BASISCURSUS I OPENOFFICE.ORG WRITER

Cursushandleiding

BASISCURSUS I OPENOFFICE.ORG WRITER

RedNose Computercursussen Frambozenweg 37 2321 KA Leiden Tel: 071 5730622 Fax: 071 5730623 E-mail: [email protected] www.rednose.nl

WI

%DVLVFXUVXV,

,QOHLGLQJ

Inleiding Voor u ligt het boek van de Basiscursus I: OpenOffice.org Writer. Het cursusmateriaal bestaat uit dit boek en een CD. Het is aan te raden om het boek mee te nemen naar elke les. Op deze manier kunt u, indien u dat wilt, meekijken in het boek terwijl de docent uitlegt. Verder worden sommige opdrachten uit dit boek reeds in de les gemaakt. De CD heeft u pas in de derde les nodig. Opbouw van de cursushandleiding

De totale Basiscursus I bestaat uit 5 modules. •

Iedere module is een op zichzelf staand hoofdstuk.

•

In de inhoudsopgave staat de inhoud per module vermeld.

•

Een module bestaat uit één of meer paragrafen.

•

In elke paragraaf wordt een nieuw onderwerp behandeld.

•

Elk onderwerp wordt aan de hand van een praktijksituatie uitgelegd en uitgebreid geoefend.

•

Oefeningen en opdrachten worden door het icoon aangegeven.

•

Het icoon komt voor bij belangrijke informatie en waarschuwingen.

•

Handige tips worden aangeduid met het icoon

•

Naast de ‘verplichte’ stof, wordt extra informatie gegeven over een aantal behandelde onderwerpen. Dit wordt aangegeven door het icoon

.

.

Door de modulaire opzet en de opname van een inhoudsopgave en overzichten aan het begin van ieder hoofdstuk, kunt u het cursusmateriaal ook goed als naslagwerk gebruiken.

5HG1RVH&RPSXWHUFXUVXVVHQ

%DVLVFXUVXV,

,QOHLGLQJ

Werkwijze

Lees de tekst. Voer stapsgewijs de opdrachten per module uit en maak de herhalingsopdrachten aan het eind van de modules 1,3,4 en 5. Wanneer u de stof niet goed begrijpt of wanneer u een opgave niet kunt maken, roep dan de hulp van de docent in.

Schermafdrukken in het cursusboek

Ter verduidelijking worden in de tekst schermboodschappen, knoppen en menu’s grafisch weergegeven. Het kan voorkomen dat deze afbeeldingen niet geheel overeenkomen met hetgeen op uw scherm zichtbaar is. Dit komt omdat plaatjes gemaakt zijn met een zwart-wit weergave. Deze zwart-wit weergave wijkt in sommige gevallen af van de weergave op een kleurenscherm.

Versieverschillen

Deze Basiscursus is geschreven voor het tekstverwerkingsprogramma Writer en het besturingssysteem Windows. Regelmatig brengt de makers van deze programma’s, OpenOffice.org en Microsoft, nieuwe versies op de markt. Deze basiscursus gaat uit van de versie OpenOffice.org 2.0., en Windows ‘98. Dit betekent niet, dat u deze cursus niet kunt gebruiken wanneer u een oudere of nieuwere versie heeft. Er zal slechts een aantal zeer kleine verschillen zijn, die misschien niet eens opvallen. Gebruikers van Windows XP kunnen in Bijlage A leren hoe ze het uiterlijk van XP moeten veranderen, zodat het zo veel mogelijk lijkt op Windows 98. Indien u zeker wilt weten of u een geschikte versie van Windows en Writer op uw computer heeft, kunt u altijd de docent om hulp vragen.

RedNose Helpdesk

Als u problemen heeft met uw computer, kunt u onze speciale Helpdesk bellen. Het telefoonnummer is 0900-REDNOSE (09007336673). De Helpdesk is tijdens kantooruren bereikbaar van maandag tot en met vrijdag. De kosten zijn ¼0,45 p/m.


%DVLVFXUVXV,

,QKRXGVRSJDYH

Inhoudsopgave Module 1

Kennismaken met Writer

1.1.

Wat is Writer?

1

1.2.

Writer starten

1

1.3.

Het programmavenster van Writer

2

1.4.

Het Windows-toetsenbord

3

1.5.

Tekst typen

4

1.5.1.

De Shift-toets

4

1.5.2.

De Caps Lock-toets

4

1.5.3.

De Enter-toets

5

1.6.

1.7.

Verplaatsen van de cursor in een document

6

1.6.1.

Met de muis

6

1.6.2.

Met het toetsenbord

6

Het verwijderen van tekst

7

1.7.1.

De Backspace-toets

7

1.7.2.

De Delete-toets

8

1.8.

Tekst invoegen

8

1.9.

Een witregel verwijderen

8

1.10. Tekst selecteren en vet maken, cursief maken en onderstrepen 1.10.1. Selecteren

8

1.10.2. Vet, cursief en onderstrepen

10

1.11. Writer afsluiten

Module 2 2.1.

8

11

Opslaan & Openen

Opslaan


13

%DVLVFXUVXV,

2.2.

,QKRXGVRSJDYH

2.1.1.

Document voor de eerste keer opslaan

14

2.1.2.

Tekst wijzigen en opnieuw opslaan

15

2.1.3.

Opslaan als

15

Openen

16

2.2.1.

Een bestand openen

16

2.2.2.

Alternatieve methoden om een bestand te openen

17

2.2.3.

Een bestand openen van een CD

19

Module 3

Spellingcontrole

3.1.

Controleren met de rechter muisknop

20

3.2.

Met de spellingcontrole

21

Module 4 4.1.

4.2.

4.3.

De schuifbalken & Tekst afdrukken

De schuifbalken

26

4.1.1.

Met de schuifpijltjes

27

4.1.2.

Met de schuifknop

27

Een afdrukvoorbeeld bekijken

28

4.2.1.

Een afdrukvoorbeeld opvragen

28

4.2.2.

Het vergrootglas

29

Afdrukken

29

4.3.1.

30

Module 5

Het venster ‘Afdrukken’

Tekst verwijderen, verplaatsen en kopiëren

5.1.

Een stuk tekst verwijderen

35

5.2.

Acties ongedaan maken en opnieuw uitvoeren

35

5.3.

Een stuk tekst vervangen

38

5.4.

Een stuk tekst verplaatsen met knippen en plakken

39


%DVLVFXUVXV,

5.5.

,QKRXGVRSJDYH

Een stuk tekst kopiëren

41

5.5.1.

Gegevens kopiëren tussen bestanden

41

5.5.2.

Gegevens kopiëren tussen programma’s

42

Bijlage A: Het uiterlijk van Windows XP wijzigen


43

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Module 1. Kennismaken met Writer In deze module leert u: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

het programma Writer starten. de onderdelen van het programmavenster van Writer herkennen. onderdelen van het toetsenbord kennen. tekst typen. de cursor in een document verplaatsen. tekst verwijderen. tekst invoegen. tekst selecteren, vet of cursief maken en onderstrepen. het programma Writer afsluiten.

1.1. Wat is Writer?

Writer is een tekstverwerkingsprogramma. Met tekstverwerken wordt bedoeld: het produceren (typen), corrigeren, kopiëren en opmaken van tekst. Writer is een uitgebreide tekstverwerker met veel mogelijkheden om teksten op te maken. Deze cursushandleiding is bijvoorbeeld in Writer gemaakt.

1.2. Writer starten

U kunt Writer op dezelfde manier starten als alle andere programma’s onder Windows. Writer starten

Opdracht 1.1.

• • • • • • •

Klik op de Startknop links onderaan het bureaublad. Plaats de muisaanwijzer op de optie Programma’s. Er verschijnt een vervolgmenu zonder dat u hoeft te klikken. Plaats de muisaanwijzer op de optie OpenOffice.org 2.0. Er verschijnt nog een vervolgmenu. Plaats de muisaanwijzer op de optie OpenOffice.org Writer. Klik één keer en Writer wordt opgestart.


1

%DVLVFXUVXV,

1.3. Het programmavenster van Writer

Het programmavenster van Writer ziet er als volgt uit:

0RGXOH

Titelbalk

Muisaanwijzer Cursor of invoegpunt

Bewerkingsvenster

De 1e balk is de titelbalk:

In de titelbalk staat de naam van het programma en de naam van het tekstbestand. Zolang u een nieuwe tekst nog niet heeft opgeslagen, heet deze tekst Document 1. De 2e balk is de menubalk

De 3e balk is de standaard werkbalk:

De 4e balk is de opmaak werkbalk:

Onderaan het beeldscherm staat de statusbalk, bijvoorbeeld:

Het bewerkings venster

De grote witte ruimte in het programma heet het bewerkingsvenster. Dit is de plaats waarin de tekst getypt kan worden. In deze ruimte staan nu twee symbooltjes. De knipperende cursor wordt ook wel het invoegpunt genoemd. Op het scherm staat ook de muisaanwijzer.


2

%DVLVFXUVXV,

1.4. Het Windowstoetsenbord

0RGXOH

Op het toetsenbord zitten vanzelfsprekend de lettertoetsen, die u gebruikt om woorden te typen. Naast deze toetsen met letters en tekens, heeft het toetsenbord nogal wat extra toetsen. In onderstaande figuur staat wat u met een aantal van deze toetsen in het programma Writer kunt doen.

De CapsLock-toets gebruikt u als u meerdere hoofdletters achter elkaar wilt typen.

De Shifttoets. Deze toets gebruikt u als u één hoofdletter wilt typen of als u de bovenste van twee tekens op een toets wilt typen.

De tabtoets gebruikt u als u een regel wilt laten inspringen.

De Backspacetoets verwijdert het teken dat links van de cursor staat.

De Ctrl-toets (of controltoets) werkt samen met een lettertoets als sneltoets.

Met de spatiebalk maakt u een spatie na een woord of een leesteken.


De Deletetoets verwijdert het teken dat rechts van de cursor staat.

Controlelampjes geven aan of een functie wel of niet aanstaat.

Met de Enterof Returntoets bevestigt u de keuze in een menu. Binnen Word gebruikt u de Enter-toets om naar een nieuwe regel te gaan.

Pijltjestoetsen gebruikt u om de cursor (invoegpunt) te verplaatsen.

3

%DVLVFXUVXV,

1.5. Tekst typen

0RGXOH

U gaat een paar regels tekst typen. U heeft daarbij de volgende toetsen nodig: 1. De Shift-toets 2. De Caps Lock-toets 3. De Enter-toets

Typen

Als u een lettertoets indrukt, verschijnt deze op de plek van de cursor op het scherm.

Hoofdletters

U gaat een krantenartikel typen met als titel Australische man zoekt hulp met haai in been. U begint met de titel van het artikel. Deze begint met een hoofdletter.

1.5.1.De Shift-toets

U typt een hoofdletter door de Shift-toets ingedrukt te houden tegelijk met de letter die u typt.

Een woord beginnen met een hoofdletter • •

Druk de Shift-toets in, houd deze ingedrukt en typ de letter A. Laat de Shift-toets los en typ de rest van de titel: ustralische man zoekt hulp met haai in been.

Opdracht 1.2.

Op het toetsenbord vindt u ook toetsen waar zich twee tekens op bevinden. Om de bovenste van de twee tekens (zoals puntkomma ; het uitroepteken !, procentteken % of vraagteken ?) in uw tekst te krijgen, dient u de Shift-toets ingedrukt te houden terwijl u het gewenste teken typt. 1.5.2. De Caps Locktoets

Wanneer u meerdere hoofdletters achter elkaar wilt typen, gebruikt u de Caps Lock-toets. Als u de Caps Lock-toets aanzet, gaat het controlelampje branden. Als u deze toets indrukt, worden vanaf dat moment alle letters als hoofdletters weergegeven. De Caps Lock-toets heeft alleen invloed op de letters, niet op de overige tekens op het toetsenbord. Om bijvoorbeeld het uitroepteken te typen moet u dus nog steeds de Shift-toets indrukken. Vergeet niet Caps Lock na afloop uit te zetten door nogmaals op de toets te drukken. Aan het controlelampje op het toetsenbord kunt u zien of Caps Lock aan of uit staat.

Let op!


4

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

U gaat de in de vorige opdracht getypte titel verwijderen met de Backspace-toets (op deze toets wordt nader ingegaan in paragraaf 2.6.1). Vervolgens vervangt u de kleine letters in de titel door hoofdletters. De titel in hoofdletters • Opdracht 1.3.

• •

Druk net zolang op Backspace, totdat de hele titel “Australische man zoekt hulp met haai in been” weg is. Druk op Caps Lock. Typ nu de woorden AUSTRALISCHE MAN ZOEKT HULP MET HAAI IN BEEN

De woorden komen vanzelf in hoofdletters. •

1.5.3. De Enter-toets

Druk opnieuw op Caps Lock om het typen van hoofdletters uit te zetten.

Na een titel komt vaak een witte regel, ook wel witregel genoemd. Zo wordt de titel gescheiden van de rest van de tekst. Die witregel brengt u aan met de Enter-toets of kortweg Enter. Enter sluit een regel af. Dat betekent dat de cursor naar een volgende regel gaat. Gebruikt u tweemaal Enter dan krijgt u dus vanzelf een witregel.

Een nieuwe regel maken • Opdracht 1.4.

•

Zorg dat de cursor achter het laatste woord van de titel (been) staat. Druk op Enter.

De cursor gaat naar het begin van de volgende regel. • •

Druk nogmaals op Enter. Nu heeft u een witregel gemaakt. Typ nu de volgende regels, compleet met witregels.

Van onze verslaggever 1 december 2004 SYDNEY – Een Australische man is, met een haai nog in zijn been happend, hulp gaan zoeken. De man zwom in een meer in New South Wales, toen hij in zijn been werd gebeten door een Wobbegong-haai (een Australische soort). Hij pakte de haai met beide handen vast om te voorkomen dat het beest ging schudden en zwom naar de kant.


5

%DVLVFXUVXV,

1.6. Verplaatsen van de cursor in een document

0RGXOH

U kunt typefouten herstellen door de cursor (knipperende streepje) in het bewerkingsvenster te verplaatsen naar de positie waar u tekst wilt toevoegen, verwijderen of wijzigen. U kunt de cursor met de muis verplaatsen en ook met de pijltjestoetsen.

Let op het verschil tussen de muisaanwijzer en de cursor (het knipperende streepje). 1.6.1. Met de muis

We leren eerst de cursor te verplaatsen met de muis.

Cursor verplaatsen met de muis

Opdracht 1.5.

• • •

Plaats de muisaanwijzer achter het woord verslaggever. Druk op de linker muisknop. De cursor staat nu op de juiste positie. muisaanwijzer

cursor

1.6.2. Met het toetsenbord

Soms verplaatst u de cursor sneller met het toetsenbord. De gebruikt u om de cursor te pijltjestoetsen (of cursortoetsen) verplaatsen. Met deze toetsen kunt u de cursor zeer eenvoudig naar boven, beneden, links of rechts bewegen. Naast de cursortoetsen wordt er nog een aantal andere toetsen gebruikt om de cursor op een andere plaats te zetten. Deze toetsen zijn Home en End. Deze toetsen maken het mogelijk om de cursor in één keer over een grote afstand te verplaatsen. Hieronder staan alle toetsen en toetsencombinaties waarmee u de cursor kunt verplaatsen.


6

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Cursorbesturing pijltoets omhoog

cursor naar vorige regel

pijltoets omlaag

cursor naar volgende regel

pijltoets naar rechts

cursor één teken naar rechts

pijltoets naar links

cursor één teken naar links

Home

cursor naar begin regel

End

cursor naar het einde regel

Ctrl + Home

&

naar begin van document

Ctrl + End

&

naar einde van document

Cursor verplaatsen met het toetsenbord •

Probeer de bovenstaande manieren om de cursor te verplaatsen.

Opdracht 1.6.

Bij het verwijderen van tekst kunt u de volgende toetsen gebruiken: 1.7. Het verwijderen van tekst

De Backspace-toets De Delete-toets Typefouten kunt u herstellen door de foutieve tekst te verwijderen en nieuwe tekst in te voegen. In de volgende opdracht gaat u een stuk tekst typen, waarin een aantal fouten staat. Deze fouten gaat u vervolgens met behulp van de twee bovengenoemde toetsen verbeteren. Tekst met typefouten •

Opdracht 1.7.

Typ nu de volgende tekst, inclusief typefouten en witregel, onder de reeds getypte tekst van het krantenbericht. Omdat omstandders de haai niet llos kregen, is de man met zijn auto hulp gaan zoeken met de haaai nog steeds inn zijn been. Redingswerkers wisten de 60 cm. lange haai uiteindlijk los te krijgen door koud water over de haai te gooien.

1.7.1. De Backspacetoets

De Backspace-toets

wist één teken links van de cursor.

Tekst verwijderen met de Backspace-toets De typefouten in omstandders en llos verbetert u als volgt: • Plaats de cursor achter de letter die u wilt wissen. • Druk één keer op de Backspace-toets.

Opdracht 1.8.

De letters zijn verdwenen en de woorden zijn gecorrigeerd.


7

%DVLVFXUVXV,

1.7.2. De Delete-toets

De Delete-toets

0RGXOH

wist één teken rechts van de cursor.

Tekst verwijderen met de Delete-toets Verbeter nu de typefouten in haaai en inn: • Plaats de cursor voor het teken dat u wilt wissen te plaatsen. • Druk op de Delete-toets te drukken.

Opdracht 1.9.

1.8. Tekst invoegen

U kunt tekst tussen de bestaande tekst invoegen. De nieuwe tekst wordt op de plaats van de cursor (=invoegpunt) ingevoegd. Alle tekst die erachter staat, schuift op. Tekst invoegen Verbeter nu de typefouten in Redingwerkers en uiteindlijk door: • de cursor op de plek van de missende letter te plaatsen. • de ontbrekende letter in te voegen.

Opdracht 1.10.

1.9 Een witregel verwijderen

Het kan gebeuren dat u een witregel te veel plaatst. In de volgende opdracht leert u hoe u een witregel weer kunt verwijderen. Een witregel verwijderen •

Klik een keer in de witregel.

De cursor staat nu aan het begin van de regel te knipperen. Opdracht 1.11.

•

Druk één keer op de Backspacetoets.

De witregel is verdwenen. 1.10. Tekst selecteren en vet maken, cursief maken en onderstrepen

U heeft nu aardig wat tekst getypt. In de volgende oefening gaat u de getypte tekst bewerken of opmaken. Dat wil zeggen verbeteren of mooier maken. Als u een gedeelte van een tekst gaat opmaken of bewerken, moet u de tekst eerst selecteren. U moet dus eerst aangeven met welk stuk tekst u iets wilt gaan doen. Na het selecteren kan de tekst worden opgemaakt of bewerkt, zoals vet maken, cursief maken, onderstrepen of iets anders.

1.10.1. Selecteren

Er zijn verschillende manieren om tekst te selecteren. In deze module komen twee methoden om te selecteren aan de orde: • •

Slepen. U sleept de muisaanwijzer over het stukje tekst dat u wilt selecteren. Selecteren met het toetsenbord.


8

%DVLVFXUVXV,

Met de muis

0RGXOH

U sleept met de muisaanwijzer over het stukje tekst dat u wilt selecteren. Tekst slepend selecteren met de muis •

Opdracht 1.12.

• • •

Plaats de muisaanwijzer voor het woord ‘AUSTRALISCHE’ in de titel. Houd de linker muisknop ingedrukt. Sleep met de muis tot na het woord ‘BEEN.’ Laat de linker muisknop los.

De titel is nu geselecteerd (zwart).

•

Met het toetsenbord

Hef de selectie op door aan de rechterkant naast de tekst te klikken.

Een andere methode om tekst te selecteren is met behulp van het toetsenbord. Tijdens het typen kunt u tekst ook met het toetsenbord selecteren, zodat u uw handen niet van het toetsenbord hoeft af te halen. Dit kan door de Shift-toets ingedrukt te houden, terwijl u de cursor met de pijltjestoetsen verplaatst. Tekst selecteren met het toetsenbord •

Opdracht 1.13.

• • •

Zet de cursor met de pijltjestoetsen voor de ‘A’ van ‘Australische’. Druk op de Shift-toets en houd deze ingedrukt. Verplaats de cursor met de pijltoets naar rechts tot aan het einde van het woord ‘been’. Laat de Shift-toets los.

De titel is nu geselecteerd. •

Hef de selectie op door op een willekeurige pijltjestoets te drukken.

Slepend selecteren werkt goed bij kleine stukken tekst. Als u grote stukken tekst wilt selecteren, kunt u beter het toetsenbord gebruiken of de hieronder beschreven methode: Shift + klikken:

Extra informatie

Een alternatieve manier om een stuk tekst te selecteren is de Shift + Klikken methode: • Zet de cursor met een klik op de muis aan het begin van het stukje tekst dat u wilt selecteren. • Houd de Shift-toets ingedrukt en klik aan het einde van het stukje tekst. • U kunt nu de Shift-toets loslaten. • Het stukje tekst staat geselecteerd.


9

%DVLVFXUVXV,

1.10.2. Vet, cursief en onderstrepen

0RGXOH

Bestaande tekst kunt u achteraf vet of cursief maken en onderstrepen. U gebruikt hierbij de knoppen van de werkbalk opmaak.

Vet

Cursief

Onderstrepen

De tekst die u vet of cursief wilt maken, of wilt onderstrepen, moet u eerst selecteren en vervolgens opmaken. Tekst selecteren met de muis en vet, cursief en onderstreept maken • Opdracht 1.14.

• • • •

Plaats de muisaanwijzer voor het woord ‘AUSTRALISCHE’ en houd de linker muisknop ingedrukt. Sleep met de muis tot na het woord ‘BEEN’ en laat de muisknop los. De titel is nu geselecteerd. Klik op de knop Vet in de opmaak werkbalk. Selecteer nu de zin “Van onze verslaggever” en maak deze te drukken. cursief door op de knop Cursief Selecteer nu nog eens de titel en onderstreep deze door op de knop Onderstrepen te drukken.

De tekst ziet er als volgt uit: AUSTRALISCHE MAN ZOEKT HULP MET HAAI IN BEEN

Van onze verslaggever 1 december 2004

SYDNEY – Een Australische man is, met een haai nog in zijn been happend, hulp gaan zoeken. De man zwom in een meer in New South Wales, toen hij in zijn been werd gebeten door een Wobbegong-haai (een Australische soort). Hij pakte de haai met beide handen vast om te voorkomen dat het beest ging schudden en zwom naar de kant. Omdat omstanders de haai niet los kregen, is de man met zijn auto hulp gaan zoeken met de haai nog steeds in zijn been. Reddingswerkers wisten de 60 cm. lange haai uiteindelijk los te krijgen door koud water over de haai te gooien.


10

%DVLVFXUVXV,

Vet, cursief en onderstrepen

Vet Cursief Onderstrepen

0RGXOH

knop kunt u vet maken knop kunt u cursief maken knop kunt u onderstrepen

Met de Met de Met de

Het is in de meeste gevallen handig om de opmaak achteraf te doen. Maar woorden vet maken, cursief zetten of onderstrepen kan ook direct tijdens het typen. Het is een kwestie van aan- en uitzetten van de knoppen op de werkbalk. Extra informatie

De knoppen staan aan ofwel actief

De knoppen staan uit ofwel niet actief Een vetgedrukt woord typt u zo: • Zet vet aan met de knop vet van de werkbalk. • Typ het woord. • Zet vet uit met dezelfde knop. Als u een woord vet, cursief of onderstreept heeft gezet, dan kunt u de opmaak weer uitzetten door dat zelfde woord opnieuw de selecteren en op vet, cursief of onderstreept ( ) te klikken. Als u klaar bent met het werken in Writer, kunt u het programma afsluiten. Dit gaat op dezelfde manier als het afsluiten van andere programma’s die voor Windows zijn geschreven. Hieronder worden twee methoden beschreven om Writer af te sluiten. 1.11. Writer afsluiten

In het Writer-venster staan vaak twee kruisjes rechts bovenaan, onder elkaar. Het onderste kruisje sluit alleen het document af, het programmavenster van Writer blijft gewoon geopend. Pas als u op het bovenste kruisje klikt, wordt het hele programma Writer afgesloten. Writer sluiten

Document sluiten


11

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Herhalingsopdracht module 1

(VET, CURSIEF EN ONDERSTREEPT.) Recept Milkshake •

Start Writer.

•

Neem het volgende recept heel nauwkeurig over.

ROMIGE FRAMBOOS-BANAANMILKSHAKE (nagerecht of tussendoortje, 2 personen) 200 g frambozen, 1 grote, rijpe banaan, 1 dl vers grapefruitsap, ¼ liter vanilleroomijs, ¼ liter melk, keukenmachine, 2 grote hoge glazen inhoud ca. 4 dl, 4 rietjes Bereiden: 1. 2. 3. 4. 5.

In zeef frambozen voorzichtig wassen en laten uitlekken. In keukenmachine frambozen pureren. Frambozenpuree boven kommetje door zeef wrijven. Banaan pellen en in stukken snijden. In keukenmachine doen: frambozenpuree, banaan, grapefruitsap, ijs en melk. 6. Ingrediënten op hoogste snelheid in ca. 2 minuten tot milkshake mengen. 7. Milkshake in glazen schenken en rietjes erin steken.


12

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Module 2. Opslaan & Openen In deze module leert u tekst op te slaan en u leert opgeslagen tekst te openen. Opgeslagen tekst staat dan in een bestand, dat u vervolgens in een later stadium weer kunt openen. U kunt vervolgens in het document wijzigingen aanbrengen en het gewijzigde bestand weer opslaan in. 2.1. Opslaan

Als u de herhalingsopdracht van Module 1 heeft gedaan, dan heeft u een recept voor een Romige Framboos-Banaanmilkshake getypt. Om het resultaat van dit werk te kunnen bewaren, zult u het moeten opslaan op de harde schijf van uw computer. Het blijft daar dan net zo lang staan tot u besluit het te wissen of er iets anders overheen te zetten. Opgeslagen documenten kunt u weer onbeperkt openen, om er verder mee te kunnen werken. In de volgende paragrafen leert u een bestand: • •

voor de eerste keer op te slaan. opnieuw op te slaan onder dezelfde naam, nadat er iets is gewijzigd.

Typen van het recept Maak de herhalingsopdracht van module 2: ROMIGE FRAMBOOS-BANAANMILKSHAKE. Typ echter maar tot en met “4 rietjes”. Maak de woorden ook nog niet vet, cursief of onderstreept.

• Opdracht 2.1.

• •

op te slaan als een nieuw bestand met een nieuwe naam.

Als u Writer heeft opgestart, en meteen daarna bent begonnen met typen, blijkt uw tekst al een naam te hebben. Boven in de titelbalk staat ‘Naamloos1’.

Laat u zich daar echter niet door beïnvloeden; een bestand met de naam ‘Naamloos1’ bestaat dan nog niet. Writer geeft uw tekst slechts een voorlopige werktitel, totdat u zelf het bestand een naam geeft. Om een nieuw document op te slaan, moet u de tekst: • een plaats geven • een naam geven Let op!

Als plaats neemt Writer standaard “Mijn documenten”. U kunt dit uiteraard zelf veranderen. De naam van uw document kunt u zelf verzinnen.


13

%DVLVFXUVXV,

2.1.1. Document voor de eerste keer opslaan

0RGXOH

De eerste keer opslaan • •

Om een tekst voor het eerst op te slaan: Klik Bestand, Opslaan als.

•

Het dialoogvenster Opslaan als verschijnt.

Opdracht 2.2.

Via dit dialoogvenster geeft u de tekst:

9Een plaats. 9Een naam. PLAATS naast Opslaan in; de keuzelijst opent.

•

Klik op de drukknop

•

Kies Mijn Documenten door hierop te klikken.


14

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

De eerste keer opslaan (vervolg) NAAM • In het tekstvak Bestandsnaam moet u de naam van de tekst •

opgeven. . Klik achter ROMIGE FRAMBOOS in de witte balk.

De cursor verschijnt. •

Typ in dit tekstvak Milkshake voorlopig.

•

Klik op de drukknop Opslaan om uw opdracht te bevestigen. Het dialoogvenster verdwijnt en de tekst wordt in de map Mijn Documenten opgeslagen. In de titelbalk verschijnt Milkshake voorlopig.

• • 2.1.2. Tekst wijzigen en opnieuw opslaan

Opslaan onder dezelfde naam Natuurlijk kunt u in een tekst veranderingen aanbrengen. Heeft u die tekst al opgeslagen onder een bepaalde naam, dan slaat u meestal de gewijzigde tekst opnieuw op onder dezelfde naam. In de opdracht hierna brengt u een wijziging aan in de tekst “Milkshake voorlopig” en daarna slaat u de complete tekst opnieuw op onder dezelfde naam. Er verschijnt dan geen dialoogvenster. De oude tekst die u eerst onder die naam had bewaard, wordt zo vervangen door de nieuwe tekst.

Onder dezelfde naam opslaan • Opdracht 2.3.

2.1.3. Opslaan als…

• • •

Typ de rest van het recept (van “Bereiden…” tot “…rietjes erin steken.”). Maak de tekst nog niet vet, cursief of onderstreept. Klik op Bestand, Opslaan. In de titelbalk staat nog steeds Milkshake voorlopig.

Met een andere naam opslaan Er is nog een andere manier van opslaan. Een manier waarbij u de oude tekst ongewijzigd laat en de tekst als een nieuw bestand opslaat. Vanzelfsprekend kan dat alleen maar als u de tekst een nieuwe naam geeft. Die gelegenheid krijgt u als u de menukeuze Bestand, Opslaan als kiest, in plaats van Bestand, Opslaan. Het verschil zit dus in het woord ‘als’. In de volgende opdracht gaat u eerst uw recept opmaken (dus woorden vet, cursief en onderstreept maken) en dit bestand vervolgens opslaan als een nieuwe tekst met een nieuwe naam.


15

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Met een andere naam opslaan

•

Maak de tekst van het recept cursief, vet en onderstreept, zodat het er precies zo uitziet als het voorbeeld op bladzijde 26. Kies Bestand, Opslaan als. Selecteer de map waarin het document opgeslagen moet worden. Kies Mijn Documenten door hierop te klikken. In het tekstvak Bestandsnaam moet u de nieuwe naam van de tekst opgeven. Typ in dit tekstvak Milkshake klaar.

• • •

. Klik op de knop De computer slaat het bestand Milkshake klaar op. Boven in de titelbalk staat nu de nieuwe naam.

• Opdracht 2.4.

• • • •

2.2. Openen

Onder openen verstaan we het weer op het scherm brengen van een bestand, dat eerder werd opgeslagen. Hieronder leert u: • • •

2.2.1. Een bestand openen

een bestand openen alternatieve methoden om een bestand te openen een bestand openen van een CD.

In deze paragraaf leert u een opgeslagen bestand opnieuw te openen om de tekst bijvoorbeeld te verbeteren of om er verder mee te werken. Een bestand openen

Opdracht 2.5.

• • •

Open Writer. Kies Bestand, Openen of klik op de knop openen Het dialoogvenster Openen verschijnt.

•

Klik op het pijltje

.

rechts in de keuzelijst Zoeken in .


16

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Een bestand openen (vervolg) De keuzelijst wordt geopend. •

Kies Mijn Documenten door hierop te klikken.

• •

Ziet u de bestandsnaam Milkshake klaar in de lijst staan? Selecteer het bestand Milkshake klaar door er één keer op te klikken.

Milkshake klaar wordt blauw

Tip!

2.2.2. Alternatieve methoden om een bestand te openen

Extra

•

Klik op de knop Openen Het geselecteerde bestand wordt geopend en verschijnt op uw scherm. In de titelbalk is de naam van het document weergegeven.

•

Sluit Writer nu af met het kruisje

.

Als u een bestand niet in de lijst kunt terugvinden, moet u altijd eerst controleren of u achter Zoeken in de juiste plaats heeft gekozen. Er is nog een aantal andere manieren om een tekst te openen. Hieronder worden twee methoden beschreven waarmee u een onlangs geopende tekst weer kunt openen. Twee alternatieve methoden om een tekst te openen waarmee onlangs heeft gewerkt. Methode 1 De laatste vier documenten waar u mee heeft gewerkt, kunt u op een snelle manier openen. Writer onthoudt namelijk de namen van de laatste vier documenten waar u mee heeft gewerkt en zet deze onderaan in het menu Bestand. • • • •

Open Writer. Klik in de menubalk op Bestand. Plaats de muisaanwijzer op Recent geopende documenten. Klik op de naam van het document dat u wilt openen, bijvoorbeeld C:\Mijn Documenten\Milkshake klaar.


17

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Twee alternatieve methoden om een tekst te openen waarmee onlangs heeft gewerkt (vervolg) Methode 2 De laatste vijftien bestanden die u heeft geopend, kunt u op een snelle manier openen. Writer onthoudt namelijk de namen van de laatste vijftien bestanden die u heeft geopend en zet deze onder de map Documenten in het startmenu. •

Klik op de knop

•

Klik op

. .

Er verschijnt een submenu met maximaal de laatste 15 documenten die u heeft geopend. •

Klik op het bestand dat u wilt openen (bijvoorbeeld Milkshake klaar).

Het programma dat hoort bij het document (in dit geval Writer) opent en het document verschijnt op uw beeldscherm.

•

Sluit Writer af met het kruisje


.

18

%DVLVFXUVXV,

2.2.3. Een bestand openen van een CD

0RGXOH

In de volgende opdracht gaat u een bestand openen dat is opgeslagen op de RedNose CD, die u bij deze cursushandleiding heeft ontvangen. Op deze CD staat een aantal bestanden, die u gaat gebruiken bij de oefeningen in dit boek en tijdens eventuele andere cursussen van RedNose. Het openen van een bestand van een CD gaat vrijwel op dezelfde manier als het openen van een bestand op uw harde schijf. Een bestand openen van een CD

Opdracht 2.6.

• • • • •

Open de Cd-Rom speler. Leg de CD in de Cd-romspeler (met de tekstkant boven). Sluit de Cd-Rom speler Start Writer. Kies Bestand, Openen

Het dialoogvenster Openen verschijnt. Selecteer de plaats waar het bestand staat: •

Klik op het pijltje

rechts in de keuzelijst Zoeken in.

De keuzelijst wordt geopend.

•

Kies de RedNose CD door hier op te klikken.

Selecteer de naam van het bestand: • •

Ziet u het bestand Milkshake in de lijst staan? Klik op de bestandsnaam Milkshake.

•

Klik op de knop Openen

.

Het geselecteerde bestand wordt geopend en verschijnt op uw scherm. •

Sluit Writer af met het kruisje


.

19

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Module 3. Spellingcontrole In deze module leert u de spellingcontrole van Writer te gebruiken. Typefouten zijn snel gemaakt. In Writer zijn fouten makkelijk te verbeteren. Wanneer de automatische spellingcontrole aanstaat, verschijnt onder een woord dat niet in de woordenlijst van Writer (dit rode lijntje wordt staat, onmiddellijk een rood golflijntje: overigens niet afgedrukt). Vaak krijgt u bij de spellingcontrole direct het juiste alternatief aangeboden, maar soms signaleert Writer een fout die niet door het programma zelf verbeterd wordt. Een dergelijke fout dient u zelf te verbeteren. Zo kent de spellingcontrole niet het verschil tussen vervoegingen van bepaalde werkwoorden zoals ‘red’ en ‘redt’. Maar wanneer u ‘gestudeert’ schrijft in plaats van ‘gestudeerd’ dan verschijnt wel direct een rode streep. Namen van personen of bedrijven herkent de computer niet. Dergelijke woorden of namen kunt u overslaan of toevoegen aan een aparte woordenlijst. Als u wilt, kunt u de door Writer gesignaleerde fouten direct verbeteren. Maar op deze manier gaat wel de vaart uit het typewerk. U kunt natuurlijk ook eerst de tekst typen en daarna naar de fouten kijken. Twee methoden om spelling te controleren

Er zijn twee manieren om spelling te controleren: 1. Met de rechter muisknop. U kunt uw document tijdens het typen laten controleren, waarbij mogelijke fouten in de spelling en de grammatica worden onderstreept. Als u een fout wilt corrigeren, drukt u met de rechter muisknop op het door een rood lijntje onderstreepte woord en selecteert u vervolgens de gewenste correctie. 2. Met de spelling- en grammaticacontrole in het menu Extra. U kunt een document na voltooiing laten controleren op fouten in de spelling en de grammatica met de spellingcontrole. Als er een mogelijke fout wordt gevonden, kunt u deze corrigeren en de controle voortzetten.

3.1. Controleren met de rechter muisknop

In het document Milkshake op de RedNose CD zijn typefouten aangebracht. Deze fouten gaat u in de volgende opdracht met de rechter muisknop verbeteren.


20

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Met de rechter muisknop (handmatig) controleren • •

Open het bestand Milkshake van de RedNose CD. Indien er niet automatisch rode streepjes onder de foute woorden komen te staan, moet u de automatische spellingcontrole nog inschakelen. U doet dit door op de knop te klikken, links in het scherm.

•

Klik met de rechter muisknop op het woord ‘fraimbozen’ in de eerste regel. Er verschijnt een snelmenu met een alternatief of een lijst van alternatieven. Klik met de linker muisknop op de ‘frambozen’. ‘Fraimbozen’ wordt vervangen door het correct gespelde ‘frambozen’, en het rode lijntje verdwijnt.

Opdracht 3.1.

• •

•

Verbeter handmatig de rest van de typefouten in de tekst Milkshake.

•

Sla, als u met de controle klaar bent, de tekst Milkshake op in de map Mijn Documenten met de naam: Milkshake verbeterd. Sluit het document met het kruisje rechtsboven.

•

3.2. Met de spellingcontrole

In het document Zonsverduistering op de RedNose CD zijn al typefouten aangebracht. Deze fouten gaat u in de volgende opdracht met de spellingcontrole verbeteren. Met de spellingcontrole •

Open het bestand Zonsverduistering van de RedNose CD.

•

Klik op het menu Extra, Spellingcontrole of op de knop

.

Opdracht 3.2.


21

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Met de spellingcontrole (vervolg) Het dialoogvenster Spellingcontrole (Nederlands (NL)) verschijnt.

We bekijken eerst een aantal mogelijkheden die op het beeldscherm staan. Aan de linkerkant van het dialoogvenster staat:

Origineel Het woord ‘Zonsverduisdering’ staat niet in de woordenlijst van Writer. Woord In deze balk kunt u zelf het juiste woord typen, of u kunt op het juiste woord klikken in de lijst onder het kopje Voorstellen.


22

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Aan de rechterkant van het dialoogvenster staan de volgende keuzemogelijkheden: Negeren • Het woord wordt niet veranderd, de spellingcontrole gaat verder. Altijd negeren • Het woord wordt niet veranderd, de spellingcontrole gaat verder. Op alle andere plaatsen waar dit woord in het document voorkomt, wordt niet meer gestopt. Vervangen • Het woord wordt veranderd, de spellingcontrole gaat verder. Altijd vervangen • Het woord wordt veranderd, de spellingcontrole gaat verder. Op alle andere plaatsen waar dit woord voorkomt, wordt het ook veranderd. De overige knoppen kunt u voorlopig overslaan, behalve de volgende twee: AutoCorrectie • Het woord wordt veranderd, de spellingcontrole gaat verder. De volgende keer dat u dit woord verkeerd intikt, wordt het automatisch gecorrigeerd. Dit woord is opgenomen in de autocorrectie. Toevoegen • Het woord wordt niet veranderd, maar het wordt toegevoegd aan de woordenlijst van Writer. U mag deze knop alleen gebruiken als u zeker weet dat het woord goed gespeld is! Met de spellingcontrole (vervolg) U heeft de Spellingcontrole gestart. Direct wordt het woord ‘Zonsverduisdering’ gevonden. De suggestie die wordt gegeven (‘Zonsverduistering’) is juist. •

Klik op de knop Wijzigen. De spellingcontrole wijzigt het woord ‘Zonsverduisdering’ in ‘Zonsverduistering’.

De spellingcontrole gaat op zoek naar de volgende fout en vindt nu het woord ‘eklips’. In de tekst komt dit woord 5 keer fout gespeld terug. 5HG1RVH&RPSXWHUFXUVXVVHQ

23

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Met de spellingcontrole (vervolg) •

Nu kunt u beter Alles wijzigen kiezen.

In het hele document wordt het woord ‘eklips’ gewijzigd in ‘eclips’ en zoekt de volgende fout. De spellingcontrole vindt nu het woord ‘verdustering’ Van de twee gevonden suggesties “verduistering’ en ‘verzustering’ is de eerste juist. • •

‘Verduistering’ is al geselecteerd (blauw). Klik op de drukknop Wijzigen. Het woord ‘verdustering’ wordt verbeterd in ‘verduistering’.

In plaats van ‘Niet in woordenlijst’ staat er nu: ‘Herhaald woord’. Writer heeft gezien dat er twee keer achter elkaar ‘er’ staat. De knoppenopties aan de aan de rechterkant zijn iets veranderd. Het woord Wijzigen is veranderd in Verwijderen. • • • •

Verwijder het dubbele woord door op Verwijderen te klikken. Maak de spellingcontrole af. Lees de tekst goed. Controleer of het juiste woord is geselecteerd (blauw is) voordat u een woord corrigeert.

De spellingcontrole is klaar als Writer meldt dat de spellingcontrole is voltooid.

•

Klik op OK.

•

Sla, als u met de controle klaar bent, de tekst Zonsverduistering op in de map Mijn Documenten met als naam: Zonsverduistering verbeterd. Sluit het programma Writer met het kruisje rechtsboven.

•


24

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Herhalingsoefening Module 3

De Spellingcontrole • •

Open het programma Writer. Open de tekst Dolfijnen van uw RedNose CD.

•

De tekst Dolfijnen staat vol met typefouten.

•

Verbeter de fouten in de tekst Dolfijnen met de rechter muisknop of met de spelling- en grammaticacontrole in het menu Extra. Gebruik de methode die u het prettigst vindt.

•

Sla als u de spellingcontrole heeft uitgevoerd, de tekst op in de map Mijn Documenten als Dolfijnen verbeterd.

•



.

25

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Module 4. De schuifbalken & Tekst afdrukken In deze module leert u: 1. werken met de schuifbalken in Writer 2. een afdrukvoorbeeld op uw beeldscherm bekijken. 3. een tekst op papier afdrukken. 4.1. De schuifbalken

Aan de rechter- en onderkant van elk bewerkingsvenster zitten schuifbalken. De verticale schuifbalk werkt van boven naar beneden en andersom. • De horizontale schuifbalk werkt van links naar rechts en andersom. De schuifbalken komen alleen in beeld als het document niet helemaal op het scherm past. •

verticale schuifbalk

horizontale schuifbalk

Door met de muis op de schuifpijltjes te klikken of de schuifbalk te slepen, verandert u uw blikveld ten opzichte van uw document. In de figuur hieronder worden de twee schuifbalken met schuifpijltjes en schuifknop als onderdeel van een venster afgebeeld.


26

%DVLVFXUVXV,

4.1.1. Met de schuifpijltjes

0RGXOH

Door op de verticale schuifpijltjes te klikken schuift u regel voor regel door de tekst. Met de schuifknop kunt u snel door een tekst heen schuiven en is met name handig als een document uit meerdere pagina’s bestaat. U schuift door de tekst heen door de knop te verslepen. Zodra u op de schuifknop klikt, de linker muisknop ingedrukt houdt en sleept, verschijnt er een informatievenstertje met het paginanummer. De schuifpijltjes

Opdracht 4.1.

• •

Open het programma Writer. Open de tekst Zonsverduistering van uw RedNose CD.

De schuifknop staat helemaal bovenaan in de schuifbalk. •

Klik één keer op het schuifpijltje omlaag

.

De tekst verschuift één regel. • • •

Klik nog een paar keer op het schuifpijltje omlaag. Klik opnieuw op het schuifpijltje omlaag, maar houd nu de muisknop ingedrukt; de tekst verschuift geleidelijk omhoog. Ga door tot het einde van de tekst verschijnt.

De schuifknop staat nu onderaan in de schuifbalk. •

Klik op het bovenste schuifpijltje en houd de muisknop ingedrukt net zolang tot u weer terug bent bij het begin en de schuifknop weer helemaal bovenaan is.

Verticale schuifbalk tekst regel omhoog tekst regel omlaag naar een bepaald gedeelte in de tekst

schuifpijltje omhoog schuifpijltje omlaag schuifknop slepen 4.1.2. Met de schuifknop

De schuifknop • •

Zet de muisaanwijzer op de schuifknop. Sleep de knop naar het einde van de pagina. Er verschijnt een informatievenstertje:

U ziet het einde van pagina 1 in beeld. Opdracht 4.2.

•

Sleep de schuifknop naar pagina 3 en zorg dat het plaatje van de ringvormige zonsverduistering in beeld is.

•

Sleep de knop terug naar het begin van de tekst.

•



.

27

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

4.2. Een afdrukvoorbeeld bekijken.

(Bestand, Afdrukvoorbeeld) kunt u op het beeldscherm Met bekijken hoe de tekst er op papier uit komt te zien. Het afdrukvoorbeeld geeft u een overzicht van hoe uw document er op papier uit komt te zien. Het voordeel van afdrukvoorbeeld is dat u tijd, papier en inkt kunt besparen. Zo ziet u snel of bijvoorbeeld figuren op de juiste plaats staan of dat er nog lelijke regel- of paginaovergangen voorkomen. Bovendien ziet u ook gelijk of er geen plaatjes of tekst buiten het afdrukbare gebied vallen. Een printer kan namelijk niet helemaal tot de randen van een papier printen, maar houdt altijd ca. een centimeter vrij.

4.2.1. Een afdrukvoorbeeld opvragen

In de volgende opdracht gaat u een afdrukvoorbeeld van de tekst ‘Dolfijnen’ bekijken.

Een afdrukvoorbeeld opvragen

Opdracht 4.3.

•

Open de tekst Dolfijnen van uw RedNose CD.

•

Vraag een afdrukvoorbeeld op: door op Bestand, Afdrukvoorbeeld/Afdrukken te klikken.

Er verschijnt een nieuw venster, met daarin de eerste twee pagina’s van het document Dolfijnen. Merk op dat de werkbalken boven in het scherm veranderd zijn. Op deze manier kunt u altijd zien dat u naar een afdrukvoorbeeld kijkt. •

Met de pijltjesknoppen op de verticale schuifbalk kunt u door uw tekst bladeren.


28

%DVLVFXUVXV,

4.2.2. Het vergrootglas

0RGXOH

Het vergrootglas •

Klik op de knop met het vergrootglas met daarin een kruis:

U zoomt in op de afbeelding. Merk op dat het percentage in het witte balkje verandert van 50% naar 75%.

Opdracht 4.4.

•

Klik nu op het vergrootglas met het minteken om weer uit te zoomen:

De pagina’s worden weer kleiner weergegeven. Het percentage is nu weer 50%. •

Sluit het afdrukvoorbeeld door op de knop Afdrukvoorbeeld sluiten te klikken in de werkbalk.

Het afdrukvoorbeeld sluit. U keert weer terug naar uw document. Alle balken komen weer terug en u kunt de tekst weer bewerken of wijzigen.

4.3 Afdrukken

Als u klaar bent met typen en tevreden bent met het afdrukvoorbeeld, kunt u het document afdrukken. De eenvoudigste en snelste manier om een document af te drukken, is met de knop Afdrukken . Het hele document wordt dan direct afgedrukt.

Afdrukken van een document

Opdracht 4.5.

•

Zorg dat het bestand Dolfijnen is geopend.

•

Klik één keer op de knop Afdrukken

Er wordt één exemplaar van het document afgedrukt.


29

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

U heeft net één exemplaar van het hele document afgedrukt, maar u kunt ook een deel van het document afdrukken, of meerdere exemplaren. Ook kunt u instellen in welke kwaliteit u wilt afdrukken en of u in kleur of zwart-wit wilt printen. Voordat u leert hoe dat moet, wordt er eerst iets meer over afdrukken besproken. De inkt is belangrijk als u gaat afdrukken. Inkt voor een printer kunt u kopen in kleine tanks die cartridges heten. Die cartridges raken op een gegeven moment leeg en moeten worden vervangen. Deze cartridges zijn helaas niet goedkoop. Met name de originele cartridges (de cartridges die geleverd worden door de fabrikant van de printer) kunnen erg prijzig zijn. Het kan erg voordelig zijn om niet de inktcartridges van de fabrikant te gebruiken, maar zogenaamde namaak-cartridges, die door vele andere producenten in omloop zijn gebracht. Groot voordeel hiervan is dat ze vaak stukken goedkoper zijn, nadeel is dat er kwaliteit verloren kan gaan. De kwaliteit van de inkt is vaak iets minder dan de kwaliteit van de inkt in de cartridges van de fabrikant. Maar voor de gemiddelde gebruiker voldoen deze cartridges prima. Omdat inkt zo duur is, kan het geen kwaad om daarop te besparen als het nodig is. Dit kunt u doen door ervoor te zorgen dat uw printer goed ingesteld staat. Voor een proefdruk hoeft u niet op dezelfde kwaliteit af te drukken als voor bijvoorbeeld een foto en u hoeft niet alles per se hoeft u persé in kleur af te drukken (kleureninkt is veel duurder dan zwarte inkt). 4.3.1. Het venster ‘Afdrukken’

In de volgende opdrachten leert u hoe u de afdrukinstellingen kunt aanpassen. Hiervoor maakt u gebruik van het dialoogvenster Afdrukken. Afdrukken van een document • •

Opdracht 4.6.

Zorg dat het bestand Dolfijnen is geopend. Kies Bestand, Afdrukken.

Het venster Afdrukken wordt geopend.


30

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

In het vak Printer staat achter Naam de gekozen printer. Via het pijltje daarachter kunt u eventueel een andere printer kiezen. Indien u meerdere printers heeft, moet u er altijd op letten dat de juiste printer geselecteerd is. Als u over één printer beschikt, dan staat deze al standaard geselecteerd. Eigenschap pen van de printer

In het dialoogvenster Afdrukken kunt bij de Eigenschappen van de printer veel instellingen aangeven. U kunt bijvoorbeeld aangeven of u een afbeelding in kleur of in grijswaarden wilt afdrukken. U kunt (meestal) ook kiezen uit een aantal verschillende instellingen van de printer. Zo is er vaak de optie Concept of Economisch waarbij minder inkt wordt gebruikt voor het afdrukken.

Voorbeeld van de instellingen van een HP Printer

Afdrukbereik

Voorbeeld van de instellingen van een Canon Printer

In het vak Afdrukbereik geeft u aan welk deel van het document afgedrukt moet worden.

Alles : Pagina: Selectie :

Het hele document wordt afgedrukt. De opgegeven pagina’s worden afgedrukt. Een geselecteerd gedeelte wordt afgedrukt.

Achter de optie Pagina vult u de paginanummers in, gescheiden door een komma (bv. 2,4,5,9), of een paginareeks, gescheiden door een streepje (5-9). Gebruik hiertussen geen spaties.

Het afdrukbereik instellen

Opdracht 4.7.

• • •

Vink het rondje voor Pagina aan door er één keer in te klikken. Zet de cursor in het witte veld achter Pagina. Typ het paginanummer in dat u wilt afdrukken. Kies voor pagina 3.


31

%DVLVFXUVXV,

Aantal exemplaren

0RGXOH

In het venster Kopieën kunt u aangeven hoeveel exemplaren u wilt afdrukken. De optie Exemplaren staat standaard op 1. In de volgende opdracht leert u hoe u dit kunt veranderen. Het aantal exemplaren aanpassen •

Klik op het kleine zwarte driehoekje dat naar boven wijst naast het getal 1.

Opdracht 4.8.

De 1 verandert in een 2 •

Klik nogmaals op dat driehoekje.

De 2 wordt een 3. •

Door op het driehoekje dat naar beneden wijst te klikken, maakt u van de 3 weer een 2.

Op deze manier kunt zoveel exemplaren instellen als u wilt. Maar u kunt ook zelf een getal intypen op de plek waar het aantal exemplaren staat aangegeven. •

Klik links naast de twee pijltjes in het witte veld met het aantal exemplaren.

De cursor begint te knipperen. • •

Druk een keer op de Backspace-toets om het getal te verwijderen. Typ vervolgens het getal 8.

Het aantal exemplaren is nu ingesteld op acht. •

Zet het aantal exemplaren terug op 1.

Indien u meer dan één exemplaar afdrukt, kan het handig zijn om de optie Sorteren aan te vinken. De documenten komen dan direct netjes gesorteerd uit de printer.

U heeft nu alles ingesteld en bent klaar om te gaan afdrukken.


32

%DVLVFXUVXV,

Afdrukken

0RGXOH

Afdrukken van een document II •

Klik op de knop

om het afdrukken te starten.

De pagina 3 van de tekst Dolfijnen wordt afgedrukt. Opdracht 4.9.

•



.

33

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Herhalingsoefening Module 4

Schuifbalken, afdrukvoorbeeld en afdrukken •

Open de tekst Zonsverduistering van uw CD.

•

Oefen het schuiven door de tekst met de schuifbalken en schuifknop.

• •

Vraag een afdrukvoorbeeld op. Geef de drie pagina’s van de tekst Zonsverduistering tegelijk op uw beeldscherm weer.

•

Druk vervolgens alleen de tweede pagina van de tekst Zonsverduistering af.

•



.

34

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Module 5. Tekst verwijderen, verplaatsen en kopiëren In deze module leert u: 1. 2. 3. 4. 5.

een stuk tekst verwijderen. acties ongedaan maken en opnieuw doen. een stuk tekst vervangen. een stuk tekst verplaatsen. een stuk tekst kopiëren.

Als u een gedeelte van een tekst opmaakt of bewerkt, moet u eerst dat deel van de tekst selecteren. Daarna kunt u de tekst opmaken of bewerken, zoals vet maken, cursief zetten, onderstrepen of een ander lettertype geven. Maar u kunt de geselecteerde tekst ook verplaatsen, kopiëren of verwijderen. Deze laatste drie vaardigheden komen in de volgende paragrafen aan bod. In deze module gebruikt u het document Dolfijnen van uw RedNose CD om mee te oefenen. 5.1. Een stuk tekst verwijderen

U heeft reeds gezien, dat u met behulp van de Backspace- en Delete-toets letter voor letter tekst kon verwijderen. Als u echter hele lange stukken tekst moet verwijderen, is dit erg onhandig. Het is sneller en eenvoudiger, om het stuk tekst dat u wilt verwijderen eerst te selecteren. Drukt u daarna op de Backspace- of Delete-toets, dan wordt de hele selectie in één keer verwijderd. Een stuk tekst verwijderen

Opdracht 5.1.

• • • •

5.2. Acties ongedaan maken en opnieuw uitvoeren

Open het bestand Dolfijnen van uw RedNose CD. Selecteer de tekst die u wilt verwijderen (bijvoorbeeld: ‘Er zijn verschillende … t/m …de Tuimelaar (Turisops Truncatus)’. Druk op de DELETE-toets of de BACKSPACE-toets De geselecteerde tekst is verdwenen. Selecteer nu de titel ‘Dolfijnen’ en verwijder deze.

Het kan voorkomen dat u teveel tekst heeft verwijderd of een andere actie heeft uitgevoerd die u ongedaan wilt maken. Writer kan de laatste opdracht of bewerking die u heeft uitgevoerd ongedaan maken. U heeft bijvoorbeeld per ongeluk een woord te veel weggehaald. Die fout kunt u herstellen door in de menubalk te klikken op Bewerken en vervolgens te kiezen voor de optie Ongedaan maken


35

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

U heeft zojuist de zin ‘Er zijn verschillende … t/m …de Tuimelaar (Turisops Truncatus)’ en de titel ‘Dolfijnen’ weggehaald. Dat gaat u herstellen. Acties ongedaan maken • Opdracht 5.2

•

Klik in de menubalk op Bewerken en vervolgens op Ongedaan maken:’Dolfijnen verwijderen’. De titel ‘Dolfijnen’ verschijnt weer. Kies nogmaals Bewerken, Ongedaan maken. Wat gebeurt er?

Opnieuw. Onder de optie ongedaan maken, zit de optie Hiermee kunt u ongedaan maken als het ware herstellen. Acties opnieuw uitvoeren • Opdracht 5.3.

•

Meer dan één actie ongedaan maken of opnieuw

Klik in de menubalk op Bewerken en vervolgens op Opnieuw. De titel ‘Dolfijnen’ verschijnt weer. Kies nogmaals Bewerken, Opnieuw. Wat gebeurt er?

Als u meer dan één bewerking ongedaan wilt maken of opnieuw wilt doen, kunt u op het kleine zwarte driehoekje rechts van de knop Opnieuw klikken.

Meer dan één actie ongedaan maken •

Opdracht 5.4.

• •

Wis in de tekst de woorden ‘koning’ en ‘aantrekkingskracht’ in de 1e alinea. Typ achter de zin ‘Wie zal ’t zeggen’ het woordje ‘ik’. Klik op de knop Ongedaan maken, terwijl u de Shift-toets ingedrukt houdt.

Er verschijnt een lijst van bewerkingen die u heeft uitgevoerd, de laatste bewerking staat helemaal bovenaan. U kiest vervolgens vanaf welke bewerking u het ongedaan wilt maken. •

Kies de laatste vijf bewerkingen door op het onderste woord te klikken.


36

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Meer dan één actie ongedaan maken (vervolg) U heeft nu alle acties ongedaan gemaakt. De woorden ‘aantrekkingskracht’, ‘koning’, de titel ‘Dolfijnen’ en de zin ‘Er zijn verschillende … t/m …de Tuimelaar (Turisops Truncatus)’ staan weer in de tekst. En het woord ik is verdwenen. De tekst ‘Er zijn verschillende … t/m …de Tuimelaar (Turisops Truncatus)’is nog geselecteerd. •

Klik één keer ergens in het document om de selectie op te heffen.

U kunt ook het ongedaan maken van meerdere acties herstellen. Hier gebruikt u de knop Opnieuw

voor.

Meer dan één actie opnieuw • Opdracht 5.5.

Klik op de knop Opnieuw ingedrukt houdt.

terwijl u de Shift-toets

Er verschijnt een lijst van bewerkingen die u heeft uitgevoerd, de laatste bewerking staat helemaal bovenaan. U kiest vervolgens vanaf welke bewerking u het opnieuw wilt doen. •

Kies de laatste drie bewerkingen door op het onderste woord te klikken.

•

De titel ‘Dolfijnen’,de zin ‘Er zijn verschillende … t/m …de Tuimelaar (Turisops Truncatus)’ en het woord ‘koning’ zijn opnieuw verwijderd. Breng de tekst nu weer in de oorspronkelijke staat door de laatste twee bewerkingen weer ongedaan te maken.

• •

Doe dit door op de knop Ongedaan maken


te drukken.

37

%DVLVFXUVXV,

5.3. Een stuk tekst vervangen

0RGXOH

Als u tekst wilt vervangen, hoeft u de oude tekst niet te verwijderen. U kunt direct over de geselecteerde tekst typen. Een stuk tekst vervangen •

Opdracht 5.6.

• • •

Selecteer de tekst die u wilt vervangen. In dit geval de titel van de tekst: ‘Dolfijnen’. Typ de nieuwe tekst in. In dit geval: ‘Walvissen’ Kijk wat er is veranderd. Sluit het document zonder de wijzigingen op te slaan.

De nieuwe tekst wordt over de geselecteerde tekst geplaatst. De tekst die achter de selectie staat, wordt doorgeschoven. Zo ontstaan er geen problemen als de nieuwe tekst korter of langer is dan de oorspronkelijke tekst. Ook is het vervangend typen handig als u een bestand wilt opslaan onder een andere naam. Wanneer u namelijk kiest voor Bestand, Opslaan als… is de naam van het bestand al geselecteerd. U hoeft dan niet eerst ergens te klikken, maar kunt direct gaan typen om de bestandsnaam te vervangen. In de volgende opdracht ziet u hoe dat in zijn werk gaat. Vervangend typen • • Opdracht 5.7.

Zorg dat het bestand Dolfijnen geopend is. Kies Bestand, Opslaan als…

Het dialoogvenster Opslaan als verschijnt. Achter het woord bestandsnaam staat het woord ‘Dolfijnen’. De cursor knippert achter het woord, dit betekent dat het woord nog niet geselecteerd is.

• •

Dubbelklik op het woord ‘Dolfijnen’. Typ het woord ‘Walvissen’.

Het woord ‘Dolfijnen’ is nu vervangen door ‘Walvissen’. •

Klik rechtsonder op Annuleren om het opslaan van het document af te breken en terug te keren naar ‘Dolfijnen’.


38

%DVLVFXUVXV,

5.4 Tekst verplaatsen met knippen en plakken

0RGXOH

Als u tekst op een andere plaats in het document wilt hebben, moet u verplaatsen. Dit doet u door de tekst naar het Klembord over te brengen en vervolgens op de juiste plaats weer van het Klembord af te halen. Het Klembord is eigenlijk niets meer dan een stukje geheugen waarin u tijdelijk tekst of een plaatje kunt zetten. Het kan zijn dat het klembord af en toe in beeld verschijnt. Dit venster kunt u dan wegklikken met het kruisje. In plaats van het woord ‘verplaatsen’ gebruikt Writer de termen ‘Knippen’ en ‘Plakken’. Knippen en Plakken • Met Knippen wordt niets anders bedoeld dan: weghalen. Een geknipt stukje tekst wordt tijdelijk in het geheugen van de computer geplaatst: op het Klembord. Knippen naar het Klembord doet u met de knop Bewerken, Knippen of via de •

knop Knippen . Met Plakken zet u de inhoud van het Klembord op de plaats waar de cursor staat. Plakken vanuit het Klembord doet u met of via Bewerken, Plakken.

de knop Plakken

In de volgende opdracht gaat u tekst verplaatsen met behulp van Knippen en Plakken. Knippen en Plakken • Opdracht 5.8.

•

•

Open een nieuw leeg document door op de knop Nieuw te klikken. Typ eerst de volgende woorden onder elkaar: ‘appel’, ‘spinazie’, ‘peer’, ‘witlof’, ‘courgette’, ‘banaan’, ‘ui’, ‘framboos’ en ‘tomaat’. Typ vervolgens de woorden ‘groenten:’ en ‘fruit:’ zoals in het voorbeeld op de volgende pagina. Maak deze woorden ook Vet en Onderstreept.


39

%DVLVFXUVXV,

0RGXOH

Knippen en Plakken (vervolg) • •

Selecteer nu het woord ‘appel’. Kies vervolgens Bewerken, Knippen of klik op de knop

•

Knippen Vervolgens selecteert u de plek waar u het woord appel naartoe wilt verplaatsen. In dit geval klikt u dus één keer achter het woord ‘fruit’. De cursor knippert dan achter ‘fruit’. Ten slotte kiest u Bewerken, Plakken of klikt u op de knop

• •

Plakken . Het woord ‘appel’ staat nu achter ‘Fruit’. Zet op deze manier alle woorden in de juiste categorie. De tekst ziet er nu als volgt uit:

•

Zoals u heeft gezien, gebeurt het verplaatsen van tekst in vier opeenvolgende stappen. 1. Selecteren van de tekst die u wilt gaan verplaatsen. 2. Knippen van de geselecteerde tekst met behulp van de optie Bewerken, Knippen of de knop Knippen

.

3. Verplaatsen van de cursor naar de plek waarheen de tekst verplaatst moet worden of selecteren van de tekst die moet worden vervangen. 4. Plakken van de tekst, met behulp van de optie Bewerken, Plakken of de knop Plakken

.

De tekst van het Klembord komt op de plaats van de cursor te staan. De tekst blijft ook op het Klembord staan, zodat u die eventueel vaker kunt plakken. Het Klembord wordt leeggemaakt als u Writer afsluit.


40

%DVLVFXUVXV,

5.5. Een stuk tekst kopiëren

0RGXOH

Net zoals u een stuk tekst kunt verplaatsen, kunt u ook een stuk tekst kopiëren. De geselecteerde tekst blijft hierbij op de oude plaats staan. U volgt nagenoeg dezelfde vier stappen als het bij verplaatsen van tekst. In plaats van de Bewerken, Knippen of Knippen gebruikt u nu echter Bewerken, Kopiëren of de knop Kopiëren

.

Tekst kopiëren • •

Selecteer het woord ‘tomaat’. Kies uit de menubalk Bewerken, Kopiëren of klik op de knop

• •

. Kopiëren Zet de cursor op de plaats waar u de tekst wilt inplakken. Kies uit de menubalk Bewerken, Plakken of klik op de knop

•

Plakken . Het woord ‘tomaat’ wordt op de nieuwe plaats geplakt. Sluit het document zonder de wijzigingen op te slaan.

Opdracht 5.9.

5.5.1. Gegevens kopiëren tussen bestanden

U kunt op deze manier ook tekst of plaatjes van het ene naar het andere document kopiëren en zelfs tussen verschillende programma’s. In de volgende opdracht gaat u twee verschillende programma’s openen en iets kopiëren tussen de twee programma’s. Gegevens kopiëren tussen bestanden

• •

Open de tekst Dolfijnen van uw RedNose CD. Open als tweede het bestand Opschrift Dolfijnen van uw RedNose CD. Het bewerkingsvenster van Opschrift Dolfijnen is actief. Selecteer de hele tekst met Bewerken, Alles Selecteren.

• •

Kies Bewerken, Kopiëren of klik op de knop Kopiëren . Klik op het menu Venster en kies voor Dolfijnen, of klik op de

• • Opdracht 5.10.

knop Dolfijnen

in de taakbalk.

•

Selecteer de titel Dolfijnen en druk op de knop Plakken De tekst ziet er nu als volgt uit:

•

Sluit Writer vervolgens af met het kruisje wijzigingen op te slaan.


.

zonder de

41

%DVLVFXUVXV,

5.5.2. Gegevens kopiëren tussen programma’s

0RGXOH

U heeft net gezien hoe u tekst en plaatjes kunt kopiëren binnen een document en hoe u kunt kopiëren tussen documenten. Maar de vier stappen die we in paragraaf 5.4 behandeld hebben, werken ook tussen programma’s. In de volgende opdracht gaat u iets tekenen in het programma Paint en gaan we die tekening kopiëren naar OpenOffice.org Writer. Een tekening kopiëren tussen Paint en Writer

Extra

• • • • • • •

Open in Writer de tekst Dolfijnen van uw RedNose CD. Open vervolgens via het Startmenu (Start, Programma’s, Bureau-accessoires) het programma Paint. Teken in het programma Paint een grote vis. Selecteer de tekening via Bewerken, Alles selecteren. Kopieer de tekst met Bewerken, Kopiëren. Ga terug naar de tekst Dolfijnen, door onder in de taakblak op Dolfijnen te klikken. Selecteer het plaatje van de duikende dolfijn onder het kopje ‘Dolfijnen Uiterlijk’ door er eenmaal op te klikken. Er verschijnt dan een zwart kader om het plaatje.

• •

Kies nu Bewerken, Plakken of klik op de knop Plakken Uw tekst ziet er nu ongeveer als volgt uit:

•

Sla de tekst op in de map Mijn Documenten onder de naam ‘Dolfijnen gewijzigd’. Sluit Writer vervolgens af met het kruisje .

•


.

42

%DVLVFXUVXV,

%LMODJH$

Bijlage A: Het uiterlijk van Windows XP wijzigen Windows XP heeft een afwijkend uiterlijk dan de voorgaande versies van Windows. Dat kan soms verwarrend zijn, aangezien dit cursusboek is gebaseerd op Windows 98. Er bestaat echter een mogelijkheid om Windows XP bijna hetzelfde uiterlijk als de oude versies van Windows te geven. Het uiterlijk van XP veranderen

Extra info

• • • • • •

Kies Start, Configuratiescherm. Dubbelklik op het icoon Taakbalk en menu Start. Het venster Eigenschappen voor Taakbalk en menu Start wordt geopend. Klik op het tabblad Menu Start. Klik in het witte rondje voor Klassiek menu Start, zodat daar een zwart bolletje in komt te staan. Klik op OK.

De indeling van uw Startmenu is nu hetzelfde als in Windows 98. Vervolgens veranderen we ook de stijl van de vensters en het bureaublad. • • •

• • • • • •

Indien het venster Configuratiescherm niet meer is geopend, opent u dit opnieuw via Start, Configuratiescherm. Dubbelklik op het icoon Beeldscherm. Onder het kopje Thema ziet u Windows XP staan.

Klik op het zwarte driehoekje rechts van Windows XP. Er verschijnt een rolmenu. Kies voor Windows-klassiek door er op te klikken. In het voorbeeldvenster ziet u nu hoe de vensters en het bureaublad zullen worden weergegeven. Klik op OK. Sluit het venster Configuratiescherm.


43

BASISCURSUS I OPENOFFICE.ORG WRITER

Recommend Documents