Raad VOORBLAD Onderwerp
Informatie over sociale werkvoorziening Hameland
Agendering
Behandelwijze
0
Commissie Bestuurlijk Domein
x
Gemeenteraad
0
Commissie Ruimtelijk Domein
0
Lijst ingekomen stukken
0
Commissie Sociaal en Economisch Domein
0
Informerende Commissie
x
Bespreken
0
Kennis van nemen
0
Kaderstellen
0
Controleren
0
Vaststellen door gemeenteraad
Overlegpunten / Beslispunten
Informatieverstrekking van het college aan uw raad inzake Hameland zodat uw raad zich een oordeel kan vormen.
Context
Het betreft de uitvoering van de motie van 8 december 2009 inzake Hameland.
Financiële gevolgen
Het tekort 2009 wordt gedekt. Richting de toekomst zal de heer R. de Winter (Interim Directeur Hameland) op 24 februari 2010 een plan presenteren.
Achterliggende stukken (ter inzage)
-
Presentatie dhr. R. de Winter (Interim Directeur Hameland)
Opmerkingen van de agendacommissie (invullen door griffie) Portefeuillehouder
Wethouder D. Meijerink
Meer informatie bij: (naam en telefoonnummer behandelend ambtenaar) Gezien door griffie
H.J. ten Hoopen, afdeling Beleid en Regie telefoonnummer: 0545 - 250 240
ja
1
Raadsvergadering
:
26 januari 2010
Agendanummer
:
(college) voorstelnummer
:
2 / 22
Onderwerp
:
Informatie over sociale werkvoorziening Hameland
Borculo, 15 januari 2010 Geachte raad, 1. Kader Zoals door uw raad tijdens de raadsvergadering op 8 december 2009 via een motie gevraagd zenden wij u hierbij informatie over Hameland. 2. Samenvatting De raad heeft middels een door de VVD fractie ingediende motie in de raadsvergadering van 8 december 2009 bij agendapunt 35 betreffende ontwikkelingen sociale werkvoorziening verzocht om Hameland als bespreekpunt voor de volgende raadsvergadering op te nemen. Deze raadsvergadering is op 26 januari 2010. 3. Argumentatie De tekst van de motie is letterlijk: “De Raad, gehoord de beraadslaging, overwegende dat: de situatie bij Hameland bijzonder zorgelijk is; de medewerkers recht hebben op duidelijkheid; de informatie naar de raad versnipperd en veelal in beslotenheid is aangeboden; de kaderstelling opnieuw dient te gebeuren aan de hand van de opgestelde rapporten spreekt uit dat: in de raadsvergadering van 26 januari 2010 op basis van een voorstel van het college de kaderstelling plaatsvindt; dat daarbij ook de financiële consequenties, zowel huidig als toekomstig, inzichtelijk zijn voor de gemeente Berkelland”. Hieronder gaan we onder a) in op de voorgeschiedenis, de feiten en onder b) op de kaderstelling. Tevens is de presentatie van de heer R. de Winter van 6 januari 2010 voor u ter inzage is gelegd.
2
A.
FEITEN / BESLUITEN
Gelet op de omvang van het dossier Hameland hebben we ons beperkt tot een korte chronologische opsomming van hoofdpunten. 20 oktober 2005 Vergadering van Algemeen Bestuur (AB) d.d. 30 september 2005. Het AB heeft haar goedkeuring gegeven aan de inhoud van het Strategisch plan “Hameland 2006 – 2009” en het effectueren van het “Actieplan Doen !” 6 december 2005 B&W Kennisnemen van voorliggende plannen Hameland. In overleg met gemeenten zullen door Hameland aanvullende maatregelen moeten worden gevonden met als uitgangspunt geen structurele bijdrage van de gemeenten. Raad, via ingekomen stukken, op de hoogte brengen. 13 februari 2006 B&W Begroting 2006 gemeenschappelijke regeling Hameland. 1. Kennisnemen van de begroting 2006 van Hameland en deze begroting aanbieden aan de raad met het voorstel een zienswijze naar voren te brengen 2. De begroting van Hameland ter inzage leggen. 3. Geen voorstellen doen op korte termijn voor wijzigingen van de begroting 2006 van Hameland. 4. Kennisnemen van invulling taken werkgroep financiën die is opgericht ter ondersteuning van de besluitvorming over Hameland. 5. De overige deelnemende gemeenten verzoeken in te stemmen met het door de werkgroep financiën onderzoeken van: a. dubbelingen in de uitvoering en mogelijkheden aanwezige dubbelingen af te bouwen; b. mogelijkheden tot kostenreductie binnen Hameland; c. aanvullende mogelijkheden op het gebied van financiering en vermogensopbouw. 6. College gaat uit van nul-optie voor de bijdrage aan Hameland voor 2006. 28 februari 2006 B&W Algemeen Bestuur Hameland, vergadering 8 maart. Kennis nemen van de vergaderstukken voor de vergadering van het Algemeen Bestuur van Hameland van 8 maart. Akkoord gaan met het voorleggen aan de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten van een wijziging van de verordening met betrekking tot de wijze waarop deelnemende gemeenten in de exploitatie van Hameland bijdragen (bonus malus regeling). 9 maart 2006 COMMISSIE SOCIAAL EN ECONOMISCH DOMEIN De VVD – fractie verzoekt het college nader in te gaan op een aantal vragen omtrent Hameland, aangezien door Hameland een nieuwe koers is aangekondigd (Actieplan Doen ! en Strategisch plan Hameland). Stuurgroep Werk en Inkomen gevraagd hierop te reageren. Dit zal binnen twee weken geschieden, waarna de vragen schriftelijk zullen worden beantwoord. 22 maart 2006 Brief Gemeente Berkelland aan DB Hameland. Verzoek tot uitvoeren onderzoek n.a.v. behandeling begroting 2006. Onderzoek gewenst om te komen tot kostenreductie.
3
10 mei 2006 B&W Brief auditcommissie Hameland. Spreekt zorg uit over de ontwikkeling van het verslechterende resultaat en reservepositie van Hameland. 16 mei 2006 B&W Jaarrekening 2005 en 1e kwartaalrapportage 2006 van Hameland. 1. De directie van Hameland: a. wijzen op de onvolkomenheden in conceptjaarrekening; b. aangeven dat de toelichtingen in de jaarrekening niet toereikend zijn; c. aanzetten tot verdere inspanningen om de omzet te verhogen; d. aanzetten tot verdere inspanningen de vrijgevallen onroerende zaken tegen een marktconforme prijs te verkopen. e. vragen op welke wijze men uitvoering geeft aan vragen uit de brief van college Berkelland over Plan van Aanpak (PvA) en financiële stand van zaken. 2. Jaarrekening 2005 goedkeuren, aangezien er een goedkeurende accountantsverklaring is. 3. Instemmen met bestemming van het resultaat over 2005, aangezien er een goedkeurende accountantsverklaring is. 4. Kennis nemen van de 1e kwartaalrapportage 2006 van Hameland. 5. Bij het vaststellen van de jaarrekening het AB en DB verzoeken om na te gaan in hoeverre het huidige Plan van Aanpak en het tempo van de uitvoering ervan voldoende is – gezien het advies van de auditcommissie en de huidige stand van zaken – of dat er sprake moet zijn van een aanvullende set maatregelen om Hameland qua bedrijfsvoering gezond te krijgen. 6. In kader van actieve informatieplicht de commissie informeren over deze stand van zaken. 1 juni 2006 COMMISSIE SOCIAAL EN ECONOMISCH DOMEIN Hameland De heer Meijerink deelt mede dat gisteren in het A.B. de jaarrekening is vastgesteld en kennis is genomen van de kwartaalrapportage. De jaarrekening is voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. De gemeente Berkelland heeft via het college enkele inhoudelijke opmerkingen gemaakt over de jaarrekening. Door de audit commissie zijn opmerkingen gemaakt met betrekking tot het actieplan ‘Doen’. In dat kader zijn maatregelen aangekondigd. De auditcommissie, bestaande uit voornamelijk financiële mensen, maakt zich zorgen over de voortgang van het actieplan ‘Doen’ en de resultaten die zijn geboekt. Hierover is in de A.B. vergadering de verontrusting uitgesproken. Aangedrongen is op een gesprek met de auditcommissie om te kijken of verder gaande maatregelen nodig zijn om het tij te keren. Hij zegt toe de commissie hiervan op de hoogte te zullen houden. Bovendien zal de raad daarvan kennis kunnen nemen via de kwartaalrapportage. Spreker acht het van groot belang dat college en raad elkaar onderling op de hoogte houden van de ontwikkelingen. Hij zegt toe dat dit vanuit het college zeker zal gebeuren, maar kan niet beloven dat voor het einde van het jaar de problemen opgelost zullen zijn. Het college houdt nadrukkelijk de vinger aan de pols ten aanzien van de ontwikkelingen en zal waar nodig de druk verhogen. 9 juni 2006 Artikel “Twentsche Courant Tubantia”. Tekorten Hameland lopen op. Daarnaast onvoldoende reserve. Wethouder Meijerink geeft aan dat dit ver beneden peil is en dat er haast gemaakt moet worden met het nakomen van eerder gemaakte afspraken (verkoop hoofdkantoor Groenlo en fabriekspand Lichtenvoorde).
4
Ook moet hard worden gewerkt aan verhoging van de omzet. De auditcommissie spreekt ook zorg uit over financiële ontwikkeling. 27 juni 2006 B&W Begroting 2007 Hameland. 1. Het management van Hameland extra maatregelen laten voorstellen om in 2008 of uiterlijk 2009 te komen tot een sluitende begroting. 2. In afwachting van deze voorstellen niet instemmen met de begroting 2007. 3. Niet instemmen met een gemeentelijke bijdrage om het weerstandsvermogen op een aanvaardbaar niveau te brengen. 20 juli 2006 Artikel “Twentsche Courant Tubantia”. Wethouder Meijerink eist aanvullende maatregelen om het te verwachten tekort op te heffen. De gemeente wil niet meewerken aan het kweken van een reserve voor Hameland. Mensen bij Hameland moeten sneller naar het reguliere bedrijfsleven worden begeleid, zegt wethouder Meijerink. Daarnaast moet het management van Hameland bezuinigingsvoorstellen op tafel leggen. Dhr. Hobbelen reageert in volgend artikel. Is het hier niet mee eens en stelt dat wethouder Meijerink ‘luchtballonnen oplaat” en “niet helemaal weet waarover hij praat”. Dhr. Hobbelen geeft aan dat er aflopende tekorten zijn, waarbij in 2009 het begrotingstekort ongeveer nul zou moeten zijn. 21 juli 2006 B&W Bestuur van Hameland via brief laten weten uiterst ontevreden te zijn over uitlatingen dhr. Hobbelen in de pers. Brief in afschrift naar gemeenteraad. 1 augustus 2006 Brief Gemeente Berkelland aan bestuur Hameland inzake uitlatingen dhr. Hobbelen in de media 6 september 2006 De heer P. Hobbelen geeft het college een uiteenzetting met betrekking tot de consequenties van de doorgevoerde wijzigingen bij Hameland. Presentatie is goed ontvangen door college. 13 september 2006 Presentatie rapport BMC aan DB Hameland. Opdracht extern onderzoek. Indien Rekenkamer dit gaat uitvoeren is dit op verzoek van de Raad van 3 gemeenten (Winterswijk, Oost-Gelre en Berkelland). Voorstel wethouder Meijerink voor opdrachtformulering wordt positief ontvangen . Onderzoek naar onder meer organisatiekracht, cultuuromslag (rapport BMC) en rol gemeenten. Opdracht laten toetsen door de Raad van Advies en de Auditcommissie. 12 oktober 2006 COMMISSIE SOCIAAL EN ECONOMISCH DOMEIN De heer Meijerink komt terug op de begroting 2007 en meerjarenbegroting van Hameland. Hij deelt mede dat het A.B. van Hameland op 27-9-2006 heeft vergaderd. Daarin is de begroting 2007 geaccordeerd, onder voorwaarde dat: - er geen bijdrage aan exploitatie en vermogen wordt gedaan door de deelnemende Gemeenten; - de meerjarenbegroting sluitend wordt gemaakt; - er een extern onderzoek komt, onder regie van het bestuur, inzake de strategische keuzes die zijn gemaakt met betrekking tot Actieplan Doen en Bedrijfsvoering - in het eerste kwartaal van 2007 de resultaten van dit onderzoek bekend worden gemaakt. De begroting 2007 zal aan de raad worden aangeboden.
5
24 oktober 2006 B&W (niet openbaar) Antwoordbrief dhr. Hobbelen, op door ons gestelde vragen, v.k.a. en gevolg geven aan uitnodiging tot werkbezoek. 23 november 2006 Onderzoeksopdracht . Deelnemende gemeenten willen extern onderzoek om beeld te krijgen van huidige organisatie Hameland en (on)mogelijkheden. Dit naar aanleiding van ontwikkelingen in wetgeving gecombineerd met negatieve bedrijfsresultaten. Dit noopt tot herbezinning op vormgeving SW – bedrijf en strategische herijking van relatie tussen deelnemende gemeenten en Hameland. 5 december 2006 B&W Werkgroep modernisering WSW adviseert wenselijke bestuursvorm als een van de hoofdpunten mee te nemen in het externe onderzoek. Nogmaals de uitgangspunten benadrukken die Berkelland heeft geformuleerd: Belangen van de doelgroep wegen het zwaarst; Institutionele of persoonlijke belangen mogen geen invloed hebben op de toekomst Gemeenten streven naar regie op de uitvoering; Gemeenten streven naar een kostendekkende exploitatie. 19 januari 2007 B&W Rapport werkgroep Hameland van de gemeente Winterswijk. 1. Het rapport van de werkgroep Hameland van de gemeente Winterswijk voor kennisgeving aannemen. 2. De uitkomsten van het definitief extern onderzoek afwachten. 3. Raad informeren door toezending van deze nota. 15 februari 2007 Voortgang extern onderzoek. De rekenkamer AOGW (Aalten, Oost-Gelre, Winterswijk) gaat een onderzoek uitvoeren. Haaksbergen en Berkelland verlenen, als deelnemers in de gemeenschappelijke regeling, medewerking/ondersteuning. Onderzoek naar de bestuurlijke en financiële besluitvorming rondom de gemeenschappelijke regeling Hameland. ATOS – Consulting krijgt opdracht (na offerteprocedure) om feitenonderzoek te doen. 1 maart 2007 COMMISSIE SOCIAAL EN ECONOMISCH DOMEIN De heer Meijerink deelt mede dat een voorstel zal worden gedaan om Atos Consulting te belasten met het onderzoek rond Hameland en de uitvoering van WSW daarbij. 11 mei ATOS rapport Conclusies en aanbevelingen zijn kort en bondig per onderdeel als volgt: Uitvoering WSW en WWB: • De mensontwikkeling is onvoldoende en niet verankerd in de organisatie. • Er is ook onvoldoende inzicht in en monitoring en sturing op de plaatsing en ontwikkeling van medewerkers. • Er zijn geen instrumenten om de effectiviteit van het beleid te meten. • Arbeidsintegratie is onvoldoende geïntegreerd in de organisatie (regie, taken en rollen formuleren). • Wachtlijstbeheer is onvoldoende. • Voor de uitvoering van de WSW en WWB doelstellingen SMART formuleren. • Prestatie indicatoren voor de uitvoering benoemen en kwantificeren. • Anticiperen op krimp en minder kwaliteit. • Infrastructuur beter benutten.
6
Divisies Dienstverlening en Industrie • Veel acties uit het Strategisch Plan en Actieplan zijn gerealiseerd. • Er zijn mogelijkheden voor een verdere efficiencyverbetering aanwezig. • De infrastructurele kosten zijn nog steeds hoog, een verdere sanering/concentratie industrie is dan ook noodzakelijk. • Groeiprognoses dienstverlening zijn terecht bijgesteld. • Opdrachten richting gemeenten proberen uit te bouwen, met daarbij aandacht voor de aan te bieden prijs/kwaliteitverhouding (minimaal kostendekkend). • De koers naar meer detachering en minder beschut werk binnen kan en moet worden doorgezet. • Versnippering orderportefeuille verminderen. • Meer nadruk op commerciële kant om de orderportefeuille beter te vullen en leegloop te voorkomen. • Centrale aansturing op processen/middelen. • Meer flexibiliteit inbouwen in diensten/activiteiten.
Organisatie Hameland
• In de organisatie bestaat een wij-zij gevoel (beleving management versus de rest). • Organisatie is sterk gecentraliseerd met de algemeen directeur als centraal figuur. • Veel wisselingen in het management in de laatste jaren. • Het managementteam consolideren en continuïteit verbeteren door het aanstellen van vaste krachten. • Taken, verantwoordelijkheden en rollen van divisies en functies duidelijk beleggen. • Checks & balances versterken. • Communicatie twee kanten op realiseren (nu vooral top down). • Kiezen voor een directiemodel met resultaat verantwoordelijke units. • Verankeren van de externe oriëntatie. • Flexibiliteit inbouwen (ruimte voor nieuwe initiatieven). • Relatie met financier (gemeenten) transparanter maken en verstevigen.
Financiën • Richting 2010 is een verbetering van het resultaat te verwachten, maar onvoldoende voor een positief resultaat. • Het uiteindelijke resultaat in 2010 hangt mede af van de keuzes van de gemeenten over de omvang van het takenpakket van Hameland. • De omvang van het eigen vermogen is beperkt en bestemd. Indien de huidige en toekomstige negatieve resultaten ten laste van het eigen vermogen worden gebracht dan wordt het eigen vermogen negatief. • Er zijn kansen tot verbetering van het resultaat, maar de hiervoor noodzakelijke inspanningen zijn aanzienlijk. • Ingezet moet worden op een verdere sanering binnen de divisie Industrie en een verhoging van de opbrengsten door uitbreiden van dienstverleningsactiviteiten, detacheringen en Begeleid Werken. • Aanpassing van de meerjarenbegroting op basis van de nieuwe inzichten is noodzakelijk. Hameland in de toekomst Op basis van een afweging tussen de drie business cases stelt Atos Consulting voor om Hameland te positioneren als een combinatiebedrijf met WSW en WWB taken. Belangrijke punten daarbij zijn een heldere opdrachtgever – opdrachtnemer relatie, de aanwezigheid van concurrentie en een voldoende breed perspectief, zowel financieel als sociaal. Een aantal randvoorwaarden, zoals stabiliteit, verankering mensontwikkeling, inzicht in efficiency en effectiviteit, prestatieafspraken dient nader te worden ingevuld.
7
Besturingsmodel • De huidige situatie (Gemeenschappelijke Regeling) voorziet onvoldoende in de governance principes en daarmee samenhangend de eisen die gesteld kunnen worden aan besturen, beheersen, verantwoorden en toezicht houden. • Opdrachtverlening van de kant van de gemeenten is niet scherp. De wensen/verwachtingen van de gemeenten met betrekking tot effectieve en efficiënte uitvoering van de opgedragen taken zijn onvoldoende scherp geformuleerd, geen/onvoldoende SMART- afspraken over doelstellingen en realisatie van afspraken (ontbreken prestatie-indicatoren). • De gelegde noodverbanden om meer kwaliteit te krijgen en de grip te versterken hebben niet gewerkt. • Kies voor een gemeenschappelijke regeling in combinatie met een gemeentelijke NV. De gemeenten kunnen zich daarbij vooral richten op het opdrachtgeverschap en de inhoudelijke bedrijfsmatige/economische besturing over laten aan de raad van bestuur of (bij voorkeur) een raad van toezicht. De bestuursleden kunnen binnen dit model aangezocht worden op basis van hun ervaring en deskundigheid met het besturen van een uitvoeringsorganisatie. Een model zoals voorgesteld geeft de uitvoeringsorganisatie ook voldoende ruimte om zich extern te profileren en slagvaardig te handelen. De verantwoordelijkheden worden in dit model duidelijk gescheiden en de knelpunten met betrekking tot de dubbelrol van gemeenten (eigenaar versus opdrachtgever) worden ondervangen. 22 mei 2007 B&W Voorbereiding AB-vergadering van Hameland op 30 mei 2007. 1. Het Jaarverslag 2006 en Kwartaalverslag 1e kwartaal 2007 met grote zorg voor kennisgeving aannemen. 2. Aan het Algemeen Bestuur van Hameland meedelen dat de door Atos voorgestelde routekaart met de daarin aangebrachte prioritering wordt onderschreven en dat de noodzakelijke aansturing bij de uitvoering wordt belegd bij de Algemeen Directeuren van de gemeenten, daarin bijgestaan door Ambtelijk Platform Hameland. Het college onderschrijft van harte de aanbevelingen van ATOS (businesscase 2, interne sturing in Hameland, besturingsmodel, verzakelijking van aansturing en bedrijfsvoering). 30 mei 2007 Toelichting rapport ATOS aan AB. AB kan zich vinden met inhoud van rapport. Dhr. Hobbelen geeft aan zich in een aantal punten in het rapport te herkennen. Het management van Hameland is bezig met het “Actieplan Doen ! 2 “. 31 mei 2007 Artikel “Twentse Courant Tubantia”. Hameland heeft weinig spek op de ribben. Ook in 2006 sprake van verlies. Financiële tekort is niet weg, maar minder dan verwacht. Hameland cijfers worden niet juichend ontvangen. Wethouder Scharenborg: “Als we het incidentele resultaat niet meetellen zijn de cijfers over 2006 veel desastreuzer”. 30 juni 2007 Informatiebijeenkomst inzake het eindrapport ATOS – Consulting betreffende Hameland. Bijeenkomst te Lievelde ten behoeve van Raad, Colleges en Griffiers van deelnemende gemeenten. 6 augustus 2007 Artikel “Twentse Courant Tubantia”. Rekenkamercommissie is begonnen met een onderzoek bij Hameland
8
28 augustus 2007 B&W Begroting 2008 en kwartaalverslag 2e kwartaal v.k.a. Besluitvorming over gemeentelijke bijdrage uitstellen totdat officiële reactie op het ATOS – rapport is geweest. Het AB mededelen dat de aanbevelingen uit het ATOS – rapport worden onderschreven. Raad hiervan in kennis stellen via ingekomen stukken Raad. 6 september 2007/14 september 2007 B&W Concept (meerjaren) Begroting 2008 van Hameland en rapport Atos Consulting. 1. Op hoofdlijnen instemmen met de concept(meerjaren)begroting 2008 van Hameland met uitzondering van de aandachtspunten zoals verwoord in het adviesvoorstel en opgenomen in bijgaande brief. 2. Instemmen met de aanbevelingen van Atos Consulting zoals verwoord in het adviesvoorstel. 3. Kennisnemen van het addendum bij meerjarenbegroting van 11 september 2007. 4. De raad voorstellen aan de hand van deze notitie hun zienswijze daarover tegen zodat die aan het algemeen bestuur van Hameland kan worden aangeboden. 10 september 2007 Artikel “Twentsche Courant Tubantia”. Hameland verkoop hoofdkantoor. Past in serie maatregelen vanwege slechte resultaten. 18 september 2007 Raad Raadsvoorstel. Kennis nemen agendapunten AB 30.05.2007 (jaarverslag 2006 / 1e kwartaalverslag 2007 / resultaten ATOS – onderzoek) 3 oktober 2007 Brainstormdag “de verkenning van de toekomstvisie op de Wsw van gemeenten en Hameland”. 9 oktober 2007 AB – vergadering. Dhr. Hobbelen geeft aan op 04.10.2007 officiële aankondiging van het Rekenkameronderzoek te hebben ontvangen. Hij ziet dit met vertrouwen tegemoet. Terugblik en voortgang ATOS-rapport. Vast agendapunt. Ook het (nog uit te brengen) “Actieplan Doen 2” continu monitoren. Wethouder Scharenborg geeft aan dat versterking op commercieel vlak noodzakelijk is. 30 november 2007 B&W Aandringen op wijziging Gemeenschappelijke Regeling (GR). Uitvoering Wsw opdragen aan Hameland. Instemmen met nota weerstandsvermogen 2007. Zodra bedrijf weer winst maakt kan deze worden aangewend voor opbouw weerstandsvermogen. Instemmen met cijfers 3e kwartaal. Raad hiervan in kennis stellen via ingekomen stukken Raad. Berkelland dringt aan op meer aandacht van Hameland voor commerciële activiteiten (professionaliseren). 4 december 2007 B&W Wijziging Gemeenschappelijke Regeling Hameland. - De raad voorstellen om in te stemmen met de gemeenschappelijke regeling Hameland. - Als college onder voorbehoud van toestemming van de raad de gemeenschappelijke regeling Hameland vaststellen.
9
12 december 2007 AB – vergadering. Wethouder Meijerink wenst bij vaststellen “nota weerstandsvermogen” de restrictie toe te voegen dat bij eventuele winst de gemeenten geen gemeentelijke bijdrage hoeven te betalen. Voortgang actiepunten ATOS – rapport, waarbij wethouder Scharenborg aangeeft het verwachtingspatroon van klanten (naast commerciële speerpunten) in de gaten moet worden gehouden. 22 januari 2008 RAAD Op agenda: Wijziging gemeenschappelijke regeling 19 februari 2008 B&W Concept Prestatieafspraken met Hameland. 4 maart 2008 Raad Raadsvoorstel. Kennis nemen agendapunten AB 12.12.2007 (wijziging GR Hameland/ nota weerstandsvermogen 2007 / verslag 3e kwartaal 2007) 17 maart 2008 B&W Aandringen op spoedige wijziging structuur Hameland. Instemmen met voorlopige cijfers 2007. Raad mondeling in kennis stellen. 26 maart 2008 AB – vergadering. Voortgang ATOS-rapport besproken. Wethouder Scharenborg wijst leden AB op feit dat in rapport wordt gesproken over afstand tussen directie en organisatie. Daarnaast vraag naar resultaten 1e kwartaal 2008. Strategisch plan “Onbeperkt inzetbaar” is gereed. 15 april 2008 RAAD Op agenda: Prestatieafspraken Hameland 20 mei 2008 B&W Kennis nemen van (concept) jaarverslag 2007, (concept) Strategisch Plan 2008 – 2010 en het Actieplan Doen 2. Daarnaast van kwartaalrapportage 2008 – 1. AP betrekken bij proces tot omvorming HTC BV tot Holding BV om zicht te houden op mogelijke risico’s voor gemeenten. Raad mondeling informeren. 28 mei 2008 AB – vergadering. Hameland heeft medewerking verleend aan het Rekenkameronderzoek. Het financiële vraagstuk is door ATOS afgehandeld. Verwachting eindrapport voor de zomer. Jaarverslag 2007 heeft als kanttekening dat resultaat bereikt is door verkoop hoofdkantoor. Cijfers 1e kwartaal open achter. Accountant adviseert Hameland in risicoparagraaf van gemeenten op te nemen. Hameland en gemeenten staan gezamenlijk voor deze opgave. Dhr. Hobbelen geeft aan dat strategisch plan geactualiseerd moet worden. 12 juni 2008 Rapport ATOS Consulting, definitieve versie van 12 juni 2008. Aangeboden aan bestuur van Hameland in augustus 2008. 7 juli 2008 Brief Dhr. Hobbelen aan AB. Informatie over uitstellen meerjarenbegroting 2009. Ook verzoek aan Provincie Gelderland uitstel te verlenen. 14 augustus 2008 B&W Taakstelling sociale werkvoorziening (Wsw). 1. Overgaan tot uitruil van taakstelling 2008 met één of meer van de andere Hamelandgemeenten.
10
2. Het Ministerie van SZW vóór 1 september 2008 verzoeken akkoord te gaan met deze uitruil. 3. Over de verlaging van de taakstelling 2009 en de financiële gevolgen daarvan voor de gemeenten, een brandbrief sturen aan de Minister van SZW volgens bijgaand concept. 4. De raad informeren. 27 augustus 2008 Brainstormsessie. Oriëntatie op nader vormgeving van uitvoeringsrelatie met Hameland. Bij verdere vormgeving zullen raden van Gemeenten en directie van Hameland betrokken worden. 12 september 2008 B&W Gewijzigde begroting 2008, financieel verslag 1e halfjaar en prognose 2e halfjaar v.k.a. Aandringen op vergelijkend onderzoek naar resultaten van vergelijkbare Sw – bedrijven. Mede op basis hiervan een actieplan 2009 / 2010 opstellen. Ook een ander SW – bedrijf uitnodigen om ervaringen te delen. De raad met een brief informeren over stand van zaken. 24 september 2008 AB – vergadering. Samenwerkingsmodel ruimtelijk beheer gemeente Oost-Gelre en Hameland Hacron. Wethouder Scharenborg geeft aan dat er nog geen keuze gemaakt kan worden. Met het oog op de financiële situatie van Hameland en het nemen van risico’s is meer informatie nodig om een besluit te nemen. Financieel verslag 1e halfjaar, prognose 2e halfjaar. Wethouder Meijerink wil verbetering in cijfers zien. Aan de hand van een benchmark kijken hoe andere Sw - bedrijven omgaan met teruglopende resultaten. Wethouder Meijerink vindt het directieverslag te optimistisch en vindt dat de verantwoordelijkheid te veel bij externe partijen wordt gelegd. Hij wil meer de rol en invloed van de directie zien. 4 november 2008 B&W Zienswijze dat Berkelland instemt met begroting 2009 en subsidie van het Rijk (uitvoering Wsw 2009) doorbetalen aan Hameland. Rapport van de commissie De Vries mede gebruiken als basis voor fundamentele heroriëntatie op uitvoering van Wsw. Instemmen met gebruik van bestemmingsreserve van de voormalige SWP door Hameland. Directie van Hameland verzoeken om een bedrijfskundige onderbouwing van de begroting (wat is er nodig om gewenste omzet te halen). De Raad middels een brief informeren over stand van zaken. 19 november 2008 AB – vergadering. Wethouder Meijerink merkt op dat bedrijfskundige analyse van de begroting lastig is in te schatten. Als AB en RvA hierop dieper ingaan, ook gezien de tegenvallende kwartaalcijfers. College van Berkelland heeft hier behoefte aan. 17 februari 2009 B&W Kwartaaloverleg Hameland Arbeidsintegratie. 1. Kennisnemen van de resultaten van de met Hameland gemaakte prestatieafspraken. 2. De raad hierover informeren. 27 februari 2009 AB – vergadering. Mondelinge toelichting door dhr. Hobbelen op voorlopige jaarcijfers 2008. Wethouder Scharenborg is geschrokken van totale operationele resultaat. Hij uit zijn zorgen hierover. Daarnaast maakt dhr. Scharenborg zich zorgen over de bestuurlijke capaciteiten. Hameland is al 2 jaar bezig met een veranderingsproces en er worden onvoldoende vorderingen gemaakt.
11
2 april 2009 B&W Kennisnemen van het rekenkameronderzoek over Hameland. Hameland heeft van 2002 tot 2006 rechtmatig gehandeld. De rekenkamer vindt dat de gemeentebesturen en gemeenteraden Hameland beter hadden moeten aansturen. Het college kan zich vinden in de aanbevelingen, maar vindt een extra monitoringscommissie vanuit de raden niet zinvol. De rekenkamper rapporteert zelf aan de raad. 11 mei 2009 B&W (besloten) Akkoord met vaststelling jaarrekening en jaarverslag 2008. Gezien 1e kwartaalcijfers 2009 bezorgdheid uitspreken over realiteitsgehalte van begroting 2009. AB voorstellen geen definitieve besluitvorming te doen over overname buitendienst Oost-Gelre. 29 mei 2009 E-mail wethouder Meijerink aan raad, schriftelijke vraag informatievoorziening. Kwartaalcijfers en analyse directie Hameland bijgesloten. 1 juli 2009 Brief leden AB (wethouders Scharenborg, Meijerink en Zappeij) aan voorzitter GR Hameland. Verzoek om vergadering door te laten gaan om rapporten “Hameland kiest”en “Hameland sterk” in bestuur te bespreken. Gezien de huidige situatie is het wenselijk en noodzakelijk deze rapporten te bespreken. 10 juli 2009 B&W (niet openbaar) In AB – vergadering van 3 augustus 2009 akkoord gaan met keuze DB voor andere koers. Voorstel om verandermanager aanstellen. Bespreken hoe raden van aangesloten gemeenten op de hoogte worden gebracht. 23 juli 2009 B&W (niet openbaar) Kennisnemen van agenda en stukken besloten vergadering AB van Hameland op 3 augustus 2009. 3 augustus 2009 (besloten AB) Besloten AB – vergadering inzake bespreking rapporten “Hameland Sterk” en “Hameland Kiest” alsmede overnametraject buitendienst Oost – Gelre door Hameland. 15 september 2009 RAAD Op agenda: Onderzoeksrapport Hameland 17 september 2009 B&W Zorgwekkende financiële ontwikkeling als bespreekstuk voor AB – vergadering van 30 september 2009 opnemen. Aandringen dat z.s.m. na 1 oktober 2009 cijfers 3e kwartaal beschikbaar komen. Cijfers als onderdeel zien van besprekingen over toekomst Hameland. Dit mede in relatie tot nog te ontvangen rapport van Rijnconsult. Informeren Raad. 30 september 2009 (besloten AB) Besloten AB – vergadering. Presentatie resultaten extern onderzoek Rijnconsult. Financieel verslag 2e kwartaal. Besluit overname buitendienst gemeente Oost – Gelre. 31 oktober 2009 Artikel “Twentsche Courant Tubantia”. Hameland kost gemeente Berkelland een rib uit haar lijf. Wethouder Meijerink geeft aan dat cijfers nog niet formeel op tafel liggen en dus is het ook onduidelijk om welk bedrag het voor Berkelland gaat. Financiële informatie geeft hij alleen achter gesloten deuren, schriftelijk en alleen aan raadsleden. Hij waarschuwde de raad deze week nog rekening te houden met tekorten. Achter de schermen wordt voortdurend gewerkt aan verbeteringen.
12
5 november 2009 Raad Besloten raadsvergadering voorafgaand aan reguliere raadsvergadering. Wethouder Meijerink geeft toelichting op situatie Hameland. 12 november 2009 E-mail aan Raad. Geachte raad, Vorige week donderdag heb ik u in een besloten setting geïnformeerd over de situatie bij de Hameland. Vandaag zullen wij het personeel van de Hameland en de pers verder informeren. De persconferentie is vanmiddag om 16.00 uur. Ik wil u bij deze dan ook het persbericht toesturen waarin de koers/denklijn wordt verwoord. Tevens heb ik uw griffie per fractie een set documenten doen toekomen te weten: -Het rapport Hameland Kiest; -Het rapport Hameland Sterk: -De second opinion van Rijnconsult. De stukken zijn bijgevoegd en liggen ter inzage op de fractiekamers. Uiteraard ben ik bereid om met u nader in te gaan op dit voornemen tot koerswijziging bij de Hameland. Ik kan u melden dat ik naar buiten toe zal aangeven met de directie in overleg te zijn over de koerswijziging. 27 november 2009 B&W Kennisnemen van begroting 2010 en begroting ter inzage aan raad. 27 november 2009 E-mail aan Raad. Geachte leden van de raad, De heer Roekevisch/VVD heeft bij aanvang van de vergadering van de Commissie Bestuurlijk Domein en Dienstverlening van 24 november jl. het volgende naar voren gebracht. Op 4 december as. ontvangen de bij SW-bedrijf Hameland betrokken gemeenteraden nadere informatie. In verband hiermede heeft de heer Roekevisch verzocht om het onderwerp ' Hameland' aan de raadsagenda van 8 december as. toe te voegen. Na overleg met de Agendacommissie en met de voorzitter van uw raad stel ik het volgende voor. Aan de agenda van de raadsvergadering van 8 december as. wordt toegevoegd het punt ' Ontwikkelingen SW-bedrijf Hameland' . Het is vervolgens aan de raad om bij het punt ' Vaststellen agenda'zich uit te spreken over de behandeling van het agendapunt ' Hameland' . 3 december 2009 E-mail aan Raad Geachte leden van de raad, Zojuist ontving ik bijgaand persbericht over het vertrek per 1 december jl. van de directeur van Hameland. 4 december 2009 Toelichting Raden. Informatiebijeenkomst in Lichtenvoorde over de koerswijziging van Hameland 8 december 2009 RAAD Op agenda: Ontwikkelingen sociale werkvoorziening Hameland
13
10 december 2009 Persbericht Interim-directeur voor Hameland De heer Richard de Winter van Rijnconsult wordt tijdelijk benoemd tot interim-directeur van Hameland. Hij zal de komende tijd als algemeen directeur leiding geven aan het bedrijf Hameland en met de organisatie werken aan de noodzakelijke veranderingen binnen Hameland. 16 december 2009 Brief Hameland aan college. Het bestuur van Hameland heeft dhr. Richard de Winter benoemd tot interim Directeur. Raad inlichten. 17 december 2009 E-mail aan Raad. “Geachte raad, Zoals verwacht heeft de Provincie Gelderland besloten om de Hameland onder preventief toezicht te plaatsen. De reden hiervan is dat de begroting niet tijdig is ingediend en dat komt door de situatie waarin de Hameland zich op dit moment bevindt. Het preventief toezicht heeft de volgende consequenties: •
Preventief Toezicht Provincie • Begroting dient goedgekeurd te worden door GS • Begroting formeel vast laten stellen door AB • Zolang er geen goedkeuring GS is, mag de GR geen verplichtingen aangaan • Nader gesprek met provincie zal volgen • Eventueel kan de provincie een zogenaamde ‘Verklaring van In Principe Geen Bezwaar’ afgeven met betrekking tot reguliere uitgaven voor bestaand beleid • (Tussentijdse) begrotingswijzigingen dienen voorgelegd te worden aan GS van de provincie ter goedkeuring We zullen vanuit de Hameland een brief sturen naar de Provincie om met name punt 5 snel te gaan regelen. Punt 3 heeft inmiddels telefonisch plaatsgevonden met Gedeputeerde van der Kolk. Uiteraard is er tussen de controller van de Hameland en de medewerkers van de Provincie nauw contact omtrent de situatie. Ook zullen we de financieel specialisten van de gemeenten hier bij gaan betrekken”. 17 december 2009 Er wordt een opdracht voor interim-management gesloten met Rijnconsult. De heer De Winter wordt aangesteld met terugwerkende kracht per 1 december 2009 aan te stellen als interim-manager/algemeen directeur (tot 1 juni 2010). Opdracht is: uitvoeren van een nog te schrijven plan van aanpak.
B.
KADERSTELLING
Zoals bekend is Hameland een gemeenschappelijke regeling. Er is sprake van verlengd lokaal bestuur. Redenen om als gemeenten samen te werken zijn o.a. schaalvoordeel door de uitvoering van de Wsw op grotere schaal en een efficiënte en effectieve bedrijfsvoering. De regeling is aangegaan – na voorafgaande toestemming van de raden - door de colleges. Het Algemeen – en Dagelijks Bestuur bestaat daarom uit collegeleden. Dualisering In tegenstelling tot bij de gemeenten gaat de Wgr uit het van monistisch stelsel.
14
Er is dus geen duidelijke scheiding tussen de taken en bevoegdheden van het Algemeen- en Dagelijks Bestuur. Dit is bewust gebeurd om te voorkomen dat de samenwerkingsverbanden tot een bestuurslaag verworden. Taak bestuur De taak van het bestuur (als geheel) is het belang van de organisatie behartigen, dus het collectief belang van de vijf gezamenlijke gemeenten. De aandacht van het bestuur is dus gericht op de efficiency, continuïteit van de bedrijfsvoering en de belangen van het personeel. De afzonderlijke gemeenten moeten zich in de eerste plaats laten leiden door het gemeentelijk belang: financieel, inhoudelijk en bestuurlijk. Van de individuele bestuursleden word geacht dat zij zowel het collectieve- en het individuele belang behartigen. In de praktijk is dat een dilemma, maar hier geldt in algemene zin veelal dat het collectieve belang op de langere termijn voordeliger is dan het individuele belang. Verantwoording Hieronder willen we kort ingaan op de verantwoordingsrelaties binnen een gemeenschappelijke regeling. Het verschaffen van inlichtingen: - AB en DB hebben beide een inlichtingenplicht aan alle raden van de deelnemende gemeenten - DB lid heeft geen inlichtingenplicht aan de eigen raad (wel als AB lid) - AB lid heeft inlichtingenplicht aan de eigen raad Afleggen van verantwoording: -
AB en DB kunnen niet door gemeenten tot verantwoording worden geroepen DB lid kan niet door de gemeente tot verantwoording worden geroepen (wel als AB lid) AB lid kan ter verantwoording worden geroepen door de eigen gemeente
Ontslaan/terugroepen van vertegenwoordigers: -
gemeenten kunnen AB of DB niet ontslaan gemeente kan het eigen DB lid niet ontslaan gemeente kan het eigen AB lid ontslaan
Binnen het van bestuur Hameland zelf: Inlichtingenplicht: DB heeft inlichtingenplicht aan AB Verantwoording: AB kan DB of DB lid ter verantwoording roepen Ontslag: AB kan DB (of DB lid) ontslaan Uittreden Uittreden uit de gemeenschappelijke regeling is naar onze mening slechts een theoretische mogelijkheid. Het is niet reëel omdat uittreden ons buitensporig veel geld gaat kosten (uitredingkosten en starten nieuwe voorziening voor Wsw-ers). Daarnaast zijn we verplicht om om ongeveer 450 geïndiceerde mensen een arbeidsovereenkomst aan te bieden voor het verrichten van arbeid onder aangepaste omstandigheden. Mogelijkheden kaderstelling Verlengd lokaal bestuur is gebaseerd op een grote betrokkenheid van gemeenten. Het zijn immers de eigen belangen en taken die gezamenlijk worden opgepakt.
15
Anderzijds kan de samenwerking alleen maar werken als er niet constant op consensus en controle wordt gestuurd, maar juist op het gezamenlijke belang, vertrouwen in de bestuurders en slagvaardigheid. Mogelijkheden voor kaderstelling De belangrijkste kaders worden door uw raad gesteld via: a) de gemeentelijke begroting. b) De begroting van Hameland, waarvoor uw raad jaarlijks om een zienswijze wordt gevraagd. U kunt er mede voor zorgen dat er meetbare doelen in de begrotingen kunnen staan, in de zin van “wat moet het opleveren”. Wij moeten u er nadrukkelijk op wijzen dat er sprake is van een gemeenschappelijke regeling en dat dus “alles” in samenspraak met de andere deelnemende gemeenten moet gebeuren. De meerderheid beslist. Daarbij geldt dat er altijd een spanningsveld is tussen enerzijds de gezamenlijke belangen en anderzijds het individuele gemeentelijk belang. Daarnaast zit er een spanning tussen de bestuurlijke invloed van uw raad en de bestuurlijke slagvaardigheid. Tevens zit er een verschil tussen het dagelijkse operationele deel en het strategische niveau. Ook zit er soms een verschil in het belang van de organisatie en het belang van openbaarheid. In het belang van de organisatie (financieel-economisch, imago) kan niet altijd alles in de openbaarheid komen. 4. Financiële consequenties / dekking Het tekort 2009 wordt gedekt. Richting toekomst zal de heer R. de Winter (Interim Directeur Hameland) op 24 februari 2010 een plan presenteren. 5. Conclusie Wij stellen uw raad voor om kennis te nemen van deze informatie.
Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Berkelland, de secretaris, de burgemeester,
drs. A.G. Dekker.
mr. H.L.M. Bloemen.
16
Raadsvergadering
:
Agendanummer
:
26 januari 2010
De raad van de gemeente Berkelland; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 15 januari 2010; besluit: kennis te nemen van de in het raadsvoorstel verwoorde en ter inzage gelegde informatie.
Aldus vastgesteld in de raadsvergadering van 26 januari 2010 de griffier,
de voorzitter,
17
