B+P=100% Nu in Ede! Interpolis geldt als het Nederlandse. Rabo introduceert het nieuwe werken IN HET NIEUWS MANAGEMENT TECHNOLOGIE MENS & WERK

2 9

a p r i l

2 0 0 8

•

n u m m e r

8

•

j a a r g a n g

2

•

w w w . i t - e x e c u t i v e . n l

Rabo introduceert ‘het nieuwe werken’

IN HET NIEUWS SAP-KENNERS GEWILD Er is een tekort aan 1500 SAPspecialisten in Nederland. Dat is veel op een totaal van vijfduizend SAP-kenners. Op het Vnsgcongres was de jacht op nieuw personeel geopend. p. 4

MANAGEMENT NIET EENZAAM AAN DE TOP Natuurlijk: één kapitein op een schip. Maar meerkoppig leiderschap blijkt op de wal zijn voordelen te hebben. Niet zelden is een tweehoofdige leiding beter voor het bedrijf én de leiders. p. 19

TECHNOLOGIE GEEN MAATWERK SVP! Het keurslijf van standaardsoftware is zo gek nog niet. Ook SAP raadt zijn afnemers aan maatwerk te mijden. Dit komt de effectiviteit en inzet van de software juist ten goede. p. 28

Na dochterbedrijf Interpolis is de Rabobank zelf aan de beurt voor een grote cultuuromslag. Bij de Rabobank werkt het personeel straks wellicht meer thuis dan op de zaak. Niet de techniek maar de cultuur werpt drempels op.

I

nterpolis geldt als het Nederlandse schoolvoorbeeld voor structureel ‘telewerken’, maar bij de Rabobank wil men straks nog een stap verdergaan. Uitgangspunt van de ‘RaboUnplugged’ is dat er straks in het nieuwe hoofd-

kantoor veel minder werkplekken dan werknemers zijn. Veel flexwerkplekken dus en daarnaast vooral ontmoetingsruimtes. Rabo-bestuurder Piet van Schijndel: “Afhankelijk van de activiteit zoek je een plek.

Elke dinsdag de

NIEUWSBRIEF

meld je aan op www.it-executive.nl

En omdat je op kantoor geen vaste plek meer hebt, kun je in principe overal werken. Dus ook thuis.” Maar dat vraagt nogal een cultuuromslag bij managers, werknemers én hun familie. p. 14

B+P=100% Ede! Nu in

Ga op zeker, ga voor B+P www.benp.nl

MENS & WERK NEEM EEN AUTIST Autisten en meer in het bijzonder Aspergers blijken ideale softwaretesters. Terwijl de meeste it-ers aan testen een broertje dood hebben, vinden veel autisten het leuk werk. En ze zijn er goed in. p. 41

REDACTIONEEL

Tijdverdrijf

WAT MAAKT EEN

HP-SPECIALIST

SPECIAAL? Haal een HP Computing systems-specialist in huis als u expertise nodig hebt op het gebied van HP Proliant servertechnologie en -storagetechnologie. Producteigenschappen, functionaliteit, compatibiliteit, licentievoorwaarden: hij weet overal van. als hij voor u werkt, krijgt u precies wat uw business nodig heeft en het wordt ook nog eens sneller en efficiënter geïmplementeerd, zodat u eerder de vruchten plukt van uw investering. Hij is de expert die u te allen tijde kunt inzetten.

B+P ComPutersystems Bv, HP ComPuting

systemssPeCialist, tHuis in de inriCHting van ComPlexe infrastruCturen

sinds 1993 is B+P Computersystems bv dé stabiele onderneming die middelgrote en grote bedrijven helpt bij de inrichting en het beheer van hun iCt infrastructuur. Zij doen dit samen met gerenommeerde businesspartners zoals o.a. HP. met een flinke dosis expertise vereenvoudigen zij de inrichting en daardoor ook de complexiteit van uw iCt omgeving en ondersteunen zij u bij al uw iCt gerelateerde vraagstukken. naast het leveren van de benodigde hardware, adviseren, implementeren en beheren zij uw storage-, server- en back-up systemen. een enthousiast team met een no-nonsense mentaliteit, biedt u ruim15 jaar ervaring op iCt gebied en daardoor een compleet portfolio aan diensten en producten.

Begin april meldde Ilse Media dochter dat bij zijn dochter Web-log.nl inmiddels tweehonderdduizend Nederlandse webloggers actief zijn. Zo’n drie jaar terug waren dat er nog maar enkele tienduizenden. Op wereldschaal is er inmiddels een duizelingwekkend aantal blogs. De voor blogs gespecialiseerde zoekmachine Technorati stelt dat er op wereldschaal momenteel dagelijks 175 duizend nieuwe blogs verschijnen op internet, waar per dag 1,6 miljoen nieuwe postings op verschijnen. Dan heb je het over 18 verversingen per seconde. De auteurs van het verschenen ‘Me the media’ hanteren voor dit fenomeen dan ook terecht de term mediamassa. Dit in tegenstelling tot de oude massamedia krant, radio en televisie waarbij een selecte club de dienst uitmaakte. Die tijden zijn definitief voorbij. Mensen, die daar behoefte aan hebben, brengen nu hun eigen nieuws. In het begin vooral door te schrijven, maar door de komst van smartphones is geluid en video sterk in opkomst. Moet je daar als bedrijf iets mee? De meeste blogs gaan over de persoonlijke interesses van de auteurs en hun dagelijkse leven. Maar een beperkt aantal blogs gaat over het werk. Marketingfacts berekende in 2005 dat tussen de 1 en 5 procent van de blogs een zakelijk karakter heeft. Extrapoleer je dit percentage naar vandaag de dag dan zijn er inmiddels zo’n tweeduizend zakelijke blogs in Nederland. Je kunt daarmee stellen dat in de zakelijke communicatie de blog in Nederland zeker niet op nummer één staat. Moet je het om deze reden als organisatie voorlopig nog maar even links laten liggen? De auteurs van ‘Me the media’ stellen van niet. De mediavoorzieningen van internet geven consumenten vandaag de dag een sterke troef in handen om hun kritiek op uw dienstverlening wereldkundig te maken. Ze adviseren u om met deze bloggers in discussie te gaan en zo transparant mogelijk te zijn over de goede maar vooral ook minder goede aspecten van uw dienstverlening. U zult zeggen: dat kost me teveel tijd en middelen. Dat is inderdaad een lastige tegenwerping. Hoe je dit tijdverdrijf het beste zakelijk inzet is ook niet in ‘Me the media’ te lezen. Daarvoor zullen we zelf nog heel wat moeten experimenteren. Sytse van der Schaaf Adjunct-hoofdredacteur IT Executive

voor meer informatie: 0318 – 54 96 96 of mail: [email protected]

Nieuwsbrief IT Executive De redactie van IT Executive brengt sinds kort een wekelijkse elektronische nieuwsbrief uit. De e-zine verschijnt iedere dinsdag rond de lunch. U kunt zich aanmelden op www.it-executive.nl.

INHOUD

NIEUWS 4-13 5 7 9 11

Nieuwsoverzicht Weekmakers Trends en feiten Wannahave Column Dominique Deckmyn

MANAGEMENT 14

17 18 19 21 22 23 26 27

RaboUnplugged: de Rabobank introduceert ‘het nieuwe werken’ Column Charles Groenhuijsen Management Kort Niet eenzaam aan de top Waarom innovatie vaak strandt Management Kort Strategische planning op 1 Management Kort Column George Ataya

TECHNOLOGIE 28 32 33 34 36 37

‘Blijf weg van maatwerk’ BI uit het boekje Column Ron Tolido Oestroegeen als Haarlemmerolie Risicobeheer geen eenheidsworst Column IT&Recht Patrick van Eecke

FORUM 39 39

Lezersreacties Agenda

MENS&WERK 40 41 44 45

Nieuws arbeidsmarkt Banencarrousel Portret van een it-manager Column René Diekstra

ESCAPE 46 46

Cartoon Colofon

ADVERTEERDERSINDEX 01, 20 01, 02 40 47 30-31 42 48 24-25 10 01 38

nr 8 • 29 april 2008

A2 Networks B+P Bariton XL Casa Holanda Greening the enterprise IT Executive Recruitment Microsoft NGVA QI QNH SLTN

3

IN HET NIEUWS

WEEKMAKERS

EMC NEEMT IOMEGA OVER EMC en Iomega hebben een definitieve overeenkomst bekendgemaakt: EMC neemt voor ongeveer 213 miljoen dollar Iomega over. Dankzij de producten, de merknaam, het marktaandeel en de expertise van Iomega zegt EMC te kunnen uitbreiden in de snel groeiende consumentenmarkt, en in die van de kleine ondernemingen. Als de overname achter de rug is, zal Iomega binnen EMC de kern vormen van de nieuwe afdeling Producten voor Consumenten/ Kleine Ondernemingen.

XEROX KOOPT VEENMAN Xerox Corporation wil voor ongeveer 43 miljoen euro Veenman overnemen. Hiermee breidt Xerox haar bereik uit in het mkb in Nederland. Veenman heeft zes vestigingen in Nederland en is wederverkoper van kantoorprinters, kopieerapparaten en multifunctionele apparatuur. Als dealer verkoopt Veenman geen Xerox-producten, maar zal documentmanagement producten van Xerox gaan verkopen als de overname rond is. Veenman zal haar naam en het hoofdkantoor in Capelle a/d IJssel behouden.

CERTIFICAAT ISO 20000 In samenwerking met TÜV SÜD Akademie is Exin op 11 april een nieuwe ISO 20000-certificeringsstructuur begonnen. De inhoud is een volwaardig alternatief voor de oude ITIL-certificaten. Op 11 april werd het nieuwe certificeringsprogramma ‘IT Service Management according to ISO-IEC 20000’ actief, en daarop volgen ‘ISO-IEC 20000 Professional Certificate in Management & Improvement in Itsm Processes’ en ‘ISO-IEC 20000 Professional Certificate in Support of IT Services’.

TEKORT IT’ERS Volgens ICT~Office neemt het tekort aan it’ers de komende jaren flink toe. In de ICT-Marktmonitor rekent de branchevereniging voor itbedrijven ons voor dat er in 2012 een tekort is aan 12 duizend it’ers. Dat is twee keer zoveel als nu. De branchevereniging start een actieplan om scholieren meer te interessen voor IT en techniek.

4

Jagen op SAP-kenners

Zwaar weer op komst?

Er is een tekort aan 1500 SAP-specialisten in Nederland. Dat is veel, als je bedenkt dat op dit moment vijfduizend vakmensen dit specialisme hebben. Op het Vnsg-congres begin april was dan ook de jacht op nieuw personeel geopend.

De wereldwijde financiële crisis, die begon bij de banken in de VS, zou ook wel eens een grote impact kunnen hebben op de economie van ons land. Moeten we ons zo zachtjesaan gaan voorbereiden op krappere it-budgetten en op uitstel van omvangrijke projecten? De deskundigen zijn het niet met elkaar eens.

“G

E

rote Bob de Bouwer-poppen, dozen Lego. Ik heb op 10 en 11 april in het Mecc in Maastricht bedrijven geschenken zien weggeven, die je normaal niet aan een klant meegeeft.” Aan het woord is Jan Meegdes, director SAP Solutions bij Getronics Pinkroccade. “SAPspecialisten springen na vier tot vijf jaar over naar een nieuwe werkgever. Als je volgend jaar de stands op dit congres een kwartslag draait, dan zie je de juiste poppetjes weer bij de juiste bedrijven terug. Een verloop van 20 procent vind ik geen gek getal.” Getronics Pink Roccade heeft tweehonded SAP-specialisten aan boord, waarvan het grootste deel werkzaam is in vernieuwingsprojecten. Onder deze werknemers is het verloop het grootst, zo’n 15 procent, schat Meegdes. De rest heeft een beheerfunctie. Getronics Pink Roccade laat inmiddels voor 35 fte SAP-beheerwerk vanuit India uitvoeren. Naast de grote namen in de Nederlandse IT weten ook kleinere goden fl ink wat personeel aan zich te binden. “Er zijn nogal wat SAP-specialisten die zich miskend voelen bij grote bedrijven,” stelt directeur Henny Hurkens van Uphantis, een bedrijf met 220 werknemers dat nu twee jaar bestaat. “Traditioneel groeien mensen door van technologieconsultants naar een rol van businessconsultant aan het einde van hun carrière. Er zijn heel wat programmeurs die dit werk blijven doen en zich niet gewaardeerd voelen. Hier krijgen ze die waardering wel. Dit is geen slavenschip met om de zoveel tijd een

SAP-dienstverlener Uphantis onderscheidt zich in de markt door tal van tegeltjeswijsheden in de praktijk te brengen.

nieuwe eigenaar. Er zijn tal van tegeltjeswijsheden die we samen met de bedrijfsfilosofie van kleine cellen van Eckart Wintzen in de praktijk brengen. Door de goede werkomstandigheden komen nieuwe collega’s vanzelf.” Ook Jan-Willem Wienbelt van Ctac stelt dat een goede sfeer en prettig werken belangrijk zijn. “Het is belangrijk om een leuke werkgever te zijn, belangrijker dan een exorbitant salaris - al zul je wel met een marktconform bedrag over de brug moeten komen.” Volgens Wienbelt zijn de salarissen van SAP-specialisten de afgelopen jaren met 4 procent op jaarbasis gestegen. “Dat is geen buitenproportionele verhoging als je het aanzienlijke tekort bekijkt.” Ctac, dat werk biedt aan vierhonderd SAP-specialisten, zegt een personeelsverloop van 10 procent te hebben.

•

Open-source wordt de basis Open-source code wordt binnen enkele jaren de harde kern van de meeste bedrijfssoftware. Dat concluderen meer dan vijftig onderzoekers van Gartner in een speciaal rapport getiteld ‘The state of open source 2008’.

D

e onderzoekers benadrukken dat er al veel meer open-source software in gebruik is dan we denken. Het gaat daarbij niet alleen om bekende open-source producten, zoals Linux, MySQL, JBoss of Eclipse, maar steeds meer om software in het algemeen. Want in het leeuwendeel van de huidige softwareproducten zitten wel een paar - al dan nr 8 • 29 april 2008

niet verborgen - open-source componenten. Het gevolg daarvan is dat er nog maar weinig it-omgevingen zijn die niet één of andere open-source technologie toepassen. Veel softwareleveranciers laten nu het stadium van ontkenning en afwijzing van opensource initiatieven achter zich, stelt het rapport. Zij gaan op zoek naar een synthese, waar-

bij open-source oplossingen als een basislaag (commodity layer) worden benut. Deze leveranciers richten hun ontwikkelingsinspanningen voortaan op specifieke, aanvullende functionaliteit, met een hoge toegevoegde waarde. Zij gaan opensource dus als bouwsteen gebruiken en zullen ophouden zich ertegen af te zetten, voorspellen de onderzoekers.

•

ind februari wees de conjuncturele ICT-Barometer van Ernst & Young nog op stralend weer: 51 procent van de ondervraagden gaf aan te verwachten dat de it-bestedingen het komende jaar zullen stijgen - terwijl die het afgelopen jaar al historisch hoog waren -, 38 procent voorzag een gelijkblijvend niveau en slechts 11 procent een daling. Maar de barometer van de onderzoekers bij IDC bracht ongeveer tegelijkertijd een heel wat minder aangename weersverwachting. De groei van it-budgetten in Europa zou als gevolg van een door IDC verwachte ‘milde recessie’ in de VS, die twee of drie kwartalen zou kunnen duren, terugvallen naar 3 procent. En IDC sloot ook niet uit dat de recessie wat minder mild zou kunnen uitpakken. De barometer van AME Research in Meppel staat inmiddels bijna op storm. Dit bureau stelt dat de impact van de huidige fi nanciële crisis groter lijkt te zijn dan die van na de aanslagen van 11 september 2001, omdat het nu om een vertrouwenscrisis gaat, die het hart van het fi nanciële systeem raakt. AME Research verwacht dat de it-bestedingen in 2008 met niet meer dan 2 procent zullen toenemen om in 2009 op nul-groei uit te komen. Dit komt omdat ondernemingen hun investeringen gaan uitstellen of zullen opknippen in kleinere deelprojecten, die direct rendement moeten opleveren. Op dit moment merken we nog niet veel van deze teruggang, maar dat is gezichtsbedrog, vindt AME Research, omdat de resultaten van de sterke groei van de ict-sector in 2007 nog doorwerken. We rijden dus nog wel hard, maar de motor draait niet meer zo goed. Niks van aan, vindt Jacob Verschuur van Ernst & Young, de man die verantwoordelijk is voor de zonnige barometer van februari. Een plotselinge teruggang van de it-bestedingen lijkt hem zeer onwaarschijnlijk, vooral omdat de markt ‘veel professioneler’ geworden is dan een paar geleden . “Je moet hier denken aan sterk fi nancieel georganiseerde en strak gebudgetteerde it-organisaties, waar grotendeels op basis van businesscase en ‘return on investment’ wordt geopereerd.”

•

WORDT HET NIET TIJD VOOR EEN NIEUWE HYPE? … Die is er al: social networking. Alle ingrediënten voor een hype zijn aanwezig: iedereen verstaat er wat anders onder; Forrester en Gartner voorspellen miljardenmarkten en itmastodonten als IBM koketteren er gretig mee. Op de Web 2.0 conferentie in San Francisco vorige week was sociale software – bestaat er ook asociale software? – het gesprek van de dag. We moeten dan denken aan webtoepassingen als wiki’s, blogs, Twitter, Hyves en FaceBook. Deze vormen van interactie zouden naar verwachting ook in de bedrijfsomgeving onstuitbaar gaan oprukken. IBM claimt met de zakelijk social software suite Lotus Connections al het snelst groeiende commerciële softwareproduct in de geschiedenis van het bedrijf beet te hebben. Tja. Forrester voorspelt dat van de 4,6 miljard dollar die we in 2013 aan Web 2.0-software (nog zo’n vage categorie) uitgeven er 2 miljard in de categorie social software valt. Ik zou als bedrijf toch eerst eens onderzoeken wat er allemaal gratis beschikbaar is. DAN MAAR NAAR NEELIE? …voor al uw zakelijke conflicten. Amerikaanse bedrijven hebben Neelie Kroes ontdekt. Waarom nog zakelijke conflicten voor hoge kosten op eigen terrein uitvechten als je bij Neelie een willig oor vindt voor alles wat zweemt naar machtsmisbruik. Op instigatie van Platform Solutions – oude Amdahljongens die nu een Intel-gebaseerd mainframe-alternatief op de markt brengen – gaat de Europese Commissie onderzoeken of IBM wellicht antitrust-wetgeving overtreedt in de mainframemarkt. Het antwoord laat zich voorspellen: de mainframemarkt ís een IBM-markt, zoals de Mac-markt gedomineerd wordt door Apple. Zo’n onderzoek kan best slecht aflopen voor IBM. Maar daar gaat het me nu niet om. Wel dat Amerikaanse bedrijven steeds meer hun zakelijke geschillen uitvechten in Europa. Platform Solutions was namelijk eerder door IBM voor de rechter gedaagd vanwege vermeende patentschending. Moet Neelie zich daar voor lenen? LIVE MESH OF LIVE MESS? …dat moet nog blijken. Microsoft heeft vorige week Live Mesh onthuld, een ambitieuze uitbreiding van het Live webapplicatieplatform. Bij Live Mesh wordt het web gebruikt als synchronisatiecentrum voor bestanden tussen randapparaten: pc, mac, camera of muziekspeler. Je kunt je randapparatuur ‘abonneren’ op de mesh en hebt vervolgens altijd de beschikking over alle actuele bestanden. Live Mesh is het geesteskind van Ray Ozzie, die eerder Notes (synchronisiatie tussen servers) en Groove (synchronisatie tussen pc’s) bedacht. Nu is het web het schakelcentrum. Met het Live-initiatief zoekt Microsoft een antwoord op de nieuwe wereld van webapplicaties waar bedrijven als Salesforce en Google zo succesvol mee zijn. Met name voor Google – dat kort geleden zijn webapplicatie-platform (Google App Engine) introduceerde – knijpt Microsoft hem als een oude dief. Waar de nieuwe generatie softwareontwikkelaars pure webapplicaties ontwikkelen, probeert Microsoft juist pc en web naadloos te integreren om zo zijn dominante positie op de desktop te consolideren. Wie Google Docs en Live Office naast elkaar zet, ziet de paradigma-strijd in zijn essentie: Google Docs is een pure webapplicatie; Live Office is een web-etalage: wie een Livespreadsheet wil bewerken, start lokaal Excel op. Fred van der Molen nr 8 • 29 april 2008

5

IN HET NIEUWS

TRENDS EN FEITEN

Virtualisatie onder de loep

OFFSHORE KAN BETER Forrester heeft gesproken met meer dan twintig grote Europese bedrijven over hun offshore-activiteiten, en daarnaast met Indiase, Europese en Amerikaanse aanbieders in deze markt. Het blijkt dat het onderwerp duidelijk leeft, in het bijzonder in Duitsland, Frankrijk, Nederland en Scandinavië, maar dat grote contracten nog geen gemeengoed zijn. De meeste klanten blijken niet volledig overtuigd van de geschiktheid voor hun bedrijf en de voordelen van het offshoring-model, terwijl de aanbieders nog niet genoeg capaciteit hebben in dit werelddeel. Maar Forrester ziet wel groeiende interesse, van beide kanten.

IT-BESTEDINGEN STAAN ONDER DRUK In de ICT Marktmonitor van ICT~Office wordt de verwachting uitgesproken dat de it-bestedingen in lijn met de algehele economie iets zullen dalen ten opzichte van vorig jaar. 2007 was een topjaar. Vorig jaar namen de it-bestedingen toe met 4,2 procent. Dit jaar zal de markt 2,9 procent groeien naar een totaal van 31 miljard euro. Net als vorig jaar zit de it-markt daarmee 0,7 procent boven het groeicijfer van de hele Nederlandse economie. It-bedrijven moeten het vooral hebben van de hardware en de dienstverlening.

Ongeveer 57 procent van de organisaties in de Benelux maakt gebruik van virtualisatietoepassingen.

D

it blijkt uit een onderzoek dat MarketCap in de Benelux- landen in opdracht van Colt in de zakelijke markt deed. Bij het onderzoek werd geen onderscheid gemaakt tussen verschillende soorten virtualisatie, zoals server-, opslag- of applicatievirtualisatie. Ruim de helft van de ondervraagde bedrijven geeft aan investeringsplannen op het gebied van virtualisatie te hebben, en ongeveer een kwart heeft die plannen voor de eerste zes maanden van 2008. 12 procent maakt plannen voor de tweede helft van 2008, en het overige deel van de bedrijven met plannen heeft deze doorgeschoven naar 2009 en verder, of kon geen termijn aangeven. Aan huidige gebruikers en ondernemingen met virtualisatieplannen is ook gevraagd naar de toepassingsgebieden. Server-virtualisatie is het meest gekozen, gevolgd door applicatievirtualisatie en opslagvirtualisatie. Het zijn vooral de grotere bedrijven met vijfhonderd of meer werknemers die gebruik maken van virtualisatie.

•

Kwetsbaarheid voip-servers onderschat

BOTNETS OOK PROBLEEM BEDRIJVEN

It-managers onderschatten de veiligheidsrisico’s van voip-servers, zo laat informatiebeveiliger NetIQ weten op basis van een enquête.

Onderzoekers die de zogenaamde botnets in kaart brengen, zeggen dat bij een van de grootste botnets pc’s worden gebruikt uit de netwerken van vijftig van de grootste bedrijven ter wereld. Volgens de deskundigen moet dit een signaal zijn dat botnets niet alleen een probleem van consumenten zijn. Bij een botnet worden tot honderdduizenden pc’s ongemerkt ‘gekaapt’ en voor dubieuze doeleinden (meestal het versturen van spam) ingezet. 80 procent van alle antivirussoftware is niet in staat om geavanceerde botnet-software te detecteren.

D

eze werd uitgevoerd onder 155 organisaties die voip-systemen gebruiken, dan wel binnenkort gaan gebruiken. Meer dan de helft van de respondenten schat het risico van dreigingen van virussen of wormen op hun voip-systeem als ‘laag’ tot ‘zeer laag’ in. En dat is volkomen ten onrechte, stelt NetIQ, dat daarbij verwijst naar het recente jaarlijkse overzicht van het Sans-in-

stituut naar de belangrijkste bedreigingen van de veiligheid van it-infrastructuren. Ulrich Weigel, chief security strategist van NetIQ: “Het onderzoek laat een zorgwekkende zorgeloosheid zien. Organisaties hebben de nadruk gelegd op gesprekskwaliteit en prestaties, maar vergeten hierbij de beveiliging. Maatregelen als ‘encrypting voice services’ en het uitvoeren van beveiligngs-audits zijn net zo belangrijk.” In het eerder genoemde Sans-rapport staat een lijst met tien aanbevelingen hoe voip-servers en telefoons goed zijn te beveiligen.

•

D

at is één van de opvallende uitkomsten van de ICT-Barometer over telewerken, die eind maart werd gepubliceerd. Van alle (semi)overheidsdienaren werkt 42 procent af en toe thuis. En dan gemiddeld acht uur per week. In de dienstverlening werkt 60 procent af en toe thuis, gemiddeld 12 uur per week. De overige sectoren zitten daar zo’n beetje tussenin. Over het geheel neemt telewerken wel toe. Van alle thuiswerkers verwacht een kwart dat het telewerken volgend jaar zal toenemen, 9 procent verwacht een daling en de rest denkt dat het ongeveer gelijk zal blijven. Op de vraag of de organisatie het aandeel van het telewerken al dan niet wil vergoten, geeft 19 procent van de ondervraagden die bij de overheid werken, aan dat een toename te verwachten is. Een ruime meerderheid (69 procent) denkt dat het beleid gericht is op een gelijk blijvend aan6

nr 8 • 29 april 2008

it onderzoek blijkt dat er een verschil is tussen wat gebruikers met usb-sticks doen en wat it’ers denken dat ze ermee doen. Zo’n 77 procent van de gebruikers geeft toe privé usb-sticks aan te wenden voor hun werk, terwijl it’ers desgevraagd denken dat maar 35 procent dat doet. Die privé-sticks blijken te worden gebruikt voor klantgegevens (25 procent), fi nanciële informatie (17 procent), zakelijke plannen (15 procent), personeelsgegevens (13 procent), marketingplannen (13 procent), intellectueel eigendom (6 procent) en broncode (6 procent). Zo’n 12 procent van de gebruikers zegt ooit een flash-disk in een openbare ruimte10500 te hebben gevonden. En 55 procent zegt waarschijnlijk de inhoud10000 van een ge9500 vonden flash-disk te bekijken. In verband hiermee kondigde 9000 SanDisk een nieuwe versie van de CMC -software aan8500 (Central Ma8000 nagement & Control), waarmee de usb-flash-drives van Cruzer En7500 7000 terprise zijn te beheren. Versie 3.0 van die software moet er voor 6500 zorgen dat it-managers op een eenvoudige manier de6000 drives gedu5500 is naar rende de complete levensloop kunnen beheren. De versie 5000 verwachting in het derde kwartaal leverbaar. 4500 4000

Terwijl je zou verwachten dat de (semi)overheidssector zich over het algemeen goed leent voor thuiswerken, blijven ambtenaren met telewerk achter in vergelijking met werkenden in de sectoren Dienstverlening, Productie & Industrie en Handel & Distributie.

Sun Microsystems verandert de ondersteuning voor Java Platform, Standard Edition (SE). De ondersteuning wordt bij een betaalde versie verlengd tot 15 jaar, en bij de gratis versie verkort van zes tot drie jaar. Daarnaast is er een nieuw abonnement ‘Java SE for Business’, met ‘fixes’ voor de versies 1.4, 5 en 6 van Java SE. Vijftien jaar ondersteuning is vooral van belang voor software-ontwikkelaars die niet steeds maar weer updates van hun producten willen uitbrengen met daarin de laatste versie van Java. Zij kunnen gerust blijven werken met een oudere versie van Java, die gegarandeerd wordt bijgehouden.

Privé usb-sticks blijken veelvuldig te worden gebruikt voor zakelijke gegevens. Ondanks dat het risico van verlies van zo’n stick redelijk groot is. It’ers onderschatten het risico.

U

Ambtenaar vooral op kantoor

LANGE ONDERSTEUNING JAVA

Riskant gebruik usb-stick

deel. En 16 procent denkt dat het in de bedoeling ligt dit aandeel te gaan verkleinen. Dit laatste percentage is het hoogst van alle sectoren. Aan de productiviteit kan dat niet liggen, want thuiswerkers geven aan dat ze thuis effectiever werken dan op kantoor. Gemiddeld geven ze telewerken een 7,6 voor effectiviteit, tegenover een 6,9 voor werk dat temidden van collega’s en superieuren wordt verricht.

•

ActiveX verdachte nummer 1

•

Groei economie en it-markt (in procenten) 2006 2007 Nederlandse economie 3 3,5 Europese Unie 3 2,9 Gevestigde economieën 2,7 2,5 It-markt in Europa 2,9 2,9 It-markt in Nederland 3,2 4,2 Bron: ICT~Office

MEER COMPUTERS VERKOCHT In de Emea-regio zijn het afgelopen kwartaal een kleine 25 miljoen computers verkocht. Dat is een stijging van 15 procent met dezelfde periode vorig jaar. De marge op deze apparatuur stond flink onder druk omdat vooral laptops steeds goedkoper over de toonbank gaan. Wellicht duikt Apple binnenkort ook op 10500 10000 in deze kolommen. De computerfabrikant meldde bij zijn 9500 kwartaalcij fers dat het concern het afgelopen kwartaal 2,3 9000 8500 miljoen Macintosh-computers heeft verkocht. Dat is een stijging 8000 van 7500 51 procent met hetzelfde kwartaal vorig jaar. 7000 6500 6000 5500 5000 4500

2008

4000

2007

3500 3000

3500

2500

3000

2000

2500

1500

2000

1000

1500

500

1000

0

500

Hewlett-Packard

Acer

Fujitsu/Fujitsu Siemens

Dell

0 Hewlett-Packard

Volgens een rapport van Symantec waren ActiveX-controls in de tweede helft van 2007 verantwoordelijk voor het overgrote deel van de beveiligingslekken in alle browser plug-ins.

D

e ActiveX -controls waren goed voor 79 procent van de 239 bugs die in die periode in plug-ins werden ontdekt. Op die lijst staat QuickTime op nummer 2; QuickTime was goed voor 8 procent van de lekken. In plug-ins voor Firefox (extensions) werd in het laatste half jaar van 2007 maar een enkele bug ontdekt. Symantec ziet een aantal redenen waarom ActiveX zo slecht scoort. Ten eerste is het een Patch populaire techniek; met 75 procent is de Internet Explorer de meestmanagement gebruikte browser. Ten tweede zijn er ‘fuzzing’ tools in omloop Netwerk waarmee hackers zelf actief op zoek kunnen naar lekken in ActiveX, management en ten derde weten mensen vaak niet dat ze de ActiveX-controls geinstalleerd hebben, en blijkt het lastig om die te patchen of te Database vermanagement wijderen. Het verschijnen van het als ‘veiliger’ gekenmerkte IE7 Backup & blijkt nauwelijks invloed op de ActiveX-lekken te hebben. Symantec recovery tekent daarbij aan dat het ook kan betekenen dat veel gebruikers simpelweg nog niet zijn overgeschakeld naar IE7. 0

•

2008 2,2 2,4 2 2,8 2,9

Acer

Bron: Gartner

Toshiba

Fujitsu/Fujitsu Siemens

Dell

Toshiba

Overige

Overige

AUTOMATISERING IN HET DATACENTER CA ondervroeg 300 it-verantwoordelijken uit heel de wereld over de automatisering van hun datacenter. Vooral backup & recovery is al geautomatiseerd, en ook database- en netwerkbeheer gebeuren vaak (gedeeltelijk) automatisch. Welke van deze taken willen bedrijven binnen 18 maanden graag geautomatiseerd zien? De top drie zijn application performance, database management en virtual systems management. Patch management

Wereld Vs Emea Azië

Wereld Vs Emea Azië

Netwerk management Database management Backup & recovery 0

20

20

40

nr 8 • 29 april 2008

40

7

60

60

80

80

100

100

IN HET NIEUWS

WANNAHAVE

SUN VOOR OPEN MEDIA Sun werkt aan een gratis en open video codec- en media systeem. Volgens het bedrijf is er op het internet een grote behoefte aan een open platform voor audio en video waarvoor geen royalties hoeven te worden afgedragen. Het project heet binnen Sun ‘Open Media Stack’, of ‘Open Media System’. Momenteel wordt er op het internet gebruik gemaakt van gesloten oplossingen waarvoor licentierechten moeten worden betaald.

BEVEILIGING LAPTOP Intel wil in het vierde kwartaal van dit jaar een techniek uitbrengen die kan voorkomen dat gegevens op laptops in de verkeerde handen vallen: Intel Anti-Theft Technology. De functie zal onderdeel uitmaken van Intels Active Management Technology, de techniek van vPro, waarmee beheerders op afstand pc’s kunnen benaderen en configureren. Bij diefstal worden het systeem en de disk afgesloten, zodat niemand meer bij de gegevens kan.

VIRTUELE DESKTOP Citrix heeft de beschikbaarheid en de prijzen van haar nieuwe product XenDesktop aangekondigd. XenDesktop wordt op 20 mei leverbaar, en kost dan tussen de 75 dollar en 275 dollar per gebruiker. Met XenDesktop krijgt een gebruiker de beschikking over een desktop-besturingssysteem (Windows, Linux) in een virtuele machine op een Xen-server. De gebruiker heeft vervolgens met het vertrouwde ICA-protocol van Citrix contact met die virtuele desktop. Het lijkt dus erg op de vertrouwde Citrixserver, maar de gebruiker krijgt contact met een volwaardige virtuele desktop, in plaats van met een Windows-sessie.

BELLEN IN DE LUCHT De Europese Commissie maakt het gebruik van mobiele telefoons aan boord van vliegtuigen mogelijk, door de technische voorwaarden en de voorwaarden op het gebied van de licencering binnen Europa gelijk te trekken. Hierdoor kunnen nationale wetgevers licenties verdelen, waardoor de techniek in de lucht realiteit kan worden. Een enkele richtlijn voor heel Europa was daarbij noodzakelijk.

8

IT moet ‘fun’ worden De bestaande wens van gebruikers om software en hulpmiddelen die ze thuis kennen ook te gebruiken op het werk, zal in de toekomst alleen maar sterker worden. It-afdelingen moeten daarom veel meer aandacht besteden aan de presentatie van informatie en de bruikbaarheid dan nu gebruikelijk is.

D

it is één van de conclusies uit het boek Me the media dat het Verkenningsinstituut Nieuwe Technologie van Sogeti vorige week uitgebracht heeft. Het boek van Jaap Bloem, Menno van Doorn en Sander Duivestein laat zien dat door de komst van internet iedereen zijn eigen media kan beginnen. De massamedia zijn veranderd in een mediamassa. In dit nieuwe krachtenveld moeten bedrijven de discussie aangaan met hun klanten en met web2.0-technologie als wiki en weblog een conversatie met hen beginnen. Bedrijven die slim zijn, zetten webmediagebruikers in voor hun eigen gewin door hun feedback te verwerken in producten en diensten. De inspanning die dit crowdsourcen met zich meebrengt, betaalt zich - als je het goed aanpakt - dubbel en dwars terug.

onderhuids gaan zitten en nieuwe vormen van interactie mogelijk maken. Zo voorspellen zij de komst van een smartphone die via zijn fotofunctie mensen de weg wijst op straat. Dit onderhuidse karakter van IT kan ook een heel andere kant opslaan. “In veel organisaties heeft introductie van een crm-applicatie als Siebel zijn beloftes niet waargemaakt, omdat werknemers hun kennis niet in het systeem inbrengen,” vervolgt Bloem. “Door ‘lifelogging’-technologie van Visible Paths kun je precies bijhouden met wie werknemers mailen, chatten of bellen. Door deze informatie eruit te filteren kun je alsnog zorgen voor een informatiebron met klantencontacten die veel relevanter en actueler is dan welk crm-systeem ooit zal worden.”

•

U kunt meediscussiëren over dit onderwerp en het boek bestellen op de website www.methemedia.com

•

Google Apps met Salesforce

G

Mini-notebook HP e HP 2133 Mini-Note pc is specifiek gericht op de educatieve markt. Het apparaat heeft een 8,9 inch scherm en weegt ongeveer 1,2 kilo. Hij is in dit segment niet bepaald goedkoop geprijsd; het goedkoopste model kost 499 dollar en een compleet ‘opgetuigd’ model 1.200 dollar. nr 8 • 29 april 2008

Een prototype van een systeem van Fujitsu kan via een enkele glasvezelkabel de temperatuur in een datacenter meten. Dat gebeurt door het analyseren van het licht dat door het Raman-effect’ wordt teruggekaatst. at effect wordt beïnvloed door temperatuur, dus door het licht te analyseren kan worden gezien op welke plek de kabel welke temperatuur heeft. Dit systeem is niet nieuw en wordt ook al gebruikt voor tunnels, maar tot dusverre was het niet exact genoeg om goed in datacenters te worden toegepast. Fujitsu kan nu meten met een nauwkeurigheid van een halve graad Celsius op 1 meter kabel, tussen -10 en +300 graden Celsius. Theoretisch is het daarmee mogelijk om met een tien kilometer lange kabel op tienduizend punten te meten. Fujitsu hoopt ergens in 2009 een commercieel systeem op deze basis te hebben. Mogelijk kan het worden ingezet om een datacenter efficiënter te koelen.

“Ik durf zelfs de stelling aan dat de productiviteit van informatiewerkers fl ink omhoog gaat, als bedrijven een spelfactor in het werk aanbrengen,” zegt Jaap Bloem in een toelichting op de publicatie. “Vroeger schaamden we ons voor spelletjes, maar we doen ze nu eenmaal graag. Als het werk op deze manier ingevuld wordt, dan moet je eens kijken wat er met de productiviteit gebeurt.” IT zal volgens de auteurs in de toekomst veel meer

D

Glasvezel als thermometer

D

De auteurs vinden dat IT veel kan leren van de media. Media weten als geen ander de consument te boeien door informatie aantrekkelijk te presenteren. Ook in de IT moet de gebruiker als consument veel meer centraal komen te staan. Gadgets en mashup-technologie zijn aangewezen middelen om die ictainment te realiseren. Bedrijven als Serena en Jagbe bieden nu al een mashup-composer aan die te gebruiken is met SAP of Microsoft-systemen.

Ook HP doet mee in het nieuwe segment notebooks; die van de umpc of ultra mobile pc, de kleine notebook met als pionier de Eee PC van Asus.

Onopvallend werkpaard

HP heeft er bewust voor gekozen om een iets duurder model te maken met wifi, usb, een waterdicht toetsenbord, een schokvrije harddisk en een aluminium behuizing. Volgens HP is de Mini-Note geheel opgebouwd rond het toetsenbord; dat was de bepalende factor. Dat toetsenbord is dan ook maar 8 procent kleiner dan dat van een gewone laptop. Ook Dell zegt bezig te zijn met een laptop die grote overeenkomsten vertoont met deze van HP.

•

oogle en Salesforce hebben de handen ineen geslagen en aangekondigd dat de Google Apps-kantoorapplicaties worden aangeboden als onderdeel van het Salesforce.com platform. Niet alleen zijn de applicaties van Google (onder meer spreadsheet, tekstverwerker, agenda, ‘instant messaging’ en e-mail) via dezelfde interface te starten, maar ze werken ook samen met de applicaties van Salesforce.com. Emailberichten in Gmail kunnen bijvoorbeeld binnen Salesforce worden opgeslagen als verkoop’lead’ of als taak. Daarnaast zou-

den applicaties die zijn ontworpen voor Salesforce.coms AppExchange platform, automatisch ook geïntegreerd zijn met Google Apps. AppExchange is een verkoopplatform van ‘add-on’ software met dezelfde api’s en database- engine als Salesforce. De samenwerking betekent een stimulans voor ‘cloud computing’. Microsoft heeft een soortgelijke samenwerking met SAP; ‘Duet’ zorgt voor samenwerking van Office met SAP’s R3. Maar dat heeft niets te maken met de vorm van online werken als Google Apps of Salesforce.

Samsung heeft een naam hoog te houden als het gaat om trendy smartphones voor vrouwen, jeugd, mensen met merkkleding en andere doelgroepen. Ook was het merk er steeds vroeg bij op het gebied van ultraplatte telefoons en toestellen met heel gave displays en ringtones. Het zakelijke aanbod van de Koreaanse leverancier is echter beperkt. Recent is de i780 verschenen als opvolger van de i600. De i780 is een compleet toestel, zij het wat gedateerd van uiterlijk. Hij is alleen verkrijgbaar in zwart en wat dat betreft een beetje saai. Het toestel moet gebruikers van Blackberry of de Nokia E61i aanspreken, gezien het qwerty-toetsenbord. Net als bij de concurrenten zijn de toetsen erg klein, wat jammer is. Wel handig is het aanraakscherm (met virtueel qwerty-toetsenbord) van de i780 al is de uitschuifbare stylus een beetje krakkemikkig. Maar goed, Windows Mobile 6 Business werkt goed. De cursor wordt bediend met een ‘optische joystick’, zoals Samsung het noemt. Dit is een soort oog dat de bewegingen van de duim volgt. Het systeem is erg nauwkeurig en is ook klikbaar. Het is wel wennen en na wat oefening werkt het. Jammer is het ontbreken van een harde scroll-knop, een wieltje of iets dergelijks. Aan boord is de i780 erg compleet. Een 2 megapixel camera voor foto’s (te lage resolutie vandaag de dag) en een camera voor videogesprekken, verder 3G, wlan, gps (in combinatie met 2 weken gratis software van Garmin), bluetooth en usb. Verder is Windows Mobile inmiddels vrij goed doorontwikkeld, zelfs de synchronisatiesoftware is aanzienlijk verbeterd. Een PC (ook met Vista) herkent het toestel direct en is binnen minuten aan het synchroniseren. De i780 van Samsung is een rijk uitgeruste business smartphone voor wat conservatieve types. Weinigen zullen je vragen of je een nieuwe telefoon hebt. Kortom; een werkpaard dat niet echt wil opvallen. Info > www.samsungmobile.com Samsung i780: 3G/hsdpa, triband, wlan, bluetooth, usb, gps, microSD poort (max. 2GB), Microsoft Windows Mobile 6.0, POP3/IMAP4 mail, 2,0 MP camera, videobellen, mediaplayer, optische joystick, 2,55” aanraakscherm, qwertytoetsenbord, 11,6 x 6,1 x 1,3 cm, 120 gram, extra batterij meegeleverd, circa 430-450 euro inclusief BTW, zonder abonnement.

• nr 8 • 29 april 2008

9

IN HET NIEUWS

COLUMN

EINDE LINKSYS-MERK De merknaam Linksys, die Cisco hanteert voor de producten in de consumentenmarkt en in het mkb, zal naar verwachting binnen 12 maanden verdwijnen. Ook Scientific Atlantic zou vervallen. Cisco besloot na de overname van Linksys in 2003 de merknaam te blijven hanteren. Nu wordt Linksys dus ook Cisco.

‘SPEAR-PHISHING’ Beveiligingsdeskundigen waarschuwen voor een geraffineerde online oplichtingspraktijk, waarbij geselecteerde leidinggevenden een gepersonifieerde e-mail krijgen met het bericht dat ze worden aangeklaagd. De Amerikaanse slachtoffers worden gedirigeerd naar een website die als twee druppels water lijkt op die van de rechtbank van Californië, waar ze een plug-in moeten installeren om de aanklacht te kunnen inzien, zo wordt hen wijsgemaakt. Die plug-in is in feite malware. Het rechtstreeks via mail benaderen van bepaalde geselecteerde mensen, vaak met het juiste telefoonnummer erbij, wordt ‘spear-phishing’ genoemd.

Wachtwoord voor snoep Als onderdeel van een bewustwordingscampagne hebben onderzoekers namens Infosecurity zich in de straten van Londen voorgedaan als marketingonderzoekers, en mensen in ruil voor een reep chocola hun e-mailwachtwoord gevraagd.

V

an de 576 ondervraagde kantoormedewerkers was 45 procent van de vrouwen bereid het wachtwoord te geven, en 10 procent van de mannen. Niettemin was dit resultaat significant beter dan dat van voorgaande jaren; in 2007 wilde nog 67 procent het wachtwoord ruilen voor een reep, dit jaar was dat in totaal maar 21 procent. Voor de kans om een reisje naar Parijs te winnen stond 60 procent van de mannen en 62 procent van de vrouwen hun contactinformatie af. Gemiddeld 61 procent gaf daarbij de geboortedatum, en dat is verontrustend, omdat met die gegevens gemakkelijk nog meer gegevens van mensen los te peuteren is, informatie die kan worden misbruikt middels identiteitsdiefstal en fraude. Ook het omgaan met wachtwoorden werd ondervraagd; de helft van de ondervraagden zei het wachtwoord van hun collega te kennen, en 58 procent zou het wachtwoord geven aan iemand die via de telefoon zou zeggen op de it-

Qi-virus blijkt ludieke personeelswervingscampagne Qi ict. In de vorige uitgave van IT-Executive was een nagezonden persbericht bijgesloten over de uitbraak van het Qi-virus. Het Qi-virus blijkt een ludieke en opvallende personeelswervingscampagne van Qi ict te zijn, een grote ictdienstverlener op het gebied van networking, security, storage en datacom. “Het Qi-virus is eigenlijk het aanstekelijke enthousiasme en het werkplezier waarmee iedere medewerker wordt bevangen die bij ons komt werken”, aldus Peter Groeneveld, algemeen directeur van Qi ict. Om de campagne kracht bij te zetten bedacht het bedrijf een ludieke actie. Een team van mannen (en vrouwen) in witte pakken ging bij concurrerende bedrijven langs om een gebied af te zetten en daar medewerkers te attenderen op het Qi-virus. “De impact was enorm en de reacties heel positief. Het vinden van nieuwe medewerkers vraagt vandaag de dag om een andere aanpak. De arbeidsmarkt wordt krapper en het aanbod van goede, gekwalificeerde medewerkers kleiner. Daarom ontwikkelden we een actie die aan de ene kant opvallend is en aan de andere kant meteen iets zegt over Qi ict als werkgever”, verklaart Groeneveld. Voor meer informatie over het Qi-virus verwijst Groeneveld naar de website www.qi-virus.nl.

10

nr 8 • 29 april 2008

afdeling te werken. Daarnaast werd gevraagd of mensen dachten of iemand van de collega’s het wachtwoord van de ceo zou weten. Zo’n 35 procent dacht van wel, met persoonlijke assistenten en itmedewerkers als meest-waarschijnlijke collega’s.

•

Windows vaker down dan Linux

Twee standaarden, nou en?

V

orig jaar bracht de Yankee Group een omstreden rapport uit, waarin werd beweerd dat Windows stabieler was dan Linux. Maar dit jaar presteert Windows in een soortgelijk rapport van Yankee een stuk slechter dan Linux. Absolute winnaar in dat rapport is IBM’s Unix-versie AIX, met gemiddeld ongeveer 30 minuten downtime per server per jaar. De meeste verbetering boekten Red Hat Enterprise Linux (Rhel) en Novell Suse Linux, die beide hun downtime met 75 procent wisten te reduceren. Windows liet daarentegen een verslechtering van 25 procent zien, tot negen uur downtime per server per jaar. Een verklaring zou schuilen in het feit dat er meer patches voor Windows verschenen, waardoor beheerders hun servers langer uit de lucht moesten halen. Daarmee staat Windows Server nu als minder betrouwbaar te boek dan Linux.

•

Datastofzuiger op zwenkwieltjes

Dimdim: online samenwerken Open-source is al lang niet meer synoniem met Linux, Apache, mySQL en PHP, want er komt steeds meer open-source software beschikbaar en voor een deel gebeurt dat via webdiensten. Zo werd op 10 april Dimdim voor het brede publiek beschikbaar. DimDim is een tool voor ‘online collaboration’, vergelijkbaar met WebEx.

M

et Dimdim kun je teksten, spreadsheets, PowerPoint-presentaties en applicaties delen, videovergaderen, chatten, zien wat de status is van andere deelnemers, je desktop aan anderen tonen en zelfs de controle over je desktop uit handen geven om iemand anders de gelegenheid te geven jou iets te laten zien op je eigen computer. Anders dan bij WebEx en NetViewer hoeft er geen software op de computer geïnstalleerd te worden, zelfs geen klein pakketje, want DimDim werkt alleen met de browser. Er zijn drie versies: Free, Pro en Enterprise. De gratis versie heeft advertenties, de Professionalversie niet. Dimdim Pro kan voorzien worden van eigen logo’s en de bedrijfszekerheid ervan wordt gegarandeerd. Bovendien is het maximum aantal deelnemers aan een ‘meeting’ honderd, terwijl dat twintig is in de gratis versie. De Enterprise-versie kan zelfs maximaal duizend deelnemers aan één meeting bedienen. Deze software kan ook lokaal in de onderneming geïnstalleerd worden. De Free- en Proversies zijn alleen via het web te gebruiken. Dimdim werkt op computers met Windows, Linux en Mac OS. Je moet wel een headset met microfoon hebben om aan een webmeeting te kunnen deelnemen en liefst ook een webcam. Chatten, en teksten en applicaties delen kan natuurlijk ook zonder headset en webcam.

•

DOMINIQUE DECKMYN

Grote databergen verplaatsen tussen locaties. Hoe doe je dat? Overzetten op oude servers en het boeltje voorzichtig met een busje verhuizen? Dat is omslachtig en riskant. Door het netwerk pompen met alle nadelen en risico’s van dien? Data Islandia vond er iets op: een scooter.

D

e scooter is een soort datastofzuiger op zwenkwieltjes. Hij lijkt zelfs uiterlijk op een forse stofzuiger met zijn afmetingen van 38 bij 38 bij 44 cm. Er zijn drie types: 18 terabyte, bedoeld voor dataverhuizingen tussen locaties, 180 terabyte voor datatransport door de lucht en één petabyte voor archiefverplaatsingen. “Dit is een heel simpele oplossing voor een oud probleem,” vertelt Sol Squire, managing director van Data ?slandia. “Het beheren van enorme datahoeveelheden is een ingewikkelde uitdaging, en archivering hiervan op het netwerk is niet mogelijk. Het zou hetzelfde zijn als proberen om een grapefruit door een tuinslang te persen. Nu kunnen we data-integriteit verzekeren tegen slechts 10 procent van de kosten voor het verplaatsen van data via ‘multi protocol label switching’.”

Leden van het immer mondige anti-Microsoft-front, begin mij maar vast te bestoken met uw mails. Want ik ga opnieuw Open XML verdedigen. Niet dat ik vind dat Open XML perfect is, of zelfs maar een goed formaat weet ik veel, ik heb die 6.000 pagina’s écht niet gelezen. Maar één ding weet ik wel: open standaarden zijn altijd beter dan merkgebonden gesloten formaten. Microsoft schakelt over van zijn eigen gesloten formaten op een formaat dat gecontroleerd zal worden door ISO. Ik zie niet in hoe iemand daar slechter van wordt. Open XML-bestrijders maken bezwaar tegen de goedkeuringsprocedure, tegen de technologie zelf en tegen het schenden van een aantal heilige principes. Maar ze geven geen antwoord op de vraag, wie hier dan het slachtoffer van zou zijn. Neem nu al die herrie over de procedure. Die is niet bijzonder elegant verlopen. Er is - jawel! - gelobbyd. Maar is dat ongewoon? Ik weet het niet die andere duizenden ISO-procedures hebben nooit in de krant gehaald. Europees commissaris Neelie Kroes meent dat Microsoft in deze procedure

in de échte wereld is goedkeuring van open xml een goede zaak misbruik heeft gemaakt van zijn monopolie. Hoezo dan? Maar zelfs als Microsoft de verschillende ISO-commissieleden geld heeft gegeven om voor Open XML te stemmen - ja, zelfs als Microsoft gedreigd heeft hun kinderen te ontvoeren en hun auto’s in brand te steken - dan nog heeft dat niks te maken met de monopoliepositie van Windows, of met de bevoegdheid van Kroes. De technologische bezwaren dan. Open XML zou te complex zijn, vol fouten zitten en bovendien verwijzingen bevatten naar merkgebonden technologie van Microsoft. Tja, kunnen we een beetje consequent zijn? Elke onvolkomenheid in Open XML (en er zijn er heel wat!) wordt aangegrepen als argument om de standaard tegen te houden. Terwijl elk gebrek aan ODF met de mantel der liefde wordt bedekt: dit is immers nog maar versie 1.1, dat wordt allemaal geregeld in 1.2. Dat de ODF-standaard alleen spreadsheets definieert zonder formules en zonder macro’s? Ach, dat fiksen we wel - wie heeft er immers vandaag al formules of macro’s nodig in zijn spreadsheet? En dan heb je nog de ‘principiële’ bezwaren tegen Open XML. Die draaien er vooral om dat één standaard beter is dan twee. Tja, Open XML en ODF liggen inderdaad dichter bij elkaar dan PDF en ODF, maar opnieuw: wie heeft daar last van? Iedereen kan toch nog steeds ODF implementeren of gebruiken, in de absolute zekerheid dat die documenten universeel uitgewisseld en gelezen kunnen worden. Het verschil is dat je nu ook de optie hebt om voor Open XML te kiezen. Zorgt dat voor verwarring? Ik zie niet in hoe. Er zijn tools om Open XML te converteren naar ODF en omgekeerd, en die instrumenten zullen elk jaar beter worden. Vergeet dus even die dromerige idealen rond open standaarden. In de échte wereld, waarin itprofessionals elke dag hun werk moeten doen, is goedkeuring van Open XML een goede zaak.

• nr 8 • 29 april 2008

11

IN HET NIEUWS

Gartner: ‘Tot 25 procent besparen zonder grote investeringen’

Ook een FriendBerry?

QUAD-CORE OPTERON Eindelijk is de quad-core Opteron processor van AMD leverbaar geworden (codenaam ‘Barcelona’). De introductie van de chip was in december uitgesteld in verband met een bug in de L3-cache, die zijn weerslag had op applicaties. Maar nu gaat de processor in grote volumes naar de fabrikanten als Hewlett-Packard, Sun, IBM en Dell. De Barcelona zorgde bij de aankondiging voor veel enthousiasme in de markt, maar daarvan is intussen veel verdwenen, omdat AMD de oorspronkelijk aangekondigde leverdatum niet kon waarmaken.

Research In Motion (RIM), producent van de BlackBerry, laat weten weten dat er in iets minder dan een half jaar tijd meer dan een miljoen Facebook-applicaties voor de BlackBerry zijn gedownload.

R

IM lanceerde deze applicatie tijdens de CTIA Wireless IT and Entertainment-show op 24 oktober 2007. Je kunt er berichten, foto’s, ‘pokes’ en ‘wall posts’ mee versturen en bekijken. De applicatie functioneert onafhankelijk van de browser. Hij verstuurt automatisch meldingen naar je BlackBerry als je vrienden en collega’s memo’s, wall posts of pokes hebben gestuurd. Met de applicatie kun je ook een foto nemen, deze uploaden naar de Facebook-site en voorzien van ‘captions’ en ‘tags’. Daarnaast is het mogelijk om vrienden uit te nodigen, ‘events’ en fotoalbums te beheren en je status aan te passen. De Facebook-applicatie is beschikbaar in het Engels, Frans, Duits en Spaans. Prima voor de Facebook-gebruiker, maar in Nederland zijn er daar niet zo heel veel van. Des te

LANGE ONDERSTEUNING JAVA Sun verandert de ondersteuning voor Java Platform, Standard Edition (SE). De ondersteuning wordt bij een betaalde versie verlengd tot 15 jaar en bij de gratis versie verkort van zes tot drie jaar. Daarnaast is er een nieuw abonnement ‘Java SE for Business’, met fixes voor de versies 1.4, 5 en 6 van Java SE. Vijftien jaar ondersteuning is vooral van belang voor softwareontwikkelaars die niet steeds maar weer updates van hun producten willen uitbrengen met daarin de laatste versie van Java.

meer van LinkedIn, Xing en Hyves, om maar een paar populaire sociale netwerken te noemen. Gaan RIM en partners daar ook applicaties voor ontwikkelen? Een woordvoerder van RIM bevestigt noch ontkent het. Het bedrijf doet geen mededelingen over wat er in de pijplijn zit, zegt hij. Als het zover is, merken we het wel.

•

De comeback van Cobol Cobol is alife and kicking, zo bleek afgelopen week maar weer, toen bekend werd dat de Karel de Grote Hogeschool in Antwerpen de bejaarde programmeertaal – op verzoek van het bedrijfsleven - weer heeft opgenomen in het lesprogramma en wel voor derdejaars studenten informatica met als specialisme applicatie-ontwikkeling.

K

ENCRYPTIE VAN SEAGATE

oen Schram, manager van de opleiding Toegepaste Informatica van de Antwerpse Hogeschool: “De gebruiker wil tegenwoordig service oriented architecture. Die wil een hippe interface, terwijl veel van de core applications nog op Cobol draaien. Wij gaan onze studenten uitleggen hoe je via die hippe interface bij die gegevens van Cobol kunt komen.” De behoefte aan programmeurs met Cobol-kennis is nog altijd groot. Volgens directeur Heymans van

Seagate Technology gaat deze zomer een AES encryptie techniek aan haar Cheetah 15K disks toevoegen, die is gebaseerd op TCG Storage Architecture Core Specification 1.0. De disk versleutelt de gegevens op het moment dat deze binnenkomen, daarbij zit de encryption key in de disk en verlaat die ook nooit.

GALILEO KRIJGT FIAT Het Europees Parlement heeft akkoord gegeven voor het voortzetten van het Galileo-satellietnavigatieproject dat vorig jaar dreigde te stranden. Het project kwam op losse schroeven nadat een consortium van bedrijven zijn medewerking staakte. Nu financieert de Europese Commissie het project voor een bedrag van 3,4 miljard euro. De verwachting is dat het project in 2013 is afgerond.

12

it-dienstverlener Anubex uit het Belgische Kontich zijn er wereldwijd nog zo’n 500 miljard programmeerlijnen Cobol in gebruik. “Hoe snel bouw je dat af? In 1980 riep men al dat het gedaan was met Cobol. Nu ga je dat in 2015 of 2020 misschien nog horen. Cobol gaat nog wel een tijdje mee.” et is niet bekend of het Belgische voorbeeld navolging zal krijgen op hogescholen in Nederland. In Breda zal dat in ieder geval niet gebeuren. Een woordvoerder van de Avans Hogeschool laat weten dat er voor de studierichting Informatica geen plannen in deze richting bestaan. Hetzelfde geldt voor de Hogeschool van Amsterdam. Daar ligt het accent bij object georiënteerd programmeren, Java en DotNet, vertelt Reza Esmaili, business unit manager van de afdeling Software Engineering. “En in de afstudeerfase besteden we meer aandacht aan het opzetten en maken van open source applicaties.”

•

Applicaties op router

C

isco wil het mogelijk maken dat ontwikkelaars programma’s kunnen maken die op de netwerkapparatuur van Cisco werkt. Daarvoor krijgt de ISR-router een speciale blade en een Software Development Kit en de WAE appliance krijgt Windows Server 2008 meegeleverd. Volgens Cisco is dat met name in het mkb en voor nevenvestigingen interessant. De blade waar de software op kan draaien heet een AXP (Application eXtension Platform). De ISR 1841, 2800 en 3800 ondersteunen SDK en AXP. Degene die het programma maakt kan het zelf verkopen, maar Cisco wil daar ook bij helpen. Cisco verwacht dat er applicaties komen voor de gezondheidszorg, de fi nanciële wereld, de detailhandel en de energie-sector; branches met veel vestigingen en unieke applicaties. In de WAE 674 gaat Cisco op een virtual blade Windows Server 2008 meeleveren. Door Windows-applicaties lokaal te draaien zullen de prestaties verbeteren.

•

nr 8 • 29 april 2008

Meer aandacht voor ‘groene IT’ De ‘mindset’ van grote ondernemingen rond Green IT is volgens Gartner in een jaar tijd ‘verbijsterend’ gewijzigd. Meer dan de helft van de cio’s zou bij aankoopbeslissingen de milieubelasting minstens even zwaar laten wegen als de prijs. Maar volgens onderzoeker Simon Mingay is er helemaal geen tegenstelling: wie let op het klimaat, let op zijn portemonnee. De echte dilemma’s dienen zich pas aan als het laag hangende fruit is geplukt.

“L

icht verbijsterend en een groot verschil met een jaar geleden”. Zo typeert Gartner-onderzoeker Simon Mingay zijn laatste studie naar afwegingen bij aankoopbeslissingen bij ondernemingen in Europa en de Verenigde Staten. Anders dan een jaar geleden scoren milieucriteria opmerkelijk hoog. Mingay: “54 Procent vindt milieucriteria even belangrijk als de prijs en 11 procent zelfs belangrijker. Bovendien verwachten cio’s dat de milieucriteria nog zwaarder gaan meetellen.” Enige scepsis is volgens Mingay wel op zijn plaats: “Deze cijfers reflecteren volgens mij niet de huidige werkelijkheid. Ze vertellen wat mensen zouden willen doen, wat ze denken dat het juiste is om te doen. Dat is daarom wel belangrijk voor de commerciële realiteit: bedrijven willen producten aanschaffen die het klimaat minder belasten.” Het is vooral een energieverhaal. Daarom komen de drijfveren om minder klimaatbelastende apparatuur aan te schaffen naadloos samen: wie op het klimaat let, let op zijn portemonnee: bedrijven besparen geld door energie te besparen en door via consolidatie en virtualisatie de levenscyclus van hun apparatuur te verlengen. En dan is er nog die derde prikkel: imago. Organisaties voelen zich uit zichzelf of vanwege maatschappelijke druk verplicht aan om ‘aan het klimaat te denken’. Mingay: “Maatschappelijk verantwoord ondernemen wordt een steeds belangrijker onderdeel van het functioneren van organisaties. De verantwoording daarover wordt steeds serieuzer, het imago van het bedrijf hangt er deels van af. Duurzamer ondernemen is een goede mogelijkheid daar invulling aan te geven.” GROEN STAAT OP RADARSCHERM Het onweerstaanbare van groene IT is volgens Mingay dat alle drie motivaties voorlopig op hetzelfde neerkomen: streven naar energiebesparing in datacenter, distributie en desktop leidt tot een sluitende business case.” Er is volgens Mingay ‘veel laag hangend fruit’: “De hele it-infrastructuur is ingericht zonder enige aan-

dacht voor het energieverbruik. Dat komt omdat energie nooit beperkt beschikbaar was, niet al teveel geld kostte en niemand zich zorgen maakte over de uitstoot van CO2. Het was ook een mentale kwestie: het hele datacenter moest toch 365 dagen per jaar, 24 uur per dag in de lucht zijn? 24x7, dat klonk stoer. Maar het is natuurlijk helemaal niet nodig dat alles altijd maar aanstaat. Je kunt zoveel apparatuur uitzetten in de avond of het weekend. Dat geldt voor testomgevingen, maar ook voor de kantooromgeving. Het meerendeel, zo’n 65 procent van de pc’s in kantoren gaat nog steeds ‘s avonds niet uit. Je kunt hierdoor tussen de 10 en 25 procent besparen zonder grote investeringen.” “Je ziet nu dat groen in een jaar tijd fl ink hoger op de agenda is gekomen, in Europa nog meer dan in de VS. De katalysator is zonder twijfel de aandacht voor en de zorg om klimaatverandering. Het goede nieuws voor cio’s is dat er ook nog een business case van te maken is. Ze kunnen daarmee echt scoren in de boardroom, zelfs als je voorbij gaat aan de sociale verantwoordelijkheid en het imago van je onderneming. De vraag op termijn is natuurlijk of bedrijven echt willen investeren in het milieu. Er komt een moment dat groene investeringen geen geld meer opleveren maar geld kosten. Wat gaan bedrijven die jarenlang luid hebben rondverteld dat ze groen zijn, dat de klimaatverandering hen ter harte gaat, dan doen? Toch denk ik dat groene IT de komende drie jaar nog op de agenda blijft staan. De oorzaak voor deze aandacht is namelijk klimaatverandering.”

•

nr 8 • 29 april 2008

Mingay is keynote spreker op het congres Greening the Enterprise 2.0 dat op 25 juni plaatsvindt in Media Plaza. Zie www.it-executive.nl/conferentie.

13

management

RaboUnplugged: de Rabobank introduceert het ‘het nieuwe werken’

‘Het begint met vertrouwen’ Ben Kuiken

Piet van Schijndel heeft een missie. Hij wil af van het wantrouwen dat onze maatschappij is gaan overheersen. Te beginnen op de werkvloer; door werknemers vertrouwen te geven en de vrijheid zelf hun werk in te richten. Na Interpolis is nu de Rabobank aan de beurt voor een grote cultuuromslag. Bij de Rabobank werkt het personeel straks wellicht meer thuis dan op de zaak. Technisch zijn er geen drempels, cultureel des te meer.

O

p het bestuurscentrum van Rabobank in Utrecht heeft Piet van Schijndel (57) een kamer met vier ramen, een groot bureau, een zithoek en een overlegtafel. Dat was wel even wennen toen hij hier in 2002 binnenkwam. Bij zijn vorige werkgever, Interpolis in Tilburg, had hij helemaal geen eigen kamer. Daar moest hij, net als alle andere medewerkers van het verzekeringsbedrijf, ’s ochtends een plekje zoeken. Fijn, zo’n eigen kamer, zou je denken. Maar Van Schijndel ziet dat toch anders: “Moet je kijken wat een waste dit is,” zegt hij, om zich heen wijzend. “We zitten nu aan deze tafel, omdat dat gemakkelijk is voor jullie om te schrijven, maar dan staat dát daar leeg (hij wijst naar de zithoek) en dát staat leeg (het bureau). Daar kan ook niemand anders zitten, want dan hebben we last van elkaar. Een hele domme manier van denken.” Het is het bekende verhaal van Interpolis, dat Van Schijndel graag nog een keer vertelt. Hoe hij daar binnenkwam en een wat ingedutte, provinciale

Het nieuwe werken is geen ict-probleem, maar een cultuurprobleem verzekeraar aantrof. Het ging bovendien niet zo goed met het bedrijf, en dus moest Van Schijndel snijden in de kosten. “Het begon eigenlijk heel platvloers. Er moesten mensen uit, maar om te voorkomen dat mensen gedwongen ontslagen werden, hebben we gezegd: kunnen we niet in deeltijd gaan werken? Maar toen gingen we een nieuw gebouw neerzetten en moesten we bepalen hoeveel werkplekken we nodig hadden. We hebben toen stickers geplakt op alle bureaus en daar schreven we op hoe intensief ze werden gebruikt. Toen zag je meteen de waste. Want afgezien dat mensen soms ziek zijn, op vakantie of op cursus, 14  

nr 8 • 29 april 2008

werkten ze ook nog eens in deeltijd. Kan dat nou niet wat slimmer, dachten we. ‘Ja, dan kan slimmer,’ zeiden sommige mensen, waaronder Erik Veldhoen. Je hoeft helemaal niet meer achter je bureau te zitten. Vroeger wel, dan moest je zitten waar het draadje van de telefoon uit de muur kwam en waar je kast met spullen stond. Maar nu hebben we draadloze telefoons en zit alle informatie in netwerken, dus hoef je niet meer op een vaste plek te zitten. Veldhoen kwam toen met het idee van het activity based kantoor. In een kantoor concentreer je en communiceer je, dus moet je het daarop inrichten. Afhankelijk van de activiteit zoek je een plek. Nou ja, dat konden we allemaal volgen, dus dat gingen we doen.” Tuin Maar van het een kwam het ander, vervolgt Van Schijndel. “Als je op kantoor geen vaste plek meer hebt, dan kun je in principe overal werken. Ik had bijvoorbeeld geregeld dat ze in de tuin konden werken. Maar als je in de tuin kunt werken, ja, dan kun je net zo goed thuis werken. Toen hebben we een experiment gedaan met een afdeling van twintig mensen waarvan er al twee telewerkten. Ze woonden helemaal in Zuid-Limburg en hadden geen zin om elke dag naar Tilburg te komen. Maar die twee raakten enigszins geïsoleerd. Dus heb ik gezegd: jullie gaan allemaal telewerken. Daar waren erbij, die woonden om de hoek.” Dat was nog niet eerder vertoond in Nederland. Van Schijndel kreeg dan ook veel vragen. “‘Mijnheer Van Schijndel’, zeiden ze dan, ‘als u die mensen naar huis stuurt, hoe weet u dan dat die werken?’ Daaruit blijkt wel hoe diepgeworteld het wantrouwen is waarin we ons in de twintigste eeuw hebben verstrikt. Daarom zeg ik ook steeds: het nieuwe werken is geen ict-probleem, maar een cultuurprobleem. Want wat gebeurde er? Ik kreeg echtgenotes aan de telefoon die zeiden:

‘Piet, kun je het netwerk nou zondags niet uitzetten, want hij zit er altijd achter.’ Je zag ook onmiddellijk een productiviteitsstijging. Vroeger, als het druk was, dan bleef er aan het einde van de dag vaak werk liggen. Mensen gingen toch gewoon om half zes naar huis en ze konden het niet meenemen naar huis want ze zaten aan dat bureau vast. Nu werkten ze de achterstanden thuis nog even weg, zodat ze de volgende morgen met een schone lei konden beginnen. En als je zonder achterstanden werkt, dan win je onmiddellijk tijd. Want achterstand creëert achterstand.” Toch was niet iedereen onverdeeld gelukkig met de nieuwe situatie. Een aantal managers had moeite om eraan te wennen. “De eerste mensen die gedesoriënteerd raakten, waren de eerste leidinggevenden van onderaf, de chefs. Vroeger zaten die met hun mensen in een groot hok en als ze hun mensen maar achter hun bureau zagen zitten, dan dachten ze: mijn afdeling snort. Nu waren ze dat overzicht kwijt. Ze vroegen zich voortdurend af: Jan, waar zou die toch zitten? Zou hij wel aan het werk zijn?” Ze moesten bovendien een van de belangrijkste perks van een manager afstaan: de eigen kamer: “Er waren er bij, die waren net zo belangrijk geworden dat ze een eigen kamer hadden gekregen. Die hadden ze nu niet meer. En als ze dan wat later op kantoor kwamen, dan stond er zelfs geen stoel meer. Dus die mensen begonnen te klagen. Dat was voor mij het eerste signaal waaruit bleek dat het om een cultuurprobleem gaat.” Regels Vertrouwen, daar draait het volgens Van Schijndel allemaal om. Niet om de technologie, of de inrichting van het kantoor. Daarom is ‘het nieuwe werken’ volgens Van Schijndel ook geen zaak van individuele bedrijven, maar van maatschappelijk belang. “De basis is of we nou een beetje vertrouwen in elkaar hebben of niet. Als je naar de twintigste eeuw kijkt, dan hebben we alles georganiseerd op basis van wantrouwen. Steeds grotere instellingen met een hele technocratische inslag, of het nou om ziekenhuizen gaat of scholen of overheidsinstellingen of banken of verzekeringsmaatschappijen, die strak volgens regels zijn georganiseerd. De burger vraagt zich vervolgens af: is de overheid, is dat ziekenhuis of die verzekeraar, is die er nou nog wel voor mij, of ben ik er voor die verzekeraar? Dat is wat ook wel de kloof wordt genoemd. We hebben de hele zaak dichtgeregeld met allerlei regeltjes en controlesystemen. En aan de andere kant roepen we tegen mensen: ‘Jullie moeten zelfstandig werken, jullie moeten ondernemer zijn. Maar als je mensen geen vertrouwen geeft, dan is dat allemaal maar flauwekul natuurlijk.” “Bij Interpolis hebben we op een gegeven moment de slogan gehad: laat uw bonnetjes maar thuis. Heel veel mensen hebben mij toen voor gek verklaard. Die zeiden: ‘Dan zul je wel opgelicht worden.’ Dat wantrouwen! Dat is controle op

Wie is Van Schijndel?

Wie? Petrus Johannes Adrianus (Piet) van Schijndel Wat? Lid van de Raad van bestuur Rabobank Geboren? Gemert, 1950 Opleiding? Bedrijfskunde, TU Eindhoven Carrière? 1975 organisatieadviseur Rabobank Nederland 1986 hoofd directoraat verzekering en reizen 1990 vice-voorzitter hoofddirectie Interpolis 1998 voorzitter hoofddirectie Interpolis 2002 lid raad van bestuur Rabobank Nederland controle en prikklokken en bevoegdheden en regels. Dat is op een gegeven moment gewoon uitgewerkt. Het nieuwe werken probeert dat om te draaien en te zeggen: je hebt een taak en ik geef je de vrijheid om die taak naar eigen inzicht en op het moment dat het jou het beste uitkomt in te vullen. Als je dat doet, als je mensen vrijheid geeft en bevoegdheden, dan slaat dat uiteindelijk neer in de bediening van de klant. Dan hoeven ze nr 8 • 29 april 2008

Piet van Schijndel, Lid van de Raad van bestuur Rabobank

>> 15

management

Charles Groenhuijsen

column

Intrekken, spreiden, sluit Heeft u zich al eens opgegeven voor zo’n miraculeuze ééndaagse managementbedevaart? Wacht nog effe! Ik heb nóg een puike aanbieding ontdekt, met ene Jeroen Busscher. Zijn aanbod komt toevallig tot op de euro op hetzelfde bedrag als die van Ben Tiggelaar, die andere vermaarde management-magiër: € 995, excl. btw. En het klinkt - net als bij Ben - reuze opwindend. De invalshoek is geloof wel een tikkie anders bij de nieuwe goeroe. Waar Ben de manager wil omturnen, wil Jeroen de verandering vooral uit de medewerkers halen. “Pimp je afdeling”, noemt hij zijn kruistocht. Jeroen: “Je leidt een afdeling, team of divisie met capabele mensen die elke dag weer doen wat ze moeten doen. Ze begrijpen waar jij als manager naar toe wilt en zijn bereid je te volgen. De collega’s zijn gezellig, de kerstpakketten acceptabel; maar toch, je voelt dat er veel méér inzit! Je mensen moeten hun ingesleten routines loslaten, initiatief nemen en creatiever met problemen omgaan. Er moet meer sfeer in, meer peper, meer spirit.”

Het nieuwe hoofdkantoor van de Rabobank in aanbouw

zich niet meer achter regels te verschuilen, maar gaan ze denken vanuit het probleem van de klant. En dat is wat je wil. Daarom moet je het doen. En nou is het mooie dat er de techniek is die het mogelijk maakt. Maar het begint met vertrouwen, het begint niet met de techniek.” UnPlugged Bij de Rabobank, waar Van Schijndel lid is van de raad van bestuur, werkt hij momenteel aan dezelfde cultuuromslag die in 2010 moet uitmonden in een nieuw kantoor naast het huidige aan de

We hebben in de twintigste eeuw alles georganiseerd op basis van wantrouwen Utrechtse Croeselaan: RaboUnplugged. In dat nieuwe kantoor zullen nog minder werkplekken beschikbaar zijn dan destijds bij Interpolis. “Ja, de techniek is oneindig veel verder dan in 1996. We hadden in ‘96 bij Interpolis nog veel cockpits, die waren bedoeld om geconcentreerd te werken. Een klein glazen hok, daar kon je inzitten, deur dicht, dat was de code voor: even niet storen, ik zit hier geconcentreerd te werken. Dat was ook wel fijn voor de mensen, want daarmee konden ze iets doen wat tot voor kort alleen de baas kon. Ze konden zich terugtrekken. Anders zat je met z’n vie16  

nr 8 • 29 april 2008

ren aan een blok, en dan had er een ruzie met zijn vrouw en dan vroegen de andere drie zich af wat er aan de hand was. Ja, zo gaat dat, dat zijn allemaal gewone dingen van het leven. En nu konden ze zich dus terugtrekken in zo’n ding, deur dicht, niet storen. Maar wat je zag was dat dat geconcentreerde werk meer en meer thuis gebeurde. Dus die dingen heb je minder nodig.” Het kantoor wordt in de nabije toekomst een soort ontmoetingsplaats, zoals in de middeleeuwen het Gildehuis was voor de slagers, ketellappers en brouwers. “Ik wijs er altijd standaard op: in de middeleeuwen werkte iedereen thuis. En dan hadden ze toch een Gildehuis en daar gingen ze dan naartoe om hun problemen te bespreken met collega’s. En ook voor de sociale contacten. Dus het kantoor, dat is heel helder, wordt een soort Gildehuis. En dat zie je ook bij Interpolis, daar zijn ze inmiddels al met de tweede of derde versie, dat is meer een soort lounge of communicatiefunctionaliteit. En de rest doe je thuis.” “Er zal altijd behoefte blijven aan sociaal contact vis à vis,” besluit Van Schijndel. “ Maar over twintig jaar kunnen we iets virtueel regelen dat dit samenzijn zeer dicht benadert, dat kan ik je wel zeggen. Zo niet misschien overtreft. Als ik me straks zo op het scherm kan vertonen dat mijn haar altijd goed zit en ik het goede pak aan heb, ja, pas op. Dat wordt in elk geval spannender dan wij met zijn allen bij elkaar kunnen fantaseren.”

•

Pimp je afdeling Ik heb zelf wel eens gewerkt op een allesbehalve gepimpte afdeling. U vast ook. Ben ik een ongeneeslijke zeurpiet als ik zeg dat – nou, pak ‘m beet! - zo’n 50 procent van uw collega’s slecht ‘pimpbaar’ is. Gewoon niet zo’n zin meer in. Bespaar me, denken ze stilletjes, al dat dure managementgewauwel. Enig idee hoeveel werknemers hun buik vol hebben van modieus consultancy-gekwek? Dat zeg je natuurlijk niet hardop, maar je denkt wel: “Moet nu al wéér alles anders en nóg beter? ‘t Zal mijn tijd – tot de volgende pimp-operatie -wel duren.” Kijk maar om u heen en tel. Zit ik er ver naast met die 50 procent pimploze collegaatjes? Na een pimpcursus van hun plotsklaps dolenthousiaste chef ontpimpen ze zelf als een lekke fietsband. Ze doen weer heel gewoontjes van negen tot vijf hun pimploze plicht. Eens? Nu zal Jeroen me verontwaardigd voor de voeten werpen dat ik niet zo somber moet doen. Jeroen bezweert: “Een frisse wind bestaat uit vele kleine briesjes”. Als je er niet in gelooft, wordt het nooit wat. Daar heeft Jeroen natuurlijk gelijk in. Maar dat wil nog niet zeggen dat ik ongelijk heb. Er gaapt – zoals zo vaak in het leven - een brede kloof tussen droom en daad. Ik betwijfel of de resultaten van dit soort wonderbare managementpredikers blijvertjes zijn.

mensen heel gelukkig. Jeroen: “Zijn vergaderingen vaker gezeur dan inspiratie? Komt er van een nieuw idee uiteindelijk nooit wat terecht? Wil je passie op je werk, nieuwe impulsen, maar lukt het niet dat voor elkaar te krijgen? Schud je ingeslapen afdeling wakker. Kies voor meer passie, creativiteit, ondernemerschap, klantgerichtheid én lol op je werkplek.” Maar toch effe zeuren. Net als bij goeroe Ben denk ik: Is het nu écht zo bijzonder wat ze ons voor bijna duizend euro per dag voorschotelen? Zo’n louterende managementdag is als je eerste zwemles. Veel leidinggevenden zullen het nooit toegeven maar ze zitten qua management kennelijk in de fase van hun eerste zwemles. Ze doen maar wat. Zoals kinderen zonder zwemles ‘op zijn hondjes’ spartelen. Met menige manager is het niet anders. Veel hulpeloos geplons dus. Anders is het succes van Ben en Jeroen en hun succesvolle en inmiddels steenrijke branchegenoten toch niet te verklaren? Want hoe gaat een eerste zwemles? De badmeester is de goeroe die antwoord heeft op alle zwemvragen. Die badmeester heeft een Nobelprijswaardig advies voor zijn koddig rondspetterende zwemklantjes. Hij doet de beenbeweging beeldend voor: Intrekken, spreiden, sluit. Voor wie niet kan zwemmen, is dit een onbetaalbaar advies. Geniaal zelfs! De leerlingen gaan joelend van enthousiasme naar huis. Mama, kijk eens ik kan al een beetje zwemmen. Ze zijn – u raadt het al - helemaal gepimpt. Dat leer je dus op die management-dagen ook: Het “intrekkenspreiden-sluit” van de leidinggevende. Waarom betalen we onze badmeesters voortaan per zwemklantje ook niet 1000 euro per dag voor hun levensreddende werk? Charles Groenhuijsen

Eerste zwemles Ik hoop natuurlijk dat ik ongelijk heb. Want wat is er nu mooier dan het waarmaken van de idealen van pimpgoeroe Jeroen? Dan maakt hij veel nr 8 • 29 april 2008

17

management

leren van het google-model 

STUDIE WERELD VERANDEREN De Hongaarse wetenschapper Ervin Laszlo richt de digitale Universiteit voor Wereldverandering op. Hij is ook oprichter van de club van Boedapest, die oplossingen proberen te bedenken voor mondiale problemen rond klimaat, armoede en oorlog, met prominente leden als prinses Irene, Michael Gorbatsjov, bisschop Tutu en de Dalai Lama. Laszlo heeft in dat verband zijn eigen tien geboden geformuleerd, die variëren van ‘Bevredig behoeften zonder anderen te benadelen’ tot ‘Gebruik bij je besluitvorming over belangrijke ontwikkelingen en gebeurtenissen in het leven media die betrouwbare informatie verschaffen’. De digitale universiteit gaat volgend jaar van start. Studenten kunnen er een master-graad halen en zich daarmee ‘vertegenwoordiger in verandering’ noemen. Bron: De Stentor

Meerkoppig leiderschap heeft zo zijn voordelen

Is het hypersuccesvolle bedrij f een schoolvoorbeeld voor innovatieve managers?

I

n welke branche opereert Google eigenlijk? Softwareproducenten, reclamebureaus, tv-makers, uitgeverijen, telefoniebedrijven, internetbedrijven van allerlei signatuur: zo ongeveer iederéén ziet Google als concurrent. Een bijzonder bedrijf dus? Valt wel mee, zegt it-goeroe Nicholas Carr. Google doet eigenlijk maar twee dingen, zegt hij: advertenties verkopen en publiceren (de corebusiness), en gratis content en services aanbieden. In dat opzicht kan voor Google bijna alles op internet een interessante aanvulling zijn op de kernactiviteiten. Want hoe meer mensen Google bereikt, hoe meer advertenties die mensen zien en hoe meer Google verdient. Maar daar kunnen vooral collegaadvertentieverkopers iets van leren. Relevanter is dat Google laat zien dat winstgevende bedrijven drie kwaliteiten hebben: - Ze huren getalenteerde mensen in en geven die de ruimte om te excelleren. - Ze meten de vorderingen en resultaten nauwgezet en maken zo nodig snel aanpassingen.

- En ze blijven gedisciplineerd doen wat ze doen. Het is volgens Carr nu nog mogelijk voor een succesvol jong bedrijf als Google om moeilijke keuzes terzijde te schuiven. Maar het rommelt. Veel van Googles meest innovatieve producten komen niet voort uit het stimulerende ‘academische’ innovatieklimaat bij Google (veel mensen op innovatie, veel vrijheid) maar uit aankopen, zoals Google Earth en YouTube. Ceo Eric Schmidt kondigde in 2006 een grote verandering aan in de manier waarop het bedrijf wordt gerund: minder vrijheid (ook in uitgaven), meer focus op minder initiatieven (men zag door de bomen het bos niet meer) en reductie van de tijd die wordt besteed aan productontwikkeling. Jonge succesvolle bedrijven denken vaak dat de oude regels niet op hen van toepassing zijn, aldus Carr, en ze worden gezien als de jongste businesshype die ‘alles gaat veranderen’. Maar de fundamenten van zakelijk succes op de langere termijn zijn vrij stabiel. Dat gaat ook Google merken. Bron: Strategy+business

•

niet eenzaam  aan de top

alleen is maar alleen: onder allerlei omstandigheden is het beter dat een bedrij f wordt geleid door  twee executives dan door één. Beter voor het bedrij f én beter voor de leiders zelf.

M

anagementgoeroe Peter Drucker schreef het al ruim vijftig jaar geleden in The practice of management: ‘90 procent van de problemen die we hebben met de job van de ceo is geworteld in ons bijgeloof dat een onderneming door één man moet worden geleid.’ Het beeld van de almachtige, charismatische leider die de organisatie over de wereldzeeën loodst, is nog steeds dominant. Ten onrechte, zeggen José Luis Alvarez (Instituto de Empresa Business School, Madrid), Silviya Svejenova en Luis Vives (beiden Esade Business School, Barcelona). De leiding van de organisatie kan namelijk heel goed – en op allerlei manieren - worden verdeeld over meerdere personen.

MEELOOPDAG GEWENST geWoneR dan je zou denKen Het verschijnsel van de co-chiefs is gewoner dan je zou denken. Er zijn talloze voorbeelden van succesvolle duo- en zelfs trioleiderschappen, zoals Google (geleid door de oprichters Sergey Brin en Larry Page en ceo Eric Schmidt), kledingbedrijf Guess?, Research in Motion (bekend van de Blackberry), adviesbureau Sapient en de European Aeronautic Defense and Space Company (Eads). Ook in het mkb wordt geregeld met meerhoofdige directies gewerkt. Met duoleiderschap kan de organisatie de be-

Jonge professionals willen precies weten waar ze aan toe zijn voordat ze kiezen voor een organisatie of baan. Dat blijkt uit een onderzoek van Ad Rem Young Professionals naar verbeterpunten bij sollicitatieprocedures. De voornaamste wens is een meeloopdag bij de potentiële werkgever om de in’s en out’s van de beoogde functie goed te leren kennen. Voor inzicht in de concrete arbeidsomstandigheden (collega’s, fysieke werkplek) en in de ‘zachte’ aspecten (werksfeer, cultuur, managementstijl) worden gesprekken met hrmensen of de toekomstige manager onvoldoende geacht. Veel jonge professionals hebben ook behoefte aan duidelijke informatie over de doorgroeiperspectieven en aan ondersteuning van een loopbaancoach. De belangrijkste reden om te vertrekken bij een werkgever is gebrek aan doorgroeimogelijkheden.

Virtuozenteams:andere regels teams waarin topexperts samenwerken aan  ambitieuze projecten moeten anders worden  behandeld en geleid dan ‘gewone’ teams.

S

oms brengen bedrijven teams bij elkaar waarin absolute topexperts samenwerken aan een ambitieus project. Voorbeelden zijn het team dat eind jaren veertig Ford weer op de been bracht en het team van Seymour Cray dat in de jaren zestig de eerste commerciële supercomputer ontwikkelde. Virtuozen zijn een specifiek menstype: uiterst ambitieus, fanaat bijna, individualistisch, zeer intelligent, veel esprit. In ‘virtuozenteams’, zoals deze teams 18  

nr 8 • 29 april 2008

co-leiders moeten wel met ÉÉn stem spreken

worden genoemd door Bill Fischer (IMD) en Andy Boynton (Boston College), gelden dan ook andere wetten en regels dan in gewone teams. Zo is het belangrijk dat de nadruk wordt gelegd op de individu – zijn individuele talent en intellectuele vrijheid – in plaats van het collectief. Ook moet er worden gefocust op denken (ideeën) in plaats van – zoals bij traditionele teams – doen (taken). Virtuozenteams hebben behoefte aan fysieke nabijheid: samenwerking op afstand (via e-mail, internet, videoconferencing en dergelijke) levert geen goede resultaten op en vertraagt de teamsynergie ernstig. Bron: Harvard Business Review

•

schikking krijgen over verschillende leiderschapsstijlen en –competenties aan de top, wat een enorme verrijking kan zijn. De ene ‘co-ceo’ is bijvoorbeeld taakgeoriënteerd, de andere een ‘mensenmens’. Of de een is gericht op innovatie en de ander op de uitvoering van de bestaande operaties. De een is gericht op de interne stakeholders, de ander op de externe stakeholders... enzovoort. En zoals Robert Rubin, voormalig co-ceo en covoorzitter van Goldman Sachs, zegt: ‘En als er moeilijkheden ontstaan, is het ook minder eenzaam aan de top als je een partner hebt.’

gedeelde VeRantWooRdelij KHeId Uit onderzoek naar honderd voorbeelden van meerhoofdig leiderschap blijkt dat executives die in een co-ceo-schap stappen een paar dingen moeten doen om de samenwerking tot een succes te maken. De partner moet met zorg worden gekozen: er moet balans, harmonie, zijn in hun achtergronden, deskundigheid, contacten, managementstijl en persoonlijkheid. De partner moeten elkaar ook leren kennen: een goede werk- en sociale relatie is onmisbaar. De gedeelde ceo-job moet ook een duidelijk ontwerp krijgen: bepaal welke activiteiten de partners elk afzonderlijk uitvoeren (liefst natuurlijk de activiteiten waar ze het best in zijn in termen van competenties, knowhow of contacten) en welke ze samen doen. Vergaderingen, product- en businessbeoordelingen en onderhandelingen over belangrijke deals die coördinatie en besluitvorming vereisen, moeten gezamenlijk worden gedaan. De partners moeten een gezamenlijke visie voor de toekomst van het bedrijf ontwikkelen, en ze moeten in het openbaar met één stem spreken: consistente boodschappen. Meningsverschillen moeten achter gesloten deuren worden opgelost, anders ontstaat er verwarring onder de manschappen en bij de buitenwacht. De verantwoordelijkheid moet worden gedeeld: de co-leiders moeten verantwoordelijk zijn als eenheid, niet als individu. Het co-leiderschap groeit mee met de omstandigheden, de onderneming en de persoonlijke ontwikkeling van de co-leiders. Dat kan óók leiden tot het besef dat het duoleiderschap niet meer werkt. Wat dus niet betekent dat het dan een mislukking was. Aan alles komt een end.

•

Bron: MIT Sloan Management Review nr 8 • 29 april 2008

19

ADVERTORIAL

Realistische beoordeling bestaande producten ontbreekt

VoIP-specialist A2 Networks verspreidt het IP-evangelie

“IT weet nog maar half wat de mogelijkheden van IP-technologie zijn” A2 Networks ontwikkelde zich het afgelopen decennium tot de absolute specialist op het gebied van netwerken en Voice over IP (VoIP). Toen A2 Networks zich voor het eerst op dit vlak begaf, waren op IP-gebaseerde toepassingen zoals VoIP nog een zeldzaamheid. Inmiddels is dat behoorlijk veranderd. Toch denkt directeur Ad van der Aa dat nog lang niet iedereen zich ten volle beseft wat de impact van op IP-gebaseerde oplossingen zal zijn. Daar brengt Van der Aa graag verandering in. op het gebied van communicatie- en netwerkinfrastructuren. “Ik spreek al graag van ‘All over IP’, zegt Ad van der Aa. Hij is oprichter en algemeen directeur van A² Networks. “Het is echt wonderbaarlijk wat er allemaal kan met deze technologie. De integratiemogelijkheden zijn legio. Er is vrijwel geen reden meer te bedenken om voor de verschillende gebouwgebonden systemen afzonderlijke infrastructuren aan te leggen. Het probleem is dat dit nog niet tot de markt is doorgedrongen. Daar gaan we iets aan doen.”

Pionier

Ad van de Aa, oprichter en algemeen directeur van A² Networks: “Er is vrijwel geen reden meer te bedenken om voor de verschillende gebouwgebonden systemen afzonderlijke infrastructuren aan te leggen. Het probleem is dat dit nog niet tot de markt is doorgedrongen. Daar gaan we iets aan doen!”

Vroeger was alles heel duidelijk. De telefooncentrale was het domein van de Facilitair Manager. Alles wat met het netwerk en hard- en software te maken had, viel onder de IT-manager. Voice over IP (VoIP) heeft een definitief einde gemaakt aan het traditionele onderscheid tussen communicatie en IT. Spraak en data vloeien naadloos in elkaar over (unified communications). Daarmee zijn ook telefonie en communicatie binnen de invloedssfeer van de IT Manager terechtgekomen. Nu de IT Manager zich in ook met spraak bezig moet gaan houden, heeft hij een betrouwbare partner nodig. Een bedrijf als A2 Networks bijvoorbeeld. Het bedrijf beschikt over jarenlange ervaring

A2 Networks is een pionier op het gebied van IP. Het bedrijf onderkende al vroeg het belang van IP en richt zich vanaf 2000 volledig op het ontwerpen, implementeren en onderhouden van op IP-gebaseerde systemen binnen gebouwen en complexen. De in 1992 opgerichte netwerkspecialist heeft inmiddels vele tienduizende netwerkpoorten aangelegd en geconfigureerd in opdracht van een groot aantal toonaangevende bedrijven en instellingen. Ook de NATO en diverse onderdelen van Defensie maken dankbaar gebruik van A2 Networks kennis en mogelijkheden. Van der Aa: “Wij zijn niet alleen sterk in netwerken en VoIP, we zijn ook thuis op het gebied van op IP gebaseerde systemen zoals als toegangscontrole, tijdsregistratie, camerabewaking en camera observatie-

Building ICT

systemen. Deze systemen zijn applicaties op het informatienetwerk die onderling informatie uitwisselen”. Al in 2002 realiseerde A² Networks haar eerste VoIP-installatie. Deze vroege focus op VoIP resulteerde in een aantal autorisaties van systeemleveranciers. A² Networks is bijvoorbeeld Gold Elite partner voor 3Com, Business Partner van Avaya en Specialized Voice Partner van Cisco. Ook voor netwerktoegang, tijdsregistratie en camera-installaties beschikt A² Networks over de benodigde autorisaties. “IP is nu niet meer weg te denken”, stelt Van der Aa. “Maar door het feit dat wij ons al zo vroeg volledig op het Internet Protocol richtten, hebben we ontzettend veel specialistische kennis en kunde opgebouwd. We zijn dé IP-specialist en mogen ons met recht leidend noemen in deze markt.”

Zoveel toepassing zoveel raakvlakken met IT “De C van ICT is onze thuishaven,” vervolgt Van der Aa. “Vanaf de opstart hebben wij ons gericht op een breed scala aan bedrijfscommunicatievoorzieningen. Het IP brengt vrijwel al die toepassingen binnen één bereik. En nu worden ook de raakvlakken met IT goed zichtbaar. Denk aan convergentie met registratie en administratie, denk ook aan sturing, bewaking of beheer.” “Onze voornaamste uitdaging is nu, de IT wereld te overtuigen van wat wij kunnen. Mijn indruk is, dat de IT nog niet half weet welke mogelijkheden IP allemaal biedt. A² Networks beheerst alle deelterreinen van de bedrijfscommunicatie. A² Networks ziet mogelijkheden tot integratie van al deze terreinen en heeft de raakvlakken met IT in kaart gebracht. All over IP. Dankzij het Internet Protocol kan A² Networks zich in de wereld van ICT presenteren als de ideale netwerkpartner met betrekking tot gebouwgebonden systemen.”

In deze maanden wordt bij A² Networks hard gewerkt aan de vernieuwing van de huisstijl. Niet zo maar een nieuw sausje, maar een wezenlijke verandering, met als achtergrond dat A² Networks zich meer dan in het verleden wil richten op gebouwgebonden systemen op basis van IP. Typerend is de toevoeging Building ICT aan het bedrijfslogo van A² Networks. Typerend is ook de dubbele betekenis van deze toevoeging. Men kan Building ICT lezen als: ‘ICT in gebouwen’, als verwijzing naar het werkgebied waarin A² Networks groot geworden is. Men kan Building ICT ook lezen als: ‘Bouwen aan ICT’, als verwijzing naar de nieuwe doelen die A² Networks zich stelt.

A² Networks BV • De Maas 25 • 5684 PL Best T (0499) 336 565 F (0499) 391 510 W www.a2-networks.com

Waarom innovatie  vaak strandt  Veel innovaties mislukken omdat gebruikers  het oude product op irrationele wij ze overwaarderen. Én omdat bedrij ven het nieuwe product  verwaarderen.

U

it onderzoek blijkt dat 40 tot 90 procent – afhankelijk van de productgroep - van de nieuwe producten mislukt. De Amerikaanse verpaktegoederenindustrie introduceert elk jaar 30.000 nieuwe producten, waarvan 70 tot 90 procent niet langer dan één jaar in de schappen staat. Ook echt innovatieve producten – producten die een nieuwe productgroep creëren of een bestaande productgroep radicaal veranderen – mislukken vaak. Hoe komt dat toch? Je kunt van niet-succesvolle innovaties achteraf zeggen dat het blijkbaar geen goed idee was, maar dat is te simpel: ook producten waarvan iedereen vindt dat ze duidelijk iets toevoegen, mislukken. nu, nÓg BeteR Er is een betere – psychologische – verklaring, zegt John T. Gourville (Albert J. Weatherhead, Jr. Professor of Business Administration aan de Harvard Business School). Mensen overwaarderen op irrationele wijze de voordelen die ze op dit moment hebben ten opzichte van de voordelen die ze niet hebben. Het maakt dat gebruikers meer waarde hechten aan de benefits van hun huidige producten/diensten dan aan die van nieuwe: ze zijn meestal sceptisch over de prestatie van een nieuw product, zien de noodzaak er niet van in, zijn tevreden over het huidige product en zien de huidige situatie als statusquo. Overstappen brengt ‘gedragsveranderingskosten’ met zich mee, en dat maakt dat mensen niet makkelijk tot nieuw gedrag zijn te bewegen. Hetzelfde psychologische proces maakt dat managers de voordelen van hun net ontwikkelde nieuwe producten hoger inschatten dan die van hun bestaande producten. Ze zijn er heilig van overtuigd dat het nieuwe product (nog beter) werkt, zien een behoefte aan het product, zijn ontevreden over het huidige substituutproduct en zien het nieuwe product als de nieuwe standaard. zeKeRe mISluKKIngen Met andere woorden: gebruikers overwaarderen hun huidige producten, managers overwaarderen hun nieuwe producten. Dat kan niet goed gaan. Wat te doen? Om te beginnen moet een bedrijf een realis-

tische kijk hebben op wat voor soort product hun innovatie is: hoeveel nieuws biedt het en hoeveel gedragsverandering vereist het (zie figuur)? Vermijdt in elk geval sure failures – producten die weinig nieuwe voordelen bieden en grote gedragsverandering van de consument vereisen. Easy sells zijn betrekkelijk risicoloos maar bieden weinig voordeel, long hauls vergen een lange adem, en smash hits wil natuurlijk iedereen. Vervolgens zijn er verschillende tactieken voor het ‘managen’ van weerstanden bij gebruikers: - Wees geduldig: ga uit van langzame adoptie van je innovatie. - Creëer megaverbeteringen: als je innovatie tien keer zo veel voordeel biedt als het bestaande product, zullen gebruikers de gedragsveranderingskosten accepteren en overstappen. - Haal het oude product uit de markt (à la ‘euro erin, gulden eruit’), zodat mensen wel aan het nieuwe product móeten. Dit is uiteraard zelden een optie. - Maak ‘gedragsmatig compatibele’ producten: innovaties die weinig gedragsverandering vereisen. - Probeer mensen te bereiken die het product nog niet gebruiken. - Vind believers: gebruikers die de voordelen van een nieuw product sterk waarderen en de voordelen van het product dat ze moeten opgeven slechts beperkt waarderen. Bron: Harvard Business Review

•

Laag

‘easy Sells’ beperkte productveranderingen, beperkte gedragsveranderingen

Mate van gedragsverandering die vereist is ‘Sure failers’ beperkte productveranderingen, grote gedragsveranderingen

‘long hauls’ grote productveranderingen, grote gedragsveranderingen

Hoog Laag

Hoog Mate van productverandering nr 8 • 29 april 2008

21

management

Kantoorkameleon rukt op

Hoe kies je de juiste management-tools?

M

aar liefst 50 procent van de Europese werknemers gedraagt zich op het werk anders dan thuis. Dat blijkt uit onderzoek van OPS. Vooral werknemers in het Verenigd Koninkrijk (64 procent), Ierland (61 procent) en Duitsland (58 procent) proberen op het werk bewust een andere persoonlijkheid en identiteit aan te nemen. In Nederland (36 procent) en België (38 procent) liggen deze percentages lager. Het opzetten van een ‘werkmasker’ begint al bij het sollicitatiegesprek. Eenderde van de werknemers geeft toe een rol te

hebben gespeeld om te proberen in de bedrijfscultuur te passen. Overigens zijn werkgevers zelf ook vaak geneigd om zich bij sollicitatiegesprekken anders voor te doen dan ze zijn. Dit kameleongedrag van werknemers levert veel stress op en werkt belemmerend op de ontwikkeling van het eigen potentieel van werknemers. Reden voor organisaties om behalve van het traditionele interview ook gebruik te maken van persoonlijkheidsvragenlijsten en andere selectiemethoden. Bron: OPS - Wie houdt wie voor de gek?

•

MS-CONSUMENTENELEKTRONICA Waar wil Microsoft heen? Het wil niet minder dan het universele besturingssysteem en de coördinator van ons complete dagelijkse digitale bestaan worden. Niet alleen van de pc, ook van het mobieltje, de tv en de koelkast tot en met de verwarming, het licht, de medicijnkast en de oven. Daar kun je lacherig over doen. Maar dertig jaar geleden werd er ook lacherig gedaan toen Microsoft aankondigde op elk bureau een pc te willen neerzetten. De kansen voor Microsoft om uit te breiden naar de wereld van de consumentenelektronica zijn groter dan ooit, zegt Bill Gates. De uitdagingen ook, al is het maar omdat rivalen als Apple en Google op een soortgelijk spoor zitten. Bron: Managermagazin

Vrouwen beter verplaatsbaar als zeer goed presterende mannelij ke professionals overstappen naar een ander bedrij f, zakken  hun prestaties meestal in. maar bij  vrouwelij ke  toppresteerders gebeurt dat niet.

E

en paar jaar geleden bleek uit onderzoek van Boris Groysberg (Harvard Business School) dat de prestatie van zeer goed presterende professionals meestal terugloopt zodra zij van werkgever wisselen. Het onderzoek werd uitgevoerd onder getalenteerde beursanalisten, maar de resultaten gelden ook voor andere kenniswerkers, bijvoorbeeld in de IT, consultancy, gezondheidszorg en advocatuur. Uit verdere analyse van de gegevens is nu gebleken dat dit alleen voor mannen geldt, en niet voor vrouwen. Als vrouwelijke toppresteerders overstappen naar een andere werkgever, blijven zij op hun nieuwe plek even goed presteren. Hoe komt dat? Ten eerste ontwikkelen vrouwen vooral ‘meeneembare’, externe relaties met cliënten en zakenpartners. Mannen investeren sterker in de interne netwer22  

nr 8 • 29 april 2008

ken en unieke capaciteiten en resources van de firma waar zij werken – investeringen die veel minder goed zijn te transporteren naar een nieuwe werkgever. Ten tweede gaan vrouwen veel zorgvuldiger te werk bij de selectie van een nieuwe werkgever: zij zoeken beter uit wat alle opties zijn en zij analyseren een breder scala van factoren voordat zij een beslissing nemen. Daarbij bekijken zij vooral in hoeverre zij bij de nieuwe werkgever succesvol kunnen functioneren. Vrouwen nemen hun werkomgeving kortom serieuzer en zijn er tegelijkertijd minder afhankelijk van. Deze verschillen tussen mannen en vrouwen ontstaan niet door gender-specifieke verschillen, maar doordat succesvolle vrouwen bepaalde strategieën hanteren om te overleven in een organisatieomgeving die mannen bevoordeelt en vrouwen benadeelt. Daardoor ontwikkelen vrouwen waardevolle vaardigheden die mannen niet hebben maar wel zouden moeten willen hebben. Bron: Harvard Business Review

•

‘Strategische planning’  op 1  er zij n tien- en tientallen management-tools. dat wil niet zeggen dat ze allemaal even goed zij n.  Sommige instrumenten zij n lomp, andere vallen in de categorie ‘powertools’.

B

ain & Company doet sinds 1993 continu-onderzoek naar het gebruik van managementtools. Welke tools worden het meest en het minst gebruikt? En over welke tools zijn managers het meest en minst tevreden? Om de twee of drie jaar wordt er verslag van gedaan - met steevast strategische planning op nummer 1), qua zowel gebruik als tevredenheid. Darrell Rigby en Barbara Bilodeau van Bain hebben de 25 meest gebruikte managementtools ingedeeld in vier groepen. Dat deden ze op basis van twee criteria: hoe massaal tools worden gebruikt en hoe tevreden gebruikers over tools zijn. geBRuIK en teVRedenHeId ‘Rudimentaire instrumenten’ worden weinig gebruikt en hebben een lage tevredenheid. Soms is het te ingewikkeld om ze te ontwikkelen of te implementeren. Soms is het op te lossen probleem domweg de investering niet waard. Voorbeelden zijn rfid en corporate blogs. Specialistische tools’ hebben ook een laag gebruik, maar een hoge tevredenheid. Ze vervullen nichebehoeften en kunnen zeer effectief zijn – maar ook gevaarlijk als ze in de verkeerde situaties op de verkeerde manier worden gebruikt. Fusies en overnames zijn een actueel voorbeeld. ‘Lompe instrumenten’ – waarmee wijdverbreide problemen op betrekkelijk botte wijze worden aangepakt - scoren hoog op gebruik maar laag op tevredenheid. Een voorbeeld is kennismanagement: managers weten dat ze de kennis van hun medewerkers moeten vastleggen en delen, maar vaak lukt dat niet omdat de gebruikte technologie te ingewikkeld is, omdat er te veel irrelevante data worden vastgelegd of omdat ze mensen niet prikkelen om hun kennis te delen. ‘Powertools’ tot slot scoren hoog op zowel gebruik als tevredenheid. Ze worden door veel managers met succes gebruikt en houden weinig risico’s in – mits op de juiste wijze toegepast uiteraard. Voorbeelden zijn strategische planning, ‘benchmarking’ en kerncompetenties. Let wel: situaties en instrumenten ontwikkelen zich. Tools kunnen dus van de ene naar de andere groep bewegen. Zo heeft crm zich het afgelopen decennium ontwikkeld van rudimentair instrument tot ‘powertool’.

effectIeVe Inzet Een paar tips voor managers die overwegen om een bepaalde tool te gaan gebruiken: - Kijk of je de benodigde mensen en vaardigheden in huis hebt voor gebruik van de betreffende tool. - Zorg voor realistische verwachtingen in termen van implementatiecomplexiteit en niveau van benodigde investeringen. - Organisaties die niet de capaciteiten of het geduld hebben om een betrokken, langzame implementatie uit te voeren, kunnen misschien beter even wachten en eerst kijken wat anderen doen. - Bekijk ook in welke bedrijfstakken en met welke aanpakken een tool succesvol is toegepast. - Als je eenmaal een tool hebt geselecteerd, zorg er dan voor dat de mensen begrijpen waarom zij met die tool werken en waar het uiteindelijk om gaat. Dat vergroot de kans dat de tool een positieve impact heeft voor de organisatie.

•

Bron: Harvard Business Review

Hoger gebruik

mensen met ‘twee gezichten’,  een voor thuis en een voor op het werk, bezorgen zichzelf veel stress  en beperken hun groeimogelij kheden.

Lompe instrumenten

Powertools

Benchmarking CRM

Missie- en visiestatements

Klantensegmentatie

Businessprocessreengineering Kennismanagement Balanced scorecard

Strategische planning

Kerncompetenties

Outsourcing

Scenarioplanning/noodscenario’s Strategische allianties

Groeistrategie

Supplychainmanagement TQM Lean operations

Shared-servicecenters Loyaliteitsmanagement

Coöperatieve innovatie

Fusies en overnames

Six Sigma Lager gebruik

WIE GOED DOET Managers die hun afspraken niet nakomen, kweken personeel dat ze niet willen hebben. Dat blijkt uit onderzoek van Werksite.nl. Eén op de drie werknemers vindt zijn leidinggevende oneerlijk. Een manager die het in de ogen van zijn mensen niet te nauw neemt met de fatsoensnormen, verliest snel hun respect. Dat leidt ertoe dat medewerkers niet meer altijd de waarheid vertellen tegen hun baas (40 procent doet dit wel eens), zich wel eens ten onrechte ziek melden (16 procent) en minder hard werken als de baas niet op kantoor is (16 procent). Een enkeling waagt het zelfs om op de computer van zijn manager te kijken. En een groot aantal werknemers neemt spullen mee naar huis. Wat niet wegneemt dat 85 procent van de werknemers zichzelf eerlijk vindt.

Offshoring

Consumer-ethnography Corporate blogs Rudimentaire instrumenten

Specialistische tools

RFID

Lagere tevredenheid

Hogere tevredenheid

nr 8 • 29 april 2008

23

 

column     

management VROUW NIET VOORBEREID

nederlandse eigendunk

leerstoel global Sourcing

Nederlandse vrouwen hebben niet de (technologische en andere) vaardigheden die nodig zijn om in de toekomst succesvol te zijn in hun werk. Slechts 35% zegt goed voorbereid te zijn op nieuwe uitdagingen die hun werk met zich meebrengt.

nederland heeft sinds kort een leerstoel global Sourcing, die zich richt op onderzoek naar internationale it-contractrelaties.

P

rof. dr. Erik Beulen (1969) is per 1 april benoemd tot bijzonder hoogleraar Global Sourcing aan de Universiteit van Tilburg. De leerstoel wordt gesponsord door Accenture. Beulen doet onderzoek naar internationale it-contractrelaties en naar de maatschappelijke en economische gevolgen van ‘global sourcing’. Denk aan het effect ervan op de werkgelegenheid in Nederland en op de economische groei in lagelonenlanden. Een van zijn onderzoeksdoelstellingen is een model ontwikkelen dat ervoor kan zorgen dat de vraag naar it-dienstverlening van een organisatie ook op de lange termijn blijft aansluiten bij de door de dienstverlener geleverde service. Beulen: “De enige zekerheid die je hebt bij het afsluiten van een it-outsourcingscontract, is dat de organisatie binnen een half jaar behoefte heeft aan een andere dienstverlening, door de dynamiek van de markten waarin zij opereert.”

Bij werkende Nederlandse mannen is dat 46% en bij vrouwen in andere landen gemiddeld 43%. Het blijkt uit onderzoek van Accenture naar de beheersing onder vrouwen van nieuwe vaardigheden als flexibiliteit en aanpassingsvermogen, gebruik van technologische toepassingen en networking. Nederland scoort bij de meeste vaardigheden in de lagere regionen, met uitzondering van diversity skills. Op het gebied van technology skills scoort Nederland zelfs het allerlaagst. Bron: Accenture - One step ahead of 2011: a new horizon for working women

ROBOTMARKETING BIJ WEB 3.0? We zijn onderweg naar Web 3.0, het ‘semantische web’, waar computers informatie kunnen begrijpen zonder menselijke interventie. Web 3.0-robots zullen webpagina’s echt kunnen lezen en begrijpen. Het is nog geen volwaardige kunstmatige intelligentie maar gaat wel een heel eind die richting op. Mensen hebben straks hun persoonlijke online agents. Dat zijn robotbutlers die voor hun ‘meesters’ informatie gaan zoeken en interpreteren, de gewenste beslissingen nemen en bijvoorbeeld bescherming (of liever: afscherming) bieden tegen irrelevante boodschappen. De consequenties

Beulen werkt sinds 2005 bij de outsourcingdivisie van Accenture. Daarvoor was hij ruim tien jaar in dienst van Atos Origin. Hij is lid van de Editorial advisory board of journal of cases on information technology (Jcit) en participeert actief in het Platform Outsourcing Nederland. Momenteel legt hij de laatste hand aan een stripboek waarin hij in een Dilbert-achtige stijl de managementproblematiek van ‘global sourcing’ behandelt.

•

B

edrijven waarin mensen de centrale drijvende kracht zijn – in plaats van materiële en immateriële activa – moeten op specifieke manieren worden gemeten en gemanaged. Dat stellen Felix Barber en Rainer Strack (Boston Consulting Group). Zij definiëren een ‘people-business’ als een onderneming of businessunit met (1) hoge totale werknemerskosten, (2) relatief lage kapitaalkosten (ten opzichte van de werknemerskosten) en (3) beperkte uitgaven aan activiteiten die zijn gericht op het genereren van toekomstige inkomsten (zoals R&D). In deze mensenbedrijven schieten de reguliere meetmethoden als economic value added en cash value added tekort omdat ze te veel op de kapitaalproductiviteit zijn gericht en te weinig op de productiviteit van mensen. Een ‘mensenbedrijf’ vereist

zullen groot zijn, ook voor de marketing. Om iemand persoonlijk te bereiken, zul je eerst zijn persoonlijke online agent aan je zijde moeten krijgen. Consumentenmarketing wordt robotmarketing. Bron: Marketing Week

26  

nr 8 • 29 april 2008

W

erknemers in Nederland zijn goede teamspelers, vinden zij zelf. De meeste mensen werken in teamverband, en slechts 6 procent is ontevreden over de samenwerking op het werk. Dat blijkt uit onderzoek van Randstad. Als het niet botert in een team ligt dat niet aan de eigen bijdrage, denken de meesten. Eenvijfde geeft zichzelf een 9 of een 10 voor de eigen bijdrage aan het werk. Duitse werknemerrs vinden zichzelf overigens nóg beter: daar geeft de helft zichzelf een 9 of 10. Driekwart van de Nederlandse werknemers vindt zichzelf behoren tot de top 25 procent van meest waardevolle werknemers voor de werkgever. Eenderde van de vrouwelijke werkenden zegt liever met mannen samen te werken dan met vrouwen. Vrouwen werken zelden bij voorkeur met voornamelijk vrouwen. De praktijk is dat mannen voornamelijk met mannen werken en vrouwen vooral met vrouwen. 60 procent van de werknemers vindt ouderen onmisbaar voor de groei van jongere werknemers. Toch heeft 40 procent van de ouderen het idee dat hun jonge collega’s onvoldoende openstaan voor kennisoverdracht. Jongeren stellen volgens hen ook te weinig vragen. Eenderde van de jongeren vindt dat hun oudere collega’s ook meer van hén moeten aannemen. Dat geldt vooral voor it-vaardigheden. Bron: Randstad - Werkmonitor

ook andere managementpraktijken. Bijvoorbeeld: hr-management is voor lijnmanagers niet langer een ondersteunende functie maar een kernproces. Bij het runnen van een ‘mensenbedrijf’ (unit) zullen dingen op minstens vier gebieden anders moeten worden aangepakt: - prestatiemeting: moet plaatsvinden vanuit de echte drivers van de bedrijfsresultaten (mensen in plaats van kapitaal); - mensenmanagement: geen ondersteunende functie maar een centraal operationeel proces; - beloning: het beloonsysteem is van cruciaal belang (en variabele beloning is doorgaans een must); - prijsstelling: in people-businesses hebben grote bedrijven doorgaans betrekkelijk weinig schaalvoordeel (en dus weinig kostenvoordeel) op kleinere bedrijven, wat gevolgen heeft voor het prijsbeleid (fixed-price-for-output-contracten zijn vaak aantrekkelijker dan uurtje-factuurtjeregelingen). Bron: Harvard Business Review

•

Porter in nieuw jasje

Hoe run je een ‘people business’? ‘mensenbedrij ven’ en -units moeten op een  specifi eke wij ze worden bestuurd. de standaardpraktij ken voldoen niet.

driekwart van de nederlandse werknemers vinden dat zij  tot de  25 procent van meest waardevolle werknemers binnen het bedrij f  behoren. jongeren en ouderen moeten beter naar elkaar luisteren.

•

Strategiedenker michael Porter heeft zij n fameuze vij fkrachtenmodel uitgebreid en geüpdatet. Verplichte leeskost voor managers en strategen.

H

et vijfkrachtenmodel van econoom en Harvard-docent Michael Porter is al enkele decennia verplichte studiekost voor managers en strategen. Hij lanceerde het model voor bedrijfstakanalyse en strategieformulering in 1979 in zijn artikel ‘How competitive forces shape strategy’. De publicatie veroorzaakte een revolutie op strategiegebied. Dit zijn Porters vijf krachten: de dreiging van toetreding, de dreiging van substituten, de macht van leveranciers, de macht van afnemers en de rivaliteit tussen bestaande concurrenten. Deze krachten bepalen de (strategische) verhoudingen, posities en mogelijkheden binnen een bedrijfstak. Porter heeft zijn vijfkrachtenmodel nu geactualiseerd en uitgebreid. Hij behandelt veelvoorkomende misvattingen, geeft praktische tips aan gebruikers van het raamwerk, en biedt dieper inzicht in de implicaties ervan voor hedendaagse strategie. Ook deze geactualiseerde versie is absoluut verplichte leeskost voor (senior) managers en strategen. Een integrale Nederlandse vertaling van het artikel is zojuist verschenen in het vakblad Management Executive (2008 nummer 2). Bron: Harvard Business Review

•

geoRgeS ataYa

de grote gRc We zijn weer een acroniem rijker: GRC. Het staat voor Governance, Risk en Compliance, maar de pretenties reiken verder dan deze optelsom. Bij GRC denkt men aan een nieuwe bedrijfsgovernance voorbij de Sarbanes-Oxley wetgeving, aan bedrijfsbreed risicobeheer en aan organisaties waar ook topmanagement betrokken is bij de thematiek van goed bestuur, deugdelijke verantwoording en risicomanagement. Er is ook een heuse vereniging op dit gebied: de OCEG (www. oceg.org). Ze leveren nuttige documentatie en meetsystemen voor de verschillende GRC-domeinen. Dan gaat het over onderwerpen als het beheer van financiële, operationele, itgerelateerde en strategische risico’s, over het respecteren van corporate governance, over verantwoordelijk personeelsbeheer en over privacy-bescherming, en tenslotte natuurlijk ook over goede it-governance. Geen fijne onderwerpen voor de snelle ondernemer. Maar de kans dat managers die zich niet met dit soort zaken willen inlaten, eens vastlopen wordt steeds groter. En als het mis gaat, moet er een hoge prijs betaald. Toch worden GRC-zaken veelal aangepakt op operationeel en zelden op strategisch niveau. Weinig operationele managers houden bovendien hun directeuren op de hoogte over de actuele risico’ waaraan ze blootstaan. En weinig bedrijfsleiders maken extra middelen vrij om bepaalde risico’s aan te pakken, tenzij die risico’s een onhoudbaar niveau bereiken. Cio’s hebben de neiging te wennen aan wat in feite onaanvaardbare risico’s zijn. Te weinigen van hen zetten de algemene directie voor het blok om de noodzakelijke middelen vrij te maken om daar een eind aan te maken. Risicobeheer overstijgt vaak het afdelings- of vestigingsniveau niet. Maar als er wel een ernstig incident of zelfs een catastrofe plaatsvindt, dan is het toch de algemeen directeur die verantwoording moet afleggen tegenover de raad van bestuur, tegenover de autoriteiten en eventueel tegenover echte of potentiële slachtoffers. Er is voor de directie dus alle reden om beschuldigingen van slecht bestuur feitelijk te kunnen weerleggen. En dan kom je toch bij de grote GRC-thema’s die bij ‘de transparante onderneming’ horen. Ik denk dan ook dat de we de komende jaren nog veel zullen horen praten over GRC, of hoe we deze praktijk ook maar willen noemen. Niet alleen om onze inspanningen op het vlak van governance, risicobeheer en compliance op elkaar af te stemmen maar, een stap verder, ook om de maatregelen op ethisch vlak te nemen die verder gaan dan de wettelijke verplichtingen.

Georges Ataya is hoogleraar aan de Solvay Business School en vicepresident van het IT Governance Institute nr 8 • 29 april 2008

27

Voordelen standaardsoftware worden vaak over het hoofd gezien

‘Blijf weg van maatwerk’ Door Sytse van der Schaaf

Het keurslijf van standaardsoftware is zo gek nog niet. Ook SAP raadt zijn afnemers aan zo weinig mogelijk gebruik te maken van maatwerk. Uiteindelijk komt dit de effectiviteit en inzet van de software juist ten goede. Althans dat is de niet geheel belangeloze redenatie van de erp-leverancier.

‘G

etting IT done’ was de leus van het Vnsg-congres voor SAP-gebruikers die begin april plaatsvond in Maastricht. Deze slogan lijkt in de praktijk moeilijk te realiseren als je de Ernst & Young ICT Barometer van vorig jaar erbij pakt. Dit onderzoek gaf aan dat minder dan de helft (gemiddeld 48 procent)

IT van banken is nu een maatwerkfeestje van de it-projecten in Nederland helemaal succesvol is. Van de overige 52 procent van de projecten faalt 4 procent volkomen, of 48 procent gedeeltelijk. “Ik wil dit beeld van zoveel falende projecten toch enigszins nuanceren”, zegt Marinus ter Laak, managing director SAP Nederland. “In een slagingskans van 50 procent herken ik SAP-

bang voor it

Het gaat meestal mis en het kost teveel. Om deze redenen bestaat er veel angst voor grote it-projecten bij het management van veel organisaties betoogde Rob Poels, partner bij Twijnstra Gudde in zijn keynote op het Vnsg-congres op 11 april. Uit angst om te falen wordt de verantwoordelijkheid voor het slagen van projecten vaak bij de it-afdeling gelegd. IT wordt als een blok aan het been gezien, omdat bestuurders vinden dat it’ers nerds zijn die niets van de business snappen. It’ers vinden op hun beurt dat het management geen idee heeft wat ze met IT willen. Om deze mopperrelatie tussen de it-afdeling en de business en de directie te doorbreken moet je dit sociale vraagstuk op de agenda zetten. Als it-afdeling kun je de eerste stappen in een betere relatie zetten door de kosten van IT transparant te maken en te doen wat je belooft. 28  

Frank van Dam

technologie

nr 8 • 29 april 2008

projecten niet terug. Dit zou betekenen dat het afgelopen jaar van de 250 nieuwe SAP-implementaties in Nederland 125 projecten mislukt zouden moeten zijn. Als dat zo is dan hadden we dat wel vernomen in de pers denk ik.” Implementaties Volgens Ter Laak is een leverancier er ook bij gebaat als it-projecten goed verlopen. “De manier van implementeren is de belangrijkste reden waarom projecten over hun budget gaan of meer tijd nodig hebben. Het ligt bijna nooit aan de SAP-software zelf. Maar mislukte it-projecten stralen ook af op de leverancier. Je zult dus wel iets met dit onderwerp moeten doen. Toch heb je als leverancier een lastige positie. Je neemt meestal geen deel aan de stuurgroep van het project, omdat men daar om begrijpelijke redenen geen vertegenwoordigers van leveranciers aan tafel wil hebben. Dat zet je op afstand. SAP heeft wel het programma Secure Succes lopen. Voordat systemen live gaan kunnen SAP-experts controleren of applicaties, hardware en het netwerk zich ook in productie zullen gaan bewijzen.” Volgens Ter Laak is maatwerk een belangrijke oorzaak voor projectoverschreidingen. “Door maatwerk terug te dringen beperk je de implementatietijd en houd je de kosten lager. Veel organisaties geven aan dat ze hun eigen processen niet herkennen in de standaardfunctionaliteit van de SAP-software. Maatwerk

moet dit oplossen, maar probeer juist zoveel mogelijk af te blijven van schermpjes en andere onderdelen van de standaardsoftware en leer van de best practices in je eigen bedrijfstak die voorhanden zijn. Wil je een dergelijk gestandaardiseerd systeem succesvol implementeren dan moet je wel het mandaat over IT goed op directieniveau aftimmeren. Als het werken met de nieuwe software nogal afwijkt van de bestaande processen, dan moet iemand wel op het hoogste niveau zeggen: ook al hanteren we al jaren de gebruikelijke werkwijze, na dit project voeren we een nieuwe manier van werken in. In veel organisaties rapporteert de itverantwoordelijke aan de financieel directeur die op zijn beurt in de directie zit. Deze persoon heeft daarmee niet het mandaat om majeure wijzigingen erdoor te drukken. Dat moet veranderen.” Weg met maatwerk “Ik vind dit appél om maatwerksoftware aan de kant te schuiven en te kiezen voor standaardapplicaties een interessante gedachte”, zegt Tonnie van der Horst, voorzitter van de SAP-gebruikersvereniging en als adjunct-directeur binnen Group Finance bij de Rabobank verantwoordelijk voor de aansturing van veranderingstrajecten binnen de bank. “Hoeveel flexibiliteit heeft een standaardpakket in zich om te kunnen voldoen aan de vergaande gebruikerseisen zonder het pakket geweld aan te doen. Bij de

Op 10 en 11 april vond het Vnsg-congres plaats voor SAP-gebruikers. Er kwamen 2700 bezoekers op af.

klassieke inrichting van de IT van banken zijn de kernapplicaties op dit moment nog zonder uitzondering een maatwerkfeestje. SAP speelt alleen op deelterreinen als HRM een rol, maar dat zou kunnen veranderen. De Rabobank overweegt op dit moment een verkenning uit te voeren of de belangrijkste product- en dienstencomponenten ook op te bouwen zijn uit standaardsoftware bijvoorbeeld van SAP.” Volgens Van der Horst zijn er de nodige voordelen aan deze aanpak. “Als je dicht bij de standaardsoftware bent gebleven, dan heb je als het goed is een beperkte investering bij een upgrade naar een nieuwe versie van het systeem. Des te groter is de investering die je overhoudt om de business van nieuwe functionaliteit te voorzien. Een meer eenvormig applicatielandschap verbetert de beheerstructuur ook sterk. Als je kijkt naar het beheer van maatwerk dan houden zich daar meestal werknemers mee bezig met een traditionele it-achtergrond, omdat dit werk voornamelijk bestaat uit technisch onderhoud aan de applicaties en het oplossen van bugs in deze systemen. Deze specialisatie creëert een

aanzienlijke kloof tussen business en IT, die in totaal verschillende werelden verkeren en elkaars taal niet spreken. Zet je als organisatie voor de ondersteuning van je kernprocessen standaardapplicaties in dan is het veel gemakkelijker om het functioneel beheer bij de business zelf te leggen. Het applicatie- en technisch beheer is aan de it-afdeling. Er zijn daardoor veel meer horizontale verbindingen tussen afdelingen en de IT. Partijen zijn gedwongen om gezamenlijk het systeem in de lucht te houden. Nadelen zijn er natuurlijk ook. Als je voor de belangrijkste componenten voor één leverancier kiest, dan ben je misschien meer met deze partij verbonden dan je lief is. Wat er met de leverancier gebeurt, is in feite ook jouw lot.” Keurslijf Volgens Rob Poels, partner bij Twijnstra en Gudde en spreker op het congres, is het keurslijf van standaardapplicaties zo gek nog niet. Poels voerde in opdracht van de Vnsg bij tien SAPgebruikers een benchmarkonderzoek uit naar de mate waarin IT goed en effectief ingezet wordt in de organisatie. “Tot mijn verbazing scoorden al deze organi-

saties een drie op de schaal van één tot vijf op de strategic alignment maturity assesmentschaal. Door deze uitkomst heb ik even getwijfeld of de opzet of uitvoering van het onderzoek wel klopte. Organisaties komen in Nederland gemiddeld meestal niet boven de twee uit op deze schaal. Blijkbaar zit er in de alignment van deze organisaties al een bepaalde volwassenheid die bij andere software of systemen er blijkbaar niet is. De verklaring die ik hiervoor heb is dat je als organisatie in het SAP-systeem weinig zelf kunt bedenken. Je hebt niet de verwendheid als met maatwerk dat het systeem volledig op je proces is toegeschreven. Het systeem dwingt je om de software op een specifieke manier in te zetten. Daardoor ben je als it-afdeling gewoon gedwongen om samen te werken met de business om de bedrijfsprocessen goed ondersteund te krijgen in het systeem. Je zit met het gebruik van SAP-software in je organisatie gelijk op een bepaald minimumniveau. Het is overigens ook zo dat geen enkele organisatie een vier of hoger op alignment scoorde. Excelleren is blijkbaar ook moeilijker als je SAP gebruikt.”

Keurslijf van standaardsoftware is zo gek nog niet

•

nr 8 • 29 april 2008

29

Greening Conferentie

the enterprise 2.0

Duurzaam ondernemen Unieke Conferentie over energie besparen en duurzaamheid Datum 25 juni 2008 Inclusief lunch, informatiemarkt en Locatie Mediaplaza Utrecht netwerkborrel. Zie voor het volledige programma onze website: www.it-executive.nl/conferentie

Keynote: IT’s role in a low carbon economy Simon Mingay

Voor ICT is een belangrijke rol weggelegd bij het bestrijden van de opwarming van de aarde. Slimmere IT kan niet alleen de huidige it-infrastructuur vele malen efciënter maken, maar ook organisaties helpen duurzamer te functioneren. Mingay laat zien wat it-afdelingen kunnen doen op beide terreinen.

Keynote: Meer duurzaamheid door meer ICT Martijn Kriens

ICT en internet zijn forse stroomverbruikers. Maar met behulp van slimme ICT blijkt het ook mogelijk veel energie te besparen. Door slimme omgevingen die zich aanpassen aan gebruik, door het beïnvloeden van gebruikers en door geavanceerde terugkoppeling over gebruik, mede ook in relatie tot anderen. Uit een recente meta-studie blijkt dat met behulp van slimme ICT tot een 10% energie kan worden bespaard in kantoren en huishoudens.

(VP research bij Gartner Group)

(Telematica Instituut)

Keynote: Duurzame Netwerken Prof. Dr. Ir. Nico H.G. Baken

(hoogleraar Telecommunicatie TU Delft en senior strateeg KPN)

Simon Mingay is Research VP bij Gartner, standplaats Engeland. Hij werkt 11 jaar bij Gartner en en 24 jaar in de it-industrie. Recent publiceerde Gartner een onderzoek naar investeringen en ambities in duurzamer technologie onder Europese bedrijven.

HetTelematica Instituut publiceerde in samenwerking met TNO, ICT Regie en EPN recent een studie naar de rol die ICT kan spelen bij energiebesparing. Martijn Kriens was betrokken bij deze studie. Kriens heeft veel ervaring opgedaan in toepassinggerichte ICT. Vanuit verschillende rollen bij BSO/Origin met zowel inhoudelijke, commerciele als integrale eindverantwoordelijkheid. En vanuit zijn rol als CTO bij Human Inference en business development verantwoordelijke voor Telematica Instituut, één van de Top Technologie Instituten. Sinds 1 maart is hij het eigen bedrijf iCrowds gestart dat zich richt op de mogelijkheden van nieuwe vormen van netwerken, van Mashups tot en met social networking.

De verkokering in onze industrie, overheid, en wetenschappelijke wereld is een logisch gevolg van het paradigma van efciëntie. Het leidt tot de uitdagingen waar we nu wereldwijd mee worden geconfronteerd, tot de ‘vruchten en uitwassen’ van de eerste en tweede industriële revolutie. Een natuurlijke reactie is om dit ad hoc te bestrijden en repareren. De fundamentele oplossing ligt echter bij het deniëren van een nieuw paradigma en een derde industriële revolutie; zo worden bedreigingen omgevormd tot een enorme kansen. Nico Baken is deeltijd hoogleraar aan de TU Delft op de afdeling Telecommunicatie, vakgroep Network Architectures and Services en senior strateeg bij KPN. Hij is bij KPN verantwoordelijk geweest voor de verglazing van 128 Nederlandse steden in het Primaire Aansluit Net, city ringen en het ATM programma. Hij is de bedenker van concepten als de PC-loodgieter, Transsectorale Innovatie, Liquid Bandwidth en Streetlight. Thema’s waar hij zich nu mee bezig houdt zijn: persoonlijke netwerken, 4G mobiel, FTTH, en transsectorale stadsArchitectuur.

Case: ASN Bank: hoe realiseer je een duurzaam ict-beleid Joyce van der Est (CIO & COO ASN Bank) De ASN Bank heeft duurzaamheid hoog in het vaandel. Of het nu de leveranciers zijn waar het bedrijf zaken mee doet of de fondsen waarin het voor haar klanten belegt, alles moet voldoen aan de strenge criteria. Ook bij het ict-beleid van CIO & COO Joyce van der Est staat verantwoord ondernemen hoog op de agenda.

Case: duurzaam ondernemerschap bij TNT Post Marcel Krom (Algemeen directeur Cendris/TNT Post) TNT is zich bewust van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid als onderneming en heeft partnerschappen gevormd met het World Food Programme en het Milieuprogramma van de Verenigde Naties om wereldwijd tegen honger en milieuvervuiling te strijden. Marcel Krom, algemeen directeur Cendris en directielid van TNT Post, gaat in op de initiatieven van TNT Post om zo groen mogelijk te ondernemen. Niet alleen de implementatie van maatregelen, ook het creëren van bewustzijn en het opvolgen van het succes komen aan de orde.

Case: OPG – is groen goed genoeg? Gwan Kho (CTO OPG) De focus op duurzaamheid leidt bij het farmaceutische bedrijf OPG tot een andere kijk op de eigen ict-strategie: niet meer state-of-the-art maar ‘goed genoeg’. Welke afwegingen en dilemma’s dienen zich dan aan. De keuzes die OPG heeft gemaakt voor haar nieuwe Nederlandse datacenter.

Case: ING Bank: aanpak kantoorautomatisering leidt tot 9 procent CO2-reductie Arie Maarten de Bruin (Lid energiecoördinatieteam ING) ING Groep boekt resultaten met zijn energiebesparingsprogramma. Dankzij een slimme afkoppelregeling voor de pc’s in het bedrijf wordt 10 miljoen kilowattuur per jaar bespaard. En het intelligenter maken van klimaatinstallaties zorgde per vestiging voor energiebesparingen van 5 tot 35 procent en leverde minder klachten van medewerkers op. De Bruin neemt de do’s en don’ts van energiebesparingsmaatregelen door.

Lezersaanbieding lezers van IT Executive proteren van 25% korting (code: early). Ga direct naar www.it-executive.nl/conferentie Platinumsponsors:

Goldsponsors:

•

• Surf naar www.it-executive.nl/conferentie • Slechts 200 plaatsen beschikbaar Schrijf nu in en proteer van 25% korting (code: early)

 

TeNdeR

technologie

column     

Twentsche Kabelfabriek kiest indicatoren voor leverancier

grondeXPloiTaTie Het Ontwikkelingsbedrijf van de Gemeente Amsterdam is op zoek naar een nieuw informatiesysteem voor de financiële administratie van plan- en grondexploitaties. Daarmee worden projecten in de ruimtelijke sector opgezet en beheerd. De belangrijkste eisen zijn de ondersteuning van planbegeleiders en planeconomen, financieel projectmanagement, bestuurlijke rapportages en inzicht in de Netto Contante Waarde. Alles bij elkaar gaat het om driehonderd projecten met een totale waarde van zes miljard euro. Het nieuwe systeem moet over anderhalf jaar in de lucht zijn en vervangt het inmiddels vijftien jaar oude Grond Exploitatie en Plannings Systeem (Geps).

Bi uit het boekje de Bi-implementatie (Business intelligence) van de twentsche kabelfabriek (tkf) lij kt zo uit het boekje  te komen. Bij  tkf heeft men het hele traject tot aan de defi nitie van de performance-indicatoren zelf  doorlopen en niet aan het handje van de leverancier zoals gebruikelij k. Door Onno Breedveld

hrm-as-a-serViCe Zoetermeer zoekt een E-HRM systeem voor de 1500 medewerkers van de gemeente. Behalve het beheer van het personeel moet het pakket ook de salarisverwerking voor zijn rekening kunnen nemen. Bovendien moeten de medewerkers zowel vanaf hun werkplek als van thuis op het systeem in kunnen loggen. Hoewel het ook een lokale oplossing mag zijn, staat de Gemeente Zoetermeer open voor een systeem gebaseerd op het asp-model (Application Service Provider), tegenwoordig beter bekend als Saas (Software-as-a-Service).

D

e directie had zich volgens Inge Overkamp goed voorbereid. Zij heeft als afstudeerder Bedrijfskunde de eerste implementatie voor haar rekening genomen en is inmiddels bij TKF in vaste dienst als stafmedewerker HRM. “We hebben gekozen voor een bottom-up aanpak,” aldus Overkamp. “Ik ben begonnen bij de onderzoeks- en ontwikkelingsafdeling. Daar werken vierentwintig medewerkers.” Als eerste werden drie daarvan geïnterviewd. De belangrijkste vragen die daarbij aan bod kwamen, waren: wat zijn de belangrijkste activiteiten van deze afdeling, wat zijn de belangrijkste bijdragen aan de strategische doelstellingen van het bedrijf en welke prestaties worden nu al gemeten en op welke manier en welke worden nog niet gemeten? Vervolgens is een workshop georganiseerd voor alle medewerkers van die afdeling. Daarbij werden Performance Management, de balanced scorecard en de strategische waarde van BI uitgelegd. “De medewerkers kregen de op-

rioolsTelsel Het Waterschapsbedrijf Limburg wil een pilot draaien met een systeem voor de besturing van het rioolstelsel. In eerste instantie gaat het om vijf locaties met zuiveringsinstallaties en gemalen. De twee maanden tot vier maanden durende pilot vindt plaats in het najaar. Afhankelijk van de bevindingen zal dit systeem via een volgende aanbesteding verder worden uitgebreid. Mail tips en weetjes over aanbestedingen naar [email protected]

32  

nr 8 • 29 april 2008

dracht om in groepjes van twee steeds acht indicatoren te bepalen vanuit vier perspectieven: het lerend vermogen, de interne processen, de klant en financieel. Uit die enorme lijst van indicatoren die deze excercitie opleverde zijn er uiteindelijk zeven of acht geselecteerd,” aldus Overkamp. De indicatoren zijn eerst duidelijk gedefinieerd en vervolgens zijn de formules bedacht om de ook meetbaar te maken. In eerste instantie gebeurde dat nog met de hand en in Excel, maar inmiddels gebruikt TKF hiervoor QlikView. direct om Na de eerste demonstratie was de directie direct om. “Ze boden ons aan om in twee dagen een proof-of-concept neer te zetten en een aantal indicatoren te implementeren,” vertelt Michel Bouwmeester, systeemanalist en -ontwerper bij TKF. “Op dat moment hoefden alleen de uren nog maar betaald te worden. We hadden eerder al gekeken naar pakketten als Cognos en Business

Objects, maar die zijn duur en je moet een heleboel doen om ze te implementeren. Voor QlikView heb je geen datawarehouse nodig, omdat de software uit de bronsystemen haalt. De kosten in tijd en geld zijn de helft in vergelijking met die van die grote pakketten.” Het aantal bedrijfstoepassingen waarop aangesloten moest worden, was beperkt. “We gebruiken Dynamics NAV van Microsoft (voorheen Navision) als erpplatform (Enterprise Resource Planning)”, vervolgt Bouwmeester. “We hebben een kwaliteitssysteem, maar dat is nog niet op QlikView aangesloten. En we hebben een aantal Access-applicaties en een paar spreadsheets.” Op precies dezelfde manier als bij de onderzoeksafdeling zijn ook voor de andere afdelingen de indicatoren bepaald. De drie productie-afdelingen gebruiken een gezamenlijke verzameling indicatoren. Ondanks dat ze verschillende soorten kabels maken voor verschillende markten, zijn de processen hetzelfde. In eerste instantie zijn de indicatoren ingevoerd door de dealer van QlikView. Bouwmeester hielp bij het vinden van de daarvoor benodigde gegevens. Overkamp had de formules gemaakt. Op die manier konden twee of drie indicatoren per dag worden gebouwd. Volgens Overkamp is QlikView ook voor de eindgebruikers gemakkelijk te gebruiken. Zij is vooral te spreken over de rapportages over verschillende dimensies, per gebruiker en per periode.

geen lij stJes Op dit moment worden de indicatoren vooral op afdelingsniveau gebruikt. Alleen voor het middenen hoger kader zijn ze ook doorgevoerd op individueel niveau. “Managers hebben nu twee keer per jaar een PM-gesprek,” vertelt Overkamp. “Dat is in de plaats gekomen van de functioneringsgesprekken.” De resultaten die nu nog regelmatig in papieren vorm op de productie-afdelingen hangen, worden op korte termijn op schermen getoond. Later zullen ook bedrijfsbrede indicatoren op het intranet worden gepubliceerd. Voor ‘naming and shaming’ hoeven de werknemers volgens Overkamp niet bang te zijn. “Sommigen vonden dit systeem in het begin wel eng. Zij waren bang afgerekend te worden. Maar er worden hier geen lijstjes opgehangen. Je weet wel ongeveer hoe je presteert. Als het echt de verkeerde kant op gaat, kwam dat sowieso wel boven water. Wij hebben aan onze medewerkers verteld wat we op afdelingsniveau wilden bereiken.” Volgens Overkamp is het nog te vroeg om iets over de opbrengsten te zeggen. “We hebben afgelopen jaar al veel met QlikView gedaan, maar het is nog in ontwikkeling. Een aantal indicatoren moet nog worden gebouwd. We moeten nog kijken waar de opbrengsten precies vandaan zullen komen,” vervolgt Overkamp. “De financiële parameters waren er al. De nieuwe performance-indicatoren moeten ons meer inzicht geven in de klanten, de markt en de interne processen.” Op die manier kunnen de indicatoren bijvoorbeeld ook worden gebruikt voor portfolio- en marktanalyse. Toch ziet Overkamp nu al veranderingen in het bedrijf als gevolg van de invoering van BI. Zo is er meer aandacht voor de opleiding van het personeel, alleen al doordat ‘lerend vermogen’ een van de vier uitgangspunten is en vanwege de PMgesprekken op individueel niveau. Een ander belangrijk voordeel is dat iedereen nu met dezelfde definities werkt. “Vroeger waren twee of drie mensen op hun eigen manier dezelfde grootheid aan het meten,” zegt Bouwmeester. “Nu is de kwaliteit van de informatie beter.”

•

tWentsche kaBelfaBriek

De Twentsche Kabelfabriek (TKF) is opgericht in 1930 en heeft productielocaties in Haaksbergen en Lochem. Het bedrijf fabriceert kabels en biedt oplossingen voor onder andere breedband, energiedistributie, industrie, rail en marine & offshore. TKF levert kabels van koper, aluminium en glavezel. De glasvezel wordt gemaakt in een Chinees zusterbedrijf. TKF richt zich op klanten wereldwijd en maakt onderdeel uit van de TKH Group. Die richt zich specifiek op de segmenten telecom, building en industrie in Noordwest- en Oost-Europa en Azië.

ron tolido

tautologie Fijn als er tijdens een presentatie eens een stijlfiguur wordt gebruikt waar je lekker op kunt kauwen. De projectleidster voor het actieplan Nederland Open In Verbinding stelde onlangs dat het concept ‘open standaard’ eigenlijk een tautologie is. Een standaard kan alleen bestaan als hij open is en geïnteresseerden er vrij op kunnen aansluiten en daarom is ‘open’ een aandikking van wat we allang van ‘standaard’ weten. Een tautologie dus of – beter nog – een heus pleonasme. Als we ons echter eens even niet laten afleiden door de vloeiende taalbeheersing van deze projectleidster, valt er nog wel wat af te dingen op de stelling. Zo zijn er veel de facto standaards die eenzijdig over ons worden afgeroepen, eenvoudigweg omdat de betrokken leverancier nagenoeg de hele markt in handen heeft. Windows is een voor de hand liggend voorbeeld, maar evenzeer Adobe’s pdf-standaard. Gepubliceerd en beschikbaar: jazeker. Open voor iedereen ter verdere verbetering: verre van. Nog interessanter wordt het als we de praktijk van open standaards bekijken. Nu de Iso – onder begeleiding van emotioneel gekrakeel over het gevolgde proces – Microsoft’s ooxml als een standaard voor kantoordocumenten heeft erkend, ontstaat een verwarrende situatie. Er is immers al het vergelijkbare odf. We kunnen dus kiezen. En waar het actieplan Nederland Open In Verbinding tot nu toe odf verplicht stelt, ontstaan de eerste glimpjes van twijfel. Onze welbespraakte projectleidster vertelde dat diverse overheidsorganisaties al hadden geopperd om ooxml dan ook maar toe te staan. Twee elkaar nagenoeg volmaakt overlappende open standaards dus. Daar ken ik ook wel een stijlfiguur voor: de goede oude contradictie. Horen we daar op de achtergrond alweer het astmatische gehijg van een doorgedraaide consensuscultuur? Toch een beetje het weke punt van onze nationale stijl van bedrijfsvoering. En zeker niet alleen binnen de Overheid: veel grote, complexe bedrijven kampen met hetzelfde gebrek aan onderlinge samenwerking. Je probeert standaards af te spreken om de situatie vlot te trekken, maar er zijn altijd wel groepen te vinden met andere ideeën, tegengestelde belangen of simpelweg tegenzin om de poorten te openen voor de rest van het bedrijf. Er hoeven dan maar een paar onderlippen te trillen, of er wordt een nieuwe overlegronde ingelast. Vertraging of afgelasting is het gevolg. De oplossing ligt in een tikje dikker aangezet leiderschap. Nét wat nadrukkelijker keuzes maken en er compromisloos achter staan, het maakt vaak al het beslissende verschil. Niet dat het eenvoudig is. ‘Er zijn landen waar directiever wordt gestuurd dan in Nederland’ merkte de spreekster op. Ja hoor, nog een tautologie.

nr 8 • 29 april 2008

33

deal

technologie Vraagbundeling Deze week gaat de eerste schop de grond voor een nieuw glasvezelnetwerk in Veghel en Erp. De aanleg is een eigen initiatief van de Stichting Vitaal Bedrijvig Veghel. Het netwerk zal worden aangesloten op de Eindhoven Fiber Exchange (EFX). In principe staat het iedereen vrij om zijn diensten op het glasvezelnet aan te bieden.

Business en IT moeten zich meer in elkaar verdiepen

Oestrogeen als Haarlemmerolie

Thuiszorg De Rivas Zorggroep in Gorinchem gaat gebruik maken van het Thuiszorg Planning Systeem (TPS) van Quintiq. Doelstellingen zijn de productiviteit van de duizend thuiszorgmedewerkers te verbeteren, een hogere klanttevredenheid en een betere inzet van specifieke deskundigheid. De software wordt geïmplementeerd door DataBalk. De pda’s waarmee de thuiszorgmedewerkers van Rivas kunnen communiceren met het centrale systeem en opdrachten kunnen ontvangen en afmelden, worden geleverd door Elmo. Het nieuwe systeem moet eind dit jaar operationeel zijn.

Ruimte voor Ruimte

Professor Jerry Luftman van het New York Stevens Institute of Technology

De Brabantse ontwikkelingsmaatschappij Ruimte voor Ruimte heeft het beheer en onderhoud van de it-omgeving uitbesteed aan dienstverlener Solipsis. De organisatie is verantwoordelijk voor de uitvoering van de “Ruimte-voorRuimteregeling”. Daarbij worden veestallen aan de rand van steden en dorpen afgebroken en mogen in plaats daarvan elders in de provincie bouwkavels worden uitgegeven. De sloopvergoeding die de agrariërs ontvangen, wordt gefinancierd uit de opbrengst van de kavels die op de markt worden gebracht. Omdat de taken van Ruimte voor Ruimte een tijdelijk karakter hebben, worden activiteiten die niet tot de kern behoren zo veel mogelijk uitbesteed.

´Business IT alignment´, de onderlinge afstemming van IT en businesss: al dertig jaar wordt erover gepraat, zonder dat er veel verbetert. Nadat het onderwerp jarenlang op de eerste plaats stond van ‘dingen waar het management ’s nachts van wakker ligt’, is het vorig jaar gezakt naar plaats twee. Het gaat dus iets beter, maar er moet bijvoorbeeld nog veel meer naar elkaar geluisterd worden. En daarin zijn vrouwen nu eenmaal beter dan mannen. Door Mirjam Hulsebos

P

rofessor Jerry Luftman van het New Yorkse Stevens Institute of Technology onderzocht wat een organisatie moet doen om meer volwassen te worden als het gaat om de onderlinge afstemming van business en IT (business IT alignment). Hij sprak hierover op 10 april in Woerden, tijdens een seminar van bITa Center, een kennisorganisatie op het gebied van business IT alignment. Het feit dat dit onderwerp is gezakt in de ranglijst van managementzorgen, komt overeen met Luftmans constatering dat organisaties sinds 2000 volwassener zijn geworden op dit punt. Er is echter nog een lange weg te gaan. “Het is belangrijk je te realiseren dat het om tweewegcommunicatie gaat. IT moet afgestemd zijn op de business, maar andersom de business ook op de IT. En daar gaat het mis. De business moet meer verstand

Mail tips en weetjes over aanbestedingen naar [email protected]

34  

nr 8 • 29 april 2008

krijgen van IT.” Dat betekent dat ze verder moeten kijken dan hun rol als gebruiker. Peter Hinssen, van huis uit informaticus en nu consultant, meent dat dat voor de meeste managers nog lastig is. “Ze zien dat hun elfjarige neefje een site bouwt voor de voetbalclub en snappen dan niet dat de website van hun eigen bedrijf 11 miljoen euro moet kosten. Ze hebben geen idee van de afhankelijkheden en de complexiteit.” Nut van model Daarom is het handig om een model te hebben, meent Luftman. “Eén plaatje zegt immers meer dan duizend woorden. Het helpt managers om IT beter te begrijpen.” Hij ontwikkelde een model dat de volwassenheid van organisaties op het gebied van ‘business IT

alignment’ meet. Het bestaat uit zes componenten. Organisaties die op alle zes hoog scoren, zitten op het vijfde en hoogste niveau. “Daarvan zijn er wereldwijd maar vijf. Ik noem de namen niet omdat ik bij alle vijf aan tafel zit, maar je zou ze kunnen raden,” denkt Luftman. De zes componenten zijn communicatie, het gebruik van meetinstrumenten en de mate waarin iets met de uitkomsten wordt gedaan, governance, partnership, architectuur en vaardigheden. Luftman: “In een niveau-1 organisatie praten IT en de business niet met elkaar. Er zijn meetmethoden die zich richten op de techniek, bijvoorbeeld het meten van sla’s, maar er is geen link naar de business. Er zijn geen formele processen, en dus ook geen bestuur. Externe samenwerkingsverbanden op het gebied van IT komen niet voor, wat betekent dat er bijvoorbeeld geen samenwerking plaatsvindt binnen de toeleveringsketen. De backoffice is traditioneel ingericht. En tot slot krijgen de it’ers enkel en alleen technische trainingen.” Het mag duidelijk zijn dat een niveau-5 bedrijf op alle terreinen anders opereert. De relatie tussen de business en IT is informeel. Op vele fronten worden prestaties gemeten en de kpi’s strekken zich daarbij verder uit dan alleen het eigen bedrijf. De bedrijfsprocessen zijn over afdelingen heen geïntegreerd en strekken zich zelfs uit tot klanten en partners. Zo ontstaat een effectieve en op elkaar afgestemde toeleveringsketen. De relatie met partners is adaptief, wat wil zeggen dat ze samen experimenten durven aangaan om te zien of de samenwerking in de keten nog verder kan worden verbeterd. Ook de architectuur is daarop aangepast en biedt de flexibiliteit die voor dit adaptieve businessmodel nodig is. Tot slot krijgen it’ers bedrijfskundige trainingen en wordt businessmensen op hun beurt iets geleerd over IT. Is een project succesvol, dan krijgen it’ers dezelfde bonus als de mensen uit de business. Niet geheel verwonderlijk halen organisaties die een deel van hun IT centraal hebben georganiseerd en een deel decentraal, de hoogste volwassenheidsscore. Bedrijven die alles centraal houden, komen te weinig tegemoet aan de eis tot flexibiliteit. En bedrijven met een decentraal georganiseerde IT hebben moeite hun prestatie te meten en missen ook op het gebied van governance slagkracht. Een andere succesfactor is dat de cio rechtstreeks aan de ceo rapporteert. Luftman: “Alleen dan krijg je aandacht van het topmanagement.” Leiderschap Hinssen vindt Luftmans adviezen terecht, maar ziet de waarde van nog een extra model niet zo. “Prachtig dat we een model hebben om de onderlinge afstemming te berekenen, maar wat kun je ermee? Bij de meeste organisaties belanden de resultaten van een assessment onderin de la.” Hij kijkt daarom liever naar de praktijk, en constateert dat cio’s hun vakgebied veel sterker moeten

uitdragen. Hinssen: “IT is voorbijgestreefd. Vijftien jaar geleden was de cfo de meest saaie man binnen het bedrijf, maar nu is hij de machtigste man binnen de raad van bestuur. ‘Human resources’ was vijftien jaar geleden een vakgebied voor psychologen, maar sinds ze verkondigen dat mensen het kapitaal van het bedrijf zijn, wordt er goed naar ze geluisterd. En wat heeft IT gedaan? Die zijn in de kelder blijven zitten.”

Hinssen: ‘Ik moet de eerste charismatische cio nog ontmoeten’ De cio moet zich ontwikkelen tot een leider met een visie op de richting waarheen de business moet. Daarvoor zijn twee eigenschappen nodig: charisma en het durven aangaan van risico’s. “Ik moet de eerste charismatische cio nog ontmoeten,” hoont Hinssen. En ook met het risicovolle gedrag is het slecht gesteld, meent hij. “It’ers zijn getraind in het vermijden van risico’s, alles wat ze doen is daarop gericht. Ze beschikken gewoon niet over het juiste karakter om leiderschap te tonen.” Toen ING Hinssen vroeg om het management wat te leren over IT, zette hij 28 mensen een halve dat bij elkaar in een conferentie-oord. “Niemand had er zin in, behalve de cio. Ik had een boekje gemaakt met de titel “De tien dingen waarvan je wenste dat je moeder ze je had geleerd”. Het werd een hele inspirerende sessie, iedereen werd enthousiast en opgewonden bij de gedachte aan de businesskansen die IT hen bood. De enige die in een hoekje wegkroop, was de cio, gek als hij werd van al die ideeën en denkend aan alle risico’s die die met zich meebrengen. We herhalen de sessie nu ieder kwartaal. Het begrip van de business voor wat IT wel en niet kan, is sterk vergroot.” Universiteiten zouden hun focus wat minder moeten leggen bij technologie en wat meer bij de vaardigheden die nodig zijn om IT nauwer te laten aansluiten bij de business, meent Hinssen. En andersom zouden mba’s wat meer aandacht moeten geven aan technologie. “Wat meer verstand van elkaars vakgebied, dat is wat nodig is om de alignment te vergroten.”

•

Vrouwen verkleinen afstand

“Als er meer vrouwelijke it’ers zouden zijn, waren de problemen nooit zo groot geweest.” Dat denkt Peter Hinssen. “Vrouwen zijn beter in naar elkaar luisteren, en dat is wat je nodig hebt om business en IT beter op elkaar af te stemmen.” Bovendien doen vrouwen het in hun opleiding beter dan mannen, meent Ronald Batenburg, Universitair Hoofddocent aan het departement Informatica van de Universiteit Utrecht. “Slechts 15 procent aan onze opleiding is vrouw, maar zij doen het uitstekend. Zeker in games, waar je met elkaar moet samenwerken en waar je wordt afgerekend op de bijdrage die je levert aan de business. De teams die worden geleid door een vrouw presteren significant beter.” nr 8 • 29 april 2008

35

technologie

column it & recht

Risicobeheer geen eenheidsworst Externe druk bepalend voor aanpak

Door Onno Breedveld

Deze maand spraken de beveiligingsmanagers van ING en Unilever op Forrester’s Security Forum. Waar de man van Unilever problemen heeft om zijn inbreng bij de business te verkopen, wordt de ING-man daarbij juist geholpen door regulering en marktontwikkelingen. we de infrastructuur uit elkaar getrokken in componenten als databases, platformen en netwerken. Je kunt ook naar de informatie kijken, maar dat is lastig. Informatie staat immers niet stil. Bovendien kan die in de loop der tijd minder belangrijk worden.” Strong wil daar in de toekomst wel naar kijken, maar moet daarvoor wachten op de informatiemanagementstrategie die nu wordt ontwikkeld.

Om het financiële risico te kunnen bepalen moeten alle onderdelen in een systeem een eigenaar hebben. Dat blijkt niet altijd even gemakkelijk te zijn.

36  

A

ls we het verhaal van Andrew Strong, de global security officer van Unilever, aanhoren op het Security Forum begin april in Amsterdam, lijkt hij problemen te hebben om zijn inbreng bij de business te verkopen. Volgens hem wordt informatiebeveiliging vooral als een it-probleem gezien. Het op gang brengen en onderhouden van de dialoog is dan ook een cruciaal onderdeel van zijn werkzaamheden. In het kader van het Carisma-project heeft de afdeling van Strong de afgelopen zeven maanden maar liefst 2300 assessments uitgevoerd. Daarbij werden in gesprekjes van minder dan een half uur met de verantwoordelijken de financiële risico’s van een systeem bepaald. De meest kritische daarvan - de SAP-servers - zullen de komende tijd nader worden onderzocht. Gevraagd naar een integrale blik op een hoger niveau, bijvoorbeeld dat van processen en informatie, geeft Strong aan zijn inventarisatie te hebben beperkt tot de systemen. “We hebben eerst naar de it-systemen gekeken. Daarvoor hebben nr 8 • 29 april 2008

Begin bij Eigenaar Om het financiële risico te kunnen bepalen, is het volgens Strong cruciaal dat alle onderdelen een eigenaar hebben. Dat blijkt niet altijd even gemakkelijk te zijn. “Wie is de eigenaar van e-mail of van het systeem met de gebruikersgegevens? Dat zijn onderdelen van de infrastructuur, maar ze gedragen zich als applicaties. Als je die vergeet, kom je in de problemen. Zonder eigenaar kun je geen ‘criticality assessment’ doen, en dus geen veiligheidsmaatregelen nemen. Je moet beginnen bij de eigenaar.” Dat Strong de assessments zelf tot twintig minuten heeft beperkt, heeft niet alleen te maken met praktische overwegingen maar ook met de bereidheid van de ‘business owners’ om hier tijd voor vrij te maken. “Hou het licht. We hadden meer kunnen vragen van de ‘business owners’, maar dat hebben we niet gedaan.” Wel zijn ze verplicht om alle projecten aan een korte ‘criticality assessment’ te onderwerpen. “Doe je dat niet, dan staat je project stil.” De relatie met de business is volgens Jan Douw, directeur Technology Office, Risk & Security, bij ING geen enkel probleem. “Wij worden sterk gereguleerd door De Nederlandsche Bank (DNB), door de Europese Centrale Bank (ECB), door interne en externe auditors, en zelfs door onze eigen klanten. De sponsor van onze afdeling is Koos Timmermans. Hij is de Chief Risk Officer en zit ook in de raad van bestuur. Risicomanagement is een van onze belangrijkste ‘enablers’ voor de komende vijf tot tien jaar. In 2000 zijn wij van een geslo-

ten- naar een open-deurbeleid overgegaan. Dat heeft ons in contact met de business gebracht. Ze hebben ons nodig.” Volgens Douw maken de regulering, de verplichting tot steeds verdere transparantie en de veranderingen in de markt zijn leven wat dat betreft juist gemakkelijker. “De businessmanager lost de veiligheidsproblemen niet op. Audits leveren rapporten op, en die rapporten hebben tot gevolg dat we op onze kop krijgen van de regulatoren. Maar dat verandert niets, want businessmanagers worden afgerekend op het maken van winst.” ´Housing’ en ‘hosting’ Douw ziet op dit moment echter een revolutie in de markt plaatsvinden. “De populatie veranderd. Mensen tussen de veertig en zeventig hebben meer te besteden. Jongeren ook. Die zijn bovendien mobieler. De regulatoren eisen dat

Wie is de eigenaar van e-mail of van het systeem met de gebruikersgegevens?

we transparanter zijn. Doe je iets fout, dan leest iedereen dat direct op internet. Bovendien is er meer competitie tussen de banken. Ik denk dat er straks een paar grote en een heleboel kleintjes zullen zijn.” “Daarnaast willen klanten niet meer een of twee dagen op hun geld of een transactie wachten, zelfs geen twee uur. Ze willen dat het nu gebeurt. Dat betekent dat je als bank heel zeker moet weten dat een transactie geldig is, want het geld is al weg. Operationeel risicomanagement wordt zo naar enterprise-niveau getild.” Een ander voorbeeld is de verplichting door de ECB om betaalsystemen binnen twee uur na een incident weer in de lucht te hebben. “Om dat te kunnen, moet je twee datacenters tegelijkertijd actief hebben. Daarbij beperkt de technologie je tot een afstand van maximaal vijftig kilometer over glasvezel. Maar onze huidige datacenters zijn nog gebouwd voor de mainframes. Het neerzetten van een nieuw datacenter is een grote investering en duurt drie tot vijf jaar,” vervolgt Douw. “Behalve dat het verhuizen van een draaiend datacenter heel duur is, wil je dat als risicomanager eigenlijk helemaal niet doen. Omdat deze richtlijn volgend jaar al van kracht wordt, moeten we nu op zoek naar externe partners voor ´housing´ en ´hosting´. Dat is nog lastig, want 90 procent van de datacenters in Nederland ligt meters onder zeeniveau. Aan die samenwerking met partners koppelt Douw vervolgens het belang van bestaande standaarden voor beveiligingsbeleid. “Je kunt je eigen, interne beleid niet opleggen aan externe toeleveranciers, want zij hebben hun eigen organisatie. Gebruik daarom de bestaande cobit, itil en isostandaarden. Daarvoor kun je je ook laten certificeren. Het is er allemaal al.”

•

patrick van eecke

Zoekmachines versus privacy Begin april heeft de ‘Working Party 29’ - het Europese privacyadviesorgaan - een advies gepubliceerd over de manier waarop de Europese privacyregels moeten worden toegepast op zoekmachines. De meest fundamentele vraag blijft echter onbeantwoord. De afgelopen jaren spitste de privacydiscussie rond zoekmotoren zich voornamelijk toe op herkenbare thema’s, zoals de levensduur van cookies, de bewaartermijn van zoekopdrachten en het hergebruik van zoekopdrachten voor andere doeleinden. Privacyactivisten maakten bezwaar tegen de praktijk van zoekmachines om cookies met een levensduur van dertig jaar te gebruiken en advertenties en nevendiensten te personaliseren op basis van vroegere zoekopdrachten. De Working Party 29 komt in haar advies tegemoet aan enkele van deze bezwaren. Er wordt klip en klaar gesteld dat zoekmachines de Europese privacywetgeving moeten respecteren, dat zij na maximaal zes maanden zoekopdrachten moeten wissen of afdoende anonimiseren, en dat cookies een beperkte levensduur moeten hebben. Enkele andere delen van het advies zijn echter belangrijker dan de veelbesproken cookies. Zo bekritiseert de Working Party nieuwe zoekmachines die indringende technologieën zoals gezichtsherkenning hanteren, evenals zoekmachines die gespecialiseerd zijn in het zoeken naar personen door informatie van diverse websites te combineren. Volgens de Working Party hebben dit soort diensten de individuele toestemming van betrokkenen nodig, wat hun businessmodel uiteraard onmogelijk maakt. Verder stelt de Working Party dat zoekmotoren verantwoordelijk zijn voor de inhoud van de door hen gemaakte website-kopieën (zoals de Google cache). Als die persoonsgegevens bevatten, dan hebben betrokkenen het recht onjuiste informatie te laten verwijderen of aanpassen. Omdat personen datzelfde recht ook hebben ten aanzien van de oorspronkelijke website, suggereert de Working Party dat webmasters een mechanisme moeten invoeren om zoekmachines te informeren over verzoeken tot verwijdering of aanpassing, zodat de zoekmachines hun cache kunnen aanpassen. De Working Party is daarentegen erg vaag over de mogelijkheid om zoekresultaten op privacygronden te laten schrappen uit de index van een zoekmachine, wat cruciaal is om vervelende persoonlijke informatie van het internet te halen. Het advies verwijst slechts naar mogelijke schadeclaims. Het is jammer dat de Working Party zich hier niet over uitspreekt. Deze discussie raakt het fundament van de onaantastbaarheid van de zoekindex. Vanuit technologische hoek is het nog altijd ondenkbaar dat een zoekmachine zou moeten wijken voor de privacyrechten van een individu. Maar is dat terecht? Prof. Dr. Patrick Van Eecke doceert tevens it-recht aan Queen Mary University, London en aan de Universiteit Antwerpen.

nr 8 • 29 april 2008

37

Wil je reageren op een artikel of heb je een mening die er toe doet? Stuur een e-mail naar [email protected]

SLTN, helder en innovatief in succesvolle consolidatie oplossingen! p re m i e r

PARTNER

OPLOSSINGEN

ƒ Virtualisatie ƒ Consolidatie ƒ Managed Services

PRODUCTEN

ƒ ƒ ƒ ƒ

Servers Storage Netwerken Software

DIENSTEN

ƒ ƒ ƒ ƒ

Managed Services Project Services Opleidingen Fin. Dienstverlening

vergeet virtualisatie niet!

Woensdag 7 mei van Web 2.0 naar enterprise 2.0 Congres, Figi Zeist www.heliview.nl

in it executive nummer 5, maart 2008, wordt Windows server 2008 afgedaan als een os met vernieuwingen die alleen interessant zouden zij n voor internetserviceproviders en webbouwers. Juist  de virtualisatiemogelij kheid via hyper-v maakt de 2008-versie voor een brede groep klanten interessant vindt rolph haspers van hostingprovider leaseWeb.

Donderdag 8 mei ict-delta Innovatiecongres, Jaarbeurs Utrecht www.ictdelta.nu

M

et Windows Server 2008 kun je zeker 5000 websites beheren, terwijl je bij Windows Server 2003 bij 1000 websites in beheer de grens al hebt bereikt. Ja, dat maakt Windows Server 2008 een interessant besturingssysteem voor hostingproviders zoals LeaseWeb, want de honderdduizenden websites in ons hostingnetwerk laten we natuurlijk het liefst op zo min mogelijk servers draaien. Ook de substantiële verbeteringen in deployment en imaging-beheer hebben ervoor gezorgd dat Windows Server 2008 een veel beter hostingplatform voor ons is dan Windows Server 2003. LeaseWeb heeft een serverpark van meer dan 11.000 servers, waarbij in Windows 2003 voor elk hardwaretype een nieuw image moest worden aangemaakt. Imaging was daardoor binnen onze organisatie zo ongeveer een dagtaak geworden. In Windows Server 2008 is dat probleem gelukkig opgelost. De opmerking in het betreffende artikel dat Windows Server 2008 niet voor iedereen grote waarde zal hebben, is evenwel een conclusie die nogal kort door de bocht is genomen. Terecht brengt corporate vice president Bob Kelly van Microsoft’s serverdivisie hier tegenin, dat Windows Server 2008 een brede groep klanten in staat stelt om de kosten terug te brengen, met name door de virtualisatietechnologie met behulp van Hyper-V (dat als onderdeel van Windows Server 2008 later dit jaar zal uitkomen). LeaseWeb neemt als early adopter van Windows Server 2008 op dit moment deel aan het Microsoft Rapid Deployment Programma voor HyperV, juist omdat een virtualisatiemogelijkheid in de hostingomgeving voor een brede groep klan-

ten belangrijk is. Momenteel zijn we uitgebreid bezig met het testen van Hyper-V en onze eerste bevindingen zijn zeer positief. Met behulp van Hyper-V kan een brede groep gebruikers straks oplossingen creëren voor een aantal van de huidige problemen binnen een hostingomgeving en het datacenter. De kosten voor energieverbruik bedragen momenteel al ongeveer 70 procent van de eigendomskosten van serverhardware. Dat percentage zal alleen maar toenemen. Virtualisatie brengt hiervoor een oplossing. Dankzij deze technologie kun je op een server een substantieel aantal virtuele servers kwijt, waardoor de cpu-kracht ten opzichte van het energieverbruik drastisch toeneemt. Virtualisatie is ook een technologie die een hostingomgeving veel schaalbaarder maakt. Daarnaast neemt een gevirtualiseerde omgeving minder datacenterruimte in beslag. Gezien de huidige krapte in datacenters is het gebruik van virtualisatie daarmee geen overbodige luxe. Voor veel bedrijven een absolute noodzaak. Windows Server 2008 levert meer capaciteit per server, vereenvoudiging van het beheer, meer functionaliteit wat betreft imaging én de mogelijkheid van virtualisatie. Organisaties die hoge eisen stellen aan hun hostingomgeving zullen daar de waarde van inzien. Organisaties die een geïntegreerde benadering erop na houden ten aanzien van hard- en softwarekosten en hun energierekening overigens ook. Ik weet dat it-managers vaak nog niet verantwoordelijk zijn voor de energierekening. Was dat wel het geval geweest, dan had niemand nog getwijfeld aan het belang van Hyper-V.

•

marketing mysterie sltn.nl

Q

I is een it-bedrijf uit Delft die middels dit persbericht aandacht wil voorbereiden voor de grote wervingscampagne die het bedrijf op touw heeft gezet om meer personeel aan te trekken. Binnenkort volgt meer informatie. Reageren? Stuur een e-mail naar [email protected]

Dinsdag 13 mei open security: informatiebeveiliging en open source Seminar, Media Plaza Utrecht www.mediaplaza.nl Woensdag 14 mei gaming als hrm-tool Masterclass, Media Plaza Utrecht www.mediaplaza.nl Donderdag 15 mei nluug voorjaarsconferentie 2008  thema: security De Reehorst, Ede www.nluug.nl/events Donderdag 15 mei it & finance Congres, De Kuip Rotterdam www.heliview.nl Woensdag 21 mei content management systems Congres en expo, Triavium Nijmegen www.cmscongres.nl Woensdag 21 mei schatten met use cases Middagseminar, Holiday Inn Leiden www.arrayseminars.nl Woensdag 25 juni greening the enterprise Conferentie IT Executive over duurzame IT, Media Plaza Utrecht www.mediaplaza.nl

‘het Qi-virus slaat toe’, was te lezen op een ingestoken a4tje in it executive nummer 7 die op 16  april uitkwam. michel griess vroeg zich af wat er achter stak.

PROFESSIONALISM • INTEGRITY • PASSION

Donderdag 8 mei identity & access management  2008 Congres, Stadion De Kuip Rotterdam www.heliview.nl

•

nr 8 • 29 april 2008

Kijk voor een compleet agenda-overzicht op www.ictevenementen.nl Ken je een evenement dat relevant is voor it-managers? Mail deze informatie naar [email protected]

39

agenda

Bewust omgaan met consolidatie!

forum

MENS & WERK

Confrontatiemanagement: OK!

L

aat medewerkers hun gang gaan, maar kijk ze op hun vingers en trek flink van leer tegen ze. Daarmee jaag je je personeel niet weg, maar prikkel je ze juist. Deze directe benadering van medewerkers werkt een stuk beter dan het steeds maar uitvoeren van onderzoek naar medewerkerstevredenheid, op basis waarvan bedrijven hun personeelsbeleid steeds weer een stukje bijstellen. Dat stelt Léon Keemer, directeur van het onderzoeks- en adviesbureau Benz & Benz. Het nut van tevreden werknemers is namelijk nooit aangetoond, aldus Keemer. Er zijn zelfs onderzoeken waaruit zou blijken dat tevreden werknemers gezapig worden of zelfs verveeld raken. De kunst is juist om ze scherp te houden zonder ze af te branden. “De prestaties van werknemers steunen op een complex

Banencarrousel

Autisten ideale softwaretesters

A

ls er een karwei is waar it’ers een broertje dood aan hebben, dan is het wel het testen van nieuwe software. Het repeterende, fantasieloze karakter ervan schrikt hen af. Maar het Deens it-bedrijf Specialisterne heeft het profiel gevonden van de ideale softwaretester. Mensen die lijden aan autism spectrum disorder en het daaraan verwante syndroom van Asperger, zijn geknipt voor deze taak. Het Deense bedrijf heeft er een aantal van in dienst. Zij zijn zeer intelligent en heb-

ben het vermogen om langdurig geconcentreerd te blijven bij de uitvoering van repetitieve werkzaamheden. Dat zijn precies de vaardigheden die nodig zijn voor werk dat duur betaalde consultants niet zien zitten. Autisten hebben doorgaans moeite om volwaardig werk te vinden vanwege hun gebrekkige sociale vaardigheden en hun onvermogen tot snelle aanpassingen. Zij gedijen daarentegen bij voorspelbare regelmaat. Dat zijn bij uitstek condities, die bij het teksten van software aanwezig zijn.

•

Miljarden voor scholing netwerk van mechanismen, moderatoren en persoonlijkheidskenmerken,” aldus Keemer. “Het leiderschap binnen een organisatie beïnvloedt het geloof in eigen kunnen van medewerkers

en speelt tevens een rol bij het vaststellen van doelstellingen. Medewerkers die zich meer betrokken voelen bij een organisatie, presteren beter dan medewerkers die niet betrokken zijn.

Betrokkenheid wordt gevormd door intrinsieke taakkenmerken, zoals uitdaging en autonomie. Dat is belangrijker dan extrinsieke kenmerken zoals loon en arbeidsomstandigheden.”

•

Het bedrijfsleven grijpt steeds dieper in de buidel om medewerkers te scholen. Het totale opleidingsbudget is inmiddels de twee miljard euro overschreden.

D

e it- en de financiële sector geven het meeste geld uit aan scholing. De zakelijke dienstverlening is zuiniger, maar geeft wel steeds meer geld uit aan opleidingen. Bij de overheid daalde het budget, net zoals voorgaande jaren, en in de industrie liggen de bestedingen op dit gebied nog steeds laag. Dat blijkt uit onderzoek van Nidap, een bureau voor strategisch opleidingsonderzoek en onderwijsmarktonderzoek. De klinkende cijfers voor de eerstgenoemde categorieën betekenen echter niet dat elke medewerker langer in de boeken zit. De oplopende uitgaven

ontstaan vooral omdat er steeds meer mensen werken. De onderzoekers denken dan ook dat er ook in de toekomst steeds meer geld gaat naar het scholen van personeel. Dat werkgevers blijven scholen, staat wel vast. Uit het onderzoek blijkt dat veel bedrijven enthousiast zijn over geschoolde medewerkers. Dat sluit aan bij eerder onderzoek van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt. Dat kwam een paar jaar geleden tot de conclusie dat scholing leidt tot hogere bedrijfswinsten. Het Nidap-onderzoek laat zien dat bedrijven met behulp van scholing denken te profiteren van de nog altijd bloeiende economie. Daarnaast is er ook een deel werkgevers dat deze tijd van hoogconjunctuur aangrijpt om een scholingsachterstand bij het personeel weg te poetsen.

•

Liever baan dan diploma

V

roegtijdige schooluitval is geen fenomeen van alleen randgroepjongeren, maar komt ook voor bij hogeropgeleiden. ´13 procent van de studenten die een baan krijgt aangeboden vóór het afstuderen, houdt de studie voor gezien. Dat blijkt uit het Nationaal Stage Onderzoek Studienten 2008. Bijna de helft van de studenten krijgt tijdens de stage een baan aangeboden, 9 procent meer dan vorig jaar. Bij één op de drie voorstellen lonkt onmiddellijke indiensttreding, vóór het afstuderen.

Studenten die ingaan op het aanbod doen dat omdat ze hun werk heel leuk vinden. Maar soms laten zij zich ook overhalen door een mooi salaris. Met toeval heeft de vroegtijdige uitval van studenten niks te maken. Ruim eenderde van de bedrijven neemt stagiairs aan om nieuw talent te scouten en nieuwe medewerkers te werven. Eén op de vijf bedrijven die werkte met stagiairs, heeft op die manier wel eens studenten weggekaapt voordat ze examen konden doen.

•

Carrie Higbie is door het netwerkbekabelbedrijf Siemon benoemd tot wereldwijd directeur van Data Center Solutions and Services. Ze is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van het programma dat Siemon speciaal voor datacenters ontwikkeld heeft. Ernst Fuld is door het bestuur van de twintigjarige NGN (Netwerk Gebruikersgroep Nederland) aangesteld als fulltime verenigingsdirecteur. Hij bekleedde de directiefunctie al, maar dan op interimbasis. Dick Theunissen is chief marketing officer geworden van datacenterleverancier Interxion. Hij is overgekomen van het webhostingbedrijf Amen International. Daaraan voorafgaand was hij vicepresident van VIA NET. Works, waar hij verantwoordelijk was voor de Europese mkb- en hosting-markt. Erik Jansen is marketingmanager geworden bij softwareontwikkelaar Everest. Hij werkte hier al, maar dan als accountmanager. Erol Çakular is directeur geworden van de businessunit SAP Solutions van Inter Access. Hij is afkomstig van Getronics PinkRoccade, waar hij ruim zeven jaar heeft gewerkt. Tot voor kort was hij daar directeur van de businessunit SAP Solutions. nr 8 • 29 april 2008

41

Peter Kersten is benoemd tot vice-president human resources van Atos Origin Nederland en België. Hij is overgekomen van Organon BioSciences, een onderdeel van de ScheringPlough Corporation, waar hij directeur human resources was. Kersten wordt lid van het Nederlandse managementteam van Atos Origin. Katerina Ryan is de nieuwe marketingmanager van Commscope, een bedrijf van netwerkoplossingen. Tot voor kort werkte zij voor hardwarefabrikant Foxconn, waar zij verantwoordelijk was voor pr en marketing in een deel van Europa. Qurius is twee directeuren rijker. Peter van Haasteren is de eerste man geworden van de afdeling Business Solutions. Hij is afkomstig van Exact, waar hij lid was van de raad van bestuur. Zijn collega Robert Lagas is aangesteld als directeur van de afdeling Advanced Solutions Nederland. Hij is een voormalige verkoopdirecteur van Logica.

Oproep: Heb je ook een nieuwe functie. Mail je naam en contactgegevens en de overstap naar [email protected].

recruitment

IT Executive werkt in print en online

CIBER • Eindhoven

Kluwer • Alphen aan den Rijn

O R A C L E E - B U S I N E S S S U I T E C O N S U L TA N T ( S )

T E A M L E I D E R R E A L I S AT I E

Wij zijn op zoek naar Oracle E-Business Suite Consultants die in staat zijn om, in overleg met opdrachtgevers en gebruikers, logistieke en financiële informatiesystemen succesvol te implementeren. Je vertaalt de behoeften die binnen een organisatie leven naar de mogelijkheden die de Oracle E-Business Suite (EBS) te bieden heeft voor het optimaliseren van de bedrijfsprocessen. Je bent daarbij verantwoordelijk voor het gehele traject van analyse tot en met implementatie en nazorg. De werkzaamheden zullen bij de opdrachtgever uitgevoerd worden.

De teamleider realisatie gaat binnen het releaseteam van het Navigator project ervoor zorgen dat de uitvoering door ETC/AWL conform specificaties en planning wordt uitgevoerd. Ook worden de interne Kluwer activiteiten gecoördineerd en bewaakt. Hiertoe worden planningen opgesteld en afhankelijkheden bepaald. Om deze rol goed te kunnen vervullen is een goed begrip van de technische omgeving noodzakelijk, met name op functioneel en applicatief vlak. Bovendien moeten voorkomende projecten die buiten het Navigator programma worden uitgevoerd ook kunnen worden opgepakt.

www.it-executive.nl/vacatures www.ciber.nl

www.it-executive.nl/vacatures www.kluwer.nl

Netwerksite voor IT-managers Connectem is een nieuwe netwerksite waar it-managers berichten kunnen uitwisselen, artikelen plaatsen en bestanden delen. En uiteraard heb je via dit netwerk toegang tot elkaars contactgegevens. De site is vanaf begin maart 2008 in de lucht en telt inmiddels 65 leden.

C

onnectem.nl is een initiatief van detacheerder InfoMotion uit Nieuwegein. Nadat het idee was ontstaan werd eerst een peiling gehouden onder 300 it-managers uit het eigen relatiebestand. De vraag was of er naast LinkedIn en andere online netwerken behoefte bestaat aan een nieuw netwerk dat zich specifiek richt op it-managers. 85 procent beantwoordde die vraag bevestigend. Uit de uitkomsten bleek verder een duidelijke wens om meer controle te hebben over de inhoud van de site dan bij netwerken als LinkedIn mogelijk is. Om dit te garanderen zitten er naast de medewerkers van InfoMotion ook vier zelfstandige it-managers in het projectteam. Je kunt lid wor-

den van Connectem als je minimaal vijf jaar ervaring hebt als it-manager. En dat begrip moet breed worden opgevat, vertelt Daniël Leeman van InfoMotion. “Dat zijn zowel freelancers die als projectmanager of testmanager werken als it-managers met een vaste baan. We controleren vooraf of iemand daadwerkelijk minimaal vijf jaar managementervaring in de IT heeft. Dat gaat via het cv of het profiel bij LinkedIn.” Helemaal belangeloos is het initiatief niet, want het nieuwe netwerk biedt InfoMotion een poule aan professionals, die mogelijk belangstelling hebben voor de diensten van de detacheerder. Toch was dit niet de belangrijkste drijfveer om met het initiatief te starten, verduidelijkt Leeman. “Dit netwerk stelt ons in staat om beter voeling te houden met wat er in de praktijk speelt bij it-managers. Dat staat voor ons voorop en niet het directe commerciële belang. Natuurlijk kunnen de leden van het netwerk ook aanvragen bij ons neerleggen, maar dat is voor ons vers twee.”

•

SAS is een topboeier Maandag® • Assen

Logica • Amstelveen

A P P L I C AT I E M A N A G E R

I M P L E M E N TAT I E C O N S U L TA N T

Bij een opdrachtgever in de provincie Groningen kun je via Maandag® de functie van Applicatie manager gaan vervullen. Dit is een veeleisende job waarin je al je talenten kunt aanboren en waarin je professioneel kunt groeien. Daarbij bieden we de nodige vakinhoudelijke ondersteuning. Een compleet pakket dat helemaal is toegesneden op jouw persoonlijke ontwikkeling. Wat ga je doen? • Borgen van de continuiteit van een SAP systeem en processen • Deelnemen aan projecten • Zorgdragen voor de optimalisatie van bedrijfsprocessen • Verzorgen van trainingen • Verzorgen van documentatie

Je hebt jezelf al meer dan eens bewezen. Je helpt dagelijks interne en externe klanten met hun salarisvraagstukken. Maar wie gaat jou eigenlijk verder helpen? En waar komen jouw kwaliteiten het beste tot hun recht? LogicaCMG heeft zich de afgelopen decennia ontwikkeld tot dé administratieve expert voor HR & Payroll services. Wij zijn voortdurend op zoek naar nieuwe mogelijkheden om de HR & Payroll administratie bij onze opdrachtgevers te stroomlijnen met behulp van ICT-oplossingen. Onze medewerkers zijn dagelijks bezig met vraagstukken op het snijvlak van Payroll en ICT, Outsourcing en de advisering van onze klanten op alle niveaus. In een vrijblijvend gesprek kunnen we hierover uitgebreid met je verder praten.

www.it-executive.nl/vacatures www.maandag.nl

www.it-executive.nl/vacatures www.logicacmg.nl/hr-vacatures

Vestia • Naaldwijk

Endemol • Aalsmeer

M E D E W E R K E R I N F O R M AT I S E R I N G E N A O / I C

B U S I N E S S C O N S U L TA N T I C T

Als medewerker informatisering en administratieve organisatie/interne controle (AO/IC) werk je aan het informatiebeleid van Vestia Westland. Je analyseert bij de medewerkers naar welke informatieproducten er vraag is en je toetst de kwaliteit van de informatievoorziening (door informatie-audits). Door jouw advies en evaluatie streef je naar een continue kwaliteitsgarantie in de informatievoorziening. Daarnaast lever je een bijdrage aan de IT-implementatietrajecten. Hiervoor creëer je inzicht in het gebruik van bestaande en nieuwe systemen. Voor de afstemming hiervan werk je nauw samen met je ICT-collega’s van de andere Vestia-bedrijven.

Endemol zoekt ter uitbreiding van de ICT afdeling een Business Consultant. Je bent analytisch, innovatief, creatief, besluitvaardig en zelfstandig. Tevens vind je het leuk om voor zowel Endemol Nederland als voor de buitenlandse vestigingen van Endemol werkzaam te zijn.

www.it-executive.nl/vacatures www.vestia.nl

Een selectie van de beste it-vacatures treft u vanaf nu ook aan in IT Executive, het grootste magazine voor it- en businessmanagers. Voor het volledige overzicht verwijzen wij u naar www.it-executive.nl/vacatures Voor meer informatie over het werven van it-managers, consultants, projectleiders, architecten, etc. in het magazine IT Executive of online kunt u contact opnemen met Erik van Heest 06-132 210 12 of [email protected]

JIJ HEBT… een WO-opleiding in de informatietechnologie met minimaal 7 jaar ervaring in een vergelijkbare functie. Je hebt kennis van infrastructuren / databases en bent een goede netwerker. BEN JIJ… de persoon die wij zoeken of ken je iemand die op zoek is naar een leuke baan in een creatieve en spannende omgeving? Reageer dan via onderstaande adressen. www.it-executive.nl/vacatures www.endemol.nl

www.it-executive.nl/vacatures

V

Engelstalige vacatures scoren niet Hoewel steeds meer Nederlandse bedrijven communiceren in het Engels, lokken zij daarmee geen sollicitanten. Zelfs hogeropgeleiden laten Engelstalige vacatures links liggen.

T

weederde van de potentiële Nederlandse beroepsbevolking vindt dat vacatureteksten in het Nederlands geschreven moeten worden, tenzij het gaat om een aanstelling waarbij de kandidaat regelmatig Engels moet spreken. Dat blijkt uit het Arbeidsmarkt Gedragsonderzoek (AGO) van Intelligence Group. Bijna de helft van de ondervraagden negeert vacatures die in het Engels zijn geschreven en 44 procent is minder snel geneigd te solliciteren. Eén op de drie zegt zelfs dat Engelstalige vacatures afschrikken. Hoewel hoogopgeleiden minder moeite met de Engelse taal, haakt van hen nog altijd een kleine 30 procent af bij het zien van Engelstalige vacatures. Op 22 procent van de hoogopgeleiden hebben Engelstalige vacatures een afschrikkende werking. Alleen bij universitair geschoolden is de weerstand tegen de Engelse taal marginaal. Slechts één op de vijf academici keert zich af van een Engelstalige vacature. Slechts tien procent laat zich hierdoor afschrikken.

•

oor het tweede jaar op rij is het softwarebedrijf SAS bekroond vanwege zijn personeelsbeleid. Dit keer werd het uitgeroepen tot Great Place to Work, een onderscheiding voor goed werkgeverschap. Vorig jaar sleepte SAS het predikaat Top ICT Werkgever in de wacht. Het Great Place to Work Institute riep ook eOffice uit tot Great Place to Work, dat net als vorig jaar ook nu de reservekampioen is. In Amerika is SAS vaker met haar neus in de werkgeversprijzen gevallen. Maar in Nederland is de ervaring nog geen gemeengoed, vertelt marketingmanager Hetty Boerakker. “Wij hebben een personeelsbeleid ontwikkeld om onze mensen te kunnen boeien, niet om meer mensen binnen te halen.

Op zich hebben wij geen spectaculaire dingen gedaan hiervoor. We bieden bijvoorbeeld een goede werkplek, een premievrije pensioenopbouw voor werknemers, een bijdrage in de ziektekostenpremie en mogelijkheden voor deeltijdwerk. Niets dat opzienbarend is, maar wel een mooie combinatie van secundaire arbeidsvoorwaarden. Ik had nog geen idee dat we al zo ver waren met onze personeelsvoorzieningen.” Eén andere boeier binnen SAS is de medewerkershelpdesk, die 24 uur per dag bereikbaar is, ook voor privékwesties rond bijvoorbeeld gezin en financiën. Het personeelsverloop ligt met 7 procent weliswaar boven het landelijk gemiddelde, maar ver onder wat in de IT gebruikelijk is.

•

Jong en onethisch

O

p zoek naar keiharde, niets ontziende managers? Neem dan vooral een jong exemplaar, want die hebben weinig ethisch benul. Dat blijkt uit onderzoek van het Financieele Dagblad en Nyenrode. Managers tot 35 jaar laten zich minder remmen door ethische principes dan hun oudere collega’s. Bij één op de drie is zelfs sprake van een groot gebrek aan ethiek. Veel bedrijven vinden dat overigens prima. Uit het onderzoek blijkt dat bijna een op de drie jonge managers het juist goed vindt om over de grens van het toelaatbare te gaan. Bijna eenderde kijkt de andere kant op bij misstanden in de organisatie. Eén op de vijf managers biecht in het onderzoek op de gedragscodes van hun werkgevers wel eens aan hun laars te hebben gelapt. De ondervraagde managers denken dat de jeugd van tegenwoordig op universiteiten en hogescholen te weinig vorming krijgt in ethische beginselen.

•

nr 8 • 29 april 2008

43

IT-managers gezocht: De redactie van IT Executive zoekt it-managers die in aanmerking willen komen voor een portret. Stuur een e-mail naar [email protected].

MENS & WERK

DE IT-MANAGER VAN VVAA

Naam: Tino Scherpenzeel Leeftijd: 45 It-manager VVAA sinds: 2007 Omvang it-afdeling: 40 Favoriete it-gadget: verliefd op mijn smartphone

Portret van een IT-manager (24) Menig it-manager moet als een ware jongleur meerdere ballen in de lucht houden. De directie wil waar voor zijn geld, gebruikers betere ondersteuning en it-medewerkers minder stress. Hoe mensen hun balans vinden tussen deze belangen ziet u terug in een aantal portretten van it-managers. Door Henk Vlaming Beeld Nico Boink Wat is de VVAA? “Het is een financiële dienstverlener voor professionals en organisaties in de gezondheidszorg, eigendom van de Vereniging VVAA. De dienstverlening reikt van financieel en juridisch advies tot het organiseren van reizen. In de medische sector is de naamsbekendheid 100 procent, daar buiten weet hooguit 4 procent waar deze organisatie voor staat.” Bent je daar gepokt en gemazeld? “Ik ben overgekomen van de Goudse Verzekeringen. Daarvoor was ik werkzaam bij Theodoor Gilissen en CMG.” 44

Wat is je opdracht bij VVAA? “De IT dichter bij de business brengen. De automatisering moet niet alleen facilitaire ondersteuning bieden, maar ook een strategische waarde zijn. Dat was niet de situatie die ik hier aantrof. De afdeling was vooral intern gericht, waardoor het niveau van de dienstverlening geen voldoende haalde.” Wat heb je daaraan gedaan? “Ik ben gestart met een veranderingsproject om de it’ers sociaal en vakinhoudelijk te ontwikkelen. Eén van de eerste zaken waaraan we hebben gewerkt was de communicatie. De nr 8 • 29 april 2008

ICT’ers moesten weer door één deur kunnen met de rest van de organisatie en de tevredenheid over de IT moest op peil gebracht worden. Deze doelen hebben we zo goed gehaald dat er nu sprake is van een goede samenwerking. Het vertrouwen in de IT is terug zonder dat er mensen de laan uitgestuurd zijn. Wel zijn sommige mensen op andere posities geplaatst, omdat die beter aansloten bij hun sterke eigenschappen.” En dat ging zonder conflicten? “Ik ben op de afdeling niet met open armen ontvangen, maar juist met behoorlijk wat wantrouwen. Maar in de loop der tijd is er vertrouwen gekomen, ook al heeft dat negen maanden geduurd. Vooral mensen die andere functies moesten gaan bekleden, waren huiverig. Wij hebben hiervoor vanaf de eerste dag professionele coaching ingeschakeld.”

Waren er ook zulke problemen met de techniek? “Nee, van een verouderde omgeving was geen sprake. Hooguit waren er wat gedateerde technische principes. De inrichting was wel suboptimaal. Verder hebben wij veranderingen doorgevoerd en gekozen voor Microsoft, gewoon standaardtechnologie. Het rationaliseren van het applicatieportfolio leidt bovendien tot een goed te beheren platform dat volstaat in deze organisatie.” Doet u de hele IT in eigen huis? “Er werd veel uitbesteed vroeger, maar dat leek meer een doel op zich dan een efficiënt middel. Ik trof een organisatie aan die op een pan spaghetti leek, zo’n rommelboel was het. Kernactiviteiten waren uitbesteed, terwijl je juist die zelf moet uitvoeren. We hebben de infrastructuur opnieuw opgezet en ingericht. Dat kan kostbaar zijn, maar niet als je weet hoe je goed kunt inkopen. In de laatste drie weken van het jaar bijvoorbeeld als de boeken worden gesloten, dan kun je lucratieve kortingen bedingen.” En nu zit de klus er al weer op? “Nee, nu komt deel twee van het veranderingstraject in zicht: het toevoegen van waarde aan de organisatie. Vanuit de IT moeten wij een businessvraag beantwoorden door betere processing en een internet-benadering. We leggen nu een nieuwe infrastructuur aan met het applicatieplatform Window Server 2008 op een IBM Blade Server-omgeving.” Hoe heb je de steun van de leiding gekregen? “Het management wilde deze veranderingsslag maken. Ik heb

COLUMN er een duidelijk, onderbouwd programma voor geschreven die aansloot op een investeringsmodel en een businesscase. Je moet je niet laten verleiden om hier commerciële doelstellingen aan te verbinden, die kun je namelijk niet garanderen. Behalve de ondernemingsraad kreeg ik ook instemming van de Raad van Commissarissen. Ik was verguld met het compliment van de commissarissen, mensen die hun sporen hebben verdiend in het bedrijfsleven. Bij hen kom je niet weg met een vaag verhaal. Toen zij achter mij stonden, wist ik dat het ging lukken. Een topmoment.” Was er ook een slecht moment? “Toen de eerste groep mensen van de it-afdeling op hun nieuwe plek begonnen heb ik mijn adem even ingehouden. De meest kritische medewerkers heb ik als eerste herplaatst, ook al zagen zij het programma niet zitten en beïnvloedden zij de sfeer negatief. Ik heb gewoon doorgezet.” Je lijdt niet aan slapeloze nachten? “Nooit. Ik slaap altijd goed en ik ken geen momenten van vertwijfeling of onzekerheid. Ik houd van trajecten met weerstand waar het soms hard aan toe gaat. De paar keuzemoment die je hebt, waarin het moet gebeuren. Op die momenten moet je je prestaties neerzetten. Verslappen is dan funest. Dit heb ik al vijftien jaar gedaan. Als een organisatie verandert in een zoemende motor, wordt het tijd om op te stappen. Daar ben ik niet bijster geschikt voor.” Wat doe je als je geen crises bezweert? “Duiken, motorrijden en af en toe zaalvoetballen. Helaas is mijn tijd daarmee op, anders zou ik nog een paar hobby’s hebben. Dat ik dit allemaal kan doen, dank ik aan mijn fantastische gezin met drie hele lieve kinderen, die zorgen voor een stabiel thuisfront. Een onmisbaar element in mijn leven.”

•

RENÉ F.W. DIEKSTRA

Communicatiewetten Hoe vaak is het u overkomen dat u, ook na herhaalde aanmaningen, geen antwoord kreeg op een vraag die u aan een instantie, bedrijf en mogelijk zelfs aan de leiding van uw eigen bedrijf stelde? En hoe vaak leidde dat bij u eerst tot ongeduld, vervolgens tot ergernis en tenslotte tot ronduit boosheid? Maar hoe kan dat, of liever hoe redelijk is dat eigenlijk als u niet weet waarom u geen antwoord kreeg? Het antwoord op die intrigerende vraag is te vinden in een van de vijf wetten van de menselijke communicatie die de psycholoog Paul Watzlawick ooit heeft geformuleerd. De eerste daarvan luidt: mensen kunnen niet communiceren. We zeggen niet zelden van anderen dat ze nooit iets zeggen of dat met hen niet te communiceren valt. Maar iemand die met gebogen hoofd een toespraak van ons ondergaat, zegt

wat heeft dat er nou mee te maken? En toen was er ruzie’. Zij zet de punt op een hele andere plaats dan hij en hun communicatieprobleem, hun ruzie, is daarvan het gevolg. De vierde wet luidt: in communicatie lopen altijd twee processen parallel: een digitaal en een analoog. Digitaal wil zeggen: de woorden en zinnen die we ‘verbaliseren’, uitspreken. Nonverbale uitdrukkingen en gebaren noemen we analoog. Emotioneel reageren we tegelijkertijd op beide. Als onze zakenpartner op een bepaalde toon zegt: “Maar ik heb je toch al weet ik niet hoe vaak gezegd: laat dat aan mij over, ik regel dat heus wel goed!, dan kan het zijn dat we het door de toon toch niet als een geruststelling ervaren en ons eerder afgewimpeld voelen. Volgens veel onderzoekers beïnvloeden non-

non-verbale uitdrukkingen beïnvloeden sterker hoe de ontvanger zich voelt dan woorden zijn houding natuurlijk ook wat. Bijvoorbeeld dat hij er niets tegen in te brengen heeft of durft te brengen. Zoals ook iemand zwijgend opstaat en de deur achter zich dicht knalt, communiceert. Hetzelfde geldt voor iemand die mails of telefoontjes niet beantwoordt. LET OP DE INTERPUNCTIE De tweede wet luidt: communicatie heeft altijd zowel een inhouds- als een betrekkingsaspect. Een chef die tegen een medewerker zegt: “ik heb je notitie nog niet ontvangen’, zegt iets inhoudelijks; hij rapporteert een toestand. Maar hij zegt ook iets over de betrekking tot de medewerker: namelijk dat hij niet tevreden over hem is en dat de laatste iets moet doen om de betrekking te verbeteren. De voorzitter die zegt: ‘ik neem aan dat niemand over dit punt verder nog iets zeggen wil’, doet hetzelfde. Hij communiceert wat hij veronderstelt (inhoud). Hij zegt ook wat hij van de aanwezigen wil, namelijk dat ze hem volgen. De derde communicatiewet wordt met één woord ‘interpunctie’ genoemd. Bij het communiceren zetten mensen op heel verschillende plaatsen een punt en de plaats daarvan is bepalend voor de manier waarop ze een bepaalde ervaring of gebeurtenis waar ze het over hebben, beleven. Een man zegt: “weet je, we kregen ruzie toen zij onze afspraak om naar de bioscoop te gaan opeens wilde veranderen”. Waarop zij zegt: ‘nee, dan moet je eerlijk zijn en het hele verhaal vertellen. Ik zei dat ik liever naar de late dan naar de vroege film wilde gaan zoals we eerst hadden afgesproken. Toen zei jij: oke, maar dan gaan we morgen ook een paar uur later bij je ouders op bezoek. En toen zei ik:

verbale uitdrukkingen – toon, snelheid, oogcontact, gezichtsuitdrukking, gebaren en dergelijke - zelfs sterker hoe de ontvanger zich voelt dan woorden. De vijfde wet, tenslotte, stelt dat communicatie altijd ofwel symmetrisch ofwel complementair verloopt. Symmetrisch wil bijvoorbeeld zeggen dat hoe meer de een zich boos maakt hoe meer de ander dat ook doet. Complementair wil zeggen: hoe meer de een zich boos maakt, hoe onderdaniger of angstiger de ander zich gedraagt. In complementaire relaties loopt de een de ander voortdurend te bezweren of ‘naar de ogen te kijken’. In symmetrische relaties gaat het er in no-time vaak heftig aan toe. Een belangrijk kenmerk van zowel goede partner- als zakenrelaties is dat symmetrie en complementariteit elkaar afwisselen. Je laat niet zomaar over je heen lopen en gaat regelmatig de confrontatie aan als dat belangrijk voor je is. Tegelijkertijd realiseer je je dat een goede relatie ook afhankelijk is van de dingen die je besluit niet te zeggen of in te slikken. Ook dat is communicatie. Diekstra is psycholoog en oa hoogleraar psychologie aan de Roosevelt Academy Middelburg nr 8 • 29 april 2008

45

ESCAPE

‘Leuker kunnen we het niet maken’

D

at het it-imago van de fiscus bar slecht is geworden sinds de automatiseringsperikelen blijkt al uit de talloze varianten die inmiddels op

COLOFON IT Executive is een uitgave Adformatie Groep, onderdeel van Kluwer

de populaire reclameslogan zijn bedacht. Neem ‘Leuker kunnen we het niet maken, gemakkelijker ook niet’. Ook bij een discussie op het Vnsg-congres begin april wordt hard gelachen om een grap van Henk Wolters, architect bij de Belastingdienst, die in het panelforum op het podium zit. Hij krijgt de vraag uit de zaal hoe de Dienst nu precies de aanslagen kwijt is geraakt begin dit jaar. Blijkbaar maakt de fiscus in zijn kernprocessen geen gebruik van SAP-software is zijn antwoord, waarna een luid gelach volgt. Na afloop van de discussie krijgt hij de vraag of hij het niet diep triest vindt dat de eens zo hoog aangeschreven automatisering van de fiscus nu onderwerp van spot is. Geen commentaar is zijn antwoord.

•

Hackers zijn overbodig De top drie nieuwe technologie-gevaren: 1. Gsm’s zijn toegelaten op vliegtuigen in Europa. Bedankt eurocommissaris Viviane Reding voor die eindeloos in zijn mobiele telefoon blaffende Duitse zakenman. 2. Adobes licentie voor Photoshop Express. Voordat je Photoshop online kunt gebruiken moet je de tekst goedkeuren dat Adobe een ‘wereldwijde, royaltyvrije, non-exclusieve, eeuwige, onomkeerbare en volledig uit te besteden’ licentie krijgt op al de foto’s die je met deze software maakt. Maar het is dan ook wél gratis… 3. Usb-sticks die HP in Australië leverde. Die zijn

voorzien van de wormen W32.Fakerecy en W32.SillyFCD waarmee je de controle over een server over kunt nemen.

Netwerkevent - Gartner Symposium/ITxpo Barcelona

Bouw aan uw netwerk in Casa Holanda Het Nederlandse Netwerkevent tijdens Gartner Symposium/ITxpo Barcelona

marketing Ceesjan de Vos e [email protected] Mieke Stikkelorum e [email protected] vormgeving colorscan amsterdam-voorhout drukwerk Senefelder Misset

•

Daalt de koopkracht? 0,4 dollar. De huidige kostprijs van een werkend creditcardnummer, volgens Symantec. Ruim de helft minder dan vorig jaar. 2 dollar. De prijs van een volledige identiteit. Je moet er voor die prijs wel vijftig tegelijkertijd afnemen, zegt Symantec. 100 euro. De prijs van een ‘online’ begrafenis,

abonnementen IT Executive wordt blijvend gratis toegezonden aan personen die vallen binnen de doelgroep. Aanmelden, wijzigen en afmelden kan op www.it-executive.nl redactie Fred van der Molen hoofdredacteur e [email protected] Sytse van der Schaaf adj.hoofdredacteur e [email protected] medewerkers Ben Kuiken, Charles Groenhuijsen, Dominique Deckmyn, Ed Kerkman, Fred Teunissen, George Ataya, Henk Vlaming, Marco van der Hoeven, Marguerite Irrgang, Maurice Blessing, Mirjam Hulsebos, Onno Breedveld, Patrick van Eecke, Peter van Schelven, René Diekstra, René Frederick, Ron Tolido, Ron Onrust, Ruben Acohen, Stijn Muys en Yvonne Halink fotografie Nico Boink, Cor Mooij redactieadres Postbus 75462 1070 AL Amsterdam tel 020-5733665 e [email protected] advertentie-exploitatie Rob de Kleijnen salesmanager t 06-53403470 e [email protected] Erik van Heest sr. accountmanager t 06-13221012 e [email protected] Postbus 75462 1070 AL Amsterdam e [email protected] f 020-5733603 e [email protected] (advertentiemateriaal) uitgever Rogier Mulder e [email protected]

waarbij je crematie via webcast wordt uitgezonden. Meteen je allerlaatste kans om een Youtubester te worden. 2,6 miljoen dollar. De prijs die iemand over had voor de url Pizza.com. Het adres moet wel binnen een half uur afgeleverd worden, anders is hij gratis.

•

Auteursrecht voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd. Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn van toepassing de Standaard-publicatievoorwaarden van Wolters Kluwer Nederland BV, gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam onder nr. 217/1999; een kopie kan kosteloos bij de uitgever worden opgevraagd. Op al onze aanbiedingen en overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene Voorwaarden van Kluwer BV, gedeponeerd ter griffie van de Rechtbank te Amsterdam op 6 januari 2003 onder depotnummer 3/2003. Op alle overeenkomsten tussen Uitgever en Afnemer met betrekking tot advertentie-plaatsingen (daaronder begrepen alle overeenkomsten met adverteerders en bemiddelaars) zijn in aanvulling op deze Algemene Voorwaarden van toepassing de laatstgeldende versie van de Regelen voor het Advertentiewezen, uitgegeven door de raad van Orde en Toezicht voor het Advertentiewezen (ROTA), hierna: ‘de Regelen’. Bij tegenstrijdigheid van de Algemene Voorwaarden met de Regelen prevaleren de Regelen. Een exemplaar van de Algemene Voorwaarden en de Regelen zal op eerste verzoek gratis worden toegezonden. U kunt beide ook vinden op www. adformatie.nl/algemene-oorwaarden.html. Een deel van de inhoud wordt gepubliceerd onder licentie van Minoc Business Press N.V.

13 mei 2008 - 20.00 uur Carpe Diem Lounge Club, Passeig Marítim de la Barceloneta Gratis toegankelijk

Organisatie:

Copyright 2008, IT Executive, ISSN 1570-6737

Voor meer informatie over Casa Holanda, bel Rob de Kleijnen: 06-53403470

46

nr 8 • 29 april 2008

Voor meer informatie over het symposium: www.gartner.com/eu/symposium

Powered by:

Aan de hardware hoeft u niets te veranderen. Microsoft introduceert een op software gebaseerde VoIPoplossing. Een volkomen nieuwe benadering van telefonie, die het mogelijk maakt over te stappen op VoIP zonder uw hele

telefoontoestellen op hun plaats kunnen blijven. U voegt er software aan toe, die volledig integreert met Active Directory®, Microsoft® Office, Microsoft Exchange Server en uw PBX. Zo haalt u met deze nieuwe, op software gebaseerde

infrastructuur te vervangen en hoge kosten te maken voor

VoIP-oplossing van Microsoft het maximale uit uw huidige

nieuwe apparatuur.

telefonie-investering. Alles waar u tevreden over bent, kunt

Het draait niet om hardware, het draait om software. En dat betekent dat uw PBX, gateways en zelfs uw bestaande

u houden en met de juiste software zelfs nog beter maken. Lees er alles over op microsoft.nl/voip