken, vinden, verwerken en visualiseren van data. Medialab for Reporters is op 17 november 2012 live gegaan. Gedurende 2013 hebben de Medialab-mederwerkers de website forreporters.com gestaag gevuld met interviews, tutorials en projecten volgens de drieslag “vind – verwerk – vertel”. Het tempo lag iets lager dan gehoopt, waardoor aan het einde van de projectperiode (welke met 6 maanden was verlengd tot eind 2013) de toegekende subsidie en matching funds niet geheel besteed waren. In het eerste kwartaal van 2014 zal VVOJ rapporteren aan de subsidieverlener (de verantwoording zal, zoals van alle projecten met subsidie, via het Stimuleringsfonds ter beschikking komen. Zo probeert het SvdP nieuwe projecten te laten leren van best practices van voorgaande projecten), indien de rapportage wordt geaccepteerd zal de VVOJ een klein deel van de subsidie wegens (zoals dat in bestuurlijk-ambetlijke termen zo mooi heet) ‘onderuitputting’ moeten terugbetalen. Het gebruik van Medialab stelde in het geheel niet teleur: via de eigen site en de op YouTube toegankelijke video-tutorials maakten honderden journalisten kennis met datajournalistieke mogelijkheden en handleidingen, en konden tienduizenden collega’s wereldwijd mee-testen met Facebook-Graph tester Henk van Ess5. Onderwijl stonden de gebruikelijke web-activiteiten niet stil. Met een vaste column over het organiseren van onderzoeksjournalistiek op een redactie, verslagen van VVOJbijeenkomsten als de cafés, trainingsdagen en conferenties, nieuws en interessante ontwikkelingen elders in de wereld, blijft de website een belangrijk communicatie- en informatiemiddel voor de vereniging en haar leden. In 2013 heeft de site een niet alleen uiterlijke face-lift ondergaan. De gehele ‘achterkant’ van de site is herzien, functionaliteit is verbeterd, frequentie van communicatie met de leden is verdubbeld (via nieuwsbrieven, tipsflitsen, nieuwsberichten en vooral via speciaal voor de site gemaakte content). Bij de aanscherping van de koers van de VVOJ speelt de website een cruciale rol.

5

Zie voor een overzicht van het gebruik van Medialab, de bij dit Jaarverslag gevoegde bijlage 3.

8

Diversen  Internationalisering en Global Investigative Journalism Network In 2013 was de VVOJ betrokken bij de organisatie, programmasamenstelling en crowdfunding initiatieven van de Global Investigative Journalism Conference 2013 in Rio de Janeiro. Vertegenwoordigers vanuit en namens VVOJ leidden showcase panels (over financiering van onderzoeksjournalistiek en spionageactiviteiten van overheden), Vlaamse en Nederlandse deelnemers deelden hun kennis via weblogs op de website van de VVOJ (http://www.vvoj.nl/?s=Rio). De vereniging spande zich in om de editie van 2015 terug naar Europa te halen, omdat slechts weinig leden een oceaan kunnen oversteken voor een dergelijk groots programma. Dat is gelukt: in 2015 zal de Global Investigative Journalism Conference opnieuw in Noorwegen worden gehouden, in Lillehammer. De VVOJ zal opnieuw bij organisatie en programmasamenstelling betrokken zijn, en proberen het voor haar leden zo goedkoop, eenvoudig en aantrekkelijk mogelijk te maken om de wereldconferentie te bezoeken. De directeur van de VVOJ heeft qualitate qua en onbezoldigd zitting in de advisory board van het European Fund for Investigative Journalism, dat beurzen beschikbaar stelt voor grensoverschrijdende onderzoeksjournalistiek (www.journalismfund.eu). Ook is de VVOJ lid van het Global Investigative Journalism Network (GIJN), maar daarnaast als een van de founding organisations en voortkomend vanuit de pioniersrol als organisator van de wereldconferentie van 2005, lid van de advisory board en het provisional steering committee van GIJN. Deze raad overziet de werkzaamheden van de 2-mans-staf van GIJN, en de besteding van de (zeer beperkte) fondsen bedoeld om de organisator van de wereldconferentie (telkens een van de leden van GIJN) bij te staan. In 2014 zal het provisional committee van GIJN omgezet worden in een door de leden verkozen bestuur, indien qua tijdsbeslag haalbaar zal de VVOJ (omwille van de praktische invloed) in persoon van de directeur een (onbezoldigde) bestuurspositie trachten te bezetten.  Scholing De voortdurende en voortgaande scholing van journalisten in Nederland en Vlaanderen is een van de speerpunten van de VVOJ. Of het nu trainingen betreft als tegenprestatie voor sponsoring (zoals in voorjaar 2013 drie trainingen bij NRC Handelsblad werden gegeven), het geven van gastlessen op opleidingen journalistiek, het mede-organiseren van algemeen toegankelijke trainingen (met het CCJ Utrecht, Coolpolitics of de MediaAkademie Brussel) of op bestelling gemaakte bijdragen aan trainingstrajecten bij mediagroepen (bv De Persgroep en Corelio), de VVOJ wordt veel en graag betrokken bij de continue educatie van werkende en aankomende journalisten. Er is in 2013 verder nog getraind - tijdens de jaarconferentie; - tijdens een speciaal data-journalistiek boot camp voorafgaand aan de conferentie; - op de opleiding Internationale Research Journalistiek in Mechelen en de cursus Onderzoeksjournalistiek van het Centrum voor Communicatie en Journalistiek in Utrecht. VVOJ-leden konden met korting aan deze cursussen deelnemen; - middels tutorials op de VVOJ Medialab website. Onderzocht is of een opslag (5 à 10%) op trainingen bij mediaorganisaties tot een kleine nieuwe inkomstenbron voor de vereniging zou kunnen leiden. Buiten dat de inkomsten

9

zeer laag zouden zijn, blijken mediaorganisaties die van de VVOJ trainingen vragen bij het berekenen van zelfs een kleine opslag de trainingen rechtstreeks met trainers te willen regelen. Om voor de VVOJ actieve trainers niet in loyaliteitsproblemen te brengen, is gaandeweg het jaar afgezien van de ‘clubkas-opslag’. Training blijft zodoende een belangrijke en gewaardeerde VVOJ-activiteit die echter op eigen kracht niet tot inkomstenbron is om te bouwen.

 VVOJ-Jongerendag Voor de vierde maal organiseerde de VVOJ-Jongerenwerkgroep een speciale (uitverkochte) trainingsdag. Op 16 maart was De Volkskrant gastheer voor een bijeenkomst van 25 aanstormende onderzoekers. Trainingen in creativiteit, wobben, systematisch werken en een inspirerend verhaal over de dagelijkse praktijk van de onderzoeker boden inzicht, tips en technieken. Ook in 2014 zal een jongerentrainingsdag opgezet worden. De dag draaide volledig op eigen inkomsten en sponsoring. Vrijwilligers Marijke de Vries, Jildou van Opzeeland, Paul Schram en Bart Thiessen organiseerden de dag.  Werkgroep Lokale en Regionale Onderzoekjournalistiek De derde trainingsdag voor lokale en regionale media vond opnieuw plaats in Utrecht, onder de titel ‘Opgepast. Wij bijten ons vast!’ De inkomgelden werden aangevuld door een sponsoring van het Stimuleringsfonds voor de Pers en Stichting LIRA Auteursrecht Reprofonds. Mede daardoor, en doordat de Hogeschool Utrecht weer gratis haar locatie aanbood, draaide de dag weer zonder verlies. Een kleine 90 bezoekers waren er op 20 april 2013 bij. Het programma stond in het teken van de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. Hoe duid je gemeentelijke plannen, campagnepraat en niet te vergeten: peilingen? De trainingsdag gaf de lokale journalist het juiste gereedschap, zoals van Sergio Boutkan met praktische tips over hoe een lokale stemwijzer te maken. Econoom Paul van der Cingel hielp de ingewikkelde gemeentefinanciën te doorgronden, Jelke Bethlehem ging in op het wel en wee van peilingen en Hugo Logtenberg liet kansen en (on)mogelijkheden zien van onderzoeksjournalistiek op lokaal/regionaal niveau. Ad van Liempt bezorgde de deelnemers historische bagage over het thema. En Eric Hennekam gaf les in het lichten van de doopceel van nieuw aangetreden gemeenteraadsleden. Een dag dus vol praktische tips en ideeën, waarbij ook andere onderzoeksskills niet ontbraken: Hoe dien je een WOB verzoek in? Hoe maak je uit een grote hoeveelheid data die je hebt een helder verhaal? Ook de sprekers Sjoerd Bootsma, Hans Laroes, Tonie van Ringelestijn, Jerry Vermanen, Jan-Roelof Visscher en Roger Vleugels gaven inspirerende workshops. Als kers op de taart was er een debat tussen rechtbankverslaggever Chris Klomp en misdaadjournaliste Fleur Besters (Eindhovens Dagblad), over lokale misdaadjournalistiek en ethiek. Vrijwilligers Richel Bernsen, Jelke Bethlehem, Sergio Boutkan, Esdor van Elten, Job van der Meer, Joly van der Spek, Guusje Tromp en Leny Verplancke organiseerden deze dag.

10

 Overig De VVOJ heeft qualitate qua (en in de persoon van Anneke Verbraeken) zitting in het bestuur van Internationaal perscentrum Nieuwspoort in Den Haag. Verder heeft de vereniging een aantal bijeenkomsten geïnitieerd in het kader van een beter gebruik van de Wet Openbaarheid van Bestuur in Nederland. In samenwerking met de Nederlandse Nationale Ombudsman is in overleg tussen journalisten en Wobambtenaren een serie aanbevelingen voor ‘betamelijk’ gebruik van de Wob overeengekomen. Deze zijn door de Nationale Ombudsman als aanbeveling gepubliceerd. Ook zijn diverse gastcolleges en inleidingen in onderzoeksjournalistiek gegeven aan opleidingen journalistiek (waaronder de gastheren van de conferentie 2012 (Plantijn Hogeschool, Antwerpen) en 2013 (Hogeschool Windesheim, Zwolle), alsook op de Hogescholen Utrecht en Amsterdam en de Erasmus Universiteit Rotterdam. Voor de tweede maal werd nauw samengewerkt met de Nederlandse en Vlaamse ambassades bij het uitvoeren van het Vlaams-Nederlands journalistiek uitwisselingsprogramma. En ook in winter 2013-2014 zal een volgende editie samen met de VVOJ worden uitgerold. De output is relatief klein, maar de kwaliteit van de producties hoog.

Heroriëntatie VVOJ Bij het sluiten van het verenigingsjaar 2013 zat de vereniging middenin een grondige heroriëntatie op haar taken en doelstellingen. Bij het verlengen van de donorrelatie met VVOJ stelde Adessium Foundation een zogenoemde toekomstgerichte evaluatie als voorwaarde. Een extern onderzoeksbureau werd hiertoe aangezocht, versterkt met een door de vereniging aangedragen voormalig (onderzoeks)journalist. Middels stukken- en boekenonderzoek, uitgebreide bevraging van bestuurs- en andere leden (waaronder vele vrijwilligers) en consultatie van het werkveld zal het bureau begin 2014 een schets geven van een mogelijke aanscherping van koers en prioriteiten van de VVOJ. Dit om de vereniging ook in de toekomst inhoudelijk en financieel gezond te houden. Deze rapportage zal worden aangeboden aan het bestuur, dat na een grondige discussie de leden tijdens een extra ledenvergadering een serie voorstellen voor het toekomstbestendig houden van de vereniging zal doen. Hierbij blijft leidend dat de VVOJ een verenigingsstructuur heeft en zwaar leunt op vrijwilligers, maar een stevigere ambitie mag en kan hebben. Herschikking en prioritering van taken, versterking van de bestuurs- en stafkracht, een centrale rol voor de VVOJwebsite in in- en externe communicatie, het zoeken van samenwerking waar mogelijk en het behouden van eigenheid waar nodig, een open blik naar buiten, en een stevige financiële onderbouwing van de koers zijn kernbegrippen. Wil de vereniging de rol blijven spelen die zij in haar doelstellingen claimt – het bevorderen van kritische en diepgravende journalistiek, in de brede zin van het woord – dan zal zij zich moeten beraden op nut en impact van haar activiteiten, gezien vanuit de mogelijkheden die een (grotendeels) vrijwilligersorganisatie heeft. De VVOJ zal haar impact meetbaar en tastbaar moeten maken om interessant te blijven voor leden, stakeholders in en buiten het werkveld en donoren/sponsoren.

11

De opdracht voor 2014 en daarna zal daarin liggen: Behoud het goede maar strijd voor het betere.

Financiën Toelichting op de jaarrekening 2013 De Jaarrekening 2013 is opgemaakt door Accountantskantoor Los en zal voorzien worden van een samenstellende accountantsverklaring. ACTIVA (p 6 Accountantsrapport) Vaste en vlottende activa, afschrijvingen en vorderingen Er werd in 2013 opnieuw een bedrag van 585€ afgeschreven voor de laptop van de directeur. De laptop zal in 2014 volledig zijn afgeschreven, conform de door de belastingdienst aanbevolen afschrijvingstermijn van 5 jaar. Vorderingen bestaan uit achterstallig lidgeld, enkele nog niet betaalde facturen van advertenties in en het abonnementen op het jaarboek. Ook worden opgebouwde rentes pas in januari betaald en verzekeringen vooruit betaald. De post Debiteuren is opgebouwd uit dit soort kleine bedragen. Door de post Debiteuren wordt ook grotendeels de fluctuatie in de liquide middelen verklaard. De inspanningen om aan het einde van het jaar betalingen zo snel mogelijk rond te krijgen zijn succesvol geweest. Alle vorderingen op debiteuren zijn in de loop van het eerste kwartaal van 2014 voldaan.

PASSIVA (p 7 Accountantsrapport) Verenigingsvermogen, voorzieningen, kortlopende schulden en overlopende passiva Het verenigingsvermogen is in 2013 onder meer afgenomen door het kleine resultaatsverlies van 2012 dat volgens eerdere afspraken met de Algemene Ledenvergadering ten laste komt van het verenigingsvermogen, maar ook doordat we minder vooruitbetaalde sponsoring kregen dan afgelopen jaren. Het bedrag aan voorzieningen bestaat uit vooruitbetaalde sponsoring door Adessium Foundation (algemene werkingsmiddelen, de sponsoring wordt in tranches betaald en loopt daarmee niet parallel aan het verenigingsboekjaar). Kortlopende schulden aan crediteuren betreffen betalingen aan leveranciers van de conferentie (doordat deze in november wordt gehouden, komen rekeningen van crediteuren pas tegen het eind van het jaar of zelfs in het opvolgende jaar binnen). Overlopende passiva betreffen accountantskosten voor 2013 (deze zijn gestegen door een extra rapportageverplichting voor Medialab, waarvoor dekking in de initiële subsidie Medialab is opgenomen), reserveringen voor vakantiegeld in 2013 welke in mei 2014 uitbetaald zullen worden, rente- en bankkosten over het 4e kwartaal, nog wat nagekomen conferentie-onkosten en nog wat nagekomen facturen over het 4e kwartaal 2013. Hier komt bij dat de subsidie voor Medialab niet geheel is aangewend (zie voor overzicht project Medialab, Jaarverslag boekjaar 2012). Dit wegens een tekort aan tijd. De VVOJ moet daarom een deel van de vooruitbetaalde subsidie terugbetalen. Ondanks dat de

12

daadwerkelijke terugbetaling pas in 2014 geschiedt, is deze al in de cijfers van 2013 verwerkt, door een bedrag van € 7.329 in mindering te brengen op de inkomsten van verenigingsponsors. Zie voor een uitsplitsing van overlopende passiva p. 17 Accountantsrapport. STAAT VAN BATEN EN LASTEN (p 8 Accountantsrapport) De lasten t.b.v. activiteiten zijn in 2013 t.g.v. scherp onderhandelen en om niet regelingen ten opzichte van 2012 gedaald, de personeelslasten licht gestegen. T.o.v. de begroting 2013 zijn er grote verschillen, m.n. waar het de baten betreft. Bij het opstellen van de begroting van 2013 werd nog begroot op de mogelijke situatie van het stopzetten van de sponsoring door Adessium Foundation. Toen halverwege het jaar bleek dat de sponsoring werd voortgezet, trad uiteraard een verschuiving in de cijfers op. In 2013 is een professioneler wijze van begroten opgezet, waardoor de begroting en realisatie van 2014 een veel realistischer en voorspellender beeld moeten laten zien. Ook is er een begroting voor 2015 en 2016 opgesteld, zodat de effecten van mogelijk wegvallen van sponsoring al langer van te voren kunnen worden ingeschat en er beleid voor gemaakt kan worden. Onder de 'overige bedrijfslasten' worden in 2013 gerekend de kosten die VVOJ maakt voor kantoorlasten (website, PR-kosten en materialen) en algemene kosten (accountantskosten, verzekeringen, onderzoek Adessium Foundation (ODS), internationalisering, vergaderkosten en sponsorkosten). Met name het onderzoek dat ODS heeft gedaan heeft gezorgd voor hogere bedrijfslasten. Overigens is hiervoor extra sponsoring gevraagd en in 2013 al gedeeltelijk ontvangen voor een bedrag van € 4.000. KASSTROOMOVERZICHT (p. 9 Accountantsrapport) Dat het kasstroomoverzicht wordt opgemaakt volgens de vermelde ‘indirecte methode’ houdt in dat lasten worden toegerekend aan het jaar waarin de kosten daadwerkelijk gemaakt worden. Daarom wordt ook gewerkt met opgenomen ‘voorzieningen’ in de begroting (als sponsoring eerder wordt uitbetaald dan dat het geld daadwerkelijk wordt ingezet). Als alleen bankmutaties zouden worden vermeld, dan kan een grote betaling of inning in januari een heel ander resultaat geven dan de cijfers op 31 december van het jaar laten zien. Door de gebruikte indirecte methode van opstellen kasstroomoverzicht kan deze per jaar sterk fluctueren, afhankelijk van wanneer sponsoring betaald wordt en het geld daadwerkelijk ingezet.

TOELICHTING OP DE BALANS (p 13 e.v. Accountantsrapport) 1. Materiële vaste activa Dit is een bedrag voor de computer van de directeur, eind 2014 is deze geheel afgeschreven. 2. Vorderingen Onder het kopje ACTIVA is hierboven al beschreven welke de debiteuren aan het eind van 2013 waren. Deze vorderingen zijn in het eerste kwartaal van 2014 betaald. Het gaat om diverse nabetalingen conferentiedeelname, abonnementen voor het jaarboek, advertenties in het jaarboek en ook nog 13 betalingen van de contributie 2013.

13

In 2013 is er voor ruim 4.131,55 aan mappen en badges besteld, dat bedrag is verdeeld over 2013/2014. 3. Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit de gelden die op 31.12.2012 in de kas van het secretariaat zitten en op de rekeningen van de VVOJ staan: een Fortis-rekening in Vlaanderen, twee rekeningen bij Rabobank en een ASN-spaarrekening in Nederland. 4. Exploitatiesaldo boekjaar Er is een tekort van € 7.876, dat vrijwel geheel is toe te schrijven aan de terugstorting van niet gebruikte sponsoring voor Medialab. 7. Verenigingsinkomsten Inkomsten ledenbijdrage: 24.860 euro. De vereniging ontving van 625 leden contributie (enkele lidmaatschappen leverden dankzij een actie i.s.m. de VVJ 20€ per lid op). Zoals altijd had de VVOJ ook dit jaar gratis leden en moest een aantal leden na verloop van het boekjaar geschrapt worden wegens wanbetaling. Inkomsten conferentie: 35.740 euro De conferentie in Zwolle telde 178 betalende deelnemers (incl. deelnemers voor de extra datatrainingsdag voorafgaand aan de conferentie) en enkele sponsorbijdragen. Vanaf 2014 zullen de inkomsten (en uitgaven) van de extra trainingsdag apart in de boekhouding worden opgenomen. Verenigingsponsors: In 2013 brachten sponsors € 177.950 aan: € 166,577 aan ‘gewone’ sponsoring, € 2.500 aan conferentiesponsoring, € 8.873 aan bestede sponsoring voor het medialab.

De belangrijkste sponsoren met hun bijdragen en looptijd zijn: Adessium Foundation € 240.000 (juni 2013-juni 2016, aflopende bedragen: 110.000€ voor 2013-2014; 80.000€ voor 2014-2015, 50.000€ voor 2015-2016) Stichting Democratie en Media € 50.000/jaar (2011-2015) NOS Journaal € 5.000/jaar (2013-2015) Volkskrant € 3.000/jaar (2013) NRC Handelsblad € 3.000/jaar (2013)  in 2012 hebben we voor 2013 nog € 16.202 vooruitbetaalde sponsoring ontvangen voor de ontwikkeling van het Medialab van het Stimuleringsfonds voor de Pers. Omdat we – in tegenstelling tot de afspraak – dit bedrag niet zelf konden matchen, moest een bedrag van 7.329 euro worden terugbetaald. Deze terugbetaling is in de Jaarcijfers van 2013 al verwerkt.  in 2013 was Hogeschool Windesheim gastheer van de VVOJ-conferentie, waardoor sponsoring in natura plaatsvond. Verder dragen enkele sponsoren bij aan de conferentie (RTL Nieuws doet dat al jaren voor 1.500€/jaar), en is de Hogeschool Utrecht sponsor in natura wat betreft huisvesting en ondersteunende diensten met een tegenwaarde van ongeveer 10.000€/jaar.

14

De advertentie-inkomsten voor het Jaarboek waren ondanks een krimpende markt dankzij stevige acquisitie maar marginaal minder dan in 2012 en wel ruim boven begroting. De inkomsten uit scholing waren, doordat de Persgroep zelf een aantal trainingen voor Persgroep Campus ging verzorgen, minder dan in 2012. De gehoopte meeropbrengst door een beperkte opslag op de trainingen is niet gerealiseerd. 8. Donaties en giften In 2013 ontving de VVOJ een kleine donatie van de directeur, vanwege onverwacht vergoede kosten 9. Overige baten Voor de Trainingsdag lokale en regionale onderzoeksjournalistiek werd projectsponsoring verkregen bij het Stimuleringsfonds voor de Pers en de Stichting LIRA Auteursfonds Reprorecht, waardoor de dag kostendekkend kon draaien. 10. Activiteiten - De VVOJ organiseerde in 2013 zijn jaarlijkse conferentie in Zwolle. De totale kosten bedroegen € 62.537, de conferentie werd, na aftrek van toegangsgelden en specifieke sponsorbijdragen, met een verlies van € 24.847 werd afgesloten. Verlies op de conferentie mag, omdat het een kernactiviteit betreft waarvoor algemene sponsoring geworven wordt, bekostigd worden uit de algemene werkingsmiddelen. - De kosten voor de VVOJ-cafés licht gestegen wegens het organiseren van een wat duurdere ‘publieksactiviteit’ in café-verband (open bijeenkomst in NRC Handelsblad). - De kosten van de VVOJ-prijs bestaan uit prijzengeld (door toevoeging van een 4de categorie vanaf 2013 structureel hoger), vervaardiging filmpjes, regie feestavond en enkele kosten voor de jury-activiteiten. - In 2013 werd geen vrijwilligersdag georganiseerd. In 2014 zal dat weer wel het geval zijn. De organisatie van de Boekenbeurs Antwerpen kwam door een kleinere omvang van de activiteit op een lager bedrag aan kosten uit. - Zowel de Jongerendag als de Lokale/Regionale trainingsdag kwamen onder de begroting uit. - 2013 was het tweede volledige jaar van Medialab. Te zien valt dat de begrote kosten (welke volledige benutting van de subsidie zouden inhouden) niet gehaald zijn. VVOJ moest daardoor een deel van de vooruitbetaalde sponsoring terugbetalen. In totaal zijn de activiteiten van de vereniging qua kosten flink teruggebracht t.o.v. 2012. 9. Personeelslasten De kosten voor de salarissen van de webredactie zijn opnieuw, doordat zij via matching funds zijn ingezet voor Medialab, gedeeltelijk geboekt onder Medialab. De webredacteurs besteden sinds najaar 2011 per week 8 uur aan het Medialab en 8 uur aan de website.

15

De bruto loonkosten voor de directeur zijn gedaald in 2013. Dit heeft te maken met een toename van de aan derden (Stimuleringsfonds, voor de organisatorische ondersteuning en rapportage Medialab) doorbelaste uren van de directeur, die in 2013 hoger lagen dan in 2012. 13. Overige bedrijfslasten In 2013 zijn de kantoorlasten met name gestegen doordat de kosten voor de technische en visuele aanpassing van de VVOJ-website hierin zijn opgenomen. Er wordt van uitgegaan dat de site in elk geval weer twee jaar ‘vooruit’ kan. Door gestegen salarissen zijn de kosten voor de verzuimverzekering gestegen. Sponsor Adessium Foundation heeft VVOJ eind 2013 opgedragen een ‘toekomstgerichte evaluatie’ uit te voeren. Dit is normale procedure voor een sponsor zoals Adessium wanneer een vereniging al enkele jaren wordt gesteund. Deze zal zich uitstrekken over drie maanden vanaf november 2013 en totaal € 24.000 kosten. Overigens is hiervoor extra sponsoring gevraagd en in 2013 al gedeeltelijk ontvangen voor een bedrag van € 4.000. In 2013 is aan internationale contacten vanuit het VVOJ stafbureau een klein bedrag uitgegeven (vliegticket naar de Global Conference) en binnengekomen (een vergoeding voor het bemiddelen bij de Vlaams-Nederlandse journalistenbeurs. Onder de post ‘kosten sponsoren’ is verrekend de kosten die gemaakt zijn voor tegenprestaties bij sponsoren in de vorm van in-company-trainingen. In andere jaren werden hiervoor wel kosten gemaakt maar deze werden niet transparant gemaakt in de boekhouding. Verdiensten bestuursleden Sommige bestuursleden van de VVOJ hebben verdiensten afkomstig uit de vereniging, bijvoorbeeld voor het geven van cursussen of in-company trainingen die door de VVOJ worden georganiseerd. In het kader van de transparantie geven wij elk jaar een overzicht van de vergoedingen die zij hiervoor ontvangen. In 2013 werden de volgende betalingen aan bestuursleden gedaan: Henk van Ess ontving voor (de ontwikkeling van) het Medialab: Factuur I0012 d.d. 20-02-2013: 2.400,00 Factuur I0033 d.d. 27-03-2013: 2.400,00 Factuur I0157 d.d. 05-12-2013: 6.098,40 Henk van Ess ontving voor scholing: Factuur I0011 d.d. 12-02-2013: Factuur I0032 d.d. 27-03-2013:

4.594,20 2.231,92

Luuk Sengers ontving voor scholing: Factuur I0068 d.d. 20-11-2012:

500,00

16

17

OPGAVE ZITTEND BESTUUR 1 januari 2013 – 31 december 2013 Voorzitter

:

H.G. van Ess

Penningmeester/vice voorzitter

:

P. Depuydt

Leden

:

T. Bots H. Cattebeke I. Debruyne H. van der Parre L. Sengers M. van Silfhout D. Vandenberghe B. Warbroek

Directeur

:

M.A.M. Smit

Stafmedewerker

:

M. Froon

Utrecht, 21 mei 2014

18