Commissievergadering nr. C146 – OND15 (2011-2012) – 16 februari 2012
23
Minister Pascal Smet: In de komende weken en maanden. Het hangt ervan af hoe het loopt in de werkgroep. Als er snel een consensus is, zal dat heel snel gaan. Het zal zo snel mogelijk gaan, maar ze zullen toch een paar maanden nodig hebben. Als we dit jaar tot conclusies kunnen komen, zal het goed zijn. De voorzitter: De heer Wienen heeft het woord. De heer Wim Wienen: Collega’s, ik dank jullie voor de complimenten. Mevrouw Zamouri gelooft dat er een goedheid in mij huist. De heer Kennes vindt dat ik veel afweet van het onderwerp. Ik denk dan altijd: hoed u als de Grieken met geschenken komen, maar dat is een andere kwestie. De kern van de zaak is dat er in alle mensen goedheid schuilt. Daar ben ik van overtuigd. Mevrouw Zamouri is ook een goed mens, daar zal ze mij niet van afbrengen. Maar natuurlijk gaat het in deze kwestie niet zozeer over de mensen of een bepaalde bevolkingsgroep zoals de heer Kennes zei, maar over de islam en het geloof van de islam. Ik ben ervan overtuigd dat het perfect mogelijk is dat er in die islam gematigde mensen zijn die vinden dat ze moslim zijn, maar er is niet zoiets als een gematigde islam. De islam is wat hij is op dit moment en is zo neergeschreven. Dat is het probleem. Waar ik ook een probleem mee heb, is dat men de islam altijd verder wil institutionaliseren in onze samenleving met opleidingen hier en ginder, met het invoeren van halal voedsel in scholen enzovoort. Minister, nu hoor ik van u dat het ook extra curriculum mogelijk moet zijn om een koranopleiding te krijgen. Het is niet aan onze samenleving om dat allemaal te organiseren en te institutionaliseren. Dat is de verkeerde weg. Ik blijf bij mijn stelling dat dit project geldverspilling is. U zult niet landen waar u wilt landen. Dat is overduidelijk. Minister Pascal Smet: Dan kent u mij nog niet. De voorzitter: De vraag om uitleg is afgehandeld. ! Vraag om uitleg van mevrouw Kathleen Helsen tot de heer Pascal Smet, Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel, over de brede school - 1108 (2011-2012) De voorzitter: Mevrouw Helsen heeft het woord. Mevrouw Kathleen Helsen: Minister, in uw beleidsbrief vermeldt u dat, omdat brede school per definitie een beleidsdomeinoverschrijdende materie is en dus alle domeinen aanbelangt, u de projectwerkgroep zult uitbreiden met vertegenwoordigers van al uw collega’s in de Vlaamse Regering. In samenspraak met die beleidsdomeinoverschrijdende projectwerkgroep bereidt u een discussienota voor met pistes voor één coherent en stimulerend bredeschoolbeleid vanuit de Vlaamse overheid. Die discussienota wilt u in het najaar aan de Vlaamse Regering voorleggen om vervolgens gezamenlijk te bekijken op welke manier we op het Vlaamse niveau het ideale kader kunnen scheppen om brede scholen te stimuleren. Het gaat dan over het voorbije en niet het komende najaar. Voor de opmaak van de nota wilt u vertrekken van de ervaring van het Steunpunt Diversiteit en Leren, die werd gebundeld in het Eindrapport Brede School. U wilt, zo schrijft u in de beleidsbrief, vanuit bovengenoemd rapport ook bekijken welke maatregelen de Vlaamse overheid kan nemen om mogelijke drempels weg te werken die het ontstaan of de werking van brede scholen bemoeilijken. Het Onderzoekscentrum Kind & Samenleving heeft een belevingsonderzoek uitgevoerd dat nagaat hoe kinderen hun vrije tijd beleven in het kader van de brede school. Dat onderzoek vond plaats in verschillende lagere scholen die vandaag werk maken van een brede school, verspreid over heel Vlaanderen, meer bepaald in Berchem, Gent, Kortrijk, Molenbeek en Retie. Er is ook een rapport over dat onderzoek geschreven. Het besluitende hoofdstuk rondt
24
Commissievergadering nr. C146 – OND15 (2011-2012) – 16 februari 2012
het rapport af met enkele bedenkingen over de weinig vanzelfsprekende plaats die de brede school inneemt in de vrije tijd van kinderen. Het is interessant om ook dat te bekijken. Als er werkt wordt gemaakt van een brede school in Vlaanderen, is het belangrijk om ook te weten hoe kinderen dat beleven en wat voor hen belangrijk is, hoe zij de verschillende partners ervaren die in dat netwerk participeren. Dat is heel interessante informatie. Minister, de datum die u had aangekondigd om met een discussienota te komen, is al enige tijd gepasseerd. Wat is de stand van zaken van die nota? U geeft als verklaring voor het niet halen van de timing dat u met heel wat dossiers bezig bent. Maar dit is toch een belangrijk dossier, omdat het concept van brede school vanuit verschillende hoeken een versterking kan inhouden voor het onderwijs. En dus is het goed dat die nota er komt. Zijn er bepaalde knelpunten om tot een coherente visie te komen? Wordt er vanuit de verschillende beleidsdomeinen op een andere manier naar dat concept gekeken? Wat zijn de verschillen en gelijkenissen? Waar zit het probleem waardoor de nota er nog niet is? Welke conclusies trekt u uit het belevingsonderzoek van het Onderzoekscentrum Kind & Samenleving? Welke conclusies en aanbevelingen neemt u mee in de discussienota? Er zitten immers een aantal nieuwe elementen in die verschillend zijn van het Eindrapport Brede School. De voorzitter: Mevrouw Brusseel heeft het woord. Mevrouw Ann Brusseel: Minister, ik sluit me aan bij de vraag van mevrouw Helsen. Ik ben blij dat dit nog eens aan bod komt. De brede school biedt heel veel perspectieven, en niet alleen aan kinderen. Men moet rekening houden met de belangstelling van kinderen en hoe ze zich erbij voelen, maar ook met hoe de ouders tegenover de brede school staan. Is dat al aan bod gekomen in al die discussies over dit concept? Ik kan mij inbeelden dat ouders zich niet alleen vragen stellen over de belangstelling van hun kind, maar ook over hoelang het in een schoolse omgeving blijft, wie voor hen zorgt, of het even professioneel is als wanneer zij zelf een dansschool uitkiezen et cetera. Anderzijds biedt het mogelijkheden aan jonge ouders om gewoon hun dagtaak te kunnen afmaken zonder dat ze tussen 16 en 18 uur en dan nog eens om 20 uur moeten rondrijden om kinderen naar verschillende clubs, scholen enzovoort te brengen. Daarom vind ik dit een zeer belangrijk initiatief. Ik vraag mij af of we nog altijd in het stadium zitten waarbij we kijken wat door de lokale overheid wordt gedaan en wat wij coördineren vanuit Onderwijs. Ik zie dat dat soort samenwerking in de praktijk niet overal even gemakkelijk verloopt. Ik houd daar een beetje mijn hart voor vast. Natuurlijk kun je moeilijk op grote schaal dat soort toestanden aanpakken, maar ik denk wel dat u sterk zult moeten aansturen in dergelijke initiatieven. Daarom wil ik graag weten hoe het staat met de discussienota. Is er een tijdspad uitgewerkt voor de volgende stappen die moeten worden genomen om dat mooie project te realiseren? De voorzitter: Mevrouw Vermeiren heeft het woord. Mevrouw Goedele Vermeiren: Het klopt dat de brede school een mooi project is. Het mag zeker niet worden beschouwd als een babysit. Het is niet opgericht omdat de ouders later zouden kunnen werken. (Opmerkingen van de voorzitter) Het is een ruim project waarin verschillende elementen kunnen samenkomen in een schoolgebouw. Dat kan gaan van kinderopvang over de muziekschool en soorten ateliers tot een sportclub. Dat gebeurt al. Het gaat de sociale cohesie bevorderen. Dat is de bedoeling dat we leren: kinderen, jongeren en volwassenen. U mag het niet herleiden tot een gemakkelijke babysit, mevrouw Brusseel. (Opmerkingen van mevrouw Ann Brusseel) Dan heb ik u verkeerd begrepen. De voorzitter: Mevrouw Brusseel heeft het woord.
Commissievergadering nr. C146 – OND15 (2011-2012) – 16 februari 2012
25
Mevrouw Ann Brusseel: We slaan met zo’n project meerdere vliegen in één klap. Ik zie zeker de mooie kanten, de leerrijke kanten, de sociale cohesie. Ik onderschrijf dat allemaal. Ik ben het roerend met u eens. Ik zie de positieve kant, maar laat ons realistisch zijn. Het is niet zo dat mensen hun kinderen van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat willen dumpen. Dat denk ik toch niet. Verder is het niet de bedoeling om een redmiddel te bieden. Maar laten we eerlijk zijn, voor mensen met twee kinderen is het hele dagen vliegen en rennen. We mogen niet aarzelen om toe te geven dat dat probleem dan toch ook opgelost is. De voorzitter: Minister Smet heeft het woord. Minister Pascal Smet: U weet dat de beleidsdomeinoverschrijdende samenwerking door iedereen wordt gewenst. Dat is voor mij ook zo. Meerdere ministers hebben dat in hun beleidsbrief opgenomen. De interkabinettenwerkgroep (IKW) is daarmee bezig. Dat loopt. Het is zelfs al ver gevorderd. Het vraagt wat tijd, juist omdat er veel beleidsdomeinen bij betrokken zijn en die hebben nog andere bezigheden. Kleine kabinetten hebben meer nadelen dan voordelen. Dat speelt mee. U hebt wellicht al gehoord dat er veel medewerkers op hun tandvlees zitten. Het zou anders sneller gaan. Maar goed, het loopt. Er zijn geen bijzonder grote problemen. De gesprekken zijn al ver gevorderd. Het onderzoek van Kind en Samenleving, dat deze week werd bezorgd, is een van de verschillende belangrijke elementen daarin, net als het Eindrapport Brede School van het Steunpunt Diversiteit en Leren. Ik wil nu niet vooruitlopen op de conclusies. Het referentiekader dat het steunpunt ontwikkelde, wordt door veel partners als relevant uitgangspunt gebruikt, ook in het rapport van Kind en Samenleving trouwens. Dat hebt u wel gemerkt. Ik heb ook al verschillende keren gezegd dat de brede school meer is dan een infrastructuur. Het is ook een netwerk waar kinderen en jongeren op de school in de vrije tijd maximale kansen krijgen om zich maximaal te ontwikkelen. In het rapport van Kind en Samenleving valt vooral op dat ze het perspectief van de kinderen zelf hanteren: hoe zij het zien en wat ze ervan verwachten. Dat is een belangrijk punt. We zullen de verschillende ervaringen en rapporten van de afgelopen maanden uiteraard in ons achterhoofd houden. Het moet normaal gezien voor de zomer allemaal rond zijn en goedgekeurd zijn door de Vlaamse Regering. De voorzitter: Mevrouw Helsen heeft het woord. Mevrouw Kathleen Helsen: Minister, u kunt inhoudelijk nog niet zoveel zeggen. Ik begrijp dat de verschillende domeinen in de werkgroep een zelfde kijk hebben op het dossier. Dan stel ik daar toch een evolutie vast. Maanden geleden was dat niet altijd het geval. Onderwijs benaderde het dossier anders dan de andere domeinen: inzake de manier om het concept vorm te geven, wie welke rol opneemt en vrijheid van onderwijs. Dat laatste is een belangrijk item voor Onderwijs. Volgens het rapport van het Steunpunt Diversiteit en Leren is er nog heel wat marge om als overheid bepaalde keuzes te maken om met dat dossier om te gaan. Er is een discussie over de manier waarop dat concept vorm moet krijgen. We kunnen conclusies trekken uit het nieuwe onderzoek dat u deze week hebt ontvangen. Zoals u zelf zegt, moeten we niet alleen aandacht hebben voor infrastructuur en ook niet enkel en alleen voor sociale netwerken en organisaties. We moeten echt het kind centraal stellen. We moeten het kind de mogelijkheid bieden om te functioneren in verschillende contexten. De collega’s vragen hier begrip voor de ouders die een gevulde dagtaak hebben. Wie kinderen heeft, heeft ook de taak om ze van de ene activiteit naar de andere te brengen.
26
Commissievergadering nr. C146 – OND15 (2011-2012) – 16 februari 2012
Het onderzoek van Kind en Samenleving toont echter net heel duidelijk aan het belangrijk is dat kinderen niet enkel en alleen activiteiten op school aangeboden krijgen, maar dat ze de kans krijgen om kennis te maken met andere contexten, namelijk met die vrijetijdscontext. Bij de activiteiten die plaatsvinden op school, staan vooral de schoolcontext en het aanwezig zijn met klasgenoten op de voorgrond, en de activiteit zelf in mindere mate. Het is net interessant dat kinderen die vandaag misschien niet meteen die mogelijkheid hebben, via die brede school wél in een ruimer netwerk terecht kunnen komen. Dat is dan ook een andere context dan de louter schoolse context. Minister, voor ons is het afwachten hoe u daaraan vorm zult geven in de discussienota en wat dat betekent aan opdrachten, verantwoordelijkheden en kansen voor bepaalde partners op het terrein. Voor mij wordt echter steeds duidelijker dat het kind en de ontwikkeling van het kind centraal moeten staan. Er moet worden bekeken welke kansen dat kind vandaag krijgt qua ontwikkeling, in welke contexten het kan opereren en hoe bepaalde netwerken, in samenwerking met de school, die ontwikkeling kunnen versterken. Ter zake is begeleiding niet onbelangrijk. Ik stel vast dat in de diverse projecten die al zijn gerealiseerd, maar ook in de nota’s die worden afgeleverd, nog niet altijd zeer helder is uitgewerkt hoe dat vorm moet krijgen. Ik vraag me dus echt af hoe u, hoe de werkgroep dat vorm zal geven in de nota die op ons af komt. De voorzitter: Mevrouw Brusseel heeft het woord. Mevrouw Ann Brusseel: Is er in die discussie ook al gesproken over de vraag wie eventueel wat zou gaan betalen? Minister Pascal Smet: Dat is niet altijd een financiële kwestie. Mevrouw Ann Brusseel: Natuurlijk is dat op zich geen financiële kwestie, maar er zal toch wel een financiële kant aan zijn. Dat lijkt me toch geen compleet overbodige vraag. Minister Pascal Smet: Mijn antwoord is al evenmin compleet overbodig. Mevrouw Ann Brusseel: Ik krijg geen antwoord op mijn vraag. Er is dus nog niet gesproken over wie eventueel wat zou betalen? Minister Pascal Smet: We hebben altijd duidelijk gezegd dat het eerst om het concept gaat. Mevrouw Ann Brusseel: Uiteraard. Minister Pascal Smet: Ik heb in deze commissie ook al gezegd dat de regie om dit te realiseren niet bij de Vlaamse Regering berust, maar bij de lokale overheden. Mevrouw Ann Brusseel: Oké, en die zullen dat dan betalen. Minister Pascal Smet: Dat moeten zij dan bekijken. Ze moeten samen met ons bekijken wat kan. Mevrouw Ann Brusseel: In de toekomst zal dat dus nog worden bekeken. Minister Pascal Smet: Ik heb hier al meermaals gezegd dat, indien we de brede school willen waarmaken, het belangrijk is dat iedereen weet wat we daaronder verstaan en wat de mogelijkheden zijn, en dat er op Vlaams niveau naar een maximale synergie wordt gestreefd. Dat op het terrein realiseren, zal echter iets zijn dat lokaal moet worden aangestuurd. We mogen ons daar geen illusies over maken. De heer Boudewijn Bouckaert: Dat zou misschien een thema kunnen zijn bij de komende gemeenteraadsverkiezingen. Gemeentebesturen zouden daarmee kunnen uitpakken. Op een of andere manier moet daar een prikkel voor worden gegeven. Mevrouw Kathleen Helsen: Minister, uw laatste opmerking is niet onbelangrijk. U zegt dat de regie lokaal moet komen te liggen. Minister Pascal Smet: Voor de concrete realisatie.
Commissievergadering nr. C146 – OND15 (2011-2012) – 16 februari 2012
27
Mevrouw Kathleen Helsen: Wat dat betreft, zitten we op dezelfde golflengte. Voor mij is er echter een groot verschil tussen een regie die lokaal moet komen te liggen en een regie die bij de lokale besturen moet komen te liggen. Er zijn diverse projecten geweest. Daaruit kunnen we de conclusie trekken dat het niet altijd wenselijk is dat de lokale overheid die regierol krijgt. Voor een aantal partners is het immers niet vanzelfsprekend dat de lokale overheid die regie in handen neemt, zeker niet als het gaat om een grote partner, als dit moet worden waargemaakt voor alle scholen op het terrein. Daarom vraag ik me af hoe dat vorm zal krijgen. Het is niet onbelangrijk dat dit wordt opgevolgd met het kind als uitgangspunt. Ik heb de indruk dat daar niet sterk rekening mee wordt gehouden. De netwerken, de organisaties, de overheid worden hierbij betrokken, maar men neemt het kind niet als uitgangspunt, met de begeleiding die daaraan wordt gekoppeld. Wordt die daar niet aan gekoppeld, dan komt dit gewoon neer op een versterking van wat er vandaag gebeurt, terwijl de brede school net het verschil zou kunnen maken. Die kinderen die vandaag te weinig kansen krijgen, zouden die net wel moeten krijgen via die brede school. Dat kan niet zonder begeleiding. Ik vind bijvoorbeeld de lokale overheid niet de meest geschikte partner om dat waar te maken op het niveau van de leerling. Daarom vraag ik me af hoe dat concreet vorm zal krijgen. Als daar geen aandacht voor is, worden gewoon de kansen versterkt van diegenen die vandaag al kansen krijgen. Dat kan niet de bedoeling zijn van een Vlaams bredeschoolinitiatief. Vandaag worden er al heel wat initiatieven genomen, en we zien dat steeds dezelfde kinderen de kans krijgen om daaraan te participeren en dat steeds dezelfde kinderen niet de kans krijgen of grijpen om dat te doen, terwijl zij dat wel nodig hebben voor hun ontwikkeling, omdat dat een verbreding zou kunnen zijn. De brede school vergt meer inspanningen dan gewoon een aanbod laten realiseren door een school of door organisaties. Ook de context van het gezin en van het kind zal een begeleiding vergen, willen we slagen in dat opzet. Ik vraag me af of daarmee voldoende rekening wordt gehouden in de conceptnota die u voorbereidt. Mevrouw Ann Brusseel: Ik ben het daar helemaal mee eens. Dat wou ik er toch nog even, voor het verslag, aan toevoegen. De voorzitter: De vraag om uitleg is afgehandeld. ! Vraag om uitleg van mevrouw Vera Celis tot de heer Pascal Smet, Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel, over de noodzaak van een coherent beleid inzake studentenmigratie - 1128 (2011-2012) De voorzitter: Mevrouw Celis heeft het woord. Mevrouw Vera Celis: Een coherent migratiebeleid beperkt zich niet alleen tot de passieve migratiekanalen: asiel, gezinshereniging, regularisatie. Een totaalbeleid omvat immers ook de actieve migratie van arbeidsmigranten en studenten. Tot op heden ontbrak het evenwel aan een actief beleid inzake studentenmigratie. Tekenend is het bijvoorbeeld dat de Europese Studentenrichtlijn uit 1993, die het verblijfsrecht voor studenten regelt, uiterlijk op 12 januari 2007 omgezet moest zijn in Belgisch recht. De omzetting werd aangekondigd in alle mogelijke beleidsnota’s maar bleef tot op vandaag uit. De vraag naar een correct en administratief eenvoudig systeem van studentenmigratie is echter groot. Voor het academiejaar 2010-2011 nemen in Vlaanderen voorlopig al 10.747 buitenlandse studenten van 140 nationaliteiten deel aan een basisopleiding (bachelor of master) in het hoger onderwijs. Tijdens het academiejaar 1999-2000 waren dat er nog geen 4.000. De cijfers liggen eigenlijk nog hoger want de studenten die in Vlaanderen komen studeren in het kader
