AANSPRAKELIJKHEID IN BEROEP, BEDRIJF OF AMBT
onder redactie van Prof.mr. C.J.M. Klaassen Prof.mr. R.J.N. Schlösseis Prof.mr. G. van Solinge Mr. L. Timmerman
Serie Onderneming en Recht deel25
KLUWER - DEVENTER - 2003
INHOUDSOPGAVE
Woord vooraf
I.
XXI
Werknemer, ambtenaar en aansprakelijkheid
Mr.drs. J.J. van der Helm
Ambtenaar en aansprakelijkheid 1. Inleiding 2. Aansprakelijkheid voor het handelen van ambtenaren en persoonlijke aansprakelijkheid van die ambtenaren 3. De positie van de ambtenaar uitgediept 4. Conclusie
3 3 4 14 19
Prof.mr. C.J.M. Klaassen
Persoonlijke aansprakelijkheid van werknemers: verandering gewenst? 1. Inleiding 2. Civielrechtelijke aansprakelijkheid van ondergeschikten; een beknopte schets van de huidige stand van zaken 3. Strafrechtelijke aansprakelijkheid van ondergeschikten alsmede administratiefrechtelijke aansprakelijkheid op grond van de "Wet Mulder"; het uitgangspunt 4. Mijn standpunt ter zake van persoonlijke (civielrechtelijke) aansprakelijkheid zoals verwoord in mijn oratie 5. Bespreking van enkele argumenten tegen mijn standpunt en vöör handhaving van persoonlijke aansprakelijkheid van ondergeschikten 5.1. Een (extra) verhaalsadres voor gelaedeerden 5.2. De preventieve werking van civielrechtelijke aansprakelijkheid 5.3. Relativering van de preventieve werking van civielrechtelijke aansprakelijkheid; algemeen 5.4. Relativering van de civielrechtelijke aansprakelijkheid; de draagplicht ter zake van schade door fouten van ondergeschikten
21 21 22
25 26
27 27 29 31
34 V
Inhoudsopgave
5.5. Klokkenluiders 5.6. Terug naar de functie van persoonlijke aansprakelijkheid van ondergeschikten 6. De preventieve werking van strafrechtelijke geldboetes en verkeersboetes op grond van de Wet Mulder in het licht van de draagplicht 6.1. De draagplicht volgens de wet en de Hoge Raad 6.2. Contractuele regeling van de draagplicht? 7. Conclusie
38 40
42 42 46 47
Prof.mr. W.R. Kastelein
Aansprakelijkheid voor fouten van ziekenhuispersoneel 1. Art. 7:462 BW 1.1. Inleiding 1.2. Ziekenhuis 1.3. Ziekenhuispersoneel 2. Hulppersonen 3. Gebrekkige zaken respectievelijk producten 4. Exoneratieverbod 5. Medische aansprakelijkheid 5.1. Toetsingscriterium 5.2. Veiligheidsnorm en bewijslast 5.3. Omkeringsregel 5.4. Objectieve en subjectieve leer 6. Conclusie
49 49 49 49 50 52 53 54 55 55 56 57 58 60
Prof.mr. W.D.H. Asser
De bewijslastverdeling in verband met art. 7:658 lid 2 BW 1. Inleiding 2. Art. 7:658 BW: de zorgplicht van de werkgever 3. Twee bijzondere regeis van bewijslastverdeling in art. 7:658 BW 4. De toegangspoort tot art. 7:658 lid 2 BW Mr. W.H.A.C.M. Bouwens Het bereik van artikel 7:658, vierde lid, BW 1. Inleiding 2. Arbeid laten verrichten zonder arbeidsovereenkomst VI
61 61 62 63 70
77 77 78
Inhoudsopgave
3. In de uitoefening van zijn beroep of bedrijf 4. Tot slot
84 89
Prof.mr. C.J. Loonstra
De (spannings)relatie tussen art. 7:658 en art. 7:611 BW 1. Inleiding 2. Arrest De Kok/Jansen's Schoonmaakbedrijven 3. Reclasseringsarrest 4. Confrontatie van beide arresten: afbakening van art. 7:658 en art. 7:611 BW 5. De arresten Schuitmaker/Bruinsma, Vonk/Van der Hoeven en De Bont/Oudenallen 6. Afronding
91 91 92 93 95 106 111
Mr. A.G. Castermans
Harmonisatie van de aansprakelijkheid van de civieleen de overheidswerkgever jegens de werknemer 1. Op gelijke voet 2. Toegang tot de civiele rechter 3. De materiele norm 4. De invloed van bijzondere rechtspositionele voorschriften 5. Verschillen in procesrecht 6. De invloed van andere besluiten inzake een dienstongeval 7. Afronding
113 113 114 116 118 119 124 125
Prof.mr. LP. Asscher-Vonk
Werkgeversaansprakelijkheid en nieuwe risico's 1. Inleiding 2. Ontwikkelingen met betrekking tot gezondheidsschade van werknemers en aansprakelijkheid van de werkgever 3. Doelen die met maatregelen in verband met de opvang van gezondheidsschade van werknemers worden beoogd 4. Omgaan met schade door nieuwe risico's en knelpunten daarbij 5. Conclusie
127 127 128 134 144 149
VII
Inhoudsopgave
Prof.mr. T. Hartlief Vergoeding van arbeidsgerelateerde schade op andere leest geschoeid 1. Inleiding 2. Waarom Staat art. 7:658 BW ter discussie? 3. Recente ontwikkelingen in het kader van art. 6:248 BW geven een laatste zetje 4. Ligt de oplossing binnen of buiten het aansprakelijkheidsrecht? 4.1. Is invoering van een risicoaansprakelijkheid een reeel alternatief? 4.2. Moet de oplossing wel binnen het aansprakelijkheidsrecht worden gezocht? 5. Wat zijn de voordelen van directe verzekering? 6. Causaliteitsproblemen zijn er ook bij directe verzekering 7. En het voordeel van de snelle afhandeling dan? 8. De directe verzekering is favoriet bij verzekeraars 9. Laagdrempeligheid is geen probleem 10. Onzekerheid over bepaalde beroepsziekten vormt de achilleshiel van het systeem 11. Invoering van directe verzekering vereist regulering 12. De verhouding tot het aansprakelijkheidsrecht 13. Slotbeschouwing Prof.mr. C.H. Sieburgh Beschikt de burgerlijke rechter echt over onbegrensde krachten? De taak van de burgerlijke rechter bij verwerking van emoties en vergoeding van schokschade, uiteengezet aan de hand van de aansprakelijkheid van de werkgever voor door de werknemer geleden schokschade - Inleiding Zwemtherapie Een rechterlijke uitspraak als zinvol begin van het verwerken van emoties Onhoudbaar en shockerend? Het concrete verzoek aan de rechter - Kindertaxi VIII
151 151 152 154 157 158 158 160 161 162 162 163 164 164 167 169
173 173 174 175 176 176 177
Inhoudsopgave
-
-
Vergoeding affectieschade? Zwemtherapie en kindertaxi: twee typen van afwijzing De psychologische betekenis van het burgerrechtelijk oordeel De aandacht voor de vorm in de huidige samenleving De gevraagde vorm van het burgerlijk recht De reactie daarop van Juristen De wenselijke vorm van het burgerlijk recht In de beperking toont zieh de meester Nader tot het recht De rechtsvraag in het kindertaxi-arrest Juridisch-technische aspecten Schokschade op de werkpiek Het kindertaxi-arrest en art. 7:658 en 611 BW Schokschade zonder schending van de in art. 7:658 BW geregelde veiligheidsnorm Andere psychische schade op de werkpiek Kindertaxi op de werkpiek
Mr. A.P.M.J. Vonken Internationale aansprakelijkheid en accessoire aanknoping Enkele rechtstheoretische bespiegelingen bij een speeifiek correctiemechanisme 1. Inleiding 2. De funetie van het IPR; het eigen rechtvaardigheidsgehalte 2.1. Algemeen 2.2. Bestaansgrond voor accessoire aanknoping 2.3. Geen corrigerende werking van de redelijkheid en billijkheid 3. De conflictenrechtelijke onderbouwing van de accessoire aanknoping 3.1. Het belang van de interne beslissingsharmonie 3.2. Het belang van de gerechtvaardigde verwachting van partijen 3.3. Het belang van de rechtszekerheid 4. Vereisten voor toepassing van accessoire aanknoping 4.1. Algemeen
178 178 179 179 181 182 182 184 186 187 188 191 193 195 196 197
199 199 202 202 205 206 207 207 209 209 211 211
IX
Inhoudsopgave
4.2. De bij de verschillende rechtsverhoudingen betrokken partijen 4.3. Aanknoping aan een rechtsverhouding 4.4. Functioneel verband tussen de rechtsverhoudingen 4.5. Spiegelbeeldige accessoire aanknoping 4.6. Imperatief karakter 5. De algemene exceptieclausule en de accessoire aanknoping 5.1. Algemeen 5.2. Zelfstandige funetie van de accessoire aanknoping
II.
211 212 214 216 217 217 217 219
Aansprakelijkheid in het vrije beroep en in hoedanigheid
Prof.mr. L.H.A.J.M. Quant
"Wat de advoeaat betaamt" en de bijbehorende aansprakelijkheid. Een overzicht Inleiding Wettelijk tuchtrecht Voorbeeld Verenigingsrecht Geheimhouding, misleiding, onnodig grieven en tegenstrijdige belangen Tuchtrecht Samenloop Toetsing van de geleverde prestatie Redelijk bekwaam en redelijk handelend Mengvorm Conclusie
225 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 237
Prof.mr. ].]. van Hees
Aansprakelijkheid van curatoren en bewindvoerders: aan de slag met Maclou 1. Inleiding 2. De Maclou-norm 3. Bewindvoerders 4. Relativiteit 5. "Toevertrouwde belangen" 6. Slot X
239 239 240 242 243 246 248
Inhoudsopgave
Mr. M. Holtzer
De aansprakelijkheid van de onderzoeker in de enqueteprocedure 1. Inleiding 2. De positie van de onderzoeker 3. De onderzoeker en artikel 6 EVRM 4. De aansprakelijkheid van de onderzoeker in het kader van de parlementaire enquete 5. Verzekeringsaspecten 6. Conclusie
251 251 254 259 261 265 266
Mr. R. Feunekes Mr. F.H.E, van der Moolen
Wanprestatie bij schending van de informatieplichten door een assurantietussenpersoon 1. Inleiding 2. Informatieplichten op grond van de GIDI 3. Informatieplichten op grond van de richtlijn 4. Enige vergelijkingen tussen de mededelingsplichten in de richtlijn en de GIDI
269 269 271 290 293
Prof.mr. J.G.C. Kamphuisen
Aansprakelijkheid van de expert voor de vaststelling van de schadeomvang bij wege van bindend advies
297
Mr. I. Giesen
Toezicht en aansprakelijkheid jegens derden voor letselschade: de zorgvuldigheidsnorm en de rechtvaardiging voor aansprakelijkheid 1. Probleemstelling en plan van behandeling 2. Wanneer spreken wij over 'toezicht'? 2.1. Voorbeelden 2.2. Een 'modelmatige' (voorlopige) schets van wat toezicht zou kunnen zijn 2.3. Twee andere aspecten: taken van toezichthouders en vormen van toezicht 3. De (invulling van de) zorgvuldigheidsnorm 3.1. Grondslag
311 311 312 312 313 315 316 316 XI
Inhoudsopgave
3.2. 3.3. 3.4. 3.5.
De zorgvuldigheidsnorm Ratio van toezicht en de zorgvuldigheidsnorm Concretere invulling De invulling van de norm in een aantal gevallen uit de rechtspraak 3.6. Bestaat 'de' toezichthouder wel als het om letselschade gaat? 3.7. Conclusie uit de rechtspraak ten aanzien van de zorgvuldigheidsnorm 4. Mogelijke rechtvaardigingen voor de aansprakelijkheid van toezichthouders 4.1. Noodzaak van een stevig fundament voor aansprakelijkheid van toezichthouders: over openstaande sluizen en andere angsten 4.2. Preventie 4.3. Redenen voor terughoudendheid niet sterk 5. Conclusie
317 318 319 321 327 328 329
329 331 332 334
Mr. J.J. Dammingh
Onbevoegde vertegenwoordiging door de makelaar 1. Inleiding 2. Casus 3. Is er een koopovereenkomst? 4. De aansprakelijkheid jegens K 4.1. Algemeen 4.2. Aansprakelijkheid van het makelaarskantoor M BV? 4.3. Aansprakelijkheid van makelaar MM? 4.4. Aansprakelijkheid van verkoper V? 4.5. De omvang van de schadevergoeding 5. De aansprakelijkheid jegens V 5.1. Algemeen 5.2. Aansprakelijkheid van het makelaarskantoor M BV? 5.3. Aansprakelijkheid van makelaar MM? 5.4. De omvang van de schadevergoeding 6. Beroepsaansprakelijkheidsverzekering 7. Conclusie
XII
335 335 336 337 341 341 342 343 345 347 348 348 351 351 353 354 355
Inhoudsopgave
Mr. C. van Schoubroeck
Beroepsaansprakelijkheidsverzekering: grensoverschrijdende aspecten 1. Inleiding 2. Verzekeren van "grensoverschrijdende" aansprakelijkheid 2.1. Verzekeringsplicht 2.2. Omvang van de verzekeringswaarborg 3. "Grensoverschrijdende" verzekeringsactiviteit 3.1. "Gemachtigde" verzekeraar 3.2. Op de verzekeringsovereenkomst toepasselijk recht 3.3. Vreemde cultuur en taal 4. Slotbeschouwing
III.
357 357 359 361 363 368 369 370 375 376
Aansprakelijkheid en rechtspersoon
Prof.mr. Gerard van Solinge
Relativering van rechtspersoonlijkheid 1. Rechtspersoon en exclusieve aansprakelijkheid 2. Methoden tot relativering van rechtspersoonlijkheid 3. Wettelijke doorbraak van aansprakelijkheid 4. Vordering van aandeelhouders wegens afgeleide schade 5. Vordering van leden wegens afgeleide schade 6. Vereenzelviging van rechtssubjecten 7. Een nieuwe terminologie 8. Conclusie
379 379 381 382 386 389 392 395 396
Mr. M.A.J.G. Janssen Mr. M.J.W. Schollen
De aansprakelijkheid van een bestuurder in verband met selectieve betaling van schuldeisers 1. Inleiding 2. Criteria voor de aansprakelijkheid van de bestuurder voor selectieve betaling 3. Invloed concernverhoudingen 4. Liquidatie
399 399 403 414 420
XIII
Inhoudsopgave
5. Concrete speelruimte voor bestuurders van een vennootschap in moeilijkheden 6. Conclusie
424 429
Mr. J.M. Blanco Fernändez
Aansprakelijkheid van de bijzonder bestuurder ex art. 2:146/256 BW 1. Rechtspositie van de bijzonder vertegenwoordiger 1.1. De bijzonder vertegenwoordiger als orgaan van de vennootschap 1.2. De bijzonder vertegenwoordiger als bestuursbevoegd orgaan 2. Het aansprakelijkheidsregime van de bijzonder vertegenwoordiger 2.1. Algemenebestuurdersaansprakelijkheid 2.2. Specifieke bestuurdersaansprakelijkheid 2.3. Gelijkheid in aansprakelijkheidsregime 2.4. Relativiteit van de aansprakelijkheid 2.5. Beslissing over de aansprakelijkheid 3. Conclusie
431 431 431 432 438 438 440 441 442 443 444
Prof.mr. J.B. Huizink
Kredietruimte en bestuurdersaansprakelijkheid 1. Inleiding 2. Aanleiding 3. De casus 4. De Rechtbank Rotterdam 5. Strekking prive-borgstelling 6. Niet ten opzichte van andere crediteuren 7. Kredietruimte op zichzelf relevant 8. Gevarenzone 9. En bij prive-borgstelling? 10. Maar er is meer 11. Dus toch selectieve betaling? 12. Tegenstrijdig belang 13. Afronding
XIV
445 445 445 446 447 449 451 452 454 455 456 457 459 460
Inhoudsopgave
Mr. M.W. Josephus Jitta
De aansprakelijkheid van door de Ondernemingskamer benoemde bestuurders en commissarissen 1. Inleiding 2. De verhouding tussen de door de Ondernemingskamer benoemde bestuurder (commissaris) en de rechtspersoon 3. De verhouding tussen de door de Ondernemingskamer benoemde bestuurder (commissaris) en de Ondernemingskamer 4. De aansprakelijkheid van de faillissementscurator tegenover de aansprakelijkheid van de door de Ondernemingskamer benoemde bestuurder (commissaris) 5. De externe aansprakelijkheid van de door de Ondernemingskamer benoemde functionaris 6. Samenvatting
463 463
465
466
467 470 472
Prof.mr. F.J.P. van den Ingh
Bestuurlijke aansprakelijkheid voor gedragingen van procuratiehouders 1. Inleiding 2. Bestuurlijke aansprakelijkheid voor onrechtmatige gedragingen van procuratiehouders 2.1. De zaak Zeehavenbedrijf Dordrecht/Lagendijk 2.2. De zaak Barbertje BV en Laane/Dawn Meats 3. Ketenaansprakelijkheid 4. Slot
473 473 475 475 477 479 481
Prof.mr. Y. Buruma
Strafrechtelijke aansprakelijkheid voor functioneel handelen 483 Inleiding 483 Aansprakelijkheid van de onderneming 485 - Wat zijn rechtspersonen? 486 - Welke functionaris schept aansprakelijkheid? 487 - Opzet, oogmerk en schuld 489 - Tussenconclusie 490 Aansprakelijkheid van functionarissen 491 - Feitelijke plegers 491 XV
Inhoudsopgave
- Deelnemers - Feitelijk leidinggevers - Deelneming aan een criminele organisatie - Tussenconclusie De vervolgingsbeslissing Slot
IV.
491 492 494 495 495 500
Overheid en aansprakelijkheid
Prof.mr. C.A.J.M. Kortmann
Overheidsaansprakelijkheid voor de wet in formele zin 1. Inleiding 2. De betekenis van artikel 120 Gw 3. De wet en het gemeenschapsrecht 4. De wet en artikel 94 Gw 5. De lagere regeling 6. Tussenconclusie 7. Kritiek 8. Op stap 9. Recente ontwikkelingen in Nederland 10. Slot
503 503 503 505 506 507 508 508 510 512 513
Prof.mr. R.J.N. Schlösseis
Overheidsaansprakelijkheid voor vernietigde besluiten Een wondere wereld van juridische spinsels, wartaal en klassieke leerstukken? 1. Inleiding 2. Vernietigde besluiten: een typische aansprakelijkheid 'in funetie' 3. De 'heersende leer' onder vuur? 4. Onrechtmatigheid: verschillende modaliteiten 4.1. Recours objeetif en recours subjeetif 4.2. De 'samensmelting' nader beschouwd 4.3. Enige positiefrechtelijke gevolgen 4.4. Geen gekwalifieeerde onrechtmatigheid 5. Relativiteit: een wereld tussen dag en nacht? 5.1. Wel of geen relativiteit: de aard van het publiekrecht XVI
515 515 517 518 520 520 521 523 526 527 528
Inhoudsopgave
5.2. Een genuanceerde benadering 6. Toerekenbaarheid: terug naar een schuldvereiste? 6.1. De eliminatie van het schuldvereiste 6.2. Orgaanaansprakelijkheid of niet? 7. Causaliteit: een weerbarstige materie 7.1. De - vernietigde - publiekrechtelijke rechtshandeling als schadecausa 7.2. Samengesteide oorzaken: enige knelpunten belicht 7.3. Het probleem van de verlengde besluitvorming 8. Totbesluit
529 533 533 534 537 538 539 541 544
Prof.mr. S.C.J.J. Kortmann Mr. N.E.D. Faber
Aansprakelijkheid van de Staat voor het optreden van politie en justitie (de Begaclaim) 1. Inleiding 2. De relevante jurisprudentie van de Hoge Raad 3. Aansprakelijkheid van de Staat jegens Van den Nieuwenhuyzen 3.1. De primaire vraag: bestond er een redelijk vermoeden van schuld aan enig strafbaar feit? 3.2. De subsidiaire vraag: blijkt uit het Strafdossier van de onschuld van de verdachte? 4. Aansprakelijkheid van de Staat jegens Begemann 5. Conclusie
547 547 548 555 557 560 565 569
Mr. D. Roef
Strafbare overheden in rechtsvergelijkend perspectief 1. Inleiding 2. Frankrijk 2.1. Absolute staatsimmuniteit 2.2. Partiele immuniteit voor lagere overheden 3. Belgie 3.1. Absolute immuniteit voor alle overheden 3.2. Toerekening aan overheidsfunctionarissen als noodoplossing 3.3. Civielrechtelijke aansprakelijkheid van de overheid als schrale troost
571 571 573 573 575 576
576 ^ 580 XVII
Inhoudsopgave
4. Duitsland 4.1. Aansprakelijkheid via het Ordnungswidrigkeitenrecht 4.2. Toerekening aan overheidsfunctionarissen: de Organ- und Vertreterhaftung 4.3. Volstaat een individuele strafrechtelijke aanpak? 5. Engeland 6. Denemarken, Noorwegen en Zweden 7. Enkele aanbevelingen voor het Nederlandse recht 7.1. De strafrechtelijke positie van de Staat 7.2. De partiele immuniteit van openbare lichamen 8. Slotopmerking Prof.mr. B. Wessels Taak en aansprakelijkheid van de rechter-commissaris in insolventiezaken 1. Inleiding 2. Benoeming en taak van de rechter-commissaris 3. Aard en doel van de taak van de rechter-commissaris 4. De verhouding tussen de rechtbank en de rechtercommissaris 5. Adequate taakvervulling volgens het systeem van de Faillissementswet 6. Beschikkingen van de rechter-commissaris: de wet kent een rechtsmiddel 7. Beslissingen-niet-beschikking van de rechter-commissaris: de wet kent geen rechtsmiddel 8. Beschikkingen van de rechter-commissaris: de wet sluit rechtsmiddel uit 9. Procedure 10. Interne aansprakelijkheid van de rechter-commissaris 11. Externe aansprakelijkheid van de rechter-commissaris 12. De rechter-commissaris neemt geen beschikking 13. De rechter-commissaris neemt een beschikking, die een derde onwelgevallig is 14. De rechter-commissaris schiet voorts tekort in zijn rechterlijke taak
XVIII
581 581 584 587 588 592 595 596 599 601
603 603 604 606 607 610 615 616 617 618 619 620 620 621 622
Inhoudsopgave
15. De rechter-commissaris schiet tekort in zijn toezichthoudende taak 16. Zorgvuldigheidsnorm 17. Slot
V.
Aansprakelijkheid en financieel & economisch recht
Prof.mr. A.M.A.P. van den Bossche Civielrechtelijke aansprakelijkheid voor schending van mededingingsrecht Mr. P.J. van der Korst Aansprakelijkheid van de vermogensbeheerder, zijn bestuurders en zijn ondergeschikten jegens zijn dienten 1. Inleiding 2. Vermogensbeheer 3. De vergunningplichtige vermogensbeheerder 4. Organisatie of natuurlijk persoon als geregistreerde dienstverlener 5. Civielrechtelijke zorgplicht 6. Publiekrechtelijke normering 7. Doorwerking publiekrechtelijke normering in civielrechtelijke verhoudingen 8. Aansprakelijkheid bestuurder/ondergeschikte van vergunninghoudende vermogensbeheerder 9. Civielrechtelijke gevolgen van ontbreken vereiste vergunning 10. Wie is vergunningplichtig vermogensbeheerder? 11. Bestuurdersaansprakelijkheid bij ontbreken vergunning 12. Samenvatting
667 668 669 671
Mr. J.W.P.M. van der Velden Gronden van prospectusaansprakelijkheid 1. Inleiding 2. Rechtsverhoudingen tussen betrokkenen 3. Acties uit onrechtmatige daad a. Grondslag van de acties
673 673 674 677 677
656 658 660 661 663
XIX
Inhoudsopgave
b.
Uitgevende instelling en herplaatsende aandeelhouders c. Emissie-begeleidende banken d. Adviseurs: verklaringen aan de emittent of de bank e. Accountantsverklaringen in het prospectus 4. Acties uit overeenkomst a. Grondslagen van de acties b. Uitgevende instelling en herplaatsende aandeelhouders c. Emissie-begeleidende banken d. Terughoudende praktijk met betrekking tot contractuele acties 5. Conclusie
678 679 681 683 689 689 691 692 693 695
Y. Levin
Aansprakelijkheid van de bank voor fairness opinions 1. Inleiding 2. Fairness opinions; inhoud 3. Algemene zorgplicht van banken 4. Misleidende reclame: artikelen 6:194 BW e.v. 4.1. Artikel 6:194 BW nader bekeken 4.2. Bewijslast: artikel 6:195 BW 4.3. Tussenbalans 5. Onrechtmatige daad: artikel 6:162 BW 6. Slotbeschouwing
699 699 700 703 706 706 711 717 717 720
Dr.mr•. M.S.C. Bakker Technische knowhow-bescherming in de kenniseconomie 1. Inleiding 2. Wat is knowhow? 3. Knowhow in het intellectueel eigendomsrecht 4. Jurisprudentie 5. Het arrest EPC/GEC: een anomalie? 6. Objectieve en subjectieve knowhow 7. Conclusie
723 723 725 730 733 734 737 741
XX
