11/06/2013
Camerabewaking in ziekenhuizen Studienamiddag PSA
Peter Van den Eynde Privacycommissie 7 juni 2013
Voorafgaand misverstand Bestaat er één allesomvattende wetgeving rond camera’s = NEEN Specifieke wetgevingen voor de verwerkingen van beelden (bv. camerawet, KB ter uitvoering van voetbalwet) Wetgevingen die slechts in één welbepaald artikel spreken over de verwerking van beelden (bv. BOM wetgeving, detectivewet) Wetgeving zonder een specifieke bepaling rond de verwerking van beelden maar die wel van toepassing kan zijn (bv. privacywet)
1
11/06/2013
Welke camerawetgeving in een ziekenhuis? Centraal: Finaliteit/doeleinde van de camera • Misdrijven in ziekenhuizen (bv. diefstal, agressie, slagen en verwondingen,…) Camerawet + eventueel CAO 68 • Toezicht op patiënten (bv. psychiatrie, intensieve zorgen,…) Privacywet • …
I. Misdrijven in een ziekenhuis Misdrijven in een ziekenhuis door externen Misdrijven? • bv. diefstal in een kamer, agressie (verbaal, slagen en verwondingen) op de spoed,…
Externen? • Bezoekers (bv. familieleden), patiënten, leveranciers,…
Camerawet
Misdrijven in een ziekenhuis door werknemers Misdrijven? • Bv. diefstal
Werknemers CAO 68 (camerabewaking op de arbeidsplaats – ruimer dan misdrijven)
2
11/06/2013
Bewakingscamera’s op de werkvloer = 2 belangrijke teksten gelijktijdig van toepassing: Camerawet Wet van 2007 (gewijzigd in 2009 en beperkt in 2012) CAO nr. 68 Algemeen bindend verklaard bij KB, dateert van 1998 Enkel geldig voor privé-sector Waarom gelijktijdig = de camerawet zegt uitdrukkelijk dat ze niet van toepassing is op bewakingscamera’s op de werkvloer
Concreet: welke wetgeving dient een bedrijf/ziekenhuis na te leven indien de bewakingscamera zowel buitenstaanders als werknemers filmt? De camerawet en CAO 68 sluiten elkaar niet uit: De verantwoordelijke zal de camerawet moeten toepassen t.o.v. de personen die onder de toepassing vallen van deze wet en dit mutatis mutandis voor de CAO(privacywet) over camerabewaking op de werkplaats
3
11/06/2013
Camerawet: principe Wanneer is de camerawet van toepassing? Het moet handelen over een “bewakingscamera": • Elk vast of mobiel observatiesysteem • Met de bedoeling » Misdrijven te voorkomen, vast te stellen of op te sporen of » Overlast te voorkomen, vast te stellen of op te sporen of » De orde te handhaven • Voor dit alles verzamelt, verwerkt of bewaart het systeem beelden
Welke finaliteit? Bewaking en toezicht
Camerawet: 3 types van plaatsen Niet-besloten plaats (= openbare weg, plein,…) Voor het publiek toegankelijke besloten plaats = elk besloten gebouw of elk besloten plaats bestemd voor het gebruik door het publiek waar diensten aan het publiek worden verstrekt (bv. winkel, café, loketzaal bank, bioscoop) Voor het publiek toegankelijke besloten plaats = elk besloten gebouw of elk besloten plaats die uitsluitend bestemd is voor het gebruik door gewoonlijke gebruikers (bv. woning, appartement, back office,…)
4
11/06/2013
Camerawet: wie is de verantwoordelijke? "De natuurlijke persoon of de rechtspersoon, de feitelijke vereniging of het openbaar bestuur die alleen of samen met anderen het doel en de middelen voor de verwerking van persoonsgegevens bepaalt" (net zoals bij de privacywet) De verantwoordelijke dient de wet te respecteren, maar is ook een contactpersoon (voor de gefilmde persoon en voor de controlerende instanties) De verwerker is dus verschillend
Camerawet: enkele principes Proportionaliteitsbeginsel: eerst nadenken voor plaatsing (is het noodzakelijk, belangenafweging, slechts aanvullend middel,…) Gefilmde beelden • Pertinent en niet excessief • Enkel locatie van verantwoordelijke filmen (dus niet andermans eigendom) • Verbod tot filmen van bepaalde gevoelige gegevens
Niet iedereen heeft toegang • Zowel intern • Als extern (politie, gerecht) • Recht van toegang door betrokkene
5
11/06/2013
Camerawet: enkele principes (2) Bewaarduur: maximaal 1 maand Informatieplicht ( heimelijk filmen): • Plaatsen van een pictogram: de camerawet voorziet een verplicht model (KB 10 februari 2008 tot vaststelling van de wijze waarop wordt aangegeven dat er camerabewaking plaatsvindt)
Informatieplicht (vervolg): • Afhankelijk van type plaats verschilt de grootte • Aluminiumplaat of geplastificeerde sticker • Aantal verplichte vermeldingen: » "Camerabewaking – Wet van 21 maart 2007" » De naam van de verantwoordelijke voor de verwerking (natuurlijk persoon of rechtspersoon) of zijn vertegenwoordiger (naam bedoeld voor het uitoefenen van de rechten) » Het postadres (eventueel ook het e-mailadres) waar de verantwoordelijke voor de verwerking kan bereikt worden
6
11/06/2013
Camerawet: de aangifte De camerawet voorziet een specifieke aangifteprocedure Iedere beslissing dient medegedeeld te worden aan de Privacycommissie en aan de betrokken korpschef: • Via een standaardformulier • Uiterlijk de dag vóór de datum van ingebruikneming • Het formulier bevestigt dat het gebruik conform de wet is
In de praktijk gebeurt alles via één aangifte PER SITE Op de aangifteplicht bestaat 1 uitzondering (persoonlijk of huishoudelijk gebruik)
De camerawet: de aangifte-praktisch De Privacycommissie werkt met een thematische aangifte Voordelen van een dergelijke thematische aangifte: • Geen overbodige rubrieken • Maximaal vooraf ingevulde rubrieken • Hergebruik makkelijker
Alleen elektronische aangifte
7
11/06/2013
CAO 68: draagwijdte CAO 68: camerabewaking op arbeidsplaats - privésector Bevestigt en concretiseert principes privacywet (doeleinden, proportionaliteit en informatieverplichting) vanuit: • Waarborgen van eerbiediging van persoonlijke levenssfeer van werknemers en bescherming van hun waardigheid • Rekening houdend met behoeften van goede werking van de onderneming
Camerabewaking is elk bewakingssysteem gericht op bewaken van bepaalde plaatsen of activiteiten op de arbeidsplaats, met of zonder bewaring van de beeldgegevens
CAO 68: voortdurend of tijdelijk Camerabewaking mag voortdurend of tijdelijk zijn bij doelen: • Veiligheid en gezondheid • Bescherming van goederen van de onderneming • Controle van het productieproces enkel van machines
Camerabewaking mag enkel tijdelijk zijn bij:
• Controle van het productieproces van werknemers • Controle van arbeid van de werknemer
Voortdurende camerabewaking van werknemer is niet toegelaten!
8
11/06/2013
CAO 68: procedure tot plaatsing Werkgever moet informatie verschaffen over alle aspecten camerabewaking: • Voorafgaandelijk en bij opstarten aan ondernemingsraad, of comité voor preventie en bescherming, of vakbondsafvaardiging, of werknemers • Bij opstarten: betrokken werknemers
Informatie omtrent: • • • •
Nagestreefde doeleinde Al dan niet bewaren van beeldgegevens Aantal en plaatsing camera’s Periode(n) van functionering
Met oog op dialoog en invoering in klimaat van vertrouwen Verschillende procedure t.o.v. camerawet!
Camerabewaking: enkele cijfers 3 types van thematische aangiftes in het kader van camerabewaking (aantal d.d. 25/03/2013): • Type 1: aangifte in het kader van een niet besloten plaats, Aantal: 372 (per grondgebied) • Type 2: aangifte in het kader van een besloten plaats (al dan niet toegankelijk), Aantal: 20.602 (per site) • Type 3: aangifte voor camerabewaking op de arbeidsplaats (al dan niet CAO nr. 68) Aantal: 2.530 (per verantwoordelijke)
9
11/06/2013
10
11/06/2013
11
11/06/2013
II. Toezicht op patiënten in een ziekenhuis Camerawet niet van toepassing geen “bewakingscamera” volgens definitie
Privacywet wel van toepassing Er is immers een “verwerking” van “persoonsgegevens” Bovendien “gevoelige” persoonsgegevens (=gezondheidsgegevens)
Privacywet: verwerking? Elke bewerking of geheel van bewerkingen m.b.t. persoonsgegevens, al dan niet uitgevoerd met behulp van geautomatiseerde procédés • Bv.: verzamelen, bewaren, bijwerken, wijzigen, verspreiden, met elkaar in verband brengen, raadplegen, gebruiken,...
12
11/06/2013
Privacywet: persoonsgegeven? Iedere informatie betreffende een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon • Identificeerbaar = iemand die direct of indirect kan geïdentificeerd worden, met name aan de hand van een identificatienummer of via één of meer specifieke elementen die kenmerkend zijn voor haar fysieke, psychische, fysiologische, psychische, economische, culturele of sociale identiteit • Geen rechtspersoon • Bv.: naam, foto, telefoonnummer (privé/werk), rijksregisternummer, bankrekeningnummer, e-mailadres, vingerafdruk, code,...
Privacywet: gewone en gevoelige gegevens Privacywet maakt verschil tussen • Gewone gegevens (bv: naam, voornaam, geboortedatum,…) en • “Gevoelige” gegevens – Gevoelige gegevens (bv. over politieke lidmaatschap vakbond, seksuele leven,…) – Gezondheidsgegevens – Gerechtelijke gegevens
opvattingen,
Principieel verbod op verwerking, tenzij…
13
11/06/2013
Privacywet: gezondheidsgegevens Geen definitie Principieel verbod op verwerking, tenzij o.a.
• Na schriftelijke toestemming van de betrokkene • Nodig voor preventieve geneeskunde, medische diagnose,, verstrekken van zorg, beheer van de gezondheidsdiensten,... steeds via beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg • Nodig in het kader van arbeidsrecht/sociaal zekerheidsrecht • Toegelaten door een wettelijke verplichting • Nodig voor een dringend/concreet gevaar • ...
Inzameling moet bij betrokkene zelf gebeuren
Privacywet: gevolg gevoelige gegevens Strenger regime = bijkomende voorwaarden, bv.: Lijst met de categorieën personen die de persoonsgegevens kunnen raadplegen, Vertrouwelijk karakter moet kunnen gewaarborgd worden (via wettelijke of statutaire verplichting van bovenvermelde categorieën personen) In aangifte melding maken van rechtsgrond voor verwerking …
14
11/06/2013
Gevolg: principes privacywet Belangrijkste principes: Legitimiteit/finaliteit Proportionaliteit Aangifte door verantwoordelijke voor de verwerking Informatieplicht
Privacywet: legitimiteit/finaliteit Zoals gezegd principieel verboden gezondheidsgegevens te verzamelen, tenzij… In verleden 2 mogelijke rechtsgronden aangehaald
om
Toezicht op de gezondheidstoestand (bv. intensieve zorgen) “Wanneer de verwerking noodzakelijk is voor doeleinden van preventieve geneeskunde of medische diagnose, het verstrekken van zorg of behandelingen aan de betrokkene of een verwant, of het beheer van de gezondheidsdiensten handelend in het belang van de betrokkene en de gegevens worden verwerkt onder het toezicht van een beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg” (art. 7, § 2, j) privacywet)
15
11/06/2013
Toezicht psychiatrische patiënten (bv. isoleercel) “wanneer de verwerking noodzakelijk is voor het voorkomen van een concreet gevaar [of voor de beteugeling van een bepaalde strafrechtelijke inbreuk]” (art. 7, § 2, g privacywet)
Privacywet: proportionaliteit Persoonsgegevens dienen steeds “toereikend, terzake dienend en niet overmatig te zijn” Afweging belang ziekenhuis ↔ recht op bescherming persoonlijke levenssfeer patiënt Delicaat gelet op gevoelige gegevens
Centrale vraag: is cameratoezicht noodzakelijk voor het volbrengen van de taken van het ziekenhuis? Zijn er andere, minder privacyschendende middelen om hetzelfde doel te bereiken?
16
11/06/2013
Verschillende knelpunten: • Dikwijls ruimten waar personen een tijd onafgebroken (kunnen) blijven • Personen hebben niet altijd de mogelijkheid om zich te onttrekken aan verwerking • Personen kunnen niet altijd hun mening ventileren • In psychiatrie: zie zelfs in het verleden Europees Comité voor preventie van foltering
Een integrale en permanente camerabewaking lijkt dan ook brug te ver – eerder onderdeel van gericht pakket Andere mogelijkheden: monitoring via computersysteem van de vitale functies, visuele of auditieve controle door verplegend personeel,…
Privacywet: aangifte door verantwoordelijke Aangifte van systeem aan Privacycommissie verantwoordelijke voor de verwerking
door
De al dan niet natuurlijke persoon die alleen of met anderen het doel en de middelen voor de verwerking van persoonsgegevens bepaalt Bv.: dokter, bedrijf, gemeente, VZW,... Belangrijke figuur want hij dient alle principes van de privacywet na te leven (doet hij beroep op een verwerker, dient hij met deze een overeenkomst te sluiten) Verschillend van verwerker (bv. installateur)
17
11/06/2013
Privacywet: informatieverplichting In de camerawet is de informatieverplichting geconcretiseerd door het uniforme pictogram De privacywet spreekt enkel in algemene bewoordingen over het informeren van de betrokkene: • Informatie zoals o.a. naam en adres verantwoordelijke, doeleinde verwerking • Manier waarop blijft vrij: bv. onthaalbrochure ziekenhuis, brief, pictogram (maar dan verschillend van dat van camerawet),…
Meer informatie Website: www.privacycommission.be Meer informatie over bepaalde thema’s bewakingscamera’s, privacywet in het algemeen Wetteksten Aangifteapplicatie Adviezen/aanbevelingen, bv. advies 34/99
zoals
Email:
[email protected] Telefoon – eerstelijn (voor ingewikkelde vragen best mail of brief): 02/274.48.78 (NL) of 02/274.48.79 (FR)
18
11/06/2013
Uitsmijter: Performant bewakingscamerasysteem? Denk aan: • Beeldvorming licht (daglicht, kunstlicht, infrarood, tegenlicht) • Opnamemedium (analoog, digitaal: opletten voor geheugencapaciteit en eventuele compressietechnieken) • Inzoomen (analoog – digitaal, digitaal geeft enkel grotere pixels) • Positie camera (hoogte, objecten in de buurt zoals bomen) • Beeldresolutie • Onderhoud • ...
Lijkt evident, maar…
Vragen?
19
