Cloud
Steeds meer bedrijven omarmen het werken in de cloud. Maar wat betekent dit voor bedrijven, hun werknemers en het managen van de softwarelicenties? Dit e-book behandelt dergelijke ontwikkelingen en gaat in op het begrip ‘compliancy’ bij cloudcomputing. Een document waar iedereen die met deze nieuwe manier van werken in aanraking komt, profijt van kan hebben. BSA | The Software Alliance
BSA | The Software Alliance
Cloud en licenties
Your Own Device
Meer zzp’ers, Clouddiensten
2 | Cloud
Cloudcomputing bestaat al een tijd, maar dankt zijn opkomst aan verschillende op elkaar inwerkende factoren. Door globalisering en een opkomende mobiliteit is een flexibilisering van de arbeidsmarkt te constateren. Steeds meer zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) en freelancers betreden de arbeidsmarkt, niet op de laatste plaats omwille van gebeurtenissen in de Nederlandse economie. Dergelijke ontwikkelingen vragen om nieuwe, eigen middelen. Principes als Bring Your Own Device, Het Nieuwe Werken en cloudcomputing nestelen zich in de Nederlandse arbeidsmarkt. Steeds meer softwareproducenten bieden hun diensten online aan. Sommige starten zelfs met het louter aanbieden van webdiensten. Belangrijke aanjager van het succes van cloudcomputing is de mogelijkheid om de serveromgeving te virtualiseren. Sinds dat mogelijk is, lijken de mogelijkheden oneindig. Dit e-book geeft duiding over de verschillende lagen van cloudcomputing, maar behandelt ook de kwestie licentieproblematiek. Want software die online wordt aangeboden lijkt niet meer illegaal gebruikt te kunnen worden. Toch zijn er zaken waar u rekening mee moet houden wanneer u overstapt op de cloud. U leest het in dit document.
BSA | The Software Alliance
Lagen van cloudcomputing Clouddiensten bestaan in verschillende vormen, ook wel ´lagen´ genaamd. Zo bestaan er cloudapplicaties, cloudplatformen en cloud-infrastructuren. Cloudapplicaties: Software As A Service (SaaS) Bij Software As A Service biedt de dienstaanbieder eindapplicaties aan ´via de cloud´. Deze applicaties kunnen van allerlei soort zijn. De dienstaanbieder heeft de volledige controle over de applicaties, maar de klant kan in veel gevallen wel de applicatie configureren en functioneel beheren. In veel gevallen zijn SaaS-oplossingen te gebruiken via een webbrowser, maar soms is er een specifiek stuk client-software vereist en/of is de applicatie louter te gebruiken via een technische interface. Cloudplatformen: Platform As A Service (PaaS) De PaaS-laag biedt een aantal diensten bovenop de infrastructuur welke het SaaSaanbieders mogelijk maken hun toepassingen op een gestructureerde en geïntegreerde wijze aan te bieden. Voorbeelden van diensten in deze laag zijn toegangsbeheer, identiteitenbeheer, portaalfunctionaliteiten en integratiefaciliteiten. De klant van PaaS-diensten is een professionele, technische partij die voor het uitoefenen van zijn rol de nodige vrijheidsgraden moet hebben, binnen vastgelegde grenzen. In dit systeem wordt het framework en de infrastructuur beheerd door de dienstverlener en kan de gebruiker verder instaan voor de applicaties.
4 | Cloud
Cloud-infrastructuren (IaaS) In deze laag wordt de infrastructuur aangeboden via een virtualisatie-hardwareintegratie. In deze laag vindt men de servers, netwerken, opslagcapaciteit en andere infrastructuren. Dit laat de gebruiker volledige vrijheid toe over de hardware. Hier is kennis nodig over de drie cloudlagen en het onderhoud ervan. De cloudserver kan worden bediend vanaf een externe locatie door meerdere personen.
Packaged Software
Platform
(as a Service)
Data
Data
Software
(as a Service)
(as a Service)
Data
Data
Runtime
Runtime
Runtime
Middleware
Middleware
Middleware
Middleware
O/S
O/S
O/S
O/S
Virtualization
Virtualization
Virtualization
Servers
Servers
Storage
Storage
Networking
Networking
Managed by vendor
Servers
Virtualization Servers
Storage
Storage
Networking
Networking
BSA | The Software Alliance
Managed by vendor
Applications
Managed by vendor
Applications
You manage
Applications
You manage
Applications
Runtime
You manage
Infrastructure
Van producent tot eindgebruiker Cloudapplicaties worden aangeboden door een softwareproducent, ook wel vendor. Deze vendor biedt zijn clouddiensten ofwel direct aan, aan de eindgebruiker (direct writing), ofwel va een Internet Service Provider (ISP). In de volksmond wordt het begrip ISP ook wel gebruikt als benaming voor de Access Provider.
Direct writer
Clouddiensten
Desktopapplicaties Soms heeft men Web Apps nodig om de software, de clouddienst, te gebruiken. Tevens zijn er voorbeelden waarin er offline wel gebruik kan worden gemaakt van de software via bijvoorbeeld een desktopapplicatie.
6 | Cloud
Clouddiensten agenda’s
Back-ups & updates
Clouddiensten zijn er in allerhande vormen en maten. Zo zijn er e-mailprogramma’s, agenda’s en samenwerkingsportalen die volledig ‘in de cloud’ werken. Tevens biedt de cloud de mogelijkheid om back-ups te maken en op te slaan op een plek elders dan het eigen device.
BSA | The Software Alliance
Waarom is cloud interessant? Er zijn vele voordelen van cloud op te noemen. We sommen er hier een aantal op: • • • • • •
Maakt beheer gemakkelijker Minder infra ter plaatse nodig Vergroot in veel gevallen de veiligheid (security, updates, back-ups) Altijd ‘state of the art’ Vergroot flexibiliteit Vergroot de toegang vanaf elke locatie
Verschil van SaaS met klassieke licenties Klassieke licenties
SaaS
Eenmalige vooruitbetaling
Op abonnementsbasis
Geen termijn op de licentie
Licentie om de software te gebruiken zolang het abonnement loopt
Normaliter on-premise gehost door de organisatie
Normaliter off-premise gehost door de leverancier
8 | Cloud
Een groot verschil tussen een clouddienst en een klassiek softwarepakket, is dat laatstgenoemde op voorhand moet worden betaald als totaalpakket en dat men bij SaaS een abonnement afsluit. Dit brengt met zich mee dat men betaalt per maand, kwartaal of anderzijds. Dit brengt echter wel met zich mee dat een cloudabonnement geldt voor een bepaalde tijdsduur. Men kan de software gebruiken, zolang het abonnement loopt. Dit in tegenstelling tot de klassieke licentie, waar op het gebruik van de software geen termijn zit. Daarnaast is een van de grootste verschillen tussen de klassieke licentie en het cloudabonnement, de plaats van hosting. Immers, waar de klassieke licentie normaliter wordt gehost door de organisatie die de software gebruikt, wordt de software bij een cloudabonnement off-premise gehost door de leverancier. Dit brengt met zich mee dat de gebruiker van een SaaS, een device kan gebruiken dat veel minder capaciteit vraagt (wat zeer in de kosten kan schelen).
Klassiek - cd
SaaS
On premise
Off-premise
Zwaardere infrastructuur lokaal nodig
Alleen internetdevice
Software alleen beschikbaar wanneer in bezit van cd of reeds geïnstalleerd
Software overal toegankelijk wanneer er verbinding is met internet
Licentie om de software voor altijd te gebruiken
Licentie om de software te gebruiken zolang het abonnement loopt
BSA | The Software Alliance
Licenties in combinatie met de cloud SaaS wordt aangeboden via abonnementsvormen. Betekent dit dan ook het einde van licentieproblematiek? Dat is niet zo direct te stellen. Iedere afnemer blijft verantwoordelijk voor het in orde zijn van de licenties/rechten voor het gebruik van de software. Zelfs wanneer een ISP de afdracht aan een vendor niet zou betalen, loopt de eindgebruiker formeel een risico. Uiteraard zijn voor het gebruik van Web Apps en desktopapplicaties wel licenties nodig. Is er aan de licentieverantwoordelijkheid dan feitelijk niets te doen? Nee, maar u kunt als organisatie wel de ‘omstandigheden’ dusdanig inrichten dat u kunt aantonen er alles aan te hebben gedaan om compliant te blijven. Ook in de cloud. De keuze voor betrouwbare ISP’s of afname middels direct writing kunnen daaraan bijdragen.
Uitdaging voor cloudgebruikers De focus gaat van aankopen, implementeren en het managen van de softwareapplicatie (en de daarbij behorende licenties), naar het opzetten en managen van de relatie met de SaaS vendor. SaaS Subscription Agreement en de Service Level Agreement (SLA) zijn cruciaal voor een succesvolle relatie. Het advies is dan ook hier extra aandacht aan te geven. Een goede relatie met de SaaS vendor kan zowel voor voordelen zorgen op financieel vlak, als op het gebied van productiviteit.
10 | Cloud
Advies voor (potentiële) cloudgebruikers Aspecten van de SaaS die op voorhand in kaart moeten worden gebracht om tot een juiste keuze te komen: • Bestaat er de mogelijkheid om aanpassingen, verbeteringen, database-queries en nieuwe rapporten op te vragen? • Hoe is het eigendom van de software-aanpassingen en/of verbeteringen geregeld? • Wat zijn de rechten en verantwoordelijkheden over/van de data? • Hoe zit het met de veiligheid van informatie en de confidentialiteit van de data? • Kosten en prijsafspraken • Zijn er extra gebruikersvoorzieningen en gebruiksmetingen? • Wat is de uptime en worden er performancegaranties gegeven? • Hoe wordt er op problemen gereageerd en wat is de oplossingstijd? • Hoe is het onderhoud en de ondersteuning geregeld, met inbegrip van systeem-administratie, toepassing van patches, oplossingen en upgrades? • Wat te doen bij fatale fouten en bedrijfscontinuïteit? • Wat zijn de contractbeëindigingsvoorwaarden?
BSA | The Software Alliance
12 | Cloud
bsa.nl | bsabedrijsindex.nl
