Concept Bestuursovereenkomst zoetwaterregio West-Nederland Versie na BO zoetwater West-Nederland 9 april 2015 en BPZ 16 april 2015 Partijen en mandateringen [exacte formulering en mandatering nog aanvullen] • De Minister van Infrastructuur en Milieu (IenM), handelend in de hoedanigheid van bestuursorgaan, hierna te noemen: “het Rijk”; Regionale partijen: • Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, krachtens artikel 95 Waterschapswet rechtsgeldig vertegenwoordigd door dijkgraaf P.J.M. Poelmann, handelend ter uitvoering van het besluit d.d. [datum] van het dagelijks bestuur. • Hoogheemraadschap van Rijnland, krachtens artikel 95 Waterschapswet vertegenwoordigd door dijkgraaf G.J. Doornbos, handelend ter uitvoering van het besluit d.d. [datum] van het College van Dijkgraaf en Heemraden, hierna te noemen “Rijnland”. • Hoogheemraadschap van Delfland, te dezen vertegenwoordigd door Hoogheemraad mevrouw I.J.A. ter Woorst, handelend ter uitvoering van het op < datum > door de Verenigde Vergadering genomen besluit met kenmerk:
, hierna te noemen “Delfland” • Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, rechtsgeldig vertegenwoordigd door… • Hoogheemraadschap Amstel Gooi en Vecht, rechtsgeldig vertegenwoordigd door … • Waterschap Hollandse Delta, krachtens artikel 95 Waterschapswet vertegenwoordigd door dijkgraaf de heer ing. J. Geluk, handelend ter uitvoering van het besluit d.d. [datum] van het College van Dijkgraaf en Heemraden, hierna te noemen “Hollandse Delta”. • Provincie Noord-Holland, rechtsgeldig vertegenwoordigd door … • Provincie Utrecht, rechtsgeldig vertegenwoordigd door … • Provincie Zuid-Holland, rechtsgeldig vertegenwoordigd door gedeputeerde …, hiertoe gemachtigd door de Commissaris van de Koning bij besluit van [datum] Gebruiker: • LTO-Noord, rechtsgeldig vertegenwoordigd door … Tezamen verder te noemen “partijen”,
Overwegende dat • Voldoende zoet water een voorwaarde is voor een duurzame leefomgeving en voor een concurrerende economie in de regio West Nederland; • Met het Deltaprogramma 2015 een Advies Deltaplan Zoetwater is gepubliceerd, dat alle maatregelen, onderzoeken en kennisvragen omvat die betrekking hebben op een duurzame zoetwatervoorziening en geheel of gedeeltelijk bekostigd worden uit het Deltafonds. • Rijk, IPO, UvW en VNG op 16 september 2014 een bestuursovereenkomst hebben getekend, waarin de gezamenlijke verantwoordelijkheid van Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten is onderschreven voor de uitwerking en uitvoering van het beleid dat voortvloeit uit de deltabeslissingen en voorkeursstrategieën. • Partijen op 31 oktober 2014 in het Bestuurlijk Platform Zoetwater (BPZ) hebben afgesproken dat, voor de programmering van zoetwatermaatregelen voor 2016 en verder, de afspraken over verantwoordelijkheden, kostenverdeling, financieel arrangement en planning via bestuursovereenkomsten per regio worden vastgelegd.
Komen het volgende overeen: Artikel 1. Definities In deze bestuursovereenkomst en de daarbij behorende bijlagen wordt verstaan onder: • Bestuurlijk Overleg Zoetwaterregio West-Nederland: het Bestuurlijk Overleg van de zoetwaterregio West-Nederland vormt de regionale vertegenwoordiging naar het Deltaprogramma zoetwater. In het overleg zijn provincies en waterschappen bestuurlijk vertegenwoordigd, zijn het ministerie van I&M, Rijkswaterstaat en het Gebiedsoverleg Rijnmond-Drechtsteden ambtelijk vertegenwoordigd en worden gebruikers en het Havenbedrijf Rotterdam actief betrokken. • Gebruikers: vertegenwoordigers van functies die afhankelijk zijn van zoet water: drinkwatervoorziening, landbouw, natuur en procesindustrie. • BPZ: Het nationale Bestuurlijk Platform Zoetwater (BPZ) wordt gevormd door bestuurlijke vertegenwoordigers van alle zoetwaterregio‟s, het Interprovinciaal Overleg, de Unie van Waterschappen en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. • Gebiedsoverleg Rijnmond-Drechtsteden: een van de gebiedsgerichte overleggen in het kader van het Deltaprogramma. In het Gebiedsoverleg Rijnmond-Drechtsteden zijn vertegenwoordigd meerdere gemeenten, de Provincie Zuid-Holland, Waterschap Hollandse Delta, Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard, Rijkswaterstaat en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. • Gebiedsoverleg Zuidwestelijke Delta: een van de gebiedsgerichte overleggen in het kader van het Deltaprogramma. In het Gebiedsoverleg Zuidwestelijke Delta zijn vertegenwoordigd de provincies Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Holland, de waterschappen Scheldestromen, Brabantse Delta en Hollandse Delta, Rijkswaterstaat, het ministerie van I&M en een gemeentelijke vertegenwoordiger. • RBO-Rijn-West: Regionaal Bestuurlijk Overleg voor het deelstroomgebied Rijn-West ten behoeve van de uitvoering van de Europese Kaderrichtlijn Water. • Adaptieve programmering: programmering die aangepast kan worden op basis van nieuwe inzichten en/of ontwikkelingen. • KWA: Kleinschalige Wateraanvoervoorzieningen Midden- Nederland • Voorzieningenniveau: met het nieuwe instrument „voorzieningenniveau‟ krijgen gebruikers informatie over de beschikbaarheid van zoetwater en de kans op watertekorten in een bepaald gebied, in normale en droge situaties. Het voorzieningenniveau komt tot stand doordat overheden en gebruikers afspraken maken over hun inspanningen voor de zoetwatervoorziening. • MIRT: Meerjaren Investeringsprogramma Ruimte en Transport. In de MIRT-spelregels zijn de volgende fasen onderscheiden: onderzoek, verkenning, planvoorbereiding en realisatie. • Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW): een initiatief van LTO Nederland met als doel een bijdrage te leveren aan de wateropgaven in agrarische gebieden en het realiseren van een economisch sterke en duurzame landbouw. Het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer wil de agrarische ondernemers faciliteren en de samenwerking met de waterschappen bevorderen.
Artikel 2. Doel en reikwijdte 1. Deze overeenkomst beoogt, conform afspraken in het BPZ van 22 januari 2015: De gezamenlijke ambitie van partijen in de Zoetwaterregio West-Nederland vast te leggen en te bekrachtigen ten einde de zoetwatervoorziening te optimaliseren en robuuster te maken;
De sturingslijnen, rollen, verantwoordelijkheden en de wijze van verantwoording voor de in deze overeenkomst opgenomen maatregelen vast te leggen; De afspraken over de financiering van de maatregelen vast te leggen. 2. Per maatregel kunnen partijen aanvullende afspraken vastleggen in op te stellen samenwerkingsovereenkomsten. 3. Deze overeenkomst betreft het gebied van de zoetwaterregio West-Nederland als verbeeld in onderstaande kaart.
4. Het Deltaprogramma heeft geen statische programmering maar kan op basis van nieuwe inzichten of ontwikkelingen worden bijgesteld. Dit noemen we adaptieve programmering. Partijen werken deze adaptieve programmering gezamenlijk nader uit, waarbij ook gekeken wordt naar de periode na 2021. 5. Partijen bezien vroegtijdig of zich bij de uitvoering van de maatregelen meekoppelkansen voordoen met andere ruimtelijke ontwikkelingen en belangen. Artikel 3. Maatregelen / activiteiten 1. Alle maatregelen en activiteiten voor de zoetwaterregio West-Nederland zijn benoemd in de tabel in bijlage 1. Partijen spannen zich in om deze maatregelen uiterlijk 22 december 2021 gerealiseerd te hebben. Daarmee spannen zij zich in om de voorkeursstrategie voor zoetwater te realiseren. 2. Provincies en waterschappen spreken gezamenlijk en in overleg met de gebruikers voorzieningenniveaus voor zoetwater af, door de beschikbaarheid en kwaliteit van zoetwater zo helder en voorspelbaar mogelijk te maken voor normale en droge omstandigheden. 3. Afstemming over het voorzieningenniveau vindt plaats via het bestaande ambtelijke en bestuurlijke overleg van de zoetwaterregio West-Nederland. 4. De uitwerking van het voorzieningenniveau start in enkele pilotgebieden. Andere gebieden volgen in de looptijd die het Deltaprogramma geeft (tot 2021). Hierbij wordt zoveel
mogelijk aangesloten bij de uitwerking van het voorzieningenniveau voor het hoofdwatersysteem en bij andere gebiedsprocessen van waterschappen en provincies, waaronder ook gebiedsprocessen vanuit andere beleidsvelden. Artikel 4. Taken en verantwoordelijkheden 1. De partij die in bijlage 1 als trekker van een maatregel is benoemd, draagt de verantwoordelijkheid voor de uitwerking en realisatie van de maatregel. 2. Deze partij zet voor de uitvoering van de maatregel een projectorganisatie op. 3. Relevante gemeenten, maatschappelijke organisaties en gebruikers worden door de trekker bij deze uitwerking en uitvoering betrokken. De trekkers van het project capaciteitstoename KWA stap 1 stellen een regelmatig overleg met het Rijk in. 4. Realisatie van maatregelen door regionale partijen wordt door de algemene besturen vastgelegd in Waterbeheerplannen en/of meerjarenbegrotingen. 5. het Bestuurlijk Overleg van de zoetwaterregio West-Nederland: • Bewaakt en rapporteert over de voortgang en samenhang van het zoetwatermaatregelenpakket voor West-Nederland en bespreekt eventuele knelpunten in de uitvoering van deze overeenkomst. • Verzorgt de afstemming met het nationale Bestuurlijk Platform Zoetwater (BPZ), de gebiedsoverleggen voor Rijnmond-Drechtsteden en de Zuidwestelijke Delta, bestuurlijk overleggen MIRT en RBO Rijn-West • Bespreekt voor regionale zoetwatervoorziening relevante ontwikkelingen 6. Rol Bestuurlijk Platform Zoetwater (BPZ): bespreken van en instemmen met eventuele aanpassingen in programmering, conform spelregel nr. 5 in bijlage 2, resulterend in een adviesvoorstel aan partijen. Het BPZ heeft inzake het Deltaprogramma en Deltafonds een adviserende rol aan de minister van Infrastructuur en Milieu. 7. Rol Rijk: goedkeuren projectformat (incl. scope), volgen van doelmatigheid, beschikbaar stellen financiering via jaarlijkse begroting, betrokken partij in projectorganisatie voor de uitbreiding van de Kleinschalige Wateraanvoervoorziening (KWA) 8. De LTO geeft invulling aan de gedeelde verantwoordelijkheid voor een robuuste zoetwatervoorziening zoals beschreven in de Deltabeslissing en voor West-Nederland uitgewerkt in het regionale bod (gemiddelde investering van de sector in de orde van enkele miljoenen per jaar). Regionale kennis tafels worden gestimuleerd. Daarvoor zal eind 2015 gezamenlijk een concrete regionale landbouwzoetwaterparagraaf worden opgesteld. Kennismanagement vindt plaats in een nationaal op te richten Community of Practice van overheid en bedrijfsleven. Vanuit het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) hebben regiocoördinatoren de taak om de beoogde integrale aanpak van waterkwantiteit en –kwaliteit in het landelijk gebied concreet in te vullen. In de DAW gebiedsprojecten worden deelnemers gestimuleerd voor hun bedrijf een Wateractieplan op te stellen. Zowel ambtelijk als bestuurlijk zal LTO waar relevant bijdragen geven aan de overleggen in de zoetwaterregio West-Nederland. 9. De LTO zal haar leden stimuleren om de huidige investeringen in een meer robuuste en klimaatbestendige zoetwatervoorziening van de landbouw- en tuinbouwsector te bestendigen en waar mogelijk te intensiveren. Dit zal doelmatig worden afgestemd met de inspanningen in het regionale watersysteem binnen het spoor van het voorzieningenniveau en met het programma Slim Watermanagement. Verder zal invulling worden gegeven binnen de regionale uitwerking in het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer en plattelandsontwikkelingsprogramma 2014-2020 op basis van de 11 maatregelen uit de landbouwparagraaf in het Advies Deltaplan Zoetwater. Jaarlijks zal LTO op hoofdlijn inzicht geven van de investeringen uit de achterliggende periode en waar mogelijk voor de programmering voor de komende periode.
Artikel 5. Looptijd 1. Deze overeenkomst treedt in werking op de dag na de laatste ondertekening en eindigt op 22 december 2021 2. Uiterlijk een jaar voor laatstgenoemde datum treden partijen in overleg over een vervolg op deze overeenkomst voor de periode 2021 – 2028 of over maatregelen die nog niet zijn afgerond. Artikel 6. Financiële afspraken 1. Partijen komen overeen [of: spannen zich in] om de financiële bijdrage te leveren die per maatregel is opgenomen in bijlage 1. Het Rijk stelt haar financiële bijdrage afhankelijk van de regionale bijdrage. 2. Elke partij draagt haar eigen personeelskosten. Op dit algemene uitgangspunt geldt een uitzondering: voor de capaciteitstoename van de KWA worden de personeelskosten bekostigd door het Rijk. 3. Voor projecten met een rijksbijdrage (Deltafonds) hanteren partijen de spelregels als in bijlage 2. Aanpassing van de spelregels is alleen mogelijk na instemming van het Bestuurlijk Overleg Zoetwater West-Nederland en het Bestuurlijk Platform Zoetwater (BPZ). 4. Voor projecten met een rijksbijdrage is in bijlage 1 het financieel arrangement aangegeven, conform spelregels in bijlage 2. 5. Regionale partijen maken afspraken over onderlinge verdeling van kosten voor bediening, beheer en onderhoud. 6. Voor de projecten met een financiële bijdrage van het Rijk dienen de trekkers van de projecten een projectformat in bij het Rijk. Op basis van deze projectformats wordt de programmering van de maatregelen jaarlijks besproken in het Bestuurlijk Platform Zoetwater (BPZ).
Artikel 7. Voortgangsrapportage 1. Jaarlijks wordt door partijen een voortgangsrapportage voor de zoetwaterregio WestNederland opgesteld. Deze voortgangsrapportage beschrijft de voortgang van de uitvoering van zoetwatermaatregelen, het voorzieningenniveau, onderzoeken, klimaatpilots en de financiën. Waar mogelijk wordt aandacht gegeven aan doelbereik van de maatregelen. 2. De voortgangsrapportage vormt de basis van de input die jaarlijks ten behoeve van het Deltaprogramma wordt aangeleverd. 3. Naast de verantwoordingsfunctie heeft de voortgangsrapportage ook een stimulerende functie door het delen van successen en leerervaringen. 4. De voortgangsrapportage omvat alle zoetwatermaatregelen, dus ook de maatregelen waaraan het rijk geen financiële bijdrage levert, waaronder de maatregelen van drinkwaterbedrijven en de landbouwsector. 5. De inbreng van de zoetwaterregio West-Nederland in de voortgangsrapportage wordt jaarlijks op 1 maart ambtelijk aangeleverd.
Artikel 8. Wijzigingen 1. Elke partij kan, onverminderd de eventuele andere aan partijen toegekende rechten tot wijziging, de andere partijen verzoeken deze overeenkomst te wijzigen.
2. Wijzigingen van één of meer bepalingen van de overeenkomst behoeven de schriftelijke instemming van alle partijen. Artikel 8a Beëindiging (opzegging en ontbinding) 1. Beëindiging van de overeenkomst kan plaatsvinden door opzegging of ontbinding. 2. Elke partij kan deze bestuursovereenkomst met inachtneming van een opzegtermijn van één maand (tussentijds) schriftelijk opzeggen, indien een zodanige verandering van omstandigheden is opgetreden dat deze bestuursovereenkomst billijkheidshalve op korte termijn behoort te eindigen. De opzegging moet de verandering in omstandigheden vermelden. 3. Wanneer een partij de bestuursovereenkomst opzegt, blijft de overeenkomst voor de overige partijen in stand voor zover de inhoud en de strekking ervan zich daartegen niet verzetten. 4. Onverminderd hetgeen overigens in de bestuursovereenkomst is vastgelegd, kan elk van de partijen de bestuursovereenkomst door middel van een aangetekend schrijven buiten rechte geheel of gedeeltelijk ontbinden indien de andere partij in verzuim is dan wel nakoming blijvend of tijdelijk onmogelijk is. 5. Indien een der partijen gedurende een bij deze bestuursovereenkomst te bepalen periode ten gevolge van overmacht haar verplichtingen op grond van deze overeenkomst niet kan nakomen, hebben de andere partijen het recht de overeenkomst door middel van een aangetekend schrijven met onmiddellijke ingang geheel of gedeeltelijk te ontbinden. Artikel 8b Geschillen 1. Deze overeenkomst is niet in rechte afdwingbaar. 2. Partijen zullen zich inspannen om te voorkomen dat er geschillen ontstaan ter zake de totstandkoming, uitleg of uitvoering van deze overeenkomst. 3. Eventuele geschillen in verband met de uitvoering van deze overeenkomst worden, met uitsluiting van de rechter, in onderling overleg tot een oplossing gebracht, waarbij partijen niet tussentijds over het geschil met derden zullen communiceren. 4. Een geschil is aanwezig als een der partijen dat stelt.
Artikel 9. Slotbepaling 1. De volgende bij deze bestuursovereenkomst behorende bijlagen maken integraal onderdeel uit van de bestuursovereenkomst: o Bijlage 1: maatregelentabel zoetwaterregio West Nederland o Bijlage 2: Spelregels voor de zoetwaterprogrammering 2. Binnen 20 werkdagen na ondertekening van deze bestuursovereenkomst wordt de zakelijke inhoud van deze overeenkomst in de Staatscourant gepubliceerd. 3. Bij wijzigingen van de bestuursovereenkomst vindt het tweede lid overeenkomstige toepassing.
Bijlage 1: maatregelentabel zoetwaterregio West Nederland Maatregel
Doel
Fasering
Trekker(s)
Programmering Rijksbijdrage (incl. BTW)
Programmering Regionale bijdrage
Financieel arrangement
Capaciteitstoename KWA stap 1
Uitbreiding alternatieve aanvoer van ca. 15 m3/s bij verzilting inlaat Gouda
verkenning, planvoorbereiding en realisatie
HDSR & Rijnland
€ 40 mln
Levensduur Beheer & onderhoud
subsidie
(2015: € 0,53 mln)
Aanpassen Irenesluis (t.b.v. KWA 1e fase)
In droge situaties ca 30 m3/s aanvoer aan A’dam Rijnkanaal zonder overlast scheepsvaart
verkenning, planvoorbereiding en realisatie
Rijkswaterstaat
€ 3 mln
Via Rijkswaterstaat
Via Rijkswaterstaat
Optimalisatie BernisseBrielsemeer
Alternatief inlaatpunt Spijkenisse operationeel en geautomatiseerd
verkenning, planvoorbereiding en realisatie
Hollandse Delta
€ 1,5 mln
Subsidie
(2015: € 0,13 mln)
€ 0,5 mln + Levensduur B&O
Pilot effluentgebruik (zoetwaterfabriek)
Haalbaarheid vaststellen voor hergebruik effluent voor hoogwaardig gebruik
Pilot
Delfland
€ 0,5 mln
€ 355.780
Subsidie
Slim Watermanagement
Beheergrens overschrijdend operationeel beheer om doelmatiger om te gaan bij extreme situaties
Programma
Rijkswaterstaat i.s.m. waterschappen
Via Rijkswaterstaat
Via Rijkswaterstaat
Via Rijkswaterstaat
Vooronderzoek 2e fase toename KWA
Vooronderzoek naar verdere capaciteitstoename KWA, waarbij alle varianten worden beschouwd, inclusief permanente oostelijke aanvoer
Vooronderzoek
Zoetwaterregio WestNederland*)
pm*)
pm*)
n.v.t.
Maatregelen regionaal watersysteem **)
Maatregelen om meer klimaat robuust en doelmatig met water om te gaan bij droogte bijv. door benutten buffers (flexibel peil, bodem) en efficiënt doorspoelen
Programma
Waterschappen en provincies
n.v.t.
€ 25 mln ***) tot 2021
n.v.t.
Maatregelen gebruikers ****)
Klimaatrobuust en efficient omgaan met water en tekort bij benutten water
Programma
LTO en individuele ondernemers
n.v.t.
€ ?? mln/jr
n.v.t.
Voorzieningenniveau
Transparantie over taak, maatregelen en risico’s overheden en gebruikers
Implementatie beleidsinstrument
Rijkswaterstaat, n.v.t. Personele inzet + n.v.t. Provincies en procesgeld waterschappen *) Trekkerschap nader te bepalen (onderzoek start 2016). Financiering onderzoeksvragen binnen regio in principe door regionale partijen. Regio-overstijgende kennisvragen te agenderen op nationaal niveau. **) Maatregelen tbv waterrobuustheid, zoals flexibel peil, slim doorspoelen, opslag in ondergrond, droogtebestrijding. Deze zijn nader beschreven in het regionaal bod van het Bestuurlijk Overleg Zoetwater West-Nederland ten behoeve van het Deltaplan Zoetwater ***) Gebaseerd op indicatie van uitgevoerde en voorgenomen zoetwatermaatregelen en op de raming dat zoetwatervoorziening ca 15% van de totale watersysteembeheerskosten vormen [Water Governance in the Netherlands, OESD 2014]. ****) Bijdrage drinkwaterbedrijven buiten bestuursovereenkomst, betreft enkele tientallen miljoenen euro’s.
Bijlage 2: Spelregels
Spelregels voor de zoetwaterprogrammering [versie die is besproken in BPZ van 16 april] Doel van de spelregels en afbakening: Doel van de spelregels De spelregels zijn bedoeld om de maatregelen binnen tijd, scope en budget te realiseren. Deze spelregels gaan over de werkwijze en de planning voor de jaarlijkse programmering. Afbakening De spelregels hebben betrekking op de programmering en de financiering van de zoetwatermaatregelen die opgenomen zijn in het Deltaplan Zoetwater en die bekostigd worden of waaraan wordt bijgedragen vanuit het Deltafonds. Deze maatregelen staan genoemd in tabel 13 van het Deltaprogramma 2015.
Spelregels voor de programmering: 1. Beschikbaar budget vanuit het Deltafonds Voor het programma is 150 mln euro investeringsruimte vanuit het Deltafonds voor de periode 2015-2021 beschikbaar. Als door tegenvallers in de geprogrammeerde projecten dit bedrag dreigt te worden overschreden zal het Bestuurlijk Platform Zoetwater (BPZ) bespreken hoe door fasering en/of prioritering de programmering weer binnen de grens van de programmaruimte wordt gebracht. 2. Kostenverdeling rijk-regio De kostenverdeling is per maatregel beschreven in het Deltaplan Zoetwater en wordt nader uitgewerkt in de regionale bestuursovereenkomsten. 3. Typen maatregelen Het Deltaplan Zoetwater is opgebouwd uit 4 typen maatregelen. Het betreft: Projecten met fysieke ingreep: de specificaties liggen vast en kunnen in de verdere uitwerking niet (of nauwelijks) worden aangepast. Programma’s: waar resultaatsafspraken in een gebied zijn gemaakt, die nog verder moeten worden uitgewerkt in concrete projecten. De specificaties van de maatregelen moeten nog verder worden uitgewerkt en de locatie moet nog worden bepaald. Aanpassingen in dimensionering of aantal maatregelen is nog mogelijk. Onderzoek (o.a. voorzieningenniveau en slim watermanagement): eindproduct is nog niet exact gespecificeerd. Op basis van vast budget kan hoeveelheid en kwaliteit worden geoptimaliseerd. Pilots: een combinatie van innovatieve fysieke maatregelen en onderzoek. Gegeven de hoeveelheid middelen kan de omvang en diepgang worden aangepast. 4. Fasering Voor de programmering van de zoetwater maatregelen type a en b wordt gebruik gemaakt van de MIRT werkwijze. Er worden 3 of 4 fasen onderscheiden: (onderzoek), verkenning, planuitwerking en realisatie. Er wordt een besluit genomen per fase via het onder punt 5 beschreven proces. 5. Planning jaarlijkse programmering Jaarlijks wordt een nieuwe programmering opgesteld door het programmabureau. Deze is afgestemd op de planningscyclus van de rijksbegroting: Een concept programmering wordt jaarlijks bij IenM ingediend op 1 november. Een definitieve programmering uiterlijk 1 februari.
Het BPZ wordt vooraf instemming gevraagd met de programmering, de fasering, het omgaan met mee- en tegenvallers en eventuele amendementen. Het BPZ besluit vormt een advies voor de Deltacommissaris en voor de reservering van budgetten in het Deltafonds en op begrotingen van andere deelnemende partijen. De initiatiefnemers dienen via een door het programmabureau opgesteld format tweemaal per jaar geactualiseerde informatie aan. Voor 1 maart ten behoeve van de voortgangsrapportage en voor 15 september ten behoeve van de jaarlijkse programmering. De jaarlijkse programmering wordt uitgewerkt in een planningstabel en financieringstabel met jaarreeksen. 6. Financieringsgrondslag Voor de financiering vanuit de Rijksbegroting (Deltafonds) zijn er 3 mogelijke grondslagen: opdrachtverlening, subsidiebeschikking en decentrale uitkering. In overleg met de regio kiest IenM een financieringsgrondslag per regio of maatregel op basis van rechtmatigheid en minimale procedurele lasten. De rijksbijdrage voor waterschappen zal zoveel als mogelijk via incidentele subsidies ter beschikking worden gesteld. Als grondslag van deze (incidentele) subsidies zal de rijksbegroting worden gebruikt. Rijksbijdragen aan Provincies zullen zoveel als mogelijk via decentralisatieuitkeringen worden verstrekt. Daar waar incidentele subsidie of decentrale uitkering niet mogelijk is wordt gekozen voor gedeeld opdrachtgeverschap. De grondslag wordt in een bestuursovereenkomst per regio voor de maatregelen van de betreffende regio vastgelegd. De nadere uitwerking gebeurt waar nodig in samenwerkingsovereenkomsten per programma of project. Met het ondertekenen van de overeenkomsten wordt de bijdrage per deelnemer geborgd. 7. Beschikbaar komen rijksbudgetten De rijksbudgetten komen beschikbaar nadat de verantwoordelijke bewindspersoon heeft besloten over de begroting (half april), tenzij het een project betreft waarover politiek nog geen overeenstemming is. Dan komt het budget beschikbaar nadat de Kamer de begroting heeft goedgekeurd oktober/november. De toekenning geschiedt per fase, waarbij per fase een aanvraag wordt ingediend. In een bestuurs- en/of samenwerkingsovereenkomst worden hierover specifieke afspraken gemaakt. Als er geen specifieke afspraken zijn gemaakt wordt jaarlijks overgemaakt. 8. Personeelskosten Personeelskosten van overheden voor de uitwerking en uitvoering van de projecten worden niet bekostigd uit het investeringsbudget (Deltafonds), tenzij anders wordt afgesproken. 9. Onderbouwing kostenberekening De kostenberekening is gebaseerd op: een erkende methodiek, zoals de Standaard Systematiek Kostenramingen (SSK-methode). ECK-B factsheets van kostenramingen voor zoetwatermaatregelen, deze zijn te vinden op: https://deltaprogramma.pleio.nl/file/group/323460/all#4455342. Als er geen factsheet of SSK is gebruikt voor de kostenraming geeft de initiatiefnemer aan op basis van welke eenheidsprijzen de raming is gebaseerd, inclusief verwijzing. Als de kostenraming van de initiatiefnemer afwijkt van de factsheet/referentie is een onderbouwing nodig. De kostenonderbouwing bevat ten minste de investering, het beheer&onderhoud en BTW. 10. Risicoverdeling (Mee – en tegenvallers) Algemeen uitgangspunt bij risicoverdeling is dat de partij die het risico kan beheersen, het risico in beginsel ook draagt. De initiatiefnemer benoemt, kwantificeert en onderbouwt de voorziene/bekende risico’s middels een risicoanalyse en neemt deze op in de raming (voorzien onvoorzien). Tevens neemt de initiatiefnemer een reservering op voor onvoorziene risico’s
(onvoorzien onvoorzien). Er kunnen specifieke afspraken over de risicoverdeling worden gemaakt en vastgelegd in een bestuurs- of samenwerkingsovereenkomst. Specifiek voor type a maatregelen: Basis voor de risicoanalyse is de SSK-methodiek, waarbij rekening wordt gehouden met de aard van het project en de complexiteit. Aanbestedingsrisico’s worden meegenomen in de risicoanalyse. Onvoorzien kunnen zich bijzondere situaties voordoen waarbij de werkelijke kosten sterk afwijken van de geraamde kosten (onvoorzien onvoorzien). Een voorbeeld hiervan is een geval waarin tijdens de uitvoering van een project onverwacht een grote archeologische vindplaats wordt aangetroffen. Met het oog op dergelijke gevallen kan worden afgeweken van de kostenraming. Er kan dan een beroep worden gedaan op de Hardheidsclausule. Na afronding van de maatregel wordt een eindrapport opgesteld met verantwoording over de uitvoering van het project inclusief de financiering. Voor de overige typen maatregelen worden de risico’s (mee- en tegenvallers) binnen het project/programma opgevangen. Ook voor deze projecten/programma’s geldt dat een beroep kan worden gedaan op de zogenoemde Hardheidsclausule en dat na afronding een eindrapport wordt opgesteld met verantwoording over de uitvoering van het project inclusief de financiering. Het is niet de bedoeling dat ‘Risico bij diegene die risico kan beheersen’ leidt tot conservatieve aanpak en het vermijden van (meer risicovolle) innovatieve oplossingen of meekoppelkansen. De initiatiefnemer kan als dit speelt via een amendement aanpassing van de programmering vragen. Deze spelregel kan worden opgenomen in het projectplan of in de bestuursovereenkomst. 11. De Hardheidsclausule Een initiatiefnemer die een beroep wenst te doen op de Hardheidsclausule dient hiertoe een onderbouwd verzoek in bij de voorzitter van het BPZ/programmabureau. Het BPZ stelt een advies op over het verzoek ten behoeve van de besluitvorming over de rijksbegroting. Criterium voor deze clausule is dat vasthouden aan de raming voor de initiatiefnemers zou leiden tot een onbillijkheid van overwegende aard. 12. Second opinion kosten- en risico-onderbouwing Het Expertisecentrum Kosten en Baten (ECK-B) geeft een oordeel over de kosten- en risicoonderbouwing en beoordeelt of de kostenraming conform de fasering is. Het ECK-B maakt bij de beoordeling onderscheid tussen de vier typen maatregelen. Er wordt door het ECK-B een protocol opgesteld welke informatie wanneer nodig is voor de toetsing en hoe er wordt getoetst. Het ECK-B geeft een advies aan het programmabureau over de kostenonderbouwing, risicoanalyse en fasering. Het Programmabureau geeft in het advies aan het BPZ over de programmering aan wat de uitkomst is van de second opinion van het ECK-B. 13. Amendementen t.a.v. de programmering Over amendementen dient beslist te worden voor 1 november in verband met het opstellen van de rijksbegroting. Amendementen dienen daarom voor 1 oktober aan het programmabureau te worden gemeld. Het BPZ van oktober stelt vervolgens een advies op over de verzoeken tot aanpassing van de programmering ten behoeve van de besluitvorming over de rijksbegroting. In het aanvangsjaar 2015 zal ook in het BPZ van april over amendementen die van belang zijn voor een betekenisvolle start worden gesproken. 14. Toetsen en advisering De benodigde informatie wordt verzameld via projectenformats en een uitvraag van het programmabureau over de voortgang.
De projectenformats worden in september en februari geactualiseerd. In september ten behoeve van de programmering en in februari ten behoeve van de voortgangsrapportage. Actualiseren van de projectenformats is alleen nodig als er zaken zijn veranderd bijvoorbeeld qua planning, financiering, scope. Het Programmabureau beoordeelt de ingevulde formats en de half-jaarlijkse actualisatie en formuleert zo nodig voorstellen voor aanpassing van de programmering. Het programmabureau bereidt de besluitvorming in het BPZ hierover voor in overleg met regio’s en initiatiefnemers tijdens de gezamenlijke landelijke werksessies. Jaarlijks doet het programmabureau een uitvraag aan de regio’s over de voortgang en verwerkt dit in een voortgangsrapportage. De voortgangsrapportage vormt de verantwoording of de maatregel conform de afspraken is uitgevoerd. Het programmabureau toetst na een fase samen met de regiovertegenwoordigers of de activiteiten waarvoor een bijdrage is verleend hebben plaatsgevonden en of is voldaan aan de afspraken. De bevindingen uit deze toets resulteren in een advies aan het BPZ en jaarlijks aan de Minister van Infrastructuur en Milieu of een gemandateerde directeur. 15. Meekoppelen De initiatiefnemer is verantwoordelijk om te zoeken naar mogelijkheden voor meekoppelen en ‘werk-met-werk’ maken. De initiatiefnemer laat zien hoe de verantwoordelijkheid is ingevuld door per project/maatregel aan te geven wat er is gedaan aan meekoppelen met andere dossiers (waterkwaliteit, natuur, gebiedsontwikkeling, innovatie). De informatie hierover wordt jaarlijks op 1 maart als onderdeel van de voortgangsrapportage aangeleverd bij het programmabureau. Het programmabureau zorgt voor een overzicht en evaluatie en kan hiervoor specifieke deskundigheid inschakelen (bijvoorbeeld reviewteam).
