^^^^^^^^^B^^^^
^ ^ ^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^^^^^
^^^^^^B^^^^^
^^^^^^B^^^^^
^
J U L E S
V E R N E
DE REIS OM DE WERELD IN
NAAK
DE
80
jo"
DAGEN
FKANbCHE
GERARD
UITGAVE
KELLER.
ZEVENDE DRUK.
V O L K S U I T G A Y
E.^^
ROTTERDAM - JAC^. G. RÜBKKRS
»-^
Gedrukt b« H. C. A. THIEME, te NUmegen.
EERSTE
HOOFDSTUK.
wederkeerig aannemen, den een Waarin Fbileas Pogg en Fassepaitout i als meester, den onder als knecht. In het jaar 1872 werd het huis n». 7 Koninklijk Britsch Instituut, noch van in SuTÜla Row, Burlington Gardens, het Londensch Instituut, noch van de waarin Sheridan in 1814 overleed, be- Maatschappij van Werklieden, noch van woond door Phileas Fogg esq., een der het Rüssels Instituut, noch van het Weszonderlingste en meest bekende leden tcrsch Ucnootschap van Letterkunde, van de Reform-club te Londen, al deed noch von de Vereeniging voor Rechtsgehij ook al wat in zijn vermogen was leerdheid, noch van het Voreenigd Geom de aandacht niet op zich te vestigen. nootschap voor Kunsten en WetenschapEen der welsprekendste redenaars, pen, dat onder rechtstreeksche bescherwaarop Engeland zich verheffen mag, ming staat der Koningin. Hij behoorde had dus tot opvolger Phileas Fogg, ook tot geen dier tallooze andere vereen raadselachtig persoon, van wien eenigingen en genootschappen, waaraan men niets wist, dan dat hij een hoogst Engelands hooMstad zoo rijk is: van de wellevend man was en een der schoonste maatschappij Armonica ai tot het Engentlemen uit de aanzienlijkste kringen. tomologisch Genootschap dat voornameMen zelde dat hij op Byron geleek — lijk werd opgericht om schadelijke inwat zijn hoofd aangaat, want zijne voe- secten uit te roeien. ten waren onberispelijk — maar een Phileas Fogg was lid van de ReformByron met baard en knevel, een kalme club en van niets anders. Byron die duizend jaar had kunnen Wie zich verwonderen mocht, dat zulk leven zonder oud te worden. een geheimzinnig man onder de leden Ofschoon zonder eenigen twijfel En- van dien aanzienlijken kring werd opgegclschman van geboorte, was hü mis- nomen, vindt daarvan de verklaring in schien geen Londoner. Men had hem de omstandigheid, dat hij was voorgesteld nooit aan de beurs of aan de bank ge- door de gebroeders Baring, bij wie hij zien, noch in eenig kantoor der City. een open crediet had. Altijd werden zgne Noch de bassins, noch de dokkon te wissels op zicht betaald en geboekt op Londen hadden ooit eenig schip bevat, zijn rekening-courant, waarop hij altijd dat Phileas Fogg tot reeder had. Hij als crediteur stond. was lid van geen enkele administra»Was deze Phileas Fogg rijk 7 Zonder tieve commissie. Zijn naam was nog j eenigen twijfel. Maar hoe had hij fortuin nooit genoemd in een gezelschap van gemaakt? Dit wisten zelfs de bestingeadvocaten, goch in Temple-bar, noch lichten niet, en Fogg was wel de laatste, in Lincolnsinn. Nooit had hij gepleit aan wien men het zou durven vragen. voor de Court of Chancery, of voor In elk geval, hij was in geen opzicht Qucens-bcnch, of voor de Rekenkamer verkwistend, maar ook nooit gierig;overof voor het kerkelijk Hooggerechts- al waar de steun werd gevraagd voor hof. Hij was noch fabrikant, noch eene goede, nuttige of loffelijke zaak, grossier, noch winkelier, noen land- droeg hij in stilte en zelfs onbekend bij. bouwer. Hij was geen lid van het Niemand was zoo weinig spranl-zaani VERNE. De reis om de tcereld.
1
DE RUIS OM DE als deze gentleman. Hjj sprak zoo min mogelijk, en die stilzwijgendheid verhoogde nog het geheimzinnige, dat hem kenmerkte. Nochtans lag zijn leven voor ieder «pen, maar wat hij deed was zulk eene mathematische herhaling van hetzelfde, dat de verbeelding, hiermede niet voldaan, er meer achter wilde zoeken. * Had hij gereisd ? Uit was waarschijnlijk, •want niemand had boter de wereldkaart in zijn hoofd. Zulk een afgelegen plekje was er niet, of hij kende het in alle bijzonderheden. Nu en dan, maar altijd in weinige woorden, kort en duidelijk, nam hij de dwalingen weg. die voortsproten uit de praatjes omtrent verloren geraakte reizigers; hij gaf de meest waarschijnlijke vei'klaring van hun lot en züne woorden schenen vaak geïnspireerd door een visioen. Wanneer later bleek dat alles zich had toegedragen gelijk hij gezegd had. Hij moest dus overal geweest zijn — althans in zijn geest. Een ding intusschen was zeker: dat Phileas Fogg sedert vele jaren Londen niet had verlaten. Zij, die de eer hadden hom wat nader te kennen dan anderen, verklaarden dat, behalve op den weg, die den kortsten afstand vormde van zijn huis naar de club, niemand hem ooit elders gezien had. Hij braeht zgne dagen door met lozen en whisten. Hij dit spel, waarbij' niet gesproken wordt en dat dus geheel overeenstemde met zjjn karakter, won hij meest altijd, maar die winst stak hij niet o p ; hij bestemde ze voor liefdadige doeleinden. Bovendien gaf Fogg steeds doorslaande blijken dat hij speelde om het spel, maar niet om de winst. Het spel was voor hem een strijd, een worsteling- tegen moeielijkhcdon, maar eone worsteling zonder beweging, zonder zich te verplaatsen, zonder zich te vermoeien en dat kwam volkomen met zijn inborst overeen. Phileas Fogg had, zoover men wist, geen vrouw of kinderen — wat den bessten kan gebeuren — en ook geen bloedverwanten of vrienden, wat zeker minder algemeen voorkomt. Hij leefde alleen in zijn huis in Savilla Row, waar niemand ooit tot hem doordrong. Zijn huiselijk leven was dus volkomen onbiekend. Aan een enkelen knecht had hg genoeg. Hij ontbeet en dineerde in zgn club op dezelfde, met chronometrische juistheid
IVEKELD
afgepaste uren, in dezelfde zaal, aan dezelfde tafel, nooit zijne collega's onthalende of vreemde gasten noodigendc. Hij ging naar zijn huis alleen om te slapen, precies te middernacht, zonder ooit gebruik te maken van de goed ingerichte slaapvertrekken, die de club ter beschikking houdt van have leden. Van de vier en twintig uren bracht hij er tien door in zijne woning met slapen of de zorg voor zijn toilet. Als hij wandelde, washet altijd met denzelfdcn tred in de voorzaal met ingelegden vloer of in de galerij om het huis, waarboven een glazen dak zich uitstrekte, rustende op ionische kolommen van rood porfier. Als hij ontbeet of dineerde was het steeds uit de keuken, de spijskamer, den kelder, den vischvijver en het roomhuis dor club, die het beste van hun voorraad voor zijne tafel opleverden ; het waren de bedienden uit de club, deftig in het zwart geklecde personen met vilten zolen ondei' hunne schoenen, die de spijzen opbrachten in het eigen servies der club en op het eigen fijn damast tafellaken plaatsten ; de kristallen glazen, eigen model van de club, bevattende zijn sherry, zijn portwijn en zijn bordeaux, vermengd met kaneel en aromatische kruiden; eindelijk was het ijs der club, met groote kosten uit de amerikaansche meren aangevoerd, dat zijne dranken bewaarde en frisch hield. Als op deze wijze te loven iets zonderlings heeft, die zondoiiingheid heeft toch hare goede zijde. Het huis in Savilla Row was niet buitengewoon prachtig, maar onderscheidde zich door bijzonder gemakkelijke inrichting. De nooit wisselende gewoonten van den heer des hi 'zes maakten dat de dienst zeer gemakkelijk te verrichten was. Phileas Fogg eisohte slechts van zijn eenigen bediende eene stiptheid en eene regelmatigheid zonder wederga. Den dag, waarop wij hem het eerst ontmoeten, den 2deu October, had hij zijn knecht James Forster uit zijn dienst ontslagen, omdat deze zich aan het misdrijf had schuldig gemaakt, dat hij hem scheerwater had gebracht van 88 gradgm Fahrenheit in plaats van 86 graden, en hij wachtte diens opvolger tusAchen elf uur en half twaalf. Phileas Fogg zat in zijn leunstoel, de
IN TACHTIG
DAGEN.
becnen tegen elkander gesloten als een wilde, ben ik kamerdienaar in Engeland soldaat op een parade, de handen rus- ewoi'den. Thans ben ik zonder betroktende op zijn knieën, het bovenlichaam ing en daar ik vernomen heb, dat de recht op, het hoofd stijf en starend op beer Phileas Fogg de meest stipte en de pendule, een zeer samengesteld uur- minst onbestendige man uit het ,.vereewei-k, dat uren, minuten, seconden, dag nigd koninkrijk is, ben ik zoo vrij mij der, weck, datum en jaartal aanwees. bij u aan te bieden, in de hoop hier rusAls hot half twaalf sloeg, moest Fogg, tig te leven en zelfs mijn naam van ' krachtens zjjne dagelijksche gewoonte, Passepartout te vergeten. * zijn huis verlaten en zich naar de Kc»Passepartout bevalt mii," antwoordde form-club begeven. de gentleman. iMcn heeft u bij my aanUp dit oogenblik werd aan de deur bevolen. Ik heb goede getuigen omtrent van zijn klein salon geklopt en James u. Kent gij mijne voorwaarden?" Förster, de ontslagen knecht, trad bin»Ja, mijnheer." nen. »Goed. Hoo laat hebt gij 't?" »üe nieuwe bediende," zeido hij. »Twee en twintig minuten over elven," Een man van dertig jaar kwam bin- zcide Passepartout, uit de diepte van nen en groette. zijn vcstjeszak con ontzaglijk zilveren »Gij zijt een Franschman en heet John?" horloge te voorschijn halende. vroeg Phileas Fogg. »Gij gaat achter," zeide Fogg. »Jean, met uw welnemen," antwoordde »Houd mij ton goede, mijnheer, dat do binnenkomende, »Jean Passepartout, is onmogelijk." een naam, dien ik behouden heb en dien »Gij gaat vier minuten achter. Maaf ik verwierf door mijn talent, om mij in dat doet er niet toe. Het is genoeg, dat» alle omstandigheden te schikken. Ik ge- het verschil bekend zij. Van ditoogenloof dat ik een eerlijke jongen ben, mijn- blik af, elf ure negen en twintig miheer, maar ik moet oprecht zijn en u nuten in den morgen van woensdag zeggen, dat ik van alles bij de hand 2 October 1872, zijt gij in mijn dienst.^' heb gehad. Ik ben reizend zanger geNa dit gezegd te hebben stond Phiweest, oppasser in een paardenspel, ik leas Fogg op, nam met zijn linkerhand heb op het trapèze gewerkt als Léotard zijn hoed, zatto dien met de beweging en koord gedanst als tilondin; toen ben van een automaat op zijn hoofd en verik onderwijzer in de gymnastiek gewor- trok zonder oen woord meer te zeggen. den, ten einde moer partij van mijne ta- Passepartout hoorde de voordeur sluilenten te trekken en eindelijk was ik ten ; het was zijn moester, die heenging; sergeant bij do pompiers te Parijs. Ik toen hoorde hij haar nogmaals dichtheb onder mijne papieren hoogst belangrijke brand-rapporten. Maar sedert trekken; het was zijn voorganger, die vijf jaren heb ik^ V rankrijk verlaten en insgelijks heenging. Passepartout bleef qlleen in het huia daar ik het buräelijk leven genieten n». 7 van Sa villa Row.
f
TWEEDE
HOOFDSTUK.
Waarin Passepartout de overtuiging erlangt, dat hij eindelijk zijn ideaal gevonden heeft. »Op mijn woord van eer," sprak Passefi^rtout bij zich zelven, toen hij van zijne eerste verbazing een weinig bekomen was, »ik heb bij madame Tuseaud poppen gekend, die net zoo levend waren «ds mijn nieuwe meester." Madame Tussaud. zooals de meeste
lezers zullen weten, heeft te Londen een museum van wassenbeelden, dat door alle Lngelschen en vreemdelingen wordt bezocht, en waarvan de poppen alleen de spraak missen om wezenlijke menschon te schijnen. In de weinige oogenblikken, die hij
4
DE REIS
OM DE
WERELD
met Phileas Fogg had doorgebracht, uit Parijs; gedurende de vijfjaren, welke had PaBBopartout wol snel maar toch zeer hij in Engeland had doorgebracht, waa zorgvuldig zijn aanstaanden meester op- hij kamerdienaar geweest, en vruchteloos genomen. Deze was een man van om- had hij naar een meester gezocht aan streeks veertig jaar met een edel, schoon wien hij zich hechten kon. gelaat, hooge gestalten, die door eene Passepartout was geen van dieFronzekere gezetheid niet werd ontsierd, tins of Mascarillo's met trotsche houding blond van haar en baard met een effen en onbeschaamden blik. Hij was een rimpelloos voorhoofd, eer bleek dan rood goede kerel met vriendelijk gelaat on van kleur en met prachtige tanden. Hij eenigszins uitstekende lippen, altijd bescheen in de hoogste mate te bezitten reid om iets te proeven ofte glimlachen, wat de beoefenaars der gclaatkunde »de een zachtaardig en gedienstig wezen met rust der beweging" noemen, eene uit- een van die volle, bolle gezichten, die drukking eigen aan allen, die moer men gaarne op den hals van een vriend handelen dan levon maken Kalm, fleg- ziet. Hij had blauwe oogen, eene gezonde matiek, met een helderen blik, onbeweeg- kleur, wangen zoo rond dat hij ze zelf lijke wenkbrauwen, was hij de volmaakte zien kon, breede borst, krachtige gestalte, type van die koelbloedige Engelschen, ontwikkelde spieren en bezat eene hercudie men zoo vaak in hun vaderland aan- lische kracht, die door de lichaamsoefetreft en waarvan Angelica Kaufmann ningen in zijne jeugd bewonderenswaarzoo tretfcnd de schier academische dig was ontwikkeld. Zijne donkere haren flguur door haar penseel heeft weer- waren bijna altjjd een weinig in wangegeven. In zijne vci'schillende levens- orde. Zoo ds beeldhouwers der oudheid toestanden gezien, maakte die gentle- achttien verschillende manieren kenden, man den indruk van een wezen, wiens om het haar van Minerva af te Keiden. deelen allen in volmaakt evenwicht hij kende er slechts eene om het zijne waren, zoo volmaakt als in een chrono- in orde te brengen; drie stroken mot meter van Leroy of Earnskow. Phileas de kam waren voldoende om zijn toilet Fogg was dan ook de nauwgezetheid te voltooien. in persoon, wat duidelijk zichtbaar was Het spraakzame, openhartige karakter in de »uitdrukking van zijne handen en pgne voeten;" want bij den mensch zoo- von den knecht was mot geheel in overeenVel als het dier zijn de onderdeelen even- stemming met dat van Phileas Fogg; men zeer organen, welke do hartstochten en zou de waarheid te kort doen, zoo men dit beweerde. Maar was Passepartout de neigingen uitdrukken. . Phileas Fogg was een van die mathe- man, zoo stipt en nauwgezet, als zijn matisch nauwkeurige mannen, die nooit meester vorderde ? Dit zou uit de ondergehaast en altijd gereed zijn en even vinding blijken Na zijne min of meer spaarzaam met hunne schreden als met onstuimige jougd verlangde hij bovenal hunne bewegingen. Hij deed geen stap naar rust. Daar hjj de stelselmatigheid te veel, omdat hij altijd den kortsten weg von de Engelachen en huüne spreekwoornam. Hij veroorloofde zich zei ven geen delijke kalmte had hoeren roemen, was blik naar het plafond, geen enkele over- hij naor Engeland overgekomen om daar tollige beweging. Men had hem nog nooit zijn fortuin te beproeven. Tot dusverre ontroerd of in verwarring gezien. Hij was echter was het lot hem niet bijzonder de minst gejaagde man ter wereld, maar gunstig geweest. Nergens had hij zijn hij kwam altoos bij tyds. Men zal daar- anker voor goed kunnen neerleggen. Hij uit begrijpen, waarom hij alleen leefde had wel tien meesters gehad. Uveral was en, om zoo te zeggen, buiten eenige ge- men grillig, onbestendig, jaagde men de meenschap met de wereld. Hij wist dat I avonturen no of ging men gedurig op men in den omgang met de maatschap- reis, wot Possepartout volstrekt niet naar pij in wrijving kwam met de menschen I den zin was. Zijn laatste meester, de jonge en daar wrijving oponthoud veroorzaakt, lord Longsferry, lid van het Parlement, ' kwam vaak, na den nacht in de oestorging hij met niemand om I huizen van Hoymarkot te hebben doorgebracht, op de schouders van politieWat Jean, bijgenaamd Passepartout, agenten te huis Daar Passepartout in de tctreft deze was een echte Parijzenaar
IN TACHTIG
«erste plaats achting voor zijn meester wilde gevoelen, had Bij eenige eerbiedige opmerkingen gewaagd, die slecht werden opgenomen; het gevolg was, dat hij heenging. Toen vernam hij dat de heer PhiTeas Fogg esq. een bediende zocht. Hij won inlichtingen omtrent dezen in. Een man, wiens levenswijze zoo regelmatig was, die altijd des nachts tehuis sliep, die niet op reis ging, die nooit, zelfs geen dag, afwezig was, moest wel in zijn geest vallen. Hij bood zich due aan en werd aangenomen op die wijze, als wij mededeelden. Toen het half twaalf sloeg, was dus Passepartout alleen in hat huis van Savilla Row. Hij begon thans alles eens op te nemen. Hij doorliep hot huis van den zolder tot don kelder. Overal was het netjes,ordelijk, puriteinscb eenvoudig en oed ingericht voor den dienst. Dit beviel em. Het maakte op hem den indruk van een fraai slakkenhuis, maar een slakkenhuis verlicht en verwarmd door gas, want gas voorzag in alle eischen van verlichting en verwarming. Zonder moeite vond hij op de tweede verdieping de kamer, die voor hem bestemd was. Deze was volkomen naar zijn zin. Electrischo klokken en spreekbuizen stelden haar in gemeenschap met de kamers van zijn meester. Op den schoorsteen stond eene pendule, die door een elcctrischen draad correspondeerde met de pendule in de slaapkamer van Phileas Fogg en de twee uurwerken gaven altijd dezelfde seconde aan. »Dat bevalt me, dat bevalt me zeer goed," sprak Passepartout bij zich zei ven. Hij merkte in die kamer ook een lijstje op dat boven de pendule hing. Dit behelsde het programma van hetgeen hij dagelijks had te doen. Het bevatte, van
f
DAGEN:
twaalf des voormiddags tot twaalf ure 's nachts, op welk uur de stelselmatige Engelschman zich te rust begaf, was alles bepaald, voorzien en geregeld. Passepartout had er pleizier in dit programma te bestudeeren en de verschillende punten er van in zijn geheugen te prenten. Wat de garderobe van zijn meester betreft, deze was volmaakt in orde en bewonderenswaardig gerangschikt. Elke broek, jas of vest had een nommer, dat correspondeerde met een register, waarop de dagen waren vermeld waarvoor de verschillende stukken waren ingekomen of uitgingen, alsmede den tijd van het jaar, waarin zij op hunne beurt moesten worden gedragen. Hetzelfde stelsel was gevolgd voor de schoenen en laarzen. Kortom, dit huis in Savilla Row, dat in de dagen van den beroemden maar losbandigen Sheridan de tempel der wanorde moest zijn geweast, bevatte thans de gemakkelijkste meubels, die van eene onbekommerde levenswijze getuigden. Er was geen bibliotheek, er waren geene boeken, want deze zouden voor den heer Fogg volkomen nutteloos zgn geweest, daar de Reform club twee bibliotheken tot zijne beschikking stelde, de een van werken van smaak, de andere van wetenschap. In do slaapkamer stond eene brandkast van gemiddelde grootte, die zoowel tegen de dieven als tegen de vlammen bestand was. Wapens bevatte het buis niet, geen enkel voorwerp voor don oorlog of de jacht. Alles bewees dat de bewoner zeer vredelievend was. Na do geheele woning tot in de geringste bijzonderheden te hebben opgenomen, wreef Passepai-tout zich in de handen, zijn breed gelaat begon te glinsteren en vroolijk herhaalde hij bij zich zelven: «Het bevalt me; 't is juist een kolfje naar mijne hand. Wij zijn het volkomen, eens, die mijnheer Fogg en ik. Een huiselijk en ordelijk man. Een echte automaat. Nu. ik ben er niet rouwig om een mechaniek te bedienen."
DERDE
H
UFDSTUK.
Een gesprek dat Fhlleas F o Eg dnuTte staan kan komen. Phileas Foeg had om half twaalf zijn huis in Sa villa Row verlaten, en na vijf honderd vijf en zeventig maal zijn rechtervoet vóór zijn linker en vijfhonderd zes en zeventig maal zijn linker vóór zijn rechter voet gezet te hebben, kwam hij in de Reform-dub, een groot gebouw in Pall Mali, dat niet mmder dan drie millioen pond gekost heeft. Phileas Fogg ging fcrstond naar de eetzaal, waarvan de negen ramen uitkwamen op een fraaien tuin met boomen, die reeds eene gele herfsttint kregen. Daar nam hij aan de tafel plaats, waar zijn couvert hom reeds wachtte; zijn ontbijt bestond uit oen bijgerecht, ekookte visch met »reading sauce," iefstuk met champignons, een gebak gevuld met rabarberstrclen en kruisbessen met een stukje Chesterkaas, en bij dat alles voegde hij eenige kopjes thee, bepaald uit China gezonden voor de Retbrm-club. Om dertien minuten voor éénen stond de gentleman op en begaf hij zich naar de groote zaal, eene prachtige kamer, versierd mot schilderijen in rijke lijsten. Een bediende legde daar de onopengesneden l'imes neer vóór zijne plaats, en Phileas Fogg maakte zo los met een vastheid van hand, die getuigde dat hij in dit moeielijk werk zeer ervaren was. Met deze lectuur was Phileas Fogg bezig tot kwart ovor drieën; de DaüyTelegraph, die daarop volgde, duurde tot het diner. Dit diner was ingericht op dezelfde manier als het ontbijt, slechts met bijvoeging van de »royal british sauce." Twintig minuten vóór zessen verscheen de gentleman weder in de groote zaal, en daar verdiepte hij zich in den Morning Chronicle. Een half uur later kwamen de verschillende habitué's van de Reformd u b opdagen en namen plaats bij den haard, waarin een lekker vuur brandde. Dit waren Phileas Fogg's gewone medespelers in het whistspel: de ingenieur Andrew Stuart, de bankiers John Sullivan en Samuel Fallentin, do brouwer
f
Thomas Flanagan an Gauthier Ralph, een van de directeuren der Engeische bank, allen rijke en aanzienlijke personen, zelfs in die club, onder wierieden men de voornaamste industrioele en ünancieele beroemdheden telde. »Wel! Ralph," begon Thomas Flanagan, »hoe staat het met den diefstal?" »Ja," antwoordde Andrew Stuart, »de bank is haar geld kwijt." );Ik vertrouw integendeel," zoide Gauthier Ralph, »dat wij den dief wel zullen krijgen. Men heeft zeer handige inspecteurs van politie naar Amerika en naar de voornaamste havens van Europa gezonden, zoodat het dien heer moeite zal kosten om hun te ontsnappen." »Men heeft dus het signalement van den dief?" vroeg Andrew Stuart. »Het is eigenlijk geen dief," ant voordde Gauthier Ralph ernstig. »Hoe ? is het geen dief, die vijf en vijftig duizend pond sterling aan bankpapier gestolen heeft?" »Neen/' zeide Ralph. »Is het dan iemand die zasen aan de beurs doet?" »De Morning Chronicle verzekert dat het oen gentleman is." Hij, die dit zeide, was niemand anders dan Phileas Fogg, wiens hoofd even uitstak boven een stapel couranten welke voor hom lagen. Tegelijkertijd gi'oette Phileas Fogg zijn collega's, die zijn groet beantwoordden. De zaak waarover men sprak en waaivover de verschillende dagbladen van het Vereenigdo Koninkrijk zoo ijverig van gedachten wisselden, was drie dagen geleden, den 29»n September gebeurd. Een lias banknoten, de aanzienlijke som van vijf en vijftig duizend pond sterling vertegenwoordigende, was weggenomen van het tafeltje van den eersten boekhouder der Engelsche bank. Aan hem, dien het verwonderde dnt zulk een diefstal zoo gemakkelijk kon gebeuren, gaf de onder-directeur, Gauthier Ralph, eenvoudig ton antwoord, dat juist op dat oogenblik de kassier
IN
TACHTIG
bezig was om een qaitantio te regiatrceren en dat men niet op alles te gelijk kan letten. ïen moet niet uit het oog verliezen — iets wat de znak duidelijker maakt — dat deze uitmuntende instelling, de Engelsche bank, zich zeer veel aan de waardigheid van het publiek laat gelegen zijn. Geen wacht, geen oppassers, geen traliewerk! Het goud, het zilver en de banknoten zijn aan ieders blikken blootgesteld en liggen schijnbaar ter beschikking van den eerstkomende. Men mocht toch de eerlijkheid van eiken voorbijganger niet wantrouwen. Iemand die grondig de Engelsche zeden heeft bestudeerd, vertelt daaromtrent zelfs het volgende. Eens was hij zeer nieuwsgierig om van nabij een gouden staaf te zien, die zes k acht pond woog en op een tafeltje van den kassier lag, in de zaal, waar hij zieh bevond. Hij nam deze staaf, bekeek haar, gaf haar aan zijn buurman, deze aan een anderen, zoodat zij van hand tot hand ging, tot in de donkere gang, en niet dan na een half uur terugkwam, zonder dat zelfs de kassier maar even opgekeken had. Den 29en September echter liep niet alles op deze wijze af. De lias banknoten kwam niet terug, en toen de prachtige pendule op den schoorsteenmantel vijf uur sloeg en de instelling gesloten werd, had de Engelsche bank vjjf en vijftig duizend pond op hare onkostenrekening te boeken. Toen de dierstal goed en deugdelijk was erkend, werden politie-agenten, «detectives," gekozen uit de besten, naar de voornaamste havens gezonden, naar Liverpool, Glasgow, Havre, Suez, Brindisi, New-York enz., met belofte dat, zoo zij den dief opspoorden, hun eene premie van twee duizend pond zou worden toegekend en voorts vijf percent van do som welke nog in zijn bezit werd gevonden. In afwachting van de inlichtingen, welke zouden voortspruiten uit het onderzoek, dat terstond was ingesteld, haddon die inspecteurs in last, om met de meeste nauwlettendheid alle reizigers gade te slaan, die mochten aankomen of vertrekken. \ u had men, zoo als de Morning Chronicle zeide, reden om te onderstel-
DAGEN.
len, dat hij, die de bank bestolen had, geen deel uitmaakte van een der dievenbenden in Engeland. Op dien 29en September was een onbekend heer, die er zeer fatsoenlijk uitzag en zelfs een voornaam voorkomen had in de zaal der uitbetalingen gezien, waar de diefstal had plaats gehad. Door de ingestelde enquête had men vrij nauwkeurig het signalement van dien heer kunnen opmaken, dat nu terstond aan alle detectives in het gchoelc Rijk gezonden werd. Eenige optimisten — en daaronder was Gauthicr Kalph — achtten het op dien grond vrij waarschijnlijk, dat de dief niet ontsnappen zou. Zooals men 'denken kan, was deze gebeurtenis het onderwerp van alle gesprekken in Londen en geheel Engeland. Men twistte er over en men koos zelfs met eenigen hartstocht partij vóór of tegen do waarschijnlijkheid dat de politie der hoofdstad in hare pogingen 4DP slagen. Te verwonderen was het daa niet, dat ook de leden der Rcform-olub hetzelfde onderwerp behandelden, vooral niet, omdat een van de onderdirecteuren der bank zich onder hen bevond. De heer Gauthier Ralph twijfelde niet aan den goeden uitslag van het onderzoek en was van oordeel, dat de uitgeloofde premie in hooge mate strekken moest om den ijver en het doorzicht van de politie te versterken. Diens collega Andrew Stuart daarentegen was er verre van af zijn vertrouwen te deelen. De strgd werd dan ook voortgezet aan do whiattafel tusschen de beeren Stuart, Flanagan, Fallentin en Fogg. Onder het spelen spraken de spelers niet, maar tusschen de robbers door herleefde het afgebroken gesprek telkens in zijne volle kracht. «Ik houd vol," zeide Andrew Stuart, »dat de kansen ten gunste zijn Van den dief, die een zeer handig man moet zijn." »Kom, kom!" antwoordde Ralph, »er is geen enkel land, waar hij een schuilplaats zou kunnen vinden." »Nu nog mooier!" »Waar zou hij naar toe gaan?" »Ik weet er niets van," antwoordde Andrew Stuart, »maar dit weet ik wel, dat de wereld groot genoeg is." »Dat was zij voorheon.".... zeide
DE REIS
OM DE
Phileas Fog% half luid; »u moet coupceren, mijnlicor," ging hij voort, de kaarten aan Thomas Flanagan toeschuivende. Het gesprek werd gedurende den robber niet vervolgd Maar al spoedig verbrak Andrew Stuart de stilte door te zeggen: »Hoc, voorheen7 Ia de wereld misschien kleiner geworden?" »Zonder twijfel," hernam Gauthier Ralph. »Ik ben van dezelfde meening als mijnheer Fogg: de wereld is kleiner geworden, omdat men haar nu in tienmaal minder tijd omreist dan honderd jaar geleden. En dat zal in het geval, waarin wij nu verkeeren, de nasporingen zeer bespoedigen." •Maar voor den dief is het vluchten nu ook zooveel gemakkeljjkcrgeworden." »Gij moet spelen, mgnheer Stuart," zeide Phileas Fogg. Maar de ongeloovige Stuart was nog niet overtuigd en nauwelijks was het spel uit, of hij zeide: »Ik moet zeggen, mijnheer Ralph, dat gij al een zeer aardige manier hebt, om te bewijzen dat de wereld kleiner is geworden. Omdat men de wereld kan omreizen in drie maanden . . . " »In tachtig dagen", verbeterde Phileas Fogg. »Inderdaad, beeren," voegde John Sullivan er bij, »sedert de sectie Rothal-Allahabad van den Great-lndian Peninsular-spoorweg is freopcnd, maakt de Morning Chronicle de volgende berekening : Van Londen naar Suez over den MontCenis en firindisi, spoorweg en mailbooten, 7 dagen. Van Suez naar Bombay, mailbooten, 13 e Van Bombay naarCalcutta, spoorweg, 3 » Van Calcutta naar Hongkong (China), mailboot, . . 13 » Van Hongkong naar Yokohama (Japan), mailboot, . 6 » Van Yokohama naar SanFrancisco, mailboot, . . . 2 2 » Van San-Francisco naar New-York, spoorweg, . . 7 » Van New-\ork naar Londen ,mailboot en spoorweg, . 9 » 80 dagen."
WERELD
»Juist, tachtig dagen," zeide Andrew Stuart, die door onoplettendheid een vrije kaart troefde; »maar daaronder niet begrepen, het slechte weer, tegenwind, schipbreuk, derailleeren enz.' »Allee er onder begrepen," antwoordde Phileas Fogg, doorspelende, want ditmaal eerbiedigde het gesprek het spel niet meer." »Zelfs wanneer de Hindoes of de Indianen de rails opbraken," riep Andrew Stuart; »wanneer zij den trein tegenhouden, de Waggons plunderen en de reizigers scalpeeren." »Alles er onder begrepen,' herhaalde Phileas Fogg, die zijn spel nederlegde en nog twee troeven in zijn hand toonde. Andrew Stuart, wiens beurt het was om te wasschen, nam de kaarten op, zeggende : »Theoretisch hebt ge gelijk, mijnheer Fogg, maar in de practgk . . . . " »In de practjjk ook, mijnheer Stuart." »Ik zou het u wel eens willen zien doen." »Dit staat aan u. Laten wij «amen vertrekken." »De hemel beware me!" riep Stuart; »maar ik wil wel wedden om vier duizend pond sterling, dat zulk een reis op zulke voorwaarden onmogelijk is." »Integendeel, zeer mogelijk," antwoordde Fogg. »Nu, maak ze dan !" »De reis om de wereld in tachtig dagen ?" »Ja." »Ik wil wel.' »Wanneer?" »Terstond. Maar het spreekt van zelf, dat ik het op uw kosten doe." »Dat is krankzinnigcnwerk !" riep Andrew Stuart, die zich ongerust begon te makciv'. over de hardnekkigheid van zijn medespeler. »Kom! laten wij liever spelen." »Geef dan over," zeide Phileas Fogg, »want gij hebt verkeerd gegeven." Andrew Stuart nam de kaarten met bevende hand, maar eensklaps ze op tafel nederleggende, zeide hij : »welnu, j a mijnheer Fogg, ik wed om vier duizend pond ! . . . ' »Beste Stuart," zeide Fallentin, »bedAar toch. Het is geen ernst."
IN
TACHTIG
>AIB ik zeg: ik wed," zeide Andrew Stuart, »dan meen ik het ook." »Goed," zeide Fogg. Toen, zich tot zijn collega's wendende, ging hij voort: »Ik heb twintig duizend pond bij de gebroeders Baring staan. Ik heb ze er gaarne voor o v e r . . . " »Twintig duizend pond!" riep John Sullivan. »Twintig duizend pond die gij door een onvoorzien oponthoud kunt verliezen." »Onvoorziene dingen bestaan niet," hernam Fogg kalm. »Maar, mijnheer Fogg, de tijd van tachtig dagen is het minimum van tijd, dat men er voor berekend heeft." »Een goed besteed minimum is voor alles voldoende." »Maar om het niet te overschrijden moet men met wiskunstige juistheid van den spoorweg op de mailboot en van de mailboot op den spoorweg overspringen." »Ik zal wiskunstig overspringen.' »Dat is scherts!" »Een goed Engelschman schertst nooit, wanneer er sprake is van zulk eene gewichtige zaak als eene weddenschap," antwoordde Phileas Fogg. »Ik wed tegen ieder die maar wil, twintigduizend pond, dat ik de wereld zal rondreizen in tachtig dagen, dat is duizend negen honderd twintig uren of honderd vijftien duizend twee honderd minuten. Neemt gij het aanV" »Wij nemen het aani" antwoordden de beeren Stuart, Fallontin, Sullivan, Flanagail en Ralph, na het met elkander eens te zijn geworden. »Goed," zeide Fogg. »De trein naar
VIERDE
DAGEN:
9
Dover vertrekt om kwart voor negenen. Daar zal ik mede op reis gaan." »Van avond n o g ? ' vroeg Stuart. »Dezen avond," antwoordde Fogg. »Alzoo," ging hij voort, een zak-almanak raadplegende, »het is heden woensdag, 2 Uctober, ik moet in Londen terug zijn, in deze zaal zelve van de Reform-club, op zaterdag 21 December, kwart vóór negenen, en zoo ik er niet ben, zullen de twintig duizend ponden bij de gebroeders Baring gedeponeerd u rechtmatig toebehooren. Ziedaar een wissel voor die som." Er werd een proces-verbaal van de weddenschap opgemaakt en terstond door de zes Belanghebbenden geteekend. Phileas Fogg was onder dit alles zeer kalm gebleven. Hij had zeker niet gewed om te winnen, en had slechts zijn twintig duizend pond — de helft van zijn vermogen — verbonden, omdat hij voorzag dat hij het andere gedeelte zou moeten uitgeven, ten einde dit moeielijke, om niet te zeggen onuitvoerbare, plan te volbrengen. Wat zijne tegenpartij betreft, deze was meer onderden indruk, niet zoozeer om de waarde van den inzet, dan wel omdat zij er ecnig bezwaar in maakte om te wedden tegen hetgeen toch onmogelijk kon bereikt worden. Het sloeg zeven uur. Men stelde Fogg voor om dezen robber te staken, opdat hij zijn tocbereidsolen voor de reis zou kunnen maken. »Ik ben altijd klaar," antwoordde de kalme gentleman, en gaf de kaarten. »Ruiten troef," zeide hij. »U zit voor. mijnheer Stuart."
HOOFDSTUK.
Waarin Phileas Fogg sljn knecht Passepartout l a d e hoogste mate verbaast. Ten zeven uur vijf en twintig minuten nam Phileas Fogg, na twintig guineas met het whisten gewonnen te hebben, afscheid van zijn collega's en verliet de Reform-club' Tien minuten voor achten was hij in zijne woning terug. Passepartout, die zjjne bezigheden zeer goed kende, stond verbaasd toen hij
mijnheer Fogg zich schuldig zag maken aan onnauwkeurigheid, en op dit ongewone uur thuis zag komen. Volgens zijne gewoonte moest de bewoner van Savilla Row eerst ten twaalf uur te huis komen. Phileas Fogg was terstond naar zjjn kamer gegaan en riep: Passepartout!
DE REIS
OM DE
Passepartout gaf geen antwoord. Dat roepen kon hem mat gelden. Het was nog geen tijd. »Passepartout," riep Fogg, nogmaals zonder eenigo stemverheffing. Passepartout kwam boven. »Ik heb u tweemaal geroepen," zeide »Maar het is nog geen twaalf uur," antwoordde Passepartout, met de lijst van werkzaamheden, die Fogg hem gegeven had, in de hand. »Ik weet het," hernam Fogg, daarom maak ik er u geen verwijt van. Binnen tien minuten vertrekken wij naar Dover en Calais." Een sooit van grijns kwam er op het gezicht van den Franschman. Blijkbaar had hij niet goed gehoord. »Gaat mijnheer ergens anders wonen 7" vroeg hij. »Ja," zeide zijn meester, »wij gaan een reis om de wereld maken." Passepartout, met de oogleden en wenkbrauwen opgetrokken, do armen slap langs het lijf en het lichaam in elBuider gezonken, was het uitgedrukte beeld der stomme verbazing. »Een reis om de wereld," mompelde hij. »In tachtig dagen," antwoordde ie heer Fogg. »Wij hebben dus geen oogenblik te verliezen." »Maar de koffers?" — zeide Passepartout, zijn hoofd schuddende. »Ueen koffers, slechts een reiszak. Doe daarin twee wollen hemden en drie aar kousen en hetzelfde voor u ; onerweg koopen wij het overige. Gij haalt mijn oveijas en mijn reis-plajd. Trek goede schoenen aan. Intusscndn wij zullen bijna niet loepen. Ga nu." Passepartout had willen antwoorden, maar hi) kon niet. Hij verliet de kamer van Fogg, ging naar de zijne, viel op een stoel neder, en mompelde: Wel, wel, dat ia me nu toch al te sterk. En nu dacht ik zoo rustig hier te zullen leven I Werktuiglijk maakte hij zijne toebereidselen voor de reis, de reis om de wereld in tachtig dagen I Had hij met 'Teh gek te doen ? N e e n . . . . het was V geen scherts! Men ging naar Dover, goed. Naar Calais, best. Dat deed den goeden jongen, die sedert vijf jaar den vaderlanaschen bodem niet had gedrukt, zelfs genoegen. Men zou misschien zelfs naar
S
WERELD
Pai'iJB g i a n ; welnu, hij zon deze groote hoofdstad met genoegen terug zien. Zeker zou een gentleman, die zoo weinig van loopen hield, dattr blijven. Ja, on» etwijfeld, maar het was minder zeker, at die gentleman die tot nu toe altijd zoo huisvast was, op reis ging, dat nij zieh ging verplaatsen. Om acht uur had Passepartout het eenvoudig valies gereed gemaakt, dat zijn goed en dat van zijn meester bey^tte, en verliet, nog half in verwarring zijn kamer, waarvan hij de deur zorgvuldig sloot. Hij ^yam nu weder bij
f
Fogg.
Vo
ogg was ook klaar. kla Onder den arm droeg h{j Uradshaw's continental railwaij-s^ani-transit and general guide, die alle mogelijke noodige inlichtingen voor de reis bevatte. Hij namhetvelies uit de handen van Passepartout, ofevii» het en deed er een lia# banknoten in, die in alle landen ter wereld worden aangenomen. »Gij hebt dus niets vergeten 7" vroeg hg. »Niets, mijnheer." »Mijn jas en mjjn plaid." < »Hier zijn zij." »Goed zoo, neem nu het valies maar op." Fogg gaf zijn valies aan Passepartout. »Draag er goed zorg voor, want e r zit twintig duizend pond sterling in." Het had weinig gescheeld of het valies was uit Passepai-touts handen gevallen, alsof de twintig duizend pond sterling in goud waren en daarvan het gewicht hadden. Toen gingen Fogg en zijn bediende naar benoden en de huisdeur werd op het nachtslot gedaan. Rn tuigen stonden aan het einde van Sevilla Row. Phileas Fogg en zijn bé^ diende namen een cab en reden zoo snel mogelijk naar het station van Charing-Cross, waarop een van de takken van den Ooster-spoorweg uitloopt. Acht uur twintig minuten hield de cab op vóór het hek van het station. Passepartout sprong er uit. Zjjn meester volgde hem en betaalde den koetsier. ü p hetzelfde ooggnbHk naderde eene arme vrouw met eën kind aan de hand. Zij liep barrevoets. Haar hoofddeksel was een verflenst^ hoed, waarvan een armzalige veer afhing; eene shawl in
IN
TACHTIG
flarden bedekte hare gescheurde plunje. Zij wendde zich tot Phileas Fogg en Yi-oeg een aalmoes. Fogg gaf haar do twintig guinea's, die hij aan de'whisttafel gewonnen had. »Daar, goede vrouw," zeide hij, »ik ben blij dat ik u ontmoet heb." Daarop ging hij verder. Passepartout vocldif zijne oogen vochtig worden. Zijn meester steeg hooger in zijne achting. Fogg en zijn bediende gingen terstond naar de wachtkamer. Hier liet Fogg Passepartout; twee kaartjes eerste klasse voor Parijs nemen. Toen hij zich omkeerde, zag hij zijn vijf collega's van de Reform-dub. »Mijne heeron," zeide hij, »ik ga vertrekken, de verschillende visa's zullen u in staat stellen om bij mijne terugkomst mijne reis na te gaan." »O, mijnheer Fogg," zeide Ralph Gauthier beleefd, »dat is onnoodig. Wij vertrouwen op uw eer van gentleman !" »Maar zóo is het toch beter," antwoordde Phileas Fogg. »Gij vergeet niet, wanneer ge terug
VIJFDE
DAGEN.
ir
moet zijn?...." merkte Andrew Stuart aan. >In tachtig dagen," antwoordde Fogg: »zaterdag 21 December 1872, 's avond» kwart voor negen." »Tot wederziens, mijne beeren!" Om kwart voor negenen namen Philea» Fogg en zijn bediende plaats in donzelfden waggon. Vijf minuten later hoorde men een schel fluitje en d» trein zette zioh in beweging. Het was een stikdonkere nacht. E r viel een fijne motregen en het regend» gestadig door. Phileas Fogg zat in zijn hoek gedoken en sprak geen woord. Passepartout, nogaltgd onthutst, drukteonwillekeurig het valies met banknooten stijf tegen zich aan. Maar de trein had Sydenham nog niet gepasseerd, of Passepartout uitte cea kreet van wanhoop. »Wat is e r ? " vroeg Fogg. »Ik h e b . . . in mijne gejaagdheid... in mijn haast... iets vergoten..." »Wat?" »De gaskraan in mijne kamer uit t e draaien!" »Zoo vriend," antwoordde Fogg koel» »dan brandt deze voor uwe rekening l'"
HOOFDSTUK.
Waarin een nieuw eSect aan de Iiondenache Beurs komt. Toen Phileas Fogg Londen verliet, dacht tiij zeker niet dat zijn vertrek zulk een opzien zou baren. Eerst bracht het verhaal der weddenschap eone ware gisting te weeg onder de leden der Reform-club; vervolgens plantte zich die teweging voort door de dagbladen en corrcspondentiën tot het Londensche publiek en al de inwoners van het gansche Voreenigde Koninkrijk. De reis om de wereld werd besproken, betwist, ontleed, met zooveel hartstocht en ijver, alsof er sprake was van eene nieuwe Alabama-quaostie. De een was-do partij van Phileas Fogg toegedaan, de ander — en deze had weldra verreweg de meerderheid — was tegen hem Een reis om de wereld in tachtig dagen was goed in theorie en op papier; in dat minimum van tijd,
met de middelen van aansluiting, die tegenwoordig in gebruik waren, waszi) niet alleen onmogelijk, maar onzinnig. De Times, de Standard, de Eveningstar, de Moming CArowide en twintig andere bladen, die veel gelezen werden, verklaarden zich tegen den heer Fogg. Alleen de Daily Telegraph was tot o p zekere hoogte van zijne meening. Phileas Fogg werd voor dwaas, buitensporig, j a gek verklaard, en in zijn medeleden van de Roform-club werd het zeer afgekeurd, dat zij zulk een» weddenschap hadden aangenomen, die duidelijk een verzwakking van Fogg'» geestvermogens verried. Zeer heftige, maar logische artikel» verschenen over deze quaestio. Men wéot dat Eneeland in alles, wat met aardrijkskunde in verband staat, steeds veel
12
DE REIS
OM DE
belang stelt. Daar was dan ook geen lezer, tot welken stand hij behoorde, die niet de kolommen, welke over de aaak van Phileas Fogg handelden, verslond. In de eerste dagen waren een ige vermetelen, hoofdzakelijk vrouwen, op zijne band, vooral toen de lUustrated Londen News zijn portret uitgaf naar de photogratie die in de archieven van de jteform-club bewaard werd. Benige beeren durfden zeggen: Wel zeker, waarom niet ? Men beeft toch nog wel buitengewoner dingen gezien ! Dit waren vooral de lezers van de Daily Telegraph. Maar men zag al spoedig dat dit blad zelf begon te wankelen. En waarlijk, den Täcn üotober verscheen er in het maandschrift van het Koninklijk Aardrijkskundig genootschap een artikel, dat do quaestie uit verschillende oogpunten behandelde en zonneklaar bewees dat deze ondernoming dwaasheid was. Volgens dit artikel was alles in het nadeel van den reiziger, zoowel de hinderpalen, die de men-schen, als die, welke de natuur tegen de verwezenlijking van zijn plan zouden •opwcpen. Om in dit voornemen te slagen, moest men een wondcrdadigen samenloop aannemen van de uren van vertrek en aankomst, een samenloop die niet bestond en die niet bestaan kon. Waar alles zeer nauwkeurig is ingericht als in Europa, dat men in betrekkelijk korten tijd doorreist, daar kan men rekenen op de stipte aankomst der treinen; maar wanneer men slechts drie
WERELD
sluiting was onherstelbaar verbroken. Zoo Phileas Fogg slechts eenige uren te laat kwam voor één mailboot, zou hij immers moeten wachten tot de volgende vertrok, en zelfs door dit kleine oponthoud zou zijne reis onherroepelijk mislukt zijn. Dit artikel maakte veel opgang. Itijna alle bladen namen het over, en de acties «Phileas Fogg" daalden geducht. Gedurende de eerste dagen na het vertrek van den gentleman, waren er groote zaken gedaan tusschen hen, die aan het welslagen van zijne onderneming geloofden of twijfelden. Men kent de buitcnsporigheid der Engelschcn in het wedden. Up dat gebied zijn zij nog veel hartstochtelijker en standvastiger dan de spelers op het hunne. Wedden is een eigenschap van het Engelsehe karakter. Niet alleen gingen dan ook verschillende leden der Reformd u b aanzienlijke weddenschappen aan, maar het groote publiek deed hetzelfde. Phileas Fogg werd als een wedrenpaard ingeschreven in een soort van s t u d - b o o k . Men maakte van- hem een beurs-effect, dat terstond getaxeerd werd. Men vroeg en bood »Plüleas Fogg's" aan en deed er ontzaglijke zaken in. Maar vijf dagen na zijn vertrek en na het artikel van het maandschrift van het Aardrijkskundig Genootschap, begonnen de aanbiedingen de overhand te nemen. De »Phileas Fogg's" daalden. Men bood ze met stapels aan. Eerst werden zij genomen vijf voor een, toen tien, en nu nam men ze niet dan twintig, vijftig, en eindelijk honderd voor een. Slechts één aanhanger bleef hem getrouw : het was dejUinme lord AlBemarlc. Deze achtensw^ghdige gentlenWm. vastgenageld aan zijn stoel, had wél zijn gehcele fortuin willen geven om een reis om de wereld te doen, al was het ook in tien jaar, en wedde vijfduizend pond sterling voor Phileas Fogg. Wanneer men hem de dwaasheid en het nuttelooze tevens van het Wan onder de oogen bracht, antwoordde hij eenvoudig : Zoo de zaak uitvoerbaar is, dan 18 het goed dat een Engelschman haar het eerst volbrengt. De voorstandafs van Phileas Fogg verminderden hoe langer hoe meer.
JN TACHTIG
DAGEN.
13.
iedereen, en niet zonder reden, was tegen hem: uien nam hem niet dan tegen honderdvijftig, k tweehonderd voor eéii, totdat zeven dagen na zijn vertrek ei' iets geheel onverwachts gebeurde, hetwelk oorzaak was, dat men hem in het geheel niet meer nam. In den loop van dien dag ten negen ure duB avonds, ontving de directeur van politie in de hoofdstad een telegram van den volgende inhoud:
De uitwerking van dit telegram liet zich terstond gevoelen. De algemeen geachte gentleman verdween eensklapsom plaats te maken voor den dief der banknoten. Zijn photographisch portret, dat met die van al zijne medeleden, in het archief berustte, werd vergeleken. Trek voor trek gaf het den man weer, wiens signalement bij het ingesteld» onderzoek was opgemaakt. Men herinnerde zich al het geheimzinnige van Phileas Foggs leven, zyne afzondering, zijn plotseling vertrek, en het was »Van SUEZ naar LONDEN. boven allen twijfel verheven dat deze ,Ruwan, directeur Tan politie, hoofddi- persoon, onder voorwendsel dat hn eene reis om de wereld ging maken, die oprectie Scotlandplace. eene onzinnige weddenschap berustte,, ,Ik volg dief Bani, Phlleas Fogg Zend on- geen ander doel had gehad dan de En„Tniddell\)k bei el tot inliechteiiisneraing naar gelschc politieagenten van het spoor te.Bombay (Engebcb Indiê). leiden. Fii, detective."
ZESDE
HOOFDSTUK.
Waarin de agent Flz een rechtmatig ongeduld aan den dag legt. Het telegram omtrent Phileas Fogg kwam onder de volgende omstandigheden in de wereld. Woensdag den 9en October wachtte men te Suez ten elf uren de mailboot Mongolia van de P. Sc O. Company, eene schroefboot metende twee duizend achthonderd ton, en van vijfhonderd paardckrachten nominaal. De Mongolia deed de reis geregeld van Brindisi naai' Bombay door het kanaal van Suez. Het was een der snelste schepen van de Compagnie, en de reglementaire snelheid, namelijk 10 mijlen in het uur van ßriiidisi naar Suez, en 9'/, mijlen van Suez naar Bombay, had het nooit noodig gehad. Twee beeren wachtten op de aankomst der Mongolia, te midden vnn de inboorlingen en vreemdelingen, die in groote menigte deze stad bezoeken, nog niet lang geleden slechts een dorpje, waai-aan thans het reuzenwerk van do Lesseps eene schoone toekomst voorspelt. Een vnn deze twee hoeren was de consulaire agent van het Vereenigde Koningrijk, te Suez gevestigd, en die — ten spijt van alle ongunstige
voorstellingen van het Britsche Gouvernement en van de sombere beschouwingen van den ingenieur Stephenson — lederen dag toch do schepen zag voorbijvaren, die op deze vvijze den ouden weg van Engeland naar Indië om de Kaap de Goede Hoop tot de helft verkortten. De ander was een klein mager man, met een slim, eenigszins zenuwachtig gelaat, die onophoudelijk zijne wenkbrauwen fronsde. Onder zijne lange wimpers zag men zjjne levendige oogen schitteren; maar hij bezat de kracht di& te temperen. Op dit oogenblik legde bij duidelijke blijken van ongeduld aan den dag; hij liep heen en weder en kon geen minuut op dezelfde plaats blijven staan. Die man heette Fix. Hij was een van die d e t e c t i v e s of Engelsche politieagenten, welke naar de verschillende havens waren gezonden nadat de diefstal aan de Engelsche bank was gepleegd, Aan hem was het opgedragen nauwkeurig toe te zien op al de reizigers, die den weg over Suez namen en te onderzoeken of een van hen ook verdacht mocht zijn. In dat geval moest hij diens spoor
DE REIS
OM DE
WERELD
volgen, totdat bjj in bet bezit zou wezen »Mynheer Fix," antwoordde de consul, \ a n eene Tolmacht om hem te arrestccren. »gij praat er zoo zeker over, dat ik van Juist twee dagen geleden had Fix van harte wensch dat gij slagen zult; maar den directeur der Londensche politie het ik geloof, dat in de omstandigheden signalement ontvangen van den vermoo- waarin gij verkeert, dit moeielijk gaan-delijken dief. Het was dat van don beer, zal. Weet ge wel, dat, volgens het sig-dien men in het betaalkantoor van de nalement, hetwelk ge gekregen hebt, Engelsche bank bad gezien. deze dief zeer veel op een eerlijk man De detective, die blijkbaar zoer belust gelijkt?" •was op de aanzienlijke premie, welke hem »Mijnheer do consul," antwoordde de was toegezegd ingeval hij mocht slagen, inspecteur van politie op beslissenden wachtte dus met een licht te vorklaren toon, «de groote dieven gelijken altijd ongeduld de aankomst der Mongolia. op eerlgke lui. Gij begrijpt toch wel »En gij zegt, mijnheer de consul,"vroeg dat voor hen, die oen schurkengezicht hij wol voor de tiende maal, »dat de hebben, slechts één weg open staat, boot niet lang meer weg kan blijven?" namelijk om eerlijk te blijven, anders »Neen, mijnheer Fix." antwoordde de zouden zij ingerekend worden. De eerconsul. tZij was gisteren al lang in het lijke gezichten zijn het, waarop men gezicht bij de haven van Port-öaïd en vooral moet passen. Een moeielijk werk, wat zijn honderd zestig kilometers voor ik beken het, en dat geen handwerk is, aulk eene snelloopcndc boot ? Ik verzeker maar eene kunst." u, ,dat de Mongolia altijd den prijs van Men ziet, dat Fix niet zonder een weinig vijf en twintig pond verdiend heeft, dien eigenwaan was. ündertusschen kwamen het Gouvernement heeft gesteld voor elke er hoe langer boe meer wandelaars op vier en twintig uren, die zij binnen den de kade. Het wemelde er van zeelieden bepaalden tijd aankomt.'' van verschillenden landaard, kooplieden, »Komt deze mailboot rechtstreeks van makelaars, kruiers en fellahs. Ue mail•Urindisi ?•' vroeg Fix, boot kon blijkbaar ieder oogenblik aanr.l.t, van Brindisi, waar zij da post naar komen. Indië heeft opgenomen, en dat zij zaterHet weer was dien dag vrij mooi. doch d a g ten tien ure verlaten heeft. Heb dus ' nog al koud door den oostenwind. Eenige geduld, zij zal zoo dadelijk komen; maar minaretten staken boven de stad uit en ik begrijp waarlijk niet hoe gij met het werden verlicht door do blecke zonnesignalement, dat ge nu hebt, uw man stralen. Een havenhoofd van twee mijlen kunt herkennen, zoo hij al aan boord strekte zich ten zuiden als een arm van •van de Mongolia is." de reede van Suez uit. Vele visschers»Mijnheer de consul," antwoordde Fix, booten en kustvaarders zwierven op de «die menschen ruikt men meer dan dat golven der Roode zee rond; in eenige men ze wel herkent. Men moet ze rui- van hen herkende men door hun sierken, en de reuk is een bijzonder zin- lijken bouw nog het model der oude tuig, dat hot gehoor en het gezicht galei. steunt. Ik heb in mijn leven verscheiOnder deze menigte rondwandelende, dene van die beeren ontmoet, en zoo nam Fix, krachtens de gewoonte aan de. dief zich aan boord bevindt, maak zijno betrekking eigen, iedereen in het «r dan gerust staat op, dat hij mij ook voorbijgaan op. niet ontglippen zal." Het was juist half elf. »Ik help het u wenschen, mijnheer »Maar zij komt niet!" riep hij wanFix, want het is eon belangrijke dief- hopend > uit, toen hij de klok hoorde stal." slaan. »Een prachtige diefstal," antwoordde, iZij kan niet ver meer af zijn," antde agent opgetogen. iVjjf en vgftig dui- woordde de consul. zend pond! Zulke buitenkansjes hebben »Hoe lang zou zij te Suez toeven?" -n-ij niet dikwgls! De dieven beteekenen vroeg Fix. tegenwoordig niet veel I Het ras der »vier uren. Juist den tijd om kolen Sheppards sterft uit! Men laat zich nu in te nemon. Van Suez naar Aden, aan voor eenige Shillings oppakken !" het uiteinde van de Roode Zee, is de
IN TACHTIG a^üand dertien honderd en tien mijIon en moet men een Toorraad van brandstoffen innemen."" »En van Suez gaat deze boot rechtstreeks naar Boinbay?" »Rechtstreeks zonder ergens aan te leggen " ^ ' » Welnu," zeide Fix, »zoo de dief dezen weg on die boot hoeft gekozen, don moet het zijn plan zijn om te Suez aan wal te gaan, ten einde langs een anderen weg ineender Hollandscheof Franschc bezittingen in Azië te komen. Hij zou in Indië niet veilig zijn, want dat is Engelsch grondgebied." ».\l8 het ten minste geen schrander man is,'" antwoordde de consul. »Een Engelsch misdadiger is altijd beter te Londen verborgen dan in den vreemde." Na dit gezegde, dat stof tot veel nadenken gaf aan den inspecteur, ging de consul naar zijn bureau niet .ver van daar. Fix bleef alleen achter, in een zeer zenuwachtigen toestand, en met het bepaald voorgevoel, dat de dief zich aan boord der Mongolia moest bevinden. En waarlijk, zoo deze schurk Engeland verlaten had met het plan om naar de Nieuwe Wereld te gaan, moest de weg over Indië wel de voorkeur hebben boven den Atlantischen Oceaan, daar deze minder bewaakt werd of moeielijker te bewaken was dan laatstgenoemde. Fix bleef niet lang aan zijne overpeinzingen ovei gelaten. Een schel gefluit kondigde de nadering der mailboot aan Allo kruiers en fellahs haastten zich naar de aanlegplaats, en er ontutqnd een gedrang, dat de ledematen en kleederen der reizigers niet weinig in gevaar bracht. Een tiental bootjes verlieten den oever' om naar boord van het stoomschip te roeien. Weldra zag men do reusachtige Mongolia tuBsolicn de oevers van het kanaal doorstoomen, en toen het elf uur sloeg, liet de stoomboot het anker vallen, terwijl haar stoom met een groot gedruisch uit de pijpen omhoog steeg.
DAGEN.
15
Er waren tamelijk veel passagiers aan boord. Eenigon bleven op het dek om het schilderachtige stadsgezicht te genieten, maar de meesten lieten zich mot de bootjes naar vral roeien. Fix sloeg met de grootste aandacht ieder, die het schip verliet, gade. üp dit oogenblik kwam er iemand, die op ruwe wijze de fellahs, welke hem met hunne aanbiedingen overstelpten, van zich stootte, naar hem toe en vroeg hem zeer beleefd of hij hem ook het bureel van den Engolschen consulairon agent kon aanwijzen. Hij liet hem te gelijk een paspoort zien, waarop hij zonder twijfel verlangde dat men het engelsche visa zou stollen. Fix nam werktuiglyk het paspoort en met een vluchtigen blik las hij het signalement. Een moeielijk te onderdrukken beweging maakte zich van hem meester. Het papier ti-ilde in zijn hand; het signalement op het paspoort was volkomen hetzelfde als dat, hetwelk hij van den directeur van politie uit de hoofdstad ontvangen had. »Dit paspoort ia niet van a ? " zeide hij tot don reiziger. •Neen," antwoordde deze, »het is dat van mijn meester." »En uw meester?" »Hij is aan boord gebleven." »Maar," hernam de agent, »men moet zich altijd in persoon bij den agent aanmelden, ten einde zijn identiteit te bewijzen." •Hoe zoo? is dat noodig?' »Dat is noodzakelijk." »Waar is het bureau?" »Daar, op den hoek van het plein," antwoordde de inspecteur, naar een huis wijzende, dat niet meer dan tweehonderd schreden van hem verwijderd was. »Dan zal ik mijn meester gaan halen, die het intussohen volstrekt niet aangenaam zal vinden om zoo gestoord te worden." Toen groette de reiziger Fix en keerde weer naar de stoomboot terug.
ZEVENDE
HOOFDSTUK.
Dat alweer de nutteloosheid van. een paspoort In politieaaken bewtjat De agent spoedde zich naar het consulaat. Hij werd terstond op zijn dringende vraag om den consul te spreken, tot dezen toegelaten. »Mijnheer de consul," zeide hij, met de deur in het huis vallende, lik heb reden om te golooven dat onze dief op do Mongolia is." En Fix vertelde wat er tusschen den bediende en hem was voorgevallen. »Mij is het wèl, mijnheer Fix," antwoordde de consul, »un ik wil het gezicht van zoo'n schurk wel eens zien. Maar misschien zul hij niet eens aan mijn bureau komen, zoo hij de man is voor wicn gij hem houdt. Ëen dief is er niet op gesteld om eenigen indruk van zich achter te laten, en tovendien is de formaliteit der viseering van paspoorten niet verplichtend." »Mijnheer de consul," antwoordde de inspecteur, izoo het een schrandere kerel is, gelijk men wel denken moet, dan zal hij komen !" »Om zijn paspoort te laten viseercn ?" »Ja. De paspoorten dienen nergens anders toe dan om een fatsoenlijk man in zijne bewegingen te hinderen en een schurk in zijne vlucht behulpzaam te zijn. Ik ben overtuigd dat dit paspoort in orde zal zijn, maar ik vertrouw dat gij het niet viseeren zult" »Wel, waarom niet ? Zoo het paspoort in orde is," antwoordde de consul, »dan heb ik het recht niet om mijn visa te weigeren." tin elk geval, mijnheer de consul, ben ik wel genoodzaakt om dien man hier te houden, totdat ik het bevel tot arrestatie uit Londen ontvangen heb." »Wat dat betreft, mijnheer Fix, dat is uwe zaak," antwoordde de .consul, «maar ik heb daartoe geen r e c h t . . . . ' ' De consul eindigde zijn volzin niet. Er werd geklopt en de klerk kondigde twee vreemdelingen aan, waarvan een dezelfde bediende wan, waarmede de de detective had staan praten. Het waren inderdaad de heer en zijn knecht. De eerste reikte zijn paspoort
over en vroeg eenvoudig, of de consul er zijn visa op wilde stollen. Deze nam het paspoort en las het zeer aandachtig, terwijl Fix, die in een hoek gezeten was, den vreemdeling gadesloeg of liever met de oogen verslond. Toen de consul het stuk gelezen had, vroeg hij: »— Gij zijt mijnheer Phileas " igg, esquire 7" »Ja, mijnheer," antwoordde de gentleman. »En deze man is uw bediende?" »Ja, een Franschman. Passepartout i» zijn naam." »Gij komt uit London?* »Ja." »En gij gaat naar?' »Bombay.' »Best, mijnheer. G@ weet dat deze formaliteit met uw paspoort onnoodig is, en dat wij ook het vertoonen van het paspoort niet meer vorderen? ' »Ik weet het, mijnheer," antwoordde Phileas Fogg, »maar ik wcnsch door uw visa mijn reis naar Suez te Consta' toeren." »Zoo als gij wilt, mijnheer." Toen de oonsul het stuk geteekend en gedateerd had, drukte hij er zijn stempel op. Fogg betaalde het visa, en na een koelen groet, verliet hij het bureel, gevolgd door zijn knecht. »Wat zegt ge er van?" vroeg de agent. »Wel," zeide de consul, »hij heeft het voorkomen van een fatsoenlijk man." »Dat is wel mogelijk," antwoordde F i x ; »maar dat is hier de quaêstie niet. Vindt gij niet, mijnheer de consul, dat deze kalme gentleman trek voor' tiek gelijkt op den dief, waarvan ik het signalement heb ontvangen?" »Ik geef het u toe; maar gij weet dat alle signalementen . . . . " »Ik moet er het mijne van hebben," antwoordde Fix: »do knecht schijnt mg minder ondoordringbaar toe dan de meester: bovendien is hij een Flansch-
IN TACHTIG man en Franschen praten graag. Tot strakü, mijnheer de consul." Met die woorden ging de inspecteur heen om Passepartout op te zoeken. Toen Fogg hot huis van den consul verlaten had, begaf hij zich naar de aanlegplaats. Up korten afstand van het schip gekomen, gaf hij eenige bevelen aan Passepartout en verdween zelf in zijn hut aan boord der Mongolia. Daar haalde hij zijn opschrijfboekje uit zijn zak en schreef de volgeBdoaan,teekeningen : »Woensdag 2 October,'s avonds 8 uur en 45 minuten Londen verlaten »Donderdag 3 üotober, 's morgens 7 uur '20 minuten te Parijs aangekomen. »Parijs verlaten donderdag morgen ten 8 ure en 40 minuten. »Te Turin over den Mont-Cenis aangekomen 4 October, vrijdag 'B morgens ten C ure 25 minuten. '• »Turin verlaten, vrijdag morgen 7 ure 20 minuten »Zaterdag 5 October. 's middags 4 uur te Brindisi aangekomen. »Met de Mongolia verder ger^i^d zaterdag avond ten 5 ure. »Te Suez aangekomen, woensdag morgen 9 October ten 11 uur.
ACHTSTE
DAGEN.
17
»Totaal der uren van de reis 156 Va en der dagen: C'/,. Fogg schreef deze datums op in een reisboek in kolommen verdeeld, die aanduidden — van den Sdcn October tot den 21 sten December — de maand, den dag, de uren van aankomst volgens de lijsten, en de uren van werkelijke aankomst in de hoofdstations Parijs, Brindisi, Suez, Bombay, Calcutta, Singapore, Hongkong, Yokohama, San-Francisco, New-York, Liverpool. Londen, en waarop men ook kon aan teekenen de gewonnen of verloren uren in elke plaats, die men passeerde. Door dit stelselmatig ingerichte reisboek kon men dus van alles rekenschap geven, en Fogg wist altijd of hij vóór of achter was. Hij schreef heden, woensdag 9 October, zijne aankomst te Suez, die overeenstemde met de aankomst volgens het plan, en waaruit bleek, dat hij geen uren gewonnen, noch verloren had. Vervolgens liet hij zijn ontbijt in de hut brengen. Wat de stad betrof, hij dacht er zelfs niet aan om haar te gaan zien, want hij behoorde tot die soort van Engelachen, die het land dat zij doortrekken door hunne bedienden laten bezoeken.
HOOFDSTUK
Waarin Fusepartout een weinig meer spreekt dan hem mlasohien we betaamt In weinig oogenblikken bad Fix Passepartout ingenaaid Deze liep te slenteren en rond te kijken, want hij voor zich achtte zich niet verplicht om niets te zien. »Wel. vriend," zeidc Fix. hom aansprekende, »is uw paspoort al geviseerd ''"' »O, zijt gij het mijnheer," antwoordde de Franschman, »ik dank u nog wel. Alles is in orde." »En nu bekijkt gij do stad eens 7" >Ja, maar wij reizen zoo gauw, dat het mij is alsof ik droom. Altoo zijn wij te Suez?" »Te Suez." -4n Egypte?" »In Egypte, juist." VEII.\E. De reis om de wereld.
»Dus in Afrika." »In Afrika." »In Afrika !' herhaalde Passepartout. »Ik kan het niet gelooven. Verbeeld u eens, mijnheer, dat ik niet verder dacht te komen dan Parijs, en die grootc hoofdstad heb ik niet weergezien dan 's morgens van zeven uur tot acht uur veertig, van het noorderstation tot aan het station van Lyon en dan nog door de raampjes van een rijtuig bij een slagregen! Ja, ik heb er spijt van ! ik had zoo graag Père-" Lachaise en het Cirque in de Chainps>Elysées nog eens weergezien ' oOij hebt dus wel veel haast ?" vroeg de inspecteur van politie »Ik niet, maar mijn meester. A propos, ik moet nog sokken en hemden koopen.
i8
DE REIS
OM DE
Wij hobben geen koffers bjj ons ; niets meer dan een valies." »Ik zal u naai' een winkel brengen, waar gij alles ven dien aard kunt vinden." »Mijnheer," antwoordde Passepartout, •gij zijt wezenlijk de hulpvaardigheid zelve."' Al pratende wandelden zij samen verder. »Zorg vooral, dat ik niet te laat aan de boot kom !" »Gij hebt nog al den tijd," antwoordde Fix; »het is eerst twaalf uur!" Passepartout keck op zijn reusachtig horloge. »Twaalf uur," zeide hij. »Wel neen! het is negen uur twee en vijftig minuten." »Uw horloge loopt achter," antwoordde Fix. »Mijn horloge! een familiestuk dat al van mijn overgrootvader afkomstig is I Het loopt geen vijf minuten in het jaar achter. Het is een echte chronometer!" »Ik begrijp al hoe het komt,"antwoordde Fix. »Gij hebt uw horloge geregeld ^ naar de Londensohe klok, aio ongeveer twee uur verschilt met die van Suez. Gij moet altijd zorgen uw horloge te regelen naar de hoofdstad van het land, waarin gij u bevindt." »Ik! &ap,miin horloge komen !" riep Passepartout uit, »neen, dat nooit!" »Wel, dan zal het ook niet in overeenstemming blijven met de zon." »Des te erger voor de zon, mijnheer! Die is aan het kortste eind !" En dè bravo knecht borg met een fiere beweging zijn horloge weer in zijn vestjeszak. Eenigo oogenblikken daarna begon Fix weer: »Gij hebt dus Londen zeer overhaast verlaten ?" »Nu, dat geloof ik! Laatstleden woensdag avond tegen acht uur. Tegen alle gewoonten in. Kwam mijnheer Fogg op dat uur van zijn club terug en om negen uur waren wij al op weg." »En waar gaat uw meester dan naar toe?" »Altijd maar vooruit! hij maakt de reis om de wereld!" »De reis om de wereld ? ' herhaalde Fix. »Ja, in tachtig dagen! Een wedden-
WERELD
schap zooals hij beweert, maar onder ons gezegd, geloof ik er niets van. Dat zou toch wat al te dwaas zijn. Er steekt wat anders achter." »Zoo; dan is 't een zonderling, die mijnheer Fogg ?' »Dat zou ik denken." »Hij is dus rijk?" »Dat blijkt, en hij neemt een aardig duitjo met zich mede, in geheel nieuwe banknoten. Hij ziet ook op geen gold onder weg. Begrijp eens! hij heeft een prachtigen prijs uitgeloofd aan don machinist dor \lougolia, als wij vóór den vastgestelden tijd te Bombay aankwamen! rEn gij zijt al lang bij uw meester 7" »Ik!" antwoordde Passepartout, »ik ben pas den dag van ons vertrek in zijn dienst getreden." Men kan gemakkelijk begrgpen welk een indruk deze mededeulingen te weeg brachten op den reeds overspannen geegt van den inspecteur van politie. Dat overijlde vertrek u i t L o n d e O j ^ n na dien verbazond groeten d i e f « ^ ^ dat alles onder voorwendsel van iteb dwaze weddenschap, paste zoo volkomen in elkaar, dat het Fix wel in zijn vermoeden moest versterken. Hij deed den Fraoschman nog meer vertellen enye'rkreeg de zekerheid, dat de knecht zijn meester volstrekt niet kende, dat Fogg zeer op zich zelf te Londen leefde,'en dat men den gentleman voor rijk hield, zonder te weten waarmede hij zijn rjjkdom verkregen had, dat het een i j ^ selachtig man was enz. Maar tegelij5%tijd mocht Fix do zekerheid erlangen, dat Phileas Fogg niet te Suez aan land ging. maar werkelijk naar Bombay reisde. »Is Bombay nog ver a f ? ' vroeg Passepartout. »Vrij ver," antwoordde de inspecteur, »nog ongeveer tien dagen zeereis." »Eu waar ligt Bombay?" »In Indië." »In Azië ?" »Natuurlijk." »Lieve hemel! Weet ge . . . . daar is iets wat mij geweldig hindert mijn kraan!" »Welke kraan?" »Mijn gaskraan, die ik vergeten heb uit te draaien en die nu voor mijne rekening brandt. Ik heb uitgerekend dat zij in de vier en twintig uren voor twee
IN TACHTIG
DAGEN.
19
Shillings verbrandt, juist zesstuivers meer • Waarom zou deze dief er dan op dan ik verdien, en gij begrijpt dat zoo gestaan hebben, om 'zijne passage te de reis lang duurt " Suez door een visa bewezen te hebbon 7" »Ja, waarom, dat weet ik niet, mijnBegreep Fix deze mededeeling over het gas? Het is niet waarschijnlijk; hij heer de consul," antwoordde de detechoorde er ook al niet meer naar, want tive, »maar luister." hij widt nu wat hem te doen stond. Zij En in korte woorden vertelde hij den waren thans aan den winkel gokomen. hoofdinhoud van zijn gesprek met den Fix liet zijn metgezel binnen gaan om bediende van gemelden Fogg. zijne aankoopen te doen, en beval »Waarlijk," zeide de Consul, »alle verhem aan niet te laat aan de Mongolia moedens zijn tegen dien man. En wat te komen. Hij zelf snelde toon in aller- gaat gij nu beginnen?" gl naar het consulaat. »Naar Londen seinen, met het verNu zijne overtuiging vaststond, kieeg zoek om mij oen bevel tot inhechtenisFix weer al zijne koelbloedigheid terug. j noming te zonden naar Bombay ; mij op »Mijnheer," zeide hij tot den consul, I de Mongolia inschepen, mijn dief tot in »thans twijfel ik er niet meer aan: het 1 Indië volgen, en daar op engelsch grondis de man dien ik hebben moet. Hij I gebied hem zeer beleefd aan te spreken laat zich voor een zonderling doorgaan, met mijn bevelschrift in de eene hand die in tachtig dagen de reis om de we- en de andere op zijn schouder." I Na deze" woorden vertrok de inspecreld wil doen." »Dan is hij al een heel slimme vogel," teur, en begaf hij zich naar het teleantwoordde de consul, »en hij denkt g r a a f k a n t o o r . A i » zOnd hij den inspecweer in Londen terug te komen na de teur der hoo(@%0 de dépêche, die men politie van de twee werelddeolen van kent. Een kwartier later ging Fix met zijne het spoor te hebben geleid." «Dat zullen we eens zien," antwoordde kleine bagage en een goed gevulde beurs aan boord der Mongolia, en de snelle Fix. »Maar bedriegt ge u niet ?' vroeg de boot stak met volle vaart de Roodc Zee over. consul nogmaals. »Neen; ik bedrieg mij niet."
NEGENDE
HOOFDSTUK.
Waarin de Boode en de Indische Zee de plannen van Fhileaa Fogg schijnen te begunstigen. Onder de reizigers der Mongolia waDe afstand tusschen Suez en Aden is, precies berekend, dertien honderd ren verschillende burgerlijke ambtenaren tien mjjlen, en de Maatschappij staat en officieren van allerlei rang. Van dezen aan elke mailboot een tijdsverloop van behoorden er eenigen tot net eigenlijk honderd dertig uren toe om dit traject gezegde Engelsche leger; anderen comaf te leggen. Do Mongolia, wier vuur mandeerden de inlandsche troepen, bezeer goed onderhouden werd, stoomde staande uit cipayers. Allen waren hoog altijd met de snelheid om binnen de bezoldigd, zelfs nu het Gouvernement de rechten en lasten van de voormalige vastgestelde uren aan te komen. Bijna alle passagiers waren te Brindisi Indische Compagnie heeft overgenomen. ingescheept en gingen naar Indië. Som- Tweede Luitenants hadden ƒ 3,500. brigamigen begaven zich naar Bombay, ande- de generaals /30,000, generaals ^50,000. ren naar Calcutta, maar altijd over Bom- De traktementen der burgerlijke ambtebay, want sedert-een spoorweg de go- naren zijn nog hooger. De minste ambteheele breedte van het indische schier- naren hebben ƒ6,(XI0; rechters/30,000. eiland doorsnüdt, is het niet meer noo- presidenten van gerechtshoven ƒ125,000, dig de zuidelijke punt, Ceylon, om te gouverneurs / 150,000, de gouverneurgeneraal /• 300,000. varen.
zo
DE REIS
OM DE
Men leefde dus zeer goed aan boord der Mongolia in dezen kring van ambtenaren, waarbij zich nog eenige jonge Engelschen voegden, die een millioen te verteren hadden, en die in verre landen hunne handelskantoren gingen vestigen, üe »purscr," devertrouwdepersoon der Compagnie, gelijk in rang met den kapitein, deed alles op groote schaal. Aan het ontbijt, aan den lunch ten twee uur, aan het middagmaal ton half zes, het souper ten acht uren, bogen de tafels bijna onder de schotels warm vleesoh \ en verdere gerechten, die door de sla gers en den kok der mailbaot geleverd werden. Onder de vrouwelijke passagiers waren er eenigen, die tweemaal daags haar toilet veranderden. Men maakte muziek, men danste zelfs, als de zee het veroorloofde. Maar de Roede Zee ia grillig en dikwijls zeer onstuimig, zooals alle lange, smalle zeeën. Als de wind, hetzij van den kant van Azië kwam of van Afrika, slingerde de Monolia, het lange stoomschip, geducht, aar zij do zee dwars inkreeg. De dames verdwenen dan in hare hutten, de piano werd niet bespeeld en natuurlijk eindigde dan ook het zingen en dansen. En toch, ondanks al die rukwinden en de deining, zette de mailboot, voortgedreven door haar ontzaglijk groot stoomwerktuig, zonder vertiaging de reis naar de straat van Bab el-Mandeb voort. Wat deed Phileas fogg wel gedurende de reis? Men zou denken, dat hij altijd angstig en onrustig zich bezig hield met de veranderingen van den wind, die misschien nadeelig voor zijne reis konden zijn. of eene onverwachte beweging konden veroorzaken, welke de machine gevaar deed loopen onklaar te worden; in één woord, met alle mogelijke gebeurtenissen, die de Mongolia konden noodzaken om in een van de havens binnen te loopen, zoodat zijne reis langer zou duren. Volstrekt niet, of althan< in zeer geringe mate. De gentleman dacht wel eens aan zulke mogelijkheden, maar hij bleef altijd do kalme, onbeweeglijke man, het onverstoorbare lid der Reform-dub, wien geen ongeluk of toeval kon verrassen. Hij scheen niet meer aangedaan dan de chronometer aan boord. Men ?ag hem zelden op het dek. Hij gaf
f
WERELD
zich volstrekt geen moeite om de Roode Zee gade te slaan, zoo rijk aan herinneringen, het tooneel van de eerste gebeurtenissen in de geschiedenis der menschhcid Hij ging niet naar boven om de fraaie steden te zien liggen, di^ gezaaid zijn langs hare oevers, en waarvan de schilderachtige omtrekken zich somtijds tegen den gezichteinder teekenen. Hij droomde zelfs niet van de gevaren van deze Arabische golf. waarvaD de oude geschiedschrijvers Strabo, Arianus, Arthemidores, Edrisi zooveel akeligheden hebben verhaald en waarop de zeelieden zich nooit waagden zonder door zoenoffers hunne reis te hebben gewijd. Wat deed dan toch deze zonderling, die op de Mongolia gevangen zat ? Vooreerst gebruikte hij zijn vier dinés daags, zonder dat eenige slingering of schommeling eene zoo goed georganiseerde constitutie in de war kon brengen. En vervolgens whistte hij. Ja I Hjj had partners aangetroffen die even verzot op het spel waren als hij; een ambtenaar der belastingen, die zich weder naar zijn post te Goa begaf, een predikant, den eerwaarden JJecimos Smith, die naar Bombay terugkeerde, en een brigade-generaal van het Britsche leger, die zijn regiment te Benares opzocht. Deze drie passagiers hadden voor het whisten denzelfden hartstocht als Phileas Fogg, en zij speelden urenlang zonder een woord te spreken. Wat Passepartout aangaat, die tot nog toe geen last had gehad van zeeziekte, hij was den geheelen dag in zjjne hut op de voorplecht, en ook hij at met evenveel lust als zijn meester. Hij zou er het zijne maar vaB nemen. Goed gevoed, goed gehuisvest, zag bij de wereld en hield zich overtuigd, dat, al deze dwaasheden te Bombay wel een einde zouden nemen. Den dag van het vertrek van Suez, den 9'1'^n Ootober, ontmoette hij tot zijne blijdschap den gedienstigen heer, tot wien hij zich op den Afrikaanschon bodem gericht had. »Als ik mij niet vergis, mijnheer," zeide hij, met zijn beminnelijksten glimlach Fix aansprekende, »zijtgij deMlfde heer, die zoo vriendelijk waart mij te Suez te helpen "
IN TACHTIG »Inderdaad," antwoordde de detective, »ik herken u: gij zijt de bediende van dien zonderlingen EngeUchman." .Juist....!" Bik heet Fix." »Mijnheer Fix," zeide Passepartout. »Ik ben verheugd n hier aan boord weer te vinden. Waar gaat gij naar toe?" »Wel, even als gij, naar Bombay." »Des te beter. Hebt gij al meer die reis gemaakt?" »Verscheidene malen," antwoordde Fix. »Ik ben agent van de PeninsularCompany." »Dus zjjt gij in indië bekend?" »Wel z e k e r , . . . . " antwoordde Fix, die niet te ver wilde gaan. »En daar is alles zeer merkwaardig?" »Zeer merkwaardig. Moskeeën, minaretten, tempels, fakirs, afgodsbeelden, tijgers, slangen, bayadères I Maar het is te hopen dat gij daar lang genoeg blijft om het land te zien " »Ik hoop het, mijnheer Fix. Gij begrijpt dat net toch niet te vergen is van een man met gezond verstand om zijn leven te slijten met over te springen van een boot in een spoortrein en van een spoortrein in een boot, onder voorwendsel de reis om de wereld te maken in tachtig dagen. Ik twijfel er niet aan of al die gymnastiek zal 'te Bombay wel eindigen." »Is mijnheer Fogg welvarend ?" vroeg Fix op zijn natuurlijksten toon. »Zeer welvarend, mijnheer Fix, en ik ook. Ik eet als een wolf die in lanen tijd niets gehad heeA. Het is zeker e zeelucht." »Uw meester zie ik nooit op het dek." «Neen, nooit. Hij is niet nieuwsgierig." »Weet ge wel, mijnheer Passepartout, dat doze oewoerde reis om de wereld wel een geheime zending kon verbergen . . . bij voorbeeld een diplomatieke missie." »Op mijn woord, mijnheer Fix, daar weet ik niets van; dat moet ik u eerlijk bekennen, en het is mij ook geen halve kroon waard om het te weten." Na deze ontmoeting spraken Fix en Passepartout nog dikwijls samen. De inspecteur van politie scheen er prijs op te stellen, om met den bediende van
f
DAGEN.
21
den heer Fogg goede vrienden te worden. Dit kon hem bij voorkomende gelegenheden te pas komen. Hij bood hem dan ook dikwijls in de koffiekamer dor Mongolia een glas whisky of pale-ale aan, dat do goede jongen altijd zonder eenigen omslag aannam en dikwijls ook beantwoordde, om geen verplichting te maken ; hij vond dien Fix een zeer beleefd gentleman. Onderwijl ging de mailboot snel vooruit. Den inden had men Mokka in het gezicht, dat in oen ring van verwoeste muren scheen te liggen, waarboven eenige groene dadelboomen zich verhieven. In de verte ontdekte men tegen de bergen de uitgestrekte koffievolden. Passepartout was in verrukking, toon hij deze beroemde stad zag, en hij vond zelfs dat zij met hare ronde muren en geslechte vesting, die tot oor moest dienen, veel op een reusachtigen kop koffie geleek. Den volgenden nacht passeerde de Mongolia de straat Bab-el Mandeb, welke Arabische naam beteekcnt: P o o r t d e r T r a n e n , en dfen anderen morgen, den 14ai)n liep zij te Steamer-Point ten noordwesten van do reede van Aden binnen. Hier moest zij weder brandstof opdoen. Een ernstige en belangrijke zaak is de zorg voor de steenkolen der mailbooten, op zulke afstanden van de plaats waar zij worden gedolven. Voor de Peninsular-Company is dit eene jaarljjksche uitgave van acht honderd duizend pond sterling, want men heeft op verscheidene punten in die ver verwijderde zeeën depots moeten vestigen en daar kost het hectoliter kolen veertig gulden. De Mongolia had nog zestien honderd vijftig mylen af te leggen vóór zij Bombay bereikte en moest vier uur te Steamer Point blijven, om haar voorraad in te nomen. Maar dit oponthoud kon aan het programma van Fogg volstrekt geen nadeel doen Dit alles had men berekend. Daarenboven was de Mongolia, in plaats van in den morgen van den l.iäeii October te Aden te komen, reeds den Hden aldaar gearriveerd. Dit was dus een winst van vijftien uren. Fogg on zijn bediende gingen nu aan land. Do gentleman wilde zijn paspoort laten viseeren. Fix volgde hem onopgemerkt. Toen deze formaliteit afgeloopen was, keerde Phileas Fogg weer naar
22
DE REIS
OM DE
boord terug, om daar zijn geschorst spel te hervatten. Passepartout slenterde, volgens gewoonte, door de stad, tusschen Somanlis, Banianen, Perzen, Joden. Arabieren en Europeanen, die de 25,000 inwoners van Aden uitmaken. Hij bewonderde de versterkingen, die deze stad tot een Gibraltar der Indische Zee vormen, en de prachtige waterleidingen, waaraan do Engelsche ingenieurs, tweeduizend jaren na die van koning Salomo, arbeidden. »Zeer merkwaardig! zeer merkwaardig!" mompelde Passepartout bij zich zelven, toen hij weer aan boord was. Ik zie dat het zeer nuttig is om toreizen, wanneer men iets nieuws wil zien." Ten zes ure des avonds stoomde de Mongolia weder voort en was spoedig in de Indische Zee. Er waren haar nog honderd acht en zestig uren toegestaan, om don weg van Aden naar Bombay af te leggen. De Indische Zee was haar ook verder zeer gunstig. De wind bleef noord-west. De zeilen kwamen den stoom te hulp. Het schip, dat nu zwaarder belast was, slingerde minder. Do passagiers kwamen in nieuwe toiletten op het dek.
TIENDE
WERELD
Het zingen en dansen nam weer een aanvang. De reis werd dus onder do gunstigste omstandigheden volbracht. Passepartout was zeer ingenomen met den aangenamen reisgenoot, dien het toeval hem in den persoon van Fix verschaft had Zondag 20 October, tegen 12 uur, kreeg men de Indische kust in 't gezicht. Twee uur later kwam de loods aan boord der Mongolia. Aan den horizon teekenden zich de bergen schilderachtig tegen den donkeren hemel af. Weldra zag men de palmen, die boven de stad uitstaken. De mailboot stoomde de haven binnon, welke gevormd wordt door de eilanden Salsette, Colaba, Elephanto on üutcher en ten half vijf lag zij voor de kade van Bombay. Phileas Fogg had dien dag zijn drie en dertigsten robber gespeeld; zun partner en hij hadden door vernuftige berekening schlom gemaakt De Mongolia moest eerst den 22»t«n Ootober te Bombay aankomen. Zij kwani er den 209t«n, dus had men sedert het vertrek uit Londen twee dagen gewon-' nen, wat Phileas niet naliet terstond te zijn register te vermelden.
HOOFDSTUK.
Waarin Faseepartout maar al te blij ia dat hij met het verlies zijner achoenen er af komt. Iedereen weet dat Indië, deze grootc omgekeerde driehoek, wiens basis in het noordon en toppunt in het zuiden gelegen is, een oppervlakte heeft van veertien honderd duizend vierkante mijlen, en een zeer ongelijk verspreide bevolking telt van honderd tachtig millioen zielen. Het Britsche Gouvernement oefent onbepaald gezag uit over een zeker gedeelte van dit onmetelijke land, en heeft te Calcutta een gouverneur-generaal, als ook gouverneurs te Madras, Bombay en Bengalen en een luitenant-gouverneur te Agra. Maar eigenlijk Engelsch-Indië heeft niet meer dan een oppervlakte van zeven honderd duizcna vierkante mijlen.
met een bevolking van honderd & honderd tien millioen inwoners. Daaruit blijkt gonoegzaam, dat de koningin over een aanzienlijk deel van dit grondgebied niet regeert, en inderdaad, de woeste en geduchte Hindocsche rajahs in het binnenland zijn nog geheel onafhankelijk. Sedert 1576 — toon de eerste Engelsche kolonie gesticht werd op de plek waar het tegenwoordige Madras ligt — tot het jaar waarin onder de cipayers een groote opstand plaats had, was de beroemde Indische Compagnie alvermogend. Zij annexeerde langzamerhand de verschillende provinciën, die zij van de rajahs kocht tegen renten, welke zij
IN TACHTIG niet of bijna niet betaalde; zij stelde | haren gouvernour-generaal aan en alle verdere ambtenaren in burgerlijke of militaire betrekkingen; maar nu is zij te niet gegaan, en de Engolnche bezittingen in Indië behooren rechtstreeks aan i de kroon. Het karakter des lands, de zeden, de ethnographische indeeling van dit uitgestrekte schiereiland wijzigen zich eiken dag. Voorheen reisde men er met verschillende ouderwetsche vervoermiddelen, te paard, te voet, met karren, kruiwagens, draagstoelen, op den rug van bedienden, in koetsen enz. Thans zijn het stooinbooten die met groote snelheid den Indus en den Ganges bevaren, terwijl een spoorweg Indië in zjjne gehccle breedte doorsnijdt en zich in verschillende takken splitst, zoodat Bombay en Calcutta slechts drie dagen van elkaar verwijderd zijn. De spoorweg doorsnijdt Indië niet in eene rechte lijn; de afstand hemelsbreed is niet meer dan duizend of elf honderd mijlen en de treinen, die slechts met een matige snelheid rijden, zouden geen drie dagen noodig hebben om van het eene einde naar het andere einde over te steken ; maar deze afstand wordt wel een derde grooler door de bocht over Allahabad, dat in het noorden van het schiereiland is gelegen. Ziehier in het kort de richting van den tireat Indian Pcninsular RaHway Wanneer hij het eiland Bombay verlaat, passeert hij Salsette, komt op het vasteland juist tegenover Tannah, doorsnijdt het oostelijk gedeelte van de bergketen Ghates, strekt zich vervolgens naar het noorden uit tot aan Burhampore, slingert zich door het nagenoeg onafhankelijke landschap van Bundelkund, buigt zich tot Allahabad en dan naar het oosten, ontmoet daar den Ganges bij Benares, verwijdert er zich oen weinig van, om vervolgens weder door het zuid-oosten over Burdivan en de Fransche stad ühandernagor te Calcutta te eindigen. Het was 's namiddags half vijf toen de Mongolia te Bombay aankwam, en de trein naar Calcutta vertrok precies om acht uur. Mijnheer Fogg nam dus van zijne medespelers afscheid, verliet de mailboot,
DAGEN.
23
gaf aan zijn bediende eenige inlichtingen omtrent boodschappen die deze te doen had, en beval hem zeer uitdrukkelijk aan om vooral vóór acht uren aan het station te wezen; en met zijn gelijkmatigen tred, den slinger van een klok gelijk, begaf hij zich naar het bureel voor de paspoorten. Te Bombay dacht hij er evenmin aan om iets te gaan zien van de wonderen, noch het stadhuis, noch de prachtige bibliotheek, noch de vesting, noch de dokken, noch de katoenmarkt, noch de winkels, noch de moskeeën, noch de synagogen, noch de Armenische kerken, noch (Mn prachtigen afgodstempel van Malabar-hill, versierd met zijne twee veelhoekige torens. Hij bezichtigde ook niet de meesterstukken van ivoor, noch die geheimzinnige, onderoardsche begraafplaatsen, welke aan de zuid oostzijde der reede verborgen zijn, noch de I^anherischo grotten op het eiland Salsette, bewonderenswaardige overblijfselen der boeddhistische bouwkunde. Niets van dat alles. Toen hij van het bureau der paspoorten terugkwam, begaf Phileas Fogg zich bedaard naar het station en ging daar dineoren. Onder de verschillende gerechten prees de kastelein hem zeer aan een ragout van inheemsche konijnen, die uitstekend moest wezen. Phileas Fogg bestelde zulk een konijnenragout, proefde dien zeer nauwkeurig, maar ondanks zijne gekruide saus, vond hij hem afschuwelijk. Hij liet den logementhouder komen. »Mijnheer," zeide hij, hem strak aanziende, eis dat konijn?" »Ja, mylord," antwoordde deze zonder blikken of blozen. »En het heeft niet gemauwd, toen men het doodde?" «Gemauwd I Maar ! mylord I een konijn ! Ik bezweer u . .. ." 'iMijnheer do logementhouder," hernam Phileas Fogg koel, »zwoer niet, maar herinner u slechts dit: vroeger werden de katten in Indië als heilige dieren beschouwd. Dat was een goede tijd " »Voor de katten, mylord?" »En ook voor de reizigers.' Toen Fogg deze opmerking gemaakt had, vervolgde hij rustig zijn diner.
24
DE REIS
OM DE
WERELD
Eenige oogenblikken na den heerFogg, niërs met lange kleederen, Parsis met kwam ook de inspecteur Fix, die even- zwarte bisschopsmutsen enz. Het was eens do Mongolin verlaten had. bij den juist het feest, gevierd door de Parsis directeur van politie te Bombay Hij I of Goeboes, die rechtstreeks afstammen maakte zich als detective bekend, alsmede van do volgelingen van Zoroaster, welke de zending waarmede hij belast Was, en de meest nijvere, beschaafde, ontwikzijn toestand tegenover den vormoedelij- kelde en aan hun landaard getrouwe ken dief Toon vroeg hij of men een bevel Hindoes zijn en tot welk ras de rijkste tot inhechtenis-neming ontvangen had? kooplieden onder do inboorlingen van Men had niets ontvangen. Ook kon dat Bombay behoorden. Dien dag vierden bevel nog niet zijn aangekomen, daar het zij een soort van godsdienstig carnaval eerst na Fogg's vertrek moest zijn afge- j met optochten en allerlei vermakelijkI heden, waarbij ook bayadères tegenzonden. Fix was zeer teleurgesteld Hij vor- woordig waren in rooskleurige tulle derde van den directeur een bevel tot gekleed, behangen met goud en zilver, inhechtenisneming van den heer Fogg. en die op de tonen der viool en van De directeur weigerde. De zaak betrof den tam-tam bewonderenswaardig dansde politie in de hoofdstad en deze alleen ten, ofschoon zij geen oogenmik de kon dus ook zulk een bevel uitvaardi- regelen der welvoeglijlcheid overschreden. gen. Deze vastheid van beginselen, deze Het zal wel overbodig zijn te zeggen, dat strenge inachtneming der wet is zeer Passepartout deze merkwaardige plechverklaarbaar door de Engelsche zeden, tigheden beschouwde met wijd opendie, in zaken van persoonlijke vrijheid, gespalkte oogen en ooren om des te beter te zien en te hoeren, en dat zijne volstrekt geen willekeur toelaten Fix drong er ook niot verder op aan, houding en zijn gelaat volkomen geleken en begreep dat hij het bevel tot inhech- op die van een kind, dat pas kwam kijken. Ongelukkig voor hem en voor zgn tenis-neming moest afwachten. Maar hij 'besloot toch zijn goheimzinnigonschurk meester, wiens reis hij dreigde in gevaar niet uit het oog te verliezen, zoolang te brengen, dreef hem zijne nieuwsgiedeze te Bombay vertoefde. Hij twijfelde righeid verder dan hem wel betaamde. Wel begaf Passepartout na dit carer niet aan of Phileas Fogg zou eenige dagen te Bombay blijven, — men weet, naval der Parsis nog eenigen tijd te dit was ook Passepartouts overtuiging — hebben aanschouwd, zich naar het sta zoodat het bevel van inhechtenis-neming tion, maar toen hjj het prachtige afgodsnog altijd vroeg genoeg zou aankomen. beeld van Malabarhill voorbij ging, rees Maar na de laatste bevelen, die zijn het noodlottige plan bij hem op, om meester hem gegeven had, toen hij de het inwendige ook eens to bezichtigen. Mongolia verliet, begreep Passepartout Twee dingen waren hem evenwel geheel wel, dat het te Bombay evenzoo zou onbekend: ten eerste dat de toegang gaan als te Suez en te Parijs: dat de tot sommige hindoesche afgodstempels reis hier niet zou eindigen on zij ten den christenen verboden is, en ten tweede minste nog tot Galcutta zou worden dat de geloovigen er zelven niet mogen voortgezet on misschien nog wel verder. ingaan zonder hunne schoenen aan de Hij begon zich dan ook af te vragen deur uit te doen. Men moet hierbjj in aanof die weddenschap niet ernstig was merking nemen, dat het Engelsche Gougemeend en of het noodlot hem niet vernement, om politieke redenen, den medesleepte — hem dio zoo rustig hoopte godsdienst van dit land eerbiedigt en tot te leven — om een reis om de wereld in de kleinste bijzonderheden stipt doet eerbiedigen, en dat een ieder die deze te maken in tachtig dagen? In afwachting wandelde hij na eenige voorschriften overtreedt, streng gestraft hemden en sokken gekocht to hebben, wordt. de straten van Bombay eens door. Er Passepartout, die volstrekt geen kwaad heorschte groote drukte, en te midden vermoedde en als een onnoozel reiziger van Europeanen van eiken landaard, het inwendige van Malabarhill met zijn zag hjj Perzen met puntige mutsen, verblindende Brahmaan sehe versierselen Bunhyas met ronde tulbanden. Arme- van klatergoud bewonderde, werd plot-
IN TACHTIG Beling op de geheiligde steeren gewor)cn. Drie priesters snelden in vrecseiike woede naar hem toe, trokken hem zijne schoenen en kousen uit en begonnen hem duchtig te slaan, waarbij zij onverstaanbare kreten uitten. Maar de vlugge en sterke Franschman was met éen sprong Weder op de been, en met een stomp en een schop wierp hij twee van zijne tegenstanders op den grond, die geheel in hun lange kleederen verward geraakten, waarop hij zoo gauw hij kon den tempel uitliep, zoodat hij al spoedig den anderen Hindoe vooruit was, die hem was nageloopen en het volk op hem aanhitste. Vijf minuten vóór achten, dus slechts weinige minuten vóór het vertrek van den trein, kwam Passepartout, blootshoofds, barrevoets, in de verwarring zijn pakje met boodschappen verloren hebbende, aan het station van den Great Indian Peninsular Railway. Toen Fix aan de aanlegplaats kwam,
l
KL F DE
DAGEN.
25
was hij Fogg gevolgd naar het station. Hij begreep dat de schurk Bombay ging verlaten. Hij had terstond zijn plan gevormd en wel om hem te volgen tot Calcutta en, zoo het noodig was, nog verder. Passepartout zag Fix niet, daar deze zich schuil hield, maar Fix hoorde Passepartout zijn lotgevallen in korte woorden aan zijn meester vertellen. »Ik hoop dat dit u niet meer gebeuren zal." antwoordde Fogg bedaard, en nam plaats in een der waggons. De arme knecht volgde met bloote voeten en nog geheel verslagen, zonder een woord te sproken, zijn meester. Fi.\ ing in een anderen waggon, toen eenstaps een gedachte hem weerhield en zijn plan van vertrek wijzigde. »Neen," zeide hij, «ik blijf: een verp op Engelsch grondgebied... Ik ff I mijn man." üp dit oogenblik deed de locomotief een schel gefluit hoeren en de trein verdween in de duisternis.
f
HOOFDSTUK.
Waarin Fhileas Fogg voor een onKeloofelljken prijs zioheene reisgelegenbeid aansobaft. De trein was op het uur vertrokken, dat door het reglement was bepaald. Hij voerde een zeker aantal reizigers mede, cenigo officieren, burgerlijke ambtenaren en kooplieden in opium en indigo, die zich om handelszaken naar het oostelijk gedeelte van het sohiereiland begaven. Passepartout was in dezelfde coupé gezeten als zijn meester. In een anderen hoek zat een derde reiziger. Deze was de brigade generaal Francis Cromarty, een der whistspelers op de reis van Suez naar Bombay, die zich naar zjjne troepen te Benarès begaf. De heer Francis Cromarty was een lang, blond man van vijftig jaar ongeveer, die zich bijzonder onderscheiden had tijdens don opstand der cipayers en voor een inboorling kon doorgaan. Van zijne vroegste jeugd af had hij in Indië geleefd en slechts zelden had hij
zich in het moederland vertoond. Hij was een zeer geleerd man, die volgaarne allerlei merkwaardige bijzonderheden zou hebben medegedeeld omtrent de gewoonten, de geschiedenis en het bestuur van Indië, indien Phileas Fogg de manware geweest om hem die te vragen. Maar deze vroeg niets. Fogg reisde niet, hij beschreef slechts een omtrek. Hij was een vast lichaam, een kring beschrijvende rondom den aardbol, volgens de wetten der werktuigkunde. ü p dit oogenblik berekende hij bij zichzelven hoeveel uren hij sedert zijn vertrek uit Londen had afgelegd en hij zou zich in do handen hebben gewreven, indien het in zijn aard gelegen had zulk eene nuttelooze beweging te maken. De heer Francis Cromarty had de zonderlingheid van zijn reisgezel zeer 'goed opgemerkt, al had hij hem slechts kunnen oestudeeren met de whistkaar-
26
DE REIS
OM DE
WERELD
ten in de hand. Hij had dun recht to de generaal, »hebt gij toch gevaar eevragen of er een menschelijk hart klopte loopen u een groote moeielijkheid op den onder dit koude omhulsel, of Phileas hals to halen door dat avontuur van uw Kogg een gemoed had, vatbaar voor de bediende.'* schüone en voor do zedelijke natuur. Passepartout, die zijn voeten onder Voor hem iras dit nog twijfelachtig. zijn reisaeken had verborgen, sliep gerust Van al de zonderlingen, die de generaal en dacht er niet aan dat het gesprek ontmoet had, was er geen een te ver- hem gold. gelijken met dit voortbrengsel der wis»Het Engelsch gouvernement." ging kundige wetenschappen. sir Francis voort, »is zeer streng, en Phileas Fogg had tegenover den heer terecht, ten opzichte van zulke overtreFrancis Cromarty geen geheim gemaakt dingen. Het stelt er boven alles prijs op, van zijne reis om de wereld noch van dat men de zeden on den godsdienstdor de voorwaarden, waaronder hij dio vol- Hindoes eerbiedigt en als men uw bebracht I e generaal zag in die wedden- diende gevangen had genomen . . . . " schap slechts eene buitensporigheid zon»Welnu, als hij gevangen was genoder nut, waaraan vooral ontbrak het men," antwoordde Fogg, »zou hij ver»rondgaan goeddoende', dat elk rede oordeeld zijn en zijn straf hebben lijk man moet bezielen Zoo als deze ondergaan en daarna weder rustig naar gentleman reisde, ging hij bepaald rond Europa zijn teruggekeerd. Ik zie volzonder iets te doen, voor zich zelven strekt niet in, in welk opzicht dit de zoo min als voor anderen. reis van zijn meester had kunnen verKen uur nadat hij Bombay had ver- tragen." laten, had de trein de viaducts gepas'Toen hield hot gesprek weder op. seerd, het eiland Salsette doorsneden en Gedurende den nacht trok men het volgde hij den weg over het vasteland. Ghates-geborgte door en kwam men te Bij het station Callian liet hij rechts den Nassik aan. Den volgenden morgen, 21 taK liggen die over Kandallah en Pou-1 October, doorsneed men een betrekkelijk nah naar het zuidoosten van Indië loopt, vlak land, door het grondgebied van en bereikte hij hot station Pauwell. ' Khandeish gevormd. De wel bebouwde Daar drong hij het oostelijk Ghates-ge- streek was bezaaid met dorpen, waarbergte met zijne vele ketenen binnen, boven de minaret der pagode de plaats waarvan de onderste lagen van bazalt innam van den kerktoren in Europa. zijn gevormd en de kruinen met den- Tallooze beken, voor het meerendcel nenboBSchen zijn begroeid. uitloopende m de Godavery, besproeiden Van tijd tot tijd wisselden Phileas deze vruchtbare vlakte. Fogg en Francis Cromarty een enkel Toen Passepartout ontwaakte en om woord. Op dit punt vatte de generaal zich heen zag, kon hij zich niet voorhet gesprek weder op. dat telkens afge- stellen dat hij m oen trein van den Greatbroken was en zeide: l'eninsular-Hailway het land der Hindoes »Vóór eenige jaren, mijnheer Fogg, dwars doorsneed. Het scheen hem onzoudt gij op deze plek een oponthoud denkbaar toe en toch was het maar al te hebben gevonden, dat uwe reis onmo- waar. De locomotief door een Britschen machinist bestuurd en gestookt met Engelgelijk had gemaakt." Bche steenkolen stootte hare rookwolken »Waarom mijnheer Francis?" »Omdat de trein ophield aan den voet uit, die langzaam nedersloegen op de kavan dit gebergte, dat men in een palan- toen-, tabaks-, muskaat-, kruidnagel-en kijn of op een bergpaard had moeten peper-plantages Zij slingerden zich spioversteken tot het station Kandallah op raalsgcwjjze, om de groepen palm boomen, waartusschen men dé schilderachtige de tegenoverliggende helling." »Dit oponthoud zou volstrekt geen bungalows ontwaarde, alsmede eenibeletsel zijn geweest voor het nakomen ge viharis, eene soort van verlaten van het programma mijner reis," ant- kloosters en prachtige tempels, bedekt woordde l'ogg; «ik heb wel degelijk op met do rijke ornamenten der Indische bouwkunst. Dan weder waren het vlakeenige hinderpalen gerekend." ijntusschen, mijnheer Fogg," hervatte ten die zich tot den horizon uitstrekten,
IN
TACHTIG
DAGEN.
27
begroeide moerassen waarin slangen en denkbeelden zijner jeugd herleefden in tijgers huisden, welke verschrikt de hem en hij geloofde in ernst aan de planvlucht namen voor het dreunen van den nen van zijn meester; hij geloofde aan trein en eindelijk bosschen die door den het wezenlijk bestaan van de weddenspoorweg waren doorsneden, en waarin schap en dus ook aan die reis om de de olifanten met peinzenden blik de wa- wereld en aan het maximum van tijd gens gadesloegen, welke in toomelooze dat niet mocht worden overschreden. vaart voorbij snelden. Reeds begon hij zich ongerust te maken Na het station Mallegaum te hebben over een mogelijk oponthoud, aan onaangedaan, passeerden de reizigers die gelukken die hun onderweg konden noodlottige streek wier bodem zoo vaak overkomen. Het was of hij zelf belang gedrenkt was met het bloed, door de vol- had in die weddenschap en hij sidderde gelingen der godin Kali vergoten. Niet bij de gedachte, dat hij zelf de verwever van daar verhieven zich Ellora en zenlijking in gevaar had kunnen brenzijne bewonderenswaardige pagoden en gen door zijne onvergeeflijke nieuwsgieverder het beroemde Aurcngabad, de righeid Hij was dan ook veel onrustihoofdplaats van den wrecden Aurengzeba ger dan Fogg, wiens flegmatiek karakter dat thans de onbeduidende hoofdplaats hem niet ten deel was gevallen. Hij is van een der afgelegen provinciën van telde en telde nogmaals de dagen, die het rijk Nizam. Hier was het, dat Fe- waren verloopen, verwenschte de halten ringhea, het hoofd der Thugs, de koning van den trein, die hij van traagheid der worgers zijne heerschappij uitoefen- beschuldigde, terwijl hg er in zijn binde. Die moordenaars vormden eene ge- nenste Fogg, een verwijt van maakte, heime voreenieing, welke ter eere van dat deze geene premie aan den machinist de godin van den Dood, haar menschen I had uitgeloofd. De goede man wist niet, van eiken leeftijd offerden zonder bloed 1 dat wat mogelijk is op eene mail boot, te vergieten en er was een tijd, dat men niet mogelijk is op een spoortrein, geen plek vond, waaronder niet een lijk waarvan de snelheid door het reglement was begraven. Het Britsche Gouverno wordt bepaald. ment heeft deze moorden wel in aanzienTegen den avond kwam men in de lijke mate kunnen beteugelen, maar het engte van het Sutpore gebergte dat het genootschap bei'iat toch nog en heeft rondgebied van Khandeish scheidt van niet opgehouden te werken. at van Bundelkund. Den anderen morTen half een hield de trein stil aan gen, 22 Uctober, toen de heer Francis het station van Burhampore : daar kon üromarty vroeg hoe laat het was, raadzich Passepartout tegen zeer hoogen prijs pleegde Passepartout zijn horloge en een paar schoenen koopen, bezet met antwoordde, dat het drie uren in den valsene paarlen, die hij met onverholen morgen was. Dat beroemde horloge, nog gevoel van ijdelheid aantrok. altijd geregeld naar den meridiaan over De reizigers ontbeten in allerijl en Greenwich, dat zeven en zestig graden zetten de reis voort naar het station van westelijker ligt, liep vier uren achter Assurghur, na eerst een poos lang den en moest ook vier uren achterloopen. oever te hebben gevolgd van de Tapy. Sir Francis herleidde dus het uur eene kleine rivier, welke zich in de golf I door Passepartout opgegeven tot den van Cambaye stort, in de nabijheid van werkelijken tijd en maakte hem dezelfde Surate. opmerking als reeds vroeger Fix had Het is hier de geschikte plaats om ' gemaakt. Hij trachtte hem aan het vermede te deelen wat er in don geest van stand te brengen, dat hij zijn uurwerk Passepartout omging. Tot aan zijne komst regelen moest naar eiken nieuwen merite Bombay had hij geloofd on had hij diaan, en dat, wanneer hij altijd oostekunnen gelooven, dat daarmede de zaak lijk voorttrok, dus met de zon mede, de zou zijn afgeloopen. Maar sedert hij in dagen zooveel maal vier minuten korter volle vaart Indië doorkliefde, had er eene waren als men graden doorliep. Maar omkeering in zijn geest plaats gehad. het baatte niet Of de koppige knecht Zijn natuurlijke aanleg was weder ge- den generaal al of niet begreep, zeker heel bovengekomcn. De phantastische is het. dat hij er bij volhardde om zijn hor-
f
28
DE REIS OM DE
loge niet vooruit te zetten en het onver«nderlijk op den Londenschen tijd hield. Het was trouwens een onschuldige manie, waarbij niemand schade kon hebben. l)es morgens ten acht uren op vijftien mijlen van Rothal, hield de trem stil te midden van een groot bosch, omringd door ecnige bungalows en hutten voor arbeiders. De conducteur liep don trein langs en riep den reizigers toe : »Uitstappen beeren!" Phileas Fogg zag den heer Francis Oromarty aan, die niets scheen te begrijpen van deze halt in een bosch van tamarinde en khajoers. Passepartout was niet minder verbaasd ; hij sprong den Waggon uit en keerde bijna even spoedig terug met de woorden: »Mijnheer, daar is geen spoorweg meer." »Wat meent go?" vroeg Krancis Cromarty. »Ik meen, dat de weg niet doorloopt." Do brigade-generaal verliet nu ook den waggon. Pnileas Fogg volgde hem, zonder zich te haasten Beiden richtten zich tot don conducteur. «Houden wij hier stil?' »Zeer zeker. De spoorweg is niet voltooid." •)Hoe! Niet voltooid?" »Neen, er is nog een eind weg, ongeveer vijftig mijlen, tusschen dit punten Allahabad, waar de weg weder begint." »Maar de dagbladen hebben toch do opening van de lijn medegedeeld." »Wat zal ik u zeggen, generaal ? de dagbladen hebben zich vergist " »En gij geeft plaatskaartjes van Bombay naar Calcutta," hernam de heer Francis Cromarty, die zich begon boos te maken. »Zeker; maar de reizigers weten wel, dat zij op eigen gelegenheid van Kholby naar Allahabad moeten reizen." De heer Francis Cromarty was woedend. Passepartout had den conducteur wel willen doodslaan, ofschoon het diens schuld niet was, en durfde zijn meester niet aanzien. »Sir Francis," zeide do heer Fogg eenvoudig »als gij het goed vindt, zullen wij naar een middel omzien om naar Allahabad te komen." »Mijnheer Fogg, dit is een oponthoud dat stellig allernadceligst moet werken op uw plan.'
WERELD
»Neen, Sir Francis, het was voorzien." »Hoe ! wist ge dan dat de w e g . . . . " »Volstrekt niet, maar ik wist, dat vroeg of laat cone hinderpaal voor mijne reis zich zou voordoen. Niets is echter verloren. Ik bon nog twee dagen vooruit on die kan ik er aan geren. Ue stoomboot van Calcutta naar Hongkong vertrekt den '25'>'cn des middags. Wij hebben van daag den 22stt'n en wij zullen bijtijds te Calcutta zijn." fegen dit antwoord met het grootste vertrouwen uitgesproken was niets aan te voeren. Het was maar al te waar, dat de spoorweg op dit punt ophield. De dagbladen zijn als sommige horloges, die altijd vooruit loopen en zij hadden te voorbarig de voltooiing van de lijn aan het pubfiek medegedeeld. Don meesten reizigers was het bekend, dat de spoorweg hier eindigde en zij hadden zich meest^ gemaakt van alle vervoermiddelen, welke in het dorp te bekomen waren, palkigharis op vier wielen, karretjes door reboe's, ogsen met bulten, getrokken, roiswagens die op de beweegbare pagodes geleken, palankijns, paarden enz. De hoeren Fogg en Francis Cromarty, na het gehccle gehucht te hebben afgeloopen, kwamen terug, zonder iets te hebben gevonden. »Ik ga te voet," zeide Phileas Fogg. Up dat oogenblik kwam Passepartout bij zijn meester terug en met een veelbeteekenenden grijns zag hij naar zijn trächtige, maar zeer onvoldoende muien. Gelukkig was hij zelf ook op ontdekking uit geweest en met zekere aarzeling, zeide hij : »Mijnheer, ik geloof, dat ik een middel van vervoer neb gevonden." »En w e l k ? ' »Een olifant. Een olifant, die toebehoord aan een Indiër op honderd schreden van hier." »Laat ons den olifant gaan zien," antwoordde Fogg. Vijf minuten later kwamen Phileas Fogg, sir Francis Cromarty en Passepartout in eeno hut, waarachter een perk was, dat door hooge palissaden was afgesloten. In de hut was een inlander, in het perk een olifant, ü p hun verzoek bracht de inlander den heer Fogg en zijne twee metgezellen in het perk.
f
IN TACHTIG
DAGEN.
29
Daar bevonden zij zich in tegenwoor- gaan en eerst eens te overwegen. Phidigheid van een half ptemdon olifant, leas Fogg antwoordde, dat hij niet gedien zijn meester africhtte niet om er woon was, iets te doen zonder vooraf een lastdier van te maken, maar om na te denken, maar dat het eene wedin den oorlog te dienen. Met dat doel denschap gold van 20,000 pond; dat had hij het aangeboren zachtaardig ka- die olifant onmisbaar voor hem was en rakter van het dier gewijzigd; zoodat dat hij het dier dus hebben moest, al zou men het nu geleidelijk tot den hoogsten hij er twintig maal den prijs voor betalen. graad van woede, in het indoesch mutah ! Fogg keerde daarop tot den inlander enoemd, kon aanhitsen. Tot dat doel | terug, wiens kleine oogen, die glinsterad hij hem drie maanden met suiker . den van hebzucht, genoeg bewezen dat en boter gevoerd. Die voeding moge j het slechts eene quaestie van geld was. minder doelmatig voor dit doel schijnen, Achtereenvolgens bood Fogg hem 1200, het wordt er nochtans met den besten 1500, 1800, eindelijk 2000 pond. Passeuitslag toe aangewend. Zeer gelukkig partout, gewoonlijk vuurrood, werd bleek voor fogg was de olifant in quaoetie van ontroeringVoor 2000 pond stond de inlander zijn nog slechts sedert korten tijd aan deze methode onderworpen en had de mutsh olifant af. zich nog niet geopenbaard. »Gij mijn muilen!" riep Passepartout, Kiouni — zoo heette het dier — kon «dat is een hooge prijs voor olifanteneven als alle olifanten langen tijd hard vleesch." loopen en daar Fogg geen ander verToen de koop gesloten was, kwam voermiddel bekomen kon, besloot hij dit het er slechts op aan oen gids te vinte bezigen. den. Dit was gemakkelijker. Een jeugMaar de olifanten zijn duur in Indië dige Parsi, met een verstandig uiterlijk, en zij begonnen er schaarsch te worden. bood zijne diensten aan. De heer Fogg De mannetjes, de een igen die in den nam hem aan en beloofde hem eene rijke circus gebruikt kunnen worden, zijn zeer belooning, wat het plichtgevoel van gezocht. Deze dieren telen slechts wei- dezen gids in hooge mate ontwikkelde. nig voort, wanneer zij tam zijn gemaakt, De olifant werd terstond voorgebracht zoodat men ze slechts krijgen Kan door en getuigd. De Parsi kende uitstekend er jacht op te maken Zij worden dan het vak van makout of cornac. Hij ook mei zeer veel zorg verpleegd en legde een soort van kleed over het dier toen Fogg aan den inlander vroeg of en hing aan béide zijden manden, die hij zijn dier wilde verhuren, weigerde echter niet zeer gemakkelijk waren indeze kortaf. gericht. Fogg hield aan en bood een buitenPhileas Fogg betaalde den inlander gewoon hoogen prijs, dO pond sterling dfet banknoten, die hij uit zijn reiszak per uur. Dit werd geweigerd. 20 pond. haialde. Het was Passepartout of hij ze Ook dit werd niet aangenomen. 40 pond. uit zijne ingewanden voelde scheuren. Evenmin. Passepartout stampvoette van Daarop bood de heer Fogg sir Francis woede bij elke weigering. Maar do in- aan, hem naar het station van AUahalander bood weerstand aan de verzoeking. bad te brengen. De generaal nam dit Nochtans, het was eene goede som. aan. Een reiziger meer zou het reusAannemende, dat de olifant vijftien uren achtige dier niet eens voelen. noodig had om naar AUahabad te koDaarop kocht men te Khalty eenige men,- zou hij zijn eigenaar 600 pond of levensmiddelen. Sir Fransis Cromarty ƒ 7'2èO opbrengen. nam plaats in een van de manden. PhiPhileas Fogg maakte zich geen oogen- leas Fogg in de andere. Passepartout blik driftig. Hg sloeg den inlander voor zette zich schrijlings op het kleed tusdiens olifant te verkoopen en bood hem Bchen zijn meester en den generaal. De •1000 pond sterling. De eigenaar wilde Parsi heesch zich op den nek van den niet toeslaan. Misschien begreep hij, dat olifant en ten negen ure verliet deze het gehucht en bereikte langs den korthij nog betere zaken kon maken. Sir Francis Cromariy trok Fogg ter Bten weg het dichte gedeelte van het. zijde en raadde hem aan niet verder te palmbosch.
f
TWAALFDE
HOOFDSTUK.
'Waarin Fhlleas Fogg en zijne metgezellen zieh In de Indische bosschen wagen, en wat het gevolg er van la. De gids liet den in aanbouw zijnden spoorweg rechts liggen, omdat deze zeer vele kronkelingen maakte, daar hij door
»'t Is of hij van ijzer is!" zeide de majoor, hem met bewondering aanziende. »Van gesmeed ijzer," antwoordde Passepartout, die bezig was om een klein dejeuner gereed te maken. Ten twaalf uur gaf de gids het sein om weder verder te reizen. Het land begon hoe langer hoe woester te worden. Op de grooto bosschen volgde kreupelhout van tamarinden en kleine palmboomen, daarop uitgestrekte dorre vlakten, begroeid met lage heesters en bezaaid met syenietblokkon. Dit gebeele hooge gedeelte van Bundelkund wordt door reizigers zeer weinig bezocht; het is bewoond door een dweepzieken volksstam, versteende aanhangers der vreeselijkste instellingen van den HindoeBchcn godsdienst. De Engelschon hebben hun gezag nog niet kunnen uitbreiden over dit gebied, dat geheel onder de heerschappij der rajahs staat, daar het hoogst moeielijk is de bevolking te bereiken in de ontoegankelijke schuilplaatsen der Vindhias. Verscheidene malen zag men troepen woeste Indiërs, die hun toom aan den dag legden bij het zien van het vlugge viervoetige dier. De Parsi ontweek hen zooveel mogelijk, daar hij hunne ontmoeting vreesde. Men bespeurde op deze reis zeer weinig dieren, slechts eenige apen, welke dan honderden sprongen maakten en vluchtten, tot groot vermaak van Passepartout. Slechts ééne gedachte kwelde den armen knecht onophoudelijk. Wat of toch Phileas Fogg met zijn olifant zou doen, als hij aan het station van Allahabad zou zijn aangekomen 7 Zou hij hem meenemen ') Dat was toch onmogelijk! De prijs van het vervoer, gevoegd bij den inkoopsprijs, zou hem zijn fortuin kosten. Zou men hem verkoopen, of hem de vrijheid hergeven V Men mocht voor zulk een achtenswaardig dier toch wel eenige egards hebben. Zou Fogg hem misschien aan Passepartout present doen ? wat zou
IN TACHTIG hij zelf er dan mee beginnen ? Hij kon dit maar niet uit zijn hoofd zetten. Ten acht uren 's arond8 had men de hoofdketen der Vindhiaa ovei geatoken,' en de reiziger8 maakten nu halt aan den Yoet der noordelijke helling, in een bouwvallige bungalow. Men had dien dag ongeveer vijf eip twintig mijlen afgelegd en moe8t er jui8t nog evenveel afleggen vóór Allahabad bereikt was Het wa8 een koude nacht. De Parsi had in den bungalow een vuur van gedroogde takken aangelegd, dat een heerlijke warmte ver8preidde Het avondmaal beatond uit spijzen, die men te Kholby had gekocht. Ue reizigers aten met al den eetlust, die van reizigers in hun toestand te verwachten was. Het gesprek, dat met oenigeafgebroken zinnen begon, eindigde weldra met een luid gesnork. De gids overnachtte bij Kiouni, die staande sliep, leunende tegen een grootcn boom. De nacht liep zeer rustig af. Soms hoorde men het gebrul van een tijger of een panter, vergezeld van de schrille kreten der apen Maar de ver Bcheuiende dieren bepaalden zich tot brullen op een afstand en lieten de gasten van don bungalow ongemoeid. Sir Francis Croniarty sliep zoo zwaar als een dapper doodelijk vermoeid soldaat; Passepartout zeer onrustig ; hij zette in zijn droom zijne buitelingen van den afgeloopen dag voort Wat Fogg aangaat,deze sliep even kalm, alsof hij in zijn stil verbljjl in Savilla-Row rustte. Te zes uur in den morgen hervatte men den tocht. De gids hoopte nog denzelfden avond te Allahabad te komen. Zoodoende verloor Fogg slechts een gedeelte van de acht en veertig uren, welke hij sedert het begin van zijn reis uitgespaard had. Men daalde de laagste helling der Vindhias af. Kiouni had weder zijn snellen draf hervat en tegen den middag kwam de gids in het kleine vlek van Rallongcr aan, gelegen aan de Kani, een tak van de Ganges. Hij vermeed altijd de bewoonde plaatsen, daar hij zich veiliger achtte in de verlaten streken, welke de uiterste glooiing vormen der oevers van de groote rivier. Het station van Allahabad lag twaalf
DA GEN.
31
mijlen noord-oostelijk. Men rustte eenigen tijd in een bosch van bananen, wier vruchten, zoo voedzaam als brood en even sappig als room, gelijk de reizigers zeggen, uitnemend smaakten. Ten twee ure bereikte de gids een lommerrijk bosch, dat vele mijlen lang was. Hij reisde het liefst beschut door de boomen, daar hij zich daar het zekerst achtte. Tot nog toe had men geen enkele onaangename ontmoeting gehad en de reis scheen op dezelfde wijze ten einde gebracht te zullen worden, toen de olifant eenige teekenen van onrust liet blijken en plotseling stilstond. Het was toen vier uur. »Wat is e r ? " vroeg Francis Cromarty, zijn hoofd even uit zijn mand stekende. 'Ik weet het niet, generaal,'' antwoordde de Parsi, eveneens luisterende naar het dof geraas dat hij meende in het kreupelbosch te hoeren. Weinige oogenblikken later werd dit geluid hoe langer hoe duidelijker. Men zou gezegd hebben, dat het oen nog ver verwjjderd concert was van menBchelijke stemmen en koperen instrumenten. Passepartout was geheel gehoor en zag met arendsoogen om zich heen. Fogg wachtte zonder een woord te spreken alles geduldig af. De Parsi sprong op den grond, maakte den olifant aan een boom vast en drong zoover mogelijk in het bosch door. Eenige oogenblikken later keerde hij terug, met de woorden : »Een optocht van Brahmanen die in deze richting komen. Zoo het mogeiyk is, laten wij dan zorg dragen, dat zij ons niet zien." De gids maakte den olifant weer los en bracht hem in een boschje, den reizigers aanradende niet af te stijgen. Hij zelf hield zich gereed om terstond zijn olifant te beklimmen en, zoo het moest, te vluchten. Maar hij was van oordeel, dat de geloovigen wel voorbij zouden trekken, zonder hem te zien, daar het dichte geboomte hen geheel verborg. Het geluid der stemmen en instrumenten kwam al nader en nader Het eentonig gezang werd begeleid door trommen en cimbalen. Spoedig zag men het eerste gedeelte van den optocht onder de boomen, op opgeveer'vjjftig passen af-
32
DE REIS
OM DE
»tands van Fogg en zijne metgezellen. Zij konden gemakkelijk tueschen de takken door het zonderling personeel yan deze godsdienstige plechtigheid onderscheiden. In het «erste gelid kwamen de priesters, met groote bisBchopsmutsen en prachtige, kleurige mantels. Zij waren omringd door mannen, vrouwen en kinderen, die een treurzang zongen, van tijd tot tijd afgewisseld door de slagen op tamtams en cimbalen. Achter hen, op oene kar met groote wielen, waarvan de spaken en assen een massa ineengekronkclde slangen voorstelden, zag men een afschuwelijk beeld, dat door twee met kleurige schabrakken versierde zebu's getrokken werd. Dit beeld, met vier armen, donkerrood gekleurd lichaam, woeste oogen, verwarde haren, met de tong uit den mond, die geverfd was door betel, maakte een akcligen indruk. Om zijn hals hing een keten van doodshoofden, om zijn lendenen droeg het een gordel van afgehouwen handen Het stond overeind op een neergeworpen reus zonder hoofd. Sir fVancis Cromarty herkende dit beeld terstond. »De godin Kali," fluisterde hij, »de godin der liefde en des doods." »Des doods, dat stem ik u toe, maar der liefde, neen I" zeido Passepartout zacht. »Die leelijko Goede Vrouw!" De Parsi wenkte hem, dat hij zwijgen moest. Romdom het standbeeld was het een gewemel en gewoel en gedrang van oude met okergoel geverfde fakirs met insnijdingen in hun lichaam, zoodat het bloed druppelsgewijze stroomde, welke domme, dweepzieke wezens daardoor te kennen gaven, dat zij zich ter eere van de groote Hindoesche geheimnissen onder de wielen van den wagen van Jafernout zouden werpen. Daarachter volgen eenige brahmanen, in hun prachtigst oostersofa kleed uitgedost, die ecne vrouw, welke nauwelijks overeind staan kon, voorttrokken. Deze vrouw was iong en blank als eene Europeesche. Haar hoofd, hals, ooren, nrmen. handen en enkels waren allen mot edelgesteenten overladen, zooals kettingen, armbanden, oorbellen en ringen. Een tupica, afgezet met goud, waarover zij een licht mousseline kleedje
WERELD
droeg, deed de vormen harer gestalte in al hunne bevalligheid uitkomen. Achter deze vrouw — wat een zeer scherp contrast opleverde — volgden soldaten met bloote sabels in hunne gordels en pistolen met goud ingelegd; op een draagstoel droegen zij een lijk. Het was het lijk van een grijsaard, gekleed in het schitterend gewaad van een rajah; hij droeg, even als bij zijn loven, een tulband met paarlen bestikt, een rok geheel doorweven met goud, een kashemieren gordel met diamanten belegd, en de prachtige wapens van een Indischen vorst. Vervolgens kwamen er muzikanten en oen achterhoede, uit geloovieen bestaande, wier kreten dikwijls net gedruisch der instrumenten overstemden, besloot den stoet. Sir Francis Cromarty sloeg al deze pracht met treurigen blik gade, en zich tot den gids richtende, zeide hij: »Een sutty! De Parsi knikte toestemmend en legde den vinger op den mond. De lange optocht bewoog zich langzaam tusschen de boomen en weldra verdwenen zijne laatste rijen in de diepte van hot bosoh. Al verder en verder klonk het gezang. Nog eenige kreten hoorde men in de verte en eindelijk volgde op al dit gedruiscli eene doodelijke stilte. Phileas Fogg had gehoord wat Francis Cromarty gezegd had, en zoodra de optocht voorbij was, vroeg hij: »Wat is een sutty?" »Een sutty," antwoordde de generaal, nis een menschenoifer, maar een vrjjwillig offer. De vrouw, die gij daareven gezien hebt, zal morgen bij do eerste schemering verbrand worden." »Dat canaille !" riep Passepartout, die een kreet van verontwaardiging niet kon onderdrukken. »En dat lijk?' vroeg Fogg. »Is het lijk van den onafhankelijken prins, haar gemaal," antwoordde de gids, neen rajah, van Uundelkund." «Wat zegt gij I" sprak Phileas Fogg, zonder dat zijn stem de minste aandoeningen verried. »Vindt men deze barbaarsche gewoonten nog in Indië, en hebben de En geischen die niet kunnen uitroeien ?" »In het grootste gedeelte van Indië
IN TACHTIG hebben deze offers geen plaats meer. Maar wij oefenen volstrekt geen invloed uit op die onbeschaafde streken, en vooral niet op het grondgebied van Bundelkund. Het geheele noordelijke gedeelte der Vindhias is het bestendig tooneel van moord en plundering." »Uie rampzalige,*' zuchtte Passepartout, »lovend verbrand!" «Ja/' hernam do generaal, »verbrand, en zoo dit niet gebeurde, kunt gij u niet begrijpen in welken ongelukkigen toestand zij door hare bloedverwanten zou worden gebracht. Men zou haarde haren afscheren en zij zou nauwelijks eenige rijstkorrcls tot voedsel bekomen; men zou haar verstoeten, zij zou als een onrein schepsel beschouwd worden, en in een hoek als een schurftige hond moeten sterven. Het vooruitzicht op zulk een ellendig bestaan biengt dan ook meer deze ongelukkige tol zulk een opoffering dan de liefde of oen dweepzieke godsdienst. Somtijds echter wordt zulk een offer inderdaad uit eigen beweging gebracht, en de krachtigste tusschenkomst van het Gouvernement wordt dan vereischt om het te verhinderen. Eenige jaren geleden, toen ik nog te Bombay woonde, vroeg een jonge weduwe de toestemming aan het Gouvernement om zich tegelijk met het lijk van haar echtgenoot te mogen laten verbranden. Zooals gij wel kunt nagaan, weigerde de Gouverneur die toestemming. Toen verliet de weduwe do stad, verborg zich bij een onafhankelijken rajah en volvoerde op deze wijze haar plan."
DERTIENDE
DAGEN.
33
Onder het verhaal van den generaal schudde de gids het hoofd en toen deze geëindigd had, zoide hij : >'Het offer dat morgen plaats zal hebben, wordt niet vrijwillig gebracht." »Hoe weet ge dat ?" vroegSir Francis. »Dat weet ieder in Bundelkund,"antwoordde de gids. »Maar deze ongelukkige bood toch volstrekt geen weerstand," merkte Sir Francis op. »Dat komt omdat men haar bedwelmd heeft met damp van hennep en opium. »En waar brengt men h a a r ? ' ' vroeg Cromarty verder. »Naar den afgodstempel vanPillaji, ongeveer 3 mijlen van hier; daar blijft zij van nacht het uur der offers verbeiden." »En dit offer heeft plaats?" »Morgen, met het aanbreken van den dag." Na dit antwoord haalde de gids den olifant weder uit het boschje en wierp zich op den hals van het dier. Maar op het oogenblik toen hij het door een eigenaardig fluiten wilde aansporen om voort te gaan, hield Fogg hem tegen, en zeide tot Sir Francis Cromarty: »Als wij deze vrouw eens gingen reddon?" »Die vrouw redden, mijnheer Fogg," riep de generaal uit. »Ik ben nog twaalf uur voor. Ik kan ze aan dit doel geven." »Gij zijt een man met een edel hart!" zeide Sir Francis Cromarty. »Somtijds," antwoordde Phileas Fogg eenvoudig. »Als ik er tijd toe heb."
HOOFDSTUK.
Waarin Passepartout wederom het bewijs geeft dat de fortuin op de hand is der atoutmoedigea Het plan was gewaagd en de volvoering zou met tallooze moeielijkheden gepaard gaan; misschien zou ze wel onmogelijk wezen. De heer Fogg ging zijn leven wagen, of minstens zijne vrijheid en daardoor ook de kans op het winnen zijner weddenschap. Maar hy aarzelde niet. Bovendien vond hij in Sir Francis Cromarty een bondgenoot, die VEKSE. De reis om de tvereld.
ook voor geen klein gerucht vervaard was. Wat Passepartout betreft, deze was altijd gereed en men kon op hem rekenen. Het plan van zijn meester vervulde hem met hartstochtelijke bewondering. Hij erkende nu onder diens ijskoude bevroren oppervlakte een hart dat warm klopte, een gemoed, dat gevoelde. Hij begon van Phileas Fogg te 3
34
DE REIS
OM DE
houden. De vraag was nog slechts hoe de gids ei' over dacht en welke partij deze kiezen zou. Zoo hij al niet wilde medewerken, moest men zich ton minste van zijne onzijdigheid verzekeren. Maar zou hij niet geneigd zijn de Hindoes te helpen? Sir Francis Cromarty doed hem die vraag onbewimpeld. • Generaal," antwoordde de gids, »ik ben een Parsi en de vrouw is eene Parsi. Gij kunt over mij beschikken." »Goed zoo, gids," antwoordde de heer
WERELD
I zieke menigte hoorde men duidelijk. I Toen beraadslaagde men over de mid I delen om het slachtoffer te genaken. De , gids kende de pagode van Pillaji, waarin hij verzekerde, dat de jeugdige vrouw zou worden opgesloten. Do vraag was, of men er kon binnendringen door eene I van de poorten, terwijl de gansche bende, zwijmeldronken, daarom neen was gelegerd ; dan wel of men eene opening in , den wand moest maken. Dit kon eei-st beslist worden, wanneer men op de plek zelve zou zijn. Maar wat niet twijfelFogg. »Maar gij moet het wel weten,' zeide achtig kon wezen, was dat men dien do Parsi, »niet alleen wagen wij er ons nacht zelven het slachtoffer bevrijden leven aan, maar ook den marteldood, I moest, daar zij den anderen morgen ter wanneer wij gevat worden, üenk dus ' dood gebracht zou worden. Op dat oogen, blik zou geone menschelyke macht meer wel na vóór" gij begint." »Wij hebben nagedacht," zeide Fogg. in staat zijn haar to redden. »Het komt me voor, dat wij den nacht Fogg en zijne metgezellen wachtten moeten afwachten vóór wij iets onder- den nacht af. Zoodra het donker werd, nemen." tegen zes uur des avonds, besloten zij »Dat is ook mijn ideó," antwoordde tot eene verkenning in den omtrek van de pagode. De laatste kreten der fakirs de gids. De brave Hindoe deelde toen eenigc waren weggestorven Volgens gewoonte bijzonderheden mede omtrent het slacht- I moesten dezo Indiërs bedwelmd zijn offer. Zij was eene indische vrouw, wier door den damp van opium en hennep schoonheid algemeen beroemd was, en en het was mogelijk tusschen hen door behoorde tot het ras der Parsis. Haar te sluipen tot den tempel. vader was een parsisch koopman to BomDe Parsi, gevolgd door Phikas Fogg, bay geweest en in die stad had zij een Francis Cromarty en Passepartout, foheel ongeUche opleiding genoten. Naar baande zich een doortocht door het are manieren en de mate van hare bosch. Na tien minuten onder de takken konnis oordeelende, zou men haar voor te zijn doorgekropen, kwamen zß aan eene europeesche hebben gehouden. Aou- den oever eener kleine rivier, en daar da, zoo heette zij, was reeds op jeug- zagen zij, bij het licht van de vlamdigen leeftijd wees geworden en aan den mende harstakjes, die op hot uiteinde ouden rajah van Dundelkund uitgehu- van ijzeren staven gestoken waren, een welijkt. Drie maanden later was zij hoogen stapel hout. Dat was de brandweduwe. Daar zij wist welk lot haarte stapel van welriekend sandelhout, doorwachten stond, was zij gevlucht, maar trokken van geurige oliën. Bovenop lae men had haar achterhaald en de bloed- het gebalsemd lijk van den rajah, hetwelk verwanten van den rajah, die belang verbrand moest worden te gelijk met hadden bij haren dood, hadden besloten i dat zijner weduwe. Op honderd schreden dat ook zij zich zou moeten opofferen; van den brandstapel verhief zich de ontkomen scheen nist meer mogelijk. pagode, wier torentjes boven de kruinen Dit verhaal versterkte bij den heer der boomen uitstaken. »Volg mij," zeide de gids op luisteFogg en zjjne metgezellen het besluit om haar te bevrijden. Men kwam over-, renden toon. Met verdubbelde behoedzaamheid en een. dat de gids de richting naar de pagode van Pillaji zou inslaan en die door zijne metgezellen «gevolgd, gleed zoo dicht mogelijk zou genaken. Een de gids onhoorbaar door liet hoogo gras half uur later hield men halt in een ^ langs den oever. Men hoorde niets dan dicht bosch, op vijfhonderd schreden het ruischen van den wind in het gevan de pagode, welke men niet zien bladerte. Weldra bleef de Parsi staan kon; maar het geschreeuw der dweep-' op eene openo plek in het bosch, ver-
IN
TACHTIG
DAGEN.
35
licht 'door eenige brandende dennenNa een laatste overleg, verklaarde de takken. Op den grond lagen een aantal gids zich bereid om op verkenning uit slapenden verstrooid, kennelijk in dron- te gaan. Fogg, Sir Francis en Passekenschap verkecrende. Men zou gezegd partout volgden hem. Zij maakten een hebben, dat het een slagveld was met omweg groot genoeg om onbemerkt de dooden bedekt. Mannen, vrouwen en achterzijde van den tempel te bereiken. kinderen lagen hier op en door elkander, Tegen half een kwamen zij hier aan terwijl men op korten afstand nog eenige zonder iemand ontmoet te hebben. Aan boschonkenen hoorde ronken. dien kant werd volstrekt geen wacht Op den achtergrond tuaachen dicht gehouden, maar er waren daar dan ook geboomte zag men onduidelijk de om- deuren noch veostors. De nacht was trekken van de pagode. Maar tot grooto donker; de maan in haar laatste kwarteleurstelling van den gids onderscheidde tier en bovendien was zij verborgen men de lijfwachten van den rajah, die achter do zware wolken. De dikke boobij helder Sikkerende boomstammen, de men verhoogden nog de duisternis. ontblootc sabels in de hand, op schildHet was echtei' met genoeg dat men wacht stonden voor den tempel. Men de achterzijde van den tempel bereikt moest dus onderstellen dat de priesters had; men moest er nog eene opening in den tempel eveneens waakten. in maken. Phileas Fogg en de zijnen De Parsi waagde zich niet verder. hadden niets dan hunne zakmessen. GeHij besefte dat het onmogelijk was lukkig bestonden de wanden slechts uit den ingang van den tempel te naderen gemetselde steenen en hout. zoodat het en voerde zijne metgezellen in het bosch niet moeiel ijk was er een gat in te boterug. Phileas Foggen Ciomarty hadden ren. Als de eerste steen was weggeeveneens begrepen, dat van dezo zijde nomen, volgden de andere van zelf. Men niets was te beproeven. Zij hielden stand toog aan het werk, zoo weinig gedruisch en overlegden met elkander op Hui ste- mogelijk makende De Parsi aan de eene renden toon. zijde en Passepartout aan de andere 9Laat ons wachten," zeide de gene- lichtten de steenen er uit, zoodat men raal, »het is eerst acht ure en het is al spoedig eene spleet had van twee mogelijk, dat ook de lijfwachten in slaap voet breedte. Het werk vorderde reeds goed, toen eensklaps een kreet uit den vallen." »Dit is inderdaad mogelijk," zeide de tempel weerklonk en onmiddelijjk door andere kreten werd beantwoord. Parsi. Phileas Fogg en de zijnen logden Passepartout en de gids staakten hun zich dus neder bij een boom en wachtten. arbeid, tlad men hen ontdekt? Was er De tijd viel hun zeer lang. Nu en dan alarm gemaakt? De voorzichtigheid geverliet hen de gids om eens hoogte van bood hun zich te verwijderen, wat zij de zaken te gaan nemen. Maar de lijf- dan ook deden tegelijk met Phileas Fogg wachten van den rajah bleven waken en Sir Francis Cromarty. Zjj verborgen bij hunne toortsen en door de openingen zich op nieuw in het dichtst van net in de pagode drong een flauw licht naar bosch, wachtende tot het alarm, wanbuiten. neer het dit geweest was, zou zijn beMen wachtte tot middernacht, maar daard, ten einde dan weder hunne taak de toestand bleef dezelfde. j te hervatten. Maar, helaas ! een gedeelte Vóór den tempel hield men nog al- i van de lijfwacht trok den tempel om tijd de wacht. Blijkbaar kon men er dus | en posteerde zich aan de achterzijde, niet op rekenen, dat ook de wachters zoodat het ook van dien kant niet meer zouden gaan slapen. Waarschijnlijk had- mogelijk was de pagode te naderen. don zij geen opium mogen schuiven Men Men kan zich de teleurstelling van moest dus op een ander middel bedacht de vier moedige mannen denken, aan zijn en trachten door eene opening in wie thans elke poging tot redding be de achterzijde van den tempel diuu- bin- let was. Zij konden net slachtoffer niet nen te dringen. Maar het bleef de vraag naderen, hoe zouden zij het dus redden ? of daar de priesters niet even waakzaam Sir Francis beet zich de lippen aan zouden zijn als de soldaten er buiten. bloed. Passepartout was buiten zich
36
DE REIS
OM DE
zelvcn van woede en met moeite kon de gids hem in bedwang houden. Fogg alleen bleef kalm en verborg zijne gewaarwordingen. DZOU ons dus niets anders overblijven dan weder heen te gaan?" vioeg de generaal. >)Er blijft ons niets anders over," erkende de gids. »Laat ons wachten," zeide Fogg, «ik behoef eerst morgen ten twaalf uren te Allahabad to zijn." »Maar wat hoopt gij dan nog?" vroeg Francis Cromarty »Over een paar uur is het dag en . . . . " »De kans, dio ons thans ontsnapt, kan zich op het laatste oogenblik aanbieden." De generaal trachtte op het gelaat van Phileas Fogg te lezen, wat er in dezen omging Hij begreep niet, waarop die koele Ürit thans nog kon hopen. Zou hij misschien op het oogenblik, dat de vrouw op den brandstapel stond, haar met geweld aan hare beulen willen ontrukken? Dat zou krankzinnigheid wezen; maar was de man niet krankzinnig genoeg om het te beproeven 7 Nochtans stemde Cromarty er in toe, te blijven tot de ontknooping van deze vreeselijke gebeurtenis. De gids wilde echter niet. dat de beeren op de plek zouden vertoeven waar zij zich nu bevonden en geleidde hen naar een andere plaats nabij het open gedeelte van het bosch. Daar waren zij onder het zware lommer der boomen en zagen zij de slapende gioepen, flauw verlicht door de walmende foortson Passepartout intusschen, op de onderste takken gezeten, peinsde over een plan, dat reeds terstond bij hem was opgerezen en telkens in zijn geest terugkeerde, zoodat hij het niet meer van zich kon zetten. Eerst had hij tot zich zelven gezegd, dat het eene dwaasheid zou zijn; toen vroeg hij .zich af, waarom hij het niet zou wagen; het was in ieder geval een kans, misschien wel de eenige. en die wezens waren zoo dom Passepartout deelde zijn plan niet mede, maar weldra klauterde hij met de lenigheid van een slang in de onderste takken, welker uiteinden den grond raakten. De uren verliepen en weldra zag men pon lichten gloed in de verte. Het was
WERELD
de dageraad. In de omgeving bleef alles nog donker. Het gewichtige oogenblik was daar. De sluimerende menigte verrees plotseling van den grond. Er kwam leven en beweging in de groepen. De tam-tam werd geslagen en het zingen begon weder. Het uur was gekomen, waarop de ongelukkige sterven moest. Weldra werden de poorten van den tempel geopend. Een fel licht straalde naar buiten. Fogg en Cromarty zagen het slachtoffer door liet volle schijnsel der toortsen bestraald; twee priesters sleepten haar mede. Het scheen hun zelfs toe, dat door een laatste instinct van zelfbehoud, de rampzalige uit hare verdooving ontwaakte en trachtte te vluchten Het hart van Sir Francis dreigde te barsten en zenuwachtig greep hij de hand van Phileas Fogg; hij voelde dat die hand een mes omklemd hield;» Op dit oogenblik zette de stoet ziqW in beweging. De jeugdige vrouw wa^ weder in oen staat van verdooving geraakt, door den damp der hennep teweeggebracht. Zij werd tusschen de fakirs door gedragen, terwijl deze hunne odsdienstige liederen zongen. Phileas . ogg en zijne metgezellen sloten zich bij de laatste gelederen aan en volgden. Twee minuten daarna kwamen eg aan den oever der rivier en hielden stand op vijftig schreden van don brandstapel, waarop het lijk van den rajah lag. In de schemering zagen zij net roerlooze slachtoffer neergelegd naas$ hot zielloos overschot van haar echtgehoot. Een dor priesters naderde met eene toorts, en bijna onmiddellijk stond de met olie doortrokken houtstapel in volle vlam. Up dat oogenblik hielden Sir Francis Cromarty en de gids Phileas Fogg tegen, die in waanzinnigen moed zich op den brandstapel wilde werpen. Keeds stootte hij hen van zich af, toen plotseling het tooneel een geheel ander aanzien kroeg. Een kreet van schrik steeg uit aller mond. De gansche menigte wierp zich, in de giootste ontzetting, ter aarde. De oude rajah was dan niet dood? Men zag hoe hij plotseling overeind rees, zijne gade in de armen nam en als een schim van den brandstapel ver-
f
IN TACHTIG dween, te midden van de vlammen en de rookwolken. De fakirs, de lijfwachten, de priesters, aan vrees en schrik ten prooi, lagen met het gelaat op den grond en durfden niet opzien naar dit wonder. Het roerlooze slachtoffer werd weggedragen door een paar krachtige armen, die haar gewicht niet schenen te gevoelen. De heeren Fogg on Cromarty waren blijven staan. Do Parsi had het hoofd gebogen en Passepartout was zeker niet minder verbaasd. De uit den dood verrezene had de plaats bereikt waar de heeren Fogg en Cromarty zich bevonden en op stroeven toon zeide hij : »Vooruit!" Het was Passepartout zelf, die den brandstapel had bestegen te midden
VEERTIENDE
E AG EN.
37
van den dikken rook en de vrouw ontrukt had aan een wissen dood. Een oogenblik later waren alle vier in het bosch verdwenen en do olifant rende in snellen draf voort. Maar een luid geschreeuw en zelfs een kogel, die den hoed van Phileas Fogg doorboorde, getuigden, dat de list ontdekt wa^. Up don brandstapel lag nog altijd het lijk van den ouden rajah en de priesters, van hunne ontsteltenis bekomen, begrepen dat een onbeschaamde roof was gepleegd. Zij ijlden, gevolgd door de wachters, de vluchtenden na. Men schoot op hen, maar de Europeanen reden te snel en in weinige oogenblikken waren zij buiten het bereik der pijlen en kogels.
HOOFDSTUK.
Waarin Phileas Fogg het praobtlge dal van den Qanges doortrekt, zonder In het minst er aan te denken om dit te bezichtigen. Men was in de stoutmoedige schaking plukkig geslaagd. Een uur lang juichte lassepartout nog over het gelukken yan het plan. Sir Francis Cromarty had den onverschrokken knecht de hand ge'drukt. Zijn meester had tot hem gezegd: »Goed'', wat in den mond van dezen gentleman gelijk stond met de vleiendste loftuiting. Passepartout had daarop geantwoord, dat al de eer van de onderneming aan zijn meester toekwam. Voor zich zelf had hij één »dwaze" gedachte gehad, en hij lachte er om als hij naing, dat hij, Passepartout, oud-scrgeant ij de pompiers, een oogenblik de weduwnaar was geweest van eene schoone, jonge vrouw, do weduwe van een gebalsemden rajah. Wat de jeugdige hindoesche aangaat, zij had zich volstrekt geen rekenschap kunnen geven van hetgeen er gebeurd •was. In een paar reisdekens gewikkeld, lag zij nu in een der manden neder. De olifant met beleid door den Parsi bestuurd, draafde middelcrwijl zoo snel mogelijk door het duistere bosch Een uur na het verlaten van den afgodstempel van Pillaji rende hij over een onmetelijke vlakte. Tegen zeven ure
f
hield men halt. Aouda was nog altoos bewusteloos. De gids liet haar een teug water met brandewijn drinken, maar de staat van bedwelming duurde nog geruimen tijd voort. Sir Francis Cromarty, die de werking der inademing van hennep kende, was volstrekt niet ongerust. Maar zoo al hot herstel der jeugdige hindoesche den generaal* niet bezorgd maakte, minder gerust was hij omtrent hare toekomst. Hij deelde onbewimpeld aan Phileas Fogg mede, dat, zoo mevrouw Aouda in Indië bleef, zij ongetwijfeld weder in de handen harer beulen zou vallen. Deze stonden over het geheele schiereiland met elkander in betrekking, en zeker zouden ze, ondanks de Engelsche politie, zich weder van hun slachtoffer weten meester te maken, te Madras, even goed ola te Bombay of Calcutta. Tot staving van zjjne bewering deelde Francis een feit van denzelfden aard mede, dat nog pas geleden had plauts gehad. Volgens hem zou de vrouw niet veilig zijn vóór zij Indië had verlaten. Phileas Fogg antwoordde, dat hij deze waarschuwing niet vergoten zou en over de zaak zou nadenken. Ten tien ure verwittigde de gids de
38
DE REIS
OM DE
hoeren, dat zij te AUahabad waren. Daar ving de spoorweg weder aan en Tan dit station kon men in minder dan een etmaal Calcutta bereiken. Phileas Fogg zou dus tjjdig genoeg aankomen voor de mail boot die eerst dos anderen daags, 23 October, des middags naar Hong-Kong vertrok. Men bracht de indische dame in eeno kamer van het station en Passepartout word belast met den aankoop van al hetgeen zij voor haar toilet behoefde. Zijn meester verleende hem onbeperkt crcdiet. Passepartout begaf zich aanstonds op weg en doorkruiste de stad. AUahabad, stad van God, is een der heiligste steden van Indië, omdat zij gebouwd is aan de samenvloeiing van de heilige stroomen, de Ganges en de Jumna, naar wier wateren de bewoners van het schiereiland ter bedevaart opgaan. Men weet bovendien dat, volgens de legenden van de Ramayana, de Ganges zijn oorsprong neemt in den hemel, van waar de goedertierenheid van Brahma hem naar de aarde zendt. De boodschappen welke Passepartout te verrichten had, stelden hem in de gelegenheid de stad te zien, welke voorheen beschermd werd door een prachtig fort, dat nu' tot staatsgevangenis dient. Thans is er nijverheid noch handel in deze stad, waar voorheen de ecne zoowel als de andere bloeide. Passepartout, die te vergeefs een modemagazijn zocht alsof hij in Regent-street was, in de nabijheid van Farmer & Co. vond slechts bij een uitdrager, een ouden inhaligen Europeaan, de voorwerpen welke hij noodig had, een schotsch rokje, een groeten mantel en een prachtigen pels van bevervel, waarvoor hij niet aarzelde vijf en zeventig pond te betalen. Toen keerde hij mot de grootste voldoening naar het station terug. Mevrouw Aouda kwam langzamerhand tot zich zelve. De invloed waar onder zij door de priesters van Pillaji gebracht was, verdween on haar schoonc oogen kregen weer haar indische zachtheid terug. Als de dichterlijke koning Ucaf Uddarel 'de bekoorlijkheden van koningin Ahmchnagara bezingt, drukt hij zich aldus uit: »Hare glanzende haren, in twee re-
WERELD
gelmatige doelen gescheiden, vormen een lijst om de volmaakt harmonische trekken van hare zachte, blanke wangen, schitterend van reinheid en friscbheid. Hare effen zwarte wenkbrauwen hebben den vorm en de kracht van den boog van Kamas, den god dor liefde, en onder hare lange zijden oogwimpers om den donkeren appel harer groote doorsohüncnde oogen, zwemmen als in de heilige muren van den Himalaya, de reinste beelden van het hemelsche licht. Fijn, effen en wit zijn hare tanden, die schitteren tusschen de glimlachende lippen, als dauwdroppelen in de half ontloken kelk van de grcnaatbloom. Hare kleine ooren met symetrische lijnen, hare roode handjes, hare kleine ronde voeten zijn als de knoppen van den lotus, en prijken met den gloed der schoonste paarlen van Ceylon, der prachtigste diamanten van Golconda. De tengere buigzame gestalte, die eene hand omsluiten kan, verhoogt den edelen vorm van hare ronde heupen CD den rijkdom van haar boezem waar do jeugd in vollen bloei haar hoogste schatten ten toon spreidt, on onder de zijden plooien harer tuniek schijnt zü uit zuiver zilver gedreven door de goddol ijke hand van Vivcacarma, den eeuwigen beeldhouwer." Met andere woorden on ontdaan van al deze dichterlijke beelden : Mevrouw Aouda, de weduwe van een rajah uit Bundelkund, was eene schoone vrouw in de volle beteekenis des woord» en ook volgens ouropoesohe begrippen. Zij sprak zeer goed Engelsch en de ids had niet overdreven, toen hij zeide at deze jonge hindocsche door hare opvoeding geheel veranderd was. Intusschen stond de trein gereed om het station van AUahabad te verlaten. De Parsi wachtte, Fogg rekende met hem af, en.betaalde den overeengekomen prijs zonder hom een stuiver te veel te geven. Dit verwonderde Passepartout een weinig, daar hij wist al wat zijn meester aan den gids te danken had. De Parsi had inderdaad vrijwillig zijn leven voor dat van Aouda opgeofferd, en zoo de Hindoes dit later te weten kwamen, zou het hem zeer moeielijk zün om aan hunne wraak te ontkomen. Ook bleef
f
IN
TACHTIG
de viaap nog over wat men met Kiouni, een zoo duurgekochten olifant zou doen ? Maar PhileaB Kogg had te dien opzichte reeds een boslnit genomen. jiParsi," zeide hij tot den gids, »gij hebt mij goed en trouw geholpen. I k heb uwe diensten beloond, maar niet uwe toewijding. Wilt gij den olifant hebben ? Hij is voor u." De.oogen van den gids glinsterden. «Dat 18 een gansch vermogen, dat uwe edelheid mi| geeft!' riep nij uit. »Neem het aan," antwoordde Fogg, »ik blijf toch altijd uw schuldenaar." »Mij is het wel!" riep Passepartout. »Neem hem, vriend Parsi! Kiouni is een dapper en moedig beest!" En naar het dier toegaande gaf hij het eenige klontjes suiker, met de woorden : »Daar Kiouni, pak maur aan." De olifant liet ecnig gebrom van goedkeuring hoorcn; toen nam hij Passepartout bij zijn gordel on hem met zijn snuit omvattende, lichtte hij hem tot aan zijn kop op. Passepartout was volstrekt niet verschrikt, liefkoosde hot dier eens, dat hem zachtjes weder op den grond plaatste, greep de punt van den snuit van Kiouni met zijn hand en drukte die hartelijk om zijne omhelzing te beantwoorden. Eenige oogenblikken later waren Phileas Fogg, Sir Francis Cromarty en Passepartout in een gcmakkelijken Waggon gezeten, waarvan mevrouw Aouda de beste plaats bezette, en spoorden met groote snelheid naar Benayes, ongeveer tachtig mijlen van Allahabad verwijderd, welken afstand men in twee uur moest afleggen. Gedurende dezen tocht kwam de jonge vrouw geheel tot haar zelve. De bedwelmende dampen van den hennep waren vervlogen. Hoe groot was hare verbazing, toen zij bemerkte dat zij in een trein zat, in een waggon, omringd van personen in Europoesche kleederdracht en die haar allen geheel onbekend waren. Terstond overlaadden hare reisgezpllen haar met allerlei voorkomendheden en kleine diensten e a verkwikten haar met eenige druppels likeur. Daarop verhaalde de generaal haar al hetgeen met haar was voorgevallen. Hij prees vooral de toewijding van Phileas Fogg,
DAGEN.
39
die niet geaarzeld had zijn leven te wagen om het hare te redden, en zeide, dat zij de ontknouping van het avontuur aan den stouten inval van Passepartout te danken had. Fogg liet hem dit alles vertellen, zonder een woord te zeggen. Passepartout was zeer verlegen en herhaalde onophoudelijk dat het de moeite niet waard was! Mevrouw Aouda dankte hare redders mot aandoening, meer nog door hare tronen dan door hare woorden. Hare schoone oogen, meer dan haar lippen, waren de tolken harer dankbaarheid. Toen, denkende aan hetgeen voorgevallen was met de sutty, zag zij in hare verbeelding Indic weder vóór zich, waar nog zoovele gevaren haar wachtten, en zij werd door een huivering van schrik bevangen. Phileas Fogg begreep wat er in de ziel van mevrouw Aouda omging, on bood haar, om haar gerust te stellen, op zeer ecnvoudigcn toon aan, haar naar Hong-Kong te brengen, waar zij kon blijven tot de zaak geheel uit de wereld zijn zou. Mevrouw Aouda nam dit aanbod met dankbaarheid aan. Te Hong-Kong woonde juist een harer bloedverwanten, een Parsi zooals zij, en een van de grootste handelaren van de stad, die geheel Engelsch is, ofschoon zij op een uithoek van de Chfneesche kust is gelegen. Ten half een kwam de trein te Denares aan. De brahmaansche legenden zeggen, dat deze stad de plaats van het oude Casi inneemt, dat vroeger in de lucht hing tusschen het zenitn en den nadir, evenals het graf van Mahomed. Maar in dezen materiëelen tijd rust Bcnares. het Athene van Indië, zooals de üosterschen het noemen, zeer prozaïsch op den grond, en Passepartout kon een oogcnblrk deze huizen van gebakken steen en kleihutten beschouwen, die het zulk een treurig aanzien schenken, zonder eenige locale kleur er aan te geven. Hier moest Sir Francis Cromarty blijven. De troepen, waartoe hij behoorde, waren op eenige mijlen noordelijk van deze stad gekampeerd. De generaal nam van Phileas Fogg afscheid, hem in alle opzichten het be.ste toe-
40
DEREIS
OM DE
wensohende met de bede, dat, zoo hij deze reis weer eens ondernam, zij minder zonderling, maar daarentegen voordeeliger mocht wezen. Fogg drulcte even de vingers van zijn reisgezel. Het afseheid van mevrouw Aoada ging teederder in zijn werk. Nooit zou zij vergeten wat zij aan Sir Francis Cromarty te danken had. Passepartout werd door den eeneraal vereerd met een slevigen handdruk. Zeer geroerd, vroeg hij zich af, waar en wanneer hij zich toch eens voor hem zou kunnen opofferen. Toen scheidde men. Van Benares af volgt de spoorweg het dal van de Ganges. Door Je raampjes van den waggon kon men, bij vrij helder weer, het afwisselend landschap van Bohar gadeslaan, de begroeide bergen, de velden mot maïs en tarwe en gerst bebouwd, de rivieren en meren met groene alligators, de goed onderhouden dorpen en de nog lommerrijker bosschen. Eonige olifanten en een aantal zebu's met hoogc bulten baadden zich in de wateren van den heiligen stroom, en niettegenstaande het reeds vergevorderde jaargetijde en de koude dagen, volbrachten de Hindoes van beide Bak#m hunne heilige afwasschingen. üeza geloovigen, verklaarde vijanden van het boedhismc zijn ijverige aanhangers van den Brahmaanschen godsdienst, die belichaamd is in drie personen: Viehnoe, den zonnegod, Siva, de verpersoonlijking der natuurkrachten, en Brahma, den opperheer van priesters en wetgevers. Maar Brahma, Vishnoe en Siva, met welk oog zullen zij dit geheel Britsch geworden Indië beschouwen, wanneer een stoomboot dreunend de wateren van de heilige Ganges beroert, de meeuwen, welke over hare oppervlakte vliegen, opjagende, en de schildpadden, die langs zijne oevers kruipen, verschrikkende, en even zoo de vromen, die aan weerszijden van zijne oevers verspreid zijn. Dit geheele panoroma ging bliksemsnel voor hen voorbij, en dikwijls ver-
WERELD
borg een dikke witte rookwolk nog vele bijzonderheden van het landschap. Ter nauwernood konden de reizigers het fort van Chunar bespeuren, ongeveer twintig mijlen ten zuidoosten van Benares gelegen, een oude sterkte der rajahs van Behar: Chazepore met zijn belangrijke fabrieken van rozenwater, de graftombe van lord Cornwalli«, die zich op den rechteroever van de Ganges verheft; de versterkte stad ISuxar ; Patna een aanzienlijke fabriek- en handelsstad, waar de grootste markt van opium uit geheel Indië wordt gehouden ; Monghir, een geheel Europeesche stad, Engelsch als Birmingham en Manchester, beroemd om zijne ijzersmeltcrijen, zijn smidswerken en wapenen, en welks hooge schoorsteonen met hun zwarten rook den hemel van Brahma bezoedelen en aan het land der droomen al zijne poëzie ontnemen. Eindelijk kwam de nacht, en onder het gebrul der vluchtende tijgors en wolven, ging de trein in volle snelheid voort. Men zag niets meer van de wonderen van Bengalen, noch Golconda, noch het vervallen Gora, noch Murshedabad, dat de vroegere hoofdstad was, Burdwan, noch Hougly, noch Ghandornagor, dat aan de FranBchen behoort, en waarop Passepartout trosoh zou zijn geweest de Franeche vlag te zien wapperen. Ten acht ure eindelijk had men Calcutta bereikt. Oe mailboot voor HongKong lichtte het anker eerst ten twaalf uur. Phileas Fogg had dus nog vjjf urnvóór zich. Volgens zijn reisboek moest hij den 25L'n Uctober in do hoofdstad van Indië aankomen, drie en twintig dagen na het verlaten van Londen, en hij was er ook op den bepaalden dag. Hij was noch vóór noch ten achteren. Ongelukkigerwijze waren de twee dagen, welke hij tussclien Londen en Bombay gewonnen had, verloren gegaan, men weet hoe, bij het dooi-trekken van het Indische schiereiland, maar men mag aannemen dat Phileas Fogg daar geen spijt van had.
IN TACHTIG
.
VIJFTIENDE
DAGEN.
41
HOOFDSTUK.
Waarin de zak met banknoten weder met eenige duizenden ponden sterling vermindert. De trein had aan het station opgehouden. Passepartout stapte het eerst uit den "Waggon, en werd door Foge gevolgd, die zijne jeugdige reisgezellin bi] het uitstijgen behurpzaam was. Phileas Fogg was van plan om terstond naar de maifboot voor Hong-Kong to gaan, ten einde mevrouw Aouda daar zoo gemakkelijk mogelijk te installeeren, want hij wilde niet van haar scheiden, zoolang zij vertoefde in een land, dat zoo gevaarlijk voor haar was. Op het oogenblik dat Fogg hot station zou verlaten, naderde hem een agent van politie met de woorden: »Alünheer Phileas Fogg?" )-Die ben ik." »En deze man is uw bediende ?" vroeg de agent verder, op Passepartout wijzende. »Ja." »Wil mij dan beiden volgen." Fogg's houding liet niet de minste verbazmg blijken. De agent was een vertegenwoordiger van de wet, en voor iederen Ëngelschman is de wet heilig. Passepartout, met zijne flansche gewoonten, wilde er iets tegen inbrengen, maar de agent raakte hem even met zijn stokje aan, on Phileas Fogg wenkte hem dat hij zou gehoorzamen. »Kan deze jonge dame ons vergezellen ?" vroeg Èogg «Dat kan zij,' antwoordde de agent. De agent geleidde Fogg, Aouda en Passepartout naar een palkighari, eene soort van rijtuig op vier wielen met twee paarden bespannen, waarin ruimte voor vier personen was. Men reed weg; niemand sprak gedurende den rit, welke twintig minuten duurde. Het rijtuig reed eerst door de stad der inlanders met hare hooge nauwe straten en hutten, waarin eene cosmopolitische bevolking zoo vuil en haveloos mogelijk wemelde ; vervolgens door de europeesche stad, met huizen van gebakken steen, beschaduwd door kokosboomen en omringd door een bosch van mas'^en.
Ondanks den vroegen morgen doorkruisten reeds vele rijtuigen en voor name ruiters de straten. De palkighari hield stil voor een gebouw met oen onaanzienlijk voorkomen, maai dat toch blijkbaar geen particulier huis was. De agent deed hier zijne gevangenen uitstijgen — men kon hun inderdaad dezen naam wel geven — en bracht hen toen naar een kamer met getraliede vensters, terwijl hij hun toevoegde; »Om half negen zult gij voor den rechter verschijnen." Daarop verwijderde hij zich en sloot de deur. »Mooi zoo! Wij zijn gevangen!" riep Passepartout, zich op een stoel werpende. Mevrouw Aouda richtte zich terstond tot Fogg, en zeide met eene stem, waarin zij kwalijk hare aandoening kon verbergen : »Mijnheer, gij moet mij aan mijn lot overlaten! Ik ben de oorzaak dat ge vervolgd wordt, omdat gij mij hebt willen redden!" Phileas Fogg zeide slechts 4at dit onmogelijk was. Vervolgd te worden wegens die zaak van de sutty was niet denkbaar. Hoe zouden de aanklagers zich kunnen aanmelden! Er had een vergissing plaats ! Fogg voegde er bij, dat hij in geen geval de jonge vrouw zou verlaten, en dat hij haar naar Hong-Kong zou brengen. »Maar de boot vertrekt ten twaalf ure !" merkte Passepartout op »Voor twaalf uro zullen wij aan boord zijn," antwoordde Fogg kalm.' Uit werd op zulk een beslissenden toon ozegd, dat Passepartout niet kon nalaten ij zich zelven te donken: »Nu, dat is dus zeker? Vóór twaalf uur zullen wij aan boord zijn !'' Maar toch was hij nog maar half gerustgesteld. Ten half negen ging do deur der kamer open. De agent von politie trad weder binnen en bracht zijne gevangenen in een ander vertrek. Dit was de rechtszaal en een tamelijk groot publiek van Europeanen en inboorlingen was reeds tegenwoordig.
f
42
DE REIS OM DE
WERELD
Fogg, Aouda en Passepartout zetten wijd, dat voor den eeredienst van Brahzieh op een bank tegenover de zetels ma bestemd was. »Hebt gij het gehoord ? ' vroeg de rechvan den magistraat en den gri£Ber. De magistraat, de heer Obodiah, kwam ter aan Phileas Fogg. terstond daarop binnen, gevolgd door »Ja, mijnheer," antwoordde Fogg, op den griffier. Hij was een groot, gezet zijn horloge ziende, »en ik beken." man. Hij nam een pruik van een spijker »O zool gij bekent? " aan den wand en zette die op. »Ik beken en verwacht dat deze drie »De eerste zaak," begon bij. Maar priesters op hunne beurt bekennen zulzijne hand aan zijn hoofd brengende, len, wat zij wilden doen in do pagode van Pilla,ji." n e p hij terstond: De priesters keken elkander aan. Zij »Hé! dat is mijn pruik niet!" »Inderdaad, het is de mijne," ant- schenen niets te begrijpen van de woorden van den beschuldigde. woordde de griffier. »Ongetwijfeld," riep Passepartout drif»Waarde mijnheer Oystorpuf, hoe kunt gij meenen dat een rechter een goed tig, »in die pagode van Pillaji, waar zij vonnis zou kunnen vellen met de pruik hun slachtoffer wilden verbranden !" Nieuwe verbazing des priesters, en van den griffier!" Men verwisselde toen de pruiken. diepe verbazing van den rechter Obadiah. »Welk slachtoffer?" vroeg hij. »Wie Under deze voorbereidende maatregelen kookte het bloed van Passepartout, want wilden zij verbranden in het hartje van het scheen hem toe, dat de wijzer der Bombay ?'" »Bombay!" riep Passepartout. klok ontzaglijk snel ging. »Zeker. Ër is hier geen sprake van »De eerste zaak," sprak de rechter de pagode van Pillaji, maar van de pagoUbadlah weder. »Phileas Fogg," zeido de griffier de van Malabarhill te Bombay." »En als bewijs, zijn hier de schoenen Oysterpuf. »Present," antwoordde do heer Fogg. van den heiligschenner," zeide de griffier, terwijl hij een paar schoenen op zijn »Passepartout?" lessenaar zette. »Progent," herhaalde Passepartout. »Mijne schoenen!" riep Passepartout »In orde," zeide de rechter Übadiah. lAI twee dagen lang wordt op allo treinen uit, die in de hoogste mate verbaasd, die van Bombay komen naar u gezocht.' dezen onwillekeurigen uitroep niet kon »En waar beschuldigd men ons dan weerhouden. Men kan de ontsteltenis begrijpen die van'.'" vroeg Passepartout ongeduldig. »Dat zult gij aanstonds vernemen," ant- bij meester en knecht te weeg was gebracht. Het voorval in de pagode van woordde de rechter. »Mnnheer," zeide Fogg toen, »ik ben Bombay hadden zij al lang vergeten, en Britsen onderdaan, en ik heb r e c h t . . . " dit was het toch, dat hen voor den ma»Zijn uwe rechten in eeiiig opzicht gistraat van Calcutta bracht. gekrenkt?" vroeg Obadiah. De agent Fix had terstond al het voor»Volstrekt niet." deel begrepen, dat hij uit deze onge»Goed. Laat dan de aanklagers bin- lukkige zaak kon trekken. Zijn vertrek twaalf uren uitstellende, had hij zich tot nen komen." Op een wenk van den rechter werd raadsman opgeworpen van de priesters eene deur geopend en drie hindoesche van Malabarhill; hij had hun eene aanpriesters werden door den deurwaarder zienlijke schadeloosstelling beloofd, daar hij wel wist dat het Engelsche gouverbinnen geleid. »Juist. Net zoo als ik dacht," prevelde nement zulk eene overtreding zeer zwaar Passepartout, »dat zijn de kerels, welke strafte; daarop had hij hen met den de indische dame wilden verbranden." volgenden trein de heiligschenners nageDe priesters plaatsten zich vóór den zonden. Maar, daar deze veel tijd hadden rechter en de griffier las met luider stem besteed om de jonge weduwe te redden,; eene aanklacht wegens heiligschennis waren Fix en de Hindoes vóór Fogg en tegen Phileas Fogg en zijn oedieude, I zijn bediende te Calcutta aangekomen, , beschuldigd een gebouw te hebben ont- i en de magistraten waren door telegram-
IN TACHTIG men verzocht, om hen reeds bij het uitstijgen uit den trein in hechtenis te doen nemen. Men kan begrijpen, hoe root do teleurstelling van Fix was, toen ij vernam dat Phileas Fogg nog niet in de hoofdstad van Indic was aangekomen. Hij moest wel gelooven, dat zijn dief den Peninsular spoorweg had ver1 aten en zich verborgen hield in een van de noordelijke provinciën. Vier en twintig uren lang verkeerde Fix in doodelijken angst en bespiedde hij het station. Groot was zijne vreugde, toen hij dezen zelfden morgen hem uit den waggon zag stappen, in gezelschap bovendien van een jonge vrouw, van wier tegenwoordigheid hij zich geen rekenschap kon geven. Oogenblikkelijk zond hij een agent van politie op hem af, en dit was de oorzaak dat Fogg, Passepartout en de weduwe van den rajah van Bundelkund voor den rechter übadiali gebracht werden. Zoo Passepartout minder vervuld ware geweest met zijn eigene zaak, dan zou hij opgemerkt hebben, dat in een hoekje van de gerechtszaal de detective gezeten was, 'die het geding met een licht te begrijpen belangstelling volgde; want zoowel te Calcutta, als te Bombay en te Suez, had hij het bevel van in-hechtenis-neming nog niet ontvangen. Intusschen had Ubadiah akte genomen van de bekentenis van Passepartout, die wel alles wat hij bezat had willen geven om zijne onvoorzichtige woorden terug te nemen. »Is het feit erkend ?' vroeg de rechter. »Erkend," antwoordde Fogg kalm. »Overwegende," hernam de rechter, »dat de Engelscho wet alle godsdiensten in Indië even nauwgezet wil beschermen en het misdrijf door genoemden Passepartout erkend is en van dezen alzoo bewezen is. dat hij den drempel van den afgodstempel van Malabarhill te Bombay met een heiligschennenden voet heeft betreden op den SOen October, wordt meergemelde Passepartout veroordeeld tot vijf dagen gevangenisstraf en eene boete van driehonderd pond." »Driehonderd pond!" riep Passepartout uit. die slechts ooren had voor de boete. »Stilte!" riep de deurwaarder met krijschende stem. -lEn," voegde de rechter Obadiah er
g
DAGEN.
43
bij, »overwegende dat het niet bewezen is, dat de meester niet medeplichtig was. aan het misdrijf van den bediende, maar dat in alle gevallen deze aansprakelijk moet worden gesteld voor de daden on bewegingen van een bediende, welke van hem zijn loon ontvangt, wordt aan Phileas Fogg niet veroorloofd te vertrekken en wordt nij veroordeeld tot een gevangenisstraf van acht dagen en eene boete van honderd vijftig pond. Griffier, de volgende zaak!'"' Fix had, in zijn hoek gezeten, met een onuitsprekelijk genoegen Phileas Fogg hoeren veroordeelen tot acht dagen gevangenisstraf te Calcutta. Dit was langer tijd dan noodig was om het bevel tot inhechtenisneming te ontvangen. Passepartout was geheel verpletterd. De veroordecling deed zijn meester diens gohecle fortuin verliezen. Een weddenschap van twintig duizend pond verloren, alleen omdat hij als een echte slenteraar dien verwenschten afgodstempel van Malabarhill binnengetreden was! Phileas Fogg bleef zoo geheel meester over zich zelven, alsof hem de veroordeeling volstrekt niet aanging. Ja. hij fronste zelfs zijn wenkbrauwen niet Maar op het oogenblik dat de griffier een andere zaak zou roepen, richtte hij zich op, met de woorden : »Ik bied borgtocht aan.'' »Dat is uw recht," antwoordde de rechter. Fix dacht dat hij door don grond zou zinken, maar hij herstelde zich weer spoedig, toen hij vernam wat de rechter zeide. »Overwegende, dat PhileasFogg en zijn bediende vreemdelingen zijn. wordt borgtocht voor ieder gesteld op de aanzienlijke som van duizend pond." Twee duizend pond moest het Fogg kosten, zoo hij met zijne veroordeeling geen vrede nam. »Ik betaal," zeide de gentleman, en haalde uit den zak, dien Passepartout droeg, een pak banknoten, die hij op den lessenaar van den griffier legde. »Dit gold zal u in staat stellen om de gevangenis te ontloopen," zeide de rechter. »Gij zijt intusschen vrij onder borgtocht." »Ga mee," zeide Fogg tot zijn knecht. »Als zij ten minste mij mijne schoe-
44
DE REIS
OM DE
nen maar teruggeven!" zeide Passepartout woedend. Men gaf hem zijne schoenen terug. Een duur paar schoenen! mompelde hij. Elk meer dan duizend pond! En dan komt er nog bij, dat zij mij klemmen ! Toen volgde hij zeer neerslachtig Fogg, die mevrouw Aouda zijn arm had eboden. P'ix hoopte altijd nog dat zijn ief nooit besluiten zou om die twee duizend pond te betalen, maar liever voor acht dagen in de gevangenis zou gaan. Hij volgde Fogg dus op den voet. Deze, mevrouw Aouda en Passepartout, stegen terstond in een rijtuig. Fix liep het na en zag dat het weldra op do kade stilhield. Op een halve mijl afstand van de kusc lag de Rangoon voor anker; haar vlag was ten tecken van vertrek boven in den mast geheschen. Het sloeg elf uur, Fogg was dus nog een uur vóór. Fix
f
ZESTIENDE
WERELD
zag hem uit het rijtuig stijgen en in een bootje gaan met mevrouw Aouda en zijn knecht. De detective stampvoette. »De deugniet!" riep hij, «hij reist toch weg! Twee duizend pond opgeofferd ! Hij is zoo verkwistend als een dief. Ik zal hem toch in mijn macht krijgen, al was het ook aan het einde van de wereld; maar als hij zoo voortgaat, zal ik al het geld van den diefstal er bij inschieten." Do inspecteur van politie was geheel ten prooi aan deze gedachten. En waarInk sedert hij Londen had verlaten, had Phileas Fogg, zoowel aan reiskosten als fooien, den koop van den olifant, de borgtochten en do boeten, reeds meer dan vijfduizend pond besteed en de zooveel percent van de teruggevonden som, welke uitgeloofd was aan den detective, verminderde voortdurend.
HOUFDSTÜK.
Waarin Fix het doet voorkomen niets te weten van de zaken, waarover men hem spreekt. De Rangoon, een der mailbooten van de P. en ü . Compagnie, die de Chinecsche en Japansche zeeën bevaart, evenaarde de Mongolia in snelheid, maar niet in goede inrichting. Mevrouw Aouda had hier dan ook niet zulk ecne goede plaats bekomen, als Fogg wel gewensoht had. Maar het was slechts een tocht van elf of twaalf dagen en de jeugdige vrouw was geen lastige reisgezellin. Gedurende de eerste dagen van dezen overtocht maakte Aoude nadere kennis met Fogg Bij elke gelegenheid betoonde zij hem de grootste dankbaarheid. De flegmatieke gentleman hoorde haar, al thans oogenschijnlijk, met de meeste kalmte aan, zonder dat eenig woord of gebaar de minste aandoening verried Hij zorgde altijd dat het de jonge vrouw aan niets ontbrak. Op bepaalde uren kwam hij bij haar, zoo niet om tot haar te spreken, dan toch om naar haar te luisteren. Hij nam jegens haar de grootste beleefdheid in acht, maar met het bevallige en werktuigclijke van een automaat, wiens bewegingen geheel voor dit doel. waren ingericht. Mevrouw Aouda
wist niet wat zij er van denken moest, maar Passepartout had haar eenigszins ingelicht omtrent het zonderlinge karakter van zijn meester. Hij vertelde haar ook welke weddenschap dezen do reis om de wereld diüed makon. Mevrouw Aouda had er om geglimlacht, maar in elk geval had zij naar leven aan hem te danken, en haar redder kon in hare achting niet dalen, daar zij hem steeds door do oogon harer dankbaarheid zag. Mevrouw Aouda bevestigde het verhaal, dat de Hindoesche gids van hare treurige geschiedenis gedaan had. Zij behoorde.inderdaad tot het ras, dat de eerste.nj^ts inneemt onderde Indische volknïrammen. Vele paraische hoofden hebben sroote zaken in Indië in den katoenhandel gedaan. Een van hen, Sir James Jejeebhoy, was door het Engelsche Gouvernement tot den adelstana verheven, en mevrouw Aouda was familie van dezen rijken koopman, die te Bombay woonde. ïi) was zelfs een nicht van Sir Jejeebhoy, den achtbaren Jejeeb, dien zij te HongKong hoopte aan te treffen. Zou zij bij
IN TACHTIG hem een toevluchtsoord en hulp vinden*? Zjj WR8 er niet zeker van. Op dezen twijfel antwoordde Fogg, dat zij zich daarover maar niet ongerustmoest maken en dat alles zich wel schikken zou. Dit was altijd zün laatste woord. Begreep de jonge vrouw dit raadselachtige woord 7 Wie zal het zeggen ? Altijd vestigde zij op Fogg hare groote üogen, vochtig als de heilige meren van den Ilimalaya. Maar do onhandelbare Fogg, nog geslotener dan ooit, scheen de man niet om zich in dit meer te werpen. Het eerste gedeelte van den overtocht met de Rangoon had plaats onder do gunstigste omstandigheden. Het weer was kalm en dit genecle gedeelte van de onmetelijke baai, welke de zeelieden de Golf van Óengalen noemen, was zeer ten voordeele van de snelheid der mailboot. Weldra was de Rangoon in het gezicht van den groeten Andamanachtigen borg de Saddle-Peak, welke eene hoogte heeu van tweeduizend vierhonderd voet, en tot signaal strekt voor de schepen. Men volgde de kust op korteren afstand, maar de wilde Papoea's, die het eiland bewonen, vertoonden zich niet. Die volksstam staat op het laagste standpunt van beschaving, maar men pleegt onrecht, wanneer men hen onder de menschencters rangschikt. Het panorama, dat deze eilanden opleverden, was prachtig. Onmetelijke bosschen van palmboomen, arers, bamboes, muskaatboomen, teaks, djattiboomen, reusachtige slingerplanten on varen bedekten den voorgrond, terwijl de achtergrond gevormd werd door de bevallige lijnen van het gebergte. Langs de kust wemelde het van oeverzwaluwen ; wier nesten eetbaar zijn en een geliefkoosd gerecht uitmaken in het Hemelschc Rijk. Maar dit landschap vol afwisseling, dat de Andamannische Eilanden opleveren, was spoedig voorbij en de Rangoon naderde snel de straat van Malakka, waardoor men in de Chineesche Zee komt Wat deed gedurende dezen tocht de inspecteur Fix, die zoo ongelukkig was medegesleept op do reis om de wereld? Bij het vertrek uit Calcutta had hij zich op de Rangoon kunnen begeven zonder door Passepartout te worden
PAGEN.
45
opgemerkt, en hij hoopte verborgen teblijven totdat de mailboot Hong-Kong zou hebben bereikt. Het zou hem dan ook inderdaad moeielijk zijn gevallen om de oorzaak te verklaren, waarom hij zich aan boord bevond, zonder de achterdocht te wekken van Passepartout, die hem nog t e Bombav waande. Maar de omstandigheden brachten mede dat hij de kennismet Foggs bediende vernieuwde. Al de hoop van den inspecteur van politie was thans op één punt van de wereld gevestigd, op Hong-Kong. Daar moest hn den dief vatten of deze ontsnapte hem voor altijd. HongKong was dan ook het laatste Engelsche grondgebied op de gebecle reis. Was men dit voorbij, dan zou China, Japan of Amerika een veilig toevluchtsoord voor Fogg opleveren. Wanneer hij t e Hong-Kong emdelijk het bevel tot inhechtenisneming vond, dat hem ongetwijfeld nagezonden was, dan zou Fix den heer Fogg arresteeren en hem aan de politie aldaar overleveren. Maar na HongKong was een mandaat tot inhechtenisneming niet meer voldoende. Dan zou er een akte van uitlevering noodig: zijn; dit ging met allerlei oponthoud,, vertraging en hinderpalen gepaard, waarvan de schurk gebruik zou maken, om ten slotte toch te ontkomen. Mislukte alzoozijne poging te Hong-Kong, dan was h e t hoogst moeielijk, zoo niet ondoenlijk om zieh van hem meester te maken. »Alzoo," dacht Fix onophoudelijk b ^ zich zelven, gedurende de lange uren, die hij in zijne hut doorbracht, »alzoo zal de volmacht te Hong-Kong zijn en dan neem ik mijn man gevangen, of zij zat er niet wezen en dan moet ik hem noodzaken daar te blijven. Mijne pogingen zijn mislukt te Bombay en te Calcutta. Mislukken zij ook te Hong-Kong, dan is mijne reputatie verloren. Ik moet dus slagen, het koste wat het kost. Maar welk middel aan te wenden om, zoo dit mogelijk is, het vertrek van dien verwènschten Fogg te beletten ? Als uiterste middel had Fix besloten alles aan Passepartout te bekennen en hem op de hoogte te stellen van den meester, dien hij diende, maar wiens medeplichtige hij zeker niet was. Als Passepartout volkomen ingelicht was,.
46
DE REIS
OM DE
zou hij zeker vreezen in de zaak betrokken te worden en de wijste partij kiezen. Maar dit was een gewaagd middel, dat slechts in het uiterste geval kon worden beproefd. Een enkel woord van Passepartout aan zijn meester zou onherroepelijk alles bederven. De inspecteur van politic verkeerde dus in 00 grootste verlegenheid, maar de tegenwoordigheid van mevrouw Aouda aan boord van do Rangoon, in gezelschap van Phileas Fogg, opende hem een nieuw uitzicht. Wat was die vrouw ? Door welken samenloop van omstandigheden was zij de gezellin geworden van Fogg'.' Blijkbaar moest do ontmoeting tuBSchen Bombay en Calcutta hebben plaats gehad. Doch in welken hoek van het schiereiland 7 Was het enkel hot toeval dat Fogg en zjjno jeugdige reisgezellin te zamen had gebracht 7 Of had de reis in Indië door den gentleman ondernomen slechts ten doel om deze schoone op te zoeken 7 Want schoon was zij. Fix had haar maar al te goed in de gorechtszaal te Calcutta gezien. Men kan denken hoe nieuwsgierig de inspecteur daarnaar was. Hij vroeg zich af, of er niet een misdadige schaking was gepleegd, ,1a! Dat moest wel zoo zijn. Üa7.e gedachte vatte post in zijn eest, en hij besefte al het voordeel, at hij uit dezen toestand kon trekken. Of die jonge vrouw getrouwd was of niet, er was hier cene schaking gepleegd en het was zeer goed mogelijk, dat hij den schaker te Hong- Kong in eene verlegenheid kon wikkelen, waaruit hij zich niet door geld kon losmaken. Maar hij mocht niet wachten tot de Rangoon te HongKong was aangekomen. Fogg had de slechte gewoonte om van do eene boot op de andere te springen, en vóór de zaak nog een aanvang had genomen, kon hij reeds verweg zijn. Het noodzakelijkste was dus om de Engelsche overheid te waarschuwen en op den passagier van de Rangoon de aandacht te vestigen vóór hij nog aan land was. Niets nu was gemakkelijker, daar de mailboot te Singapore binnenliep, en Singapore stona in verbinding met de chineesche kust door de telegraaf Intusschon vóór hij iets ondernam en om zekerder te zijn, besloot Fix Passepartout eerst eens te ondervragen.
f
WERELD
Hij meende dat het niet moeielijk zou zijn om den bediende aan het praten te krijgen en besloot dus om zich aan hem bekend te maken. Er was niet veel tijd te verliezen. Het was de 30ste üctober, en den anderen morgen moest de Rangoon te Singapore net anker werpen. Fix dan ging dien dag aan dek, met het plan om Passepartout het eerst en wel met de grootste verbazing aan te spreken. Passepartout liep heen en weer op het voordek, toen do inspecteur naar hem toesnelde, met de woorden: »Wat, mijnheer? zijt gij op de Rangoon 7" «Mijnheer Fix aan boord!" antwoordde Passepartout zeer verrast, toen hij zijn reisgezel van de .Mongolia herkende. »Hoe n u ? gij verliet mij te Bombay en ik ontmoet u weer op de reis naar Hong-Kong. Maar, zeg eens, maakt gij ook de reis om de wereld ?" »Neen," antwoordde Fix. »ik ben van plan, om ten minste eenige dagen te Hong-Kong te vertoeven." »Zoo,'' antwoordde Passepartout, die een oogenblik verbaasd scheen. »Maar hoe komt het, dat ik u aan boord nog niet gezien heb sedert wij Calcutta verlaten hebben?'" »Och, ik was een weinig zeeziek . . . . Ik ben daarom in mijne hut g e b l e v e n . . . . Ik schijn beter tegen de lucht der Indische zee te kunnen dan tegen die van de Golf van Bengalen. Hoe gaat het uw meester, Phileas Fogg 7" »O uitnemend, en altijd even precies als zijn reisboek I Geen dag te laat ! Maar mijnheer Fix, gij weet zeker nog niet dat wij nog eene jonge dame bij ons hebben." »Een jonge dame?" herbaalde de inspecteur, die volstrekt niet scheen te begrijpen wat de ander bedoelde. Passepartout had hem spoedig op do hoogte van de zaak gebracht. Hij vertelde wat er in den afgodstempol te Bombay voorgevallen was, het aankoopen van den olifant voor twee duizend pond en de geschiedenis met de sutty, de schaking van Aouda, de veroordeeling, door de rechtbank van Calcutta en de in-vrijheid-stelling onder borgtocht. Hoe wel Fix het laatste gedeelte er van kende, nam hij toch den schijn aan, alsof hij van niets wist, en Passepartout, aan-
IN TACHTIG gomoedigd door het aandachtig luiateron Tan zijn toehoorder, vertelde maar door. • Maar," vroeg Fix, »is uw meester van plan om deze jonge vrouw mede te nemen naar Europa!" »Neen,,mijjihoer Fix, dat niet; hij is slechts van plan om haar naar «en harer bloedverwanten, een rijken
ZEVENTIENDE
DAGEN.
47
koopman te Hong-kong. te brengen." »Er is niets aan te doen!" prevelde de detective bij zich zelven, zijne teleurstelling trachtende te verbergen. »Een glaasje gin, mijnheer Passepartout ?" «Zeer gaarne, mijnheer Fix. Hel is niet meer dan plicht, dat wij op onze ontmoeting- op de Kangoon drinken.'"
HOOFDSTUK.
Waarin verwhUlenden zaken ter sprake komen gedurende den overtoohtvan aingapora naar HonK-Kong. Na dien dag ontmoetten Passepartout en de detective elkander' vaak, maar de inspecteur hield zich op een afstand van zijn reisgezel en moedigde hem volstrekt niet tot spreken aan. hlen of tweemaal zag hij Fogg; deze vertoefde het liefst in de groote kajuit van de Rangoon, hetzij hij daar mevrouw Aouda gezelschap hield of dat hij, volgens zijn onveranderlijke gewoonte, whist speelde. Wat Passepartout betreft, deze overeinsde ernstig hoe het toch kwam, at Fix dezelfde reis deed als zijn meester. En waarlijk, men moest er wel eenigszins verbaasd over staan. Deze vriendelijke heer, voor een iedar even beleefd, en dien bij het eerst te Suez ontmoette, die zich ook op de Mongolia had ingescheept, die te Bombay weer aan wal stapte, waar hij zeide te wonen, en dien men nu weer op de Rangoon ontmoette om naar Hong-Kong te reizen, in eén woord, die de reis van Fogg stap voor stap volgde, was wel een onderwerp, de moeite waard om er over na te denken. Er bestond hier minst genomen een zonderling toeval. Wie kon die Fix toch zijn 7 Passepartout was op het punt om zijn muilen er om te verwedden — hij had ze nog zuinig bewaard — dat Fix op denzelfden tijd als Fogg Hong-Kong, en waarschijnlijk wel met dezelfde mailboot, zou verlaten. Passepartout had er een eeuw over kunnen denken, zonder dat hij ooit zou geraden hebben, met welke zending de inspecteur wel belast was. Nooit zou hij kunnen gissen, dat Philcas Fogg vervolgd kon worden als een dief, 4ie
S
een reis om de wereld maakt. Maar, daar de menschelijko natuur meebrengt, dat men aan alles eene uitlegging wil geven, kwam Passepartout eensklaps tot eene verklaring van de bestendige tegenwoordigheid van Fix, en inderdaad die uitlegging was zeer aannemelijk. Volgens hem kon en moest Fix niemand anders zijn dan een agent, door de leden van de Reform-club aangesteld, om Fogg overal na te gaan, ten einde te zien of deze de reis om de wereld nauwkeurig en volgons het overeengekomen reisplan volbracht. »Dat is zoo; dat kan niet missen!" herhaalde de eerlijke knecht onophoudelijk, trot.sch op zijn doorzicht, imij is een spion, dien deze beeren ons achterna zenden. Dat is toch onwaardig. Die eerlijke achtenswaardige Fogg! Hemdoor een spion te laten bespieden! Dat zal u duur te staan komen, beeren der Reform-club." Passepartout besloot, hoe blijde hij ook met zijne ontdekking was, er niets van aan zijn meester te zeggen, vreezende dat deze zich gekrenkt zou gevoelen door het wantrouwen van zijn tegenpartij. Maar hij besloot toch Fix eens bij gelegenheid uit te lachen, zonder zelfs iets te laten ontglippen, dat hem compromitteeren kon. Woensdag den SO^ten October, des middags, stoomde de Rangoon de straat van Malakka binnen, die het schiereilandjvan dien naam scheidt van Sumatra. Bergachtige en steile, maar suhildcrachtig gelegen eilandjes, benamen aan de reizigers net gezicht op het groote eiland. Den anderen morgen, ten tien ure, had
48
DE REIS
OM DE
de Rangoon reeds een halven dag gewonnen op den door hot reglement bepaalden tijd, en liep zij de haven van Singapore binnen, ten einde daar een voorraad steenkolen in te nemen. Phileas Fogg schreef dit voordeel op zijn lijst van vrinst, en ditmaal ging hij aan land. vergezeld van Aouda, die naar wensch te kennen had gegeven om eenige uren te rijden. -Fix, Wien ' elke daad van Fogg zeer verdacht voorkwam, volgde hem zonder opgemerkt te worden. Een zekere angst kwelde hem onophoudelijk ; hij vreesde dat Fogg, als hij zich op niet-Engelsch rondgobied bevond, daar zou willen lijven ; dan was de geheele zaak ongetwijfeld voor het oogenblik veiloren. Passepartout lachte reeds bij voorbaat bij de gedachte hoe Fix daarm te werk zou gaan; intusschon bracht hij zijn tijd door om zijn gewone boodschappen te verrichten.. Het eiland Singapore is niet groot en ook niet indrukwekkend van voorkomen. Het heeft geen bergen, althans geen steile. Toch is het jn al zijn eenvoud zeer bevallig Het is een park doorsneden van tulooze wegen. In een fraai rijtuig, bespannen met vurige paarden, die uit Nieuw-Holland waren aangebracht, zaten Aouda en Fogg; zij reden door een dicht palmbosch met prachtig ebladerte, hier en daar afgewisseld door ruidnagelboomen, waarvan de vruchten gevormd zijn door den knop zelven van de half ontloken bloemen. Hier noemt de peperstruik do plaats in van de doornige neggen der Ëuropeesche velden ; sagoboomen, hooge varenkruiden met prachtige takken, wisselen deze tropische Flora af; muskaatboomen, met hun schitterend gebladerte, vervulden de lucht niet een doordringenden geur. In het bosch ontbrak het niet aan vroolijk dartelende apen en in het diepst der bosschen verscholen zich de tijgers. Hem, wien het soms mocht verwonderen, dat deze roofdieren op dit betrekkelijk kleine eiland nog niet tot het laatste toe verdreven zgn, zal men antwoorden dat zij van Malakka komen, door de straat over te zwemmen. Toon Aouda en Fogg een paar uren door dit landschap gereden hadden, keerden zij in de stad terug, die bestaat uit
f
f
WERELD
een hoop zware en lage huizen, allen met prachtige tuinen, waarin mangoestanen, ananassen en andere van de schoonste vruchten der wereld groeien. Ten tien ure kwamen zij weer op de mailboot, gevolgd, zonder dat zij het wisten, door den inspecteur, die ook ia de kosten van een rijtuig had moeten vervallen. Passepartout wachtte hen op het dek van de Rangoon. Do zorgende knecht had eenige mangoestanen gekocht, een vrucht ter grootte van een appel, die van buiten bruin, en van binnen vuurrood zijn, en wier witte pit, welke tusschen de lippen smelt, voor de ware liefhebbers een onvergelijkelijk genot' oplevert. Hij was zeer in zijn schik dat hij deze aan Aouda kon geven, die er hem fêcht vriendelijk voor bedankte. \ Ten elf uren had de Rangooir hare lading steenkolen ingenomen en lichtte het anker. Eenige uren later verloren de reizigers do hooge bergen van Malakka uit het gezicht, welks bosschen de prachtigste tijgers tot een schuilplaats verstrekken. Singapore ia ongeveer deiiie^ honderd mglen verwijderd van Hong Kong» een klein eiland op de chineesehe kust, dat aan Engeland oehoort. Phileas Fogg moest dien afstand in zes dagen afleggen, ten einde den 6«" November te Hong-Kong te zijn om van daar met de boot naar Yokohama, een van de grootste japansche havens, te komen. De Rangoon was zwaar geladen Een aantal reizigers hadden zich te Singapore ingescheept: Hindoes, Ceylaneezen, Chineezen, Maleiers, Portugeezen. die voor het grootste gedeelte allen tweede klasse reisden. Tot nog toe had men vrij goed weder gehad, maar thans kwam er verandering met het laatste kwartier d e r maan. De zee werd onstuimig. Nu en dan stak de wind hevig op, maar gelukkig woei hij uit het zuidwesten, zoodat de stoomboot nog sneller liep. Toen het weder bedaarder werd, liet de kapitein de zeilen bijzetten. De Rangoon, als een brik getuigd, stoomde dikwijl» met haar beide marszeilen en haar fok; zij ging dan ook veel sneller door den
IN
TACHTIG
stoom en door den wind. Zoodoende naderde men met een kotten en soms zeer zwaren golfslag de kust van Annam en Gochinchina, Maar het was meer de sohuld der Rangoon dan wel van de zee, dat bijna alle passagiers zeeziek werden on op die wijze de reis mpesten maken. De schepen der Peninsular Company toch, die op de Chineesche zee dienst doen, zijn allen zeer slecht gebouwd. De verhouding tusschen hun diepgang en hun omvang is zeer slecht berekend, en hiervan is het gevolg dat zij weinig weerstand aan de zee bieden en aan slingeren onderhevig zijn. Men moest nu, uitl^oofde van het slechte weder, groote voorzorgen • nemen, en met halve kracht stoomen. Dit tijdverlies scheen FOgg volstrekt niet te verontrusten, maar Passepartout was er zeer over uit zijn humeur. Hij gaf de schuld aan den kapitein, aan den machinist, ja aan de Cohipagnie,'en wenschte een ieder naar do maan, die zich met het transport van reizigers bemoeit. Misschien was het wel de gaskraan, die altijd nog voor zijne rekening in Savilla Row brandde, welke hem zulk een haast deed maken om verder te komen.. »Gij hebt dus wel haast om te HongKong te komen?" vroeg de detective hem eens. »Ja, ik ben er zeer verlangend naar," antwoordde Passepartout. ' »Meent gij dat mijnheer Fogg haast heeft de mailboot naar Yokohama te nemen." »Ja, hij heeft ontzaglijk veel haast." »Gelooft ge dus nog aan die zonderlinge reis om de wereld ?" »Stellig. En gij, mijnheer Fix 7 ' »Ik? Neen, ik geloof er niet aan." »Grappenmaker!" zeide Passepartout, knipoogend. Dit woord gaf aan den agent veel stof tot nadenken. Het verontrustte hem, zonder te weten waarom. Zou de Franschman hem begrepen hebben ? Hij wist het niet. Maar dat hij de detective was, dat wist hij zelf toch maar alleen, hoe zou Passepartout dit hebben ontdekt? En toch, toen hij zoo tot hem sprak, had Passepartout eene nevengedachte. Op een anderen keer ging de VEEVE. De reis om de wereld.
DAGEN.
49
knecht zelfs nog verder; toen kon hij zijn tong niet meer beheerschen. »Zeg eens, mijnheer Fix," vroeg hij aan zijn reisgezel, «als wij to Hong-Kong zijn, zullen we dan uw aangenaam gezelschap moeten missen ?" »Wol," antwoordde Fix, eenigszins verlegen, »misschien . . . . maar ik weet het nog niet. Misschien . . . . " »O," zeide Passepartout, »als gij bij ons bleeft, zou het een waar genot voor mij zijn. Ken agent van.de Peninsular Company blijft niet onderweg steken Gij gingt eerst maar tot Bombay, en waarlijk nu zijt gij al in China! Amerika is niet ver meer, en van Amerika naar Europa is maar een stapje!" Fix keek den spreker strak aan, maar deze had het onschuldigste gezicht van de wereld; hij achtte het daarom het best om maar met hem mee to lachen. Passepartout echter, wiens tong nu los was, ging voort en vroeg : »Dat baande geeft je zekbr veel 1" »Zoo, zoo,' antwoordde Fix zonder J blikken of blozen. «Er zijn goede en,-' kwade zaken. Maar gij begrijpt wel, dat. ik niet voor mijn oigen kosten reis."^ »O, ja, dat behoeft gg mij niet m e e r te zeggen!" riep Passepartout lachend uit. Toon dit gesprek geëindigd was, keerde Fix naar zijne hut terug om alles nog eens te overpeinzen. De Franschman had zeker alles geraden. Op de eene of andere manier was deze zijne betrekking als detective te weten gekomen. Zou hij zijn meester hebben gewaarschuwd ? Was Passepartout Fogg's medeplichtige ? Was zijn voornemen ontdeKt en zou hij het dus niet ten uitvoer kunnen brengen ? De inspecteur bracht op deze wijze eenige pijnlijke uren door, nu eens geloovende, dat alles verloren was, dan weer hopende dat Fogg nog van niets afwist, en ten slotte wist hij niet wat hem te doen stond. Langzamerhand kwam hij weer in zijn normalen toestand, en besloot hij om openhartig alles aan Passepartout te vertellen. Zoo hij geen kans zag om Fogg to Hong-Kong te arresteeren en zoo Fogg zich gereed maakte, thans voor het laatst, om het Engelsch grondgebied te verlaten, dan zou hij de geneele zaak aan Passepartout mededee-
5°
DE REIS
OM DE
WERELD
len. Of de knecht was de medeplichtige had. Dit verbaasde dag aan dag Passevan zijn meester, en deze wist alles: m partout, die in de oogen van de jonge dat geval was zijn zaak geheel verlo- i vrouw zulk een gloed van dankbaarren; of de knecht wist mets van den | heid las. Fogg had ongetwijfeld slechts epleegden diefstal, dan was het zijn een hart voor heldhaftige feiten, maar elang om den diet aan zijn lot over verliefd, neen, dat kon bij niet wezen, te laten ' Hij scheen er in het geheel niet aan In dien toestand waren de beide man- te denken eenige voorzorgen te beranen tegenover elkander geplaatst, en I men, zoo de reis soms een anderen keor boven nen stond Fogg in majestueuse i nemen mocht. Maar Passepartout loefde onverschilligheid. Hij vervolgde zijn in voortdurenden angst. Eens toen hij loop om de wereld, zonder zich te bekom- tegen de balustrade van de machineka-' meren om de asteroïden die om hom ' mer stond te leunen, en naar de ontwentclden. Toch was er in de nabij- zaglijke machine keek, werd het schip heid ecne ster die op het hart van de-1 door een heftige schommeling plotsezen gentleman wel eeoige stoornis moest ling op zijde geworpen. De stoom vloog uitoefenen. i uit alle kleppen. Maar neen! De bekoorlijkheden van | »Deze kleppen zijn niet genoeg beAouda schenen, tot groote verwonde- last!'' riep hij uit. »Men gaat niet voorring van Passepartout, volstrekt g e e n ' u i t ' — Kijk dat zijn die Engelschen indruk op Fogg te maken, en de afwij-1 weer ! Als dit een amerikaansch schip kingen van diens gewonen zielstoestand, | was, dan zou men misschien springen, zoo zij al bestonden, waren moeielijker maar in elk geval zouden wij sneller to berekenen dan die van Uranus, welke ' vooruitkomen.' de ontdekking van Neptunus ten gevolge
f
ACHTTIENDE
HOOFDSTUK.
Waarin Fogg, Passepartout en Fix elk hun eigen gang gaan. Gedurende de laatste dagen van den liggen, men twintig uren later zou aanovertocht was het zeer slecht weder. komen dan het reglement bepaalde. De wind woei hevig uit het noordwesPhileas Fogg was getuige van het ten, wat voor het schip hoogst nadeelig schouwspel eener onstuimige zee, die was. De Rangoon, die vrij onvast van rechtstreeks tegen hem scheen te kamgang was, slingerde geweldig, en de pen ; maar zijne gewone kalmte verliet passagiers hadden alle recht, zoo zij hem daarom niet. Geen oogênblik fronwrevelig waren op die lange golven, ste hij zijn voorhoofd en nochtans kon welke de wind tegen de boorden van eene vertraging van twintig uren zijn de boot opjoeg. geheele reis verijdelen, daar hjj dan de De 3dc en 4de November waren storm- stoombo.ot naar Yokohama misliep. Maar achtige dagen. Rukwinden joegen de zee deze' man, men zou schier zeggen zonhuizenhoog op en, de Rangoon moest; der zenuwen, voelde ongeduld noch vereen halven dag lang alle zeilen reven veling Het scheen waarlijk of de storen met een vierde van haar kracht men in zijn programma stonden. Aouda, werken, ten einde niet door den golfslag die meermalen met hem over het onoverweldigd te worden. Alle zeilen wa- stuimige weder sprak, vond hem als alren geborgen, maar zelfs het tuig scheen tijd even kalm als vroeger. nog te veel en onophoudelijk hoorde Op Fix had de storm een geheel temen den wind er doorheen fluiten. De enovergestelde uitwerking. Hij vond mailboot vorderde dus, zooals men den- em zeer aangenaam. Zjjn vreugde zou ken kan, veel langhamer, en men bere- paal noch perk gekend hebben, zoo de kende dat, wanneer de wind niet ging ,I Rangoon uithoofde van het noodweer
f
IN TACHTIG
DAGEN.
s»
een haven had moeten binnenloopen. stiger. üok Passepartout's stemming verAl dat oponthoud kwam hem goed te | beterde nu. Eenige zeilen konden bijstade, want het zou Fogg noodzaken | gezet worden en de Rangoon hernam eenige dagen ~to Hong-Kong te toeven, hare bewonderenswaardige snelheid. Eindelijk dan was de hemel met zijne , Maar men kon den verloren tijd niet stormen op zijne hand. Hij zelf was er meer inhalen. Men moest zich wel in wel wat ziek van, maar wat deed er zijn lot schikken en eerst den Gden des dat toe! Hij telde zijn zeeziekte niet; morgens ten 5 ure, kreeg men land in zoo zijn lichaam er al onder leed, zijn het gezicht. In de reis van Phileas Fogg eest WOB vervuld met innige tevreden- was do aankomst van de boot op den ödem eid. I berekend. En men had nu den eden. Men Wat Passepartout betreft, men kan was dus vier en twintig uur ten achter begrijpen met welk eene kwalijk verho- en zou niet naar Yokohama kunnen len woede hij deze beproeving door-1 vertrekken. stond. Tot hiertoe was alles goed ge-1 Ten zes uren kwam de loods aan boord gaan. De aarde en de zee hadden zijn van de Rangoon en nam plaats bij het meester gediend Stoom booten en spoor- roer, ten einde het schip tusschen de onwegen hadden hem gehoorzaamd. Wmd diepten te sturen tot in de haven van en storm hadden zich verbonden om Hong-Kong. zijne reis te bevorderen. Had dan einPassepartout had ontzaglijk veel lust delijk het uur der teleurstelling gesla- om aan dien man inlichtingen te vragen, gen ? liet was of Passepartout zelf de en van hem te vernemen of de mailtwintig duizend pond uit zijne eigene boot van Yokohama Hong-Kong verlabeurs moest betalen; hij leefde niet ten had. Maar hij durfde^niet, liever meer. Die storm maakte hem woedend : wilde hij nog tot net laatste oogenblik die stormvlagen deden zijn toorn zulk de hoop behouden. Hij had van zijne eene hoogte tereiken, dat hij de onge- ongerustheid Fix deelgenoot gemaakt, hoorzame zee een pak slaag had kun- maar do slimme vos had hem getroqst nen geven. Fix hield natuurlijk zijne met het vooruitzicht, dat de heer Fogg inwendige tevretlenheid zorgvuldig voor dan de volgende boot maar nemen moest. hem verborgen en hij deed daar ver- Dat antwoord had Passepartout bijna standig aan, want als Passepartout die eene beroerte bezorgd. geheime gewaarwording van Fix had Doch zoo Passepartout het zelf al vermoed, zou deze het kwaad te ver- niet waagde om bij den loods inlichting antwoorden hebbon gehad. ' te vragen, de heer Fogg wendde zich Zoolang do storm duurde, bleef Pas- cot dezen, na zijn Bradshaw te hebben separtout op het dek van de Kangoon. geraadpleegd, en vroeg wanneer er een Hi) had niet beneden kunnen blijven; boot van Hong-Kong naar Yokohama hi) klom in den mast: bij verbaasde de vertrok. bemanning door zijne behendigheid en »Morgen, zoodra het getij opkomt," hielp haar met al de vlugheid van een , antwoordde deze. aap Wol honderd maal richtte hij vro-1 «Zoo," zeide zonder eenige vergen aan den kapitein, aan de stuurlie- wondering te doen Ijjken. den, aan de matrozen die lachten over Passepartout, die daarbij tegenwoorzijne teleurstelling. Passepartout wilde dig was, had den loods wel om den volstrekt weten hoe lang de storm zou hals willen vliegen. Fix daarentegen had duren. Men verwees hem naar den baro- hem wel den nek willen omdraaien. meter, die onophoudelijk bleef stijgen. »Hoe heet de stoomboot ?" vroeg Fogg. Uf hij hem al schudde, baatto niets; • De Carnatic," antwoordde de loods. het schudden zoo min als do scheld»Moest die boot gisteren niet reeds woorden waarmede hij het instrument \ertrokken zijn?" overlaadde. »Ja, mijnheer, maar een harer ketels Eindelijk bedaarde de storm. De zee moest hersteld worden, en daardoor is werd den jden November in den loop van ] haar vertrek tot morgen uitgesteld." den dag kalmer. De wind liep twee stro- I »Zeer verplicht," antwoordde Fogg, ken naar het zuiden om en werd gun-' die met zijn automatischen gang zich we-
f
52
DE REIS
OM DE
der naar de kajuit van de Rangoon begaf. W a t Passepartout aangaat, deze vatte den loods bn de hand en aio stevig drukkende, voegde hij hem toe: «Loods, je bent een goeie kerel." De loods wist niet waaraan hij deze vriendschappelijke ontboezeming te danken had. Na zijn fluitje te hebben doen hooren, begaf hij zich op de brug en stuurde de mail boot tusschen de kleine vloot van prauwen, tankassen, visachersvaartuigen en allerlei 'andere schepen, welke m de haven van Hong-Kong lagen. Ten een uur liet do Rangoon haar anker vallen en ontscheepto zij hare passagiers. Het toeval, dit moet gezegd worden, was Phileaa Fogg zeer gunstig geweest. Zoo de Carnatic niet genoodzaakt geweest ware hare stoomketels te doen herstellen, zou zij reeds den Ssten November zijn vertrokken en de reizigers voor Japan hadden acht dagen lang op eene andere moeten wachten. I'ogg was wel is waar vier en twintig uren ten achter, doch dit tijdverlies kon op zijne verdere reis geen nadeelige govolgen hebben. De stoomboot toch, die tusschen Yokohama en San-Francisco over de Stille Zuidzee dienst doet, correspondeert met de mailboot uit Hong-Kong, en zij kon dus niet vertrekken voor dat deze aangekomen was. Men was vier en twintig uur ten achter, maar gedurende do twee en twintig dagen, die men op de Stille Zuidzee moest doorbrengen, kon men die gemakkelijk inhalen. Phileas Fogg was dus. op vier en twintig uren na, en regie met zijn programma, vijf en dertig dagen nadat hij Londen had verlaten. De Carnatic moest eerst den anderen morgen ten vijf uren vertrekken; Fogg had dus nog zestien uren voor zich, om znne zaken to regelen; dat is te zeggen, die. welke mevrouw Aouda aangingen. Toen zij aan land kwamen, bood hij de jonge vrouw zijn arm en geleidde haar naar een draagstoel. Hij verzocht den dragers hem een hotel aan te wijzen, en dezen brachten hem naar het Holet van de Club. De stoet met den palankijn begaf zich op weg en kwam, ge-
WERELD
volgd door Passepartout, behouden aan zijne bestemming Een kamer werd Aouda aangewezen en Fogg zorgde dat het haar aan niets .ontbrak. Hij zeido haar, dat hij terstond onderzoek zou gaan doen naar haren bloedverwant, aan wiens zorgen hij haar te Hong-Kong zou overlaten. Hij gaf te gelijker tijd aan Passepartout last, het hotel niet te verlaten, opdat de jongo vrouw daar niet alleen zou zijn. De gentleman begaf zich regelrecht naar de beurs. Daar zou men ongetwijfeld zulk een achtenswaardig man u s Jcjeob kennen, daar deze onder de rijkste kooplieden der stad behoorde. De makelaar, tot wien hij zich richtte, kende den Parsi inderdaad. Maar sedert twee jaar woonde deze niet meer in China. Toen hij zim fortuin gemaakt had, was hij naar Europa vertrokken, men meende naar Holland, omdat hij in zijn loopbaan als handelaar veel relanën met dit land gehad had.-Phileaa Fogg keerde terstond naar het Hotel van ae Club terug. Hij liet aan mevrouw Aouda vragen, of hij een oogenblik bjj haar gehoor kon ontvangen en zonder eenige inleiding vertelde Ti ij haar, dat de achtenswaardige Jejeeb niet meor te HongKong woonde, maar naar alle waarschijnlijkheid zich in Holland gevestigd had Mevrouw Aouda antwooYddo hier eerst niet op. Zij streek hare hand over haar voorhoofd, en na zich bedacht te bobben, zoide zij met hare liefelijke stem: »Wat moet ik nu beginnen, mijnheer Fogg?" » Wel, dat is heel eenvoudig, mevrouw:. mede gaan naar Europa." «Maar ik kan geen misbruik mak e n . . . .'• »üij maakt volstrekt geen misbruik, en uwe tegenwoordigheid hindert in geenen deele aan mijn reis. — Passepartout !" «Mijnheer," antwoordde Passepartout. »Ga naar de Carnatic en bestel drie hutten." Passepartout was recht in zijn schik, dat mevrouw Aouda de reis met hen zou voortzetten, daar deze zeer vriendelijk voor hom was, en verliet dan ook oogenblikkelijk het Hotel van de Club.
NEGENTIENDE
HOOFDSTUK.
Waarin Faasepartout te veel belang atelt In zijn meester, en wat het gevolg er van was. Hong-Kong ia slechts een eilandje, dat liet scheren, en die tamelijk good Enna hot verdrag van Nanking van 1842 golsch sprak, vernam hij dat zij allen Aan Engeland is afgestaan. Binnen eenige boven de tachtig jaar oud waren en dat Jaren had de takt der Britten om to zij op dien leeftijd het recht haddon zich* kolonisoeren er een belangrijke stad van in de keizerlijke kleur, geel, te kleeden. gemaakt en er een haven aangelegd, Passepartout vond het zeor dwaas, al Victoria genaamd. Deze etad ligt aan wist hij ook niet waarom. den mond van de rivier Canton, en is Toen hij geschoren was, begaf hij slechts zestig mijlen verwijderd van de zich aan boord van de Carnatic en daar portugeesche stad Mncao, welke op den vond hij den heer Fix heen en weer wananderen oever gebouwd is. Hong-Kong delende op het dek. Up zich zelf was dit' moest noodzakelijk in den handelswed- niets vreemds, maar op het gelaat van strijd Macao overwinnen en tegenwoor- den inspecteur waren duidelijke sporen dig gaat het grootste gedeelte van den van groote teleurstelling merkbaar. uit- on invoer van China over de Engel»Geen wonder," dacht Passepartout, ache stad. Do dokken, hospitalen, werven, «alles loopt ook slecht voor de beeren entreputs en'een gothrsche kathedraal, van de Keform-club; alles loopt ons een gouvernementshuis, mac adam we- meo." En hij sprak Fix aan met een gen, alles werkt mede om den bezoeker vroolyk gelaat, als scheen hij het knorrig te doen geloovon, dat ecne der beschaafd- uitzicht van den inspecteur niet op te ste steden van de graafschappen Kent merken. Deze nu had maar al te geof Surrey dwars door de aarde heen gronde redenen, om de kans te verwenzich een wee heeft gebaand en op dit schen, die zich voortdurend tegen hom punt van China, nagenoeg bij de tegen- verklaarde. Het leed geen twijfel of het voeters, weder te voorschijn is gekomen. mandaat volgde hem, maar het kon hem Met de handen in den zak was Pas- niet bereiken, dan wanneer hij in dezo separtout naar de haven Victoria geslen- of geuo stad halt hield. Hong-Kong terd, stilstaande, om de palankijns/te was het laatste Engelsche grondgebied, ^ien en de kruiwagens mot zeilen, die dat zij op hun tocht aandeden en nog in het hemelsche rijk in gebruik Fogg zou hem ontsnappen, indien het aijn, eu al die Chinoezen, Japanners en hem niet gelukte dezen hier te doen Europeanen, welke zich in de straten achterblijven, •dor stad verdringen. Nagenoeg hetzelfde »Welnu, mijnheer Fix, hebt ge beals te Bombay en te Calcutta vond hij sloten ons naar Yokohama te vergezelook hier. Engelsche steden zijn dan ook len ?" vroeg Passepartout. «ver do geheclo wereld gezaaid. »Ja," antwoordde Fix met kwalijk verPassepartout kwam in de Victoria- beten woede. »Kom aan,"' riep Passepartout, harhaven ; nij vond daar een menigte Amerikaansche, Engelsche, Fransche en Hol- telijk lachende. »Ik wist vyel dat gij niet landsche vaartuigen, zoowel oorlogs als van ons kondt scheiden. Laten wij nu koopvaardijschepen, Japansche en Chi samen maar plaats gaan nemen." meesche booten, jonken, sempa's panka's I Béiden begaven zich toen naar het «n zelfs booten met bloemen, die drij- I plaats-bureau aan wal en bespraken vier vende bloemperken in dit water schenen I hutten. De bureaulist deelde hun echter t e vormen. Op zijne wandeling merkte [mede dat, daar do herstellingen! van de Passepartout een aantal inboorlingen op I Carnatic waren voltooid, de mailboot in bet geel gekleed, die allen reeds op I dien avond ten acht ure zou vertrekken gevorderden leeftijd waren. Van een en niet den anderen morgen, zooala Chineesch barbier, door wicn hij zich eerêt was aangekondigd.
54
DE REIS
OM DE
WERELD
»Zeer goed," zeide Passepartout, »dat aan dezen verdcrfelijken hartstocht over, zal mijn meester bevallen, ik zal hem en wanneer zij eenmaal aan die inadedadelijk gaan waarschuwen." ming gewoon zijn. kunnen zij er ook Toon Fix dit hoorde, besloot hij eene niet meer buiten, of zij Ijjden aan vreeuiterste poging te wagen en alles aan selij ko maagkrampen. Een goed rooker Passepartout te zeggen; dit was mis- kan acht pijpen daags rooken, maar hij schien het eenige middel om Phileas sterft dan ook binnen vijf jaar. Fogg nog eenige dagen te Hong-Kong In zulk eene herberg nu, waarvan te houden. er zeer velen in Hong-Kong zijn, waren Het bureau verlatende, stelde Fix Fix en Passepartout binnengegaan, met zijn reisgezel voor, eenige ververschin- het doel om zich een weinig te verfrisen te gaan gebruiken in eene naburige Bchen. Passepartout had geen geld bij erberg. Passepartout had den tijd en nam zich, maar hij maakte gaarne van de de uitnoodiging van Fix aan. De her- mildheid van zijn reisgezel gebruik, berg lag aan de kade en zag er uitlok- die hij hem bij gelegenheid hoopte t e kend uit Zij traden er binnen. Het was vergelden. eene groote net versierde zaal, aan welMen bestelde twee Hesschen portwijn, ker uiteinde men een lang rustbed zag I waaraan de Franschman zich te goed met kussens, waarop verscheidene per- deed, terwijl Fix, die matiger was, hem sonen lagen te slapen. I met de grootste aandacht gadesloeg. Een dertigtal bezoekers waren aan Men praatte over allerlei zaken, maar kleine tafeltjes van gevlochten matwerk vooral over den goeden inval van Vix. gezeten. Sommigen dronken Engelsch om ook eene plaats op de Carnatio t e bier, ale of porter. anderen sterken drank, I bespreken. En toen zjj over de stoomboot, jenever of brandewijn. Bovendien rook- welker vertrek eenige uren was verten de meesten lange rood aarden pijpen, vroegd, uitgepraat en de fiesschen ledig die gestopt waren met balletjes opium waren, besloot Passepartout zijn meester en oranjebloesem. Van tijd tot tijd zag te gaan waarschuwen dat zij binnen men een der rookers onder tafel glijden ; een paar uur vertrekken zou. dan kwamen de knechts, namen hem bij Maar Fix hield hem terug. het hoofd en de voeten en legden hem »Een oogonblik," zeide hij. op het rustbed bij de andere slapers »Wat wilt gij, mijnheer Fix?" neder. Een twintigtal van die dronkaards «Ik heb nog over ^rustige zaken met lagen daar reeds roerloos naast elkander, u to praten." in de laatste phase van verdooving. I «Ernstige zaken," herhaalde PasseFi\ en Passepartout begrepen dat zij ' partout, zijn glas uitdrinkende, waarin eene herberg waren binnengetreden, die nog enkele druppels waren. »Welnu, gewoonlijk bezocht werd door de onge- daar zullen wij morgen wel eens over lukkigen. welke door het opiumschuiven spreken, ik heb nu geen tijd m e e r " worden bedwelmd, waarvan het handel«Neen, nu," antvyoordde Fix, »wantr drijvende Engeland jaarlijks voor hon- , het geldt uw meester.' derd dertig millioen gulden verkoopt. Passepartout keek op dit gezegde Ongelukkige millioenen, welke geheven Fix scherp in de oogen. Het gelaat van worden met behulp van eon der nood- I Fix maakte op hem een zonderlingen lottigste monschelijko hartstochten ' I indruk. Hij ging weder zitten. Het Chineeschc Gouvernement heeft »Wat hebt gij mij te zeggen ?" zulk een misbruik door strenge wetten vroeg hij. wel zoeken te verhelpen, maar te verFix Icgdo zijne hand op den arm van geefs. Het gebruik van opium, dat eerst zijn reisgezel en op fluisterenden toon slechts onder het bereik van den aan- vroeg hij: zienlijken stand was, drong van lieverlede »Gij hebt geraden wie ik b e n ? " ook door tot de lagere Klassen en nu »Wel zeker,'" antwoordde Passepartout is er geen einde meer aan de buitenspo- glimlachend righeia door deze bedreven. Overal en »Dan zal ik u alles bekennen." altijd schuift men in het Hemelsche Kijk »Nu ik alles weet, vriendje! W e l n u , opium. Mannen en vrouwen geven zich nog mooier. Maar ga je gang. Eerst
f
IN TACHTIG echter moet ge mij de opmerking vergunnen, dat die heeren noodelooze onkosten hebben gemaakt!" »NoodelooB," herhaalde Fix, »ge spreekt er gemakkelijk over. Men kan wel zien, dat gij niet weet welk eene som er mede gemoeid is." »Wel zeker, weet ik dat. Twintig duizend pond." »Vijf en vijftig duizend!" sprak Fix, de hand van den Franschman drukkende »Wat!" riep Passepartout-»Mijnheor Fogg zou het gewaagd hebben . . . vijf en vijftig duizend pond ! .. Welnu, eene reden te meer om geen oogenblik tijd te verliezen," eindigde hij en stond weder op. »Vijf en vijftig duizend pond !" herhaalde Fix, die Passepartout dwong weder plaats te nomen, na eene fiescn brandewijn te hebben besteld, »en als ik slaag, krijg ik eene belooning van twee duizend. Wilt gij er vijf honderd van, onder voorwaarde dat gij mij helpt?" »ü helpen!" riep Passepartout uit. wiens oogen bovennatuurlijk groot werden. »Ja, mij helpen om dien Fogg eenige dagen te Hong-Kong op te houden." » W a t ? ' zeide Passepartout; »wat verlangt gij ? Niet genoeg, dat zij mijn meestor doen volgen en zyne goede trouw verdenken, zouden die heeren hem nu ook moeielijkheden in den weg willen leggen! Ik schaam mij over hen." »Maar wat meent ge dan toch ?" vroeg Fix. »Wat ik meen ? Dat dit een gemeene streek is. Men had even goed hem kunnen bestelen; het geld uit zijn zak kunnen halen." »En dat denk ik dan ook te doen." »Maar dat is een verraderlijke streek !V riep Passepartout uit, die onder dop invloed van den brandewijn opgewondep raakte, want Fix had hem blijven inschenken en hij dronk zonder het te weten. »Dat is een verraderlijke, gemeene streek! En dat zijn gentlemen en collega's I" Fix begreep er niets meer van. »Collega's," vervolgde Passepartout; »leden van de Reform-club! vergeet niet, mijnheer Fix, dat mijn meester een eerlijk man is en wanneer hij eene wed-
DAGEN.
55
denschap aangaat, wil hij die op loyale wijze winnen." »Maar wie denkt gij dan dat ik ben ?" vroeg Fix, Passepartout strak aanziende. »Wel een agent van de leden der Reform-club, die in last heeft de reis van mijn meester te controleeren, eene zeer vernederende taak. Ik heb dan ook, hoewel ik zeer goed begrepen heb wie gij waart, mij wol gewacht dit aan den heer Fogg mede te doelen." »Weet hij niets ?" vroeg F"ix levendig. »Niets," antwoordde Passepartout, nogmaals zijn glas ledigende. De inspecteur van politie wreef met zijne hand over zijn voorhoofd. Hij aarzelde vorder te gaan. Wat zou hij doen ? De dwaling van Passepartout scheen oprecht, maar zij maakte het volvoeren van zijn plan gemakkelijker. Blijkbaar sprak de knecht volkomen ter goedor trouw en was hij geen medeplichtige van zijn meester, wat Fix had kunnen vreezen. »Welnu," dacht hij, »als hij zijn medeplichtige niet is, zal hij mij helpen." De detective was nu tot een ander besluit gekomen. Bovendien hij had geen tijd meer om te dralen. Tot eiken prijs moest hij Fogg te Hong-Kong houden. »Hoor,' zeide Fix; »luister goed naar hetgeen ik zeggen zat. Ik ben niet degeeu waarvoor gij mij houdt, namelijk een agent van de leden der Reform-club." »Ei!" antwoordde Passepartout, hem spottend aanziende. »Ik ben inspecteur van politie, belast met eene zending, die mij door het hoofd bestuur te Londen is opgedragen." »Gij ! inspecteur van politie !" »Ja; als gij nog twijfelt,ziehier mijne aanstelling.' De agent haalde daarop een papier uit zijne portefeuille te voorschijn en liet aan Passepartout zijne aanstelling zien, door het hoofdbestuur te Londen geteokend. Passepartout was geheel onthutst en zag Fix aan zonder een woord te kunnen uiten. »De weddenschap van dien Fogg," ging Fix voort, »is slechts een voorwendsel, waarvan gij dupe zijt, gg zoowol als de leden van de Reform club, want hij had er belang bij om zich van uwe onschuldige medeplichtigheid te verzekeren."
*-
56
DE REIS
OM DE
»Maar waarom?" riep PasBepartout nit. «Luister. Den 28«n September I. I. ig er eone som van vijf en vijftig duizend pond aan de Engefsche Bank ontstolen door een persoon, wiens signalement men heeft kunnen opmaken. Welnu, zie dat ^signalement; het is trek voor trek dat van Fogg." «Onmogelijk!" riep Passepartout, met zijn stevige vuist op tafel slaande. »Mijn roeester is de eerlijkste man (er wereld." »Wat weet gij daarvan?" h e r ^ ^ Fix. »Gij kent hem zelfs niet. Gij zjjt bij hem in dienst getreden op den dag zei ven, dat hij op reis ging en hij is in overijling vertrokken onder een allerbelachclijkst voorwendsel, zonder koffers en met een groeten zak bankbiljetten, en ge durft zeggen, dat hij een eerlijk man is." >Ja, dat is hij,' herhaalde de arme knecht werktuiglijk. »Wilt gij dan als zijn medeplichtige in hechtenis worden genomen?" Passepartout hiela zijn hoofd met beide hand'en vast. Hij was onherkenbaar. Hij durfde den inspecteur van politie niet aanzien. Phileas Fogg een dief, hij de redder van Aouda, die edelmoedige man' En toch welk een vermoeden rustte op hem! Passepartout trachtte do overdenking, die ook bij hem oprees, te woren. Hij kon niet gelooven aan de schuld van zijn meester. »En wat woudt gij nu van mij ?'' vroeg hij aan den inspecteur, eene laatste poging doende om zich te bedwingen. »Dit," antwoordde ï"ix. »Ik heb tot hiertoe het spoor van dien Fogg gevolgd,' maar ik heb de volmacht om hem in hechtenis te nemen nog niet uit Londen ontvangen. Gij moet mij helpen om
TWINTTGSTE
WERELD
hem to Hong-Kong te doen blijven.' »Ikl Ik z o u . . . " »En dan deel ik met u de premie vad twee duizend pond, door de Engelsche bank uigeloofd." »Nooit'" antwoordde Passepartout, die wilde opstaan, maar nederzonk en evoelde dat zijn verstand en zjjne rächten beiden,Jiem begeven hadden. »Mijnheer," Fix," stotterde hij, »al was alles waar wat gij mij gezegd hebt, al was mijnheer Fogg de dief dien gij zoekt, wat ik o n t k e n . . . ik ben in zyn d i e n s t . . . ik heb gezien, dat hij goed en edelmoedig was . . . hem verraden . . . nooit . . , neen voor al het goud der a a r d e . . . ik ben van een dorp, waar dat brood niet gebakken w o r d t . . . "
f
»GIJ weigert?'^
»Ik weiger." »Laten wij het er dan maar voor houden, dat ik niets gezegd heb en een glas drinken." Passepartout gevoelde, dat hij hoe langer hoe meer onder den invloed van den drank kwam. Fix, die begreep, dat hij hem volstrekt van zijn meester moest scheiden, wilde hem geheel bedwelmen. Op de tafel lagen een paar pijpen opium. Fix stopte er hem eene in de hand. Passepartout nam ze werktuiglijk aan, stak ze in den mond, deed eenige trekken en viel toen onder den invloed van den verdoovenden geur voorover. »Eindelijk," zejde T i x , toen hij Passepartout buiten kennis zag; »Fogg zal van het vertrok der Garnatic geen kennis dragon en als hij toch vei-trekt, zal het niet zijn door behulp van dien vorwenschten Frannchman." Daarop betaalde hij de vertering en ging heen.
HOOFDSTUK.
Waarin Fix In rechtstreeksohe onderhandeling treedt met Fhlleas Fogg. Gedurende dit gesprek, waarbij waarschijnlijk Fogg's geheele toekomst op het spel stond, geleidde deze mevi-ouw Aouda, door de straten van do Engelsche stad. Toen Aouda zijn aanbod had aangenomen om haar mede naar Europa
te nemen, moest hij ook alle benoodigdheden aanschaffen, die zulke een lange reis medebracht. Dat een Engelschman, zooals hij, de reis om de wereld maakt met zijn valies in de hand, kon er nog door; maar eene vrouw kon in zulke
IN TACHTIG omstandigheden dergelijke reis, ep die wjjze, niet sndernemen. Daarem waa men wel verplieht allerlei kleederen en voorwerpen, die zij soms onderweg noodig mocat hebben, aan te schaffen. Fogg kweet zich van deze taak met de kalmte, welko hem kenmerkte, trots de verontschuldigingen en tegenwerpingen van de jonge vrouw, die verlegen was met zooveel beleefdheid. »Het is in het belang van mijn reis, het staat op mijn programma," zeide hij gedurig. Toen zij hunne inkoopen gedaan haddon, keerden Fogg en Aouda weer naar het hotel terug, waar zij een heerlijk diné vonden. Daarop ging Aouda, die een weinig vermoeid was, naar hare kamer en drukte ä l ' a n g l a i s e de hand van haren ongovocligen redder. . De achtenswaardige gentleman verdiepte zich den ganschen avond in de Times en de Illuslrated Londen News. Zoo hij de man waro geweest om zich over . iets te verwonderen, dan had hij dit wel mogen doen, toen Passepartout bij het naar bed gaan nog niet was komen opdagen. Maar daar hij wist dat do mailooot naar Yokohama eerst den anderen morgen vertrok, dacht hij er niet over. Den volgenden morgen kwam Passepartout op het schellen van Fogg niet te voorschijn. Wat de gentleman wel dacht, toen hij vernam dat zijn knecht niet thuis was gekomen, zou niemand kunnen zeggen. Fogg nam zijn valies op, liet Aouda waarschuwen en bestelde een palankijn. Het was toen acht uur, en het gety, waarop het vertrek van do Carnatic gewacht had om de have te verlaten, kwam ten half tien ure op. Teen de draagsteel voorkwam, stapten Aouda en Fogg in het gemakkelijke voertuig en lieten hun bagage op een kruiwagen volgen. Een half uur later kwamen de reizigers op de aanlegplaats, en daar vernamen zij eerst dat de Carnatic reeds den vorigen avond vertrokken was. Fogg, die er op had gerekend zoowel zijn bediende als de mailboot te vinden, moest nu beiden missen. Maar zijn gelaat teekende volstrekt geene teleurstelling, en toen Aouda hem angstig aanzag, voegde hij haar toe:
DAGEN.
57
•Dat is een incident, mevrouw, anders niet." Op dit oogenblik naderde hem een persoon, welke hem nauwkeurig gadesloeg. Het was de inspecteur Fix, die hem groette met de woorden : »Zijt gij niet even als ik, mijnheer, een der pj^^giors van de Rangoon, welke gisto^Haangekomen is?" »Ja, mijnhaft," antwoordde Fogg koel, »maar ik heb niet de e e r . . . ."• »Vergeef mij, maar ik dacht hier uw knecM te vinden." »Weet gij waar hij is, mijnheer?" vroeg de jonge vrouw levendig. »Wat," zeide Fix, zeer verwonderd, ris hij niet bij u ? " »Neen," antwoordde Aouda. >. Sedert gisteren ia hij verdwenen. Heeft hij zioh misschien zonder ons op de Carnatic ingescheept?" »Zonder u, mevrouw 7 . . . " antwoordde do agont. »Maar vergeef mij, dacht gij dan met deze mailboot te vertrekken 7 ' »Ja, mijnheer." »ik ook, mevrouw, gij ziet mij dus zeer teleurgesteld. De Carnatic heeft, toen zij haren ketel hersteld had, twaalf uur vroeger Hong-Kong verlaten, zonder iemand te waarschuwen, en nu moet men acht dagen wachten, eer de volgende vertrekt." Toen hij die woorden: »acht dagen" gezegd had, gevoelde Fix zijn hart van vreugde kloppen. Fogg acht dagen nog te Hong-Kong 1 Men zou nu tijd genoeg hebben om het mandaat tot in-hechtenisneming af te wachten. Eindelijk waren de kansen dan toch eens ten gunste van den vertegenwoordiger der wet. Men kan dus denken hoe het hem tegenviel, toen hij Fogg op zijn kalm en • toon hoorde zeggen: tËr zijn, dunKt mij, nog andere schepen dan de Carnatic in de haven van Hong-Kong." Fogg bood Aouda zijn arm en ging met haar naar het dok, om daar een ander schip te zoeken, dat gereed lag te vertrekken. Fix volgde hem geheel terneergeslagen. Men zou zeggen dat hij aan dezen man was gekluisterd. Dit is zeker, dat de kans hem wezenlijk scheen te verlaten, terwijl zij hem tot nog toe zoo goed • ^
58
DE REIS
OM DE
WERELD
De schipper keerde zich nu weder tot' gediend had. Fogg doorliep drie uren lang in alle richtingen de haven, vast den gentleman, met zijn muts in de hand. »Wel, schipper?" vroeg Fogg. besloten, zoo het moest, een schip uit »Wel, mijnheer," antwoordde de zeete rusten, dat hem naar Yokohama zou •man, »ik mag noch mijne mannen, noch brengen ; hij zag slechts geladen schepen u er aan wagen, om zulk een groeten of andere, welke bezig waren te lossen, on die dus niet konden gebruikt worden. tocht te maken in een bootje, dat ter Fix begon weer, e e n i g e ^ ^ j te krijgen. nauwernood twintig tonnen haalt en dan Fogg gaf den moed | H | r a n s niet op in dezen tijd van het jaar! Bovendien, en zette zijn onderzoek Wort, al moest zouden wij toch niet op zijn tijd aanhij tot Macao gaan, toen hij op eens komen, want Yokohama is zeventien door een zeeman aan het uiteinde der honderd mijlen van Hong-Kong verwijderd.' haven werd aangesproken. »Zestien honderd vijftig mijlen," ver»Zoekt u een schip 7" vroeg deze zjjn beterde Fogg. muts afnemende. »Hebt gij een boot, welke klaar is om »Dat is hetzelfde." te vertrekken 7" vroeg Fogg. Fix haalde weder adem. »Maar," vervolgde de schipper, »mis«.la, mijnheer, de loodsboot n'. 43, schien is er nog wel iets anders op te de beste van de geheele vloot'' vinden." »Loopt zij snel?'' »Wat dan?" vroeg Phileas Fogg. rOngeveer tusschen de acht en negen »Als wij naar Nangasaki gaan, het mijlen. Wilt gij haar zien ?" uiterste punt van Japan, elfhonderd mij»Ja." »U zult er over tevreden zijn. Is het len afstands, of zoo wij Sbangaï maar halen, achthonderd mijlen van Hongeen plefeicrreisje 7" Kong verwijderd. Op den laatsten tocht »Neen. Een reis." zou men zich niet ver van de ohinoesche »Een reis7" »Neemt gij aan mij naar Yokohama kust verwijderen, wat een g r « voordeel zou zijn, daar de stroom noo|praartB te brengen 7'^ -f De zeeman zag bij deze wSorden Fogg is." met wijd opengesperde oogen aan. »Schipper,-' antwoordde Foggy »te »Kom, mijnheer wil een loopje met Yokohama moet ik de amerikaopsohe mij nemen!" zcide hij. I mail halen, en niet te Shaogal' Of to »Neen! Ik heb de Carnatic gemist, en I Nangasaki" ,* ik moet u i t e r l ^ den 14'!«n te Yokoha»Waarom niet?" hernam de ze*m#n. ma wezen, om van daar met de boot ' »Do mailboot naar San-Francisco vernaar San-Francisco He gaan." I trekt niet van Yokohama. Zij loopt te »Het spijt mij," antwoordde de schip- Yokohama en te Nangasaki binnen, maar haar punt van uitgang is Shangaï." per, »maar dit is onmogelijk." »Ik bied u honderd pond per dag aan, j »Gij zijt zeker van hetgeen gij mij \ en eene premie van twee honderd pond, I daar zegt 7" zoo gij bij tijds aankomt." »Zeer zeker." »Is bet u ernst 7" vroeg de schipper. »En wanneer .verlaat de mailboot »Ja," antwoordde Fogg. Shangaï?" De zeeman verwijderde zich een oogen- I »Den Hdtn des avonds ten zeven uro. blik, keek naar de zee, waarschijnlijk in Wij hebben dus nog vier dagen tgd. tweestrijd tusschen den wensch om zulk Vier dagen, dat is zes en negentig uren, een groote som te.winnen, en de vrees en met eene boot die acht mijlen in hot zich te ver te wagen. Fix verkeerde in uur loopt, wanneer alles goed gaat, als doodsangst. wij zuid-westewind hebben en geen onIntusschen had Fogg zich tot Aouda stuimige zee, dan kunnen wij in dat tijdsverloop gemakkelijk de achthonderd gericht. »GIJ zjjt toch niet bang, mevrouw?" mijlen afleggen, die ons van Shangaï scheiden." vroeg hij. »Met u, neen, mijnheer," antwoordde »En gij kunt v e r t r e k k e n ? . . . " de jonge vrouw. »Over een uur. Dien tijd heb ik noodig
IN TACHTIG om levensmiddelen op te doen en de zeilen klaar te maken." »Das de zaak ia in orde. Zijt gij de kapitein van de boot?" . »Ja, John Bunsby, kapitein van dg ïankadère." «Wilt gij een gedeelte der som vooruit?" »Als het Q schikt " »Daar hebt go tweehonderd pond op afrekening." »Mijnheer," ging Phileas Fogg tot Fix voort, »als gij er ook gebruik van wilt 'maken..." »Mijnheer," antwoordde Fix brutaal weg, »ik wilde u juist deze gunst verzoeken/^ »Goed. Over een half uur zullen wij aan boord zijn.' »Maar die arme jongen," merkte me Trouw Aouda op »Ik zal voor hem alles doen wat ik kan," zei de Fogg." En terwijl Fix, zenuwachtig, koortsachtig en inwendig woedend, zich naar de loodsboot begaf, gingen Fogg en Aouda naar het politie-bureau van nongKong. Fogg liet daar het signalement van Passepartout en ook eene voldoende som gelds voor diens reis naar Europa achter. Dezelfde formaliteit werd bij den Franschen consul verricht en de palankijn bracht de reizigers op de voorhaven. Het sloeg drie uur. De loodsboot n°. 43. had hare bemanning en levensmiddelen aan boord en lag gereed om uit te zeilen. De Tankadère was een zeer nette, kleine schoener van ongeveer twintig tonnen, scherp van boeg, los van bewegingen en met eene goede waterlijn. Men zou zeggen dat het een jacht was om kleine zeetochten mede te maken. Zijn koper blonk helder, het ijzerwerk WttB gepolijst, het dek wit als ivoor ; dat alles toonde aan, dat kapitein Bunsby er op gesteld was om zijne boot goed te onderhouden. Hare twee masten lagen een weinig naar achteren Zij had een brikzeil, fokkemast, stag- en topzeilen en met den wind achter moest zij wonderen kunnen doen. Inderdaad had zij ook al
DAGEN.
r
59
verscheidene prijzen g e w o n e n *in dowedstrijden tuBSchen" loodsbooten. De bemanning der Tankadëre bostony uit den kapitein en vier matrozen. Zg behoorden tot die moedige zeelui, welke,, in alle weer en wind de schepen opzoeken en zeer goed met de zee bekend zijn. John Bumgy, een man van omstreeks vijf on v e e f l p j a r c n , krachtig gebouwd, verzengd d M ^ d e zon, met een levendig oog, een gespierde gestalte on die zijn vak goed verstond, zou een ieder vertrouwen ingeboezemd hebben. Phileas Fogg en Aouda gingen nu aan boord. Fix was er reeds. Door een deur op het achterschip kwam men in een vierkante hut, waarvan de wanden boven een divan in vierkante vakken verdeeld waren. In het midden stond een tafel waarboven een lamp hing Alle» was klein, maar netjes. »Het spijt mij, dat ik u niets beter» kan aanbieden," zeide Fogg tot Fix, die een buiging maakte De inspecteur voelde zich wel een weinig beschaam^Alat hi^ van de beleefdheden van Fog«%ebruik maakte. 7' • Het is buiten kijf .een schurk," daoht hij, »maar een zeer fatsoenlijke schurk." Ton drie* uren tien minuten werden de zeilen geheschen. De Engelschc vlag waperde van den mast van het scheepje. Ie passagiers waren op het dek gezeten. Aouda en Fogg wierpen nog oen kaatsten blik op het land, om if zien of Passepartout ook nog te voorschijn kwam Fix was niet zoydér eenige Bezorgdheid, het toeval zOu den onpelukkigen knecht, dien hij zoo schMidelijk behandeld had, naar dit punt oer haven kunnen brengen, en dan zou er een verklaring hebben plaats gehad, welke niet in het voordeel van den inspecteur zou zjjn. Maar de Franschman kwam niet opdagen : ongetwijfeld was hij nog onder den invloed van het verdoovende slaapmiddel. Eindelijk maakte kapitein Bunsbyde touwen los en de Tankadère liet den wind onder haar brikzeil, fokkemast en stagzeilen komen en schoot voort over 1 de golven.
E
DE REIS OSt 't)E
6o EEN
EN T W I N T I G S T E
WERELD HÜÜFDSTU(£.
Waarin de gezagvoerder der Tankadère groot gevaar loopt eeife pramtê Vin twee honderd pond te verliezen. Het was een gewaagde tocht die reis Tan acht honderd mijlen ^ ^ ^ e n vaartuig van twintig ton, v n o r a l ^ H z e n tijd van het jaar. Gewoonlijk is deWiineesche zee onstuimig, daar zij blootgesteld is aan eweldige stormvlagen, vooral in den tijd er dag- en nachtevening en men was nu in de eerste dagen van November. Voor den schipper zou het voordeeligste geweest zijn de passagiers naar Yokohama te brengen, daar Bij per dag werd betaald Maar het zou eene te grooto roekeloosheid zijn geweest dien •overtocht te wagen in de gegeven omstandigheden ; het was reeds eene stoutmoedige onderneming, zoo al gecne gewaagde, om naar Shangaï te gaan Maar John Bunsby had vertrouwen in -do Tankadère, die als een meeuw over •de wateren schoot, en misschien vertrouwde hij niet ten onrechte. Gedurende de eerste uren van den •dag bewoog de Tankadère zich in de wateren van Hong-Kong en hoe de wind ook blies, zij hield zich uitnemend. »Het zal wel niet noodig zijn, schipper, u den meest mogchjkcn spoed aan te bevelen," zeide Phileas Fogg, op het oogenblik, dat de schoener in volle zee kwam. »Mijnheer kan volkomen op mij vertrouwen, ' antwoordde John Bunsby. »Wat do zeilen betreft, ik heb er zooveel op, als het schip maar dragon kan. Vliegers boven de bezaan zouden niets geven en de'^vaart maar belemmeren." »Dit is uw vak en niet het mijne, «ohipper; ik laat het op u aankomen" Pnileaa Fogg, recht overeind, met de teenen wijd van elkaar en zoo stevig als een matroos, zag naar do onstuimige zee. De jonge vrouw, die op het achterdek gezeten was, voelde zich aangedaan bij het beschouwen van dien oceaan, die reeds in de schemering was gehuld en dien ZIJ op dat tengere bootje moest trotseeren. Boven haar -zwollen de groote zeilen ; de schoener, door den wind gedragen, scheen door de lucht te vliegen.
f
De nacht viel. De maan was in haar eerste kwartier en haar zwak schijnsel verdween weldra in de nevelen van den horizon. Wolken kwamen uit het oosten opzetten en bedekten reeds een gedeelte van het uitspansel. De schipper zorgde dat zijn seinlantarens in orde waren, een voorzichtigheidsmaatregel, die niet mag worden verzuimd in deze druk bevaren zee, vooral in de nabijheid der kusten. Het gebeurde niet zelden, dat schepen werden aangevaren en bij de snelheid, waarmede zij zich bewoog, zou de schoener bij den eersten schok zijn verbrijzeld. Fix kwam op de voorplecht. Hij bleef op een afstand, daar hij wist, dat Fogg niet van praten hield. Bovendien stuitte het hem tegen de borst om te praten met dien man, wiens beleefdheden hij genoot. Hij dacht ook aan de toekomst. Dit was zeker, dat Fogg ook niet te Yokohama zou blijven, dat hij terstond de boot naar San Francisco zou nemen ton einde Amerika te bereiken, welks onmetelijke uitgestfektheid hem straffeloosheid en veiligheid waarborgde. Het plan van Phileas Fogg kwam hom de eenvoudigheid zelve voor In plaats van zich uit Engeland naar Amerika in te schepen, als een gewone schurk, maakte Fogg een grooten omweg over drie kwart van de wereld, ten einde met des te grooter zekerheid het vasteland van Amerika to bereiken, waar hij op zijn gemak het millioen der bank zou verteren, na de politie van het spoor te hebben geleid. Maar wat zou hij, Fix, doen, wanneer hij eenmaal in de Yereenigde Staten was gekomen? Zou hij dien man loslaten? Neen, h<)Dderdtnaal neen ! Hij zou geen duimbreed van hem wijken, voordat hij do volmacht tot uitlevering had ontvangen. In elk geval, was er één gelukkig resultaat verkregen: Passepartout was niet meer bij zijn meester en na hetgeen de inspecteur van politie dezen had medegedeeld, was hot van belang dat meester en knecht elkander niet weerzagen.
IN TACHTIG
DAGEN.
6i
Ook Phileas i^oeg' dacht vaak aan Fogg en de jonge dame, die gelukkig zijn knecht, die opToo zonderlinge wijzo geen van beiden zeeziek waren, aten met verdwenen was. Alles wel overwogen, smaak de verduurzaamde spijzen en de scheen het hem zoo onmogelijk niet dat, Bcheepsbeschuit. Fix werd uitgenoodigd tengevolge eener vergissing, de arme aan hun diner deel te nemen en hij jongen zich op hot laatste oogenblik aan moest het aannemen, daar hij wist dat boord van de Carnatie had begeven. Dat een mensch even goed als een schip was ook de meening van mevrouw Aouda, lading moest innemen; maar het hinderde die zeer het verues van den eerlijken hem. Te reia#n op kosten van dien man, bediende betreurde, aan wien zij zooveel zich te voedem met diens eigen levensverschuldigd was. Het was mogelijk, dat middelen, vond hij deloyaal. Nochtans men hem te Yokohama terugvond, en at hij, niet veel, wel is waar; maar els de Carnatie hem daar had gebracht, enfin bij at I zou het zoo moeielijk niet zijn hem op Toen echter het diner was a&eloopen, te sporen. meende hij een woord met Fogg te Tegen tien uur stak de bries op. Mis- moeten spreken. Hij riep hem terzijde • schien zou het voorzichtiger zijn geweest en begon: wat zeilen te reven, maar de schipper »Mijnheer...." besloot, na nauwkeurig den hemel te Dat »mijnheer" wilde hem bijna niet hebben bokeken, alles te laten gelijk het over de lippen ; hij moest zich bedwingen was. Bovendien, de Tankadère droeg om dien »mijnheer" niet bij zijn kraag haar zeilen gemakkelijk en alles was te pakken. zoo ingericht, dat ingeval van nood on»Mijnheer, gij zijt zoo beleefd geweest middellijk maatregelen konden genomen om mij den overtocht met uw schip aan worden. te bieden. Maar, ofschoon mijn vermogen Tegen middernacht begaven Phileas niet veroorlooft zoo veel uit te geven Fogg on mevrouw Aouda zich naar de als gij, wil ik toch mijn d e e l . . ." kajuit. Fix was hen voorgegaan en had »Laten wij daarover zwijgen, mijnzidi op een der banken neergelegd. Wat heer," antwoordde Fogg. den Bcnipper en zijne matrozen betreft, »Toch niet; ik stel er prijs op " deze bleven den ganschen nacht op dok. »Noen, mijnheer," zeide Fogg op een Den anderen morgen, 8 November, toon, die geen tegenspraak duldde. »Dat had de schoener bij zonsopgang meer behoort onder de algemeene kosten." dan honderd mijlen afgelegd. HerhaalFix ging heen ; hij stikte bijna, on delijk werd de loglijn uitgeworpen, die zich over de verschansing aan de vooraanwees dat de gemiddelde snelheid zijde van bet schip buigend, sprak hij tuBschen de acht en negen mijlen was. den ganschen dag geen woord meer. De Tankadère had groot zeil op, en De vaart was snel en John Bunsby had alle zeilen stonden vol, en op die wijze alle hoop. Vaak zeide hij tot Phileas kon zij haar maximum van snelheid Fogg, dat men op den bepaalden tijd bereiken. Als de wind in donzclfden te Shangaï wezen zoBTFogg antwoordde hoek bleef, had zij alle kansen voor zich. slechts, dat hij er op rekende. BovenDien dag verwijderde de Tankadère dien de geheele bemanning deed haar zich nipt ver van de kust, waardoor de uiterste best. De uitgeloofde premie stroom haar gunstig was. Bovendien, vervulde allen met lust en ijver. Geen de wind kwam van de landzijde, waar- touwtje of het was gespannen; geen door de stroom hier minder sterk was, zeil had een plooitje, geen enkele noodeeen •voordeel voor den schoener, want looze beweging van het roer. Men zou lichte schepen lijden het meest door den op een wedstrijd der koninklijke jachtclub niet strenger te werk zijn gezwaren golfslag. Tegen den middag ging de bries liggen gaan. en' do wind Uep naar het zuidwesten Des avonds, toen de schipper weder om. De schipper deed de vliegers bij- zijne waarnemingen deed, bleek het, zetten, maar na verloop van twee uren i dat men tweehonderd twidtig mijlen moest hij ze weer wegnemen, daar de i van Hong-Kong verwyderd was, en wind woäev opstak. | Phileas Fogg mocht zich dus vleien
62
DE REIS OM DE
-dat hij, te Yokohama aankomende, niet ten achteren zou zijn De eerste ernstige hinderpaal dus, die hij sedert zijn vert r e k uit Londen ontmoette, zou hem -waarschijnlijk geen nadeel berokkenen. In do eerste uren van don morgen kwam de Tankadère in de straat van To-Kien, die het eiland Formosa van
WERELD
luiken zorgvuldig gesloten. Geen droppel water kon in het binnenste gedeelte van het schip dringen. Slechts één zeil, een driehoekig doek van krachtige stof, ? e r d eheschen, zoodat de schoener wind leef vangen. Het overige moest men afwachten. John Bunsby had zijne passagiers den raad gegeven om naar hunne kajuit te gaan; maar die kleine ruimte, waar men bijna geheel van versehe lucht was verstoken en onophoudelijk heen en weder werd geslingerd, bood geen aangenaam verblijf aan. Noch Fogg, noch Aouda, noch zelfs P'ix wilde het dek verlaten. Togen acht ure braken de stortbui en de heftige windvlagen los- Alleen door een klein zeil werd de Tankadère opgelicht als een veder door den wind, waarvan men zich geen denkt^eld kan maken. Haar snelheid was slechts te vergelijkon met het viervoud der snelheid van eene locomotief in: volle vaart. Zij was zelfs nog grooter dan deze. Den ganSchen dag werd het schip op die wijze in noordelijke richting voortgedreven en voortgestuwd door de reusachtige golven, waarmede het gelukkig gelijke snelheid hield. Wel twintig malen dreigde een dier ontzaglijke waterbergen zich over het vaartuig uit te storten en het te bedelven, maar door eene behendige wending van het roer, wist de schipper het gevaar te voorkomen. De passagiers werden nu en dan feheel bedekt onder de stortvloeden; / ie iij met wijsgeerige gelatenheid zich lieten welgevallen. Fix bromde wel in zich zelven, maar de onversaagde Aouda, die hare pogen onafgewend op haar reisgezel hield gevestigd, wiens koelbloedigheid zij niet genoeg kon bewonderen, toonde zich zijner waardig en trotseerde don storm aan zijne zijde. Wat Phileas Fogg betreft, men zou kunnen gemeend hebben, dat ook die hoos tot zijn programma behoorde. Tot dusverre had de Tankadère steeds noordwaarts koers gehouden;. maar togen den avond wierp de wind, gelijk te vreezen was. zich drie kwart van hot kompas om en begon uit het noord-oosten te blazen. De schoener, wiens zijden door de golven gebeukt werden, slingerde geweldig; de zee
f
IN
TACHTIG
«loeg met zooveel kracht, dat men wel bevreesd moest worden, ^^anneer men niet weet hoe stevig alleideelen van eep schip onderling verbonden zijn. Toen de nacht was gevallen, stak de storm nog heviger op. Toen hij zag dat het stikdonker werd en met de duisternis de storm nog heviger word, gevoelde John Bunsby zich alles behalve op zijn gemak. Hij vroeg zich af. of het geen zaak zou wezen eene schuilplaats te zoeken en raadpleegde zijne bemanning. Na dit eedaan te hebben, kwam hij weder bij Fogg en zeide: »Zou mijnheer niet van oordeel zijn, dat wij wél zouden doen, wanneer wij eene haven opzochten ?" »Dat geloof ik ook," zeide Phileas Fogg. »O l'hernam de schipper, »en welke ' " ^ »Ik ken er slechts eene," antwoordde Fogg kaliii. »En die is?" »Shangaï.",, Het duurde eenige oogenblikken eer de schipper de beteekenis van dat woord begreep en al de hardnekkigheid en vasthoudendheid, waarvan dat antwoord getuigde. Toen riep hij uit: »Ja, mijnheer heeft gelijk: ShanMÏ." Ën de Tankadère zette onwrikbaar haar koers naar hot noorden voort Het was een inderdaad vreeselijke nacht Een wonder was het, dat het scheepje niet verging. Tweemalen werd het omvergeworpen on^^lles zou van boord zijn verdwenen, indien do verschansingen niet goed hadden gehouden. AK^uda was geradbraakt, maar geen klacht kwa**^yMer hare lippen. Meermalen moest de^heer Fogg te hulp schieten om haar te Tjeschermen tegen de heftigheid der golfslagen. De dag brak aan. Nog loeide de storm met ongekende kracht. Maar de wind liep naar het zuidwesten om. Dit was een gunstige keer en de Tankadère doorkliefde weder de onstuimige zee, wier baren in botsing kwamen met die welke door den veranderden wind werden opgestuwd. Daardoor ontstonden schokken, die een minder stevig vaartuig zeker hadden verbrijzeld. Nu en dan zag men door de gescheurde nevelen de kust, maar nergens was een schip in het gezicht. Alleen de Tankadere kon zee houden.
DAGEN.
63
< Des middags openbaarden zich eenige 'rerschijnselen dat het weder zou bedaren en deze werden bij zonsondergang sterker. De korte duur van den storm was een gevolg van zijne heftigheid. De passagiers, die zeer veel" geleden hadden, konden nu een weinig rust nemen en wat eten. De nacht was vrij kalm. De schipper deed eenige zeilen bijzetten en de snelheid van het schip nam aanzienlijk toe. Den anderen morgen, den 11 de", nam John Bunsby de kust op, en verklaarde, dat men geen honderd mijlen meer van Shangaï was verwijderd. Honderd mijlen! en men moest die binnen éen dag afleggen, want dienzelfden avond moest Fogg te Shangai zijn, zoo hij de mailboot naar Yokohama wilde halen. Zonder dien storm, die hem verscheidene uren had doen verliezen, zou hij geen dertig mijlen van de haven zijn verwijderd De bries werd minder, maar gelukkig werd ook de zee kalmer. De schoener zette alle zeilen bij en de zee schuimde onder de kiel. Des middags waa de Tankadère geen vijf en veertig mijlen van Shangaï. r^og zes uren waren haar gegeven om de haven te bereiken vóór het vertrek der mailboot naar Yokohama. Aan boord was de vrees groot. Men wil er komen tot eiken prijs. Allen — Phileas Fogg ongetwijfeld uitgezonderd — voelden hun hart kloppen van ongeduld. De kleine schoener moet gemiddeld negen mijlen in het uur afleggen en de wind ging al meer en meer liggen. Het was een onregelmatige bries, grillige windvlagen, die van de kust kwamen Zij gingen voorbij en terstond daarop werd de zee weder efl'en. Nochtans, het lichte vaartuig met zijne hooge dunne zeilen ving die vlagen zoo goed op, dat John Bunsby, dank zij de medewerking van den stroom, ten zes ure geen tien mijlen meer verwijderd was van de rivier Shangaï, want de stad aelve ligt op een »afstand van minstens twaalf mijlen boven de monding. • Ten zeven ure was men nog drie mijlen van Shangaï. Een geduchte vloek ontsnapte aan de lippen van den schipper. De premie van tweehonderd pond f
DE REIS
64
OM DE
WERELD
hem ontsnappen. Hij zag Fogg aan. 'ogg was dood bedaard. Nochtans stond fzijning gansche fortuin thans op het spel.
om signalen te geven bij mistig weer: Het Kanon werd geladen tot den mond, maar op het oogenblik, dat do schipper Op dat oogenblik toch zag men een do lont bij het zundgat bracht, zeide langen zwarten schoorsteen, waaruit een »Hijsch do noodvlag." rookwolk zich ontwikkelde, boven den waterspiegel. Het was de amerikaansche Ue vlag werd halversteng goheschen. stoomboot, die op het bepaalde uur ver- Uit was het teeken dat men. in nood trok, verkeerde en men mocht hopen, dat de «Verdoemd!" riep John Bunsby, die Amerikaansche mailboot, als zij dit zag, een wanhopenden ruk aan het roer deed. een weinig van haar koers zou afwijken »Geef het noodsein," sprak Phileas om het vaartuig te naderen. Fogg zeer kalm »Vuur." beval Fogg. , Een klein bronzen kanon stak uit de verEn hot schot van het kleine kanon schansing van de Tankadère. Het strekte dreunde over de watervlakte. *
TWEE
EN T W I N T I G S T E
HOOFDSTUK.
Waarin Passepartout bemerkt dat zelfs bij de tegenvoeters het goed Is eenig geld bij zich te hebben. De Camatic, welke Hong-Kong den 7deii November, 'B avond ten halfzeven ure, verlaten had, stoomde met alle kracht naar Japan. Zij bracht eene groote lading en veel passagiers over. Maar twee nutten aan den achtersteven bleven onbezet. Het waren üie welke voor Phileas Fogg opengehouden waren. Den anderen morgen ontmoetten de reizigers niet zonder eenige verbazing op den voorsteven een man, root half geopende oogen, waggelenden gang, en met yerwardo heren, die uit zijn hut tweede klasse te voorschijn kwam en al slingerend op een der verschansingen plaats nam. Deze passagier was Passepartout in eigen persoon. Ziehier wat er was gebeurd. Eenige oogenblikken nadat Fix vertrokken was, hadden twee knechts Passepartout, welke in een diepen slaap was gedompeld, opgenomen en hem op de bank den, rookers gelegd. Maar drie uur later werd hij, die zelfs tot inzijndroompn door een idéé fixe vervolgd werd, wakker, en streed hij tegen de bedwelmende werking van het verdoovende slaapmiddel. De gedachte van zijn plicht niet gedaan te hebben schudde hem uit zijne gevoelloosheid. Hij stttnd van de bank op en verliet al struikelend en stootend, vallende en
weer opstaande, maar altijd onwederstaanbaor voortgeduwd door een soort van instinct, d e ï e r b e r g , en riep als in een droom: de Carnatic! de Camatic! De mailboot lag onder stoom en gereed om te vertrekken. Passepartout behoefde slechts eenige Aappen te doen. Hij _spoedde zich over de losse brug, sprong op het dek en viel roerloos op den voorsteven, juist toen de Carnatic op het punt was te vertrekken. Eenige matrozen, die gewend waren aan zulk soort van voorvallen, hielpen den knecht in een hut der tweede klasse en Passepartout werd niet vóór den andoren morgen wakker op honderd vijftig mijlen afstands van de chineesche kust. Ziedaar dus hoe het kwam dat Passepartout zich dien morgen op de Carnatic bevond en met volle teugen den frisschen zeewind kwam inademen. Deze koele wind ontnuchterde hem weder. Hij verzamelde zijne gedachten, doch niet dan mot zeer veel moeite. Maar eindelgk toch viel hem het gansche toonecl van den vorigen avond weder in, en tevens de mededeelingen van Fix in de herberg. »Het waarschijnlijkst is," dacht hij, »dat ik verschrikkelijk dronken ben gemaakt. Wat zal mijnheer Fogg er wel van zeggen ! Maar in elk geval ben ik
IN TACHTIG ilo boot niet mis geloopen, en dat is toch het voornaamste!" Daarom dacht hij aan F i x : »Ik hoop maar, dat wij van dezen bevrijd zullen zijn, en dat üij na hetgeen hij mij heeft voorgesteld, niet op de Carnatic zal durven komen. Een inspecteur van politie, een detective die mjjn meester altijd op do hielen zit en hem van dendieAtal aan de bank beschuldigt. Kom, kom. Mijnheer Fogg is een dief, zooals ik een moordenaar oen I" Moest Passepartout het voorgevallene aan zijn meester vertellen ? Zou het goed zijn dezen bekend te maken met de rol, welke Fix in deze zaak speelde? Was het niet beter te wachten tot zij in Londen waren, om hem dan mede te deolen dat een agent van politie uit de hoofdstad hem over de geheele wereld gevolgd had, en daarover met hem eens hartelijk te lachen 7 Ja, ongetwijfeld. In elk geval was dit eene zaak, die hij met zich zelven kon overleggen; voor het oogenblik moest hij zich haasten om naar Fogg te gaan on zich over zijn onbehoorlijk gedi-ag te verontschuldigen. Passepartout stond dus op. De zee was onstuimig en de mailboot slingerde geweldig. Maar de trouwe knecht, hoe goed en hoe kwaad het ook op zijn nog onvaste beenen ging, kwam toch op het achterdek. Daar zag hij niemand, die op Fogg of op Aouda geleek. / »Och," dacht hij, »mevrouw Aouda is nog niet op en mijn meester zal den een of anderen whistspeler gevonden hebben, on volgens zijne gewoonte " Zoo peinzende, daalde Passepartout in de kajuit af. Fogg was er niet; Passepartout schoot dus nog maar cén ding over en wel om aan den hofmeester te vragen, welke hut mijnheer Fogg betrokken had. De hofmeester antwoordde hem, »dat hij geen passagier van dezen naam kende." »Wel zeker," zeide Passepartout. »Een groot, kalm en weinig spraakzaam gcntlemah, vergezeld van eene jonge dame." »Er is geen enkele jonge vrouw aan boord," antwoordde de hofmeester. aMaar, om u te overtuigen, hebt gij hier de lijst der passagiers. Gij kunt die raadplegen." Passepartout las de lijst d o o r . . . . De VEKXE. De reis om de wereld.
DA GEN.
»
65.
naam van zijn meester was er niet op te vinden. Eensklaps ging hem een licht op. »Zeg oens,' vroeg hij, »ben ik wel op de Carnatic?" »Ja," antwoordde de hofmeester. »Die naar Yokohama gaat?" »Juist." Een oogenblik had Passepartout gevreesd op het verkeerde schip te zijn. Maar, zoo hij, op de Carnatic was, j a n was het zeker dat zijn meester er niet op was. Hij zonk op een stoel neder, fljj was als door den bliksem getroffen. Plotseling werd het hem helder voor zijn geest. Hij herinnerde zich dat het uur van vertrek der Carnatic vervroegd was, dat hij zijn meester had moeten waarschuwen, en dat hij dit niet had gedaan: het was dus zijne schuld, zoo Fogg on Aouda niet bij tijds aan de mailboot waren gekomen. Zijne schuld, j a maar meer nog die van den verrader, welke, om hem van zijn meester te scheiden en dezen te tiong Kong te kunnen houden, hem had dronken gemaakt. Nu begreep hij het gedrag van den inspecteur. Fogg was thans geruïneerd, had zijne weddenschap verloren en zat op dit oogenblik misschien in de gevangenis! . . . . Bij deze gedachte trok Passepartout zich de haren uit het hoofd. Zoo Fix hem ooit onder de oogen kwam, wat zou hij een afrekening met hem houden'. Eindelijk herstelde Passepartout zich weder en ging zijn toestand eens na. Die was verre van benijdenswaardig. Hij bevond zich op weg naar Japan. Hij was wel zeker daar aan te komen, maar hoe weer te vertrekken ? Hij had geen cent op zak. Gelukkig waren zijn overtocht en vertering aan boord vooruit betaald. Hij had dus nog vijf of zes dagen tijd om te denken wat hij doen- moest. Wat hn at en dronk gedurende dezen tocht, laat zich niet Tieschrijven. Hij at voor zijn meester, voor Aouda en voor zich zelven. Hij at alsof Japan, waar hij nu heen ging, een verladen land was, verstoken van alle lovensI middelen. Den YM'", met den vloed, I liep do Carnatic de haven van Yolcohama I binnen. 5
66
DE REIS
OM DE
Dit punt is eene zeor belangrijke aanlegplaatg in dè Stille Zuidzee, welke alle schepen aandoen, die in dienst zijn van het brieven- en reizigers-vervoer tuBBchen Noord-Amerika, China, Japan en Nederlandach-Indië. Yokohama ligt aan dezelfde golf als Yeddo, niet ver verwijderd van deze' stad, welke de tweede .hoofdstad is van het Japansche rijk, de residentie van den Taïkoen, den burgerlijken keizer, de mcdedingster van Miako, de groote stad, welke de verblijfplaats is van den Mikado, den geestelijken keizer, den afstammeling der goden. De Carnatic wierp haar anker voor de kade van Yokohama, in de nabijheid van den huvcndam en de cntrepdts, te midden van een aantal schepen van alle natiën. Passepartout begaf zich zonder eenige geestdrift aan wal, en betrad het zoo zonderlinge land der zonen van de zon. Hij had niets beters te doen dan het toeval tot gids te nomen, en met dezen de straten der stad te doorkruisen. Fogg's bediende bevond zich eerst in een geheel Ëuropeesche stad, te midden van huizen met lage gevels en veranda's, waaronder zich bevallige voorhuizen vertoonden en die met hare straten, pleinen, dokken en entropöts de ruimte besloeg tusschen het voorgebergte en de rivier. Daar, zoowel als te Hong-Kong cp te Calcutta, wemelden alle natiën door/elkander, Amerikanen, Engelschen, Chineezen, Hollanders, meest allen kooplieden, die alles wilden verkoopen en alles wilden koöpen, en te midden van ijlie menigte gevoelde zich de Franschman zoo vreemd als of hij zich in het land der Hottentotten bevond. Passepartout had nog wel een redmiddel, naraelgk zich te wenden tot de Fransche of Engelsohe consulaire agenten te Yokohama, maar hij zag er tegen op zijne geschiedenis te verhalen, die zoo nauw verwant was aan die van zgn meester, en vóór hij daartoe overging, wilde hij alle andere redmiddelen beproefd hebben. Daarom, na het Ëuropeesche gedeelte van de stad doorkruist te hebben, waagde hij zich in het Japansche gedeelte, voor zich zelven vast besloten, om, indien het noodig was, naar Yeddo door te wandelen. I
WERELD
Deze wijk, door de inboorlingen van Yokohama bewoond, heet ßen(en, naar den naam eener godin der zee, Jnrelke op de omliggende eilanden wordt aangebeden. Daar zijn prachtige lanen vandennen- en cederboomen, neilige poorten van zonderlingen bouwstijl, bruggen verborgen onder bamboes en riet, tempels beveiligd door sombere honderdjarige ceders, waar voorheen priesters van Boeddha woonden en belijders van den godsdienst van Confucius, eindelooze straten waarin men een ontelbare hoeveelheid aantreft van kinderèh met roode wangen, wezentjes die men mee-* nen zou, dat uit een Japansch kamerschut waren gesneden en 'die speelden te midden van honden met korte pooien en gele katten zonder staart, welke zich traag tusschen de spelers bewogen en zich gaarne lieten liefkoozen. In de straten heerschte cene woelige drukte, een - bestendig verkeer; bonzen die in optocht voortschreden, op hunne eentonige tamboerijnen slaande, Yakounines, amOtenaren der douane of politie, met puntige verlakte hoeden, die in hun gordel twee sabels droegen, soldaten van den Taikoon, gekleed in blauw katoen met witte strepen en gewapend met percussie-geweren, wapenknechten van den Mikado, die in hun zijden buis als in een zak gesloten waren, met ringkragen en Maliënkolders, en een aantal andere militairen van eiken rang; want in Jaan is de soldatenstand even geacht als ij veracht is in China. Voorts bedelmonniken, pelgrims in lange gewaden, eenvoudige ourgers met gevlochten pikzwart haar, groot hoofd, lange borst, magere beenen en klein van gestalte, wier kleur afwisselt tusschen koperrood en mat wit, maar die nooit de kleur hebben der Chineezen, yaarvan de Japanners geheel en al verschillen. Eindelijk, tusschen de rijtuigen, de palankijns, ^e paarden, de dragers, de kruiwagens «jnet zeilen, de norimons niet verlakte wanden, de mollige cangos. de draagstoelen van bamboes, zag men enkele vromven zich bewegen, met WUtß kleine schoentjes van lijnwaad, sandalen van stroo of klompjes van gesneden hout. Zij waren niet schoon, hare oogen smal. haar borst gedrukt, hare tanden volgens lands gebruik zwart gemaakt, maar zij
E
IN TACnriC droegen zeer bevallig het nationaal gewaad, de tiiimon, eene soort van kamerjapon, »waarover zich een zijden sjerp kruist,*-waarvan do breede gordel van achteren eindigt in een reusaohtigen strik, dien de moderne Europeeschc dames schijnen ontleend te hebben aan hare Japaneche zusters. Passepartout wandelde eenige uren door deze bonte menigte, nu en dan stil staande voor de merkwaardige en rijke winkels, waarin het Japansche goud, in allerlei vormen verwerkt, ten toon lag gespreid, voor de restauratiën met vlaggen en banieren, waarvan voor hem echter de toegang versperd was; voor do theehuizen waar vollp koppen geschonken worden van dien geurigen warmen drank, alsmede saki, een drank van rijst gestookt en eindelijk voor net inggrichte tabagies, waar men eene zeer fijne soort van tabak rookt, maar geen opium, waarvan het gebruik in Japan schier onbekend is. Voortgaande kwam Passepartout aan onmetelijke rijstvelden. Daar. bloeiden, mot bloesems die hunne laatste kleuren en geuren verspreidden, schitterende camelia's, niet aan struiken, maar aan boomen. Omheind door bamboes zag hij de kersen-, pruimen- en appelboomen, die de Japanners meer voor hunne bloemen dan voor hunne vruchten telen, en die door vogelverschrikkers van allerlei vorm en geraasmakcnde molentjes beschermd worden tegen musschen, duiven, kraaien en andei-o roofdieren. Elke ceder strekte tot nest van groote arenden, elke treurwilg verborg onder baar lommer een reiger, die melancholisch op zijn eenen poot stond te mijmeren; overal zag hij raven, eenden, sperwers, wilde ganzen en een gioot aantal kraanvogels, die.door de Japanners met eerbied worden behandeld en voor ben het zinnebeeld zijn van een lang en gelukkig leven. Zoo ronddolende, ontdekte Passepartout eenige viooltjes tusschen het groen. »Daar zal ik mijn soupé mede moeten doen," dacht hij, maar toen hij er
DAGEN.
67
aan rook, bemerkte hij dat zij geen geur hadden. »Het loopt mij niet mee," prevelde Passepartout. Gelukkig had hij uit voorzorg, alvorens hij de Carnatic verliet, zich zoo te goed gedaan aan het ontbijt, dat hij een middagmaal had kunnen missen; maar na een ganschen dag geslenterd to hebben, begon zijn maag hem .toch te kwellen. VV'ol was het hem niet ontgaan, dat hij voor de winkels van de inïandBche vleeschhouwers schapen, geiten en varkens zag, en daar hij wist dat het doeden van runderen als heiligschennis beschouwd werd, omdat deze dieren uitsluitend voor den landbouw worden gebezigd, had hij hieruit afgeleid, dat vleescn eene zeldzaamheid was in Japan. Hij vergiste zich hierin niet, maar bij gebrek aan rundvleesch, zoti hij zich zeer gaarne eens vergast hebben man varkensof hertenvleosch, patrijzen of kwartels of visch, hetgeen met de opbrengst der rijstvelden bijna uitsluitend het voedsel der Japanners uitmaakt. Maar hij moest zich in zijn lot schikken en de zorg voor het onderhoud van zijn lichaam tot den anderen d a ^ uitstellen. Het werd avond. Passepartout keerde naar de inlandsche stad terug en dwaalde te midden van veelkleurige lantarens. Hij bleef staan bij de straatkunstenaars, die ongelovfelijke toeren verrichtten en astrologen in de open lucht, die het volk om hunne kijkers verzamelden. Daarop keerde hij naar de kade terug en zag op de zee duizenden lichtjes van visschers, welke door toortslicht de visschen lokten. Eindelijk werden de straten ledig en hij ontmoette slechts den nachtwacht der Yakounines, die in hunne prachtige kleederen en te midden van hun gevolg, het voorkomen hadden van ambassadeurs. Zao dikwijls Passepartout zulk een schitterenden stoet ontmoette, mompelde hij lachend bij zich zelven: »Al weder een Japansch gezantschap, dat naar Europa vertrekt."
/
DRIE
EN T W I N T I G S T E
HÜOEDSTÜK.
Waarin de noua von Fasaepartout aanmerkelijk grooter wordt. • Den anderen morgen was Passepartout afgemat on uitgehongerd, zoodat lijj bij zich zelven dacht, dat hij hoe eerder hoe beter moest eten, het mocht kosten wat het wilde. Hij kon altijd zijn toevlucht nog tot zijn horloge nemen, maar hij hongerde liever dood dan dat hij dit zou vcrkoopen. Het kwam er nu meer dan. ooit «p aan om van de krachtige, maar niet liefelijke stom gebruik te maken, waarmede de natuur hem begiftigd had. Gelukkig herinnerde hij zich nog eenige Fransche en Engelsehe liedjes en besloot hiermede de proef eens to nemen. De Japanners, dacht bij, houden zeker veel van muziek, daar zij alles doen op het gebied van cymbalen, tam-tams, ' trommen, en een Europeesche virtuoos zal hun dus zeer welkom zijn. Maar misschien was het voor een concert nog te vroeg in den morgen en zouden de liefhebbers, onverwachts in hun slaap gestoord, ongetwijfeld aan den zanger niets geven, waarop het beeld van den Mikado was afgedrukt. Passopartout besloot dus nog eenige uren te wachten, maar al voortwandelcnde bedacht hij zich, dat hij toch voor een zwervenden zanger te goed gekleed was, en op eenmaal kwam het plan in hem op om zijne klecderen te verwisselen tegen een gewaad, dat beter met zijn toestand overeenkwam. Deze verandering moest hem natuurlijk nog eenig voordeel opleveren waarmede hij dan terstond zijn honger kon stillen. Toen hij dit besluit genomen had, behoefde hij het nog slechts ten uitvoer te brengen. Eerst na lang zoeken ontdekte Passepartout een inlandschen uitdrager, tot wien hij zijn verzoek richtte. Zijn Europoosche jas beviel den uitdrager wel en spoedig was hij vermomd in een ouden japanschen rok on gedekt met een soort van verschoten tulband. Maar hij kreeg ook nog eenige geldstukken, welke iq zijne zakken rammelden.
iZi^ zoo," dacht hij, »ik zal mij maar verbeelden dat het vastenavond is." Het eerste wat de ^verjapanschte'' Passepartout nu ging doen, was een onaanzienlijk theehuis binnen treden. Hij ontbeet daar met het overschotje van een vogel, maar at rijst zooveel hij verlangde, als een man voor wien het middagmaal nog een onuitgemaakte zaak was. »Thans," dacht Inj, toen hij zijn honger een weinig gestild had, »is. het maar zaak om mijn hoofd bij elkaar te houden. Ik hob nu geen gelegenheid meer om deze monnikspij tegen een nog meer Japansch kleed te verwisselen en ik moet dus zorgen hoe eer hoe beter uit dit land der zon te komen, waarvan ik slechts een onaangename herinnering medcneem." Passepartout ging nu de mailbooten naar Amerika eens na. Hij besloot zich daar als kok of als knecht aan te bieden, niets tot loon vragende als overtocht en kost. Zoo hij maar eens te San-Francisco was, dan zou hij ook wel verder komen. Het belangrijkste was voor het oogenblik maar om de vierduizend zevenhonderd mijlen van de Stille Zuidzee over te steken, welke Japan van de Nieuwe-Wereld scheiden. Passepartout was er de man niet naar om er gras over te laten groeien. Hij begaf zich dus terstond naar do haven van Yokohama. Maar hoe meer hij de dokken naderde, des te onuitvoerbaarder scheen hem zijn eenmaal opgevat voornemen. Waarom zou meji aan boord van e ene Amerikaansche maßboot een kok of knecht noodig hebben, en hoe zou hij in zulk eene kleoding vei-trouwen kunnen inboezemen ? üp wien zou hij zich beroepen 7 Toen hij zoo liep te peinzen, viel zijn oog op een gro#t aanplakbiljet, waarmede een soort van clown door de straten liep. Dit biljet bevatte in het Engelsch de volgende aankondiging:
IN
TACHTIG
HET J A P A N N E E S C H E
DAGEN.
ACROBATISCHE
69 GEZELSCHAP
WILLIAM BATULCAR. Laatste Toorstellingen, vóór hun vertrek naar de Vereenigde Staten, I, o N U - X o S E S - L o N G - N o S E S. Onder rechtstreeksche hoede van den god T i n g o e. Zeer vermakelijk. -)De Vereenigde Staten van Amerika! »Men kleedt zich zooals men kan.' Ziedaar juist wat ik hebben moet." »Dat is waar. Gij zijt Franschlly volgde den man met zijn biljet en man"?" kwam weldra weder in do Japansche stad. »Ja, een Parijzenaar uit Pai-ijs." Een kwartier later hield hij stil voor »Wel, dan kunt gij ook zeker wel eene groote loods, versierd met vele grappen maken?" aanplakbiljetten, waarvan de randen »Och," antwoordde Passepartout, wien wöl zonder perspectief, maar met schit- het een weinig hinderde dat zijne natioterende kleuren een aantal kunstenma- naliteit zoo beschimpt werd, »och, wij kers voorstelden. Franschen kunnen wel grappen maken, Dit was het spel van Batulcar, een maar toch niet beter dan de Ameriaoort van Amorikaanschen Barnura, direc- kanen." teur van een gezelschap kunstenmakers, »Juist. Zoo ik u niet als knecht kan goochelaars, clowns, acrobaten, koord- nemen, kan ik je toch wel voor clown dansers, athleten, welke, viil^rns het cbruiken. Gij begrijpt, vriéndlief, in affiche, hunne laatste voor-tclliiigon in ronkrijk vertoont men vreemde palhet rijk der zon gaven, vóór zij naar de jassen en in vreemde landen heeft men Vereenigde Staten vertrokken. gaarne Flansche paljassen." iPassepartout trad onder eene gaande»Dat is zoo." rij vóór de hut en vroeg om den heer »Zijt gij bovendien nog al sterk ?" Batulcar te spreken, Batulcar verscheen »Ja, vooral als ik gegeten heb." in eigen persoon. ïEn kunt ge zingen r ' ) Wat verlangt gij 7" vroeg hij aan Pas»Zeker," antwoordde Passepartout, die separtout, dien hijj eerst voor een in- vroeger wel eens met straatmuzikanten boorling aanzag. had medegezongen. »Hebt gij ook een bediende noodig?" »Maar kunt gij zingen met het hoofd "vroeg Passepartout. naar beneden, met een draaiende tol op »Een bediende," riep de Barnum. zijn uw linker voetzool en een sabel in evendienten grijzen baard strijkende, »ik heb wicht op uw rechter?" 'er twee, die mij trouw en eerlijk die"Gemakkelijk!" riep Passepartout, die nen en die geen loon krijgen, op voor- zich de eerste oefeningen uit zijn jeugd waarde dat ik hun den kost geef. Zie, nog herinnerde. hier zijn'ze," voegde hij er bij, op zijn »Daar komt alles op aan," antwoordde twee krachtige armen wijzende, met Batulcar en de overeenkomst werd op aderen zoo dik als de snaren van een etaanden voet gesloten. contra-baS!* Eindelijk had Passepartout dan toch »Dus kau ik u niet van dienst zijn?" eene betrekking gevonden. Hij was gehuurd om van alles te doen in dit beroem»In niets." »Sakkcrloot, ik zou toch gaarne met de Japansche gezelschap. Het was weinig vereerend, maar binnen acht dogen zou n vertrekken." »D, zoo," zeide Batulcar, »gij zijtecn hij op weg naar San-Francisco zijn. Japanner zooals ik een aap ben. WaarDe voorstelling, welke Batulcar met om hebt gij u dan zoo gekleed?" groot marktgeschreeuw had aangekon-
f
70
VE REIS OM DE
WERELD.
digd, zou ten drie ure beginnen en vreemdsoortigcn aard, door hare verspoedig hoorde men de geduchte instru- schillende tonen te vermengen. Dementen van het Japansch orkest; do jongleurs jongleerden er mede, en zij trommen en tam-tams maakten een oor- draaiden zelfs in de lucht; zij wierpen verdoovend geraas voor de deur. Men ze als volants met houten raketten en kan licht denken, dat Passepartout zijne toch draaiden zij maar door; zij staken rol nog niet bestudeerd had, maar hij ze in hunne zakken, en als zij ze er behoefde vooreerst slechts zijne krach- uit haalden, draaiden zij nog, tot op tige schouders tot steun te geven om het oogenblik dat een veer fossprong do menscheljjke pyramide te helpen en haar in een vuurwerk deed vervormen, uitgevoerd door de L o n g - dwijnen. n o B e a onder den god Tingoe. Deze Het is onnoodig de kunsten der acroprachtige toer zou alle andere kunsten baten en athleten hier te beschrijven. overtreffen. De toeren met de ladder, den stok, den Voor drie uur was de geheele tent bal, de tonnen, werden allen met een reeds bezet. Europeanen en inboorlingen, groote juistheid uitgevoerd. Maar het Chineezen en Japanners, mannen, vrou- mooiste van de voorstelling was de wen en kinderen, haastten zich om maar vertooning der L o n g-n o B e s, verbaplaats te bekomen op de kleine bankjes zend geoefende balanceurs, welke in of in de logos, weite recht tegenover Europa nog niet bekend waren. het tooneel waren aangebracht. De muDe L o n g-n o s e s vormden een ge^ zikanten waren naar binnen gekomen zelschap dat onder de rechtstreeksche en het orkest, ten volle compleet, begon bescherming stond van don god Tingoe. met zijne vreeselijke instrumenten, zooals Zij waren gekleed als helden uit de ongs, tam-tams, kleppers, fluiten, tam- middeneeuwen, en aan hunne schouders oerijnen en groote trommen, te werken. waren prachtige vleugels bevestigd. Maar f J)eze voorstelling was als alle acrobatische wat nog het meest de aanda&t trok, '#ertooningen. Maar men moet toch was de lange neus, waarmede hun aanbekennen dat de Japanners de eerste gezicht versierd was en waarmede zij eßuilibristen der wereld zijn. Een, voor- êroütendeols hunne toeren verrichtten, zien van zijn waaier en kleine stukjes leze neuzen bestonden uit niet meer of Sapier, voerde zeer bevallig zijn toer met minder dan bamboes, welker lengte e kapellen en bloemen uit. Een ander tusschen do vijf, zes & tien voeten bewierp vlug met den gearigen rook van droeg. Van den een was hg recht, van zijn pijp een aantal blauwachtige woor- den ander gebogen, van genen weer den in de lucht, welke dan een compliment glad, van een vierde hobbelig. Op dit aan de toeschouwers vormden. Gene uitstekende lichaamsdeel nu, dat zeer goochelde met aangestoken kaarsen, die stevig bevestigd was, werden alle toeren hij achtervolgens uitblies, wanneer zij van evenwicht venicht. Een doznn van voorbij zijne Tippen kwamen en die hij, deze volgelingen van god Tingoe legden de eeno na de andere, weder aanstak, zich op hun rug, en hunne makkers zonder een oogonblik op te houden met kwamen zich vermaken op hunne neujongleeren. Deze weer maakte met zen, die zoo recht als een kaars stonden, draaiende tollen de onmogelijkste be- en voerden al springende en voltigeerendo wegingen. Onder zijn hand sokenen die van den een op den ander de onmogebrommende toestellen in hun eindelooze lijkste toeren uit. omwentelingen bezield te worden met Ten slotte zou men do menschelijke een eigen leven : zij stonden op pijpen, pyramide nog geven, waarbij een vijfop het Boherp van een sabel, op ijzer- tigtal L o n g-n o s e s d e kar van Jagerdraad, op wezenlijke haartjes, welke naut zouden voorstellen. Maar in plaats van de eene zijde van het tooneel naar dat zij voor deze pyramide hunne de andere gespannen waren; zij liepen Behouders tot steun gaven, moesten de om een groote kristallen vaas; zjj Be- artisten van Batulcar hunne oeazen er stegen een ladder van bamboes, ver- voor afstaan. Een van hen nu, welke spreidden zich in alle hoeken en maakten juist het onderste gedeelte van don een welluidende muziek, van zeer wagen moest uitmaken, had het gezel-
§
IN TACHTIG schap verlaten, en daar men nog behoefte had aan een krachtig, behendig man, was Passepartout voor hem in plaats genomen. De arme knecht gevoelde zich zeker zeer ongelukkig, toen hg — droevige herinnering aan het verleden I — zijn prachtig middenecuwsch gewaad aantrok, versierd met veelkleurige vlerken on toen er een neus van zes voet op zijn aangezicht werd vastgezet. Maar deze neus was zijne broodwinning en hij onderwierp zich dus aan zijn lot. Passepartout trad op en nam plaats tusschen zijn collega s om de onderste laag van Jagernaut's wagen te helpen vormen. Allen wierpen zich op den grond met den neas naar omhoog. Een tweede rij balanceurs plaatste zich daarboven op, dan volgde eene derde en eindelijk eene vierde, en op deze neuzen, die elkaar slechts aan de punt raakten, vormde zich de menschelijke pyramide die tot aan do balken reikte. Het applaudisseeren werd al sterker en sterker en de muziek maakte een oorverdoovend geraas toen de pyramide eensklaps wankelde en allen het even
VIER
DAGEN.
71
wicht verloren; een der onderste steunpunten der laag verdween onderuit en de geheele pyramide stortte als een kaartenhuis naar beneden. Het was Passepartout, die zijn post verlaten h a d ; hij klom zonder behulp van zijn vleugels, over de omheining, kwam in de rechter galerij en wierp zich voor de voeten van een der toeschouwers, met den uitroep: »O, mijn meesterI mijn meester!" )'Gij hier?" »Ja ik." «Welnu, laten wij dan spoedig naar de mailboot gaan." Fogg, Aouda, welke hem vergezelde, en Passepartout haastten zich door de smalle gangen en kwamen buiten dß tent. Maar daar ontmoetten zij Batulcar, die w^oedend was en schadevergoeding eischte. Phileas Fogg stilde zijn toorn, door hem eenige banknoten toe té worpen. En ten half zeven scheepten zich Aouda en Fogg op de Amerikaansche mailboot in, gevolgd door Passepartout, die nog gevleugeld was en zijn neus van zes voet droeg, daar hij hem nog niet had kunnen afleggen.
EN T W I N T I G S T E
HOOFDSTUK.
Waarin de OTertooht van de Stille Zuidzee ten einde wordt gebracht Wat er in het gezicht van Shangaï gebeurd was, begrijpt men. De signalen, door de ïankadère gegeven, werden door de mailboot naar Yokohama bemerkt. Toon de kapitein de noodvlag geheschen zag, had hij naar den schoener koers gezet. Eenige oogenblikken later betaalde Philcas Fogg den overeengekomen prgs en gaf nog aan John Bunsby vijf honderd vijftig pond. Daarop waren de gentleman, Aouda en Fix aan boord van de stoomboot gegaan, welke terstond haar weg naar Yokohama, vervolgde. Denzeltden morgen, 14 November, op hot door het reglement vastgestelde uur, kwam zij Ie Yokohama aan. Fix ging zijne zaken regelen. Fogg begaf zich aan boord van de Carnatic en daar vernam hij, tot groot genoegen van Aouda en misschien ook tot zijn eigen genoegen —
maar hij liet er niets van blijken — dat de Franschman Passepartout den vorigen avond reeds te Yokohama was aangekomen. Phileas Fogg, die nog dezen avond naar San-Francisco vertrekken moest, ing terstond Passepartout zoeken. Hij ad zich reeds tot de Engelsche en Fransche consuls gewend, maar alles zonder gevolg, on na nog eenigen tijd tevergeefs de straten doorkruist te hebben, wanhoopte hij er aan Passepartout terug te vinden, toen hem het toeval, of liever zeker voorgevoel, de tent van Batulcar deed binnentreden. Hij had zeker zijn bediende niet onder diens zonderlinge vermomming herkend; maar deze in zijne liggende houding had zijn meester in de galerij opgemerkt. Hij kon een beweging niet weerhouden. Daardoor
f
72
DE REIS
OM DE
WERELD
werd het evenwicht verbroken, en men Amerika, en eenige officieren in dienst van het Indische leger, die van hun weet wat er volgde. Ziedaar wat Passepartout uit den mond verlof gebruik maakten om oen reis om zelven. van mevrouw Aouda vernam, die de wereld te doen. Gedurende dezen hem den overtocht van Hong-Kong naar overtocht had er niets merkwaardigs Yokohama vertelde, in gezelschap van plaats. De mailboot, voortgestuwd door een zekeren heer Fix, op den schoener hare groote raderen en bijgestaan door haar zeilvermogen, schommelde weinig. de Tankadcre. Op den naam van Fix vertrok Passe- De Stille Zuidzee rechtvaardigt tamelgk artout zijn gelaat niet. Hij begreep, dat wel haar naam. Fogg was ook zeer kalm, et oogenblik nog niet gekomen was om en, zooals gewoonlijk, weinig spraakaan zijn meester te vertellen hetgeen zaam. De jonge vrouw voelde zich al tasschen hem en Fix had plaats gehad. meer en meer aan hem gehecht, nog Opk toen Passepartout zjjne avonturen door andere banden dan die der erverhaalde, beschuldigde en verontschul- kentelijkheid. Deze kalme natuur, altijd digde hij zich slechts over het gebruik zich zelve meester, boeide haar meer van opium in een tabagie te Yokohama. dan zij zelve wel wist en het was schier Fog^ hoorde alles aan zonder hem in buiten haar weten dat zich een gede rede te vallen: daarop gaf hij zijn voel van haar meester maakte, waarbediende het noodige geld, om zich aan van de ondoordringbare Fogg intusboord ecnige betere klccdercn aan te schen niet den minsten invloed onderBchaffen. En een uur later, toen de be- vond. Bovendien stelde Aouda in de diende zijn neus had afgelegd en zijne plannen van den gentleman veel belang vleugels had geknipt, geleek hij niets en zij was zeer oezorgd dat er eenig meer op een dor begunstigden van den voorval mocht plaats grijpen, waardoor de reis van den gentleman kon vertraagd god ïingoe. worden. De mailboot, welke de gemeenschap onderhoudt tusschen Yokohama en SanDikwijls sprak zij er met PasseparFrancisco, behoort aan do Pacific Mai(,- tout over, die zeer goed begreep wat Steam-Company, en heette General er in het hart vaij de dame omging. De Grant. Het was een grooto stoomboot, goede knecht had voor den 13rit een metende twee duizend vjjf honderd ton, onbcgrensdcn eerbied, hij kon niet gegoed ingericht on zeer snelloopeiid. Een noeg spreken over zijns meesters edelontzaglijke zuiger rees en daalde onop- moedigheid, eerlijkheid en genegenheid. houdelijk boven het dek; aan oen der Altijd stelde hij Aouda gerust omtrent uiteinden was do stang van een zuiger; den gooden uitslag der reis, bij herha- / aan de andere die van een hefboom, welke ling verzekerende, dat het moeielijkstc de loodrechte beweging in oene excen- I reeds voorbij was, daar men de minder trische veranderde en op dq as der I bereisde landen van China en Japan raderen werkte. De General Grant was i achter den rug had en nu weder op getuigd als dricmast-schoener met een I meer bekend grondgebied kwam, en dat aanzienlijk zeilvcrmogen, waardoor de 1 eindelijk een trein van San-Francisco stoom krachtig werd ondersteund. Zij naar New-York on een transatlantilegde twaalf mijlen in het uur af; de sche boot van New-York naar Londen mailboot had dus niet meer noodig dan zonder twijfel voldoende zouden zijn oen en twintig dagen om de Stille Zuid- om deze onmogelijke reis om de wereld zee over te steken. Pliileas Fogg kon binnen den overeengekomen tijd te volalzoo rekenen op den 2en December te brengen. San-Frarcisco te zijn, don lOcnteNewNegen dagen na het verlaten van York en den 20on te Londen. Hij won zoodoende nog eenige uren op den uiter- Yokohama, had Phileas Fogg precies de sten dag, die den 21 en December zou helft der aarde omgereisd. Werkelijk was de General' Grant den 23en Novemaanbreken. ber de honderd tachtigste meridiaan Er waren een aantal passagiers aan fepasscerd, waarin, op het zuidelijk boord; Engelschen, Amerikanen, eeno alfrond, de Londenschc tegenvoctoiH ware landverhuizing van koelies naar wonen. Van de tachtig dagen, die tot
Ê
IN
TACIITI
DAGEN.
73
Fogg's beschikking waren gesteld, waren als de wijzers van zijn horloge op negen er twee en vijftig verstreken; er bleven urn- 's morgens stonden, zou men op deze hom dus nog maar acht en twintig over. negen uur 's avonds hebben, dat is te Maar men moet in aanmerking nemen zeggen het een en twintigste uur na dat, zoef deze gentleman de helft van middei-nacht. dus Het juiste verschil, dat zijn weg reeds bad afgelegd, dat is do er tusschen Londen en den honderdtachhelft der meridianen, hij in werkelijkheid tigsten meridiaan bestaat. meer dan twee derden van de geheele Maar al had Fix hem dit zeer duidelijk reis had volbracht. Welke gcdwgngcn kunnen uitleggen, dan ware Passepartout omwegen toch moot men maken, om van toch niet in staat geweest om het te Londen naar Aden, van Aden naar begr|jpen, of ten minste om het te willen Bombay, naar Calcutta naar Singapore, begrijpen. En, in elk geval, zoo — wat en van Singapore naar Yokohama te ondenkbaar was — de inspecteur plotkomon! Als hij de vijftigste paralel ge- seling te voorschijn ware gekomen, zoU volgd had — dat is die, welke over Passepartout, die natuurlijk nog cenigcn Londen loopt — zou do afstand slechts wrok tegen hem koesterde, een geheel ongeveer twaalf duizend mijlen geweest ander onderwerp met hem behandeld zijn, maar nu wasPhileasfogggenood- hebben. zaakt geweost, dank zij de middelen van . Waar was Fix op dat oogenblik?.... vervoer, om zes en twintig duizend mijFix was aan boord van de General len af te leggen, waarvan hij ongeveer Grant. zeventien duizend vijf honderd op den Toen namelijk de inspecteur te Yoko23o« November achter den rug had. hama was aangekomen on Fogg verlaten Maar nu had men met geen omwegen had, dien hij in den loop van den dag meer te maken, en was Fix er gelukkig weder hoopte terug te vinden, had hij niet meer om den eenen hinderpaal na zich terstond naarden Engelschen consul begeven. Daar had hij eindelijk het den anderen in den weg te leggen. Passepartout was op-den 23-itcn No-. mandaat gevonden, hetwelk hem roods vember zeer in zijn schik. Men herinnert van Bombay af volgde: en dus al veertig zich dat hij eigenzinnig genoeg was ge- dngen oud was; dit bevel tot in-hechtenisweest, om zijn horloge niet te verzotten, neming was te Hong-Kong met de Garon beweerd had, -dat alle klokken in de natic afgezonden, waarop men meende landen, wolko hij doorreisd had, verkeerd dat hij zich bevond. Men kan dus denken liepen. Op dien dag nu, ging zijn horloge, hoe groot de teleurstelling van den inofschoon hij het noch vóór- noch achter- specteur was. Het bevel had nu geen uit gezet had, volkomen gelijk mot de waarde meer! Fogg had het Engelsche grondgebied verlaten ! Er was thans een klokken aan boord. van uitlevering noodig. om hem te Dat Passepartout zegevierde, begrijpt akte kunnen aiTostoercii. men zeer goed; maar hij zou wol eens tGoed I" dacht Fix, toen hij weder tot willen weten, wat Fix, als hij er was, kalmte was gekomen. «Mijn mandaat zou gezegd hobbon. iDic schurk, welke mij een menigte kan hier niet meer dienen, maar dan dingen vertelde over do meridianen, de toch wel weder in Engeland. Deze schelm zon en de maan!" sprak Passepartout schijnt alle plan te hebben om weder bij zich zelven.^jiHa, n a ! zoo men naar in Engeland terug te keeron, nadat hij die lui eens hoorde, wat zou men mooie de politie van het spoor hooft geleid. horloges kunnen maken. Ik was er wel Welnu, ik zal hem daarheen volgen 1 zeker van dat den een of anderen dag Wat het geld betreft, do hemel geve. de zon zich naar mijn horloge zou re- dat er nog wat mag overschieten Maar hij heeft reeds voor reiskosten, premiën. gelen." Maar Passepartout wist niet, dat, zoo processen, boeten, olifanten en allerlei de wijzerplaat van zijn uurwerk ingericht andere onkosten meer dan vijf duizend ware geweest op Italiaansche wijze, na- pond uitgegeven. Maar wat doet heter melijk in vier en twintig uren verdeeld, toe ? de bank is rijk :" Dit overlegd hebbende, begaf hij zich hij 'volstrekt geen reden zou hebben om zich zclven geluk te wenschen, want op de General Grant. iiij °was reeds
74
DE REIS
OM DE
WERELD
aan boord, toen Fogg en Aouda daar Stil, val mij niet in de rede. Zoolang aankwamen. Tot zijne groote verwonde- Fogg op Engelsch grondgebied was, had ring, herkende hij Passepartoat in zijn ik er belang bij hem terug te houden hc'idenkostunm. Hjj verberg zich terstond om het bevel tot in-hechtenis neming in zijne hut, om alle mogelijke verkla- te kunnen bekomen. Ik heb mijn best ringen te ontloopen, die zijn plannen daarvoor gedaan. Ik heb de priesters soms mochten schaden, en dank zij het van Bombay op hem afgestuurd, ik heb aantal passagiers, welke zich aan boord u te Hong-Kong dronken gemaakt, ik bevonden, rekende hij er op van zijn heb u van uw meester zoeken te scheivijand ontslagen te zijn, toen hij hem den, ik heb hem de mailboot te Yokodien morgen op het voordek juist onder hama doen misloopen . . . . " de oogen kwam. Passepartout greep Passepartout luisterde met gebalde hem bij de keel, zonder eenige ophel- vuisten. dering, tot groot genoegen van eenige »Fogg schijnt nu weder naar Engeland Amerikanen, die terstond voor hém eene terug te keeren," vervolgde Fix. »Het weddenschap aangingen; hij gaf den zij zoo' Ik zal hem daar volgen. Maar ongelukkige een geducht pak slaag, voortaan zal ik trachten alle zwarighehetwelk de voortreffelijkheid van het den uit den weg te ruimen, zooals ik Flansche boven het Engelsche boksen die vroeger zocht op te werpen. Gij ziet, ten volle bewees. Toen Passepartout mijne rol is veranderd en zij is verandit gedaan had, gevoelde hij zich veel derd omdat mijn belang het medebrengt. kalmer en rustiger. Fix richtte zich op Ik voeg er bij, dat nw belang hetzelme in niet zeer benijdenswaardigen toestand, is als het mijne, want het is eerst in keek zijn tegenpartij eens aan, en vroeg Engeland dat gg weten zult of gij in op kalmen toon: dienst zijt van een dief of van een eer»Is het klaar?" lijk man." »Ja, voor het oogenblik." Passepartout had zeer goed geluisterd »Dan heb ik je wat te zeggen." en hij was overtuigd, dat Fix ter goe»Dat i k . . . " der trouw sprak. »In het belang van uw meester." »Wij zijn dus goede vrienden?" vroeg De koelbloedigheid van den inspec- Fix. teur maakte zulk een indruk op Passe»Vrienden niet," zeide Passepartout, partout, dat hij dezen naar het voordek »maar wel bondgcnooten, en voorwaarvolgde. delijk, want bij het minste verraad, draai »Gij hebt mij afgeranseld," zeide F i x ; ik j e den nok om." »goed, ik was er op voorbereid. Maar »Dat is goed," antwoordde de inspecluister nu ook naar mij. Tot nog toe teur kalm. was ik Fogg's tegenstander, maar nu Elf dagen na den 3d«n December liep verlang ik hem in alles te helpen." de General Grant de haven Porto d'Ofo binnen en kwam zij te San-Francisco aan. »Dus dan gelooft gij toch eindelijk Fogg had geen dag verloren noch gedat hij een eerlijk man is?" »Neen," antwoordde Fix kalm, »ik wonnen. geloof nog dat hij een schelm i s . . . .
V I J F EN T W I N T I G S T E
HOOFDSTUK.
Waarin men een klein denkbeeld van Son-Francisco bekomt, op een dag dat er eene meeting plaats heeft. Het was zeven uur 's morgens, toen Fogg, Aouda en Passepartout den voet op Amerikaansch grondgebied zetten — zoo men althans dezen naam mag geven aan de drijvende kade, waarop zij
landden. Deze kade daalde en rws met eb en vloed, en bracht zoodoende veel bij om het laden en ontladen der schepen gemakkelijker te maken. Daar liggen een aantal klipperschepen van allerlei
IN afmeting, stoombooien Tan alle landen, en daaronder de stoombooten met verschillende verdiepingen, welke dienst doen op de Sacramento en daarin uitloopende stroomen. Daar ZIJD de magazijnen van alle voortbrengselen van den handel die zich uitstrekt over Mexiko, Peru, Chili, Brazilië, Europa, Azië en alle eilanden der Stille Zuidzee. Passepartout voeldo zich zoo gelukkig toen hij eindelijk denAmerikaanschen bodem bereikte, dat hij een saut périlleux van bewonderenswaardige kracht maakte, ten teeken van zijne blijdschap. Maar toen hij op de kade terecht kwam, waarvan de planken vermolmd waren, ging hij er bijna doorheen. Onthutst over de manier, waarop hij Toet aan wal had gezet, gaf de arme kerel een verscbrikkelijkcn gil, die een aantal waterraven en pelikanen deed opvliegen, welke gewoonlijk op de beweegbare kade hunne nesten maakten. Fogg was nu ook aan wal gekomen en ging terstond onderzoekon t o e laat de eerste trein naar Now-York vertrok. Eerst ten zes ure 's avonds. Hij kon dus den geheelen dag doorbrengen in de hoofdstad van Californië. Hij bestelde een rijtuig voor Aouda en voor zich zelven. Passepartout plaatste zich op den bok en het rijtuig, dat drie dollars per rit kostte, reed naar het I n t e r n a t i o n a l Hotel Passepartout kon van zijne hooge ÄlP' plaats alle bijzonderheden van deze grooto Amerikaansche stad opnemen : oreede straten, lage, maar allen in rijen geschaarde huizon, kerken en tempels, allen in Gothisch anglo-saxischen stijl gebouwd, onmetelijke dokken, entrepotf zoo groot als paleizen, sommigen van hout, anderen van steen. In de straten wemelde het van rijtuigen, omnibussen, tramways, en op de trottoirs versperden niet alleen Amerikanen elkander den weg, maar ook Europeanen, Chineezen en Indiërs -r- in 6en woord, er waren genoeg menschen om eene bevolking van meer dan tweemaal honderd duizend inwoners eer aan te doen. Passepartout was over alles wat hij zag zeer verbaasd. Hij had zich nog altijd de stad van 1849 voorgesteld, de stad der roevers, brandstichters en inoordenaars, die waren af-
DAGEN.
75
gekomen op de ontdekte goudmijnen, naar dat onmetelijke pelgrimsoord voor allen, die niets in de wereld te verliezen hebben, waar men met goudpoeder speelde, met een revolver in de een» hand en een mes in de andere. Die goede tijd echter was voorbij. San-Francisco heeft geheel het voorkomen van eene handeldnjvendo stad. Do hooge toren van het stadhuis, bestemd om all» wijken te bespieden en te bebeerschen, strekte tot verblijfplaats van wachters, die den blik lieten gaan over deze menigte van straten en avenues, zich verdeelend in rechte hoeken tusschen welke een aantal lommerrijke pleinen zich vertoonen. In de nabijheid strekte zich een Chineesche stad uit, die zoo mooi was, alsof zij zoo pas uit het Hemelsche Rijk in een speelgoed-doos was overgebracht. Geen sombiero's, geen roode hemden, geen Indianen met veeren, maar zijden hoeden en zwarte rokken door beeren gedragen, welke allen even groote haast hadden. Eenige straten, zooals Montgommery-street, do Regent-strcet van Londen, de Boulevard des Italiens van Parijs, de Broadway van New-Yorlt, waren versierd met prachtige winkels, die all» voortbrengselen, welke de wereld oplevert, ten toon spreidden. Toen Passepartout het I n t e r n a t i o n a l H o t e l binnentrad, scheen het hem toe of hij Engeland niet had verlaten. Do rez-de-chausséo werd ingenomen door een groote b a r , eene soort van buffet, waar elke voorbijganger gratis iets koa ebruiken. Gedroogd vleesch, oestersoep, eschuit en kaas, werden er verkocht zonder dat de gebruiker er ooit zija beurs voor uit den zak behoefde te halen. Hij betaalde slechts hetgeen hij dronk, als porto, ale of sherry, zoo hij lust had zich te verfrisschen. Dit vond Passepartout echt Amerikaansch. De restauratie van het hotel was zeer goed. Fogg en Aouda zetten zich aan tafel, en werden in schotels, waarschijnlijk afkomstig uit Lilliput, door pikzwarte negers bediend. Na dit ontbijt begaf Fogg zich, vergezeld van Aouda, naar het bureel van den Engelschen consul om daar zijn paspoort te laten viseeren. Op de stoep vond hij zijn bediende, die hem vroeg of het niet voorzichtig zou zijn, vóór zij met
f
76
DE REIS OM DE
den zuidcr-spoorweg vertrokken, een dozijn Enfield-karabijnen of Cod-revolverB •op to doen. Passepartout had gehoord van Sioux en Pawnies, die, even als de ^paansche roovers, de treinen aanhielden. Fogg antwoordde, dat dit eene noodeloozc voorzorg zou zijn, maar hij liet Iicm vrij om hierin te handelen zooals lijj zelf goeddacht. Daarop vervolgde hij zijn vyreg naar don Engelschen consul. Philcas Fogg had nauwelijks tweehonderd schreden gedaan, of heel toevallig ontmoette hij Pix. De inspecteur toonde zich zeer verwonderd. Fogg en hij hadden te zamcn den tocht over de Stille Zuidzee gemaakt, zonder elkander slechts cenc entele maal te ontmoeten. In elk geval was Fix zeer vereerd den gentleman weder te zien, aan wien hij zooveel te danken had, en daar zijn zaken hem naar Europa tenigriqien, zou hij zich in -de hoogste mate gerakkig aèhten zijne reis in zulk aangeiiaain gezelschap te -vervolgen. Fogg antwoordde, dat de eer geheel Aan hom am mjn en Fix — die er prijs •op stelde hem niet uit het oog te verliezen — vroeg of hij met hem die merkWfutrdige stad San-Francisco mocht bezoeken. Dit werd hem toegestaan. Dit had ton gevolge dat Aouda, Fix en Fogg door de straten slenterden. Zij bevonden zich weldra in Montgommerystrect, waar ontzaglijk veel menschen waren. Op de trottoirs, op den rijweg, aussehen de rails der tramwar's, niettegenstaande het onophoudelijk* gerij der wagens en omnibussen, op de drempels der winkels, uit de vensters van alle huizen, ja zelfs op de daken was eene -ontelbare menigte te zien. Mannen met biljetten liepen tusschen deze groepen door. Vlaggen en wimpels wapperden in den wind. Men hoorde van alle kanten een vreeselijk geschreeuw. »Hoezee voor Kamerfield!" »Hoezee voor Mandiboy!" Het was eene meeting. Zoo dacht Fix ten minste, en hij deelde zijne gedachte aan Fogg mede, er bijvoegende: »Zouden wij niet beter doen ons niet tusschen dit gedrang te begeven, mijnheer? wij zullen er slechts gevaar loepen vtristsla^en op te doen." »inderdaad," zeide Fogg, »en de vuist-
WERELD
slagen, al zijn het ook politieke, zijn en blijven toch vuistslagen." Fix meende om deze opmerking te moeten lachen, en ten einde te zien, zonder tusschen het gedrang te geraken, namen Aouda, Fogg en htj plaats op de bovenste trede van een trap, die naar het terras leidde, dat naast Montgommerj'-street lag. Voor hen, aan de andere zijde der straat, tusschen een kolenmagazijn en een petroleumpakliuis. zag men een groot bureel, in de open lucht opgeslagen, waarheen de verschillende menschenstroomen zich richtten. Waartoe strekte deze meeting? Voor welke gelegenheid werd zij gehouden? Philcas Fogg wist het volstrekt niet. Gold het de verkiezing van een burgerlijk of een militair ambtenaar, van een gouverneur of van een lid van het Conres? De gissing was veroorloofd met et oog op de buitengewone geestdrift, die de gehoele stad bezielde. Op dit oogonblik had er eene vreeselijke opschudding plaats. Alle handen werden omhoog gestoken. Eenigen, die goed gesloten waren, schenen snel op en neer te gaan te midden van allerlei kroten — zonder twijfel een krachtige manier om zgne stem uit te brengen. Nu en dan werd de menigte opgestuwd. De banieren shngerden, verdwenen nu eens en kwamen dan weder in flarden gescheurd te voorschijn. De golvingen der menigte strekten zich uit tot aan de trap, terwijl alle hoofden zich op de oppervlakte bewogen als een zee, welke plotseling door een stormwind onstuimig was geworden. Het getal der zwarte hoeden verminderde zichtbaar en de meesten schenen hunne gewone hoogte verloren te hebben. »Het is blijkbaar eene meeting," zeide Fix, »en het punt van quaestie moet van overwegend gewicht zijn. Het zou mij niet verwonderen als er sprake was van do Alabama-quaestie, niettegenstaande deze reeds lang is beslist." «Misschien," antwoordde Fogg kalm. »In elk geval," hernam Fix, »twee kampioenen staan tegenover elkander: Kamerfield en Mindiboy." Aouda, die Fogg een arm had gegeven, keek mei verbazing naar d^t woelige tooneel, en Fix wilde juist ,aan zijn buurman de oorzaak van deze ooeewon-
f
IN
TACHTIG
denheid vragen, toon eene krachtige beweging zich openbaarde. Het hoozeo roepen ging van vuistslagen vergezeld en werd al sterker en sterker. De stokken der vlaggen werden heen en weer gezwaaid als waaiers. Nergens zag men handen meer, maar overal vuisten. Van boven de rijtuigen, die stil stonden, en de omnibussen, welke in hun loop gestuit werden, deelde men elkander duchtige slagen toe. Alles diende tot wcrptuig. Schoenen on laarzen beschreven lange banen, en het scheen zelfs, dat te midden van de scheldwoorden der menigte, eenige revolvers hunno vaderlandslievende tonen deden hooron. De woelige menigte naderde al meer en meer do trap en besteeg de onderste treden. Een der partijen werd blijkbaar terug gedrongen, zonder dat do eenvoudige toeschouwers bemerken konden of Alandiboy dan wel Kamerfiold de overhand behaald had. »Ik geloof dat het veiliger zou zijn, als wij hier vandaan gingen," zeide fix, die niet gaarne gezien had dat Fogg misschien in een moeieljjke zaak werd gewikkeld. — »Zoo er in dit alles quaestie IS van Engeland, en men ons soms herkent, dan zouden wij tusschen die menigte niet licht een uitweg kunnen vindon." »Een Engelsch b u r g e r . . . . " antwoordde Fogg. Maar de gentleman kon zijn volzin niet voleinden. Van het terras dat achter hem was hoorde hij roepen: »Hoezee! hoezee I hoezee! hip! hip! hoezee! voor Mandiboy?" Het waren eenige kiezers, die nog ter hulp snelden, en de voorstanders van Kamerfield in de flank aantastten. Fogg, Aouda en Fix bevonden zich tusschon twee vuren. Het was te laat om te ontsnappen. De vloed van menschen, gewapend met stokken met looden knopgen, was niet te weerstaan. Fogg, en Fix, die Aouda trachtten te beveiligen, werden geducht gestompt. Fogg, die als altijd zeer kalm bleef, wilde zich verdedigen met de wapens, waarmede de natuur hem begiftigd had en die, zooals bij eiken Engelacliman, aan het uiteinde der armen bevestigd zijn. Maar het was tevergeefs. Een ontzaglijk groote kerel met rooden baard, bruine gelaatskleur, breed geschouder^. en die de hoofdman der troep scheen.
richtte zijne vuisten naar Fogg, en zondertwijfel zou hij den gentleman op verschrikkelijke wijze hebben toegetakeld, zoo Fix niet uit zelfopoffering den vuistslag had opgevangen. Een groote buil kwam oogenblikkelijk te voorschijn onder den zijden hoed van den detective welke in een pet veranderd was. »Yankee!" zeide Fogg, een veraclitelgken blik op zijn tegenpartij werpende. «Engelschman 1" antwoordde de ander. »Wij zullen elkaar wedervinden!" »Wanneer hot u goeddunkt. Uw naam ?" »Phileas Fogg ; en de uwe ?" »Kolonel Stamp Proclor." Daurop trok do menigte voorbij. Fix, die nog op den grond lag, richtte zich op, met gescheurde kleederen, maar zonder een ernstige wond bekomen tehebben. Zijn reisjas was in twee ongelijke stukken verdeeld en zyn pantalon geleek op die onderbroeken, welke sommige Indiërs — ter wille von de mode, — niet aantrekken, voor zij er eerst een gedeelte van weggesneden hebben. Maar het voornaamste was dat Aouda gespaard was gebleven en Fix slechts een vuistslag had opgedaan. _ «Ik ben u recht dankbaar," zeide Fogg tot den inspecteur, toen zij uit het gedrang waren. »Het is do moeite niet waard om er over te spreken," antwoordde Fix, »maar ga nu mede." » Waarheen ?" »Naair een kleedermakor." En Waarlijk dit bezoek was niet overbodig. De kleederen van Fogg en Fix waren geheel in garden gescheurd, als of deze twee gentlemen elkander voor Kamerfield en Mandiboy eens afgeranseld hadden. Een uur later, toen zij weer goed gekleed en gekapt waren, keerden zij naar het International Hotel terug. Daar wachtte Passepartout reeds zijn meester met een half dozijn dolken en revolvers met zes loopen. Toen hij Fix in gezelschap van Fogg bemerkte, fronste hij zijne wenkbrauwen. Maar Aouda vertelde in weinige woorden het voorgevallene en Passepartout werd nu weder kalm. Fix was blijkbaar geen vijand meer, maar een bondgenoot. Hij hield zijn woord.
DE REIS
78
OM DE
Toen het dind geëindigd was, kwam er een rijtuig voor, dat de reizigers en hunne koffers naar den trein zou brengen. Toen Fogg in het rijtuig zou stappen, •vroeg hij aan F i x : »Hebt gij kolonel Proctor niet meer gezien 7" Neen," antwoordde Fix. »Ik zal naar Amerika torugkeeren, om hem daar te ontmoeten," hernam Fogg kalm. »Het is niet goed, dat een Engelsch burger zich op zulk een wijze iaat bejegenen." De inspecteur glimlachte, maar zeide niets. Men ziet dat Fogg tot dat slag \ a n Engelschen behoort, die. zoo een duel bij hen al niet inheemsch is, in den vreemde toch vochten, wanneer hunne •eer er mede gemoeid is.
ZES
EN
WERELD
Om kwart voor zessen bereikte de reizigers het station en vonden een trein gereed om te vertrekken. Op het oogenbhk dat Fogg in zou stijgen, wendde hij zich tot een conducteur, en naar hem toegaande, zeide hij: «Vriend, is er van daag niet oen oproer te San Francisco geweest ?" »Neen, mijnheer," antwoordde de conducteur. »Er had een meeting plaats voor do verkiezing." »De verkiezing van den opperbevelhebber van het leger ongetwijfeld?" vroeg Fogg. »Neen, mijnheer, — van een vrederechter." Na dit antwoord stapte Fogg in den Waggon en vertrok de trein.
TWINTIGSTE
HOOFDSTUK.
'Waarin men in een expres-trein van de: 1 Stille Zuidzee spoorweg eenereis maakt. — Van Oceaan tot Oceaan — zoggen •de Amerikanen en deze vier woorden maken de algemcene benaming uit voor den groeten t r u n k, dien spoorweg, welke de Vereenigde Staten van Amerika in hunne grootste breedte doorsnijdt. Maar in werkelijkheid verdeelt de Stille Zuidzee - spoorweg zich in twee hoofddoelen: de C ent r a l - P a c i f i c , welke van San-Francisco tot Ogden loopt en de U n i o n P a c i f i c tusschen Ogden en Omaha. Daar komen weder vijf lijnen b{jcen, die Omaha in voortdurende verbinding brengen met NewYork. New-York en San-Francisco zijn dus verbonden door eene nergens afgebroken 'zeren lijn, welke niet minder dan drie uizend zeven honderd zes en tachtig mijlen lang is. Tusschen Omaha en do Stille Zuidzee doorsnijdt de spoorweg nog een land. dat gedeeltelijk bewoond is door Indianen en wilden — eene groole uitgestrektheid grond, die de Mormonen in '1845 ziin begonnen te koloniseeren, nadat zij door de bewooners van Illinois waren verjaagd. Vroeger had men in de gunstigste omstandigheden zes maanden noodig om
S
van New-York naar San-I-'rancisco te komen. Nu doet men de reis in zeven dagen. Het was in 1862, ondanks de tegenkantingen der zuidelijke vertegenwoordigers welke een zuidelijker lijn wilden hebben, dat deze spoorweg tusschen de een en veertigste en twee en veertigste parallel aangelegd werd. President Lincoln, die nog altijd betreurd wordt, bevestigde zelf in den Staat Nebraska, nabij de stad Ofaama, de eerste rail van hot nieuwe net. Terstond nam het werk een aanvang on er werd voortgearbeid met Amerika an sehen ijver, die niet belemmerd wordt door administratieven omslag. Do vlugheid van het werk mocht in geenen dcelc schade doen aan de gocdo voltooiing van den spoorweg. In do prairiën vorderde men anderhalve mijl daags. Een locomotief, die oji de rails van den vorigen dog reed, bracht do rails voor den volgenden dag, en liep er over lieen naarmaio zij gelegd waren. De P a c i f i c - r a i l - r o a d heeft nog vele zijtakken, in de Stalen Iowa, Kansas, Colorado on Oregon. AU Inj Onialia verliet, volgt h[j den linker oever dor Plattc-rivicr tot aan don mond van den
IN
TACHTIG
noordelijken tak, loopt dan langs den zuidelijken arm, doorsnijdt het grondgebied Tan Laramie en de bergen Wahsatch, buigt zich dan om het Zoutmeer, komt te Salt-Lake-City, de hoofdstad der Mormonen, doorsnijdt vervolgens het ïuilladal, loopt door de AmerikaanBche woestijn, over do Cedar- en Humboldtbergen, langs de Humboldt-rivier en over de Sierra-Nevada, daalt dan weder naar de Sacramento tot aan de Stille Zuidzee zonder dat de helling op cenig punt veertig el per mijl te boven gaat, zelfs niet in het Rotsgebergte. Dit is de groote slagader, dien de trein in zeven dagon aflegt en die Phileas Fogg zou in staat stellen — hij hoopte het ten minste — om den Hen te New-York de mailboot naar Liverpool te bereiken. De waggon, waarin Phileas Fogg plaats had genomen, was een soort van omnibus, die op twee onderstellen rustte, elk op vier wielen, door welke inrichting de kleinste bochten konden worden gemaakt. Het rijtuig was niet in afdeenngen verdeeld: twee rijen zitplaatsen waren aan beide kanten recht op de assen en daar tusschen was een open ruimte gehouden, die naar de kleedkamers en andere kabinetten geleidde, waarvan iedere waggon voorzien was. Uver de geheele lengte van den trein stonden de waggons met elkander in verbinding door losse bruggen, waarmede de reizigers van het eene uitemde naar het andere konden komen. Op die wijze kwamen zij in de salon-wagens, de terras-wagens, de rostauratie-wagens en koffiehuis-wagcns. Slechts een schouwburg-wagen ontbreekt, maar ook deze zal eenmaal komen. Door de verschillende rijtuigen liepen voortdurend de boek- en courantenverkoopers, die onder weg hunne koopwaar aanboden, als ook de slijters van sterke dranken, eetwaren on sigaren, waarvoor het niet aan koopers ontbrak. De reizigers hadden het station van Oakland ten zes ure des avonds verlaten. Het was reeds nacht, een kille, sombere nacht, met een donkeren hemel, waarvan de wolken dreigden zich in sneeuw te ontlasten. De trein ging niet zeer snel. Het oponthoud er bij rekenende, legde hij niet meer dan twintig mijlen in het uur af,
DAGEN.
79
eene snelheid, die hem toch binnen den bepaalden tijd van het eene uiteinde der Vcreonigdc fStatcn naar het andere moest brengen. Men sprak weinig inden waggon. Bovendien vielen alle reiziger!, weldra in slaap. Passepartout was in de nabijheid van den Inspecteur gezeten, maar hij sprak niet tot hem. Sedert de laatste gebeurtenissen was hunne vriendschap zeer verflauwd. Er bestond geen sympathie en geen vertrouwelijkneid meer. Fix was m zijn manier van zijn niets veranderd, maar Passepartout was uitermate terughoudend en gereed om bij de eerste gelegenheid de beste zijn voormaligen vriend te worgen. Een uur na het vertrek van den trein begon het te sneeuwen — eene fijne sneeuw, maar die den trein gelukkig in zijne vaart niet terughield. Men zag dooide vensters niets anders dan sneeuwvolden, waarbij de rookwolken, die uit do locomotief vlogen, grijs schenen. Ten acht uur kwam een s t e w a r d den waggon binnen en zcide dat het rustuur aangebroken was. Deze waggon was oen slaap-waggon en in wem;go minuten was hij in een slaapvertrek veranderd ; de ruggen dor banken werden omgeslagen en door een zeer vernuftige vinding werden zij in slaapbanken herschapen. In weinige oogenblikkcn had ieder reiziger een zeer gemakkelijk bed tot zijne beschikking met dikke gordijnen, die togen alle onbescheiden blikken beschermden. De lakens waren helder wit en de kussens zacht. Men had slechts te gaan liggen om in te slapen — hetgeen dan ook ieder deed, alsof hij zich in zijn gemakkelijke hut op eene mailboot bevond — en intusschen stoomde de trein met alle»kracht door den Stait Californic. In dit gedeelte van het land, dat zich tusschen San-Francisco en Sacramento uitstrekt, is de grond niet zeer heuvelachtig. Dit gedeelte van den Spoorweg is bekend onder den naam van C e n t r a l - P a c i f i c - r o a d ; het neemt eerst Sacramento tot uitgangspunt, richt zich vervolgens naar het oosten en de lijn die van Omaha uitgaat te gemoet. Van San-Francisco naar de hoofdstad van Californië loopt de lijn terstond naar het noordoosten, langs de kust van de Amerikaansche rivier, die zich in de
So
DE REIS
OM DE
golf van San-Pablo uitstort. Do honderd twintig mijlen tusschen deze twee groote steden werden in drie uur afgelegd, en tegen negen uur, terwijl de reizigers nog in hun eersten slaap waren, reden zjj Sacramento voorbij. Zij zagen dus niets van deze belangrijke stad, waar de wetgevende macht van Californië haar zetel heeft, noch hare prachtige kaden, noch hare breede straten, noch bare sierlijke hotels, noch hare squares, en hare tempels. Toen de trein Sacramento verlaten had en Junction, Roel in, Auburn on Colifax gepasseerd was, kwam hij in het dichtste gedeelte van den Sierra-Nevada. Het was negen uur 's morgens toen zij Cisco voorbij snelden. Een uur later was het slaapvertrek weder als een gewone wageon ingericht; en de reizigers konden uoor de raampjes het schilderachtige panorama zien van deze bergachtige landstreek. De spoorweg volgt geheel do bochten van den borg; hier is hij tegen de helling van de rots uitgehouwen ; daar hangt hij over afgronden ; de scherpe hoeken vermijdende door stoute krommingen, en zich in de engste kloven werpende, die men zou meenen dat geen uitweg aanboden. De blinkende locomotief met hare vurige lantarens, die een spookachtig licht verspreidden, hare zilveren klok, haar toestel om buffels tor zijde te werpen, dat uitstak als een spoor, paarde haar schel gefluit en haar dreunend zuchten aan het bruisen der stortvloeden en watervallen en haar rook slingerde zich om het sombere loof der pijnboomen. Weinig of geen tunnels on bruggen ontmoette men op den weg. De spoorweg boog zich om do bergen heen en trachtte niet door rechte lijnen den naasten weg van het eene punt naar het andere te vinden door do natuur geweld aan te doen. Tegen negen uur bereikte men door het dal van Carson den Staat Nevada, altijd nog de noord-oostelijke richting volgende. Ten twaalf ure verliet men Reuo, waar de reizigers twintig minuten tijd hadden om te ontbijten. Van dat punt af ging de weg langs de Humboldt-rivier eenige mijlen noordwaarts. Toen boog hg zich oen weinig naar het oosten en verliet den "loop der
WERELD
rivier niet vóór hij de Humboldt-keten bereikt had, die haar oorsprong eerst neemt aan het oostelijk uiteinde van den Staat Nevada. Nadat Fogg, Aoude en hun reisgezellen ontbeten hadden, keerden zij naar den Waggon terug. Toen Phileas Fogg, de jonge vrouw. Fix en Passepartout weder op hun gemak waren gezeten, zagen zü naar hetafwisselendelandschap, dat zich voor hunne oogen ontrolde; onmetelijke prairiën, bergen, die zich tegen den horizon teekenden, rivieren, die hare schuimende golven voortduwden. Somtijds zag men een groot aantal bisons, die, zich in de verte samenpakkendc, het voorkomen hadden van beweegbare dijken. Die ontelbare legers van herkauwende dieren veroorzaken menigmaal onoverkomelijke hinderpalen voor het voortgaan der treinen. Men heeft dikwijls duizenden van deze dieren gezien, welke in dichte drommen uren achtereen over de rails trokken. De locomotief is dan genoodzaakt om stil te staan tot dat de weg weder vrij is. Ook bij deze gelegenheid had dit plaats. Tegen drie uren 's nachts versperde een kudde, bestaande uit tien k twaalf duizend van deze dieren, den weg. De locomotief beproefde, nadat zij hare snelheid reeds aanmerkelijk had verminderd, hare spoor in de flank der ontzaglijke colonne te drukken, maar eindelijk moest gg toch stil staan voor de ondoordrinelMre massa. Men zag duidaHK deze herkauwende dieren, deze -buOalo's, zooals de Amerikanen hen noemen, met hun rüstigen tred voortgaan, nu en dan luid brullende. Zij zijn krachtiger gebouwd dan de EuropccBche runderen, hebben korte staart en pooten, een hoogen rug, die een gespierden bult vormt, met horens van onder wijd uitstaande, terwijl de k o p , de nek en de schouders bedekt zijn met lange manen. Het was onmogelijk deze landverhuizers tegen te houden. Wanneer de bisons eenmaal hunne richting genomen hebben, kan men hen met den besten wil niet stuiten of van hun weg doen afwijken. Het is een stortvloed van levend vlcesch. die door geen dijk kan beteugeld worden.
IN TACHTIG De reizigers, die allen op de loopbruggen stonden, aanschouwden dit zonderlinge tooneel. Maar hij, die wol de meeste haast had, namelijk Phileas Fogg, was rustig op zijne plaats blijven zitten en wachtte zeer wijsgeerig af tot het den buffels behagen zou den weg vrij te laten, Passepartout was woedend over het oponthoud dat door doze opeenhooping van dieren veroorzaakt werd. Hij nad al zijne revolvers op hen willen afschieten. »Wat een land!" riep hij uit, »dat een geheele trein kan worden tegengehouden door zulke stomme dieren, die als eene processie voorttrekken en zich volstrekt niet haasten, alsof zii niemand in den weg stonden. Bij den ncmcl! ik zou toch wel eens willen weten of Foeg dit onvoorziene oponthoud ook al m zijn programma heeft opgenomen. En zoon machinist die de locomotief niet tusBchen deze beesten durft doorjagen!" De machinist had volstrekt niet beproefd of hij dit bezwaar ook kon over-
ZEVEN
DAGEN.
8i
winnen, en hij had daarin zeer voorzichtig gehandeld. Hij zou ongetwijfeld de eerste buffels met do spoor van zijn locomotief verpletterd hebben; maar hoe sterk zij ook ware, de machine zou weldra hebben moeten ophouden, de trein zou gederailleerd zijn en zóó beschadigd, dat hij den tocht niet kon vervolgen. Het beste was dus geduldig te wachten en den verloren tijd in te halen door later de vaart van den trein te versnellen. De optocht der bisons duurde drie volle uren en de weg werd niet eer vrij dan tegen den avond. Op dat oogenblik trokken de laatste kudden over de rails, terwijl de eerste reeds verdwenen waren aan den horizon. Het was alzoo acht uur, toen de trein de Humboldt-Keton overtrok, en half tien toen hij het territorium van L'tah bereikte, het land van het Zoutmeer, het merkwaardige land der Mormonen.
EN T W I N T I G S T E
HOOFDSTUK.
Waarin Passepartout met een snelheid van twintig mijlen in het uur een ouraus In de geaehiedenis der Mormonen volgt. In den nacht van 5 op (5 December, I kousen, zwarten hoed, zwarte broek, volgde de trein ongeveer vHftig mijlen I zwart vest, witte das en met zeemledede zuidoostelijke richtmg; daaroplioog ren handschoenen. Men zou gezegd hij zich weder even veel naar het noor- hebben dat het een geestelijke was Hij den, het Zoutmeer naderende. ging van het eene einde van den trein Passepartout begaf zich tegen negen naar het andere, en op het portier van uur in den morgen op de loopbrug om eiken waggon plakte hij met een ouweltjo eens een luchtje te scheppen. Het was ' een geschreven aankondiging. koud, de lucht was betrokken, maar Passepartout naderde net portier en het sneeuwde niet meer. De zon, die in 1 las op een van deze biljetten, dat de den mist veel grooter scheen, had het eerwaarde »elder" William Hitch, morvoorkomen van gen groot goudstuk en moonsch zendeling, gebruik makende van Passepartout was bezig om de waarde zijne tegenwoordigheid op den trein er van in ponden sterhng te berekenen, n". 48, ten elf ure in den waggon n". toen hij van dezen nuttigen arbeid af- 117 eene conferentie zou houden over geleid werd door de verschijning van het mormonisme — alle belangstellende een zeer zonderling wezen. Deze persoor, beeren tot bijwoning uitnoodigendc, ten die te Elko in den trein was gekomen, einde hen te onderrichten in de geheiwas een man van hooge gestalte, don- men vande H ei 1 i g e n d e r L a a t s t e ker, met een zwarten knevel, zwarte d a g e n . VFKSE. De reis om de tvereld.
82
DE REIS OM DE
WERELD
j>Daar ga ik zeker hoen," zeide Pas- uit den stam van Jozef de statuten separtout, die niets van het mormonisme van den nieuwen godsdienst gaf en hen af wist, dan dat de veelwijverii de grond- aan zijn zoon Morum naliet; hoe vele slag van de mormoonsche sekte was. ' eeuwen later eene vertaling van dat Het nieuws verspreidde zich oogon- t kostbare boek uitkwam in Egyptische blikkelijk door den trein, die een hon-1 karakters, door Jozef Smith junior, derdtal reizigers bevatte. Van dat getal een boer in den Staat Vermont, die in waren er dertig hoogstens die, aangelokt 1825 als mystisch profeet opstond; hoe door deze redevoering, ten elf ure de , eindelijk een gezant uit den hemel hem in banken van den waggen n". 117 inna- een vurig bosch verschenen was en hem men. Passepartout zat op de eerste bank j de bockendes Heeren ter hand hadgesteld. der geloovigen. Noch zijn meester, noch | Op dit oogenblik verlieten eenige Fix wilden er zich oenige moeite voor toehoorders, die niet veel belang stelden geven. in dit historisch overzicht, den waggoD ; Op het bepaalde uur stond de »elder'" maar William Hitch ging voort met William Hitch op en begon op oen drif- vertellen, hoc Smith junior, met zijn tigen toon, alsof hij dadelijk werd te- vader, twee broeders en eenige discigengesproken. pelen vereenigd, den godsdienst van i)Ik zeg u," zeide of liever schreeuwde de Heiligen der Laatste Dagen stichtte, hij, »dat Joe Smith een martelaar is, i welke godsdienst niet alleen in Amerika en dat zijn broeder Hiram ook een aangenomen werd, maar ook in Engeland, martelaar is, en dat de vervolgingen, Scandinavië en Duitschland volgelingen door het Gouvernement van de 1telde onder de werklieden en onder hen, Vereenigde Staten ingesteld tegen die vrije beroepen uitoefenden; hoe in de profeten, ook van Biigham Youn^ Ohio een kolonie was gesticht; hoe een een martelaar gaan maken. Wie durtt tempel voor tweehonderd duizend dollars het tegendeel beweren?" werd opgerLht en een stad gebouwd Niemand waagde het om den zendeling te Kirkland; hoe Smith een groot bantegen te spreken, wiens ontboezeming kier werd en van een eenvoudig vertooner zeer in strijd was roet zijn van nature van mummies een document ontving, rustig gelaat. Maar zijn woede was dat door Abraham en andere beroemde zeker daardoor te verklaren, dat het Egyptenaren geschreven was mormonisme tegenwoordig aan zulke Daar dit verhaal een weinig langdrazware beproevingen was blootgesteld. dig werd, nam het publiek hoe langer Hot Gouvernement der Vereenigde hoe meer af: men telde niet meer dan Staten toch kon niet dan zeer moeieljjk een twintigtal toehoorders. deze onafhankelijke dwepers tot onderMaar de »elder" bekommerde zich werping brengen; het had zich meester volstrekt niet over dit heengaan en gemaakt van Utah, en dit doen gehoor- vertelde tot in de kleinste bijzonderheden, zamen aan de wetten der Unie, na hoe Joe Smith in 1837 bankroet maakte, tirigham Young in hechtenis te hebben hoe de geruïneerde aandeelhouders hem genomen als schuldig aan rebellie en in een teerton staken en voiToIgens in veelwijverii. Van dat oogenblik af veeren rolden, en hoe men hem eenige verdubbelden de volgelingen van den ^jaren later, geachteren achtenswaardiger profeet hun ijver, en in afwachting dat ^ dan ooit, te Indépendance in Missouri zij tot daden zouden overgaan, verzetten terugvond als hoofd van een bloeiende zij zich tegen do aanmatigingen van gemeente, die niet minder dan drie het Congres. duizend zielen tolde, en dat hij toen, Zoo als men ziet, trachtte de selder" door den haat der heidenen vervolgd, William Hitch zelfs in den spoortrein naar het Verre Westen moest vluchten. proselieten te maken. Hij vertelde met Tien hoorders waren nog gebleven toenemende geestdrift, welke uit de en onder hen de eerzame Passepartout, verheffing van zijne stem en zijne gebaren die met beide ooren luisterde. Zoo bleek, de geschiedenis vjui het mor-' vernam hij hoe na een jarenlange vermonisme sedert de gewijde oudheid. volging Smith weder in Illinois terugHoe in Israël een mormoonsch profeet, kwam, in 1839 aan de oevers der
IN TACHTIG
DAGEN.
83
Mississippi Nauvoo stichtte, waarvan de ' een Amerikaansehe Jordaan uitloopt, bevolking tot vijf en twintig duizend zie- Het ia eene prachtige watervlakte, omlen steeg; hoe Smith daar burgemeester, sloten door schilderachtige, woeste rotsen opperrechter en opperbevelhebber word; met broede kruinen, die met wit zout hoe hij zich in 1848 kandidaat stelde voor | zijn bedekt. Voorheen strekte zich de het presidentschap der Yereenigde Staten, I zilveren spiegel veel verder uit, maar en hoe hij eindelijk, te Karthago in oene met den tijd zijn de oevers langzamerhinderlaag gelokt, in de gevangenis werd hand gerezen, waardoor de oppervlakte geworpen on door een bende gemas- kleiner, maar de diepte grooter werd. kerden werd vermoord. Het Zoutmeer is zeventig mnlen lang, Op dit oogenblik was Passepartout vijf en dertig breed on drie duizend geheel alleen in den waggon en do acht honderd voet boven de oppervlakte velder" hem strak in het gelaat ziende dor zee gelegen. De visschen kunnen, en door zijn woorden een magnetischen wegens het groote gehalte zout, in dit invloed op hem uitoefenende, herinnerde water niet leven. Die, welke de Jordaan, hem dat twee jaren na den moord op I de Weber en andere rivieren e r i n w e r Smith gepleegd, diens opvolger, de ge-1 en, sterven dan ook terstond; maar tuigende profeet brigham Young, Nauvoo ! et is onwaar, dat de dichtheid van het verliet, om zich aan de oevers van het |I Water van dit meer zoo groot is, dat Zoutmeer te vestigen, en dat daar op ,I een mensch er niet in zwemmen kan. dat belangrijk grondgebied, omringd door De omstreken van het meer zijn uitvruchtbare landouwen, op den weg der i nemend bebouwd; want de Mormonen landverhuizers, die Utah doortrokken zijn ver in het bebouwen van den om zich naar California te begeven, de grond. De stallen en schuren voor de nieuwe kolonie, dank zij het Mormoonsch huisdieren, de koren-, maïs- en gierstbeginsel der veelwijverij, eene ontzaglijke velden, de weelderige weilanden; taluitbreiding onderging. looze heggen met wilde rozen, bosohjes »En ziedaar," voegde William Hitch van acacia's en wolfsmelk zouden aan er bij, »ziedaar waarom wij aan den na- dit landschap zes maanden later een ijver van het Congres zijn blootgesteld! bekoorlijk karakter geven; maar voor Waarom de soldaten van de republiek het oogenblik was de grond met een den bodem van Utah hebben bezoedeld ! dunne laag sneeuw bedekt. Waarom ons hoofd, do profeet Brigham Ten twee ure kwamen de reizigers Young, gevangen werd genomen in strijd te ügden aan. De trein behoefde eerst met alle recht! Zullen wij wijken voor ton zes ure te vertrekken, fogg, Aouda het geweld? Nooit. Verdreven uit Ver- en hunne twee reisgezellen hadden dus mont, verdreven uit Illinois, verdreven tijd in overvloed om zich naar de Stad uit Ohio, verdreven uit Missouri, ver- der Heiligen te begeven, die door een dreven uit Utah, zullen wij nogmaals een zijtak met Ogden verbonden is. Twee onafhankelijk grondgebied vinden, waar uren waren voldoende om deze zuiver wij onze tenten zullen nederslaan. En gij, Amerikaan sehe stad te bezichtigen, die mijn getrouwe," voegde de »elder" er bij, gebouwd is naar het model van alle op zijn eenigen toehoorder een ernstigen steden uit de Veroenigdo Staten — groote blik werpende, »zult gij daar de uwe plan- schaakborden met lange stijve lijnen ton in de schaduw van onze banier?" en met de somberheid der rechte hoe»Neen," antwoordde Passepartout, op ken, zooals Victor Hugo het uitdrukt. zijn beurt wegloopende, terwijl hij den De stichter van de Stad der Heiligen echtgenoot van vele vrouwen in de woes- kon niet nalaten de symmetrie van den stijl der Anglo-Saxers na te volgen. In tijn prediken liet. Gedurende deze conferentie, was de dit zonderlinge land, waar de menschen trein met volle snelheid voortgesioomd nog niet op de hoogte zijn van de en tegen half oen in den middag be- maatschappeliike instellingen, is alles reikte hij het westelijke punt van het oven groot: de steden, de huizen en de gl'oote Zoutmeer. Van daar bad men oen dwaasheden. ruim uitzicht over dit meer, dat ook den Ten drie ure wandelden de reizigers naam draagt van Doode Zee en waarin door de krrateu der stad, welke aan
E
84
DE REIS
OM DE
den oever van den Jordaan en de eerste krommingen van het Wahsatchgebergte gebouwd is. Zij zagen weinig of geen kerken, en ook niet veel,monumenten, maar wel het huis van den profeet, de beurs en het arsenaal; voorts eteenen huisjes met veranda's on galerijen, omringd door tuinen mot acacia's, palmen St.-Jansbroodboomen. Een muur van steen en klei was in 1853 om de stad opgericht. In het voornaamste gedeelte, waar de markt wordt gehouden, heeft men eenige aanzienlijke notels, waaronder ook net Gouvernementsgebouw behoort. Fogg en zijne reisgezellen vonden de stad niet zeer bevolkt. De straten waren bijna allen verlaten, uitgenomen die waar de tempel is, maar dien zij niet bereikten, dan na eenige wijken te zijn doorgegaan, welke met palissaden waren afgezet. Er waren zeer veel vrouwen, wat te verklaren is door de zonderlinge manier waarop alle Mormoonsche huishoudens zijn ingericht. Men moet evenwel niet donken, dat alle Mormonen de polygamie zijn toegedaan; men is geheel vrij, maar men moet wel in aanmerking nemen, dat het de burgeressen van Utah zijn, die er zoo bijzonder prijs op stellen gehuwd te wezen, want, volgens hot geloof van dit volk, worden in den MormoonHchcn hemel geen ongehuwde vrouwen toegelaten. Deze arme wezens schijnen noch gelukkig noch rijk te zjjn. Eenigcn van haar, zeker de rijksten, dragen een pakje van zwarte zijde, van voren open en een eenvoudige kap of doek om het hoofd. De overigen zijn slechts in katoen gekleed. Passepartout, in zijne hoedanigheid van ongetrouwd heer, aanschouwde niet zonder eenigo huivering deze Mormoonsche dames, op wie de taak rust te zamen met eenige anderen het geluk van één Mormoon uit to maken; zijn gezond verstand beklaagde den echtgenoot in de eerste plaats. Het scheen hem verschrikkelijk toe om zooveel dames beurtelings
«
WERELD
door de wisselvalligheid van het leven te moeten leiden ; om eene geheele kudde van haar in het Mormoonsche paradijs te brengen, met het vooruitzicht haar voor do geheele eeuwigheid terug te vinden in gezelschap van den verheerlijkten Smith, die het sieraad uitmaakt van dit gelukzalige oord. Ongetwijfeld voelde hij er geeno roeping toe, en hij meende — misschien vergiste hij zich — dat de burgeressen van Great-Salt-Lake-City op zjjn persoon verontrustende blikken wieren. Gelukkig duurde zijn verblijf in de tad der Heiligen niet zeer lang." Eenige minuten vóór vieren waren de reizigers weder aan het station en namen zij hunne plaatsen in den waggon weder in. Het fluitje liet zich hooren, maar op het oogenblik dat de wielen van de locomotief in beweging kwamen, hoorde men roepen : »Hou op ! Hou op !" Men laat een trein, die in beweging is, niet stilhouden. De heer, die dit riep, was blijkbaar een Mormoon die te laat kwam. Hij was geheel buiten adem. Gelukkig voor hem dat het station deuren noch hekken had. Hij rende over den weg, spi-ong op de trede van den laatsten waggon en viel geheel ademloos op een der banken van een coupé. Passepartout, die de verschillende momenten van dezen gymnastischen toer met belangstelling nad gadegeslagen, kwam eens een Kijkje nemen hoe de achtergeblevene, waarin hij een levendig belang stolde, er uitzag, toen hij vernam dat deze een bewoner was van Utah, die de vlucht bad genomen ten gevolge van een huiselijk geschil. Zoodra de Mormoon weder adem kon halen, vroeg Passepartout hem beleefd hoeveel vrouwen hij had. Naar de wijze te oordeelen, waarop hij zocht te ontvluchten, moest hij er zeker oen twintigtal hebben. »Eén, mijnheer!" antwoordde de Mormoon, zijn handen ten hemel heffende, »en dat is genoeg'"
g
IN TACHTIG
ACHT EN
DAGEN.
TWINTIGSTE
85
HOOFDSTUK.
Waarin Passepartout er maar niet In slagen kan de taal van het gezond verstand Ingang te doen vinden. Toen de trein Great-Salt-Lake en Ogden verlaten had, volgde hij een uur lang eene noordelijke richting tot aan de \yeber-Rivier ; na San-Francisco had hij ongeveer negen honderd mijlen afgelegd. Van dit punt af nam hij zijne westelijke richting weder aan door net gebergte Wahsatch. Het ia in dit gedeelte van het grondgebied, begrepen tuaechen deze bergen en hot eigenlijke Rotsgebergte dat de Amerikaanache ingenieurs met de grootste moeielijkhcden te kampen hadden. Daarom heeft het Gouvernement der Verecnigde Staten in dit bergachtige gedeelte een subsidie moeten toestaan van acht en veertig duizend dollars per mijl, terwijl het slechts zestien duizend dollars voor den weg op de vlakte gaf; maar de ingenieurs hebben, zooals reeds vermeld is, de natuur geen geweld aangedaan; zij hebben haar verschalkt, de moeielijkheden vermeden, en om het meer te bereiken hebben zij een langen tunnel van veertien duizend voet door den borg geboord. Aan het Zoutmeer zelf heeft de lijn haar hoogste toppunt bereikt. Van dit punt af beschrijft het profiel een zeer lange bocht, die tot de vallei van Bitter-Greek daalt om dan te stijgen tot het punt, waar de Atlantkä- en de Paciflo-baan aaneensluiten. De -mieren waren talrijk in deze rotsachtige landstreek. Men moest over houten bruggen de Muddy, de Green en andere stroomen passeeren.' Passepartout die, naarmate hij zijn doel naderde, ongeduldiger werd, had wel gewild dat deze bezwaren achter den rug waren. Hij vreesde voor een oponthoud ; hij duchtte altijd eenig ongeluk en zijn ongeduld stak zonderling af bij de kalmte van zijn meester. Ook Fix, zijnerzijds, verlangde zeer dat men deze raoeielijke streek voorbij was. Hij was bang voor vertraging en vreesde voor ongevallen ; hij was nog begeeriger dan Fogg zelf om den voet op Kngelschen bodem te zetten.
Ten tien ure kwam de trein te FortBridge aan, dat hij terstond weder verliet en twintig mijlen verder overschreed hij de grenzen van den Staat Wyoming — het oude Dakota — de vallei van Bitter-Creek geheel volgende, waarin een aantal rivieren uitmonden, die het hydrographische net van Colorado vormen. Den anderen morgen, den 7äen December, vertoefde men een kwartier aan het station van Green-River. Het had den geheelen nacht zwaar gesneeuwd, en die sneeuw, die vergezeld was van regen, was bijna gesmolten. Zij kon dus aan den trein niet hinderen. Maar dit slechte weder verontrustte nochtans Passepartout, daar de opeenhooping van sneeuw voor de wielen de reis Kon vertragen. »Hoe komt mijn meester er ook toe om in den winter te gaan reizen ?" zeide hij. vKon hij den zomer niet afwachten 7 dan zouden zijne kansen beter zijn geweest." Maar op het oogenblik dat hij aan niets dacht dan aan den hemel en het koude weder, was Aouda in doodelijken angst, die uit een geheel andere bron voortsproot. Er waren eenige reizigers uit de Waggons gestapt, die nu op het perron van net station van Green-River heen en weder wandelden, het vertrek van den trein afwachtende. Onder dezen herkende de jonge vrouw den kolonel Stamp Procter, den Amerikaan, die zich tegenover Fogg zoo lomp gedragen had bij de meeting te San-Francisoo. Aoud» wilde niet, dat hij haar zag en wierp zich snel achterover. Dit voorval echter maakte diepen indruk op de jonge dame. Zij had zich gehecht aan den man, die, hoe koel hij ook was, haar toch dagelijks bewijzen gaf v a # zijne genegenheid. Zij begreep ongetwijfeld zelve niet al de diepte van het gevoel, dat haar redder haar inboezemde. Aan dat gevoel gaf zij nog
86
DE REIS
OM DE
WERELD
altjjd den naam yan dankbaarheid, maar, j sneeuwvlokken bedekte raampje naar buiten haar weten, was het meer dan het landschap staarde. dit. Eenigen tijd daarna en zonder doof Haar hart kromp dan ook eamen toen zijn meester of Aouda gehoord te worzij de hooge gestalte herkende van den den, zeide Passepartout tot den inspecpersoon, aan wien Fogg vroeg of laat teur: rekenschap van zjjn gedrag wilde vragen. •Zoudt gij waarlijk voor hem willen Waarschijnlijk was net slechts het toe- vechten ?" val dat kolonel Proctor in dezen trein »Ik zal alle mogelijke moeite doen om had gebracht, maar, hoe het ook zij, hem levend in Europa te brengen," anthij was er, en men moest tot eiken prijs woordde Fix op een toon. die van zijn ontrachten te verhinderen dat Fogg zijn wrikbaar besluit getuigde. Passepartout tegenstander bemerkte. voelde eene trilling in zijn aderen ; maar f oen de troin zich weder in beweging zijn eenmaal gevestigde overtuiging ten zette en Fogg ingeslapen was, maakte opzichte van zijn reisgezel verzwakte er Aouda van net oogonolik gebruik om niet door. Fix en Passepartout met don toestand De vraag was thans of er een midbekend te maken. del bestond om op de een of andere »Is die Proctor in den trein!" riep Fix wijze Fogg in zijn waggon te houden, uit. »Welnu, mevrouw, stel u gerust: ten einde elke ontmoeting tusschen den vóór dat hij het mijnheer Fogg lastig kolonel en hem te voorkomen ? Dit kon maakt, zal hij met mn te doen hebbon. niet mocielijk zijn, want de gentleman Ik meen toch dat in deze geheele zaak was van nature niet nieuwsgierig of ik het ben, die het groist beleedigd woelig. Ten overvloede vond Fi* zulk een middel uit. Eenige oogenblikken werd." »En ik zal or ook wel voor zorgen, later zeide hij tot Fogg: al was hij driemaal kolonel,"zeide Pas»Wat gaat de tijd langzaam op een separtout. spoorweg voorbij, mijnheer." »Mijnheer Fix," hernam Aouda, »mijn»Inderdaad, maar hij gaat toch voorheer Fogg zal aan niemand de taak over- bij." laten om hem te wreken. Hij is man, »Aan boord der mailboot was het alen hij heeft zijn woord gegeven om naar tijd uwe gewoonte een partij te whisAmerika weder te keeren, ten einde den ten." beleediger te vinden. Zoo hij dus kolo»Ja," antwoordde Fogg, »maar dat nel Proctor bespeurt, kunnen wij eene zou hier moeioliik gaan, want ik heb ontmoeting niet verhinderen, die mis- kaarten noch meaespelers." schien betreurenswaardige gevolgen zou »O, de kaarten zouden wij wol kunkunnen hebben. Wij moeten daarom nen koopen. Men verkoopt van alles in zorgen dat hij hem niet ziet." een amorikaanschen spoortrein. Wat de »üij hebtgelijk, mevrouw," antwoordde medespelers betreft, misschien zou meFix, »zulk eene ontmoeting zou alles in vrouw wel...." duigen kunnen doen storten. Overwin»Ja zeker, mijnheer, ik whist ook," naar of overwonnene, mijnheer Fogg zou antwoordde de jonge vrouw. »Dat maakt toch te laat komen, e n . . . . " een deel uit van eene engelache opvoe»En," voegde Passepartout er bij, »dat ding." zou juist zijn wat de beeren der Reform»Eu ik." zeide Fix, »ik beweer het club hopen. Binnen vier dagen zullen ook vrij wel te kennen. Welnu, wij zijn wij to New-York zijn. Welnu, zoo mijn ' met ons drieën, dus spelen wij met een meester in die vier dagen zijn waggon blinde.' niet xprlaat, dan kunnen wij hopen dat I »Zoo als gij wilt, mijnheer,' zeide het toeval hem niet tegenover den ver- I Fogg, blijde dat hij zijn geliefkoosd spel wenschtcn Amerikaan zal Vengen! Wij weder kon opvatten, zelfs in een spoormoeten dus een middel 'raiden om dit I trein. te voorkomen." Passepartout werd belast met het zoeHier werd het gesprek gestaakt, daar ken van den Stewart en kwam weldra Fogg wakker werd en door het met terug mot twee volle spellen, fiches, een
IN TACHTIG leitje en een tafeltje met laken overtrokken. Niets ontbrak er. Het spel begon. Aouda kon vrij goed spelen en zij kreeg zelfs nu en dan een complimentje van den ernstigen gentleman. Wat den inspecteur aangaat, deze was van de eerste kracht en waardig de tegenpartij van Fogg te zijn. »Nu,' dacht Passepartout, »zullen wij hem wel binnen houden. Hij zal zich niet verroeren!" Ten elf uur bereikte de trein het punt, waar de stroomen die naar de twee oceanen loopen zich verdeel en. Het was te Passe-Bridger op eene hoogte van zeven duizend vijfhonderd tachtig En gel sehe voeten boven de oppervlakte der zee ; een der hoogste punten van den weg, die door het Rotsgebergte loopt. Nog ongeveer tweehonderd mijlen en de reizigers waren eindelijk op die uitgestrekte vlakte, welke zich tot aan den Atlantischen Oceaan uitstrekt, en die de natuur zoo geheel geschikt heeft gemaakt voor oen spoorweg. Op de helling naar de Atlantische zee ontspringen reeds de rivieren, stroomen of zijstroomen van de Noord-Platte-rivier. De geheele horizon van het noorden naar het oosten was overschaduwd door die onmetelijke halfronde gordijn, welke hot noordelijke gedeelte van het Rotsgebergte vormt en waarboven de top van de Laramie zich verheft. Tusschen die rotsgordijn en den upoorweg strekte zich de onafzienbare vlakte uit, welke in alle richtingen door rivieren doorsneden wordt. Rechts van den spoorweg verhieven zich de eerste bergen van de keten, die zich zuidwaarts kromt, tot aan den oorsprong der rivier de Arkansas, een van de groote voedingsstroomen van de Missouri. Ten half een ure zagen de reizigers oven het fort Halleck, dat deze streek in bedwang houdt. Nog een ige uren en de tocht door het Rotsgebergte zou geëindigd zijn. Men mocht dus hopen, dat de reis door deze landsti'eek zonder ongeluk zou worden volbracht. Het had opgehouden met sneeuwen. Het weer werd koud en droog. Groote vogels vlocn, door de locomotief verschrikt, op. .len ontmoette op de geheele vlakte wolf noch beer. Het was een woestijn in al hare naaktheid. Na een goed ontbijt
f
DAGEN.
87
zetten Fogg en zijne medespelers hun spel weder voort, toon de locomotief een schel geflhit deed hooren. De trein hield op. Passepartout stak zijn hoofd uit het raampje, maar zag niets, dat tot dit oponthoud aanleiding kon geven. Geen enkel station was in het gezicht. Aouda en Fix vreesden een oogenblik dat Fogg uit den trein wilde gaan. Maar de gentleman zeide slechts tot zijn knecht: »Ga eens zien wat er gebeurt." Passepartout sprong uit den waggon. Een veertigtal reizigers hadden de hunne reeds verlaten, en onder hen was ook kolonel Stamp Proctor. De trein had opgehouden voor een omgekeerde roode schijf die zich boven den weg verhief. De machinist en de conducteur waren afgestegen en praatten zeer levendig met den lijn-opzichter, dien de chef van het station ModicineBow, het eerstvolgende station, herwaarts had gezonden. De reizigers waren nu eveneens genaderd on namen aan dit gesprek deel. Ook kolonel Stamp Proctor die op hoogen toon sprak en gebiedende gebaren maakte. Passepartout trad nader en hoorde den opzichter zeggen: »Men kan er onmogelijk over. De brug van Medicine Bowis gebroken en zou het gewicht van den trein niet kunnen dragen." Do brug, waarvan sprake was, was een hangende brug over een waterval, en op een mijl afstands van de plaats waar de trein nu ophield. Volgens den opzichter dreigde hij op meer dan een punt ineen te storten, daar er verscheidene koorden gebroken waren, en het was niet te wagen om er overheen te gaan. De opzichter overdreef dus in het geheel niet. toen hij zeide, dat men er niet over kon. Bovendien met het oog op de gewone zorgeloosheid dor Amerikanen, zou het, nu zij voor een enkele maal voorzichtig wilden zijn, eene dwaasheid wezen dit niet te zijn. Passepartout durfde zijn meester dit niet te gaan mededeelen; hij hoorde met zijne tanden op elkaar gedrukt en zoo onbeweeglijk als een standbeeld alles aan. »Zeg eens," riep kolonel Proctor, '
88
DE REIS
OM DE
»wij hebben toch geen plan om hier in de sneeuw wortel te schieten." »Kolonel," antwoordde do conducteur, »men heeft naar het station Umaha geseind om een trein, maar het is niet waarschijnlijk dat deze te Medicine-Bo'w vóór zes uur aankomt." »Zes uur!" riep Passepartout. »Ongetwijfeld," antwoordde de conducteur. »Ook hebben wij dezen tijd wel noodig om te voet naar het station te gaan. »Maar het is maar een mijl hier van daan," merkte een der reizigers op. »Ja, een mijl. maar aan den anderen kant der rivier." »En kan men deze rivier met een boot oversteken?" vroeg de kolonel. »Onmogelijk De kreek is door den regen gezwollen. Het is een waterval en wij zouden dus genoodzaakt zijn een omweg van tien mijlen noordwaarts te maken om eene doorwaadbare pkäts te vinden." Do kolonel gaf aan een reeks van vloeken lucht, deels tegen de reizigers, deels tegen do conduoteo^, en Passepartout, die ook woedend was. had zeer veel lust om hem daarin gezelschap te houden. Hier had zich t e n materi^l bezwaar opgedaan, waarop alle banknoten van zijn meester schipbreuk moesten lijden. Alle reizigers waren dan ook teleurgesteld, daar zij behalve hun oponthoud te rekenen, zich genoodzaakt zafen vijftien mglen door de met sneeuw edekte vlakte af te leggen. Er ontstond eene wisseling van uitroepingen en verwenschingen, die ongot wij leid Fogg's aandacht zouden getrokken hebben, zoo hij niet verdiept ware geweest in zijn spel. Toch was Passepartout genoodzaakt om hem alles mede te deelen, en met gebogen hoofd begaf hij zich naar den waggon, toen de machinist van den trein — een echte Yankee, Forster genaamd — zijne stem verhief en zeide: »Heeren, er is misschien een middel om verder te gaan." »Over de brug?" •Ja, over do brug." ' B.Met onzen trein?" vroeg de kolonel. »Met onzen trein. ' A Passepartout stond stil en verslond j de woorden VHH den machinist.
WERELD
»Maar de brug is op het punt van in te storten!" merkte de conducteur aan. _ »Dat doet er niet toe," antwoordde Förster »Ik geloof dat, wanneer de trein in zijn grootste snelheid over de brug gaat, er alle kans bestaat dat wij er goed over komen." •Drommels!" zeide Passepartout. Maar een aantal reizigers bad dit voorstel reeds goedgekeurd en het scheen vooral kolonel Proctor zeer aangenaam toe. Deze heethoofd vond de zaak zeer goed uitvoerbaar. Hij herinnerde zich zelfs hoe eenige ingenieurs het plan badden gevormd om een goed aaneengesloten trein in volle vaart rivieren zonder bruggen te doen passeeren. Bij slot van rekening schaarden alle belanghebbenden zich aan de zijde van den machinist. »Wij hebben vijftig kansen tegen een," zeide een der reizigers." » Z e s t i g ! . . . . tachtig! Wel negentig op de honderd," zeide een ander. Passepartout was geheel verbijsterd van verbazing; ofschoon hij wel alles had willen doen om over de brug te komen, scheen hem dit toch een weinig al te Amerikaansch toe. »Daar is bovendien nog wel een eenvoudiger middel, en daar denken die mensenen nu in het geheel niet a a n ! . . . . Mijnheer," zeide hij tot een der reizigers, »hot middel dat de machinist voorstelt schijnt mij een weinig gewaagd toe, maar . . . . " »Tachtig kansen!" antwoordde de reiziger, die hem den rug toekeerde. »Ik weet wel,' zeide Passepartout zich tot een ander gentleman richtend, »maar het was toch goed eens even te bedenken " »Geen bedenkingen, dat is onnoodig," antwoordde de aangesproken Amerikaan, zijn schouders ophalend, »daar de machinist u verzekert dat men er over zal gaan. »Zeer zeker," hernam Passepartout, »zal men er over komen, maar was het niet voorzichtiger . . ." »Wat! voorzichtiger!" riep kolonel Proctor, dien dit woord, hetwelk hij toevallig hoorde, doed opspringen. »Met volle vaart zeg ik u ! Begrijpt ge nu? Met volle vaart I" »Ik weet h e t . . . . ik begrgp h e t . . . . "
•IN TACHTIG herhaalde Passepartout, maar niemand liet hem uitspreken. »Het was toch voorzichtiger, maar daar dit woord u hindert, het was toch natuurlijker...." »Wie? wat? hoe? Wat moet hij toch met zijn natuurlijk? " rinp men van alle kanten. De arme knecht wist niet meer tot wien hij zich wenden kon. • »Zgt gij bang?" vroeg hem kolonel Proctor. »Ik bang!" riep Passepartout. »Nu nog mooier! Ik zal aan deze menschen toonen dat een Franschman even goed Amerikaan kan zijn als zij." • Instappen! instappen !' riep do conducteur. »Ja, instappen," herhaalde Passepartout, »instaiOM^ En terstond maar! Maar dat zaßii@%et beletten te denken, dat het veelfiW^gflijker ware geweest, ons reizigen, /eerst te voet de brug over te laten n a n , en dan den trein . . . . Maar niemand' hoorde deze verstandige opmerking é& niemand wilde er 3e juistheid van «N^ennen. De reizigers zkten weder in hun Waggons. Passepartoójl; had ook zijn plaats hernomen, zondervueer over het voor-
:4i
DAGEN.
89
gavallene te spreken. De spelers waren geheel verdiept in hun whisten. De locomotief floot op oorverdoovende wijze. De machinist bracht den trein een mijl terug, achteruitgaande als een springer die zijn sprong wil nemen. Vervolgens, na een tweede fluitje, ging de trein weder voorwaarts, en daarop zoo snel moggelijk. Spoedig werd de snelheid verschrikkelijk, men hoorde niets dan een ^esis j a t uit de locomotief kwam; de zuigers sloegen twintig slagen in de seconde, de assen der raderen rookten in de bussen. Men gevoelde, om zoo te zeggen dat de geheele trein vloog met eene snelheid van honderd mijlen in het uur en niet op de rails drukte. Hij ging zoo snel, dat hij geen gewicht meer Bad. En men ging er over! Het was als een bliksemstraal. Men zag niets van do brug. Do trein sprong, zou men kunnen zeggen, van den eenen oever naar den anderen en de machinist kon zijn machine niet eer doen stilstaan dan op vijf mijlen afstand van het station. Maar nauwelijks was deze aan de overzijde der rivier of de brug stortte werkelijk in, en viel met een vreeselijk geweld in de Medicine-Bow.
NEGENßEN TWINTIGSTE
HOOFDSTUK.
Waarin de verschllli ide onüelakken verhaald worden die men op een spoorweg er Vereenlgde Staten ontmoeten kan.
^ Denzelfden avond vervolgde de trein I Op dat oogenblik had men van Sanzonder eenigen hinderpaal zijn weg, reed I Francisco af dertien honderd twee en het fort Sanders voorbij, trok door den 1 tachtig mijlen in drie nachten en drie bergpas van Cheyenne en kwam aan dagen afgelegd. In vier nachten en vier dien van Evans aan. In deze streek be- I dagen moest men New-York bereikt reikte de spoorweg' zijn hoogste punt; hebben. Phileas Fogg was dus in overhet was acht duizend een en negentig eenstemming met de uren van zijn revoet boven de oppervlakte van den ' glement. oceaan. De reizigers^behoefden slechts Gedurende den nacht liet men hot tot de .Atlantische zee te sporen over I kamp van Walbah links liggen. De die onbegiensde vlakte, welke door de Lodgepole Creek liep met den weg natuur tot een effea veld is gemaakt. ' evenwijdig en volgde de rechtlijnige Daar was de gr^i^ö zijtak naar Den- grens die de scheiding uitmaakt tusver-city, de voornfiamste stad van Colo- schen Wyoming (het oude Dakota^ en rado. Dit grond^bied is rijk aan goud- Colorado. Ten elf ure trok men Nebraska en zilvermyoeh en meer dan vijftig door erijging dicht langs Sedgwick, duizend bewoners hebben zich hier hield even te Julesburgh op, dat aan den reeds gevestigd. zuidelijken tak van de Platte-rivier ligt.
90
DE REIS
OM DE
WERELD.
Hier werd den 25=1 «n Oetober 18«7 spelen, hoorde hij eene stem achter zich' de Union-Pacific-Road ingewijd, waar»Ik zou nuten spelen. van de hoofd-ingeneur generaal J . M . Fogg, Aonda en Fix keken op. KoloDodge was. Daar stonden toen de twee groote locomotieven etil, met zich voe- nel Proctor was bij hen. Stamp Proctor rende negen waggong met genoodigden. en Phileas Fog herkenden elkander terOnder hen was ook de vice-president stond. Thomas C. üurant; daar hoorde men ! fZoo. zijt gij het, mijnheer de Ende toejuichingen van duizenden; daar | gelschman!" nep kolonel Proctor, »zijt gaven de Sioux en de Pawnics een voor- [ gij het die schoppen wildet spelen!" En die ze ook speelt," antwoordde Htelling van een kleinen Indiaanschen :n| . oorlog: daar werd het vuurwerk a f g ^ ^ o g g kalm, de tien van deze kleur ne erleggende. stoken; daar eindelijk verscheen döo' »Welnu, ik verkies dan dat het ruimiddel van een draagbare drukpers het eerste nonjmer van den Baüway-Pio- ten zal zijn," hernam de kolonel drifneer (^.deze wijze word de inwijding tig. En hij maakte een gebaar om de gevan dezen groeten spoorweg gevierd, die het middel is tot vooruitgang en speelde kaart op te nemen, er bijvoebeschaving, dwars door de woestijn aan- gende : gelegd en bestemd om de gemeenschap »Gij verstaat niets van het spel." "• V6 vormen tusschen de woestijn em steden »Misschien zou ik een ander beter ^ tB voi niet bestonden De flnit der verstaan," zeide Fogg opstaande. ,.
IN TACHTIG
^
91
artij, »ik heb zeer veel haast om naar [Rrtout vergezelde hen met een paar terug te keeren, en een opont- revolvers. Aouda bleef zitten, bleek als houd zou aan mijne belangen veel nadeel eene doode. veroorzaken." Op dit oogenblik werd het andere »Wel, wat gaat mij dat aan?" ant- \ portier van den waggon geopend, en de woordde kolonel Proctor. | kolonel Proctor verscheen ook op het •Mijnheer," vervolgde Fogg, »na onze [ balcon, gevolgd van zijn getuige, een ontmoeting te San Francisco was ik voor-' Yankee van zijn stempel. Maar ternemens u weder in Amerika op te zoe- zelfder tijd toen de twee partijen uit ken, nadat ik mijne zaken in Europa wilden stappen, kwam een conducleur had afgehandeld." aanloopen, roepende: »Men stapt niet uit, beeren." »Waarlijk!" »En waarom niet?" vroeg Proctor. »Wilt gij mij binnen zes maanden »Wij zijn tvrintig minuten ten achter rendez vous geven?" en de trein staat niet stil" »Waarom geen zes jaar?" »Ik zeg zes maanden,' antwoordde »Maar ik moet met mijnheer vechFogg beleefd, »en ik zal zorgen op het ten." rendez-vous te zijn." »Het spijt mij," antwoordde de con»Uitvluchten, anders niet!"riep Proc- ducteur, »maar wij vertrekken terstond. tor. »Nu of nooit." Hoor, daar luidt de bel reeds!" »Goed," antwoordde Fogg. »Gij gaat De bel luidde inderdaad, en de trein naar New-"Vork?" zette zich oogenblikkelijk in beweging. »Neen." »Het spijt mij waarlijk," herhaalde de conducteur. »Jn elk ander geval had »Naar Chicago?" ik u kunnen helpen. Maar waarom zoudt »Neen." gjji daar gij den tijd niet hebt gehad • Naar ümaha?" »Kan het u schelen? Kent gij Plum- hier te vechten, die zaak onder weg niet kunnen afdoen?" Creek?' »Neen," antwoordde Fogg. »Dat zal mijnheer misschien niet naar »Dat is het eerstvolgende station. De den zin zijn!" zeide Proctor met een trein zal er binnen een uur ziju. Hij zal spottend gezicht. er tien minuten ophouden. In tien mi»Dat is zeer naar mijn zin," antwoordde nuten kunnen wij eenige pistoolschoten wisselen." » w'ij zijn bepaald in Amerika," dacht "°f%'li »Goed," zeide Fogg. »Ik zaltePlum- Passepartout, »en de conducteur is een volmaakt gentleman — in zijn land." Creek uitstappen." Met deze woorden volgde hij zijn »En ik geloof zelfs dat gij er blijven zult," voegde de Amerikaan er bij met meester. de grootste onbeschaamdheid. De twee partijen, gevolgd door hunne »Wie weet, mijnheer," antwoordde getuigen en voorafgegaan door don conFogg, en bij keerde naar zijn waggon ducteur, stapten van den eonen waggon terug. De trein ging met dezelfde snel- in den anderen en bereikten eindelijk het achterste gedeelte van den trein. heid voort. Daar begon de gentleman Aouda ge- Deze laatste ' waggon was slechts door rust te stellen, door de opmerking dat een tiental reizigers bezet. De conducde bluffers nooit te vreezen waren, f oen teur vrocR hun of zij wel voor eenige verzocht hij Fix om getuige te wezen minuten de plaats voor deze beeren bij het duel dat zou plaatshebben. Fix wilden inruimen, die een zaak van eer kon niet weigeren, en Fogg begon we- hadden te behandelen. der even kalm zijn gestoord spel, en Wel, waarom niet! De reizigers waren speelde schoppen met de meest moge- zelfs zeer gelukkig aan de twee beeren lijke koelheid en het beste resultaat. genoegen te doen, en zij begaven zich Ten elf ure kondigde het fluitje aan, op h ^ balcon. De waggon had eene lengte van vijfdat men te Plum-Creek was aangekomen. Fogg stond op en gevolgd door tig voet en was zeer goed voor deze Fix, begaf hij zich op het balcon. Passe- zaak ingericht.
Êluropa
,
DAGEN.
92
DE REIS OM DE
De partijen konden op elkander aanTallen tusschon de banken door, zich ver' schansen en zoo elkander doodschieten. Nooit was er een duel gemakkelijker te regelen geweest. Fogg en Proctor, beiden van twee revolvers met zes loopen voorzien, stapten in don waggon. Hunne getuigen, die buiten waren gebleven, sloten dezen dicht. Op het eersten fluiten der locomotief moesten zij beginnen. Nadat het twee minuten geduurd had zou er uit den waggon worden gehaald wat er van de twee beeren zou zijn •overgebleven. Waarlijk er was niets eenvoudiger dan dit. Het was zelfs zóó eenvoudig dat Fix en Passepartout hun hart hoorden kloppen, alsof het bersten zou. Men wachtte het afgesproken sein, toen men eensklaps wilde kreten hoorde, die met geweerschoten gepaard gingen; maar deze kwamen niet uit den waggon, waarin de reizigers waren. De trein werd aangevallen door een bende Sioux. Het schieten strekte zich uit langs den geheelen trein en uit alle -wagens hoorde men schreeuwen en kermen. Kolonel Proctor en Fogg, met hunne revolvers in de hand, traden naar buiten -en snelden naar de voorste wagens waar het meest geschreeuwd en geschoten werd. Zij hadden begrepen dat de trein werd aangevallen door een bende Sioux. Deze stoutmoedige Indianen bedreven niet hun eerste heldenfeit; i&eermalen reeds hadden zij de treinen aangerand. Volgens hunne gewoonte wachtten zij niet tot de locomotief stil stond, maar sprongen op de treden, en honderden van bon wierpen zich dan in de Waggons evenals een clown op een rennend paard springt. Deze Sioux waren alle met geweren gewapend. Vandaar de schoten, die door de reizigers, welke bijna allen revolvers hadden, beantwoord werden. Het allereerst hadden de Indianen zich op de locomotief geworpen. De machinist en de stoker waren half vermoord door de stokken met looden knoppen. Een der opperhoofden van de Sioux wilde den trein doen ophouden, maar daar hij niet wist Mme hij de kruk der machine moest draaien, had. hij de stoomkraan wijd geopend in
WERELD
plaats van haar te sluiten, zoodat de trein met duizelingwekkende vaart voortrende. Te gelijker tijd hadden de Sioux de Waggons vermeosterd; zij liepen als woedende apen over de imperialen, trapten de portieren in en streden man tegen man met de reizigers. Naast de bagagewagens, die zn hadden opengebroken en geplunderd, lagen de kisten en koffers op den weg verspreid. Het schreeuwen en schieten duurde voort. De reizigers verdedigden zich intusschen moedig. Ëenige waggons waren gebarricadeerd en stonden een beleg uit, als beweegbare forten, die vooruit gingen met een snelheid van honderd mijion in een uur. Van den teersten aanval af. had Aouda zich kloek gedragen. Met den revolver in de hand, verdedigde zij zich heldhaftig, door de gebroken glasruiten schietende, zoo vaak de een of andere wilde zich vertoonde. Een twintigtal doodclijk getroffen Sioux, die op den weg gevallen waren, werden door de wielen van de waggons verpletterd als wormen, evenzoo zij die op de rails onder de loopbrug waren uitgegleden. verscheidene reizigers, zwaar gewond door de kogels of stokken, lagen op de banken. Er moest een einde aan komen. De strijd duurde reeds tien minuten en kon niet dan ten voordeele van de Sioux afloopen. Het station van het fort Kearney was nog slechts twee mijlen verwijderd. Daar was een Amerikaansche post, maar zoo men die post gepasseerd was, welke tusschen Kearney en het eerstvolgende station lag, dan zouden de Sioux meester van den trein zijn. De conducteur streed aan Fogg's zijde, maar een kogel deed hem ineen zinken. Terwijl hij viel, riep deze man: »Wij zijn verloren, zoo de trein niet binnen vjjf minuten stil staat." »Hij zal stil staan," zeide Fogg, die uit den waggon wilde spongen, »Blijf, mijnheer," riep Passepartout, idat is mijn zaak." Fogg had den tijd niet zijn moedigeir ^ knecht tegen te houden, die, zonder door de Indianen gezien te worden een portier opende en tusschen de waggons doorgleed. En toen, terwijl de strijd nog altijd voortduurde, en de kogels hem
IN TACHTIG om de ooren floteo, kreeg hij zijn handigheid en lenigheid van clown terug, kroop onder de waggons door, zich nu eens vasthoudende aan de assen, dan zich klemmende aan de boomen; eiken haak en uitstekende punt grijpende, en zoo bereikte hij, dank zij zijne bewonderenswaardige vlugheid, het voorste gedeelte van den ti-ein, zonder dat iemand hem gezien had of had kunnen zien Daar, tusschen den goedercnwagen en den tender hangende, haakte hij de ketting los, schroefde toen, maar niet dan met veel moeite, de haken uit en de trein, welke nu los was, bleef langzamerhand achter, terwijl de locomotief met' cene ongeloofelgke snelheid voortging-
DERTIGSTE
DAGEN.
9J
Zijn eens vei kregen snelheid volgendereed de trein nog eenige minuten door, maar daar men inwendig het remtoestef deed werken, hield hij emdelijk op hon derd passen afstand van het station Kearney stil. Daar kwamen de soldaten van het fort, gewaarschuwd door de geweerschoten, in allerijl aansnellen. De Sioux hadden hen niet verwacht, en nog vóór de trein geheel stilstond, was de gansche bende verdwenen. Maar toon de reizigers elkander aan het station telden, bemerkten zij, dat e r verscheidenen ontbraken en onder hen was ook de moedige Franschman, door wiens kloeke daad men gered was.
HOOFDSTUK.
Waarin FhUeas Fogg slechts zijn plloht doet. Drie reizigers, waaronder Passepartout behoorde, ontbraken. Waren zij in den strijd gedood? Of waren zij gevangen door de Sioux 7 Men wist er nog niets van. Er waren een aantal gewonden, maar van geen was de wond doodelijk. Kolonel Proctor was nog het ergst gewond; hij had zich ook moedig verdedigd. Hij werd met de andere reizigers, wier toestand onmiddellijke hulp elschte, naar het station gebracht. Aouda was er zonder eenige wond afgekomen. Phileas Fogg, die ook dapper had modegevochtcn, had geen enkelen schram. Fix was licht aan zijn arm gekwetst Maar Passepartout ontbrak, en Aouda kon hare tranen niet bedwingen. Alle reizigers hadden intusschen den trein verlaten. De wielen der waggons dropen van bloed. Aan de assen en aan de spaken hingen stukken vleesch. Men zag, zoo ver men zien kon, den witten grond met bloed bevlekt. Do laatste Indianen verdwenen toen in het zuiden, in de richting van de Republican-rivier. Epgg bleef met de armen over elkaar OTbewceglijk staan. Hij had een gewichtig besluit te nemen. Aouda, die naast hem stond, keek hem aan; maar sprak
geen woord. Hij begreep dezen blik. Nu zijn ongelukkige bediende gevangen was, moest hij thans niet alles -wagen om hem aan de handen- der Indianen te ontrukken 7 «Ik zal hom levend of dood terugvinden," zeide hij tot Aouda. »O, mijnheer, mijnheer Fogg!" riep de jonge vrouw uit, de handen van haar rejsgezcl grijpende on die met tranen bedekkende. »Levend I" voegde Fogg er bij, »zoowij geen minuut verloren laten gaan." Door dit besluit offerde Fogg zich geheel op. Hij sprak hier zijn ondergang uit. Als hij één dag te laat kwam, miste hij de piailboot te New-York. Zijne weddenschap had hjj dan onherroepelijk verloren ; maar bij de gedachte : »het is mijn plicht" had hij niet geaarzeld. De kapitein, die in het fort kommandeerde was tegenwoordig. Zijne soldaten — een honderdtal manschappen — hadden zich allen voorbereid op het geval, dat de Sioux een aanval op het station mochten wagen. »Mijnheer," zeide Fogg tot den kapitein, »drie reizigers worden er gemist." «
»Dood?" vroeg de kapitein, «Dood of cevangeD," antwoordde Fogg. »Wij verkeeren in dit opziclit in het onzekere en die onzekerheid moet ophouden. Is het uw voornemen de Sioux te vervolgen?" dDat is eene ernstige zaak, mijnheer," zeide de kapitein. »Deze Indianen kunnen vluchten, tot aan gene zijde van Arkansas. Ik mag het fort dat mij toevertrouwd is, niet verlaten." »Mijnheer,"' hernam Fogg, »het geldt hier het leven van drie menschen.' »Zeer zeker maar mag ik het leven van vijftig wagen om drie te redden?" »Ik weet niet of gij hot kunt, maar gij moet." »Mijnheer," antwoordde de kapitein, »niemand behoeft mij te leeren wat mijn pUcht is." »Goed," zeide Fogg. »Ik zal alleen gaan." »Gij, mijnheer," riep Fix, die ook naderbij was gekomen, »gaat gij alleen de Indianen vervolgen?" »Wilt gij dan dat ik dien ongelukkige laat omkomen, aan wien wij allen ons leven te danken hebben? Ik zal gaan." »Nu dan neen, gij zult niet alleen gaan!" riep de kapitein, die ondanks zich zelven was getroffen. »Neen, gij hebt een te edel hart." »Dertig vrijwilligers!" riep hij, zich tot zijne soldaten wendende. De geheele compagnie trad voor. De kapitein had slechts te kiezen uit zijn dapperen. Dertig soldaten werden er uitgekozen met een ouden sergeant aan hot hoofd. »Ik dank u, kapitein," zeide Fogg. »Veroorlooft gij mij u te vergezellen?" vroeg Fix aan den gentleman. »Doe zooals gij wilt, mijnheer," antwoordde Fogg. »Maar zoo gij mij een dienst wilt bewijzen, blijf dan bij mevrouw Aouda voor het geval dat mij een ongeluk mocht overkomen." De inspecteur werd doodsbleek. Te scheiden van den man, dien hij stap voor stap met zooveel volharding gevolgd had. Hem in de woestijn te laten gaan! Fix sloeg den gentleman oplettend gade, en hoe het ook zij, ondanks qjn voorgevoel en ton spijt van den strijd, dien
hij in zijn binnenste voerde, sloeg hij zijn oogen neder voor diens kalmen en open blik. »Ik zal blijven," zeide hij. Eenige oogenblikken later had Fogg Aouda's hand gedrukt en haar zijn kostbaren reiszak toevertrouwd, en vertrok hij met den sergeant en zijn weinige manschappen. Maar vóór hij vertrok had hij tot de soldaten gezegd: »Vrienden, duizend pond voor u, zoo wij de gevangenen redden." Het was twaalf uur 's middags. Aouda had zich in een wachtkamer begeven en daar in de eenzaamheid dacht zij aan Phileas Fogg, aan zijne groote en eenvoudige edelmoedigheid en aan diens kalmen moed. Fogg had zijn fortuin opgeofferd, en nu zette hij zijn leven op het spel en dat alles zonder eenige aarzeling, uit plichtbesef en zonder er over te spreken. Phileas Fogg was in hare oogen een held. Do inspecteur Fix dacht niet evenzoo en hij kon zijn gejaagdheid niet bedwingen. Hij liep koortsig op het erron heen en weer. Eenige oogenlikken later en hij was zich zelf weder moester. Toen Fogg vertrokken was, begreep hij de dwaasheid, die hij begaan had door dezen te laten vertrekken. Hoe ! die man, dien hij de geheele wereld door gevolgd was, had hij van zich laten scheiden. Zijne natuur kreeg weder de overhand; hij beschuldigde zich zelven, hij behandelde zich zelven alsof hij de directeur van politie in de hoofdstad ware, een agent bestraffende op heeterdaad betrapt van onhandigheid. »Ik ben zeer onhandig geweest," dacht hij. »De ander heeft hem gezegd wie ik was. Hij is heengegaan en zal niet wederkeeren. Waar hem nu weer te vinden ? Maar hoe heb ik mij zoo kunnen laten verblinden; ik Fix, die in mijn zak het bevel tot zijne in-hechtenisneming heb! Ik ben bepaald niets meer dan een stommerik." Zoo peinsde de inspecteur van politie, terwijl de uren maar al te langzaam naar zijn zin voorbij gingen. Hij wiet niet wat hij doen zou. Soms had hij lust om alles aan Aouda te zeggen. Maar hij begreep hoe hij door de jonge
E
IN
TACHTIG
•vronw bejegend zou worden. Wat zou hij doen? Hij dacht er zelfs aan de gioote vlakte te doorkruisen alleen om Fogg maar te volgen. Het scheen hem niet onmogelijk dezen te vinden. De voetstappen der soldaten waren nog in de sneeuw zichtbaar!... Maar weldra zouden zij onder een nieuwe sneeuwlaag geheel bedolven zijn. Toen werd Fix geheel moedeloos. Hij had een verschrikkelijken lust om zijn «enmaal aanvaarde taak op te geven. Juist op dat oogenblik werd hem de gelegenheid aangeboden om het station Kearnoy te verlaten en zijne reis, zoo rijk in moeielijkhoden, te vervolgen. Tegen twee uur toch in den namiddag, toen de sneeuw in groote vlokken viel, hoorde men een schel gefluit, dat uit het oosten kwam. Eene groote schaduw, voorafgegaan door fel licht naderde langzaam, aanmerkelijk grooter schijnend door den mist, die haar tevens een fantastisch voorkomen gaf. Men verwachtte nochtans geen trein uit het oosten. De hulp, dio door middel van de telegraaf gevraagd was, kon nog zoo spoedig niet opdagen on de trein van Umaha naar San-Francisco passeerde eerst den andoren morgen. Men vernam echter spoedig wat het was. De locomotief, die daarlangzaam kwam aanstoomen en zoo schel floot, was die, welke den trein hier had gebracht en nadat zij was losgehaakt, haar weg met bliksemsnelheid had vervolgd, don bewusteloozen machinist en den stoker met zich voerende. Zij had eenige mijlen op de rails geloopen ; toen was net vuur verminderd door gebrek aan brandstof, haar stoom had opgehoudon en een uur later, al langzamer en langzamer gaande, stond zij eindelijk stil op tien mijlen afstand van het station Kearney. Noch de machinist, noch de stoker waren bij den strijd omgekomen. Na eene lange bezwijming waren zij weder ontwaakt. De machine stond juist stil. Toen zij slechts met de locomotief zonder wagens in de woestijn waren, begreep de machinist wat er gebeurd moest zijn. Hoe men de locomotief had losgehaakt kon hij niet gissen, maar hij twijfelde er niet aan of de trein, die was achtergebleven, kon niet verder. De machinist aarzelde geen oogenblik ten aanzien
DAGEN.
95
van hetgeen hem te doen stond. Het voorzichtigst ware geweest de reis voort te zetten en zich naar Umaha te begeven; want het was gevaarlijk terug te keeren naar den trein, die misschien nog door de Indianen werd geplunderd. Toch besloot hij er toe. Eenige schoppen steenkool deden het vuur weder herleven; de stoom ontwikkelde zich weder en tegen twee ure in den namiddag keerde de locomotief naar het station van Kearney terug. Zij was het, wier fluiten men in den mist had gehoord. De reizigers waren aangenaam verrast, toen zij haar zagen terugkomen, vóór het station stilhouden on aan den trein vasthechten. Men zou nu de reis kunnen vervolgen, die op zoo droevige wijze was geschorst. Toen zij de locomotief zag komen, verliet ook Aouda het station en vroeg aan den conducteur: »Gaat gij vertrekken?" »Terstond, mevrouw." »Maar die gevangenen, onze arme reisgezellen... gy kunt niet wachten ?'" »Ik kan den dienst niet doen stilstaan,'' antwoordde de conducteur. »Wij zijn reeds drie uren ten achter." »En wanneer komt de andere trein van San-Francisco?" »Morgen avond, mevrouw." »Morgen avond; maar dat is te laat. Men moet wachten." »Onmogelijk," antwoordde de conducteur, »als gij mede wilt, moet gij instappen." »Ik ga niet mede," antwoordde de jonge vrouw. i'ix had dit gesprek gehoord. Eenige oogenblikken te voren, toen elk middel om verder te reizen hem ontbrak, was hij vast besloten Kearney te verlaten, maar thans, nu do trein daar gereed stond om te vertrokken, nu bij slechts zijne plaats behoefde in bezit te nemen, werd hij door eene ouwederstaanbare kracht aan deze plok gebonden. Het perron brandde hem onder de voeten en toch kon hij niet besluiten om het te verlaten. Zijn inwendige strijd begon weder. Hij stikte bijna in zijne woede over het mislukken van zijn tocht. Hij zou den strijd tot het einde toe voortzetten., Intueschen hadden de reizigers en
96
DE REIS
OM DE
iVERELD
ecnige gekwetsten, waaronder kolonel weinig kans bestond om de anderen, die Procter, wiens toestand ernstig was, zich terstond opgeofferd hadden, te plaats genomen in de waggons. Men redden? Zijne aarzeling duurde echter wachtte dat de trein zich in beweging niet lang. Hij riep een zijner luitenants zou zetten. De machinist gaf het sein, bij zich en gaf dezen bevel eene verde locomotief bewoog langzaam hare kenning te doen in zuidelijke richting, zuigers en verdween weldra, hare rook- toen er geweerschoten van die zijde wolken vermengende met de sneeuw- werden vernomen. Was het een signaal? De soldaten snelden allen uit het fort vlokken. De avond viel. Het kleine detachement en op een halve mijl afstands zagen zij was nog niet teruggekeerd. Waar zou een kleinen troep, die in goede orde het thans zijn? Had het de Indianen terugkeerde. achterhaald? Had men gevochten of Fogg stapte vooruit en naast hem waren de soldaten door den mist het Passepartout en de twee andere reizi»poor bijster geraakt? De kapitein van gers, die men uit de handen der Sioux het fort Kearnoy was zeer ongerust, of- gered had. schoon 'hij niets van zijne onrust liet Men had een gevecht geleverd op tien blijken. mijlen afstands van Keariiey. Weinige De nacht brak a a n ; het sneeuwde oogenblikken vóór de komst van het niet zoo sterk, maar de koude nam toe. detachement, hadden Passepartout en Do stoutmoedigste blik huiverde voor zijne medegevangenen reeds tegen hunne deze stikdonkere onmetelijkheid. Een wachters geworsteld, en de Franschman doodsche stilte heerschte op de vlakte. had er reeds twee met vuistslagen geNoch het opvliegen van een vogel, noch dood, toen Fogg en zijne soldatän hem het gedruisch van oen wild dier verbrak ter hulp snelden. deze cindelooze kalmte. Redders en geredden werden met Den ganschen nacht zwierf Aouda, kreten van blijdschap begroet en Fogg vervuld met de somberste voorgevoelens keerde aan de soldaten de beloofde beangstvol langs de grenzen der woestijn. looning uit, terwijl Passepartout, niet Hare verbeelding voerde haar verre weg zonder eenigc reden, herhaalde: en zij zag duizenden gevaren. Wat zij »Sakkerloot, ik moet zeggen dat ik edurende die lange uren leed is niet te veel geld aan mijn meester kost!" eschrijven. Fix zag, zonder een woord te spreken, Fix zat nog altijd onbeweeglijk op Fogg aan. De gewaarwordingen die in dezelfde plaats, maar ook hij sliep niet. hem oprezen zouden moeielijk te beEens was een man hem genaderd en had schrijven zijn. Wat Aouda betreft, zij hem zelfs aangesproken, maar Fix had had de hand van den gentleman gevat hem weggezonden, nadat hij op diens en drukte deze in de hare, zonder een vragen slechts het hoofd had geschud. woord te kunnen uiten. Zoo ging de nacht voorbij. Toen de daPassepartout had iniusschen, zoodra geraad aanbrak, rees de vale schijf der hij aankwam, den trein in het station zon boven een mistigen horizon. I gezocht. Hij dacht hem klaar te vinden Fogg en znn detachement hadden om te vertrekken en hoopte, dat men zich in zuidelijke richting verwijderd. den verloren tijd nog zou kunnen in[Iet zuiden was en bleef eenc woestijn. halen. Het werd zeven uur in den morgen. »De trein ! de trein !" riep hij. De kapitein was zeer bezorgd en wist »Vertrokken,'' zeide Fix. niet wat te doen. Moest hij een tweede »En wanneer passeert de volgende detachement zenden om het eerste te trein?" vroeg Fogg. hulp te komen? Mocht hij nog meer »Eerst van avond." menschcnlevens opofferen, waar zoo »Zoo," zeide de kalme gentleman.
f
IN
EEN
EN
TACHTIG
DAGEN.
D E R T I G !3 T E
97
HUOFDSTUK.
Waarin de inspecteur Fix de belangen van Phileas Fogg zeer ter harte neemt. Phileas Fogg was twintig uur ten was bevestigd door dikke ijzerdraden, achteren ; Passepartout was, noewel on- waaraan weder een ijzeren stang vastwillekeurig, daarvan de schuld. Hij was gemaakt was, welke diende om een wanhopend; hij had ontegenzeglijk zijn fok van groeten omvang op te hij sehen. meester geruïneerd. Achteraan was oen roer dat den toeOp dat oogenblik naderde Fix den stel stuurde. Het was alzoo een slede, heer Fogg en zag hem strak aan. ingericht tot sloep. In den winter, op »Hebt gij waarlijk zooveel haast, mijn- de bevroren vlakten en wanneer de heer?" vroeg hij. treinen door de sneeuw worden tegen»Waarlijk," antwoordde Fogg. gehouden, gaan deze voertuigen zeer »Vergeef me dat ik er op aandring. snel van net eene station naar het Gij hebt er veel belang bij om den andere. Zij hebben bovendien veel zeiMden vóór negen uur 's avonds te New- len, meer zelfs dan een kotter waarYork te zijn om van daar met demail- mede men pleizicrtochtjes maakt en boot naar Liverpool te vertrekken ?" die nog gevaar loopt van om te slaan; »Een groot belang." zoo zij den wind achter hebben, glijden »En zoo uwe reis niet door den aan- zij over de oppervlakte der velden met val der Indianen ware vertraagd, zoudt gelijke snelheid, zoo niet sneller, dan gij te New-York reeds in den morgen een sneltrein. van den Uden zijn aangekomen." In weinige oogenblikken waren Fogg »Ja, twaalf uur vóór de mailboot." en de patroon van dit vaartuig-over»Goed. Gij zijt dus twintig uur ten land het eens omtrent den prijs. De achter. Tusschen twintig en twaalf is wind was gunstig. Het woei sterk uit het verschil acht. Wij moeten alzoo het westen. De sneeuw was hard beacht uur inhalen. Wilt gij dit be- vroren en Mudge maakte zich sterk proeven ?" Fogg in eenige uren te Umaha te brengen. Van daar vertrekken vele treinen »Te voet ?" vroeg fogg. »Neen, met eene slede," antwoordde en zijn er ook een aantal wegen, die Fix, »met eene slede met zeilen. Een naar Chicago en van daar naar Newman heeft mij dit vervoermiddel aan- York voeren. Het was niet onmogelijk dat men het tijdverlies weder zou inhageboden." Het was do man, die Fix 's nachts len. Er viel dus niet te aarzelen. Men aangesproken had, en wien deze voor moest de onderneming wagen. Fogg wilde Aouda niet blootstellen aan de zijn aanbod had bedankt. Phileas Fogg antwoordde Fix niet; kwellingen, welke aan eene reis in de maar toen Fix hem den man in eigen open lucht verbonden zijn, en aan de persoon, die op het station wandelde, koude, die nog ondraaglijker werd door had aangewezen, ging hij naar dezen de snelheid waarmede men rijden zou. toe. Eenige oogenblikken later traden Hij stelde haar dus voor, onder bescherFogg en de Amerikaan Mudge in een ming van Passepartout, aan het station Kearney te blijven. Do goede jongen hut aan den voet van het fort. Daar bezichtigde Fogg een zeer zon- zou zich dan belasten om haar langs ilerling voertuig, een soort van sjees, een beteren weg en met gemakkelijker » vastgemaakt op twee lange balken, die vervoermiddelen naar Europa te brengen. Aouda weigerde vanFogg te scheiden, van voren een weinig opliepen als de onderlagen van oen slede; daarin kon- en Passepartout rekende zich door dit Jen vijf of zes personen plaats vinden. besluit zeer gelukkig. Inderdaad, voor Op een derde gedeelte van de sjees, niets ter wereld zou hij zijn meester liet meest naar voren, v.ns een ontzag- willen verlaten, daar Fix dezen nu verlijk hoogo mast geplaatst. Deze raast 1 gezellen zou. VEKNE. üe reis om de wereld. 7
98
DE REIS
OM DE
Wat de inspecteur van politie er van daclit valt moeiclijk te zeggen. Was zijne overtuiging aan het wankelen ebracht door den terugkeer van Phileas ogg, of hield hij hem voor een geslepen schurk die dacht, na zijn reis om de wereld volbracht te hebben, in Engeland in volmaakte vrijheid te zullen zijn 1 Misschien was Fix's overtuiging omtrent Fogg wel eanigszins veranderd. Maar hij was toch nog altijd vast besloten zijn plicht te doen. Ten acht ure was de slede klaar om te vertrekken; men zou den tocht beproeven. De passagiers namen plaats en wikkelden zich allen in hunne reisdekens. De twee groote zeilen werden fehehchen en, dank zij de kracht van en wind, vloog de slede over de bevroren sneeuw, met een snelheid van veertig mijlen in het uur. De spoorweg van Kearney naar Omaha vormt een rechte lijn en is hoogstens twee honderd mijlen van de laatste laats verwijderd. Als de wind zoo leef, zou men in vijf uren dezen afstand hebben afgelegd. Wanneer zich geen zwarigheid opdeed zou men dus ten een ure des namiddags te Omaha aankomen. Maar op welke wijze! De reizigers zaten tegen elkander gedrongen en spraken geen woord. De koude was nog heviger geworden en door de snelheid van de vaart was hun zelfs het spreken niet mogelgk. De slede gleed even gemakkelijk over de vlakte als een vaartuig over het water, behalve dat zij niet slingerde. Toen de wind vlak langs den grond streek, scheen het alsof de slede door de zeilen werd opgelicht. Mudge bleef aan het roer en hield altijd de rechte lijn; door eenc kleine wending voorkwam hij elke buiging en afWH kin g. Alle zeilen waren bijgezet. «Zoo er niets breekt," zeide Mudge, »zullen wij er bij tijds komen." • En Mudge had or belang bij om er op den bepaalden tijd te zijn, want Fogg, getrouw aan zijn beginsel, had hem een aanzienlijke premie toegezegd. Het veld, dat do slede in een rechte Ijjn doorsneed, was zoo effen als een zee. Men zou gezegd hebben dat het een bevroren vijver was De spoorweg,'welke
f
g
WERELD
in dit gedeelte van het grondgebied dienst doet, ging van het zuidwesten naar het noordoosten, door Grant-Isle over Columbus, eene belangrijke stad in Nebraska, Schuylor, Fromont en eindelijk op Omaha af. De weg volgde geheel den oever der Platte Rivier. De slede daarentegen koos den kortsten afstand, en nam de koord op den boog, dien de spoorweg beschrijft. Mudge vreesde niet dat de Platte-rivicr een bezwaar zou opleveren bij de kleine bocht wclko zij even vóór Fremont maakt, omdat de op ervlakte er van geheel bevroren was. e weg was dus vrij van alle hinderpalen en Fogg behoefde slechts twee dingen te vreezen : een ongeluk aan de slede en het veranderen of het gaan liggen van den wind. Maar de wind veranderde niet. Integendeel; hij blies dat de mast er van boog; gelukkig dat zij met ijzeren draden stevig was vastgemaakt. »Deze draden geven de quint en de octaaf aan," zeide Fogg. Dit waren de eenige woorden die hij gedurende den ganschen overtocht sprak Aouda, door zijne zorg in dekens ingepakt, was zoo goed mogelijk beschut togen de koude. Wat Passepartout aangaat, met een gelaat zoo rood als de ondergaande zon, ademde hij de scherpe lucht in. Met zijn onwrikbaar vertrouwen begon hij weder te hopen. In plaats van 's morgens te New-York aan te komen zou mnn er 'e avonds zgn, maar or was nog kans dat men er aankwam vóór het vertrok der mailboot naar Liverpool. Passepartout gevoelde zelfs grooten lust om de hand van zijn bondgenoot Fix te drukken, want hij vergat niet, dat het de inspecteur was, die deze slede met zeilen had verschaft, het eenige middel om bij tijds te Omaha te komen. Maar dooreen onbestemd voorgevoel gedreven, hield hij zich op den gewonen afstand. . In elk geval, één ding zou hjj nooit vergeten: de opoffering van Fogg om hem uit de handen der Sioux te redden. Daarvoor had Fogg zijn leven en zijn fortuin op het spel gezet. Dat zou zjjn knecht zich ten eeuwigen dage herinneren. Terwijl ieder aan zijne eigene gedachten den vrijen loop liet, scnoof Se slede met onbeschrijfelijke snelheid over de sneeuwvelden. Als zij c r e e k s ' ó f stroo-
E
IN TACHTIG men van de Littlebluo-rivierpnsseerde.bemerkte men liet niet eens. De velden en rivieren toch waren allen met een vsit kleed bedekt. De vlakte overal even kaal. Het gedeelte tusschen de Union-Pacifleroad en den zijtak, die Kearney met Sint Joze verbindt, vormde een groot onbewoond eiland. Geen dorp of station, zelfs geen fort was er te bekennen. Van tijd tot tijd snelde men als een bliksemstraal een grijnzenden boom voorbij, waarvan de witte stam samenkromp onder de stormvlagen. Somtijds zag men gansrhe zwermen wilde vogels elijktijdig opstijgen Dan weder waren et de wolven uit de prairiën, mager en uitgehongerd, die, door hun onduldbaren honger voortgedreven, in dichte drommen opdaagden en in snelheid wedijverden met de slede Passepartout reep dan zijn revolver, geiced om op en eersten, die binnen zijn Dercik kwam, vuur te geven. Zoo op dat oogenblik aan de slede ecnig ongeluk overkomen ware, zouden de reizigers zeker door deze verscheurende dieren zijn aangevallen en wat dan hun lot zou zijn geweest ware moeielijk te voorzien. Maar de slede hield zich goed; zij bleef de wolven vooruit en weldra hoorde men hun gehuil slechts op verwijderden afstand. Tegen den middag herkende Mudge aan eenige bepaalde punten dat hij de Platte-riviur passeerde. Hij zeide niets, maar voor zich zelvcn was hij zeker dat hij twintig mijlen verder het station Omaha zou hebben bereikt. En inderdaad het was nog geen één uur, toen debekwamo gids het roer los liet en de zeilen reefde, terwijl de slede door haar eigen vaart voortgedreven nog een halve mijl haar weg vervolgde zonder behulp der zeilen. Eindelijk stond zü stil. Mudge wees op eenige besneeuwde daken en zeide: »Wij zjjn er." Werkelijk was men aangekomen aan dit station, dat dagelijks door vele treinen met het oostelijk gedeelte der Yereenigdc Staten in gemeenschap is. Passepartout en Fix sprongen op don grond en schudden hunne verstijfde ledematen. Zij hielpen Fogg en Aouda ook de slede uitstijgen. Fogg rekende
f
f
DAGEN.
99
zeer edelmoedig met Mudge af; Passeartout drukte hem als een vriend de and en allen begaven zich toen onmiddellijk naar het station van Omaha. Het IS in deze belangrijke stad van Nebraska, dat de eigenlijk gezegde Pacific-spoorweg eindigt, welke den hoofdtak van de Mississippi in gemeenschap stelt met den Atlantischen Oceaan. Maar om van Omaha de reis naar Chicago te maken, loopt de spoorweg, bekend onder den naam van . Chicago-Rock-Island-Road, rechtstreeks naar het oosten, onder weg aan 50 stations halt houdende. Do trein stond gereed om te vertrekken. Fogg en zijn reisgezellen hadden slechts den tijd om in een waggon te springen. Zij hadden niets van Omaha gezien, maar Passepartout erkende bij zich zelven dat hij er geen spijt van behoefde te hebben, omdat er toch niets te zien was. Met verbazende snelheid doorsneed de trein den staat Jowa, langs CouncilBluffs, Des Meines en Jowa- Citv. Gedurende den nacht passeerde hij de Mississippi te Davenport en te Rock-Island bereikte hij Illinois Den lOden, ten elf ure 's avonds, kwam hij ie Chicago, dat reeds weder opgebouwd is en irotscher dan ooit zich aan de oevers van het schoone meer Michigan verheft.
E
Negen honderd mijlen scheiden Chicago van New-York. Het ontbrak te Chicago niet aan treinen. Fogg ging terstond van den een in den ander. De snuivende locomotief der PittsburgFort-Wayne-Chicago-rail-road vertrok zoo snel mogelijk alsof zij begreep, dat de achtenswaardige gentleman geen tijd te verliezen had. Hi) trok als een blitsemstraal Indiana, Ohio, Pensylvanie, Nieuw-Jersey door, passeerde ook eenige steden met oude namen, waarvan sommigen wel straten en tramways hadden, maar nog geen huizen. Eindelijk zag men den Uden December, 's avonds kwart voor elven de Hudson; de trein stond in het station stil aan den rechteroever van den stroom vlak voor het havenhoofd, waar de booten van. Cunard's Britsch-Noord-Amerikaansche Koninklijke Stoompakket Maatschappij .landden. ... De China was vijf en veertig minuten, te voren naar Liverpool vertrokken.
DE REIS
lOO
TWEE
OAf DE
EN D E R T I G S T E
WERELD
HÜUFDSTUK.
Waarin Fhlleas F o g s een stiijd man tegen man met het noodlot voert. »Wij zullen morgen overleggen. Kom mede. Fogg, Aouda, Fix en Passepartout trokken do- Hudson weder over en stegen inleen rijtuig, dat hen naar het Sint-Nikolaas-hotel in Broadway bracht. Eenige kamers werden daar ter hunner beschikking gesteld, on de nacht ging voor Fogg spoedig voorbij, daar hij zeer gerust Bliep, maar hij duurde voor Aouda en de andere reizigers lang, omdat hunne gejaagdheid hun niet toeliet te rusten. Den anderen dag zou het de ISße December zijn. Van den 12deii 's morgens zeven ure tot dentisten 'Bavonds kwart voor negenen was negen dagen, dertien uren en vijf en veertig minuten. Zoo Fogg dus den vorigen avond met de China vertrokken ware, een der beste stoomschepen van de Cunard-lijn, zou hij te Liverpool en te Londen op den bepaalden tijd zijn aangekomen. Fogg verliet zijn hotel alleen, na aan zijn knecht bevolen te hebben te wachten en mevrouw Aouda te verzoeken zich gereed te maken. Hij begaf zich naar den oever van de Hudson en onder de schepen, die voor anker lagen op de kade of op stroom, zocht hij nauwkeurig diegenen uit, welke op het punt waren te vertrekken. Vele schepen hadden T ^ d s hunne bestemming en waren klaai!;^än met den vloed in zee te steken, want in deze grooto en bcwonderenaw^rdigo haven van New-York gaat ßr'geen' dag om, dat er geen honderd Schepen naar alle doelen van de wereld vertrekken. Maar de meesten waren zeilschepen en konden dus Fogg niet dienen voor zijne plannen De laatste poging van den gentleman scheen dus te mislukken, toen hij vóór de batterij een scherp gebouwd stoomschip voor anker zag liggen, dat zich gereed maakte om te vertrekken. PhiFogg deed hem nochtans geen enkel lcas Fogg riep een bootje aan, sprong verwijt, de aanlegplaats van de Fransche er in en bereikte met een paar slagen mailboot verlatende, zeide hij slechts: de scheepstrap der Henrictta. De kapi-
De China scheen bij haar vertrek tevens Fogg's laatste hoop medegenomen te hebben. Geen der mailbooten toch die rechtstreeks dienst doen tusschen Amerika en Europa, noch de Fransche mailbooten, noch de stoombooten van de WiteStar-line, noch die
IN TACHTIG tein van de Hcnrietta waa aan boord. Fogg klom op het dek en vroee naar den kapitein. Deze kwam dadelijk te Yoorachijn. Het was een man van omstreeks vijftig jaar, een ectite zeerob, met groote oogen, verbrand gelaat, rood haar en een ruw voorkomen. Hij had niets van een beschaafd man. »Gij zijt de kapitein 7" vroeg Fogg. »Dat ben ik." »Ik ben Phileas Fogg, uit Londen." »En ik Andrew Specdy, uit Cardiff." »GIJ gaat vertrekken7 »Over een uur." »Gij gaat naar...7" »Bordeaux." »En uwe lading 7" »Alleen ballast; geen lading. Ik ga vracht halen." »Hebt gij passagiers7" »Geen passagiers. Nooit passagiers. Redencerende en in den weg loopende lading." »Uw schip loopt goed 7" »TusBchen de elf en twaalf knoopen. De Ilenrietta is goed bekend." »Wilt gij mij en drie andere passagiers naar Liverpool brengen ?" vroeg sWaarom niet liever naai' China?" »Ik zeg Liverpool." »Neen." »Neen 7" »Neen. Ik ben uitgeklaard voor Bordeaux, en ik ga naar Bordeau;t." »Tot eiken prgs?" »Tot eiken prgs." De kapitein had gesproken op een toon, die geen tegenspraak gedoogde. »Maar de reeders van de Henrietta..." hernam Phileas Fogg. »De reeders — ben ik," antwoordde de kapitein, »het schip behoort mij toe." »Ik huur het van u." »Neen." sik koop het." »Neen." Phileas Fogg fronste zelfs het voorhoofd niet. Nochtans was de toestand zeer ernstig Te New-York was bet niet als te Hong-Kong en de kapitein van de Henrietta was een gansch ander man dan de patroon van de Tnnkadère. Tot dus verre had Fogg allo hinderpalen met
DAGEN. geld weten te overwinnen. Thans leed ook dit middel schipbreuk. Toch moest er een middel worden gevonden om de Atlantische zee over te steken met een schip — tenzij men dit met een luchtballon wilde doen, wat zeer gewaagd was en waartoe bovendien thans geen gelegenheid bestond Het scheen intussohen dat Fogg een idéé had, want hij zeide tot den kapitein : »Welnu, wilt gij mij naar Bordeaux brengen 7" »Neen, al betaaldet eij 200 dollars." »Ik bied er u twee duizend." »Per persoon 7" »Per persoon." »En gij zijt met u vieren 7" «Met ons vieren." Kapitein Speedy krabde zich het oor, zoodat hij er bijna het vel afhaalde. Acht duizend dollars te verdienen zonder zijn koers te veranderen, dat was wel de moeite waard om zijn tegenzin voor passagiers te overwinnen. Passagiers tegen twee duizend dollars het stuk, dat zijn geen passagiers meer; dat is eene kostbare lading. »Ik vertrek ten negen u r e , ' zeide kapitein Speedy droog. »Zijt gij dan met de uwen hier?" »Wij zullen ten negen ure aan boord zijn," antwoordde Fogg even kortaf. Het was half negen. De Henrietta te verlaten, zieh in een rijtuig te zetten, naar het Sint-Nicolaas-hotel te rijden, tei-ug te kecren met Aouda, Passepartout en den onafscheidolijken Fix, aan wien hij welwillend eene plaats aanbood, dit alles deed hij weder met de kalmte, die hem geen oogenblik verliet. Toen de Henrietta do haven verliet waren zij alle vier aan boord. Toen Passepartout vernam wat deze overtocht aan zijn meester kosten zou, uitte hij een van de gerekte ü'e, die de geheele toonladder doorliepen. Wat den inspecteur Fix betreft, deze zeide bij zich zelven dat in elk geval de Engelsehe bank niet zonder schade er af zou komen. Immers, wanneer men aannam dat Fogg nog niet eeni»e zakken guinjes over boord wierp, dan zou er meer dan acht duizend pond aan den zak met banknoten ontbreken.
DE KÉIS
102
DRIE
OM DE
EN D E R T I G S T E
WERELD
HOOFDSTUK.
Waarin FbUeas Fogg toont op de hoogte van den toestand te zijn. Ken uur later verliet de stoomboot de Henricita het lichtschip van den mond der Hudson, voer de Sandy-Hook-kaap om en aiak in zee. Zij hield de richting der kust van Long-Ieland mot de baak van Fire-Island in het verschiet en zette roet snelheid koers naar het oosten. Den anderen morgen, 13 December, des middags, klom een man op de brug die het dek overspande. Men zou denken, dat het kapitein Speedy was. Deze was het evenwel volstrekt niet, maar Phileas Fogg esq. Wat kapitein Speedy betreft; deze zat goed en wel achter slot in zijn hut en schreeuwde op een toon, die overtuigend bewees dat zijne woede tot den hoogsten top was gestegen. VV at er gebeurd was, is in korte woorden mede te deelen. Phileas Fogg wilde naar Liverpool, de kapitein wUde er hem niet brengen. Toon had Phileas Fogg aangenomen om zich naar Bordeaux te laten brengen, en gedurende de dertig uren, dat hij aan boord was, had hij zóó goed met zijne banknoten gewerkt, dat de stuurman, de matrozen, de stokers — eene samengoraapte equipage, die niet op den besten voet n:et den kapitein stond — hom toebehoorde. Dit was de oorzaak, dat Phileas Fogg het bevel voerde in plaats van kapitein Speedy, dat deze in zijne hut was opgesloten en de Henrietta koers zotte naar Liverpool. Dit alleen bleek nog uit de wijze waarop Fogg bevelen gaf, dat hij een goed zeeman was. Hoe dit voorval afloopt, zal men later vernemen. Intusschen Aouda was zeer ongerust, al liet zn er niets van blijken. Fix was eerst geheel verbijsterd. Wat Passepartout betreft, deze vond de zaak aanbiddclijk mooi. oTusschen de tien en elf knoopcn," had kapitein Speedy gezegd, en inderdaad de Henrietta legde met deze snelheid de reis af. Zoo dus do zee niet te onstuimig werd, zoo do wind niet naar het westen liep, zflo er geen ongeluk aan het vaartuig
overkwam, en zap de machine niet brak, kon de Henrietta in de negen dagen van den i2den December tot den 21 sten de drie duizend mijlen afleggen, die New-York van Liverpool scheiden. Intusschen wanneer men aangekomen was, zou de zaak der Henrietta bij die van den diefstal aan de Bank gevoegd, Phileas Fogg misschien nog verder brengen dan hem lief was. Gedurende de eerste dagen ging de tocht uitnemend. De zee was niet zeer onstuimig, de wind bleef in het noordwesten, de zeilen stonden bij, en de schoeners liep de Henrietta als een ware trans-atlantische boot voorbij. Passepartout was verrukt. De laatste daad van zijn heer, waarvan hij de gevolgen niet wilde inzien, had hem met bewondering vervuld. Nooit hadden de matrozen vroolijker en handiger possaier aan boord gehad. Hij was voor de emanning de vrieado^kheid zelve en verbaasde iedereea £ ^ zijne gymnastische toeren. Aoé :^^chepelingen gaf hij de mooiatf namml en de lekkerste, borrels. Zij -nSmi^cuvreerden volgens hem als g o n t I « ^ n en de stokers stookten als helden. Zijn goed humeur en zijn spraakzaamheid deelden zich aan allen mede. Hij had het verleden, de overwonnen hinderpalen en de doorgestane gevaren vergeten. Hij dacht slechts aan het doel dat men op het punt was te bereiken en somtijds kookte hij van ongeduld alsof ook hij zelf verwarmd werd door het vuur van de Henrietta. Nu en dan draaide hij om Fix heen en zag hem aan met veelbetcekenenden blik, maar zonder oen woord tot hem te zeggen. Tusschen de twee voormalige vrienden bestond niet de geringste vertrouwelijkheid meer. Bovendien Fix begreep er niets meer van. De verovering van de Henrietta, het omkoopen van hare equipage, die Fogg, welke commandeerde als een geboren zeeman, dat alles ging zijn verstand te boven. Hij wist niet wal hij er van denken
f
IN TACHTIG moest. Maar een heer, die begon met een vijf en vijftig duizend pond te stelen, kon wel eindigen met het stelen van een schip. En Fix geloofde natuurlijk dat de Henrictta onder het bestuur van J'"ogg volstrekt niet naar Liverpool ging, maar naar eenig oord op de vrereld, waar de dief, die nu zeeroover was geworden, rustig in veiligheid was. Men moet erkennen, dat die onderstelling voor de hand lag en de detective begon ernstig berouw te gevoelen, dat hij zich in deze zaak had gemengd. Wat kapitein Spoedy betreft, deze bleef maar altijd schreeuwen in zijne hut en Passepartout, die in last Ti ad om voor diens onderhoud te zorgen, moest daarbij do grootste voorzorgen in acht nomen, hoe sterk hij ook was. Fogg zelf scheen geheel vergeten te zijn dat er nog een kapitein aan boord was. Den 13
S
f
door de lucht, wanneer een berg van water de kiel boven de golven deed rijzen. Maar de boot ging altijd voorwaarts. De wind stnk echter niet zoo hevig op als men wel gevreesd had. Hot was niet een van die orkanen, welke met een snelheid van negentig mijlen in het uur voorttrekken. Het bleef bij hevige stormvlagen, maar ongelukkigerwijze blies de wind altijd uit het zuidoosten, zoodat men geene zeilen kon bijzetten. Toch was het, zooals mon zien zal, zeer noodig dat men den stoom te hulp kwam. Den Uden December was de vijf en zeventigste dag na het vertrek uit Londen. De Henrietta had nog geen oponthoud gehad, dat tot ongerustheid aanleiding gaf. De helft van den overtocht had men achter den rug, en de slechtste gedeelten waren voorbij. Zoo het zomer ware geweest, zou men zeker geweest zijn, dat de tocht gelukt was. In den winter was men blootgesteld aan het slechte jaargetijde, Passepartout zeide niets. Hij koesterde veel hoop, en zoo de wind hem al tegen was, retende hij op den stoom. Dien dag nu kwam de machinist op het dek, om met Fogg te spreken on had met hem een lang onderhoud. Zonder te weten waarom — ongetwijfeld uit een voorgevoel — was Passepartout zeer onrustig. Hij had wel een zijner ooren willen geven om met het andere te hooren wat zijn meester zeide. ^ Hij kon echter ecnige woorden opvangen, onder anderen: »Gij zijt zeker van hetgeen gij daar zegt?" »Zeker, mijnheer. Vergeet niet, dat wij sedert ons vertrek al onze vuren deden branden." Passepartout, die dit gesprek hoorde, voelde zijne beencn onder zich wegzinken ; Fogg verroerde zich niet »Gij begrijpt wel dat ik, zoo ik den tijd te New-York had gehad, mij dan voorzien zou hebben van kolen, maar herinner u, gij kwaamt om kwart over achten en ten negen ure zijn wij vertrokken. De Henrictta is er op ingericht om zoowel met stoom als met zeilen de reis te maken, en hoewel zij steenkolen genoeg had om rustig van NewYork naar Bordeaux te varen, zij heeft
104
Z'A A'EIS OM DE
er niet genoeg om met alle kracht van New-York naar Liverpool de reis te maken." nik zal er over denken," antwoordde Foeg. Passepartout had thans alles begrepen. Hij werd doodcijjk ongerust. Er zouden weldra geen kolen meer zijn. »O!" dacht hij, »als mijn meester ook dit bezwaar overwint, is hij bepaald een knappe kerel." Toen hij Fix ontmoette, kon hij niet nalaten dezen op de hoogte der zaak te brengen. »Gij gelooft dus," vroeg de inspecteur, terwijl hij op zjjne tanden beet, »dat wij naar Liverpool gaan!" > Wel zoker." »Slommerik !" hernam de inspecteur, terwijl liij de schouders ophaalde en zich omkeerde, Passepartout was op het punt om hem opheldering van dat woord te vragen, waarvan hij trouwens de beteckenis zeer goed begreep, maar hij overwoog bij zich zelven, dat de ongelukkige Fix toch al teleurgesteld genoeg moest zijn en zjjne eigenliefde zich zeer vernederd moest gevoelen, omdat hij zoo dom was geweest om een verkeerd spoor te volgen, dat hem ecne reis rondom de wereld had doen maken, en hij stapte dus maar over de belcediging heen. Wat stond Philcas Fogg n u t e doen? Dit was moeielijk te gissen. Het scheen evenwel dat do reiziger het wist, want denzelfden avond liet hij den machinist bij zich komen en zcide: »Stook zoo hard gij kunt en ga daarmede voort tot alle brandstoffen op zijn." Eenige oogenblikkcn later stegen er uit de schoorsteenen der Henrietta weder dikke rookkolommen op. Het schip ging dus zoo snel mogelijk vooruit, maar de machinist deed don ISdon, twee dagon later, weten, dat er in den loop van dien dag gebrek aan steenkolen zou zijn. »Goed," zeide Fogg. »Laat het vuur even fel branden. Men bezware inte-, gendeel de veiligheidskleppen." j Tegen den middag van dien dag deed i Phileas Fogg, na hoogte genomen te hebben en te hebben berekend, waar I
WERELD
men zich bevond, Passepartout bij zich komen, en beval hem kapitein Speedy voor te brengen. Men had hem even goed kunnen gelasten een tijger los te laten, en terwijl hij naar boneden ging, mompelde Passepartout dan ook bij zich zelven: »De kerel zal bepaald dol zijn." En inderdaad eenige minuten later was het of er een bom op het dek viel. Die bom was kapitein Speedy. Alles kondigde aan dat zij zou springen »Waar zijn wij?' waren de eerste woorden die hij uitte te midden van allerlei ontboezemingen van drift, en als de man eènigen aanleg voor eenc beroerte had gehad, zou hij zeker zijn bezweken. »Waar zijn wij 7" herhaalde hij met een gezicht dat dreigde te baisten. »Op zeven honderd zeventig mijlen van Liverpool, kapitein;"' antwoordde Fogg doodkalm. »Zeeroover," riep Andrew Speedy uit. «Ik heb u doen komen, m i j n h e e r ' . , , »Zeeschuimer 1" . . . . »Mijnheer," ging Fogg voort, »ten einde u te verzoeten om uw schip te verkoopcn." »Neen, bij alle duivels ! neen !" »Ziet ge, ik zal verplicht zijn om het te verbranden." »Mijn schip verbranden !" »Ja, ten minste het bovengedeeltc, want wij hebben geen brandstof meer." »Mijn schip verbranden!'" riep kapitein Speedy, die ternauwernood de woorden kon uitspreken, »een schip, dat 50,000 dollars waard is, verbranden!" »Hier hebt gij er 60,000,"antwoordde Phileas Fogg, den kapitein een tros bankbiljetten voorhoudende. Dit maakte een onbcschrijfelijken indruk op Andrew Speedy. Op een Amerikaan maken 60,000 dollars altijd zekeren indruk. De kapitein vergat bogenblikkelijk zijn toorn, zijne gevangenschap en al zijne grieven tegen zijn passagier. Zijn schip was twintig jaar oud. Het was eenc schitterende zaak. De bom kon niet meer springen. De heer Fogg had de lont verwijderd. »En het ijzeren karkas en de machine, mijnheer. Is do zaak in orde ?' »Geheel in orde.' x< Andrew Speedy nam oogiiiiblikkelijk
IN
TACHTIG
den ttoa met bankbiljetten aan endeed dien in zijn zak verdwijnen Rij dit onderhoud werd Paesepartout doodsbleek. Wat Fix betreft, hg dacht oen beroerte te krijgen. Weder werden 5000 pond weggegooid en bovendien liet die Fegg het geraamte van het schip en de machine aan den verkooper, terwijl deze juist de geheele waarde van het schip uitmaakten. Maar daartegenover stond, dat de diefstal aan de bank vijf en vijftig duizend pond sterling bedroeg. Toen Andrew Speedy hot geld had opgestoken, zeide F o g e : »Wat gy ziet, mijnheer, verwondere u niet. Gij moet weten dat ik twintig duizend pond verlies, wanneer ik den 2 Uten December, kwartier voor negenen niet te Londen ben. Ue mailboot van New-York heb ik niet kunnen halen en daar gij mij niet naar Liverpool woudt brengen " »En daar heb ik zeer goed aan gedaan, bij de vijftig duizend duivels der hel!" riep Andrew Speedy uit, »daar ik er veertig duizend dollars bij win." Toen ging hij op kalmer toon voort: »Wil ik je eens wat zeggen, kapitein ? " »Fogg." »Kapitein Fogg, er is iets van een Yankee in u." Na dit compliment — althans in zijn oogen — aan zijne passagiers, wilde hij heengaan toen Fogg hem vroeg: »Alzoo behoort dit schip nu aan
mgr
• Van de kiel tot don mast, voor zoover het hout is, natuurlijk." »Laat al het hout in het binnenste van het schip afbreken en stook met die stukken," beval hij. Men begrijpt hoeveel hout men moest verbranden om den stoom op voMoende drukkinsr te houden. Dienzelfden dag ebruikte men de kajuiten, de hutten, o slaapplaatsen en de campagne. Den volgenden morgen, 19 December, verbrandde men de ra's, stengen en verschansingen. Men kapte de masten en hakte ze klein. De bemanning legde daarbij een ongekenden ijver aan den aag en Passepartout hakte, sneed, zaagde en werkte voor tien. Het scheen dat
f
105
oen geest van vernieling zich van allen meester had gemaakt. Den 209ten gingen de valluiken, de verschansingen en een gedeelte van het dek in het vuur, de Henrietta werd stuk voor stuk gesloopt. Maar dien dag zag men de iersche kust en de baak van Fastnet. Tegen tien uur in den avond was men echter nog niet verder dan de straat van Queenstown gevorderd. Phileas Fogg had nog vier en twintig uren om Londen te bereiken, en £ e n tijd had dcHenrietta noodig cm te Liverpool te komen, wanneer zij met vollen stoom voortging. Maar de stoom zou weldra aan den stoutmoedigcn Brit ontbreken. f Mijnheer," zeido kapitein Speedy, »ik beklaag u waarlijk, alles werkt tegen; wij zijn nog slechts voor Queenstown." »Zoo," zeide Fogg, «is dat stadje, waarvan wij hier de lichten zien, Queenstown 7" »Ja." »Kunnen wij de haven binnenloopen ?" »Niet vóór drie uur met hoog water." »Dan zullen wij wachten," zeide Fogg bedaard, zonder dat op zijn gelaat een zweem te lezen was van zijn vast besluit, dat hij ook dozen laateten hinderpaal zou overwinnen. Queenstown toch is een haven op de iersche kust, waar de transatlantische booten de brievenmail afgeven. Die mail wordt naar Dublin vervoerd door exprestreinen, die steeds gereed staan. Van Dublin gaan zij naar Liverpool, met extra-stoombooten, die twaalf uren vóór hebben op de snelste booten der transatlantische maatschappijen. Van die twaalf uren, welke de Amerikaansche mail voor was, wilde Fogg ook gebruik maken. In plaats van den volgenden avond met do Henrietta te Liverpool aan te komen, zou hij er des middags zijn en alzoo den tijd hebben om vóór kwart voor negenen te Londen te wezen. Tegen één uur in den morgen kwam de Henrietta met hoog water in de haven van Queenstown, en Phileas Fogg, na een stevigen handdruk van kapitein Speedy ontvangen te hebben, liet hem de karkas van zijn schip, die nog de helft van de koopsom waard was. De passagiers gingen terstond aan wal. Fix had op het oogcnblik een onbedwing-
DE REIS
io6
OM DK
baren lust om zijn man te arresteeren. Nochtans deed hij het niet. Waarom niet 7 Welken strijd roerde hij dan in zijn binnenste 7 Was hij ten aanzien van Fogg van meenin? veranderd 7 Begreep En dan eindelijk dat bij zioh vorg'st had ? Tooh liet Fix den heer Fogg niet los. Met hem, met Aoudaen met Passepartout, die zich zelfs geen tijd gaf om adem te halen, nam hij plaats in den trein die van Queenstown ten half twee ure in den morgen naar Dublin vertrok, düür met het aanbreken van den dag aankwam en waarvan de reizigers zich terstond aan boord begaven van een der stoombooten wier
VIER
WERELD
ruimte bjjna geheel dcor de machines is ingenomen en die trots alle weer on wind binnen don bepaalden tijd den overtocht maken. Ten één ure in den namiddag van den 21 sten December zette Phileas Fogg den voet op de kade van Liverpool, mot ver van den Victoria-toren. Hij was nog slechts zes uren van Londen verwijderd. Op dat oogenblik legde Fix zijne hand op Fogg's schouder en, zijn mandaat vertoonendo, vroeg hij: »Zijt gij Phileas Fogg 7" »Ja, mijnheer." »In naam der koningin, zijt gij mijn arrestant."
EN Ü E R T I U S T E
HOOFDSTUK.
Waarin Fix tot betere gedachten komt. Phileas Fogg was gevangen. Men had Waarom had hij, toen Fix hem zoowel hem op het kantoor van inkomende zijn betrekking van inspecteur van porechten van Liverpool gesloten, on hij litie als de zending, waarmede hij bemoest. daar den nacht doorbrengen, in last was, had medegedeeld, zijn meester afwachting dat hij naar Londen zou niet gewaarschuwd 7 Zoo deze gewaarworden getransporteerd. schuwd ware, zou hij immers aan Fix Op het oogenblik der inhechtenisne- bewijzen hebben gegeven van zijn onming had Passepartout zich op den schuld ? hij zou hem zijn dwaling aandetective willen werpen. Maar de politie- getoond hebben ; in alle geval zou hij agenten hadden hem tegengehouden. niet op zijne kosten dien verwonschten Aoudu was verbaasd over de brutaliteit agent met zich genomen hebben, wiens van het feit, en daar zij er niets van eerste zorg was geweest hom te arreswist, begreep zij er ook niets van. Pas- teoren, zoodra hh den voet zette op den separtout verklaarde haar alles. Fogg, bodem van het vereenigde Koninkrijk. die eerlijke en moedige gentleman, Uenkunde aan zijn schuld en aan zijn aan wicn zij haar leven te danken had, onvoorzichtigheid, doorstond de arme was als een dief in hechtenis genomen. kerel do hevigste kwellingen. Hij weende Over zulk een verdenking was de jonge dat men medelijden met hem moest vrouw in de hoogsto mate verontwaar- hebben. Hij had ziju hoofd wel willen digd. Tranen welden in hare oogen, verbrijzelen. vooral bij het besef dat zij niets kon Aouda en hij waren, ondanks de koude, doen, niets kon beproeven om haar in do vestibule gebleven. Zij wilden geen redder bij te staan. van beiden de plaats verlaten. Zij wilden Wat FIX aangaat, hij had don gentle- Fogg nog eenmaal wederzien. \vat deze man gearresteerd, omdat zijn plicht hot betreft, hij was goed en wel geruïneerd, gebood; of Fogg schuldig was of niet, en dat juist op hot oogenblik dat hij zou de justitie beslissen. Maar toen zijn dool zou bereiken. De arrestatie kwam er oen vreeseljjke gedachte bij was zijn ongeluk. Toen hij den 21sten Passepartout op, de gedachte dat hij ^December des morgens twintig minuten ongetwijfeld de oorzaak van dit ongeluk , vóór twaalven te Liverpool aankwam, was. En inderdaad waarom had hij het i had hij tot kwart vóór negenen den tijd gebeurde voor Fogg geheim gehouden ?' om zich in de Reform-club te vertoo-
IN TACHTIG non; — dua negen uur en Tij ftien minuten — en hg had slechts zes uur noodig om naar Londen te komen. Op dat ooeenblik zou ieder, die in het kantoor der douanen doorgedrongen was, Fogg gezien hebben, op een bank gezeten even kalm en onverstoorbaar als altijd Onderworpen kon men niet zeggen, maar ook die laatste slag had hem niet kunnen ontroeren, ten minste zoo scheen het. Woedde in zijn binnenste een verborgen toom, die te vreeselijker was, omdat hij dien moest bedwingen, maar die op een gegeven oogenbllk met onwederstaanbare Kracht zou uitbarsten 7 Niemand weet het. Maar Fogg wachtte daar kalm af Wat? Had hij nog eenige hoop? Geloofde hij nog aan do mogelijkheid van een goeden uitslag, toen de deur zich achter nem gesloten had ? Hoe het ook zij, Fogg legde zorgvuldig zijn horloge op tafel en volgde de wijzers met onafgebroken aandacht. Geen woord kwam over zijn lippen, maar zijn blik was somber en strak. De toestand was vreesolijk en voor hen, die in zijn hart niet lezen konden was die toestand deze: als eerlijk man was Phileas Fogg geruïneerd en tevens was hij gevangen gehouden als een schurk. Dacht hij nog aan redding ? Meende hij nog dat uit deze gevangenis het ontkomen mogelijk was? Peinsde hij over eene ontvluchting 7 Men zou geneigd zijn het te gclooven, want eensklaps stond hij op en onderzocht hij de kamer. Maar de deur was goed gesloten en het venster van ijzeren staven voorzien. Hij ging weder zitten, haalde uit zjn portefeuille zijn reisboek en achter den regel, waarop geschreven stond: »21 December, zaterdag, Liverpool," voegde hij »tachtigsten dag, elf uur veertig minuten des morgens" en hij wachtte. Het sloeg een uur op de klok van bet gebouw der belastingen. Fogg constateerde dat zijn horloge twee minuten voorliep. Twee uur! Zoo hij op dat oogcnblik een expres-trein nam, kon hij nog te Londen en in de Rcform-club zijn vóór kwart voor negenen. Hij fronste even zijn wenkbrauwen. Drie minuten over half drio hoorde • men buiten eenig geraas; deuren werden geopend. Men onderscheidde de
DAGEN.
107
stem van Passepartout en die van Fix. De oogen van Fogg schitterden een oogenblik. De deur van het kantoor werd geopend en hij zag Aouda, Passepartout en Fix, die naar nein toesnelden. Fix was buiten adem; zijn haren hinen verward over zijn gezicht, en hij on niet spreken. »Mijnheer," stotterde hij, »mijnheer vergeving een ongelukkige gelijkenis . . . . dief sedert drie dagen gevangen genomen . . . . gg zi]t v r i j — " Phileas Fogg was vrij! Hij ging recht op den inspecteur af, zag hem strak aan, en maakte nu de eenige snelste beweging, die hij ooit in zijn leven gemaakt had of maken zou; trok zijne beide armen naar achter, bracht zo toen naar voren en mot de juistheid van een automaat trof hij met zijn beide vuisten den ongelukkigen inspecteur van politie. »Goed geraakt!" riep Passepartout. Fix, die op den grond lag, zeide geen woord. Hij had slechts zijn verdiende loon. Maar Fogg, Aouda en Passepartout snelden oogenblikkoijjk heen, sprongen in een rijtuig en binnen weinige minuten waren zij aan het station van Liverpool. Fogg vroeg of er een exprea-tiein gereed stond voor Londen. Het was tien minuten over half drie, en de expres-trein was vijf en dertig minuten geleden vertrokken. Fogg bestelde een extra-trein. Er waren verscheidene locomotie\ en, die zeer snel liepen, maar in verband met den dienst, kon do extra-trein niet vóór drie uur het station verlaten. Ten drie ure, nadat Fogg aan den machinist eene premie uitgeloofd had, snelde de trein in de richting van Londen, mot Fogg, Aouda en zijn trouwen dienaar. Men moest in vijf en een half uur den afstand afleggen die Liverpool van Londen scheidt, wat mogelijk was, zoo de weg overal vrij was. Maar men had telkens een gedwongen oponthoud — en toen de gentleman aan het station kwam, stonden alle klokken op tien minuten voor negenen. Phileas t'ogg kwam, nadat hij zgn reis om de wereld volbracht had, vijf minuten te laat. Hij had verloren.
f
io8
DE REIS VIJF
EN
OM DE
D E R T I G SI T E
WERF LD HOOFDSTUK.
Waarin Faosepartout het bevel van eijn meester zich geen tweemaal laat geven. . Den anderen morgen zouden de be' Woncrs van Saville-Row zeer verwonderd zjjn geweest als men hun verteld had, dat de heer Kogg weder in zijne woning teruggekeerd was. Deuren en vensters waren gesloten. Geenerlei verandering had er uitwendig plaats gegrepen. Inderdaad, nadat zij het station verlaten hadden, had Fogg aan Passepartout gelaat cenige levensmiddelen te koopen, en was toen in huis gegaan. Zijne gewone kalmte was niet veranderd onder den vreeselij ken slag die hem trof. Cermneerd, en door de schuld van dien stommen inspecteur van politie! Na altijd een vasten tred gedurende do lange tochten voortgeschreden te zijn, na duizenden hinderpalen overwonnen te hebben, en nog tijd te hebben gehad om eenig goed te doen op zijn weg, te moeten buigen voor een brutaal feit, dat hy niet had kunnen voorzien en waartegen hij ongewapend was, dat was verschrikkelijk. Van de aanzienlijke som gelds welke hij bij zijn vertrek medegenomen had, was nog maar een klein gedeelte over. Zijn fortuin bestond slechts uit twintigduizend pond, gedeponeerd bij de gebroeders Baring, en die twintig duizend pond moest hij aan de Reformclub afstaan. Na zooveel verspild te hebben, zou hem de gewonnen weddenschap niet veel verrijkt hebben — het is waarschijnlijk dat nij zich niet wilde verrijken, want hij behoorde tot die menschen, die voor de eer wedden — doch nu de ^ weddenschap verloren was, was hij geruïneerd. Maar hij had zijn partij geko- zen, en wist wat hem te doen stond. Een kamer in zijne woning io SavilleRow werd aan Aouda afgestaan. De jonge dame was wanhopend. Door oenige woorden van Fogg had zij begrepen, dat deze eenig noodlottig plan koesterde. Men weet, tot welke rampzalige uitersten de Engelsche monomanen kunnen overgaan, zoo zij door een idéé fixe worden beheerscht. Ook sloeg Passepar-
tout, zonder bet te laten bemerken zijn meester gade. - Eerst echter was hij naar zijne kamer gegaan en had daar de gaspit uitgedraaid, die nu tachtig dagen brandde. Hij had in do brievenbus een nota evonden der gasmaatschappij en hij ogrcep, dat het meer dan tijd was om die onkosten te doen ophouden, waarvoor hij aansprakelijk was. De nacht ging voorbij. Fogg was naar bed gegaan, maar had hij geslapen? Wat Aouda betreft, zij had geen oogenblik gerust. Passepaitout had als een hond voor de deur van zijn meester gewaakt. Den anderen morgen liet Fogg hem bij zich komen en gaf in korte woorden te kennen, dat hij voor het ontbijt van Aouda moest zorgen. Hij zelf zou zich vergenoegen met een kop thee en een stuk rundvleesch. Aouda zou hom wel verschoonen zoo hij niet aan het ontbijt of aan het diner verscheen, want hij had al zijn tijd noodig om orde op zyn zaken te stellen. Hi) zou niet beneden komen. Tegen den avond echter vroeg hij aan Aouda een onderhoud van eenige oogenblikken. Passepartout had de lijst zijner werkzaamheden. Daarnaar behoefde hij zich slechts te regeleD. Toch bleef hij ; hij zag zijn kal men meester voortdurend aan en kon niet besluiten diens kamer te verlaten. Zijn hart was vol en zijn geweten liep over van verwijten, want hij beschuldigde zich meer dan ooit van deze onmetelijke ramp. Ja. zoo hij Fogg gewaarschuwd had, zoo hij de plannen van Fix had ontsluierd, zou Fogg onetwgfcld den agent niet tot Liverpool ebben medegenomen, en dan Passepartout kon niet langer zwijgen. »Meester! mijnheer Fogg," riep hij, »vervloek mij. Het ia mijne scnuld, dat...." »Ik beschuldig niemand," antwoordde Fogg op den kalmsten toon. »Ga." Passepartout verliet de kamer en ging naar Aouda, aan wie hij de plannen van Fogg mededeelde.
g
f
IN TACHTIG
DAG E.V.
109
»Mevrouw," yoegde hij er bij, »ikzelf hij geen kwaad hart meer toe. Fix kan niets meer; niets! Ik heb rolstrckt bad zich vergist, zoo als iedereen ten ^'een invloed op den heer Fogg. Gij opzichte Tan Phileas Fogg gedaan had, maar hij had zich ter goeder trouw misschien..." > Welken invloed zal ik hebben," vergist, en, hem volgende en arrestceantwoordde Aouda. »Mijnheer Fogg rende, had hij slechts zijn plicht gedaan, Staat onder niemands invloed. Heeft nn terwijl hij, P a s s e p a r t o u t . . . . Die geooit begrepen dat mijne dankbaarheid dachte overstelpte hem en hij hield jegens hem op het punt was over te zich voor den ellendigsten jnensch op vloeien ? Heeft hij ooit in mijn hart ge- aarde. lezen 7 Mijn vriend, gij moet hom geen Toen Passepartout zich eindelijk al oogenblik verlaten. Gij zegt, dat hij te ongelukkig gevoelde om langer alleen plan heeft om mij heden avond te te Zijn, klopte hij aan de deur vanspreken ?" Aouda, trad hare kamer binnen, pag »Ja. mevrouw. Het is zeker om u in een hoek zitten, zonder een woord een goede positie in Engeland te ver- te spreken, en zag de steeds in gepeins verdiepte jonge vrouw aan. zekeren." »Wij zullen dan wachten," antTegen half acht des avonds, liet Fogg woordde de jonge vrouw, die in gepeins aan Aouda vragen of zij hem kon ontverzonk. vangen on eenige oogenblikken later Uok dien Zondag scheen het huis waren hij en Aouda alleen in de kamer. in Savilla-How onbewoond, en voor de Phileas Fogg nam een stoel en zette eerste maal, zoolang hij hier woonde, zich bij den schoorsteen, tegenover Aouging Fogg niet ten half twaalf ure naar da. Zijn gelaat teekende volstrekt geen zijne club. ontroering. De Fogg die was teruggeWaarom zou hij ook naar zijne club keerd verschilde in niets van den Fogg gaan. Zijne medeleden wachtten hem die was heengegaan. Hij was nis altijd immers niet meer. üon vorigen avond even kalm cii onverstoorbaar. toch, den laalsten van den fatalen terVijf minuten lang bewaarde hij het mijn, den '21 •«ton. December, ten kwart stilzwijgen. Toen zijne oogen op Aouda voor negenen, was Fogg niet in de slaande, zei de hij: *.'iKeform-club geweest; zijn weddenschap »Mevrouw, vergeeft gij mij, dat ik u had hij dus verloren. Het was zelfs niet naar Engeland gevoerd heb." noodig, dat hij naar zijn bankier ging »Ik, mijnheer Fogg ? ik..." antwoordde om de twintig duizend pond te halen. Aouda, het kloppen van haar hart met Zijne tegenpartij had van hem een moeite bedwingende. quitantie door hem geteekend; zij be»Sta mij toe, mijn zin te voltooien," hoefde slechts een wissel af te geven hernam Fogg. »Toen ik het plan vormde op de gebroeders Baring, die hom zou- om u mede te nemen ver van het land, den uitbetalen. dat zoo gevaarlijk voor u was, was ik Fogg behoefde dus niet uit te gaan rijk, en ik wilde u een deel van mijn en hij ging dan ook niet uit. Hij bleef fortuin geven. Uw leven zou gelukkig in zijn kamer en regelde zijne zaken. en vrij zijn geweest. Maar nu ben ik Passepartout liep onophoudelijk de trap- geruïneerd." pen van het huis in Savilla-Row op en 1 »Ik weet het, mijnheer," hernam de neder. De uren gingen voor den armen jonge dame, »en ik vraag u op mijn knecht maar niet voorbij. Hij luisterde ' beurt:. Vergeeft gij het mij dat i k ' u aan de deur van zijn meester on begreep ' gevolgd heb en — wie weet! misdat hij zoodoende volstrekt niet onbe- schien bijgedragen heb tot uw ongeluk 1" scheiden handelde. Hü keek door het »Mevrouw, gij kondt in Indië niet blijsleutelgat en meende daartoe het recht' ven on uwe veiligheid was niet verzekerd te hebben. Passepartout vreesde ieder, vóór gij ver verwijderd waart van dio oogenblik een nieuwe ramp. Soms dacht Hindoes" hij ook wel eens aan Fix, maar er had »Alzoo, mijnheer," zeide Aouda, »nog een omkeer in zijn gemoed plaats ge- niet tevreden mij van een vreeselij ken had. Den inspecteur van politie droeg dood gered te hebben, woudt gij mija
I lo
DE REIS
OM DE
bestaan in Europa nog verzekeren?" »Ja, mevrouw, antwoordde Fogg, »maar de zaak is mij tegengoloopen. Tocli blijft er nog een klein gedeelte van mijn fortuin over en dit wensch ik ter uwer beschikking te stellen." »Maar gij, mijnheer Fogg, wat moet er van u worden?" vroeg Äouda. »lk,mevrouw,"antwoorado Fogg kalm, »ik heb niets meer noodig." »Hoe denkt gij dan over het lot dat u te wachten staat?" »Zoo als ik er over moet denken," antwoordde Fogg zacht. »In elk geval zal een man als gij niet ongelukkig worden. Uwe vrienden " »Ik heb geen vrienden, mevrouw." »Uwe bloedverwanten...." »Ik heb geen bloedverwanten meer." »Dan beklaag ik u, mijnheer Fogg, want verlaten te zijn i? zeer treurig. Hoe! geen enkel vriendenhart om daarin uw gemoed uit te storten. Men zegt toch, dat men te zamen het ongeluk lichter dragen kan." »Men zegt het, mevrouw." • Mijnheer Fogg," zeide toon Aouda opstaande en hare hand den gentleman reikende, »wilt gij tegelijk eene vriendin en eene bloedverwant hebben? Wilt gij mij tot uwe vrouw?" Fogg stond bij dio woorden eveneens op. Het was of er een ongewone glans in zijn oogen flikkerde en of zijne lip-
ZES
WERELD
pen beefden. Aouda zag hem aan. De oprechtheid, do flinkheid en do zachtheid van dien schoenen blik ecner edele vrouw, die alles waagt om hem te redden, aan wien zij alles verschuldigd is, verbaasde hem eerst en ontroerde hem daarna zeer. Hij sloot even de oogen als om te beletten dat die blik dieper doordrong. — Toen opende hij ze weder. »Ik bemin u, mevrouw," zeide hij eenvoudig. »Ja, waarlijk, bij alles wat heilig op aarde is, ik bemin u, ik ben geheel de uwe. »ü!" — riep Aouda, de hand aan haar hart brengende. Passepartout werd gescheld. Hij kwam terstond. Fogg hield de hand van Aouda in de zijne. Passepartout begreep alles en zijn breed gelaat schitterde als de zon in het zenith in de tropische gewesten. Fogg vroeg hem of het niet te laat zou zijn om den eerwaarden Samuel Wilson van de Sint-Stophaan-parochie te halen. Passepartout lachte allervriendelijkst. »Nooit is het te laat," zeide hij. »Het is nog pas vijf minuten voor achten." »Het zal morgen, maandag zijn?" voegde hij er vragend bij. »Morgen, maandag?" vroeg Fogg, Aouda aanziende. »Morgen,maandag,"antwoorddeAouda, Passepartout liep op een draf heen.
EN D E R T I G S T E
HOOFDSTUKi
Waarin Fhileaa Fogg nog eene premie op den koop toegeeft. Het is tijd mede te deelen, welk een omkeer in de publieke opinie in het Vereenigde Koninkrijk had plaatsgehad, toen men de arrestatie van den werke1 ijken dief der bank had vernomen — een zekere James Strand — welke arrestatie den i7d«m December plaats had gehad. Drie dagen vroeger was Fogg nog de schuldige dien de inspecteur voet voor voet volgde; maar toen de dief eenmaal gearresteerd was, werd de gentleman weder de eerlijkste man ter wereld.
die mathematisch zijne zonderlinge reis rondom de wereld volbracht. Welk een indruk maakte dit, en welk een ophef in de couranten! Allen die voor of tegen gewed hadden, of de geheele zaak reeds hadden vergeten, werden als door een tooverroede wakker geschud. Alle overeenkomsten werden weder geldig. Alle verbintenissen herleefden weer. Allo weddenschappen kregen nieuwe kracht, en de Phileas Foggactiën rezen.
IN TACHTIG Ce vjjf medespelers van den gentleman in de Rcform-club brachten deze drie dagen in zekere onrust door. Die Pbileas Fogg, dien zij allen vergeten hadden, verscheen onverwachts weder voor hunne oogen ! Waar was hij nu7 Den •lyricii December, den dag waarop James Strand te Edinburg gearresteerd werd, was het zes on zeventig dagen geleden, dat Fogg vertrokken was en men had nog niets van hem vernomen. Had hjj den strijd opgegeven of vervolgde hij zijn weg volgens het overeengekomen reisplan 7 Zou hij zaterdag den Sl*^«" December 's avonds ton kwart voor negenen als de verpersoonlijkte riauwgezethoid op den drempel der Rcform-club verschijnen 7 Wij zullen de spanning niet schetsen, waarm ieder Kngelschman gedurende die drie dagen verkeerde. Men zond telegrammen naar Amerika en Azië, om maar iets van Fogg te weten te komen. Men ging 's morgens en 's avonds het huis in Savilla-Row eens opnemen. Niets. De politie wist ook niet wat er van den inspecteur Fix geworden was, die zoo ongelukkig een verkeerd spoor had gevolgd. Dit verhinderde niet, dat men nieuwe weddenschappen op nog grootere schaal aanging. Phileas Fogg deelde het lot van het paard, dat aan de laatste barrière is genaderd. Men taxeerde hem niet meer op honderd, maar op twintig, op tien, ja op v*jf: alleen de lamme lord Albemarie hield zijne actiën op pari. Dien Zaterdag avond was er dan ook oen groote menigte naar Pall-Mall en in de naburige straten gestroomd. Men zou gemeend hebbon, dat hier alle beursmannen waren samengekomen, en onafgebroken voor de deuren der Reformclub stand hielden. Do passage was gestremd; men riep den koere van »Phileas Foggs" af alsof het Engelsche fondsen waren. De politieagenten hadden zeer veel moeite om het volk in bodwang te houden, en naarmate het uur naderde waarop Fogg moest aankomen, nam de opgewondenheid met onbeschrijfelijke snelheid toe. Dien avond waren de vijf partners van den gentleman sedert zeven uur in de groote zaal van de Reform-club bijeen. De twee bankiers, John Sullivan en
DAGEN.
III
Samuel Fallentin, de ingenieur Andrew Stuart, Gauthier Ralph, administrateur der bank, de brouwer Thomas Flanagan, allen zagen zijne komst met belangstelling tegemoet. Op het oogenblik dat de klok der groote zaal vijf minuten vóór half negen aanwees, stond Andrew Stuart op en zeide: »Mijne beeren, binnen twintig minuten zal de termijn, tussclien Phileas Fogg en ons bepaald verstreken zijn." »WannAer is de laatste trein uit Liverpool aangekomen T' vroeg Thomas Flanagan. »Ten zeven uur drie en twintig minuten," antwoordde Gauthier Ralph, »en do volgende trein komt eerst tien minuten over twaalven aan.' »Welnu, mijne beeren," hernam Andrew Stuart, »zoo Phileas Fogg met den trein van zeven uur drie en twintig was aangekomen, zou hij reeds hier zijn. Wij kunnen de weddenschap dus als gewonnen beschouwen." ILaten wij nog geen uitspraak doen," antwoordde Samuel Fallentin. »Gij weet dat onze collega zeer zonderling is. Zijne stiptheid is overal bekend. Hij komt nooit te Iaat, noch te vroeg. Zoo hij hier nog op het laatste oogenblik verscheen, zou het mij niet verwonderen." »En ik," hernam Andrew Stuart, die altijd zeer zenuwachtig was, >ik zou het niet gelooven al zag ik het." »Inderdaad," hernam Thomas Flanagan, »het plan van den heer Fogg was onzinnig. Hoe stipt hij ook moge zijn, hij kon de onvermijdelijke hinderpalen niet ontwijken on een oponthoud van twee of drio dagen moest zijn geheele reis in duigen doen vallen." »Bovendien moeten wij niet vergeten," voegde John Sullivan er bij, »dat wij niets van onzen collega vernomen hebben; toch ontbreekt de opgave der telegrafen niet in zijn reisboek." »Hij heeft verloren, mijne beeren," hernam Andrew Stuart, »hij heeft het honderdmaal verloren! Gij weet bovendien dat de China — de eenige raailbüot van New-York, die hij kon nemen om op den bepaalden tijd te Liverpool te zijn — gisteren is binnengeloopen. En ziedaar de lijst der passagiers, door
112
DE REIS
OM DE
de Shipping-Gatette medegedeeld ; de naam van Phileas Fogg staat er niet op. Zelfs al namen wg de gunstigste kansen aan, dan is onze collega op dit uur nauwelijks in Amerika. Ik reken dat hij minstens twintig dagen ten achter is, en de oude lord Albemarie heeft ook zijn vijf duizend pond verloren." •Dat is wel waarschijnlijk," antwoordde Gauthier Ralph. »Wij behoeven slechts den wissel van Philcas Fogg op de gebroeders Baring af te geven." Up dit oogenblik wees de klok tien minuten over half negen. »Nog vijf minuten,'riep Andrew Stuart. De vijf leden der Reform-club zagen elkander aan. Men kan licht begrijpen dat hun hait een weinig sneller klopte, want zelfs voor goede spelers was het een hoog spel. Zij wilden er echter niets van laten bemerken, en op voorstel van Samuel Fallen tin namen zij plaats aan de speeltafel. >Ik zou mijn vijfde gedeelte van de twintig duizend niet willen geven," zeide Andrew Staart, zich nederzettende, »al bood men er drie duizend negen honderd en negentig pond voor." De wijzer wees op dit oogenblik twaalf minuten over half negen. De spelers hadden de kaarten opgenomen, maar ieder oogenblik keken zij op de klok. Hoe zeker zo ook waren,
WERELD
nooit hadeenminuuthenzoolanggeduurd. »Dertien minuten over half negen," zeide Thomas Flanagan, de kaarten coupeerende, die Gauthier Ralph hem toeschoof. Daarop volgde een oogenblik stilte. In de groote zaal der club hoorde men f een geluid. Maar buiten klonk hetgeraas er menigte, die somtijds luide kreten uitte. De slinger van de klok gaf elke seconde aan. Ieder speler telde onwillekeurig de slingeringen. »Veertien minuten over half negen!' zeide John Sullivan, met een stem, waarin zekere ontroering hoorbaar was. Nog één minuut, en de weddenschap was gewonnen. Andrew Stuart en zijn collega's speelden niet meer. Zij hadden de kaarten neergelegd. Up de veertigste seconde, niets. Op de vijftigste seconde nog niets! Op de vijf en vijftigste hoorde men buiten iets als een onweersbui, handgeklap, hoezeo's en zelfs verwcnschingen, die zich al verder voortplantten. De vijf spelers stonden op. Op de zeven en vijftigste seconde werd de deur geopend en de slinger had do zestigste seconde nog niet aangegeven, toen Phileas Fogg verscheen, gevolgd door oen opgewonden menigte, die den 'ingang der club was binnengedrongen Op zijn kalmon toon, zeide.hij: »Mijne beeren, hier ben ik.''
ZEVEN EN DERTIGSTE HOOFDSTUK. Waarin aangetoond wordt dat Fhileaa Fogg niets gewonnen heeft dooi zijne reis om de wereld, behalve zijn geluk. Ja, Phileas Fogg was er in eigen per- son gesneld, die nog niet te huis was. Passepartout wachtte natuurlijk, maar -loon. Men herinnert zich dat 's avonds vijf hij wachtte ton minste twintig lange minuten over achten — omstreeks vier minuten. Het was vijf minuten voor half en twintig uur na zijn aankomst te Lon- negen, toen hij uit het huis van den den — Passepartout door zijn meester eerwaarde Hlde. Maar in welk een toebelast was om den eerwaarden Samuel stand ! Do naren verward, zender hoed, Wilson te waarschuwen, ten einde een loopende, loopendo zóó hard als men zeker huwelijk, dat den anderen morgen nog nooit iemand had zien loepen; hij wierp de voorbijgangers omver en vloog zou plaats hebben, te sluiten. Passepartout was opgewonden van als een haas over de stcencn. blijdschap vertrokken en was naar hef' Binnen drie minuten was hij weer in huis van den eerwaarden Samuel Wil- Savilla-Row teruggekeerd, en viei buiten,
IN TACHTIG adom in de kamer van Fogg. Hij Icon niet spreken. »Wat is er 7" vroeg Kogg. »Mijn meester," stamelde Passepartout, »huwelijk... onmogelijk." vünmogehjk ?" «Onmogelijk, voor morgen." »Waarom?" »Want m o r g e n . . . zondag!" »Maandag," antwoordde Fogg. »Neen . . . van daag Zaterdag." »Zaterdag? Onmogelijk!" »Ja, ja, ja I" riep Passepartout. »Gij hebt u een dag vergist. Wij zijn vier en twintig uur te vroeg aangekomen, maar gij hebt nog maar tien minuten tijd." Passepartout bad zijn meester ondertussohen bij zijn kraag gegrepen en trok hem met onwcderstaanbare kracht voort. Fogg, zóó voortgesleept, zonder den tijd te hebben een oogenblik na te denken, verliet zijn kamer en zijn huis en sprong in een rijtuig met Passepartout, beloofde honderd pond aan den koetsier en na twee honden overreden en twee rijtuigen omvergeworpen to hebben, kwamen zij aan de Reiorm-club. l)o klok wees kwart voor negenen, toen hij in de zaal trad. Phileas Fogg had de reis om de wereld in tachtig dagen volbracht. Phileas Fogg had zijne weddenschap van twintig duizend pond gewonnen. Maar hoe had een man, die zoo stipt en nauwkeurig was, zich een dag kunnen vergissen ? Hoe had hij kunnen felooven dat het Zaterdag avond den liten December was, toen hij te Londen kwam, terwijl het pas vrijdag '20 December was — alzoo eerst negen en zeventig dagen na zijn vertrek uit Londen. De reden van deze dwaling is zeer eenvoudig. Phileas Fogg had, zonder het te welen, een dag op zijne reis gewonnen doordat hij van het westen naar het oosten ging. Hij zou dien dag integendeel verloren hebben zoo hij van het oosten naar hot westen ware gegaan. Daar Fogg zijn weg in een oostelijke richting volgde, trok hij de zon te gemoet en dientengevolge werden de dagen voor hem zooveel maal vier minuten korter, als hij graden in deze richting aflegde Kr zijn drie honderd zestig VERSE. De reis om de wereld.
DAGEN.
1:3
graden op den omtrek der aarde, die drie honderd zestig graden, vermenigvuldigd met vier minuten, geven juist vier en twintig uren — dat is te zeggen één dag, dien men alzoo zonder het te weten wint Met andere woorden, nu Phileas Fogg oostwaarts trok, zag hij de zon tachtig maal den meridiaan asseeren, terwijl zijne collega's, die te lOnden bleven, dit slechts negen en zeventig maal zagen. Van daar dat het op Zaterdag en niet op Zondag was, zooals Fogg meende, dat zij hem in de zaal der Reform-dub wachtten. Dit zou het groote horloge van Passepartout, dat altijd met de Londensche klok gelijk ging, aangewezen hebben zoo hßt, ter zelmer tija dat hot de minuten en de uren aanwees, ook de dagen had aangewezen. Phileas Fogg had dus de twintig duizend pond gewonnen. Maar daar hjj ötg weg ongeveer negentien duizend jwnfl' verteerd had, was het geldelijk voojdeel zeer weinig. Intusschen, zooals meh weet. had deze zonderlinge gentletean slechts gevaren en geen geld gezocht. Hij verdeelde zelfs die duizend pond tusschen den eerlijken Passepartout en den ongelukkigen Fix, wien het hem onmogelijk was een kwaad hart te blijven toedragen. " Dien avond vroeg Fogg, als altijd even kalm en flegmatiek aan Aouda : »Wilt gij nog altijd met mij huwen, mevrouw?' • Mijnheer Fogg," antwoordde Aouda, »het is aan mij om u die vraag te doen. Gij waart arm, nu zijt gij rijk . . . " »Met uw verlof, mevrouw, dit fortuin behoort u. Zoo gij niet aan dit huwelijk edacht hadt, zou Passepartout niet naar en eerwaarden Samuel Wilson gegaan zijn, en zou ik niet uit mijne dwaling zijn geholpen e n . . . . " »Dierbare mijnheer F o g g ' . . . . " zeide de jonge vrouw. »Dierbare Aouda," antwoordde Fogg. Men begrijpt dat de verbintenis acht en veertig uren later gesloten werd en Passepartout, prachtig en schitterend aangekleed, was getuige bij het huwelijk der jonge dame. Had h ij haar niet gered, en kwam h e m er niet alle eer van toe ? Maar den andoren morgen bij het
E
f
B
It4
DE KËtS
OM DE
WERELD.
aanbreken vnn den dag, klopte Passepar-1 Pliileas Fogg liad dus zijne weddentout met groot gedruisch aan de deur 1 schap gewonnen. Ilij Iiad zijne reis in van zijns meesters kamer. , tachtig dagen volbracht. Ilij had om De deur ging open en Fogg verscheen. 1 dit te doen alle middelen vnn vervoer »Wat is er, Passepartout ?'' j gebruikt: mailbooten, spoorwegen, rjj»Wat er is, mijnheer! Zoo even ver- | tuigen,jachten, koopvanrajjschcpen, zeilneem ik . . . " i sleden en olifanten. »Wat dan 7' i De zonderlinge man had al zijn kocl>Dat wij de reis om do wereld in bloedigheid en stiptheid in deze zaak negen on zeventig dagen konden ma- getoond Maar wat nu 7 Wat had hij ken." ' er bij gewonnen 7 Wat had hij van deze »Ongetwijfeld," antwoordde Fogg,' reis medegebracht 7 »wanneer wij niet over Indië waren j Niets, zal men zeggen .la toch. ecne gegaan. Maar zoo ik de reis niet over schoonc vrouw, die hem — hoe onmorndië had gonomen, zou ik Aouda niet i gelijk dit ook moge schijnen — tot don hebben gered; zij zou mijne vrouw niet gelukkigste man op aarde maakte, wezen, en . . . " , Waarlijk, men zou voor mir, lor de En de heer Fogg sloot bedaard zjjn rois om de wereld willen doen! deur. ,
-
-'>-*!4—
INHOUD.
Ulaclz. I I. Waarin Pliilcas Fogg en Pasj separtout elkander nederkeej lig aannemen, den een als meester, den ander als knecht 1; I I . Waarin Passepartout de overi tuiging erlangt, dat hij eindelijk zijn ideaal gevonden heeft 3 [ I I . Ëen gesprek dat PhileasFogg duur te slaan kan komen . O IV. Waarin Phileas Fogg zijn knecht Passepartout in de hoogste mate verbaast . . 9 V. Waarin een nieuw effect aan de Londensche beurs komt. 11 VI. Waarin de agent F i i een rechtmatig ongeduld aan den dag legt 13 V I I . Dat alweer de nutteloosheid van een paspoort in politiezaken bewysl 10 VIII. Waarin Passepartout een weinig meer spreekt dan hem misschien wel betaamt. 17 IX. Waarin de Uoode en de Indische zeedeplannenvauPhileas Fogg schijnen te begunstigen 19 X. Waarin Passepartout maar al te blij is dat hij met het verlies zijner schoenen er af komt 22 Xr. Waarin PhileasFogg voor een ongeloofelijken prijs zich eene reisgelegenheid aanschaft . 25 X I I . Waarin Phileas Fogg en zijne metgezellen zich in de indische bosschen wagen, en wat het gevolg er van is. . . 30 i
XIII. Waarin Passepartout wederom het bewijs geeft dat de fortuin op de hand is der stoutmoedigen 33 XIV. Waarin Phileas Fogg hel prachtige dal van den Ganges doortrekt, zonder in het minst eraan te deuken om dit te bezichtigen 37 XV. Waarin de zak met banknoten weder met eenige duizenden ponden sterling vermindert 41 XVI. Waarin F i i het doet voorkomen ui ets te weten van de zaken, waarover men hem spreekt 44 XVII. Waarin verschillende zaken ter sprake komeu gedurende den overtocht van Singapora naar Hong-Kong . . . . 47 X V I I I . Waarin Fogg, Passepartout en Fix elk hun eigen gang gaan 60 XIX. Waarin Passepartout te veel belang stelt in zyn meester, en wat het gevolg er van was. 53 XX. Waarin Fix in rechtstreeksche onderhandeling treedt met Phileas Fogg. . . . SB XXI. Waarin de gezagvoei;der der Tankadère groot gevaar loopt eene premie van twee honderd pond te verliezen. 60 XXII. Waarin Passepartout bemerkt dat zelfs bij de tegenvoeters het goed is eenig geld bij zich te hebben. . G4
IMBOVl).
XXIIt.
Bladz Bladz. L'iii de neus van Passeder Vereeuigde Sinten ontut aanmerkelijk grouter moeten kan 89 wordt. . . . . . . . . 68 XXX. Waarin Phileas Fogg slechts Waarin de overtocht vau de zijn plicht doet . . . . 93 Stille Zuidzee eindelQk ten XXXI. Waarin de inspecteur Fii einde wordt gebracht. . . 71 de lelangen van Phileas Waarin meu een klein denkFogg zeer ter harte neemt. 97 beeld van San-Francisco beXXXII. Waarin Phileas Fogg een komt, op een dag dat er eene strijd man tegen man met meeting plaats heeft . . 74 het noodlot voert. . . . 1 0 0 Waarin men in een ei- ' XXXIII. Waarin Phileas Fogg toont pres-trein van deu Stille op de hoogte van den toeZuidzee-spoorweg eene reis stand te zijn 102 maakt 78 XXXIV Waarin Fix tot betere geWaarin Passepartout met dachten komt 106 een snelheid van twintig XXXV Waarin Passepartout het bemijlen in het uur een curvel van zijn meester zich sus in de geschiedenis der geen tweemaal laat geven . lOS Mormonen volgt . . .81 XXXVI, Waarin Phileas Fogg nog eene premie op den koop Waarin Passepartouter maar niet slagen kan de taal toegeeft 110 van het gezond verstand inXXXVII Waarin aangetoond wordt gang te doen vinden. . . 86 dat Phileas Fogg niets geWaarin de verschillende onwonnen heeft door zijne reis gelukken verhaald worden om de wereld, behalve zijn die men op een spoorweg geluk. . . • 112
'4P°"
XXIV. XXV.
XXVI.
XXVII.
XXVIII.
XXIX.
^
^
^
^
^
^