24
A
Verzamelde Merken
Cijfers 2CV [auto; merk van Citroën] (1949-1990) (F): uit te spreken als ‘deux-chevaux’; Frans voor ‘twee paarden’, verwijzend naar de twee paardenkrachten die dit model had. 3Com [ethernet apparatuur] (1979) (USA): afkorting van drie keer ‘com’– computers, communicatie en compatibiliteit. 3es [frisdrank; merk van Bavaria] (NL): ‘drie (keer) S’; naar de drie broers Swinkels. 3M [bedrijf] (1902) (USA): ‘drie (keer) M’; naar de 3 M’s in de bedrijfsnaam: Minnesota Mining and Manufacturing Company. 3VO [verkeersveiligheidsorganisatie] (2000) (NL): ‘drie (keer) V en een O’: afkorting van Verenigde Verkeers Veiligheids Organisatie (fusienaam van Veilig Verkeer Nederland, De Voetgangersvereniging en de Stichting Kinderen Voorrang). 4-Granen ei [eieren; merk van Kwetters] (NL): naar de vier hoofdgranen in het voer dat de kippen krijgen die deze eieren leggen: maïs, tarwe, haver en gerst. 7-Eleven [supermarkt] (1927) (USA): de oorspronkelijke openingstijden (7:00 AM – 11:00 PM) van deze winkels. 7-Up [frisdrank; merk van Cadbury Schweppes] (1929) (USA): oorspronkelijk geïntroduceerd als Bib-Label Lithiated Lemon-Lime Soda. Het cijfer 7 wordt op verschillende wijzen verklaard: (1) het was de zevende poging van C.L. Griggs een succesvolle frisdrank op de markt te brengen en (2) deze citroen-limedrank was aanvankelijk alleen in 7 ounce flesjes te verkrijgen. Up is afgeleid van het Engelse ‘bottoms up’ (proost). 8 x 4 [deodorant; merk van Beiersdorf] (1951) (D): oorspronkelijke zeepformule met 8 x 4 = 32 moleculaire componenten. 20th Century Fox [filmmaatschappij] (1935) (USA): fusienaam van Twentieth Century Pictures (1933) en Fox Studios (1913) (naar de achternaam van William Fox). 500 [auto; merk van Fiat] (1936-1975) (I):
VM#3.indd 24
naar de cilinderinhoud van het oorspronkelijke model. Dit model is uitgebracht in twee verschillende series: Topolino 500 (1936-1955) en Nuova 500 (1957-1975). 501 [jeans; merk van Levi’s] (1890) (USA): waarschijnlijk naar de productiecode van deze broek die aanvankelijk als overall werd aangeduid. 911 [auto; merk van Porsche] (1963) (D): waarschijnlijk naar een serienummer (de 9serie) en oorspronkelijk bedoeld als 901; na bezwaren van Peugeot veranderd in 911. 1664 [bier; merk van Brasseries Kronenbourg] (1664) (F): jaar waarin Jérôme Hatt dit bier voor het eerst in Straatsburg op de markt bracht. 4711 [eau de cologne] (1792) (D): het huisnummer in de Glockengasse in Keulen waar dit ‘Echt Kölnisches Wasser’ van oorsprong werd geproduceerd.
A Aabe [wol] (1930) (NL): naar de initialen van Adolf van den Bergh, jr. AA-Drink [sportdrank; merk van United Softdrinks] (NL): afkorting van ‘After Activity Drink’ (drinken bedoeld voor na het verrichten van activiteiten). Aap, Stichting ~ [opvangcentrum voor uitheemse dieren] (1972) (NL): afkorting van Apen Adoptie en Protectie. Aardappel Anders [sauzen; merk van Campbell’s] (1996) (NL): naam die suggereert dat met het gebruik van deze sauzen de aardappelmaaltijd anders smaakt. Abarth [auto; merk van Fiat] (I): achternaam van Carlo Abarth (1908-1979). ABB [bedrijf; stroomvoorziening en automatisering] (1988) (CH): afkorting van Asea Brown Boveri, ontstaan uit de fusie tussen Asea (1890) (een afkorting van Allmänna Svenska Elektriska Aktiebolaget) en BBC (1891) (een afkorting van Brown, Boveri & Cie.; de achternamen van Charles E.L. Brown en Walter Boveri).
16-08-2004 14:04:53
Lijst met merknamen ABC [rtv] (1941) (USA): afkorting van American Broadcasting Company. ABN Amro [bank] (1991) (NL): fusienaam; naar de afkorting van Algemene Bank Nederland (1964) en samentrekking van Amsterdam-Rotterdam Bank (1964). ABP [pensioenfonds] (NL): afkorting van Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds. abs [soortnaam; remtechniek]: afkorting van het Engelse ‘antilock braking system’ (antiblokkeer-remsysteem). absint [soortnaam; brandewijn op kruiden getrokken]: waarschijnlijk naar het Griekse woord ‘absinthion’ (ondrinkbaar; als gevolg van de bittere smaak). Zie ook: Pernod. Absolut [wodka] (1879) (S): naar de oorspronkelijke naam ‘Absolut Rent Brännvin’, waarbij ‘rent brännvin’ verwijst naar brandewijn (in Zweden een oude benaming voor wodka) en ‘absolut’ naar absolute puurheid. Abus [sloten] (1924) (D): afkorting van ‘August Bremicker (1861-) Und Sohne’. Abvakabo [vakbeweging, merk van FNV] (1983) (NL): fusienaam van Algemene Bond van Ambtenaren (1947) en Bond van Overheidspersoneel (1949). AC [restaurants] (1961) (NL): afkorting van Albert’s Corner (naar Albert Heijn). Accenture [consultancy] (2001) (USA): waarschijnlijk een samentrekking van het Engelse ‘accent on the future’ (nadruk op de toekomst) (voorheen onderdeel van Arthur Andersen). accu [soortnaam; batterij]: verkorting van accumulator (energiereservoir). Acer [computers] (1976) (RC; Taiwan): naar het Latijnse woord ‘acer’ (scherp, acuut en energiek). Daarnaast is het gebaseerd op het Engelse woord ‘ace’, dat onder andere verwijst naar de hoogste kwaliteit. Achmea [verzekeringsconcern] (1995) (NL): fantasienaam die overeenkomt met het Zuid-Amerikaanse plantengeslacht Aechmea, een plant die op dusdanige wijze groeit dat het omringende planten niet nadelig beïnvloedt.
VM#3.indd 25
25
Actimel [yoghurt; merk van Danone] (1994) (F): samentrekking van het woord ‘active’ en een verbastering van het woord ‘milk’. Action Man [speelgoed; merk van Hasbro] (1964) (USA): speelgoedpoppen voor jongens die activiteiten (‘action’) verbeelden (zoals extreme sporten). Acura [auto; merk van American Honda Motor Company] (1986) (USA): neologisme; verbastering van de lettergreep ‘acu’ hetgeen associaties met accuraatheid en verfijnde techniek moet oproepen. Acuvue [contactlenzen; merk van Johnson & Johnson] (1988) (USA): samentrekking van de Franse woorden ‘acuïté’ en ‘vue’ (zien), daarmee verwijzend naar ‘scherp zien’. Adac [automobielvereniging] (D): afkorting van Allgemeiner Deutscher Automobil Club. Adams [snoepproducent; merk van Pfizer] (1876) (USA): achternaam van Thomas Adams. Adecco [uitzendbureau] (1996) (CH): fusienaam; samentrekking van de namen van het Zwitserse bedrijf Adia en het Franse bedrijf Ecco. Adelholzener [mineraalwater] (1875) (D): naar de plaats Bad Adelholzen. Adidas [sportartikelen; merk van AdidasSalomon] (1920) (D): verbastering van de eigennaam van Adolf Dassler (1900-1978). Ado [gordijnen] (D): verkorting van de vestigingsplaats in Noord-Duitsland: Aschendorf. Adobe [software] (1982) (USA): letterlijk naar ‘een in de zon gedroogde steen’. adsl [soortnaam; digitale verbinding] (ca.1988) (USA): afkorting van het Engelse ‘asymmetric digital subscriber line’. AEG [witgoed] (D): afkorting van Algemeine Elektrizitäts Gesellschaft. Aegon [verzekeringen] (1983) (NL): samentrekking en verbastering van de merknamen van de fusiepartners Ago en Ennia. Aer Lingus [luchtvaartmaatschappij] (1936) (IRL): naar ‘aer loingeas’, hetgeen luchtvloot betekent.
A
16-08-2004 14:04:53
26
A
Verzamelde Merken
Aeroflot [luchtvaartmaatschappij] (1923) (RUS): samentrekking van het internationale ‘aero’ en het Russische woord ‘flot’ (vloot), een van de woorden die Peter de Grote uit het Nederlands heeft geleend. AEX [beursindex] (1996) (NL): afkorting van Amsterdam European Options Exchange Index. Affligem [bier] (1074) (B): naar de gelijknamige abdij in België (thans ook plaatsnaam). Aflukin [medicijn]: waarschijnlijk een samentrekking van ‘anti-flu’ (antigriep) en het ingrediënt kinine. Afri Cola [cola] (1931) (D): dit Duitse merk is waarschijnlijk naar Afrika vernoemd omdat Casablanca (Marokko, Afrika) destijds al een geliefd vakantieoord voor rijke Duitsers was. After Eight [chocolade; merk van Nestlé] (1962) (GB): naar het tijdstip van nuttigen (een ‘after-dinner mint’). after-shave [soortnaam; eau de toilette]: letterlijk ‘na (after) het scheren (shave)’. Aga [gas] (1904-2000) (S): afkorting van Aktiebogalet GasAccumulator. Oprichter: Gustaf Dalen. Agfa [fotografie] (1897) (D): anagram van de afkorting AGAF; AktienGesellschaft für AnilinFabrikation. Agfa-Gevaert [chemiebedrijf] (1964) (D): zie Agfa; Gevaert is de achternaam van de Belg Lieven Gevaert. Agip [brandstoffen] (1926) (I): afkorting van Azienda Generale Italiana Petroli. Agis [verzekeringen] (1999; 2001) (NL): vernoemd naar koning Agis, die stond voor herstel van maatschappelijke waarden en gemeenschapszin in het Sparta van 245 voor Christus. Fusienaam van Anova, Anoz en ZAO. Agiva [sportkleding] (1946) (B): samenvoeging van de voornamen en het tussenvoegsel van de opvolgers van oprichter Jan van Oost: Alain en Gilles van Oost. Agu [fietstoebehoren] (1966) (NL): afkorting
VM#3.indd 26
van Alkmaarse Groothandels Unie. AH [supermarkt; merk van Ahold] (NL): afkorting van Albert Heijn (zie aldaar). Ahlmann [shovels] (1827; 1952) (D): achternaam van Johannes Ahlmann. Ahold, Koninklijke ~ [supermarktconcern] (1973) (NL): samentrekking van AH (Albert Heijn) en het Engelse woord ‘holding’. Ahoy’ [evenementenaccommodatie] (1971) (NL): vernoemd naar de tentoonstelling Rotterdam Ahoy (1953) (‘ahoi’ is een kreet waarmee men een schip toeroept). Ahrend, Koninklijke ~ [kantoorartikelen] (1896) (NL): achternaam van de Wed. Joop Ahrend & Zoon. Air Canada [luchtvaartmaatschappij] (1937; 1965) (CDN): letterlijk naar ‘Canadese luchtvaartmaatschappij’. Air France [luchtvaartmaatschappij] (1933) (F): letterlijk naar ‘Franse luchtvaartmaatschappij’. Air Malta [luchtvaartmaatschappij] (1974) (M): letterlijk naar ‘Maltese luchtvaartmaatschappij’. Air Miles [spaarprogramma] (1988) (GB): naar de oorspronkelijke bedoeling van het programma, waarbij consumenten konden sparen voor verre luchtreizen (‘lucht-mijlen’). Air Pacific [luchtvaartmaatschappij] (1974) (AUS): naar het gegeven dat deze luchtvaartmaatschappij met name de South Pacific als verzorgingsgebied heeft. Airbus [vliegtuigbouwer] (1970) (EUR): letterlijk ‘luchtbus’; Europees consortium van Franse, Duitse en later Spaanse en Engelse bedrijven. Air-India [luchtvaartmaatschappij] (1932; 1946) (IND): letterlijk naar ‘Indiase luchtvaartmaatschappij’. AIVD [overheidsdienst] (2002) (NL): afkorting van Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (voorheen BVD; Binnenlandse Veiligheidsdienst). Aiwa [audioapparatuur] (1951) (J): naar de beginletters van de bedrijfsnaam Aiko
16-08-2004 14:04:54
Lijst met merknamen Denki Sangyo Co. en het Japanse woord ‘wa’ (harmonie). Het woord ‘ai’ betekent ook ‘liefde’. In 1959 werd de bedrijfsnaam veranderd in Aiwa Co. Aixam [brommobiel; merk van AixamMega] (1983) (F): mogelijk een samentrekking van de plaatsnaam Aix (-Les-BainsCedex) en de fabrieksnamen Arola en Mega. Ajax [brandblussers] (1910) (NL): door de oprichter Jan de Boer in 1925 vernoemd naar de gelijknamige voetbalclub vanwege de successen van diens zoon als doelman. Ajax [reinigingsmiddel; merk van ColgatePalmolive] (1947) (USA): waarschijnlijk vernoemd naar de held uit de Griekse oudheid (Aias). Ajax [voetbalclub] (1894) (NL): vernoemd naar de held uit de Griekse oudheid (Aias). Akai [audioapparatuur] (J): achternaam van de heer Akai. Ako [literatuur] (1879) (NL): afkorting van Amsterdamse Kiosk Organisatie. Akzo Nobel [chemiebedrijf] (1777; 1994) (NL): Akzo is een samentrekking van de afkortingen AKU (Algemeene Kunstzijde Unie) en KZO (Koninklijke Zout Organon). Nobel, toegevoegd na de fusie met het Zweedse Nobel in 1994, is naar de achternaam van Alfred Nobel (1833-1896). Alabastine [doe-het-zelfproduct] (NL): verbastering van ‘albastine’; naar ‘albast’ (een gipssoort) en de Latijnse suffixatie ‘-divinus’ (van de aard van). Alamo [autoverhuur] (1974) (USA): waarschijnlijk naar de gelijknamige plaats in Nevada. Albert [boodschappen-bezorgservice] (2002) (NL): vernoemd naar Albert Heijn; bezorgservice van Albert Heijn, Etos, Gall & Gall, De Tuinen en Deli XLSHOP. Albert Heijn [supermarkt; merk van Ahold] (1887) (NL): eigennaam van Albert Heijn (1865-1945). Alberto [slijterijketen; merk van Ahold] (1969-1988) (NL): verbastering van de voornaam van Albert Heijn (1865-1945).
VM#3.indd 27
27
A
Onder de naam Ajax, Feyenoord en PSV werd midden jaren negentig rood-witte vla verkocht.
Albi [wasmiddel; merk van Albert Heijn] (-) (NL): verbastering van de voornaam van Albert Heijn die tevens de associatie met wit(-maken) moet oproepen (naar het Latijnse woord ‘albus’, wit). Albron [cateringbedrijf] (1997) (NL): verbastering van de samentrekking van de namen van twee gefuseerde bedrijven: (alliantie) BRN en Service One Catering. Alcatel [kabels] (F): afkorting van (Société) Alsacienne de Constructions Atomiques, de Télécommunications et d’Electronique. Aldi [supermarkt] (D): samentrekking van de achternaam van Theo en Karl Albrecht en het woord ‘discount’. Het merk bestaat uit twee onafhankelijke bedrijven, verdeeld in een ‘Noord-tak’ (Frankrijk, België, Denemarken, Nederland, Luxemburg, Spanje en Noord-Duitsland) en een ‘Zuid-tak’ (Engeland, Ierland, Australië, Oostenrijk, ZuidDuitsland en de Verenigde Staten). Alessi [huishoudelijke artikelen] (1921) (I): achternaam van Giovanni Alessi. Aleve [pijnstiller; merk van Bayer] (USA): inkorting van het Engelse woord ‘alleviate’ (pijn verzachten). Alex [beursordersysteem; merk van Rabobank] (1999) (NL): fantasienaam. Alfa [bier] (1870) (NL): naar de gelijknamige
16-08-2004 14:04:54
28
A
Verzamelde Merken
bron die gevoed wordt met water uit het Eifelgebergte. Alfa Romeo [auto; merk van Fiat-concern] (1907) (I): afkorting van Società Anonima Lombarda Fabbrica Automobili en de achternaam van de in 1914 aangetreden directeur Nicola Romeo (1876-1938). Alfa-Laval [melkmachines] (1879) (S): achternaam van Gustaf de Laval (1845-1913) en de typenaam van zijn eerst geproduceerde machine (alfa). Alfi [thermoskannen] (1914) (D): samentrekking van Aluminiumwarenfabrik Fischbach. Alfred A. Knopf [uitgever] (1906) (USA): eigennaam van Alfred A. Knopf (1892-1984). Algemeen Dagblad [dagblad; merk van PCM] (1946) (NL): naar het gegeven dat deze krant destijds geen bepaalde levensovertuiging (zuil) vertegenwoordigde. Algida [ijs; merk van Unilever] (1947) (I): Italiaans voor ‘koud’. Alitalia [luchtvaartmaatschappij] (1947; 1957) (I): waarschijnlijk een samentrekking van de Italiaanse woorden ‘ali’ (vleugel) en ‘Italia’ (Italië); ‘de vleugels van Italië’, of een samentrekking van ‘Aerolinee Italiane’ (Italiaanse luchtvaartmaatschappij). Al-Jazeera [rtv] (1996) (Q): Arabisch voor ‘het (schier-) eiland’, naar het gegeven dat Qatar een schiereiland van Saudi-Arabië is. Alka Seltzer [pijnstillers] (1931) (D): verbastering van ‘alkaline’, dat maagpijn tegengaat en bubbels veroorzaakt. De naam Seltzer verwijst naar het medicinale mineraalwater van Nieder-Selters in Duitsland. All [wasmiddel; merk van Unilever] (1968ca.2001) (NL): waarschijnlijk een suggestieve naam voor een wasmiddel dat alle (Engels: ‘all’) vlekken verwijdert. All Star [sportschoen; merk van Converse] (1917) (USA): basketbalschoen, bedoeld voor iedereen die een sterspeler wil zijn. In 1923 verbond de basketballegende Chuck Taylor zijn naam aan deze schoenen. Bijnamen voor deze schoenen zijn: Chucks, Cons en Connies.
VM#3.indd 28
All-Bran [ontbijtgranen; merk van Kellogg’s] (1919) (USA): letterlijk ‘alleen maar zemelen’, daarmee benadrukkend dat het een natuurproduct is. Alldays [hygiënisch verband; merk van Procter & Gamble) (USA): suggestieve naam ‘voor alledaags gebruik’. Allegheny Airlines [luchtvaartmaatschappij] (1946) (USA): naar het gelijknamige gebergte in de staat Pennsylvania. AllerHande [huisorgaan; merk van Albert Heijn] (NL): letterlijk naar ‘een blad dat voor iedereen bedoeld is’ met een verwijzing naar Albert Heijn (A-H; Aller-Hande). ALM [luchtvaartmaatschappij] (-2001) (NA): afkorting van Antilliaanse Luchtvaartmaatschappij. Almay [cosmetica; merk van Revlon] (1931) (USA): samentrekking van de voor- en achternaam van de oprichter Alfred May. Alta Vista [internetzoekmachine] (1995) (USA): letterlijk betekent de naam ‘blik van bovenaf’; naar het op ‘een afstand’ kijken van informatie op internet. Altria Group [bedrijfsnaam] (2003) (USA): fictieve naam voor de holding (voorheen Philip Morris Companies) van de werkmaatschappijen Kraft Foods, Philip Morris International, Philip Morris USA en Philip Morris Capital Corporation. De naam is gebaseerd op het Latijnse woord ‘altus’ (hoog), suggererend dat het bedrijf streeft naar topprestaties. Always [maandverband; merk van Procter & Gamble] (1983) (USA): waarschijnlijk suggestief (‘altijd kunnen vertrouwen op’). In 1992 in Nederland geïntroduceerd. Amarula [likeur] (1989) (ZA): naar de vrucht van de marulaboom waaraan vruchtbaarheidseigenschappen worden toegeschreven. Amazon [e-winkel] (1995) (USA): de oprichter, Jeff Bezos, koos deze naam omdat die gemakkelijk te onthouden en te spellen is en omdat deze de associatie met ‘iets groots’ oproept.
16-08-2004 14:04:54
Lijst met merknamen Ambi Pur [luchtverfrisser; merk van Sara Lee]: naar het Franse ‘ambiante à pur’ (een zuivere, heldere omgeving). Ambre Solaire [zonnebrandolie; merk van Garnier] (1935) (F): naar de ambergele (‘ambre’) kleur die de huid als gevolg van de zon (‘solaire’) kan krijgen. AMC [auto] (1954-1987) (USA): afkorting van American Motor Corporation. AMD [computercomponenten] (1969) (USA): afkorting van Advanced Micro Devices. America Today [kledingwinkel] (1989) (NL): naar de doelstelling van het bedrijf: het Amerika-gevoel bij de consument te brengen. American Airlines [luchtvaartmaatschappij] (1934) (USA): letterlijk naar ‘Amerikaanse luchtvaartmaatschappij’. American Express [financiële dienstverlening] (1850) (USA): naar de oorspronkelijke dienstverlening – een Amerikaanse expresservice voor goederen, geld en financiële papieren. American Standard [sanitair; radiatoren] (1881) (USA): letterlijk naar ‘Amerikaanse standaard’. Amersfoortse, De ~ [verzekeringen; merk van Fortis] (1938; 1964) (NL): verkorte naam van NV Amersfoortse Algemene Verzekering Maatschappij; naar de plaats van vestiging. Amev [verzekeringsmaatschappij; merk van Fortis] (1847-2005) (NL): afkorting van Algemene Maatschappij tot Exploitatie van Verzekeringen. Amex [financiële dienstverlening] (1970) (USA): samentrekking van American Express; zie aldaar. AMF [bowling centers] (1900) (USA): afkorting van American Machine and Foundry. amfetamine [soortnaam; stimulerend middel]: samentrekking van Alpha methyl phenyl etylamine. AMG [autoaccessoires] (1967) (D): afkorting van de achternamen van de oprichters, de broers Hans Werner en Friedrich Aufrecht,
VM#3.indd 29
29
Erhard Melchen in de plaats van oprichting: Großaspach. Ami [auto; merk van Citroën] (1961) (F): het Franse woord ‘ami’ betekent ‘vriend’; de auto als metgezel. Er zijn twee modellen uitgebracht: Ami 6 (1961-1971) en Ami 8 (1969-1979). Amicon [verzekeringen; merk van Menzis] (1998) (NL): suggestieve naam die associaties oproept met ‘vrienden samen’. ammoniak [soortnaam; schoonmaakmiddel]: naar de oorspronkelijke naam van de oase Siwah in Libië (Ammonion), waar hars uit de doremaplant werd gewonnen. Ammonion is afgeleid van het orakel van Ammon. Amnesty International [mensenrechtenorganisatie] (1961) (GB): naar het ‘internationaal verlenen van amnestie’. Amoco [brandstoffen] (1889-1998) (USA): samentrekking van American Oil Company. Ampex [magnetische banden] (1944) (USA): samentrekking van Alexander Mathew Poniatoff (1892-1980) Exploitation. Amref [charitatieve instelling] (1957) (EAK): samentrekking van The African Medical and Research Foundation. Amstel [bier; merk van Heineken] (1870) (NL): naar de gelijknamige rivier die door Amsterdam stroomt en waar vroeger de brouwerij aan gevestigd was. Amstel 1870 [bier; merk van Amstel] (NL): naar het jaar waarin de Amstelbrouwerij werd opgericht. Amstrad [computers] (1968) (GB): samentrekking van A.M.S. Trading, waarbij A.M.S. een afkorting is van de eigennaam Alan Michael Sugar (1947). Amtrak [spoorwegmaatschappij; merk van National Railroad Passenger Corporation] (1971) (USA): samentrekking van American en ‘track’ (spoor). Amway [schoonmaakproducten] (1959) (USA): samentrekking van ‘(the) American way’. Anais Anais [eau de toilette; merk van
A
16-08-2004 14:04:55
30
A
Verzamelde Merken
Cacharel] (1979) (F): vernoemd naar de Perzische god van de liefde. Anatolia [luchtvaartmaatschappij] (TR): naar de gelijknamige regio (Aziatisch deel van Turkije). Andersen [accountants] (1913; 1918; 2001) (USA): achternaam van Arthur Andersen (1885-1947). Zie ook: Accenture. Andrélon [shampoo; merk van Unilever] (1940) (NL): verbastering van de voornaam van André de Jong. Anheuser-Busch [bier] (1852) (USA): achternamen van Eberhard Anheuser (1805-1880) en zijn schoonzoon Adolphus Busch. Anna Sui [cosmetica] (USA): eigennaam van Anna Sui. ANP [persbureau] (1939) (NL): afkorting van Algemeen Nederlands Persbureau. Ansul [brandblussers] (1912; 1915) (USA): samentrekking van de stofnaam ‘anhydrous sulphur’ (een zwavelioxyde) dat werd gebruikt in elektrische koeling. ANVR [reisbureauvereniging] (1966) (NL): afkorting van Algemene Nederlandse Vereniging van Reisbureaus. ANWB, Koninklijke ~ [automobielvereniging] (1883) (NL): afkorting van Algemene Nederlandsche Wielrijders-Bond. AOL Time Warner [mediaconcern] (2001) (USA): ontstaan uit de fusie tussen de internetprovider AOL (America OnLine; 1989) en Time Warner (in 1989 ontstaan als Time Inc. (1923) het bedrijf Warner Communications (1918) overneemt). A&P [supermarkt] (1859) (USA): afkorting van The Great Atlantic & Pacific Tea Company. Apollinaris [mineraalwater] (1853) (D): naar de beschermheilige van de wijn, Apollinaris. De naam is ontleend aan een beeld van Apollinaris onder aan een wijnberg te Ahrweil. De waterbron bevindt zich in de berg; door een ongewoon hoge concentratie kooldioxide is deze ongeschikt voor wijnbouw. Appelsientje [vruchtensap; merk van Riedel Drinks] (1972) (NL): woordspeling op het
VM#3.indd 30
oorspronkelijke product (tot 2003): sinaasappelsap. Apple [computers] (1976) (USA): naar de vrucht ‘appel’. Naam bedacht door Steve Jobs (1955) die voor de introductie van het merk bij een fruitteler had gewerkt. Jobs beschouwde appels als het volmaakte fruit: een hoge voedingswaarde, ze zien er goed uit en ze raken niet gemakkelijk beschadigd. Deze eigenschappen zouden volgens hem ook voor het bedrijf Apple moeten opgaan. Aquafresh [tandpasta; merk van GlaxoSmithKline] (1970s): suggestieve naam die verwijst naar fris. Aquavie [mineraalwater] (1987) (USA; Hawaï): suggestieve naam, verwijzend naar ‘water’ en ‘leven’. Arag [verzekeringen] (1935) (D): afkorting van Allgemeine Rechtsschutz Versicherungs Aktien Gesellschaft. Aral [brandstoffen] (1924) (D): samentrekking van de namen van twee koolwaterstofgroepen: aromaten (benzeen) en alifaten (benzeen). Arby’s [fastfoodketen] (1964) (USA): verbastering van de letters R.B.; naar Raffel Brothers (Forrest en Leroy Raffel). Arcadis (voorheen Heidemij) [bedrijf; infrastructuurontwikkeling] (1888; 1997) (NL): afgeleid van ‘Arcadia’, volgens de Griekse mythologie de prettigste plaats op aarde om te leven. Het logo toont een salamander, een symbool voor een schoon milieu (salamanders komen alleen daar voor waar het ecosysteem duurzaam in balans is). Arcener [bier; merk van Interbrew] (1993) (NL): naar de gelijknamige plaatsnaam. ARD [rtv] (1950) (D): afkorting van Arbeitsgemeinschaft der öffentlich-rechtlichten Rundfunk- anstalten der Bundesrepublik Deutschland. Ariel [wasmiddel; merk van Procter & Gamble] (1969): mogelijk naar ‘engel’ of ‘watergeest’ (komt in diverse klassieke werken voor, zoals The Tempest van Shakespeare) of
16-08-2004 14:04:55
Lijst met merknamen naar de Hebreeuwse betekenis: ‘leeuw van God’. Ariola [platenlabel; merk van Bertelsmann] (1958) (D): fantasienaam. Ariston [gasfornuis] (1960) (I): waarschijnlijk een samentrekking van de voor- en achternaam van oprichter Aristide Merloni. Arm & Hammer [zuiveringszout; merk van Church & Dwight Co.] (1867) (USA): vóór 1867 werd dit merk gebruikt voor mosterd afkomstig van Vulcan Spice Mills. In de Romeinse mythologie is Vulcanus de god van het vuur, die bedreven was in het vormgeven van ornamenten voor de goden. De naam en het logo verwijzen naar de arm van Vulcanus met een hamer. Armani [kleding; merk van Giorgio Armani] (1975) (I): achternaam van Giorgio Armani (1934). Armani Exchange (A|X) [kleding; merk van Giorgio Armani] (1991) (I): uitbreiding van de achternaam van Giorgio Armani (1934). Arrow [kleding] (1851; 1889) (USA): de naam verwijst mogelijk naar de punten van de boord van een overhemd. Artemide [verlichting] (1959) (I): naar de godin van de jacht, Artemis, die wordt geassocieerd met de bossen en het maanlicht. Artsen zonder Grenzen (Médecins Sans Frontières) [medische organisatie] (1971) (F): naar het gegeven dat deze artsen zonder hinder van landsgrenzen en wettelijke en administratieve beperkingen, medische hulp in noodgebieden willen leveren. Arzberg [servies] (1887) (D): naar de plaats waar de fabriek stond. ASB [uitzendbureau] (NL): afkorting van Algemeen ServiceBureau. Asbach Uralt [gedestilleerd] (1907) (D): naar de achternaam van Hugo Asbach (18681935) en het gegeven dat deze drank moest rijpen om zijn smaak te krijgen (‘ur-alt’). Ascii [software] (1963) (USA): afkorting van American Standard Code for Information Interchange. Ascona [auto; merk van Opel en Vauxhall]
VM#3.indd 31
31
(D/GB): naar de gelijknamige plaats aan het Lago Maggiore in Zwitserland. Asda [supermarkten] (1965) (GB): samentrekking van ‘associated dairies’. Asics [sportschoenen] (1949) (J): afkorting van het Latijnse gezegde ‘anima sana in corpore sano’ (een gezonde geest in een gezond lichaam). Asito [schoonmaakdienst] (1952) (NL): afkorting van ‘alle stof in Twente opgeruimd’. ASLK [bank; merk van Fortis] (1865) (B): afkorting van Algemene Spaar- en LijfrenteKas. ASML [bedrijf; halfgeleiders] (1984) (NL): afkorting van Advanced Semiconductor Materials Litography. ASN [bank voor duurzaam sparen en beleggen; merk van SNS Reaal Groep] (1960) (NL): afkorting van Algemene Spaarbank voor Nederland. Aspa [kantoormeubilair; merk van Samas] (1923) (NL): samentrekking van de voor- en achternaam van Adriaan Spaander. Zie ook: Samas. Aspirine [pijnstillers; merk van Bayer] (1899) (D): samentrekking van het Duitse Acetylirte Spirsäure (acetylsalicylzuur uit de spiraea ulmariabloem) en de suffixatie ‘–ine’ (verwijst naar ‘substantie’). Aspro [pijnstiller] (1917) (AUS): samentrekking van Nicholas product, naar de achternaam van George Nicholas. Aston Martin [auto; merk van Ford Motor Corporation] (1914) (GB): achternaam van Lionel Martin, die met Singer auto’s deelnam aan de Aston-Clinton Hill Climb. AT [computers] (1984) (USA): afkorting van (PC met) Advanced Technology. Zie ook: XT. AT5 [rtv] (1992) (NL): afkorting van Amstel Televisie (bedoeld om op kanaal 5 te programmeren); lokale Amsterdamse tv-zender. Atag [fornuizen] (ca.1948) (NL): afkorting van de eigennamen van de oprichters Anton Tijding en Anton Geerts.
A
16-08-2004 14:04:55
32
A
Verzamelde Merken
Atari [spelcomputer] (1972) (J): de naam is afkomstig uit het Japanse go-spel en heeft dezelfde betekenis als het woord ‘schaakmat’. Het logo geeft in abstracte vorm de Japanse berg Fuji weer. atb [soortnaam; fiets]: afkorting van het Engelse ‘all-terrain bicycle’ (fiets voor alle terreinen). Athlon [processor; merk van AMD] (1998) (USA): naam die associaties moet oproepen met atletiekwedstrijden en met duurzaamheid, kracht en snelheid. Atlas Copco [bouwgereedschap] (1873) (S): naar Atlas uit de Griekse mythologie; in 1956 werd Copco aan de naam toegevoegd, een samentrekking van de naam van een Belgisch zusterbedrijf, Compagnie Pneumatique Commerciale. Atradius [financiële dienstverlening] (19252004) (D): fictieve naam waarbij de letter A verwijst naar eerste klas dienstverlening, en ‘tradius’ een samentrekking is van de Engelse woorden ‘trade’ (handel) en ‘radius’ (suggestief voor het mondiale bereik). AT&T [telecommunicatiebedrijf] (1885) (USA): afkorting van American Telephone and Telegraph Company. Audemars-Piguet [horloges] (1875) (CH): achternamen van Jules-Louis Audemars (1851-1918) en Edward-Auguste Piguet (1853-1919). Audi [auto; merk van Volkswagen Groep] (1910) (D): Latijnse vertaling van de achternaam van dr. August Horch (1868-1951) (‘luister’). Auping, Koninklijke ~ [bedden] (1888) (NL): achternaam van Johannes Auping. Austin [auto] (1905) (GB): achternaam van Herbert Austin (1866-1941). Austin Healy [auto] (1952) (GB): naar het automerk Austin (zie aldaar) en de Donald Healy (1898-1988) Motor Company (1945). Australian Homemade [ijs- en bonbonwinkels] (1989) (B): naar het gegeven dat Frederik van Isacker samen met een Australische tante de receptuur voor het ijs bedacht. Het
VM#3.indd 32
merk is in België en Nederland in handen van verschillende eigenaren. Autan [muggenzalf; merk van Bayer] (1958) (D): fantasienaam, waarbij het Engelse woord ‘tan’ naar de huid verwijst. Autobianchi [auto; merk van Fiat-concern] (1885-1992) (I): samentrekking van het woord ‘auto’ en de achternaam van Edoardo Bianchi (1865-1946). Autodrop [snoep; merk van Nedan Zoetwaren] (1960s) (NL): mogelijk een fantasienaam gebaseerd op het gegeven dat ronde dropjes in rolformaat destijds betrekkelijk uniek waren en daarmee de associatie met autobanden opriepen. Auto-Union [autobedrijf] (1932-1971) (D): Duits voor ‘auto-unie’, een voormalig Duits consortium van de automerken Audi, DKW, Horch en Wanderer. AvanG [schoenen] (1860) (NL): samentrekking van de eigennaam van Antoon van Gils. AVCB [verzekeringsconcern] (1991-1995) (NL): samentrekking van Avéro en Centraal Beheer. Avebe [aardappelzetmeel] (1919) (NL): acroniem van Aardappel Verkoop Bureau (AVB). Avery [kantoorproducten] (1935) (USA): achternaam van Robert Stanton Avery (1907-1997). Aviko [aardappelproducten] (1962) (NL): afkorting van Aardappel Verwerkende Industrie Keppel en Omstreken. A. Vogel (voorheen Dr. A. Vogel) [homeopathische producten] (1920) (CH): eigennaam van Alfred Vogel (1902-1996). Na klachten bij de Reclame Code Commissie in 1981 over de onduidelijke herkomst van de doctorstitel, wordt deze in Nederland niet meer gevoerd. Avis [autoverhuurbedrijf] (1946) (USA): achternaam van Warren Avis (1915) (soms ook wel verklaard naar de afkorting van ‘all vehicles instantly supplied’). Avon [cosmetica] (1886) (USA): opgericht als de California Perfume Company door David
16-08-2004 14:04:55
Lijst met merknamen McConnell (1858-1937) en in 1939 omgedoopt tot Avon; deze naam is gekozen naar Shakespeare’s geboorteplaats, Stratfordupon-Avon. Avro [rtv] (1928) (NL): afkorting van Algemene Vereniging Radio-Omroep. AvtoVAZ [autofabrikant] (RUS): samentrekking van het Russische woord ‘avto’ (auto) en de afkorting VAZ (Volžky automobil’nyj zavod; autofabriek aan de Wolga). Merken zijn Lada, Zhigulu en Niva. Zie ook: Lada. A&W [fast-food keten met gelijknamige ‘root beer’ als kernproduct] (1923) (USA): afkorting van de achternamen van Roy Allen en Frank Wright. ‘Root beer’ is een gazeuse van wortelextracten. A.W. Bruna [uitgever; merk van PCM-concern] (1868) (NL): eigennaam van Albert Willem Bruna. Zie ook: Bruna (winkels). Axa [sloten] (1881) (S): naar de bedrijfsnaam Assa, een anagram van de initialen van de oprichter August Stenman (AS-SA). In de jaren tachtig is de naam veranderd in Axa. Axa [verzekeringen] (1985) (F): waarschijnlijk een afkorting van Assurance (X) Ancienne, ontleend aan de oorspronkelijke namen van de fusiepartners: Mutuelle de l’Assurance contre l’Incendie (1816) en Ancienne Mutuelle (1817) (later: Mutuelles Unies). Axe [deodorant; merk van Unilever] (1983) (F): fantasienaam die mogelijk is gebaseerd op het Franse woord ‘axe’ (as, spil, midden), daarmee suggererend dat de persoon die deze parfum gebruikt in het middelpunt van de belangstelling staat.
B BA [luchtvaartmaatschappij] (1924; 1974) (GB): afkorting van British Airways; zie aldaar. Baan [IT bedrijf] (1978) (NL): achternaam van Jan Baan; in 1981 trad zijn broer Paul Baan tot het bedrijf toe. Baby Ruth [candybar] (1910s; 1921) (USA):
VM#3.indd 33
33
B A
In Engeland draagt het deodorantmerk Axe de naam Lynx, omdat Axe daar associaties met een moordwapen oproept.
vernoemd naar ‘Baby Ruth’ Cleveland (1891-), de oudste dochter van de Amerikaanse president Grover Cleveland (18371908). Babybel [kaasjes] (1931) (F): letterlijk naar het kleine (‘baby’) kaasje van de firma Bel. Bac [deodorant; merk van Henkel] (D): inkorting van ‘antibacteriell’. Bacardi [rum; merk van Bacardi-Martini] (1862) (C): achternaam van Facundo Bacardi (1815-1886). Bacardi Breezer [mixdrankje; merk van Bacardi-Martini] (1991) (USA): naam die de suggestie met verfrissing (‘breeze’) moet oproepen. In 1996 in België en in 1997 in Nederland geïntroduceerd. Badedas [douchegel; merk van Sara Lee] (1950s) (D): waarschijnlijk een woordspeling op het Duitse ‘das Bad’ (het bad). Badoit [mineraalwater] (1960s) (F): vernoemd naar de heer Badoit, die aan het begin van de negentiende eeuw in Parijs gebotteld water introduceerde. Bahco [gereedschap] (1889) (S): samentrekking van de bedrijfsnaam B.A. Hjorth Co. Bahlsen [bakkerijproducten] (1889) (D): achternaam van Hermann Bahlsen (1859-1919). Baileys [likeur] (1974) (EIR): naar de achternaam van R. en A. Bailey. bakeliet [soortnaam; kunsthars] (1907): verbastering van de achternaam van Leo Hen-
16-08-2004 14:04:56
